İstiklal Dergisi

kararlardır. Bu kongrede ilk kez milli sınırlardan ve Osmanlı hükümeti dışında
da bir hükümet kurulabileceğinden söz edilmiştir. Bağımsızlık ve direniş
taraftarları, Batı’nın gözüyle Kemalistler veya Milliyetçilerin barış taleplerinin
esasları bunlardır. Erzurum’da değinmemiz gereken bir anekdot daha vardır.
Kongreden iki hafta kadar önce, 7-8 Temmuz 1919 günü Mustafa Kemal,
Mazhar Müfit’e Millî Mücadele’den sonra yapacaklarını not ettirmiştir. Bu
notlarda “Zaferden sonra hükümet şekli cumhuriyet olacaktır.” diyen
Mustafa Kemal Atatürk, sadece işgallere karşı bağımsızlık mücadelesi
verilmeyeceğini, aynı zamanda aklındaki yeni milli devlet kurma fikrini de
gerçekleştirmek için çalışacağını belirtmiştir. Bu not, Cumhuriyetin ilanına
kadar gizli kalmıştır ve Atatürk bunu “vicdanımdaki milli sır” diyerek
saklamıştır.
Erzurum’dan Sivas’a geçen Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, burada 4–
11 Eylül 1919 tarihleri arasında Sivas Kongresi’ni toplamışlardır. Ulusal bir
kongre olma özelliğini taşıyan bu kongrede, daha önce alınan kararlar
tekrarlanmıştır. Erzurum’da Doğu illeri adına oluşturulan ve başkanı Mustafa
Kemal olan Temsil Heyeti, Sivas’ta tüm yurdu temsil eder hale getirilmiştir.
Ayrıca Anadolu’da ve Rumeli’de faaliyet gösteren tüm milli cemiyetler,
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti olarak birleştirilmiştir. Bu
kararlar, yeni bir hükümet girişimi olarak görülmüş ve Büyük Millet
Meclisi’nin kuruluşuna da zemin hazırlamıştır. 13 Eylül’de kongrenin yayın
organı niteliğinde olan İrade-i Milliye adında bir gazete de kurulmuştur.
Adından da anlaşılacağı üzere milli egemenliğe bir kez daha göz kırpılmıştır.
Temsil Heyeti, ilk olarak Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Kuvayı Milliye
Komutanlığı’na atamıştır. Bu süreçten sonra milli kuvvetler daha etkin
kullanılmıştır. Sivas Kongresi’nde ortaya çıkan “Ya İstiklal Ya Ölüm” sloganı
ise Kurtuluş Savaşı’nın parolası haline gelmiştir.
38