Ka prekogranicnom rezervatu biosfere Prirucnik ... - NVO Green Home

4. FINANSIRANJE PREKOGRANIČNIH REZERVATA BIOSFERE: IZAZOV
ZELENE EKONOMIJE
4.1. Ekosistemske usluge
Milenijumska ocjena ekosistema definiše ekosistem kao „dinamičke komplekse zajednica biljaka,
životinja i mikroorganizama i neživog okruženja, koji ostvaruju interakciju kao funkcionalne
jedinice čiji je čovjek sastavni dio“. Ovo takođe obuhvata ekosisteme kojima se upravlja, kao što su
poljoprivredni pejzaži pa čak i urbana područja. Svaki ekosistem obezbjeđuje niz korisnih roba i
usluga koje unapređuju dobrobit čovječanstva i bez kojih bismo bili oštećeni na mnoge načine.
Ekosistemske usluge koje uključuju na primjer: prečišćavanje vazduha i vode, regulisanje oticanja
površinskih voda i sušu, sakupljanje i detoksikaciju otpada, stvaranje i održavanje zemljišta,
kontrolu štetočina i bolesti, oprašivanje biljaka, zasijavanje i prihranjivanje, održavanje
biodiverziteta za poljoprivredu, farmaceutska istraživanja i razvoj i ostali industrijski procesi,
zaštita od štetnog ultraljubičastog zračenja, stabilizacija klime i ublažavanje temperaturnih
ekstrema: vjetra i talasa, itd. Sve to je besplatni dar prirode i značajno doprinosi dobrobiti
čovječanstva.
Milenijumska ocjena ekosistema klasifikuje usluge koje pruža ekosistem na: opskrbljivanje hranom
i vodom; usluge regulisanja – kao što je kontrola poplava i bolesti; kulturne usluge – kao što su
duhovne, rekreativne i kulturne dobrobiti; i usluge podrške – kao što prihrana koja održava uslove
za život na Zemlji. Ove kategorije ilustruju različite načine na koje ekosistemi doprinose dobrobiti
čovječanstva. Iako prirodni ekosistemi pružaju usluge neophodne za dobrobit čovječanstva, oni su
pod velikim pritiskom. Širom svijeta ekosistemi se suočavaju sa promjenama: šumski ekosistemi
imaju druge svrhe, močvare se isušuju, koralni grebeni se uništavaju, resursi slatke vode se sve više
modifikuju kroz zatvaranje, preusmjeravanje, ekstrakciju, promjenu namjene zemljišta koja utiče na
punjenje, protok, i zagađivanje, poljoprivredna zemljišta i pašnjaci se degradiraju usljed
prekomjerne upotrebe. Neki od ovih pritisaka su namjerni efekti ljudske aktivnosti, drugi su
nenamjerni, ali da bi se u potpunosti razumio uticaj i posljedice koje ove aktivnosti izazivaju, treba
izvršiti odgovarajuću ekonomsku procjenu prirodnih ekosistema i usluga koje oni pružaju.
Vježba
Upitnik br. 4.1
Ekosistemske usluge na području Skadarskog jezera
Rangirati značaj različitih ekosistemskih usluga na području Skadarskog jezera
Usluge i značaj Visok Srednji Nizak
Prečišćavanje vode
Prečišćavanje vazduha
Regulisanje oticanja
Regulisanje suše
Sakupljanje i detoksikacija otpada
Stvaranje i održavanje zemljišta
Održavanje biodiverziteta za
38