Nr 107/2008 - Tuchów

xmm 

Rok XIX Nr 4/107 

ISSN 1234-66^0 

Pismo Towarzystwa Miłośników Tuchowa 

slerpień-wrzesień-pażdzlernik 2008 r 

cena 4,00 zl 

4 K 

r . j^» 

^ 

' s'' -O- c' • 

V • V ^ 

O i i 

* » ^ J I 

> ^ 

A " • 

* V 

r 

i

V 

1 Tuchowskie Wieści 4(107)/2008 

Rada Miejska informuje... 

XXI sesja - 25.06.2008 r. 

W sesji uczestniczyli: przedstawiciel Małopolskiego 

Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie oraz 

przedstawiciel Inspektoratu Rejonowego w Tarnowie, 

zaproszeni w związku z interpelacją, dotyczącą regulacji 

potoków. Radni wysłuchali wyjaśnień dotyczących urządzeń 

melioracji i zasad ich funkcjonowania. Dowiedzieli się, że 

w sytuacji, gdy urządzenia faktycznie nie działają i nie ma 

możliwości przywrócenia ich do sprawności technicznej, 

powinni złożyć zbiorowy wniosek o ich wyłączenie z załączeniem 

wypisów z rejestru gruntów każdego właściciela 

działek. 

Informację na temat współpracy międzynarodowej gminy 

Tuchów przedstawił Janusz Kowalski - dyrektor Domu 

Kultury, który omówił również temat „Akcja Lato". 

Podjęto uchwały: 

- w sprawie przystąpienia gminy do Stowarzyszenia Lokalna 

Grupa Działania „Pogórzańskie Stowarzyszenie 

Rozwoju" z siedzibą w Tuchowie; 

- w sprawie zmian w budżecie gminy z powodu potrzeby 

uzupełnienia Wieloletniego Planu Inwestycyjnego, 

który jest wymagany w związku z przygotowywanym 

wnioskiem do Funduszu Spójności, zawierającym dane 

na lata 2009 - 2013; 

- w sprawie wyznaczenia miejsc wydobywania żwiru 

w ramach powszechnego korzystania z wód. 

XXII sesja - 16.07.2008 r. 

Sesję zwołano w związku z potrzebą podjęcia uchwały 

w sprawie zaciągnięcia kredytu długoterminowego na 

prace dodatkowe, związane z termomodernizacją budynku 

Szkoły Podstawowej w Lowczowie, ponieważ poprzedni 

audyt nie uwzględnił takich prac, jak np. wykonanie izolacji 

w piwnicach. Przy tym kredycie można skorzystać z premii 

termomodernizacyjnej. 

XXIII sesja - 27.08.2008 r. 

Rada: 

- dokonała zmian dotyczących zasad nabywania, zbywania 

i obciążania nieruchomości gminnych oraz ich wydzierżawiania 

lub najmu na okres dłuższy niż 3 lata; 

- wyraziła zgodę na zawarcie umowy najmu na lokal 

użytkowy oraz zgodę na dwie umowy dzierżawy nieruchomości; 

- ustaliła zasady i tryb umarzania, rozkładania na raty 

należności pieniężnych gminy Tuchów oraz jej jednostek 

organizacyjnych, do których nie stosuje się przepisów 

ustawy „Ordynacja podatkowa"; 

- wyraziła zgodę na objęcie dodatkowych udziałów w Spółce 

Komunalnej „Dorzecze Białej" Sp. z o.o.; 

- udzieliła poręczenia zabezpieczenia spłaty zaciągniętej 

przez Spółkę Komunalną „Dorzecze Białej" Sp. z o.o. 

pożyczki w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska 

i Gospodarki Wodnej w Krakowie; 

- zatwierdziła Studium Wykonalności dla projektu inwestycyjnego 

pn. „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej 

zlewni rzeki Biała" w ramach programu „Czysty 

Dunajec", zgłoszonego do Funduszu Spójności; 

- dokonała zmian w budżecie gminy. 

W związku z zaproszeniem na sesję ucznia Kamila Zająca 

przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Wrona przedstawił 

go, informując, że jako uczeń Szkoły Podstawowej 

im. Stanisława Staszica w Tuchowie osiągnął następujące 

sukcesy: 

- w tegorocznej IX edycji Ogólnopolskiego Konkursu 

Historycznego „Krąg" zajął I miejsce w Polsce w kategorii 

testu. Rywalizacja w konkursie była duża - 2600 

szkół z całego kraju i 23000 uczestników. Ideą konkursu 

jest pogłębienie u młodzieży zainteresowania „małą 

ojczyzną", jej historią i tradycją, a jednocześnie propagowaniem 

polskich tradycji, obrzędów i zabytków jako 

wartości ponadnarodowych. Konkurs organizowany 

jest przy współpracy z Wydziałem Nauk Historycznych 

i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 

w Warszawie, Stowarzyszeniem Upowszechniania 

Wiedzy i Kultury Regionalnej oraz Muzeum 

Niepodległości w Warszawie. 7 maja Kamil wziął udział 

w uroczystym podsumowaniu konkursu w Warszawie 

w Belwederze, gdzie odebrał nominację na wycieczkę 

do Wiednia i Wenecji. Kamil osiągnął wysokie lokaty 

również w innych konkursach historycznych, są to: 

- I miejsce w Międzypowiatowym Konkursie Wiedzy 

o Józefie Piłsudskim, 

- II miejsce w Ogólnopolskim Konkursie: Zycie i dzieło 

Św. Józefa Kalasancjusza, 

- I miejsce w VIII edycji Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego 

„Krąg" - kategoria testu. 

Jest też: 

- finalistą Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego „Losy 

żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768-1864. Od 

Konfederacji Barskiej do Powstania Styczniowego", 

- finalistą Międzypowiatowego Konkursu Historycznego 

„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1882- 

-1922. O niepodległość i granice Rzeczypospolitej". 

Za swe osiągnięcia Kamil Zając został uhonorowany 

listem gratulacyjnym oraz upominkiem od burmistrza 

i Rady Miejskiej.


Przewodniczący Rady i burmistrz przekazali gratulacje 

również rodzicom ucznia i p. Małgorzacie Buczyńskiej 

- nauczycielce historii, która przygotowywała ucznia do 

konkursów. 

XXIV sesja - 24.09.2008 r. 

Informację o działalności tuchowskiej filii Powiatowej 

Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Tarnowie przedstawiła 

jej kierowniczka Jolanta Dziuban. 

Placówka istnieje od 1991 roku, jest filią Poradni Powiatowej 

w Tarnowie. Usługi świadczy nieodpłatnie. Działa 

na mocy ustawy O systemie oświaty i Karty nauczyciela. 

Obejmuje swym działaniem 6 gmin: Tuchów, Ciężkowice, 

Gromnik, Rzepiennik Strzyżewski, Szerzyny i część Ryglic. 

Pracuje w niej 2 pedagogów, 3 psychologów i 2 logopedów. 

Ma na celu pomoc dzieciom, młodzieży, rodzicom 

i nauczycielom potrzebującym wsparcia. Swoje zadania 

realizuje poprzez: 

- badania diagnostyczne: pedagogiczne, psychologiczne 

i logopedyczne; 

- doradztwo psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne 

dla młodzieży, rodziców i nauczycieli; 

- specjalistyczną diagnozę kierunku kształcenia i wyboru 

zawodu; 

- realizację programów terapeutyczno-edukacyjnych, 

zajęcia warsztatowe dla dzieci i młodzieży; 

- zajęcia informacyjno - warsztatowe dla nauczycieli 

i rodziców; 

- indywidualną terapię logopedyczną, pedagogiczną, psychologiczną; 

- zajęcia z nauczycielami - udział w posiedzeniach rad 

pedagogicznych. 

Poradnia wydaje opinie na miejscu, natomiast orzeczenia 

wydaje Zespół Orzekający, który obraduje w Tarnowie. 

Orzeczenia są wydawane m.in. na wniosek rodziców; są 

to najczęściej orzeczenia o potrzebie nauczania indywidualnego. 

Są one wydawane na podstawie zaświadczenia 

lekarza specjalisty, który opiekuje się dzieckiem. Mogą 

być orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, opinie 

o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od 

momentu wykrycia niepełnosprawności. 

W Poradni prowadzone są też takie zadania, jak: trening 

twórczości dla dzieci wybitnie zdolnych - są zajęcia cykliczne 

w okresie ferii zimowych, w ciągu jednego tygodnia trwają 

zajęcia warsztatowe. Prowadzone są punkty konsultacyjne 

w miejscowościach, które są oddalone od Tuchowa, trwa 

współpraca ze Stowarzyszeniem Osób Niepełnosprawnych 

„Nadzieja" - dla tych dzieci są realizowane programy edukacyjno-profilaktyczne. 

