Pobierz numer - Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna

oślinę na wzrost pędów, bądź korzeni. Główną zaletą za- zbiór porażonych liści, wynoszenie ich poza obręb sadu
stosowania tego typu rozmnażania jest produkcja wysokiej oraz niszczenie.
jakości jednorodnego materiału roślinnego. Ponadto zaletą
mikrorozmnażania jest możliwość otrzymywania rzadkich
genotypów starych odmian, które trudno rozmnożyć meto-
dami tradycyjnymi . Nie bez znaczenia jest też fakt, że
otrzymany materiał jest wolny od wirusów i endogennych
patogenów oraz znajduje zastosowanie w krioprezerwacji,
która umożliwia zachowanie kolekcji zamrożonych genów
przez długi okres czasu. W sadownictwie metoda ta znala-
Oprócz walki ze szkodnikami i chorobami, podstawowym
zabiegiem pielęgnacyjnym jest regularne cięcie drzew
przeprowadzane w celu prawidłowego formowania koron.
Odpowiednie cięcie sprzyja prześwietlaniu koron, zwięk-
sza dostęp słońca do owoców, co pozwala na ich równo-
mierne wybarwienie, zapobiega wyłamaniu drzewa przez
silny wiatr, a także daje większą przewiewność, zmniejsza-
zła zastosowanie głównie w produkcji podkładek [7].
jąc ryzyko porażenia liści i owoców chorobami. W pierw-
Kolekcje sadownicze w Śląskim Ogrodzie Botanicznym
szych latach po posadzeniu drzew wykonuje się cięcie formujące,
mające na celu nadanie odpowiedniego kształtu.
Po wejściu drzew w okres owocowania jest także koniecz-
W Śląskim Ogrodzie Botanicznym znajduje się kolekcja
ne cięcie, które reguluje wzrost i owocowanie. Natomiast
cięcie przerzedzające i odmładzające korony ma na celu
tradycyjnych i lokalnie uprawianych odmian drzew owo-
uzyskanie dorodnych owoców, przeciwdziała tendencji do
cowych (rys. 1). Łączna powierzchnia sadów liczy 2,38 ha, wydawania nadmiernej ilości bardzo drobnych owoców [8].
natomiast zgromadzonych w nich drzew owocowych –
520. Pierwszy z nich, zawierający 216 jabłoni w 127 od- Ponadto kolekcje sadownicze są regularnie zasilane nawomianach
został założony w 2005 r. Kolejny sad o powierzch- zem wapniowo–magnezowym, który zapobiega niedoboni
1,38 ha powstał w 2008 r. w ramach projektu współfi- rom makroelementów, prowadzącym do chlorozy liści oraz
nansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środo- ich więdnięcia. Innym podstawowym zabiegiem agrotechwiska
i Gospodarki Wodnej w Katowicach (rys. 2). Oprócz nicznym wykonywanym w sadach jest pielęgnacja muratradycyjnych
odmian jabłoni w ilości 216 sztuk rosną tam wy między drzewami, polegająca na regularnym koszeniu,
także wiśnie i grusze. W 2009 r. sad jabłoniowy został po- a także odchwaszczanie kręgów wokół drzew i ściółkowawiększony
o 74 jabłonie w 49 odmianach na powierzchni nie międzyrzędzi zrębkami. W sadzie drzew owocowych,
0,5 ha (rys. 3). Materiał roślinny znajdujący się w kolek- założonym w 2008 r. (rys. 4) zostały położone pasy geocjach
sadowniczych Śląskiego Ogrodu Botanicznego po- włókniny o szerokości 1 m, natomiast w sadach jabłoniochodzi
z Ogrodu Botanicznego w Powsinie oraz ze szkółek wych zachowano kręgi o średnicy 1 m, które są nawożone
województwa śląskiego. kompostem.
Uprawa i pielęgnacja
Współpraca
Istotną czynnością w prowadzeniu sadów jest ich częsta
lustracja, pozwalająca wykryć zagrożenia spowodowane
W zakresie uprawy i pielęgnacji drzew owocowych Śląski
żerowaniem szkodników oraz chorobami grzybowymi.
Ogród Botaniczny współpracuje ze Śląskim Ośrodkiem
W ostatnim sezonie wegetacyjnym uprawy sadownicze
Doradztwa Rolniczego – Oddział Mikołów oraz z Instytubyły
atakowane przez szkodniki, takie jak: ogrodnicę ni-
tem Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Na
szczylistkę (Phyllopertha horticola), mszyce: mszycę jaterenie
Ogrodu są prowadzone warsztaty i szkolenia sadowbłoniową
(Aphis pomi) i porazika jabłoniowego–babkowenicze
dla uczniów i nauczycieli szkół rolniczych i ogrod-
go (Dysaphis plantaginea), larwy rośliniarek (Symphyta)
niczych, pracowników Polskiego Związku Działkowców –
oraz gąsienice namiotnika jabłoniowego (Hyponomeuta
Okręgowy Zarząd Śląski, oraz wszystkich osób zaintereso-
malinellus). Kolekcje sadownicze są uprawami ekologicz-
wanych sadownictwem. Do wygłaszania prelekcji zostali
nymi, włączonymi do programu rolnośrodowiskowego.
zaproszeni specjaliści z Instytutu Sadownictwa i Kwia-
Aspekt ten wiąże się z koniecznością stosowania jedynie
ciarstwa oraz z Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
ekologicznych metod nawożenia oraz biologicznych metod
zwalczania chorób i szkodników. Ogrodnicę niszczylistkę
zbierano do pojemników z alkoholem, który powo-
Przyszłość
dował ich zatrucie. Natomiast mszyce zwalczano stosując W przyszłości w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikooprysk
zawierający mieszankę wyciągu z czosnku – Bio- łowie są planowane działania mające na celu rozbudowę
czos BR (2%) wraz z mydłem potasowym (1%). W póź- kolekcji sadowniczych na nowych miejscach. Kolejne odniejszym
czasie uprawy sadownicze były atakowane przez miany jabłoni będą pozyskiwane ze starych sadów przydolarwy
rośliniarek. Również w tym wypadku został zasto- mowych, znajdujących się na terenie województwa śląssowany
oprysk zawierający mieszankę Bioczos z mydłem kiego poprzez zabieg szczepienia pobranych zrazów na silpotasowym.
Larwy namiotnika usuwano poprzez ręczny nie rosnących podkładkach.
128 Problemy Ekologii, vol. 14, nr 3, maj-czerwiec 2010