You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
B. Štraus Dušikov <strong>oksid</strong> i <strong>njegove</strong> <strong>funkcije</strong><br />
što održava daljnji ulazak Ca 2+ . 20 Diacetilglicerol izravno aktivira protein-kinazu<br />
C (PKC) za koju se misli da ima važnu ulogu za funkciju<br />
endotelne stanice, a u glatkom mišiću žile fosforilira proteine za kontrakciju.<br />
21 Kalcij se veže na kalmodulin, zatim se veže na enzim NOsintazu<br />
i aktivira ga. 12 U navedenim procesima važan je i stanični pH.<br />
Stimulacijom bradikininom ili trombinom dolazi do dvojake promjene<br />
pH u stanici. Najprije dolazi do pada, a zatim do porasta pH stanice,<br />
koji pogoduje bradikininom izazvanoj aktivaciji kanala za K + i produljuje<br />
priliv Ca 2+ pa se aktivira NO-sintaza. 2224<br />
Stvoreni NO ima vrlo kratak poluživot, manje od 5 sekundi, jer se<br />
brzo <strong>oksid</strong>ira u nitrit i dalje u nitrat. Zato mora vrlo brzo djelovati. Iz<br />
endotelne stanice prelazi u stanice glatkih mišića i tu, isto kao i<br />
medikamentozni nitrovazodilatatori izaziva vazodilataciju na već<br />
opisan način. Nakon toga se <strong>oksid</strong>ira u N02 i ulazi u krvnu plazmu i<br />
potom u eritrocite. U eritrocitima se N02 <strong>oksid</strong>ira u N03 reakcijom s<br />
oksigeniranim hemoglobinom. 25 Nitrat prelazi natrag u plazmu i<br />
izlučuje se putom bubrega u mokraći (oko 0,3 do 2,0 mmola dnevno).<br />
U venskoj se krvi, pak, NO u eritrocitima veže s reduciranim hemoglobinom<br />
u nitrozohemoglobin (HbNO) i u plućima <strong>oksid</strong>ira u N03. U<br />
tragovima je kao takav prisutan i u izdahnutom zraku. 10<br />
Uloga NO u organizmu i kliničko značenje<br />
Ako se sad vratimo na ulogu i djelovanje koje ima NO (vidi tablicu<br />
1) i razmotrimo kliničko značenje koje iz toga proizlazi vidjet ćemo da<br />
promjene u stvaranju NO dovode do raznih patoloških stanja u kardiovaskularnom,<br />
plućnom i živčanom sustavu kao i u imunitetu. Ovdje<br />
ćemo navesti neke primjere.<br />
U endotelu arterija stvara se više NO nego u endotelu vena pa je<br />
relaksacija arterije bolja nego relaksacija vene. To je uzrok da se venozni<br />
bypass brže zatvara nego ako je učinjen iz arterije. 26<br />
Koronarne arterije kod ljudi s hipertenzijom i aterosklerozom slabije<br />
se relaksiraju i osjetljivije su na vazokonstriktore. 27 Zato ti bolesnici<br />
imaju poteškoće po hladnom i vlažnom vremenu. Kod tih bolesnika<br />
kao i kod pušača i osoba s hiperkolesterolemijom je vazodilatacija u<br />
koronarnoj cirkulaciji izazvana shear stresom ili agonistom oslabljena,<br />
ali se popravlja davanjem arginina, jer se time intenzivira endogeno<br />
stvaranje NO. 28<br />
U pokusima na životinjama može se tretiranjem s inhibitorom NOsintaze<br />
izazvati hipertonija, dok se davanjem arginina sprečava razvoj<br />
hipertonije, a arginin smanjuje i kod ljudi sistolički i dijastolički tlak. 29<br />
Čak i inhibitori ACE (angiotenzin-konvertirajući enzim) koji snizuju<br />
krvni tlak ne djeluju tako samo zbog inhibicije enzima, nego također i<br />
BIOCHEMIA MEDICA god. 6, br. 1, 1996. 17
Change language