Poradnia realizuje inne zadania, jak: zimowiska terapeutyczne; 

w zajęciach biorą udział dzieci przede wszystkim 

z gminy Tuchów, u których zdiagnozowano trudności 

w czytaniu i pisaniu. Są organizowane gry i zabawy indywidualne 

i grupowe oraz konkursy. Dzieci mają zapewnione 

drugie śniadanie, w tym celu poszukuje się sponsorów, 

którzy finansują posiłki i materiały do zajęć. Oprócz tego 

są prowadzone zajęcia w Przedszkolu Publicznym w Tuchowie, 

gdzie logopeda prowadzi indywidualne i grupowe 

zajęcia z dziećmi. Są też zajęcia dla rodziców i wychowawców 

w celu doskonalenia kompetencji wychowawczych. 

Poradnia współpracuje z lokalną prasą, radiem i telewizją. 

Organizuje wiele spotkań z rodzicami w szkołach, odpowiadając 

na zapotrzebowanie. 

Witold Styrkowiec dokonał podsumowania sezonu rozgrywkowego 

2007/2008 drużyn piłkarskich gminy Tuchów, 

informując o wynikach sportowych osiąganych przez 6 

klubów piłki nożnej i 1 klub siatkarski. 

Przewodniczący Rady oraz burmistrz dziękowali prezesom 

klubów sportowych za pracę społeczną na rzecz klubów 

oraz wręczyli im listy gratulacyjne o treści: 

W imieniu własnym oâz całej społeczności sportowej 

gminy Tuchów składamy serdeczne podziękowanie za pracę 

na rzecz rozwoju sportu w swojej miejscowości. 

Wyrazy uznania za wysiłek, wytrwałość i zaangażowanie, 

dzięki któremu mieszkańcy mogą uczestniczyć w rywalizacji 

sportowej zarówno w rołi kibiców, jak i zawodników. 

Gratułując, życzymy Panu zadowolenia z działalności 

społecznej oraz szczęścia w życiu osobistym, a Pańskiej 

drużynie osiągania wielu sukcesów sportowych. 

Listy otrzymali: 

Teofil Duran - prezes LKS Burzyn 

Kazimierz Gawryał - prezes LKKS Karwodrza 

Wojciech Jurek - prezes LKS ALFA Siedliska 

Zbigniew Jurek - prezes FAN SOKÓŁ Tuchów 

Gerard Kwiek - prezes MKS TUCHOYIA Tuchów 

Jan Lempa - prezes LKS BIAŁA Lubaszowa 

Tadeusz Sobyra - prezes LKS HURAGAN Buchcice 

Przewodniczący Rady Miejskiej 

mgr Ryszard Wrona 

> 15 sierpnia w tuchowskiej gminie odbyły się dożynki w: Burzynie, Dąbrówce Tuchowskiej, Siedliskach 

i Lubaszowej. Dożynkowe świętowanie poprzedzały msze św. i poświęcenie wieńców 

dożynkowych. Prezentowano wieńce dożynkowe, dzielono się chlebem z tegorocznego zboża, 

wystąpiły zespoły oraz kapele ludowe, odbyły się konkursy i loterie, a na zakończenie wieczorne 

zabawy taneczne. Prezentowane wieńce: 

w Burzynie w Dąbrówce Tuchowskiej w Lubaszowej w Siedliskach


Kapela „Pogórzanie" z Jastrzębiej wystąpiła w Burzynie i Siedliskach 

> Od 18 do 21 sierpnia delegacja z Tuchowa uczestniczyła w obchodach 

Narodowego Święta Węgier w partnerskim mieście 

Martfu. Podczas uroczystości zaprezentowała się grupa muzyczna 

pod kierunkiem Bogdana Stefana, artysta malarz - Zbigniew 

Sobyra z Tuchowa, rzeźbiarz ludowy z Jodłówki Tuchowskiej 

-Andrzej Janusz. Odbyła się prezentacja rękodzieła artystycznego 

grupy z Szerzyn oraz degustacja tuchowskiej kiełbasy. 

Degustacja tuchowskiej kiełbasy 

i wyrobów pszczelich 

> 23 sierpnia odbył się drugi festyn wsi Zabłędza połączony 

z dożynkami. 

Koncertują muzycy z Tuchowa 

: Dzieci zaprezentowały się w tańcach


> 24 sierpnia odbyły się w Tuchowie GMINNE DOŻYNKI. Jak 

co roku, święto plonów zainaugurowano koncelebrowaną 

mszą Św. w parafii NNMP w Tuchowie, której przewodniczył 

ks. dziekan Zbigniew Pietruszka. Po uroczystej mszy korowód 

dożynkowy przeszedł do amfiteatru. Tutaj odbył się ceremoniał 

dożynkowy Starostowie dożynek: Teresa Kloch z Burzyna 

i Jan Bołozz Piotrkowic wręczyli bochen chleba burmistrzowi 

Tuchowa - Mariuszowi Rysiowi, po czym dzielono się nim. 

Następnie odbyła się prezentacja i ośpiewanie wieńców 

dożynkowych. Uroczystość uświetniła Sanktuaryjna Orkiestra 

Dęta. Po przerwie wystąpiły zespoły muzyczno-taneczne. 

Gwiazdą wieczoru był koncert zespołu „Zbójnicy" - górali 

ze Szczyrku. Imprezie dożynkowej towarzyszyły kiermasze, 

wystawy, zabawy dla dzieci. Były stoiska z napojami, kiełbasą 

i potrawami z kuchni polowej. Święto plonów zakończyło się 

biesiadą taneczną. 

^D2MY UCZNIAMI CHRY^ 

Dożynki rozpoczęto mszą Św. 

Korowód 

dożynkowy 

Ośpiewanie wieńca 

Zaproszeni goście 

Ceremoniał 

dożynkowy: 

wręczenie 

chleba 

gospodarzowi 

Zespól „Zbójnicy 

> 1 września w Tuchowie odbyła się uroczystość związana z 69 

rocznicą napaści Niemiec hitlerowskich i stalinowskiej Rosji 

na Polskę. Rozpoczęto ją mszą św. w kościele parafialnym pw. 

Św. Jakuba Ap. w Tuchowie 

z udziałem 

pocztów sztandarowych. 

Po mszy Św. 

nastąpił przemarsz 

pod POMNIK OFIAR 

II WOJNY ŚWIATO- 

WEJ. W tym miejscu 

była wspólna 

modlitwa w intencji 

ofiar i poległych 

w czasie ostatniej 

wojny. Odczytany 

został apel pole- 

1 września odprawiono 

mszę Św.


głych, a poszczególne delegacje złożyły wiązanki kwiatów. 

Na zakończenie recytatorzy z DK zaprezentował i krótki montaż 

poetycki. 

/ y 

Recytatorzy z DK 

Delegacja samorządu składa kwiaty 

> 6 września burmistrz Tuchowa oraz dyrektor Zespołu Szkół 

zaprosili na Gminną Inaugurację Roku Szkolnego 2008/2009, 

która odbyła się w Zespole Szkół im. St. Staszica w Tuchowie. 

Dyrektor ZS - Józef Wzorek 

przecina wstęgę 

Poświęcenie szkoły przez 

ks. dziekana 

Burmistrz Tuchowa rozpoczął uroczystość 

Pokaz tańca towarzyskiego


> 7 września w sali klubu w Kielanowicach 

odbyło się spotkanie z Aleksandrem 

Kowalikiem, autorem książki 

„Historia Kielanowic". 

> Od 12 do 14 września przedstawiciele 

tuchowskiej gminy gościli w Mikulovie 

w Czechach, uczestnicząc w obchodach 

święta tego miasta. Także w święcie 

winobrania. 

> Rada sołecka w Trzemesnej, rada parafialna 

oraz Dom Kultury w Tuchowie 

zaprosili na uroczystości dożynkowe, które odbyły się 14 

września. Rozpoczęto je mszą św. w kościele pw. NMP Częstochowskiej 

z udziałem Sanktuaryjnego Chóru Mieszanego. 

Prezentowany był wieniec dożynkowy, dzielono się chlebem 

z nowego zboża. Wystąpiły dzieci z miejscowej szkoły i „Tuchowiaczki" 

z DK w Tuchowie. Nastąpiło również otwarcie 

boiska sportowego przy Szkole Podstawowej w Trzemesnej. 

> 21 września odbył się w Jodłówce Tuchowskiej FESTYN GRZY- 

BIARSKI. Podczas festynu zorganizowany został konkurs na 

największego grzyba i na największą ilość zebranych grzybów 

w lasach jodłowskich. Największą ilość grzybów uzbierał Damian 

Mróz. On też zajął I miejsce w konkursie na największego 

grzyba. II miejsce przypadło Bogdanowi Arwajowi, a III - Aleksandrze 

Osice. Podczas imprezy wystąpiły dzieci i młodzież 

z miejscowej szkoły 

podstawowej i gimnazjum, 

przedstawiając 

programy artystyczne. 

