KAZANIA - Pomorze 1100

56 ALEKSANDER BRUCKNER. [170]
sane dalej tekst lekcyi z ewan. ś. Mateusza XV Venit lesus in partes
Cesarie etc, cytat ze ś. Augustyna i omówienie lekcyi poczynające się:
circa hunc textum triplex questio potest moveri, prima unde venit,
secunda qualiter venit, tercia pro quo venit etc; w przeróbce ewa-
nielia tym razem nie wypisana i przechodzi się zaraz do tej trojakiej
kwestyi. Każda część kwestyi omówiona w osobnych poddziałach, np.
u Sylwana: dixi tercio et breviter, quod circa hunc textum potest ter­
cia questio moveri, pro quo vel quare lesus venit. Ad quid dici potest,
quod propter tria. Primo venit, ut nos de potestate diaboli liberaret,
unde ipse ait Luce XXI etc; w przeróbce: Tercio dixi et breviter,
quare lesus venit; potest dici, quod venit propter tria; primo venit etc,
poczem objaśnia dalsze słowa lekcyi , wtacza różne nota o ś. Piotrze,
czego wszystkiego w Sylwanie już niema, i dopiero w końcu przytacza
dosłownie legendę o świętym wedle tekstu u Sylwana. Ze przy tym
skracaniu przerabiacz popełnia liczne błędy, słowa Grzegorza ś. przypi­
suje Augustynowi i t. d., nie może nas dziwić; błędy te pomnaża nasz
kopista, który z I o n e robi I o s u e i t. p. I byłaby kopia jego bez
wszelkiej wartości, gdyby nie liczne glosy polskie, jakie on przejmował
ze swego wzoru, glosy które tam i w tekście i może między rządkami
umieszczone były, przynajmniej kopista nasz kładzie je nieraz na myi-
nem miejscu; myłki w samem brzmieniu glos dowodzą również prze­
pisu , np. vocatis ergo Simone mago czarnokszasnykna et Petro i t. p.
Glosy nierównie liczne, czasem gęste, szczególniej w tekście legiend,
np, Romani vero eius (sc Neronis) vesaniam non advertentes szaleństwa
nyedbayącz in pallacium ipsius irruerunt volentes ipsum interficere; ipse
vero fugit antę eos et yidens quod non posset effugere manus eorum
et non habens cultellum invenit fustam ligneam vulg. palycza, quam
cum dentibus acuens zaostrzywszy se ipsum per medium transfodit
przeklol etc.
Oba działy, Linea i Exemplar, jeżeli dziełu tak odrębnemu pier­
wotny tytuł pozostawić mamy, pisane ręką jednego pisarza, na papierze
tego samego znaku wodnego, przedzielono, gdy je w całość składano,
innym rękopisem, ręki innego pisarza, papieru o innym znaku wodnym,
sięgającym od k. 192 do 238, zawierającym poszczególne kazania, De
nativitate i t. d.; legiendy, ś. Grzegorza, Floryana, Jadwigi i t. d.;
kilka traktacików i wyliczań, octo beatitudines, de contricione i t. d.;
ta sama ręka dopisała k. 343 od kolumny drugiej i całą 344. I w tekście
kazań i legiend wpisane liczne nieraz glosy polskie, przytaczamy tu
dla przykładu dłuższy ustęp z legiendy o ś. Jadwidze (k. 222, kolumna
3 i 4):
Clerici autem pauperes et peregrini ad eam confluebant, quos
ipsa reficiebat karmylą et vestiebat frequenter. Congregacionem religio-
^WKSS*
^555
[171] KAZANIA ŚREDNIOWIECZNE. 57
sorum leprosorum singulis annis vite necessaria providebat. Item irrfir-
mos sollicite visitabat et per viam transiens nullum quem percipere
poterat vbaczycz infirmum nullum pretermittens przemynala quin presen-
cia sua, verbis et muneribus consolaretur nec aliquis ab ea petens ele-
mosynam vacuus recedebat. Omnes autem redditus suos qui magni
erant in claustralibus et aliis personis miserabilibus expendebat, excepto
victu et amictu karmyena et przyodzyevanya. Item cibos delicate facie-
bat preparare, quos non gustans pauperibus tribuebat et nullus ex
famulis audebat contradicere. Item quanto quis miserabilior erat, tanto
amplioribus beneficiis eura consolabatur tliym wyaczszymy drobrodrzey-
stwy gy poczeszala. Dominum Pertoldum notarium suum cum lacrimis
rogabat, ut pauperibus suis pius esset. Tern porę fainis magnas eleomo-
sinas faciebat, habebat enim in quadam villa quatuor aratra plugy, per
que plurima annona ozymyna habebatur; illam totam pauperibus distri-
buebat. Unde proclamatum fuerat per fora pothardzech, ut omnes indi-
gentes nyemayaczy illuc accenderent et acciperent singuli secundum
suam indigenciam podluk swe potrzeby. Cum vero annona defecisset gdy
nyedosfalo ozymyny, fecit omnes carnes, que ibi erant, distribui. Defi-
cientibus autem carnibus gdy nyestalo myassa, fecit omnes caseos et
his deficientibus arvinas sadła ad condienda olera kvomasczenyv kapusthy
frustratim eis dividebat.... Arciorem vitam ezassnyeysy zywoth omnibus
religiosis ducens primo in hoc, quod omnibus diebus ieiunabat exceptis
precipuis solemnitatibus, in quibus per episcopum et per suos confesso-
res cogebatur przypadzona bis refiei gesczy. Et licet quotidie ad men-
sam suam carnes ministrarentur, nunquam tamen (k. 223) ipsa eas
comedebat sed pisculis parvulis contenta erat dossycz maiacz. Cibis quo-
que durioribus utebatur pozyvalq^ videlicet pultibus kruppy cum cerevi-
sia factis; potus eius erat aqua cocta etc.
Na k. 227 przeprowadzone porównanie gry w kostki, mszy dja-
belskiej, z msza, prawdziwą, z wyjaśnieniem każdego oka lub rzutu
jako grzechu i t. d.: Tasseratorum deus est Astaroth quem sepe in
ludo invocant et nominant, cuius ecclesia est thaberna, altare mensa,
liber evangeliorum et epistolarum sunt tasseres, scriptura puncta vel
oculi in tasseribus, ubi łumina plura cremantur quam in ecclesia, sa-
cerdotes demonum sunt lusores, loco clerici ministrantis ibi illi sunt qui
illuminant, missam audientes sunt circa lusores astantes etc.
Kazanie de circumcisione (k. 201—202): Hodie reges principes
suis caris amicis consueverunt nova dare munera quam bonam consue-
tudinem hodie rex celorum puer lesus reservat.... nam ipse hoc die
dicit munuscula suis caris videlicet proprium sanguinem.... do ergo
sororibus angelorum hoc est ipsis virginibus pavonem pawa, viduis