aköz enerji elektrik üretim san. a. ş. amastal regülatörü ve hes projesi

More documents

Recommendations

Info

AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE HES ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. PROJESİ ÇED RAPORU koşulların sağlanması anlamına gelmektedir. Bu akıntı miktarında, dere yatağının genişliği, derinliği ve akıntı hızı genellikte balıklar için istenen düzeylerde olmaktadır. Optimum habitat koşulları ise yıllık akıntı miktarının %60-100 arasında kullanıldığı durumlarda görülmektedir. Yıllık akıntı miktarının %200'lere ulaşması durumunda sel meydana gelmektedir. Bu nedenle yıllık ortalama akıntı miktarına göre habitat tanımları yapılmaktadır. Bunlar minimum, iyi, optimum ve yıkıcı etkinin olduğu düzeyler olarak tanımlanmaktadır. Yukarıda tanımlanan metotların dışında da birçok metot söz konusudur. Ancak bunlar içerisinde en çok ve yaygın olarak kullanılanı Tennant-Montana Metodu'dur. Bunun için gerekli olan tek şey düzenli olarak akım ölçümlerinin yapılmasıdır. Bir yıllık dönem içerisinde düzenli yapılan ölçüm sonuçlarına göre minimum su miktarı da hesaplanabilmektedir. Nehir sisteminin farklı noktalarında akım ölçümleri yapılmalıdır. Doğu Karadeniz havzasında, Trabzon ili Maçka ilçesi sınırları içinde bulunan Kalyan (Galyan) Deresi üzerindeki akım sonuçları 2000 ve 2009 yılları arası ölçüm sonuçları kullanılmıştır. Buna göre yıllık ortalama akımları; Amastal-1 için 0,290 – 1,780 m 3 /s, Amastal-2 için ise 0,410 – 2,480 m 3 /s arasında değiştiği görülmektedir. Tüm yılların ortalamaları sonucunda, yıllık ortalama Amastal-1’de 0,729 m 3 /s, Amastal-2’de ise 1,020 m 3 /s olarak ortaya çıkmaktadır. Tennant-Montana Metoduna göre, en az yıllık ortalama akım miktarının %10'nu olacak şekilde minimum su miktarı belirlenmektedir. Eğer bu oran göz önüne alınacak olunursa; tüm yılların ortalamalarına göre % 10’luk miktar Amastal-1 için 0,072 m 3 /s, Amastal-2 için ise 0,102 m 3 /s olarak hesaplanmaktadır. Bu metotta önerilen % 10’luk miktar ve proje sahası için ortaya çıkan bu değerler, mevcut sucul yaşamın devamlılığı açısından bir miktar arttırılmalıdır. Kalyan (Galyan) Deresi üzerinde yapımı planlanan bu proje kapsamında; sucul canlıların özellikle balıkların biyolojik ve ekolojik özellikleri, derenin yapısı ve mevsimsel akım durumları göz önüne alınarak bırakılması gereken suyun bir miktar arttırılması önerilmektedir. Yukarıda verilen su akıntı miktarları ve yıllık ortalama değerleri göz önüne alınarak Amastal-1 ve Amastal-2 için aşağıdaki ortalama akımlar ortaya çıkmaktadır. Tablo 69. Amastal-1 Regülatörü İçin Bırakılması Gerek Can Suyu Miktarı Dönem Yıllık Ortalama Akım (m 3 /s) Nehir Yatağına bırakılması önerilen minimum akım (m 3 /s) Tüm Yıl 0,729 0,087 12 * 10 Yıllık Ortalama Değer Tablo 70. Amastal-2 Regülatörü İçin Bırakılması Gerek Can Suyu Miktarı Dönem Yıllık Ortalama Akım (m3/s) Nehir Yatağına bırakılması önerilen minimum akım (m 3 /s) Tüm Yıl 1,020 0,122 12 * 10 Yıllık Ortalama Değer - 146 - Yıllık Ortama Akım Yüzdesi (%) Yıllık Ortama Akım Yüzdesi (%) Çalışma alanında biyolojik yaşam açısından alabalıklar dışındaki balıkların üreme dönemleri olan Mart-Haziran dönemlerindeki yüksek su debisine paralel olarak bırakılması gereken minimum su miktarı öngörülenden daha yüksek bırakılacağı düşünülmektedir.
AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ VE HES ELEKTRİK ÜRETİM SANAYİ A. Ş. PROJESİ ÇED RAPORU Çünkü söz konusu bu dönem, taşkın dönemi olarak da bilinmekte ve proje debisi üzerinde gelecek olan su dolu savak üzerinden dere yatağına akıtılacağı tahmin edilmektedir. Kurak dönem olarak değerlendirilen Temmuz-Şubat döneminde bırakılması gereken su miktarı açısından asıl belirleyici sucul canlılar alabalıklardır. Alabalıkların üremesi bu dönemde (Kasım-Ocak) gerçekleşmektedir. Bununla birlikte yıllık akım ortalaması Amastal-1’de 0,729 m 3 /s olarak ölçülmüştür. Regülatörden sonraki sucul yaşam açısından yıllık ortalama su miktarının % 12’sine eşit olan 0,087 m 3 /s’lik (Amastal-1 için) bir suyun bırakılması birçok sucul canlı açısından sürdürülebilir miktar olarak kabul edilmelidir. Benzer şekilde Amastal-2’de yıllık ortalama akım 1,020 m 3 /s’dir ve sucul hayat açısından, Amastal-2’den bırakılması gereken su miktarının % 12’ye karşılık gelen 0,122 m 3 /s olarak verilmesi uygun olacaktır. Kalyan (Galyan) Deresindeki sucul canlıların, regülatörün alt kısımlarında yaşamlarını sürdürebilmesi için gerekli olan ve biyolojik olarak ihtiyaç duyabileceği minimum su miktarı bırakılmalıdır. Bu miktar, barajın alt kısımlarındaki toplam balık stoku ile yakından ilişkilidir. Suyun az verilmesi durumunda balıklar derin ve havuz oluşturmuş alanlarda toplanacaktır. Toplam balık stokunun fazla olması bu küçük havuz sistemlerinin taşıyamayacağı miktarda olursa toplu balık ölümleri meydana gelebilecektir. Toplu olarak bir arada bulunma, sıcaklık artışı, çözünmüş oksijen miktarındaki azalma, besin maddesi birikimi ve devamında ötrofikasyona giden olumsuz koşullar oluşacaktır. Bu açıdan bakıldığında indikatör bir tür olarak nitelendirilebilecek balıkların mevcudiyetini sürdürebilmesi, verilecek su miktarı ile yakından ilişkilidir. Çalışma bölgesi zengin bir sucul yaşama sahiptir. Bölgenin sucul sistemi içerisinde bir çok indikatör canlı bulunmaktadır. Bunlar içerisinde en önemlisi Salmo labrax olarak bilinen alabalıktır. Bu balık türünün üreme dönemi Kasım-Ocak ayları arasında gerçekleşmektedir. Soğuk ve çözünmüş oksijeni bol olan suları tercih eden alabalıkların mevcudiyetlerini devam ettirebilmeleri bu koşulların devamlılığının sağlanmasına ile yakından ilişkilidir. Yapılacak olan regülatörün öncelikli olarak etkileyeceği canlı grubu alabalıklar olacaktır. Bu türün üreme dönemindeki ortalama debi miktarlarına bakıldığında su miktarının azaldığı görülmektedir. Üreme için yumurtalarını bırakacağı uygun habitatların varlığını sürdürmesi, bırakılacak su miktarı ile yakından ilişkilidir. Bölgede varlığı bilinen diğer balık türlerinin üreme dönemleri Nisan-Haziran aylarında gerçekleşmektedir. Bu dönemde bırakılması gereken su miktarı, yağışlardan dolayı zaten yüksek oranlarda tutulmuştur. Dolayısı ile bu üreme dönemlerinde bırakılacak su miktarı suyun fazla olmasından dolayı zaten bırakılacaktır ve balıkların mevcudiyetleri ve üremelerinin gerçekleştirmeleri için yeterli su verilecektir. Verilecek minimum su miktarı nehir yatağının genişliği ve derinliği ile yakından ilgilidir. Yapılan arazi incelemelerinde Kalyan deresinin geçtiği vadinin oldukça dar olduğu görülmüştür. Aynı zamanda dere yatağının dip yapısı büyük kaya blokları ile kaplı olduğu ve su kaybının minimum düzeyde olacağı bir özelliktedir. Bu durum bırakılacak olan su miktarının derinlik oluşturarak akması anlamına gelmektedir. Buda sucul yaşam açısından mevcut habitat yapısında bozulma meydana gelmesine karşın, sürdürülebilir bir yaşam ortamı sağlayabilecektir. Aksi bir durum söz konusu olsaydı, yani dere geniş bir yatağa sahip olsaydı ve dip yapısı da geçirgen bir özellikte olsaydı, bırakılacak su uzun mesafeler alamadan yitirilebilirdi. Bu nedenle proje alanının dar bir dere yatağına ve büyük kaya bloklarına sahip olması, aynı zamanda topografik olarak dik bir eğimin mevcudiyeti sucul yaşamın devamlılığı açısından bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Minimum değerler göz önüne alındığında, alabalıkların bu ortamda devamlılığının sağlanabilmesi için, ortalama derinliğin 10-40 cm., akıntı hızının da 0.60-0,80 m/s'lik bir akım sistemi - 147 -
Page 1 and 2:
AKÖZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SA
Page 3 and 4:
Amastal-1 Tüneli Amastal-1 İletim
Page 5 and 6:
PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPS
Page 7 and 8:
AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112: AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ
Page 161: AKÖZ ENERJİ AMASTAL REGÜLATÖRÜ
show all

aköz enerji elektrik üretim san. a. ş. amastal regülatörü ve hes projesi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?