Była także loteria fantowa 

i konkursy. Festyn 

Wiceburmistrz Tuchowa - Kazimierz 

wita wszystkich zebranych 

Kurczab 

Dzieci zaprezentowały się 

w programach artystycznych 

Przecięcie wstęgi - otwarcie 

boiska sportowego 

Sołtys Jodłówki Tuchowskiej odczytuje werdykt jury

Laureaci otrzymali nagrody i dyplomy 

zakończył się zabawą 

taneczną. 

Organizatorami 

tej imprezy byli: 

rada sołecka, rada 

rodziców, grono 

pedagogiczne, 

OSP w Jodłówce 

Tuchowskiej oraz 

tuchowski Dom 

Kultury 


> 26 września odbył się, zorganizowany przez Towarzystwo 

Miłośników Tuchowa i Terenowe Koło PTTK nr 76, I Rajd im. 

T. Wantucha szlakiem „Wokół Tuchowa". Wędrówki drużyn 

uczestniczących w rajdzie kończyły się w Lesie Tuchowskim. 

W tym miejscu odbyły się m.in. konkursy: piosenki turystycznej, 

konkurs na rymowanki na temat rajdu, szlaku, Tuchowa 

i gminy, konkursy-niespodzianki na temat znajomości atrakcji 

na szlaku „Wokół Tuchowa". Rozdano znaczki oraz wręczono 

dyplomy i nagrody. Uczestnicy rajdu mieli możliwość zaczerpnięcia 

informacji o projekcie „Na szlaku «Wokół Tuchowa» 

odkryj, co się w regionie chowa" realizowanego w ramach VI 

edycji projektu „Działaj Lokalnie". 

Opr. A. 

Jagoda 

Tegorocznemu Spotkaniu Miast Bliźniaczych przyświecało 

hasło: „Europejska etiuda - pomiędzy fortepianem 

a wierszem i obrazem a rzeźbą". Spotkanie trwało 

dwa dni (26 i 27 łipca). W sobotnie przedpołudnie w Dworku 

I.J. Paderewskiego w Kąśnej Dołnej odbył się koncert pianistyczny. 

Po południu w tuchowskim amfiteatrze spotkały się 

zespoły z Detvy, Martfu i Tuchowa. Drugi dzień spotkania 

rozpoczęto budowaniem pieca węgierskiego. Współny koncert 

twórców i zespołów z miast partnerskich odbył się w tuchowskim 

amfiteatrze. „Powiało" poezją, muzyką i tańcem. 

Zaprezentowali się zagraniczni i tuchowscy artyści: pianiści, 

poeci, recytatorzy, wokaliści, zespoły wokalno-muzyczne 

oraz grupy i pary taneczne. Mocniejszym brzmieniem wykazały 

się orkiestry dęte z Detvy i Tuchowa. W zbliżonym 

klimacie koncertował zespół „Wolna Grupa Bukowina" 

- jako gwiazda wieczoru. W bieżącym roku cały program 

i jego forma były inne niż w czasie poprzednich spotkań 

miast partnerskich. Odmienny charakter imprezy przyciągnął 

jednak licznie zgromadzoną publiczność. Podczas 

imprezy odbył się konkurs przygotowany przez redakcję 

„Dziennika Polskiego". Główną nagrodą był rower górski. 

Trafił on do rąk jednej z mieszkanek węgierskiego Martfu, 

która gościła w Tuchowie. Europejska etiuda zakończyła się 

muzyczną biesiadą taneczną. Projekt współfinansowany 

był przez Urząd Wojewódzki i Komisję Europejską w Brukseli. 

Kolejne spotkanie międzynarodowe ukazało dorobek 

kulturalny, godny podziwu. Myślę, że na trwale zostanie 

zapisane i udokumentowane, także w formie fotograficznej. 

Spójrzmy więc na niektóre ze zdjęć. 

Andrzej 

Jagoda 

Burmistrz Tuchowa wita zagranicznych gości 

Burmistrz Tuchowa podczas inauguracji „Europejskiej etiudy..." 

Pianisa w Dworku Paderewskiego w Kąsnej Dolnej 

Rozpalanie pieca węgierskiego 

Budowanie pieca 

węgierskiego


Pianiści: 

Julia Vaclavikowa Elena Spodniakowa Barbara Gladysz Paweł Harańczyk Andrzej Jagoda 

(Detva) (Detm) 

(Detva) w poezji poezii śpiewanej spiewanei 

Recytatorzy: 

Poeci: 

L 

Gonda Zsuzsa 

(Marß) 

recytuje wiersz 

Andrej Trnka (Detva) Weronika Dominik Lewicki Gonda Zsuzsa Joanna Bąk 

Jerzykowska 

(Marfii) 

Anna Wańtuch 

Andrzej Jagoda 

Zespól taneczny z Marfii 

Zespoły: 

„Wolna Grupa 

Bukowina" 

Zespól dziecięcy (Tuchów) Orkiestra Dęta z Detvy Sanktuaryjna Orkiestra Dęta


Świątynia Pana 

Na 25-lecie kościoła w Siedliskach Tuchowskich 

JL 

25 lat temu konsekrowano kościół parafialny w Siedliskach. 

Srebrny jubileusz tej uroczystości jest okazją, 

aby zastanowić się nad miejscem i rolą świątyni w naszym 

życiu. Nieodzownym w tej sytuacji staje się pytanie: czym 

jest dla nas kościół jako świątynia? Odpowiedź jest prosta: 

To przybytek przymierza Boga z ludźmi i szczególna „Arka 

Przymierza", obejmująca to, co najpiękniejsze, najważniejsze 

i najświętsze w religii i w pobożności, wreszcie bezsprzecznie 

jest to miejsce spotkania wiernych, którzy przychodzą tutaj 

dla wykonywania kultu publicznego, a przez takie rozumienie 

- jak dla Narodu Wybranego kiedyś, dzisiaj dla naszych 

katolików - świątynia jest dumą naszej potęgi, radością 

naszych oczu i tęsknotą naszych serc (Ez 24,21). Tym bardziej, 

dodajmy, gdy na tę świątynię czekało się, przeżywając 

zmagania, napięcia, rozczarowania, wyzwania, związane 

z niełatwym czasem, przez który trzeba było przejść. 

Droga doprowadziła aż dotąd, gdzie stanęliśmy wobec 

dokonanego dzieła. Można powiedzieć: dziś jesteśmy w samym 

centrum wspaniałego pomnika determinacji, samozaparcia, 

ofiarności ks. proboszcza Stanisława Augustyna, 

siedliskich parafian, wielu bliskich nam i przyjaznych osób 

oraz zastępu ludzi dobrej woli z daleka, z bliska (znanych 

i nieznanych). Po drodze od prostej, 

drewnianej kaplicy, którą w czasie 

wojny strawił pożar, poprzez prowizoryczny 

kościółek, przystosowany do 

potrzeb liturgicznych z domu parafialnego, 

wchodzimy do świątyni „z prawdziwego 

zdarzenia", godnej starań, 

wysiłków i ambicji chyba wszystkich 

siedliszczan. Ale to jest dopiero kościół 

w swym wyglądzie. Jego istotą 

i charakterem jest to, co z nim czynią 

ludzie i czemu on służy. 

Sięgnijmy więc do liturgii. W Godzinie 

Czytań na poświęcenie kościoła modlitwa brzmi: 

Miejsce to przecież zwane jest mieszkaniem 

Króla bez granic i bramą Ojczyzny, 

Która otwiera swe podwoje wszystkim 

Spragnionym nieba. 

Tutaj przychodzi rzesza Twych wyznawców, 

Tu sakramentów udziela się hojnie. 

Tu chrześcijanie żywią się darami 

Wiecznego życia 

(...) 

O takim „funkcjonowaniu" świątyni mówił w 1997 

roku sługa Boży papież Jan Paweł II na Krzeptówkach 

w Zakopanem. Zwrócił uwagę, że właściwie każdy kościół to 

wynik współpracy duszpasterzy i wiernych, podejmowanej 

w tym celu, aby mogła w nich być sprawowana Najświętsza 

Ofiara, aby Chrystus w Eucharystii był ze swoim ludem 

dzień i noc, w godzinach wielkiej radości i uniesień, ale 

też w czasie doświadczeń, cierpień i nieszczęść, a także 

w zwykłych szarych dniach. 

Kościół - mówił dalej Ojciec Święty - to miejsce 

przeżywania wielkich i podniosłych (dorocznych i okolicznościowych) 

uroczystości i nabożeństw oraz miejsce 

pamięci o przeszłości i nadziei na przyszłość - również tę 

pozagrobową. 

