You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Nasional 13<br />
Tersa ,10 Agostu 2010<br />
Samalari Ezije Dada Bee Moos ba Knua<br />
Baukau-Populasaun<br />
Suku Samalari Subdistritu<br />
Baukau Vila ezije ba<br />
Autoridade Lokál<br />
hanesan Xefe Suku no<br />
Konsellu Katuas atu lian<br />
ida hodi dada bee moos<br />
ba Suku Samalari liu-liu<br />
ba vila tuan ka uma<br />
knua.<br />
Responde ba<br />
ezijénsia ne’e, Xefe Suku<br />
Samalari Rui Sortorio<br />
Sequeira fó resposta<br />
pozitivu, nia sente<br />
orgullu tebes maibé<br />
husu komunidade labele<br />
interpreta sala PDD<br />
ne’ebé Governu prepara<br />
ba Suku Samalari, hodi<br />
nune’e tuir observasaun<br />
husi Xefe Suku ne’e<br />
hateten komunidade<br />
sira menus informasaun<br />
kona ba planu ida ne’e.<br />
Tuir Xefe Suku ne’e,<br />
PDD la hanesan ho<br />
Planu Dezenvolvimentu<br />
Lokál (PDL) ou Projetu<br />
Pakote Referendu<br />
(PPR).<br />
PDD iha Suku Samalari<br />
atu hala’o konstrusaun<br />
Bee Moos husi Suku<br />
Wailili ba Daregata no<br />
too iha Buibau, ne’ebé<br />
sei fó benefísiu ba Suku<br />
tolu hanesan Wailili,<br />
Buibau no komunidade<br />
Samalari balu maibé<br />
la’ós benefísiu ba Suku<br />
Samalari tomak, katak<br />
Rui.PDD ninia desizaun<br />
husi Administradór<br />
Distritu Baukau, la’ós<br />
desizaun Xefe Suku,<br />
enkuantu PDL desizaun<br />
husi Asembleia Distritu<br />
tanba ne’e labele sala<br />
konfunde.<br />
Nia husu ba komunidade<br />
Suku Samalari<br />
ne’ebé hakarak hatene<br />
lala’ok servisu husi<br />
Distritu too too Suku no<br />
hakarak ba kolia ho<br />
dame atu hala’o asaun,<br />
ho liman rua respeita no<br />
simu hodi esplika klaru<br />
kona ba termus servisu<br />
PDD no PDL, tanba<br />
durante ne’e komunidade<br />
sira menus informasaun<br />
kona ba ida ne’e,<br />
klarifika Xefe Suku<br />
ne’ebé ukun populasaun<br />
ho abitante 2.216.<br />
Aleinde ne’e kona ba<br />
planu hala’o instalasaun<br />
Bee Moos ba komunidade<br />
iha Suku Samalari<br />
husi planu reabilitasaun<br />
ne’ebé tékniku sira mak<br />
ba hare ona no tuir<br />
planu sei komesa iha<br />
tinan 2011. Instalasaun<br />
Bee Moos ne’e tama ona<br />
iha matriks servisu<br />
ne’ebé dada husi Kumbua,<br />
Sub-Distritu<br />
Kelikai too iha Sede<br />
Suku Samalari maibé<br />
seidauk iha alokasaun<br />
orsamentu ba ida<br />
ne’e.Karik komunidade<br />
sira deskonfia katak<br />
planu PDD ne’e Suku<br />
Samalari nian mak Xefe<br />
Suku implementa iha<br />
Wailili. Responde ba<br />
kestaun ne’e ho lian<br />
makas Xefe Suku ne’e re<br />
alsa katak, entaun Xefe<br />
Suku ne’e bulak no la<br />
hatene regras/linhas<br />
servisu no orden ne’ebé<br />
iha. Nia soe kantigas<br />
katak,” porezemplu<br />
kona ba roupa fo’er ha’u<br />
mak tenke fase la’ós ema<br />
seluk mak fase ha’u nia<br />
roupa, signifika dezenvolvimentu<br />
atu la’o di’ak<br />
no aat ha’u mak tenke<br />
esforsu an atu hadi’a<br />
ha’u nia Suku liuliu<br />
komunidade nia moris,<br />
la’ós ema seluk mak mai<br />
hadi’a ha’u nia komunidade<br />
nia moris,”kompara<br />
Xefe Suku<br />
ne’e.Tanba ne’e nia<br />
hanesan povu nia maun<br />
no aman nia fiar no<br />
respeita tebes ezijénsia<br />
ne’ebé sira hala’o no<br />
husu atu esplika lala’ok<br />
planu PDD.<br />
Atu resposta ba<br />
kestaun hirak ne’e di’ak<br />
nia fó razaun hanesan<br />
tuir mai primeiru<br />
bainhira simu tomada<br />
de pose iha dia 19<br />
Dezembru tinan kotuk<br />
iha Dili no 22 Dezembru<br />
2009 simu patrimóniu<br />
de Suku iha Aulas St.<br />
António Baukau tuir<br />
termus ne’ebé mak tau<br />
iha laran.<br />
Segundu eis Xefe<br />
Suku Sr. Laurentino<br />
Freitas hatudu no<br />
entrega ba nia karimbu<br />
