tc süleyman demirel üniversitesi fen bilimleri enstitüsü ömer-gecek

jeotermal akışkan taşıyıcı olmaktadır. Jeotermal akışkan, beslenme alanlarından
yerkabuğunun içine penetre, olmuş, sıcak kayalar ile temas sonucunda ısınmış
akiferlerde birikmiş ve zaman zaman yüksek basınçlarda ve 300 °C sıcaklıklarda
olan yağmur suyundan oluşmaktadır.
Yer kabuğu büyük bir enerji deposudur. İlk 10 km’sinde bulunan ısı enerjisi
insanoğlunun bugünkü tüketimi hızı ile 6 milyon yıllık enerji ihtiyacını karşılamaya
yeterlidir (Lund vd., 1998). Bu örnek ve jeotermal enerjinin tüketimdeki küçük payı,
yeni teknolojilerin geliştirilmesi gereğini göstermektedir. Yeni ve yenilenebilir çevre
dostu olarak tanımlanan jeotermal enerji, kendi alternatifi olabilecek kaynaklarına
göre daha yüksek bir verime ve kurulu güce sahiptir.
Bir alandaki aktivitede kesinlikle ilk belirleyici, bu alanlardaki normalden daha sıcak
olan yüzeyaltı kayalarıdır. Jeotermal sistemlerin ısı kaynakları; dinamik ve statik
sistemler olmak üzere iki grupta toplanabilir. Bunlar Giesse (1997)’ye göre;
Dinamik Sistemler: (1) Plütonik Sokulumlar, (2) Subvolkanik ve volkanik magma
odaları, (3) Genç volkanların çevresi, (4) Kabuğun incelmesine bağlı yüksek
jeotermal gradyan (mantodan kondüktif ısı transferi) ve sıcak çekirdeğin tektonik
yükselmesine bağlı yüksek ısı gradyanı (Şekil 1.2.). Statik Sistemler: (1) Derin
tortul su havzası formasyonları, (2) Jeobasınçlı sular’dır.
Öngür (2005), magmatik etkinlik ve jeotermal sistemler ile ilgili olarak “Bir
jeotermal sistemi tanımlarken genellikle yanında bir ısıtıcının, magmatik yada
volkanik ısı kaynağının varlığı düşünülmektedir. Bunun için, bazen bölgesel jeoloji
bilgileride zorlanarak, yüzeyde belirtisi olmasa da derinde bir magma odağı
varsayılır” demektedir. Magmatik etkinlikler yerkabuğunun sığ kesimlerinde kütlesel
olarak olağının üzerinde ısı taşır. Bu nedenle, birçok jeotermal sistem genç
plütonların yakınında yada çevresinde oluşmuşlardır. Kabuğun sığ kesimlerine
sokulan magma ile kütlesel olarak taşınan ısı, bu derinlikler için bir sıcaklık
anomalisi oluşturmakta ve bu alanlarda sıcaklık gradyanı yükselmektedir. Bu
sıcaklık anomalisinin oluştuğu bölgelerde, yeraltısuyunun derin dolaşımına elverişli
4