„Świątynia Pana jest święta" (1 Kor 3,17). W Roku 

Św. Pawła, który przeżywamy, przywołać chyba należy te 

słowo Apostoła Narodów. Świętość domu Bożego czegoś 

wymaga! A czego? Zmysł religijny Polaków - jak pouczają 

świadectwa - podpowiadał pewne postawy. W starej „Encyklopedii 

kościelnej" wydanej w 1877 roku czytałem opinię 

kardynała Marescottiego, w której papieżowi Klemensowi 

X (posługującemu w latach 1670-1676) opisuje Polskę: 

„Kościoły w tym kraju nie mogą być obszerne, ani ozdobne, 

niemało zastanawiać powinno, że gdy domy są po większej 

części drewniane i szczupłe, kościoły jednak są murowane 

i kamienne, dość okazałe i bogato uposażone, te mianowicie, 

które wzniesione były przez przodków w czasach bliższych 

przyjęcia nauki chrześcijańskiej, kiedy serca żywszym 

wiary i pobożności pałały płomieniem. W późniejszych 

także czasach powstało wiele pięknych kościołów i teraz 

równie piękne ciągle się budują (...) [Relacje nuncjuszów 

II p. 407]. W prawodawstwie wewn. dotyczącym zaś Polski 

zaznaczono: „Nie jest rzeczą przyzwoitą, iżby kościoły dla 

braku funduszy stawiane były w mniej okazałej formie albo 

będąc wystawione, nie miały niezbędnych 

ozdób, sprzętów (Chełmin. 1740) 

i światła (Statuta Trąby) [w Encyklopedii 

katolickiej, t. XI, s. 130-131]. 

Dzisiaj „Ciebie Boże wysławiamy" 

za wspaniały dar Twojej opatrzności 

i za czyn wielu umysłów, serc i rąk. 

Z wdzięcznością wspominamy tych, 

którzy nie cofali się przed trudem, 

przed „umęczeniem". Gratulujemy 

osiągnięcia i czujemy się zobowiązani 

tak względem żyjących, jak i względem 

zmarłych. Jako ziomek i ten, 

którego droga ku kapłaństwu wznosiła się razem z tą 

świątynią, czynię to z wielką radością, a że dane mi było 

przygotowywać oprawę muzyczną konsekracji, tą drogą 

wyrażam wdzięczność współpracownikom w przedsięwzięciu: 

organiście i ówczesnemu chórowi, orkiestrze sanktuaryjnej 

z Tuchowa i zespołowi scholi. Ponieważ w zapisie 

odnalazłem nazwiska, niech mi będzie wolno wspomnieć 

ówczesną młodzież: Leszek Mikos, Bogdan Maciaszek, 

Jadwiga Szumlańska, Dorota Witek, Anna Kras, Maria 

Kubicz, Katarzyna Serafin, Bernadeta Sterkowiec, Małgorzata 

Kras, Lidia Kras, Pelagia Ryba, Elżbieta Pyjor, Marta 

Helizanowicz, Jolanta Wojtanowska, Małgorzata Grzenia, 

Dorota Sikorska, Beata Sikorska, Dorota Krawczyk - Siedliska, 

Lubaszowa, Tuchów razem - tak było i tak jest. 

I cały dekanat i gmina, cała i dalsza okolica zawsze nam 

w tej świątyni są bliskie przez spotkanie w Panu, przez 

modlitwę, przez służbę Bogu i ludziom. 

Niech Chrystus Król - patron parafii, Maryja - Pani 

Tarnowskiej Ziemi i św. Stanisław, tak czczeni w naszym 

kościele, wiodą nas drogą Ewangelii ku szczytom świętości, 

pokoju i solidarności w budowaniu świątyni ducha i wszelkiego 

dobra. 

o. Stanisław Gruszka CSsR


Nasz anioł stróż w jasnym płaszczu 

Różni byli nauczyciele tuchowskiego liceum (w latach 

1954-1958) - wspaniali, bardzo dobrzy, dobrzy i tacy, których 

podniesiony ton głosu i komentarze deprymowały uczniów. 

Do wspaniałych nauczycieli należał ks. prof. Stefan 

Biesiadecki. Uczył nas tylko dwa lata, ale wywarł na nas 

duży wpływ. To on wyprowadził nas ze szkoły i zaczął organizować 

wycieczki, a ściślej pielgrzymki, ale nie wolno było 

ich tak nazywać. Byliśmy z nim w Oświęcimiu, Częstochowie, 

Kalwarii Zebrzydowskiej. 

Lekcje religii odbywały się początkowo w domu katechetycznym, 

a po „odwilży" październikowej (1956) w szkole. Ks. 

Biesiadecki prowadził je inaczej, niż pozostali nauczyciele. 

Katecheza była swobodną rozmową na tematy interesujące 

młodzież. Nasz katecheta mówił dużo i ciekawie, ukazywał 

wartości i ideały, za którymi warto podążać. Nie narzucał niczego, 

ale na podstawie przedstawionych treści i przykładów, 

mogliśmy dokonywać wyborów. Wybór prawidłowej opcji był 

prosty jak jego wykład. Imponował nam, nastolatkom, odwagą, 

otwartością, opanowaniem, kulturą bycia, komunikatywnością 

i optymizmem. Był naszym ulubionym nauczycielem i wzorowym 

wychowawcą. 

Zapamiętaliśmy jego pogodną twarz i sylwetkę w jasnym 

płaszczu, poruszającą się energicznym, niemal wojskowym 

krokiem. Emanowała z niego dobroć. Robił wrażenie anioła 

stróża nieustannie czuwającego nad nami. 

W 1958 r. opuściliśmy szkołę. Ks. profesor wyjechał z Tuchowa 

i kontakt się urwał. Spotkaliśmy go po pięćdziesięciu 

latach w Zbylitowskiej Górze (Dom Księży Emerytów) i rozpoznali 

bez trudu. Dopiero teraz po pół wieku opowiedział nam 

historię swojego życia, zanim został kapłanem. 

Urodził się 3 października 1924 r. w Kolbuszowej Dolnej 

jako najmłodszy syn Jana i Marii Skowrońskiej. Gdy miał 3 

lata, zmarł ojciec. Matka, głęboko religijna, pracowita, wrażliwa 

na potrzeby innych poświęciła się całkowicie wychowaniu 

czterech synów. Szkołę podstawową i 2 klasy gimnazjum 

ukończył w rodzinnej miejscowości. Naukę przerwał wybuch 

drugiej wojny światowej. Jako piętnastolatek dołączył do 

młodzieży zrzeszonej w Związku Strzeleckim (organizacja patriotyczno-wojskowa). 

Na początku września 1939 r. z tą grupą 

uciekał na wschód i dotarł do Krzemieńca. Tam 17 września 

otoczyły ich wojska rosyjskie. Po oddzieleniu oficerów, pozostałych 

wypuszczono. Wracających do Polski w Jarosławiu 

złapali Niemcy, ale udało im się zbiec (brat Bronisław, kolega 

i Stefan). Żywiąc się marchwią i rzepą zerwaną w polu, dotarli 

z powrotem do Kolbuszowej. Dom rodzinny Stefana, jak 

i część miasta były doszczętnie spalone. Zaczęli odbudowywać 

dom i rozpoczęli życie pod okupacją hitlerowską. Pracowali 

też dla ojczyzny starsi bracia - Bronisław, Stanisław, Franciszek 

wstąpili w szeregi Armii Krajowej w 1942 roku. Stefan 

dołączył do nich w 1943 r. Należał do obwodu Kolbuszowa 

„Kefir", placówka „Dolina" w Kolbuszowej Dolnej, pseudonim 

„Burza". Uczestniczył w szkoleniach wojskowych, patriotycznych, 

brał udział w akcjach w czerwcu i lipcu 1944 r. (m.in. 

przejęcie zrzutu broni w Kłapówce) i aktywnie uczestniczył 

w akcji „Burza". 

W sierpniu 1944 r. zaliczył 3 i 4 klasę gimnazjum przed 

komisją egzaminacyjną. 

Bardzo przeżył uroczystość żałobną ekshumowania i przeniesienia 

ciał poległych AK-owców z miejsca walki w Porębach 

Kępieńskich do zbiorowej mogiły w Kolbuszowej. Proste 

trumny nieśli na barkach ich koledzy. 

Na początku października 1944 rozpoczęły się represje. 

W listopadzie UB aresztowało braci Biesiadeckich - Stanisława 

i Franciszka. Stefan musiał się ukrywać. Niestety, niedługo został 

schwytany i uwięziony w budynku UB w Kolbuszowej. 

Tak wspomina ten okres 

Były to ciężkie pierwsze dni. W niedużym, niskim pomieszczeniu 

było nas około dziesięciu. Posadzka cementowa, a na 

niej odrobina startej już słomy. Położyć się można było tylko 

w skurczonej pozycji, ze względu na szczupłość miejsca. 

Przesłuchania odbywały się bardzo często w nocy. Modlimy 

się przyciszonym głosem, nucimy pieśni religijne i patriotyczne. 

Taki był początek tej trudnej drogi cierpienia, głodu i poniżenia. 

Wigilia i święta Bożego Narodzenia wtedy przeżyte utkwiły 

mi w pamięci na całe życie. Ordynarne, ubliżające słowa to 

zwyczajna mowa funkcjonariuszy. 

