02.12.2013 Views

Tempo Semanal

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Nasional 13<br />

Tersa ,10 Agostu 2010<br />

Samalari Ezije Dada Bee Moos ba Knua<br />

Baukau-Populasaun<br />

Suku Samalari Subdistritu<br />

Baukau Vila ezije ba<br />

Autoridade Lokál<br />

hanesan Xefe Suku no<br />

Konsellu Katuas atu lian<br />

ida hodi dada bee moos<br />

ba Suku Samalari liu-liu<br />

ba vila tuan ka uma<br />

knua.<br />

Responde ba<br />

ezijénsia ne’e, Xefe Suku<br />

Samalari Rui Sortorio<br />

Sequeira fó resposta<br />

pozitivu, nia sente<br />

orgullu tebes maibé<br />

husu komunidade labele<br />

interpreta sala PDD<br />

ne’ebé Governu prepara<br />

ba Suku Samalari, hodi<br />

nune’e tuir observasaun<br />

husi Xefe Suku ne’e<br />

hateten komunidade<br />

sira menus informasaun<br />

kona ba planu ida ne’e.<br />

Tuir Xefe Suku ne’e,<br />

PDD la hanesan ho<br />

Planu Dezenvolvimentu<br />

Lokál (PDL) ou Projetu<br />

Pakote Referendu<br />

(PPR).<br />

PDD iha Suku Samalari<br />

atu hala’o konstrusaun<br />

Bee Moos husi Suku<br />

Wailili ba Daregata no<br />

too iha Buibau, ne’ebé<br />

sei fó benefísiu ba Suku<br />

tolu hanesan Wailili,<br />

Buibau no komunidade<br />

Samalari balu maibé<br />

la’ós benefísiu ba Suku<br />

Samalari tomak, katak<br />

Rui.PDD ninia desizaun<br />

husi Administradór<br />

Distritu Baukau, la’ós<br />

desizaun Xefe Suku,<br />

enkuantu PDL desizaun<br />

husi Asembleia Distritu<br />

tanba ne’e labele sala<br />

konfunde.<br />

Nia husu ba komunidade<br />

Suku Samalari<br />

ne’ebé hakarak hatene<br />

lala’ok servisu husi<br />

Distritu too too Suku no<br />

hakarak ba kolia ho<br />

dame atu hala’o asaun,<br />

ho liman rua respeita no<br />

simu hodi esplika klaru<br />

kona ba termus servisu<br />

PDD no PDL, tanba<br />

durante ne’e komunidade<br />

sira menus informasaun<br />

kona ba ida ne’e,<br />

klarifika Xefe Suku<br />

ne’ebé ukun populasaun<br />

ho abitante 2.216.<br />

Aleinde ne’e kona ba<br />

planu hala’o instalasaun<br />

Bee Moos ba komunidade<br />

iha Suku Samalari<br />

husi planu reabilitasaun<br />

ne’ebé tékniku sira mak<br />

ba hare ona no tuir<br />

planu sei komesa iha<br />

tinan 2011. Instalasaun<br />

Bee Moos ne’e tama ona<br />

iha matriks servisu<br />

ne’ebé dada husi Kumbua,<br />

Sub-Distritu<br />

Kelikai too iha Sede<br />

Suku Samalari maibé<br />

seidauk iha alokasaun<br />

orsamentu ba ida<br />

ne’e.Karik komunidade<br />

sira deskonfia katak<br />

planu PDD ne’e Suku<br />

Samalari nian mak Xefe<br />

Suku implementa iha<br />

Wailili. Responde ba<br />

kestaun ne’e ho lian<br />

makas Xefe Suku ne’e re<br />

alsa katak, entaun Xefe<br />

Suku ne’e bulak no la<br />

hatene regras/linhas<br />

servisu no orden ne’ebé<br />

iha. Nia soe kantigas<br />

katak,” porezemplu<br />

kona ba roupa fo’er ha’u<br />

mak tenke fase la’ós ema<br />

seluk mak fase ha’u nia<br />

roupa, signifika dezenvolvimentu<br />

atu la’o di’ak<br />

no aat ha’u mak tenke<br />

esforsu an atu hadi’a<br />

ha’u nia Suku liuliu<br />

komunidade nia moris,<br />

la’ós ema seluk mak mai<br />

hadi’a ha’u nia komunidade<br />

nia moris,”kompara<br />

Xefe Suku<br />

ne’e.Tanba ne’e nia<br />

hanesan povu nia maun<br />

no aman nia fiar no<br />

respeita tebes ezijénsia<br />

ne’ebé sira hala’o no<br />

husu atu esplika lala’ok<br />

planu PDD.<br />

Atu resposta ba<br />

kestaun hirak ne’e di’ak<br />

nia fó razaun hanesan<br />

tuir mai primeiru<br />

bainhira simu tomada<br />

de pose iha dia 19<br />

Dezembru tinan kotuk<br />

iha Dili no 22 Dezembru<br />

2009 simu patrimóniu<br />

de Suku iha Aulas St.<br />

António Baukau tuir<br />

termus ne’ebé mak tau<br />

iha laran.<br />

Segundu eis Xefe<br />

Suku Sr. Laurentino<br />

Freitas hatudu no<br />

