kozhakanova-dissertacia.pdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ты пятерых побори,<br />
И пятерых избери... [3, с.41].<br />
М.Петровых түпнұсқадағы «ғылым таппау», «орын таппау» тіркестерін<br />
ҿзгертіп аударған. «Мақтанба», «баптанба» сҿздерінің мазмұны бірдей емес,<br />
мағынасы екі түрлі сҿздің орнына бір ғана «молчи» («үндеме») деген сҿзді<br />
қолданады. Аудармашы қолданған эквиваленттер тым қарапайым, эстетикалық<br />
ҽсері аз. «Орын табу» тіркесінің мағынасы анық, яғни адамның ҿмірдегі ҿзінің<br />
жолын дұрыс тауып, сол бағытпен ҿмір сүруі. Аудармашының дұрыс<br />
баламасын бермегені ҿз алдына «блуждаться» деген («адасу, қаңғыру»)<br />
мағынасы қарама-қарсы сҿзді пайдаланған. «Құмар» жҽне «ойын» мағыналары<br />
жақын болып келгенімен ақынның екі тармақта бҿлек қолдануы кездейсоқ<br />
емес. Ақын қолданып отырған «құмар» сҿзінің эмоциялық бояуы күшті, ҿлеңге<br />
қосымша мағыналық реңк беріп тұрған сҿзді аудармашының қалдырып<br />
кеткен. Аудармашы «құмар» жҽне «ойын» екі сҿздің мағынасын «забава» деп<br />
бір ғана сҿзбен береді. Аудармашы оқырманға түсінікті болуы үшін, ҿзінің<br />
тарапынан «В бесцельных днях и в ночи» деп қарапайым беруге тырысқан.<br />
Ҽ.Қодардың аудармасы:<br />
Без знаний нос не задирай,<br />
Найди себя, потом играй.<br />
Не надо смеха через край.<br />
Пуста веселость эта.<br />
Пяти вещей ты избегай,<br />
К пяти вещам стремленье знай,<br />
Раз хочешь выйти в люди.<br />
Все сбудется в судьбе твоей,<br />
Когда так жить полюбишь... [6, с.25].<br />
Ҽ.Қодар түпнұсқадағы «мақтанба» деген сҿзді «нос не задирай» деп<br />
аударады. Тармақты қазақ тіліне кері аударсақ «білімсіз мұрныңды шүйірме»<br />
деген мағына шығады. Аудармашы фразеологиялық тіркесті орыс оқырманына<br />
эмоциялық ҽсер ету үшін қолданып отыр. Ұлы Абайдың сҿзін ҿзге тілде дҽл<br />
сол қалпында жаңғырту мүмкін емес. Десек те, Ҽ. Қодардың тҽржімасын<br />
компрессиялық аудармаға жатқызамыз. Яғни, аудармашы ақынның<br />
философиялық ойын қысқартып берген. Аудармашының «найди себя, потом<br />
играй» дегені орыс тілді оқырман үшін де түсініксіз. Аудармада ауызекі сҿйлеу<br />
стилі қолданылып кҿркемділігі тҿмендеген. Аудармашы «найди себя, потом<br />
играй» деп аударып ҽдеби, кҿркем тілден алыстап кеткен. Абайдың ҿлеңінің<br />
алғашқы тоғыз тармағын екі аудармашы да сҿз, сҿз тіркесі, бунақ, тармақ<br />
деңгейінде дҽл бере алмаған. Аудармашылар кейбір тармақтарды ҿзгертіп<br />
немесе тастап кетіп, олардың орнына басқа тармақтарды қосады. Ақынның<br />
ойы, сҿзі тіптен басқа деңгейде кҿрініс тапқан. В.Г.Белинскийдің:<br />
22
Change language