31 grudnia przewieźli nas ciężarowym samochodem do 

więzienia na zamku Lubomirskich w Rzeszowie. Tutaj trzymali 

do 11 stycznia 1945 r. Wieczorem tegoż dnia znów do 

przejściowego obozu NKWD w Bakończycachpod Przemyślem. 

Następnie 13 stycznia załadowano nas w Przemyślu do dużego 

wagonu jtzw. „świniarki"!, około 80 osób. Przez kilkunastocentymetrową 

szparę w jednym półprzymkniętym oknie, silnie 

zadrutowanym, wpadało do dużego wagonu troszkę światła. Na 

środku wagonu stał mały żelazny piecyk. Blaszany lej wetknięty 

w dziurę w ścianie wagonu stanowił naszą jedyną latrynę. 

Strażnicy zaryglowali drzwi. Odjazd. Nasz transport ja 

pociąg był dość długij ruszył na wschód w nocy z 13 na 14 

stycznia. Jechaliśmy przez Lwów, Kijów. Myślimy - oby tylko 

na południe. Jednak nie... dalej kierunek północny - wschód. 

Jedna myśl przybijała każdego z nas - jeśli Sybir, to w tym 

wagonie zginiemy. Dni były straszne: głód, mróz z każdym 

dniem silniejszy, a wagon nieopalany. Nasza dzienna racja 

jedzenia w przybliżeniu: 2 wiaderka zupy, coś cukru do podziału 

na 80 osób i po około 280 g chleba na głowę. Noce stawały 

się męczarnią. Kładliśmy się na podłodze wagonu, zgodnie 

na tym samym boku, pod ścianami, okrywając się parami 

wspólnym odzieniem, d^'y uzyskać odrobinę ciepła - broniąc 

się przed odmrożeniem. Ja leżałem obok brata Stanisława, 

starszego ode mnie o 17 lat. Troszczył się nadzwyczaj o mnie. 

Uczyłem się od niego takiej postawy. Drugim koszmarem nocy 

były sprawdzania liczby więźniów i stanu wagonu, przeprowadzane 

co trzy godziny. Musieliśmy wstać, stłoczyć się w jedną 

połowę wagonu. Konwojenci sprawdzali ściany, podłogę i dach


wagonu. Następnie odbywało się liczenie - przebiegaliśmy na 

drugą stronę wagonu. Zmarznięci kładliśmy się ponownie. 

Wielu psychicznie zaczęło nie wytrzymywać. W miarę narastającego 

mrozu temperatura spadała w nocy poniżej 40°C. 

Wówczas poważne kłopoty mieliśmy z dzieleniem i jedzeniem 

zmarzniętych bochenków chleba. 

Chyba od Kijowa zaczęto nam co jakiś czas wrzucać do 

wagonu troszkę drzewa i węgla. Przez parę godzin dziennie 

paliło się w naszym piecyku. Odrobina ciepła była przy piecyku. 

Wtedy chorzy siadali przy nim. Modlitwa była dla nas 

siłą i wewnętrznym umocnieniem: rano, a szczególnie każdego 

wieczoru z żywą wiarą, ufnością śpiewaliśmy pieśni, polecając 

się Bożej Opatrzności i opiece Matki Bożej, naszej Królowej. 

„Pod Twą obronę... „ „Serdeczna Matko..." „...Twojego ludu 

nie gardź prośbami". 

Nasza droga, fizycznie i psychicznie wyczerpująca, trwała 14 

dni. Zakończyła się 27 stycznia. Pociąg zatrzymał się wśród pól, 

z dala od ludzkiego osiedla. Kazano nam opuścić wagony. 

Silny mróz, śnieżna zawieja. Polecono nam formować się 

piątkami pod ręce, uformowała się kolumna. Otaczali nas 

liczni konwojenci uzbrojeni w maszynową broń. Po przeliczeniu 

zmarznięci, głodni, pośród zawiei posuwaliśmy się przez 

zaśnieżone pola. Pytanie: gdzie jesteśmy? 

Po przebyciu kilku kilometrów, a droga była ciężka - wielu 

osłabionych padało w śnieg, uszy, nosy, policzki ulegały 

odmrożeniu. Ujrzeliśmy wreszcie łagier. Jak się okazało, był 

to oddział nr 13 obozu NKWD nr 283 w rejonie Stalinogorska 

w okręgu przemysłowym, położonym kilkadziesiąt kilometrów 

na wschód od Tuły. Był to łagier rozdzielczy. 

W tym obozie przebywałem razem z bratem Stanisławem 

przez dwa dni. Rozdzielono nas. Smutne to było rozstanie. Obaj 

przeżyliśmy to bardzo. Podniósł mnie na duchu - i ze łzami 

w oczach pożegnaliśmy się. Czy jeszcze się zobaczymy? Taka 

myśl nasuwała się. 

Do oddziału, do którego zostałem przeznaczony, szliśmy 

pieszo, parę kilometrów, obstawieni konwojentami. Wreszcie 

przed nami kolczaste druty, wokół wieżyczki strażnicze 

i brama. Jedna zasadnicza myśl krążyła po głowie: czy stąd 

będzie powrót do umiłowanej Ojczyzny. Wewnątrz łagru chyba 

jeden wyższy budynek, kilka długich baraków. Łagier nr 283 

Stalinogorsk. 

Wprowadzono mnie z kolegami do jednego z baraków. 

Piętrowe prycze, a na nich liche sienniki z niewielką ilością 

sârltej słomy, w kącie żelazny piecyk. Zaczęło się ciężkie obozowe 

życie. Pracowałem przy budowie nowych baraków, a również 

w tartaku. Około 3 kilometry drogi do pracy. Potem znów po 

całodziennej pracy na mrozie, o głodzie - do obozu pieszo. Z^ma 

była bardzo ciężka. W lutym na podudziu lewej nogi pojawił 

mi się ropień dość dużych rozmiarów. Udałem się do lekarza 

obozowego. Właściwie było dwóch: jeden Rosjanin, a drugi AK- 

-owiec z Kolbuszowej, z którym jechałem w jednym transporcie. 

Zostałem w izbie chorych. Lekarz Własnowolski otoczył mnie 

życzliwą opieką. Mówił, że sprawa jest dość poważna. Nie jest 

jednak za tym, aby mnie zabrali do szpitala. Około miesiąca 

leżałem w izbie chorych. Noga goiła się - pozostała znaczna 

plama, a później pojawiły się żylaki. 

Zycie w obozie płynęło naprzód. Podtrzymywaliśmy się 

wzajemnie na duchu. Wiele uczyłem się każdego dnia od starszych 

kolegów. Ja należałem do grupy najmłodszych. Wiele 

korzystałem z rozmów na tematy religijne i patriotyczne. I znów 

modlitwa dla wielu z nas była mocą hartującą ducha, chroniącą 

przed wewnętrznym rozbiciem czy depresją. Wielki Post 

Wielki Tydzień, Wielki Piątek, a po nim Zmartwychwstanie 

Pana Jezusa. Po Golgocie - Zmartwychwstanie. „Któryś za 

nas cierpiał rany..." „WKrzyżu cierpienie, w Krzyżu zbawienie... 

„ „Zwycięzca śmierci, piekła i szatana..." Miesiąc maj. 

Codziennie wieczór odmawialiśmy litanię do Matki Bożej, 

śpiewaliśmy pieśni ku Jej czci. W serca wstępowała wbrew 

wszystkiemu nadzieja. 

9 maja 1945 roku usłyszeliśmy radosną wiadomość o kapitulacji 

Niemiec. I teraz nasze rozmowy, kiedy wrócimy do 

Ojczyzny? Czy to stanie się dla nas rzeczywistością? W lecie 

rozeszły się pogłoski o naszym zwolnieniu. Z końcem sierpnia 

tegoż roku na apelu wyczytano nazwiska przeznaczonych do 

transportu do Polski, umiłowanej Ojczyzny. 

Dobrze pamiętam ten nastrój wyczekiwania: czy usłyszę swoje 

nazwisko. Bardzo dużo nazwisk, również i z mojej rodzinnej 

Kolbuszowej, było czytanych. A ja słuchałem dalej z niepokojem. 

Wreszcie usłyszałem. Przeżyłem ogromną radość. Ostatnie chwile 

w łagrze: „ Pod Twą obronę. Ojcze na niebie". 

W transporcie, który w pierwszych dniach września 1945 

roku wyruszył ze ^âlinogorska do Polski, znajdowało się 

z pewnością ponad 1 tys. AK-owców. 

12 września powrócił do Kolbuszowej. Zaraz zaczął kontynuować 

przerwaną naukę w liceum ogólnokształcącym. 

Maturę zdał w 1946 r. W tym samym roku wstąpił do Wyższego 

Seminarium Duchownego w Tarnowie. Święcenia kapłańskie 

otrzymał w 1951 r. Pracował w różnych parafiach diecezji 

tarnowskiej, m.in. w Tęgoborzu, Tuchowie, Nowym Sączu. 

