Ka prekogranicnom rezervatu biosfere Prirucnik ... - NVO Green Home

2.2.3 U pravcu primjene Strategije iz Sevilje
Mnogi rezervati biosfere uspostavljeni prije strategije iz Sevilja (1995. godine) nisu imali uporište u
uključivanju ili konsultaciji lokalnog stanovništva i izvornih zajednica. Veoma često to su bila
zaštićena područja koja su uglavnom bila namijenjena konzervacionističkim ciljevima na
područjima sa ograničenim pristupom zemljištu i resursima. U takvim slučajevima, podsticaji za
uspostavljanje RB uglavnom su poticali od državnih institucija (pristup „od vrha prema dnu“) i
osnova za vođenje dijaloga može biti izuzetno klimava zbog prethodnog odnosa između države i
lokalnih stejkholdera. To je tzv. fenomen „istorijskih rezultata“. Kako bi se pokrenuo proces
održivog upravljanja, izgradnja dijaloga mora biti orjentisana ka lokalnom legitimisanju RB.
2.2.4 Poteškoća u identifikovanju stejkholdera u rezervatima biosfere
„Svako lice čije aktivnosti utiču na rezervat biosfere, bilo kao korisnik resursa ili područja koje on
pokriva, kao lice koje polaže pravo na određene resurse životne sredine koje on podržava, ili kao
subjekat koji preduzima institucionalne aktivnosti, predstavlja stejkholdera u ovom rezervatu
biosfere“. 2
Ova definicija ukazuje na poteškoću nabrajanja stejkholdera određenog rezervata biosfere, lica koja
će postati „partneri“ sistema zajedničkog i održivog upravljanja područjem i njegovim resursima.
Tako vidimo da prilikom odabira stejkholdera postoje mnogi načini da se odredi ko može legitimno
učestvovati i da se dodijeli težina i uloga u dijalogu i procesima donošenja odluka. Primjera radi,
stejkholderi mogu biti zastupljeni prema njihovom stepenu uključenosti u upravljanju zemljištem i
resursima: 3
ko-upravljači: stejkholderi koji su aktivno uključeni u upravljanje lokalitetom, bilo zato što
i sami rade na njemu (direktni upravljači) ili zbog toga što predstavljaju politički organ
(izabrani predstavnik, lokalni načelnik, vjerski vođa itd.) ili zbog toga što predstavljaju
ekonomsku vlast na tom području;
„resursni“ stejkholderi: posjeduju znanje i sposobnost - bilo naučnu ili lokalnu;
građani: stejkholderi koji su nosioci tražnje za proizvodima ili uslugama – ova tražnja
može se odnositi na zaštitu resursa ili ekosistema, kao što je pristup zemljištu i njegovo
korišćenje.
Ove tri kategorije stejkholdera se međusobno ne isključuju. Poljoprivrednik je direktni upravljač
svojim okruženjem usljed svoje aktivnosti, ali posjeduje i znanje o prirodnom okruženju (npr.
kvalitetu zemljišta, mreži lokalnih voda), a može imati i određene tražnje koje se odnose na
upravljanje zemljištem (npr. potrebu za putem koji bi koristio da ode i proda svoje proizvode,
potrebu za zaštitom prirodnog područja u svrhe odmora i rekreacije). Ekološka NVO očigledno
posjeduje tražnju za zaštitom životne sredine ali i dragocjeno znanje o funkcionisanju ekosistema, i
uključuje se u aktivnosti očuvanja u partnerstvu sa lokalnim stanovništvom.
Šta je prostorni okvir dijaloga?
Prostorni aspekat dijaloga ključan je u rezervatu biosfere. Ovaj prostor, kojeg čine resursi,
predstavlja i okvir i predmet dijaloga. Tako je neophodno odrediti granice prostornog okvira
dijaloga, što nije uvijek očigledno u rezervatu biosfere. Iz tog razloga, koherentnost lokaliteta mora
se ispitati iz više uglova.
2 Beuret, J.-E. 2006a). Dijalog i konsultacije u u rezervatima biosfere: pitanja i izazovi. Bouamrane, M. (ed.) 2006. Biodiverzitet i učesnici: plan konsultacija,
Rezervati biosfere – Tehničke napomene 1. UNESCO, Pariz.
3 Prilagođeno od Evropske komisije. 2003. Zajednička strategija implementacije Strategija za Okvirnu direktivu o vodama. (200/60/EC). Smjernice za
učestvovanje javnosti u vezi sa Okvirnom direktivom o vodama. Smjernice br.8.
26