20121016_Halepe-book

ORSAM
Osmanl� Vilayet Salnamelerinde Halep�___________________________________________________________�
�
Kaykan Camii’nde bulunan siyah bir ta� üzerindeki Hiyeroglif 190 yaz�dan anla��lm��t�r.
�kinci iddia ise Halep’in Yahudi Aram Suba taraf�ndan in�a edildi�i ve buraya
Aram Suba ad� verilmi� oldu�udur. Bu iddiay� do�rulayan deliller ise Aram
Suba’n�n in�a etti�i binalar�n kal�nt�lar�n�n �ehrin Cubul vadisi bölgesinde bulunmas�
ve Tevrat ile baz� tarih kitaplar�nda bahsedilmesidir.
Üçüncü iddia göre ise Halep’i Antakya’da hüküm süren Selefkiyan devleti
H.Ö. 750’de kurmu� ve Birüya ismini vermi�tir. Bu rivayete kar��n tarihçiler Halep’in
yaln�z iç kalesinin Selefkiyanlar taraf�ndan yeniden yap�larak, �ehrin de yar�s�n�n
tamir edildi�ini ve geni�letildi�ini bildirirler. Bu da do�ruya yak�n bir rivayettir.
Halep �ehri gerek �slamiyet’ten önce ve gerekse �slamiyet sonras� çe�itli milletlerin
hâkimiyetine geçmi� ve nihayet Osmanl� idaresi alt�nda istikrara kavu�mu�tur.
�öyle ki, M�s�r’da hüküm süren Çerkez devletinin, Fatih Sultan Mehmet devrinden
beri Osmanl� devletinin samimi davran��lar�na ters hareket etmesi Yavuz
Sultan Selim’i M�s�r seferini yapmaya mecbur b�rakt�. Yavuz Sultan Selim 800.000
asker ve 800 topla Anadolu üzerinden Kilis kazas� dâhilinde bulunan Mercidab�k
adl� bölgeye gelmi�tir. Öte yandan M�s�r Sultan� Kansu Gavri mevcut kuvvetlerine
ilave olarak Urban tak�m�ndan olu�turdu�u güç ve sat�n alarak silahland�rd���
13.000 sava�ç� köle ile Sultan Selim’in kar��s�na ç�kt�. �ki ordu H. 922 y�l�n�n 23 Recep
Pazar günü Mercidab�k bölgesinde kar�� kar��ya geldiler. Yap�lan alt� saatlik büyük
sava� sonucunda Sultan Gavri’nin askerleri yenilmi� ve kendisi de ölmü�tür.
Halep halk�, Gavri taraf�ndan Halep valisi atanan Hayri Bey’in yol göstermesiyle
Yavuz Sultan Selim’i tam bir sayg� ve itaatle Gök meydan�nda kar��lad�lar.
Sultan Selim Halep’te 18 gün kald� ve Karaca Pa�a’y� Halep valisi tayin ederek
�am’a do�ru yola ç�kt�. Ayr�ca Sultan Selim, Halep’te k�ld��� ilk Cuma namaz�nda
hutbeye imam taraf�ndan Hâdimü’l-Haremeyni’�-�erifeyn (iki haremin -Kudüs ve
Mekke- hizmetçisi) ibaresi ile zafer hutbesi ilave edilmi�tir. Halep �ehri bu suretle
büyük bir �erefe nail olmu�tur.
Halep �ehrinin bat�s�nda bulunan ve eski ad� �als olan Kanserin �ehrinin
kal�nt�lar� mevcuttur. Bu belde �slam dininin ortaya ç�kt��� tarihte Halep’ten daha
büyük ve daha me�hur olup, Emevi devleti taraf�ndan atanan valilerin merkezi oldu�u
gibi bir ara Hamdaniye devletinin de ba�kenti olmu�tur. Bu �ehir ilk önce Kral
Basilyos taraf�ndan tahrip edilmi� ve Cebel-i Lübnan emirlerinden Beni Besis hanedan�
taraf�ndan da tamir edilmi�tir. Buray� Halep’te hükümran olan Selçuklu Padi-
�ahlar�ndan Tacüddevle Neti� H. IV. yüzy�l�n sonlar�na do�ru yava� yava� y�kt�rm��t�r.
190 Hiyeroglif yaz�lar� eski M�s�r halk�yla, Elkita olarak adland�r�lan Hama halk�na has bir yaz�d�r. Bir
tak�m özel i�aretlerden olu�an bu yaz� yukar�dan a�a��ya ve sa�dan sola do�ru okunur. Bu yaz�n�n
ba�lang�c�ndaki harfler anlat�lan �eyin özel �eklini olu�turmakta yaz�l�r (Bu dipnot 1326 tarihli Halep
salnamesinden al�nm��t�r.).
110