ho kadeira ne’ebé<br />
pertense Suku ho totál<br />
13 liu husi surat tahan<br />
de’it.Maibé kadeiras<br />
hirak ne’e nunka hare<br />
ninia Espíritu Santu no<br />
karimbu ne’e mós nia<br />
simu duni iha nia uma,<br />
La’ós iha sede suku,<br />
maski nia husu patrimóniu<br />
Suku maibé la<br />
entrega too agora.<br />
Ho razaun hirak ne’e,<br />
la’ós nia abandona Sede<br />
Suku maibé koalker<br />
fatin ne’ebé ke iha,<br />
Administrasaun Suku<br />
Samalari, nia sempre<br />
lori hodi atende ba<br />
komunidade sira nia<br />
presiza ou nesesidade,<br />
Enkuantu Sede Suku la<br />
hala’o Administrasaun<br />
tanba too agora seidauk<br />
entrega ba nia an. Maski<br />
nia hatene hela Sede<br />
Suku hala’o ona iha<br />
Mota Postu Antigu<br />
Samalari,<br />
maibé nia garante<br />
ho saída enkuantu buat<br />
ida la iha laran, pior liu<br />
tan Sede Suku ne’e ema<br />
na’ok lakon hotu kaleen,<br />
parede uma nian mós<br />
nakfera satan mii no tee<br />
iha laran hanesan fatin<br />
bibi ho karau luhan.<br />
Maibé buat hirak<br />
ne’e hotu nia garante<br />
katak nia rasik sei lori<br />
nia an too no servisu iha<br />
Sede Suku ne’e no la<br />
presiza ema ida obriga<br />
nia.(but)<br />
Governu Komesa Tau Atensaun Mota<br />
Builai Koilai<br />
Baukau-Foin lalais ne’e<br />
estrada ligasaun entre<br />
Kelikai ho Sentru Laisorolai<br />
hetan ameasa kotu<br />
totál durante fulan ida<br />
resin hodi impede mobilizasaun<br />
transporte maibé<br />
iha dia (12/7), foin lalais<br />
ne’e Governu iha ona<br />
planu hadi’a estrada<br />
refere.<br />
Maria Freitas nu’udar<br />
komunidade husi<br />
Laisorolai Sentru sente<br />
laran kontente tanba<br />
Governu komesa tau ona<br />
atensaun ba Estrada refere.<br />
Tanba oras ne’e daudauk<br />
komesa hala’o ona<br />
ateru rai ba Estrada laran,<br />
liuliu iha área Mota<br />
Builai Koilai, enkuantu<br />
sasan todan hanesan<br />
eskavadora mós lori ba<br />
tau ona.<br />
Maria haktuir liu tan,<br />
se Estrada ne’e la fó atensaun<br />
entaun populasaun<br />
Foto/ts/Juvinal Abut<br />
iha imagen ne’e jovens mane ida hulan batako uma nia hodi hakur mota builai koilai wainhira udan boo iha fulam hirak nia larant,<br />
fo impakto ba transporte atu liu mota ne’e tamba korente be’e makaas husi foho matebean Feto.<br />
iha Sentru Laisorolai sei<br />
hetan difikuldade atu asesu<br />
ba transporte no populasaun<br />
sei sofre atu la’o<br />
Ba Mai (BM) entre Kelikai-Laisorolai<br />
ho distánsia<br />
10-12km.<br />
Tanba Estrada ne’e<br />
la’ós fó de’it asesu ba populasaun<br />
husi Sentru Lai-<br />
sorolai maibé fó mós asesu<br />
ba komunidade husi<br />
Sub-Distritu Ossu ho<br />
Watulari.Tuir informasaun<br />
estrada ne’e Governu<br />
fó fiar ba Emprezáriu Baukau<br />
oan husi Venilale.<br />
Aleinde Zélia Fernandes<br />
nu’udar mós komunidade<br />
husi Aldeia Samar-<br />
ogo-Nahareka,Sub-<br />
Distritu Ossu.Kestiona<br />
katak, nia parte sente<br />
triste bainhira Estrada<br />
ligasaun Kelikai -<br />
Laisorolai la funsiona ho<br />
di’ak, tanba difikulta<br />
viajen ba basar Kelikai.<br />
Parte seluk Basílio Alves<br />
nu’udar kondutór<br />
ne’ebé envolve iha servisu<br />
hateten nia foin hahú<br />
tula rai mutin no ateru<br />
tuir Estrada, atividade<br />
ne’e mezmu seidauk too<br />
fulan maibé servisu hala’o<br />
durante semana ida.<br />
Kona ba ema na’in hira<br />
mak hala’o servisu, nia<br />
klarifika katak karreta<br />
baskulante hamutuk 6,<br />
seluk Kompañia mak<br />
hatene. Tuir informasaun<br />
ne’ebé nia parte rona Mota<br />
Builai-Koilai sei iha planu atu<br />
halo ponte ki’ik ida maibé<br />
informasaun ne’e seidauk<br />
konfirmadu.(but)<br />
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com