AvAnos-KızılırmAK AvAnos YaZarlar BUlUŞMaSI

Dücane Cündioğlu
Hakkında bir üçleme yazmaya karar verene kadar iyi bir Cemil Meriç
okuyucusu olduğumu söyleyemem. Kendisiyle ilgili tedkiklere başladığımda
kütüphanemde sadece Jurnaller’i vardı. Bu Ülke isimli kitabını
bir-iki defa okumayı denemiş ama bir türlü bitirmeyi başaramamıştım. Bu
durum elbette kitabın/kitapların değersizliğinden değil, bendenizin müfrit
bir ukala olmasından kaynaklanıyordu. aklımsıra ilahiyat/Metafizik gibi
itibarı yüksek mesail-i ilmiye ile uğraştığımdan o yıllarda edebiyat bana
dedikodu yapmak gibi geliyordu. üstelik üslûb ve belağatı da önemsemiyordum,
ki bugün bile bir yazarın sadece üslûbundan etkilenmeyi pek
olumlu bir tutum olarak görmem. Muhabbet kusurları örter çünkü. Kişi
sevdiği insanın kusurlarını göremez. Dostluklar zayıflamaya görsün hemen
kusurlar görünür. Ben de ister istemez bir şeyden etkilenmektense o
şeyi öğrenmeyi yeğledim. Gerekçem de sıkıydı: 16 yaşındayken öğrenmek
yerine etkilenmiş ve bedelini de pek ağır ödemiştim.
Bu bakımdan, benim Cemil Meriç’e olan ilgim, takdir ettiğim, hayranı
olduğum bir yazarın kitaplarını takip etmek şeklinde olmadı. Hikâyesini
kitabımın girişinde yazdığım için burada ayrıca tekrarlamayıp kısaca değineceğim:
Bir dil kursu için Paris’e ikinci gidişim, kış aylarına denk geldiğinden
yanımda haylice kitap götürmüştüm. Kısa zaman içinde hepsinin de
hakkından geldim, zira hava sıcaklığı -5, -10 °C civarında seyrettiğinden
evden fazla çıkamıyor ve zamanımı bolca kitap okuyarak geçiriyordum.
en nihayet sıra, evinde kaldığım talebemin kütüphanesindeki kitaplara
geldi. Çoğu ucuz romanlardı. Balzac, Dickens, Victor Hugo... Balzac’ın
romanlarını okumak, edebiyatla aramdaki mesafenin uzaklığını iyiden
iyiye hissettirmiş olmalı ki türkiye’ye dönünce ilk işim Balzac külliyatını
okuyup bitirmeye karar vermek oldu. Mizaç olarak hiçbir şeyi yarım
bırakmam. Çaresiz Balzac kitaplarını toplamaya başladım. Kitap kurdu
bir arkadaşım, bir sohbet sırasında, “Cemil Meriç’in Balzac tercümelerini
okudun mu?” diye sormasın mı, şaşkınlıkla “Cemil Meriç’in Balzac tercümeleri
mi var?” diye tepki verdim. Meriç’in Balzac’tan dört tercümesi
olduğunu söyledi. Bu tercümelerden üç tanesini o arkadaşımdan, birini
de sahaflardan temin edip bir çırpıda okudum.
Balzac çevirilerini okurken Cemil Meriç’in dikkat çekici bir özelliğini
görmüştüm: dipnotlar.
295