Uczył i wychowywał młodzież. Od 9 stycznia 1992 jako emeryt 

mieszka w Domu Księży Emerytów w Tarnowie. Ks. profesor 

głęboko przeżywa i często powraca myślą do polecenia przekazanego 

przez rodaków: „Powiedz Polsce, że my zostajemy 

na wiecznej warcie w tajgach Sybiru, w Katyniu, Miednoje, 

Charkowie, zmarli z wycieńczenia i głodu w Stalinogorsku 

oraz innych miejscach na tej ziemi cierpienia i śmierci - do 

końca wierni Bogu i Ojczyźnie." 

Od czerwca 2008 roku często odwiedzamy ks. profesora, 

przesyłamy pozdrowienia z różnych zakątków Polski i świata. 

Każde spotkanie jest głębokim przeżyciem dla niego i dla 

jego byłych uczniów. Dla nas ten wielki patriota, partyzant, 

więzień UB i łagru sowieckiego, nauczyciel, kapłan jest nadal 

aniołem stróżem w jasnym płaszczu, który czuwa na rozstaju 

dróg i ukazuje dyskretnie właściwe ścieżki ontologiczne 

i aksjologiczne. 

Jadwiga 

Salamon


OJCZYZNA MA 

\ 

Homilia wygłoszona 25 maja 2008 roku podczas Mszy św. w Tuchowie z okazji święta pułkowego 

16 Pułku Piechoty Armii Krajowej Ziemi Tarnowskiej, wskład którego wchodził Batalion „Barbara". 

1. Umiłowani w Chrystusie! Zgromadziliśmy 

się dzisiaj w sanktuarium Pani 

Tuchowskiej z okazji święta pułkowego 16 

pp, który od zakończenia I wojny światowej 

do wybuchu II wojny światowej stacjonował 

w Tarnowie. Sztandar tego putku, z wizerunkiem 

MB Częstochowskiej, poświęcił 

biskup tarnowski L. Watęga 28 maja 1927 r., 

a wręczył go dowódcy putku prezydent RP I. 

Mościcki. 16 pp wykrwawił się w pierwszych 

dniach września 1939 r. w starciu z najeźdźcą 

hitlerowskim pod Pszczyną. Poległo tam 300 

oficerów i żołnierzy Duchowym spadkobiercą 

tarnowskiego 16 pp w 1944 r. - w związku 

z akcją „Burza" - został 16 pp AK Ziemi Tarnowskiej, 

w skład którego wchodził Batalion 

„Barbara" dowodzony przez kpt. „Leliwę", E. 

Borowskiego. 

2. Bracia i Siostry! Dla obydwu tarnowskich 

pułków piechoty najdroższą była 

sprawa Polski, sprawa Ojczyzny! Obecnie 

doczekaliśmy się, niestety, takich czasów, 

kiedy to do głosu dochodzą ateistyczne media, 

które odbierają wielkość pojęciu „Ojczyzna". 

Niektórzy dziennikarze piszą np., źe juź przeżył 

się polski XIX-wieczny patriotyzm, źe jest 

niepotrzebny w czasach Wspólnej Europy. 

Ojczyznę - jako miejsce odnoszące się do 

przestrzeni życiowej pojedynczego człowieka 

i zbiorowości jako narodu, wyznaczoną miejscem 

urodzenia, zamieszkania przez istotną 

część życia czy miejsce pochodzenia przodków 

bądź rodziny - uważają za niemodną. 

Według nich Ojczyzna nie jest już wartością, 

gdy na pierwszym miejscu stawia się model 

obywatela świata. 

3. Pojęcie „Ojczyzna" odnosi się do poczucia 

tożsamości i przynależności do pewnej 

wspólnoty, które wypływa z duszy człowieka. 

Ojczyznę się czuje. Nosi się ją w sercu. 

Miłości do Ojczyzny możemy się uczyć 

już od starożytnych Rzymian. Poeta rzymski 

i żołnierz, Horacy, ur. w 65 roku przed Chrystusem, 

wypowiedział słynne zdanie: „O jak 

słodko i zaszczytnie jest umierać za Ojczyznę" 

{Quam dulce et decorum est pro patria mori). 

Inny stawny Rzymianin, Seneka, pisał, że 

„Ojczyznę kocha się nie dlatego, że wielka, 

ale dlatego, że własna". Dodał też: „Żadne 

miejsce nie powinno być dla ciebie milsze 

od Ojczyzny". 

W nowożytnych czasach cesarz Napoleon 

Bonaparte (1769-1821) mówił, 

że: „Życie obywatela należy do Ojczyzny". 

Konrad z III części „Dziadów", cierpiący jak 

Prometeusz, mówił: „Ja i Ojczyzna to jedno". 

W „Konradzie Wallenrodzie" Adam Mickiewicz 

(1798-1855) o swoim bohaterze napisał, iż 

„Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie 

było w Ojczyźnie". 

Miłość do Ojczyzny sprawiła, że Polska 

w 1918 r. odzyskała utraconą wolność. Naród 

w niewoli wołał nieustannie, cierpliwie i wytrwale: 

„Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: 

Ojczyznę wolną racz nam wrócić. Panie!". Ten 

śpiew, krzyk rozpaczy, nadziei i wiary przebijał 

niebiosa, mobilizował Polaków w kraju ojczystym 

i na wygnaniu. 

Prymas tysiąclecia - sługa Boży kard. 

S. Wyszyński - w 1963 r. napisał: „Kocham 

Ojczyznę więcej niż własne serce i wszystko, 

co czynię dla Kościoła, czynię dla niej". 

Podobnie abp Ignacy Tokarczuk z Przemyśla 

mówi, że dla niego po Bogu najważniejsza 

jest Ojczyzna. 

4. Ojczyźnie należy się wdzięczność. 

Wielu młodych ludzi, którzy wyjechali za 

granicę jako emigranci zarobkowi, pyta: 

Wdzięczni Ojczyźnie? Za co? Ci sami wszakże 

koczują na lotniskach w wielu częściach 

Europy i świata, byle tylko w Wigilię Bożego 

Narodzenia zasiąść z rodziną do świątecznego 

stołu, byle w gronie najbliższych udać się do 

kościoła na pasterkę. Przeżywają bowiem 

tęsknotę nie tylko do najbliższej rodziny, ale 

i do rodzimej i wyjątkowej polskiej tradycji 

łamania się opłatkiem i wybaczania sobie 

win. O czymś podobnym świadczy również 

„wędrówka ludów" po Polsce oraz kolejki na 

przejściach granicznych przed uroczystością 

Wszystkich Świętych i Dniem Zadusznym, bo 

„Ojczyzna to ziemia, groby. Narody, tracąc pamięć, 

tracą życie". Taki napis (przypisywany 

francuskiemu marszałkowi Ferdynandowi 

Fochowi) widnieje na bramie cmentarnej, 

zaprojektowanej przez Stanisława Witkiewicza 

na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. 

5. Wdzięczność jest obowiązkiem. 

Powinniśmy ją okazywać Ojczyźnie za to, że 

jest wspólnotą, wspólnym dobrem, spoiwem 

międzyludzkich więzi. Pięknie mówi na ten 

temat wspaniały kaznodzieja sejmowy - ks. 

Piotr Skarga: miłość do Boga i Ojczyzny 

stanowi nierozerwalną jedność; miłość do 

Ojczyzny ma być bezinteresowna, każdy obywatel 

powinien ją kochać dla niej samej, nawet 

gdyby czuł się skrzywdzony. W podobnym 

duchu wypowiadał się ks. kard. S. Wyszyński. 

W 1957 r. na Jasnej Górze, w kazaniu do 

Polek z Ameryki, powiedział: „Nie zapominajcie 

i wy i wasze dzieci (...) o miłości ku 

ojczystej ziemi, która jest wam wspólna, nie 

zapominajcie o długu wdzięczności, który się 

należy: wdzięczność za życie, wdzięczność 

za wspólnotę w narodzie, za język ojczysty, 

za chlubne dzieje naszego narodu". 

6. Podczas każdej pielgrzymki do Polski 

Jan Paweł II mówił o miłości względem Ojczyzny 

i odpowiedzialności za nią. Parafrazował 

słowa Norwida, że „Ojczyzna to wielki zbiorowy 

obowiązek". Uczył nas - po latach komunistycznego 

zniewolenia - znów być dumnymi 

z polskości, z naszych dziejów, mimo że 

Polska to poprzez wieki ziemia tragiczna. 

Tłumaczył, że pocałunek składany na polskiej 

ziemi ma dla niego szczególne znaczenie: 

„Jest to jakby pocałunek złożony na rękach 

matki - albowiem Ojczyzna jest naszą matką 

ziemską. Jest matką, która wiele wycierpiała 

i wciąż na nowo cierpi. Dlatego też ma prawo 

do szczególnej miłości". Uczył, że Ojczyzna 

wymaga szacunku i miłości, należy ją czcić 

podobnie jak rodziców, co nakazuje czwarte 

przykazanie Boże. Wielokrotnie Papież Polak 

wyrażał wdzięczność Ojczyźnie, rodzicom. 

