strony 1-48 - Urząd Morski w Gdyni

8 |
Morska przystań rybacka w Kuźnicy – Tam gdzie morze całuje się z zatoką
Stara mapa Półwyspu Helskiego Lapointe’a-Puuffendorfa z 1655 r. odwróconymi kierunkami geograficznymi
(północ znajdowała się na dole mapy, a południe – u góry, za A. Tomczak 2005).
An old Hel Peninsula map by Lapointe-Puuffendorf from 1665 with reversed geographical directions
(the North was at the bottom of the map, the South at the top of it, after A. Tomczak, 2005).
Alte Karte der Halbinsel Hel von Lapointe-Puffendorf aus dem Jahr 1655 mit umgekehrten geographischen
Richtungen (Norden im unterem Teil der Karte, Süden oben, nach A. Tomczak 2005).
Źródła historyczne niestety nie dokumentują, jak często tego rodzaju zjawiska zdarzały się na
przestrzeni ostatnich stuleci i jak człowiek musiał walczyć z przyrodą o przetrwanie. Naukowcy zgodnie
stwierdzają, że choć zainteresowanie Półwyspem od dawna było duże z racji jego niezwykłych
walorów, to jednak jego badania zaczęto prowadzić zaledwie od ponad 100 lat. Ich wyniki raczej nie
potwierdzają tezy, że kiedyś istniał tu ciąg wysepek, które potem połączyły się w półwysep. Anna
Tomczak w publikacji pt. „Wybrane zagadnienia z przeszłości geologicznej i przyszłości Półwyspu
Helskiego” zamieszczonej w pracy zbiorowej wydanej w 2005 roku przez Gdańskie Towarzystwo
Naukowe po raz kolejny poddaje w wątpliwość tezę o istnieniu ciągu wysp, które z czasem miały
połączyć się w jeden półwysep. Taki pogląd, który do dziś funkcjonuje w świadomości Polaków, ugruntował
się, jak pisze autorka, w XIX wieku na podstawie map kartograficznych Zatoki Gdańskiej z 1655
roku. Jednakże badania nad budową geologiczną i ewolucją polskiej strefy brzegowej prowadzone
przez Oddział Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego w Gdańsku pozwoliły też przy
okazji na wyrobienie „niezależnej i udokumentowanej opinii w tej sprawie (…) Kształt Półwyspu Helskiego
przeanalizowano na 77 mapach i planach z lat 1491–1857, sięgając do oryginałów lub ich
reprodukcji (...). Półwyspowy kształt pokazuje 70% zgromadzonych map, w tym wszystkie najstarsze.
Zwarty półwysep, o zarysie bardzo zbliżonym do dzisiejszego, pokazują wyjątkowo dokładne i rękopiśmienne
mapy morskie Zatoki Gdańskiej w dużej podziałce W. Clemensa z 1596 roku, F. Getkanta
z 1637 roku, mapa części Pomorza P. Langaua z 1659 roku, jak również trzy plany zachodniej części
Półwyspu Helskiego z 1694 roku, 1818 roku i 1844 roku oraz pierwsza oparta na triangulacji mapa