entrega ba nia karimbu<br />

ho kadeira ne’ebé<br />

pertense Suku ho totál<br />

13 liu husi surat tahan<br />

de’it.Maibé kadeiras<br />

hirak ne’e nunka hare<br />

ninia Espíritu Santu no<br />

karimbu ne’e mós nia<br />

simu duni iha nia uma,<br />

La’ós iha sede suku,<br />

maski nia husu patrimóniu<br />

Suku maibé la<br />

entrega too agora.<br />

Ho razaun hirak ne’e,<br />

la’ós nia abandona Sede<br />

Suku maibé koalker<br />

fatin ne’ebé ke iha,<br />

Administrasaun Suku<br />

Samalari, nia sempre<br />

lori hodi atende ba<br />

komunidade sira nia<br />

presiza ou nesesidade,<br />

Enkuantu Sede Suku la<br />

hala’o Administrasaun<br />

tanba too agora seidauk<br />

entrega ba nia an. Maski<br />

nia hatene hela Sede<br />

Suku hala’o ona iha<br />

Mota Postu Antigu<br />

Samalari,<br />

maibé nia garante<br />

ho saída enkuantu buat<br />

ida la iha laran, pior liu<br />

tan Sede Suku ne’e ema<br />

na’ok lakon hotu kaleen,<br />

parede uma nian mós<br />

nakfera satan mii no tee<br />

iha laran hanesan fatin<br />

bibi ho karau luhan.<br />

Maibé buat hirak<br />

ne’e hotu nia garante<br />

katak nia rasik sei lori<br />

nia an too no servisu iha<br />

Sede Suku ne’e no la<br />

presiza ema ida obriga<br />

nia.(but)<br />

Governu Komesa Tau Atensaun Mota<br />

Builai Koilai<br />

Baukau-Foin lalais ne’e<br />

estrada ligasaun entre<br />

Kelikai ho Sentru Laisorolai<br />

hetan ameasa kotu<br />

totál durante fulan ida<br />

resin hodi impede mobilizasaun<br />

transporte maibé<br />

iha dia (12/7), foin lalais<br />

ne’e Governu iha ona<br />

planu hadi’a estrada<br />

refere.<br />

Maria Freitas nu’udar<br />

komunidade husi<br />

Laisorolai Sentru sente<br />

laran kontente tanba<br />

Governu komesa tau ona<br />

atensaun ba Estrada refere.<br />

Tanba oras ne’e daudauk<br />

komesa hala’o ona<br />

ateru rai ba Estrada laran,<br />

liuliu iha área Mota<br />

Builai Koilai, enkuantu<br />

sasan todan hanesan<br />

eskavadora mós lori ba<br />

tau ona.<br />

Maria haktuir liu tan,<br />

se Estrada ne’e la fó atensaun<br />

entaun populasaun<br />

Foto/ts/Juvinal Abut<br />

iha imagen ne’e jovens mane ida hulan batako uma nia hodi hakur mota builai koilai wainhira udan boo iha fulam hirak nia larant,<br />

fo impakto ba transporte atu liu mota ne’e tamba korente be’e makaas husi foho matebean Feto.<br />

iha Sentru Laisorolai sei<br />

hetan difikuldade atu asesu<br />

ba transporte no populasaun<br />

sei sofre atu la’o<br />

Ba Mai (BM) entre Kelikai-Laisorolai<br />

ho distánsia<br />

10-12km.<br />

Tanba Estrada ne’e<br />

la’ós fó de’it asesu ba populasaun<br />

husi Sentru Lai-<br />

sorolai maibé fó mós asesu<br />

ba komunidade husi<br />

Sub-Distritu Ossu ho<br />

Watulari.Tuir informasaun<br />

estrada ne’e Governu<br />

fó fiar ba Emprezáriu Baukau<br />

oan husi Venilale.<br />

Aleinde Zélia Fernandes<br />

nu’udar mós komunidade<br />

husi Aldeia Samar-<br />

ogo-Nahareka,Sub-<br />

Distritu Ossu.Kestiona<br />

katak, nia parte sente<br />

triste bainhira Estrada<br />

ligasaun Kelikai -<br />

Laisorolai la funsiona ho<br />

di’ak, tanba difikulta<br />

viajen ba basar Kelikai.<br />

Parte seluk Basílio Alves<br />

nu’udar kondutór<br />

ne’ebé envolve iha servisu<br />

hateten nia foin hahú<br />

tula rai mutin no ateru<br />

tuir Estrada, atividade<br />

ne’e mezmu seidauk too<br />

fulan maibé servisu hala’o<br />

durante semana ida.<br />

Kona ba ema na’in hira<br />

mak hala’o servisu, nia<br />

klarifika katak karreta<br />

baskulante hamutuk 6,<br />

seluk Kompañia mak<br />

hatene. Tuir informasaun<br />

ne’ebé nia parte rona Mota<br />

Builai-Koilai sei iha planu atu<br />

halo ponte ki’ik ida maibé<br />

informasaun ne’e seidauk<br />

konfirmadu.(but)<br />

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!