Kościołowi, nauczycielom i wychowawcom 

za przekazane dziedzictwo przodków, wobec 

których czuł się dłużnikiem. W Radzyminie 

pod Warszawą podczas uroczystości w 1999 

r. wspomniał, że urodził się 18 maja 1920 r., 

kiedy bolszewicy atakowali stolicę Polski, dlatego 

nosi w sobie od urodzenia dług wdzięczności 

wobec tych, którzy podjęli wówczas 

walkę z najeźdźcą i zwyciężyli, płacąc cenę 

swojego życia. 

7. Sługa Boży Jan Paweł II wielokrotnie 

mówił o zobowiązaniu do spłacania długu 

zaciągniętego wobec Ojczyzny. „Ojczyzno 

moja kochana, Polsko, (...) Bóg cię wywyższa 

i wyszczególnia, ale umiej być wdzięczna". 

Pozostawił nam niejako w testamencie pamiętne 

słowa wygłoszone na krakowskich 

błoniach: „Proszę was, abyście całe to duchowe 

dziedzictwo, któremu na imię Polska, 

raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością 

- taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus we 

chrzcie świętym". Wołał: „Nie chciejcie Ojczyzny, 

która was nic nie kosztuje!". 

Bracia i siostry! Na zakończenie naszego 

rozważania przytoczę znany nam wiersz pt. 

„Ojczyzna ma...", który powstał w Krakowie 

po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce 

w 1981 r. Autorem stów i melodii jest ks. 

Karol Dąbrowski. 

1. Ojczyzno ma, tyle razy we krwi skąpana. 

Ach jak wielka dziś Twoja rana. 

Ach jak długo cierpienie Twe trwa! 

Tyle razy pragnęłaś wolności, 

Tyle razy gnębił Cię kat, 

Ale zawsze czynił to obcy, 

A dziś brata zabija brat! 

2. Ojczyzno ma... Biały orzeł znów skrępowany. 

Krwawy łańcuch zwisa u szpon, 

Ale wkrótce zostanie zerwany. 

Bo wolności wybija dzwon. 

3. O Królowo Polskiej Korony, 

Wolność, pokój i miłość racz dać. 

By ten naród boleśnie gnębiony. 

Odtąd wiernie przy Tobie mógł trwać! 

0 Matko ma. 

Tyś królową polskiego narodu. 

Tyś wolność ą w czasie niewoli 

1 nadzieją, gdy w sercach jej brak! 

Amen 

Ks. Piotr M. Gajda


Sebastian Pielsz OSB 

proboszcz tUChoWSki (1622-1662) 

cz. II 

Posiuga duszpasterska 

O. Pielsz byl 40 lat proboszczem w Tuchowie - jak już 

wspomniano - w bardzo trudnych czasach. Mało wiemy 

0 jego pracy duszpasterskiej, a także o życiu religijnym 

wiernych w parafii tuchowskiej. Więcej wiemy o sanktuarium 

niż o parafii. Warto więc pokusić się o w miarę wierne 

odtworzenie duszpasterskiego posługiwania o. Pielsza i jego 

współpracowników. 

Trzeba rozróżnić: duszpasterstwo nadzwyczajne i duszpasterstwo 

zwyczajne. 

Duszpasterstwo nadzwyczajne będzie dotyczyło 

cechów i bractw. W dawnych czasach rzemiosło miało oblicze 

świeckie i religijne. Cechy jako organizacje zawodowe 

występowały w obronie interesów gospodarczych i praw 

swoich członków, organizowały wzajemną pomoc, a także 

życie religijne i kulturalne. Życie religijne cechu było zorganizowane 

na modłę bractwa. Było to bractwo zawodowe. 

Każdy cech miał swojego patrona i swój ołtarz, swoje świece 

1 swoje nabożeństwa. Benedyktyni pracujący w Tuchowie 

otaczali duszpasterską opieką cechy. Za czasów o. Pielsza 

cechy już nie były tak dynamiczne, ale nadal były ważne 

i otaczane duszpasterską troską. 

Obok cechów w Tuchowie w XVII w. istniały też 

bractwa, czyli stowarzyszenia o charakterze dewocyjnym. 

Najstarszym bractwem w Tuchowie, istniejącym już za 

czasów o. Pielsza, było bractwo różańcowe, założone w 1615 

r. przy kościele św. Jakuba. Miało odrębnego kapelana, którego 

utrzymywało. Kapelan był zobowiązany w adwencie 

codziennie odprawiać roraty, propagować modlitwę różańcową, 

głosić kazania o Matce Bożej, odprawiać wotywy 

maryjne przepisane statutami itp. 

O działalności bractwa w jego początkach mało wiemy, 

ponieważ księga z czasów założenia uległa zniszczeniu 

zapewne w czasie wojen Rakoczego. Zachowane księgi 

obejmują dopiero lata 1711-1782 i 1763-1873. Należy podkreślić, 

że dawne bractwa spełniały jakby rolę dzisiejszej 

Akcji Katolickiej. Dawały ludziom świeckim szerokie pole 

działania, aktywizowały życie chrześcijańskie, przyczyniały 

się do wzrostu pobożności, formowały człowieka- 

-chrześcijanina, ustawiały go życiowo. Bractwa potęgowały 

życie sakramentalne. Przed uroczystościami brackimi, aby 

zyskać odpust, członkowie spowiadali się. Pozostali parafianie 

w tym ich naśladowali. Ze spowiedzi brackiej wzięła 

początek spowiedź ogólnoparafialna. 

Duszpasterstwo zwyczajne - przy omawianiu tego 

tematu, z braku danych bezpośrednich, musimy korzystać 

z danych pośrednich, których dostarczają akta synodów diecezji 

krakowskiej i akta wizytacyjne. Nie ulega wątpliwości, że 

duszpasterstwo parafialne owych czasów inspirowały dekrety 

synodalne. Nad ich realizacją czuwały synody dekanalne. 

W 1621 roku postanowiono, że księża danego dekanatu mają 

się zbierać dwa razy w roku na tzw. „synod dekanalny", by 

naradzać się, jak wcielać w życie synodalne ustawy i zdawać 

sprawę biskupowi. Każdy więc proboszcz - o. Pielsz również 

- musiał organizować duszpasterstwo według wytycznych 

synodów. Uwzględniano uchwały trzech synodów: synod 1593 

zwołany przez kard. Jerzego Radziwiłła, synod 1601 zwołany 

przez bpa Maciejowskiego i synod 1621 zwołany przez bpa 

Szyszkowskiego. Oto najważniejsze dane w skrócie: 

I. Proboszcz: 

1. Proboszczowie mają obowiązek mieszkać w parafii 

i zajmować się duszpasterstwem, a nie wyręczać się 

wikariuszami. (1593, 1621) 

2. W czasie zarazy nie wolno mu opuszczać swoich 

wiernych, którzy wtedy potrzebują go bardziej, niż 

kiedy indziej. (1601) 

3. Ma obowiązek zanieść Komunię Św., gdy go proszą, 

„nawet w nocy i po obiedzie". (1593) 

4. Ma zapewnić chorym odbycie spowiedzi wielkanocnej, 

jak i spowiedzi w chorobie. (1593) 

5. Ma prowadzić księgi chrztów, małżeństw, zmarłych. 

(1593) 

II. Nauczanie i upominanie: 

1. W każdą niedzielę proboszcz ma głosić kazanie. 

Tematyka: Modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, 

Wierzę, Dziesięć przykazań, ofiara Mszy Św., 

sakramenty (1593). Przed kazaniem na być czytana 

Ewangelia po polsku, przypadająca na daną 

niedzielę, potem wykład Katechizmu Soboru Trydenckiego, 

nawiązujący do Ewangelii. Omawiane 

prawdy mają być wiązane z życiem. (1621) 

2. Duszpasterze mają zwrócić uwagę na to, czy pieśni 

polskie na W. Post, Wielkanoc, okolicznościowe nie 

zawierają błędnych sformułowań. Jeśli tak - to dać 

synodowi dekanalnemu do poprawienia. (1621) 

3. Księża mają: upominać, nawet publicznie - ale 

nie po imieniu - w kazaniach lub gdzie indziej: 

krzywoprzysięzców, lichwiarzy, bluźnierców przeciw 

Bogu i świętym, wróżbitów, czarownice, źle 

wychowujących dzieci, kobiety za „przesadny strój 

niedawno wymyślony", mężów za bicie żon; odradzać 

wczesne małżeństwa; potępiać zatrzymywanie 

zapłaty robotnikom, fałszowanie miar i wag, 

handel w niedziele i święta, pijaństwo nierzetelność 

i przekupstwo sędziów... (1621) 

III. Msza Św., procesje... 

1. W niedziele i święta wierni uczestniczą we Mszy 

Św. we własnej parafii. Opornych władza miejscowa 

(praefecti locorum) ma skłonić do wypełniania tego 

obowiązku.(1593) 

2. Ksiądz odprawiający Mszę św. i wierni przystępujący 

do Komunii zachowają post od północy. (1593) 

3. Podczas Mszy klęka się na podniesienie. (1593) 

4. Msza Św. roratnia (adwent) winna być śpiewana 

na godzinę lub półtorej przed wschodem słońca 

(1621) 

Do powyższych przepisów synodalnych należy dodać 

dane miejscowe. W Tuchowie liturgia była sprawowana 

uroczyście, wiadomo - benedyktyni szczególnie o to dbali. 

