???????????? - Hol.gr
???????????? - Hol.gr
???????????? - Hol.gr
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
40<br />
Ο λογος ειναι οτι υπαρχουν εξωτερικοτητες (ή<br />
εξωγτερικες επιδρασεις) οι οποιες ακυρωνουν την<br />
ισχυ του θεωρηµατος.<br />
Εξωτερικες επιδρασεις (Εξωτερικοτητες)<br />
Εξωτερικες επιδρασεις εχουµε οταν οι<br />
κινησεις ενος οικονοµικου υποκειµενου (ή αν θελετε<br />
παιχτη, ή αλλιως απλα ανθρωπου) επηρεαζουν το<br />
οφελος ενος αλλου. Αυτη η επιρροη πρεπει να ειναι<br />
αµεση (οχι π.χ. µεσω του µηχανισµου των τιµων) και<br />
δεν πρεπει να υπαρχει αγορα για την αγοραπωλησια<br />
δικαιωµατων σε αυτην πραξη.<br />
Στο παραδειγµα µας η εξωτερικοτητα υπηρχε<br />
επειδη οι πραξεις του ενος επηρεαζουν το κοπαδι του<br />
αλλου και επειδη οι δυο βαρβαροι χωρικοι δεν<br />
µπορουν να µιλησουν. Αν µπορουσαν να µιλησουν<br />
και να συνεννοηθουν και οι πραξεις τους να<br />
ελεγχονται απο µια τριτη αρχη (εδω φαινεται και η<br />
αξια των νοµων και του κρατους δικαιου) θα<br />
µπορουσαν να ελθουν στην «καλη» κατασταση οπου<br />
θα ειχαν κερδος 3 προβατα ο καθενας.<br />
Σε αγορες µε εξωτερικοτητες οι ελευθερες<br />
αγορες αποτυγχανουν. Μπορουµε να πουµε γενικα<br />
οτι οταν υπαρχουν αρνητικες εξωτερικοτητες η<br />
ελευθερη αγορα παρουσιαζει υπερκαταναλωση του<br />
προιοντος που προκαλει εξωτερικοτητες, δηλαδη στο<br />
παραδειγµα µας οι χωρικοι υπερβοσκουν. Οι τροποι<br />
επιλυσης του προβληµατος ειναι αρκετοι. Ο πιο<br />
απλος, ειναι ο τροπος του Νοµπελιστα R.Coase, η<br />
εκδοση δικαιωµατων πανω στις πραξεις που<br />
προκαλουν εξωτερικες επιρροες.<br />
Στο παραδειγµα µας θα διναµε στους<br />
χωρικους καποια κουπονια που θα ελεγαν: εχεις<br />
δικαιωµα να βοσκεις τα προβατα σου Χ ωρες στο<br />
κοινο χωραφι. Αν ο Α ηθελε να βοσκησει παραπανω<br />
θα επρεπε να αγορασει ενα κουπονι απο τον γειτονα<br />
του, Β. Ο Β βεβαια δεν θα δεχοταν να πουλησει το<br />
κουπονι για λιγοτερο απο την ζηµια που θα του<br />
προκαλουσε η πραξη αυτη (στον πινακα µπορουµε<br />
να δουµε ευκολα οτι η διαφορα οφελους του Β αν<br />
αφησει τον Α γειτονα να υπερβοσκησει ειναι 3+1=4).<br />
Ο Α οµως αν υπερβοσκησει θα εχει επιπλεον οφελος<br />
µολις 1, οποτε ποτε δεν θα πληρωνε αυτην την τιµη.<br />
Ετσι µε αυτην την φαινοµενικα απλη κινηση θα<br />
εξασφαλιζαµε οτι οι πραξεις των βοσκων<br />
µεγιστοποιουν το κοινωνικο οφελος. Μαλιστα ειναι<br />
ευκολο να δειξει κανεις οτι το κοινωνικο οφελος<br />
µεγιστοποιειται ανεξαρτητως του ποσα κουπονια<br />
Rooster Review<br />
µοιρασουµε στους διαφορους χωρικους και<br />
ανεξαρτητως του ποιος χωρικος λαβει τα περισσοτερα<br />
κουπονια!<br />
Ενα παροµοιο συστηµα εφαρµοζεται σιγα<br />
σιγα µε τις εκποµπες αεριων που προκαλουν το<br />
φαινοµενο του θερµοκηπιου παγκοσµιως. Καµποσες<br />
χωρες προσπαθουν να στησουν ενα συστηµα για<br />
αγοραπωλησια δικαιωµατων µολυνσης.<br />
Σε µερικες περιπτωσεις ειναι οµως πολυ<br />
δυσκολο να εκδωσουµε τετοια δικαιωµατα. Ας<br />
πουµε, στο θεµα της περιβαλλοντικης ρυπανσης δεν<br />
θα ηταν πολυ πρακτικο να διναµε ενα «κουπονι<br />
καθαρου αερα» σε καθε πολιτη. Γιαυτο η κυβερνηση<br />
σε τετοιες περιπτωσεις επεµβαινει αµεσα στις αγορες,<br />
µε φορολογια και απαγορευσεις. Αυτη ειναι και η<br />
επισηµη αιτιολογια για τον φορο στην βενζινη. Οι<br />
αυτοκινητιστες καταναλωνουν υπερβολικα πολλη<br />
βενζινη επειδη δεν υπολογιζουν ποσο µας βλαπτουν<br />
µε τις εξωτερικες επιρροες των καυσαεριων τους. Το<br />
κρατος αναλαµβανει να τους φορολογει την βενζινη,<br />
ωστε να νιωθουν τις εξωτερικοτητες που προκαλουν<br />
και να περιοριζουν τις µετακινησεις τους τοσο, ωστε<br />
να µεγιστοποιειται το κοινωνικο οφελος.<br />
Το ιδιο προβληµα υπαρχει βεβαια και µε τις<br />
χωµατερες (ή χωρους υγειονοµικης ταφης<br />
απορριµατων αν προτιµατε). Κανεις δηµος δεν θελει<br />
να εγκαθισταται µια χωµατερη στα ορια του γιατι<br />
προκαλει αρνητικες εξωτερικοτητες χωρις να<br />
αποζηµιωνει κανεις τους κατοικους. Σαν αποτελεσµα<br />
η Αθηνα ακοµα δεν εχει βρει εναν ορθολογικο τροπο<br />
να διαχειριζεται τα σκουπιδι της ευηµεριας της.<br />
Παροµοιως µε τα εργοαστασια παραγωγης<br />
ηλεκτρικης ενεργειας κ.ο.κ.<br />
Να σηµειωθει οτι οι εξωτερικοτητες δεν ειναι<br />
µονο αρνητικες. Οπως ενα εργοστασιο που ερχεται<br />
και καθεται διπλα στο σπιτι σου προκαλει αρνητικες<br />
επιρροες, ενα Μουσειο που θα χτιστει ανεβαζει την<br />
περιοχη και προκαλει θετικες επιρροες. Σε αυτες τις<br />
περιπτωσεις η ελευθερη αγορα εχει υπερβολικα<br />
χαµηλη καταναλωση του προιοντος, δηλαδη ας<br />
πουµε χτιζονται υπερβολικα λιγα µουσεια.<br />
Αν δεν µπορει να βρεθει ενας<br />
αποκεντρωµενος τροπος επιλυσης του προβληµατος,<br />
µπορει το κρατος να ερθει µε επιδοτησεις, µε νοµους<br />
ή ακοµα µε δηµοσια εργα να ρυθµισει την αγορα.<br />
Συνεχιζοντας το προηγουµενο παραδειγµα, το κρατος<br />
µπορει να επιδοτει τα οµορφα κτιρια, µπορει να τα<br />
επιβαλλει µε νοµους (αµφιβολης εφαρµογης αν<br />
δουµε την σηµερινη Ελλαδα) ή τελος µπορει να τα<br />
χτιζει µονο του. Οταν εχουµε πραγµατικα δυνατες
Change language