Często Msze św. brackie sprawowano z wystawieniem 

Najświętszego Sakramentu, poprzedzane przez: godzinki, 

litanie lub różaniec. Tuchowianie lubowali się w procesjach. 

Zachowała się wiadomość z 1631 r. o zwyczaju procesji 

w Wielki Czwartek z kościoła św. Jakuba do kościoła Panny 

Maryi. 

IV. Inna zarządzenia: 

1. Zgodnie z tradycją trzy razy dziennie dzwonić na 

Anioł Pański; nadto w całej diecezji dzwonić dłużej


niż na Anioł Pański zmarłemu To dzwonienie ma 

być w pierwszej godzinie nocy. (1621) 

2. Przed śłubem głosić zapowiedzi przez dwie niedziele. 

Przy zaręczynach stosować formułę: „Ja 

przyrzekam wziąć cię za żonę". (1593) 

3. Śłuby dawać przed południem, po południu są 

nietrzeźwi. (1621) 

4. Za udzielanie sakramentów św. - z wyjątkiem ślubu 

i pogrzebu - nie wolno wymagać żadnych ofiar. 

(1593) 

5. Należy odbywać tradycyjną kolędę. Podczas niej 

pouczać i uzupełniać spis parafian. (1621) 

6. Kto nie przystąpi do spowiedzi wielkanocnej, nie 

ma prawa do pogrzebu kościelnego. (1601) 

7. Nikogo - nie wyłączając heretyków - nie wolno 

obrażać. Ambona nie jest miejscem na ogłoszenia 

o zgubionych rzeczach. (1621) 

8. Odpusty: pod grozą kar zabroniono proboszczowi 

zezwalać na sprzedaż czegokolwiek w przedsionku 

kościoła, na cmentarzu kościelnym i w pobliżu 

bram kościelnych. (1621) 

9. O Żydach: „Wielu uważa, że Bogu wyświadcza przysługę, 

gdy spokojnych Żydów traktuje żle i odnosi się 

do nich w sposób niegodny. Ponieważ jednak nikogo, 

nawet największego zbrodniarza, nie wolno karać 

bez rozpoznania sprawy i wyroku kompetentnego 

sędziego, stąd zwłaszcza narodowi żydowskiemu, 

wystarczająco przez Boga udręczonemu, gdyż nie 

poznał czasu nawiedzenia przez Chrystusa Pana, 

nie należy dodawać udręki". (1621) 

O szkołach i ubogich 

1. Przy każdym kościele ma istnieć szkoła i kleryk, 

czyli sługa (clericus seu minister) w celu nauczania 

chłopców dobrych obyczajów, cnót, wiedzy, gramatyki 

oraz nauki chrześcijańskiej. O szkole mówią 

wszystkie synody. 

2. Parafie mają otaczać opieką ubogich, zakładać 

szpitale (domy dla ubogich) zakładać bractwa miłosierdzia. 

(1601) 

3. W każdej parafii ubodzy mają śpiewać przed lub po 

sumie pieśń św. Wojciecha „Bogurodzica". (1621) 

[wówczas uważano, że autorem pieśni jest św. 

Wojciech. Późniejsze badania nie potwierdziły tej 

hipotezy - red.] 

VI. Nabożeństwa patriotyczne - za Ojczyznę. 

Religijno-patriotyczna postawa wiernych ujawniała 

się już w tamtych czasach. Bp Szyszkowski np. zarządził 

w obliczu wojny polsko-rosyjskiej prowadzonej przez króla 

Zygmunta III Wazę i królewicza Władysława specjalne 

nabożeństwa. W poniedziałki, środy i piątki we wszystkich 

kościołach diecezji po Mszy św. polecono urządzać procesje 

z litanią. Przez cały miesiąc lipiec i sierpień 1617 r. po Mszy 

odmawiano modlitwy do świętych patronów Królestwa Polskiego 

- Wojciecha, Stanisława, Wacława, Floriana, Jacka, 

Kazimierza, Jadwigi, Elżbiety i modlitwę do Świętych Aniołów. 

Nadto w wymienionych miesiącach należało codziennie 

urządzić specjalne nabożeństwo z następującym programem: 

Około godz. 23 na znak dzwonów wierni gromadzą się 

w kościele. Po pieśni na wejście wystawienie Najświętszego 

Sakramentu, Litania do Wszystkich Świętych, psalm i inne 

modlitwy. Litanię uzupełniano okolicznościowymi wezwaniami, 

np. o pomoc dla Królestwa Polskiego w obecnych 

niebezpieczeństwach, o pomyślność dla wyprawy księcia 

Władysława itp... Proboszczowie i kaznodzieje mieli przedstawić 

ludowi grożące Polsce niebezpieczeństwo i zachęcić 

wiernych do postów, jałmużn, a zwłaszcza do modlitwy. 

Biskup Szyszkowski „na mocy świętego posłuszeństwa" 

zobowiązał wszystkich podległych swej władzy do wiernego 

wypełnienia tego rozporządzenia. 

Przedstawiony tu materiał, chociaż niekompletny, 

rzutuje na duszpasterską posługę o. Pielsza i jego współpracowników. 

Musieli organizować i prowadzić duszpasterstwo 

zgodnie z wytycznymi synodalnymi. 

cdn. 

o. Kazimierz Plebanek 

Historia Kielanowic jest typowym odbiciem historii 

wsi polskiej naszego regionu. Każda galicyjska wieś w czasie 

ostatnich dziesięcioleci przeszła proces przeobrażeń. 

Praktycznie zmieniło się wszystko, począwszy od wyglądu 

zewnętrznego poprzez: system gospodarowania, kulturę, 

stopień zamożności, świadomość społeczno-polityczną, 

uznawane wartości, wykształcenie, sposób życia itp. 

Ze zdziwieniem muszę zaznaczyć, że pod względem 

zewnętrznym wsie naszych okolic wcale nie odbiegają obecnie 

w ogólnej masie swym wyglądem od podobnych osiedli 

na Zachodzie. Będąc w Niemczech, Czechach, Holandii, 

Włoszech, zawsze interesowałem się wyglądem ich małych 

miejscowości i stwierdziłem wielokrotnie, że ten porządek 

na peryferiach wielkich miast, na wsiach, na Zachodzie, 

to mit. Obserwowałem duże zaśmiecenie na peryferiach 

Amsterdamu, w północnych Włoszech, na terenie wschodnich 

Niemiec (zużyte opony, uszkodzone maszyny, gałęzie 

drzew w nieładzie). 

Wracając do Kielanowic, trzeba stwierdzić, że w ciągu 

ostatnich 100 lat przeszły gruntowną przebudowę. Z Kielanowic 

drewnianych stały się murowanymi. Wyposażenie 

gospodarstw, domów mieszkalnych, ulic całkowicie się 

zmieniło. Sposób gospodarowania, uprawa roli, sposób 

hodowli zwierząt gospodarskich, wygląd podwórek, dróg 

dojazdowych do gospodarstw i działek mieszkalnych jest 

obecnie całkiem nowoczesny. 

W gospodarstwach w miejsce koni i konnych: pługów, 

bron, kosiarek, kopaczek, wozów są: ciągniki, ciężkie maszyny 

rolnicze, kombajny, prasy do słomy itp. W domach 

w miejsce miednic pojawiły się łazienki wyposażone w wan-


ny, bojlery z ciepłą wodą; w miejsce pieców, w których palono 

drewnem, zamontowano centralne systemy grzewcze: 

węglowe, gazowe, elektryczne; zamiast konwi i beczek na 

wodę są wodociągi - pod własnym ciśnieniem lub miejski. 

Z gospodarskich podwórek znikły koryta na wodę z drążonego 

pnia, w których pojono zwierzęta gospodarskie, do 

rzeki nie ma tzw. wejść, czyli obniżonych brzegów, przez 

które zwierzęta wchodziły trzy razy dziennie pić, znikły 

też studnie niezabezpieczone, groźne zwłaszcza dla dzieci. 

Od 1958 roku w naszej wsi pojawił się prąd elektryczny. 

Żarówkami zastąpiono lampy naftowe, kaganki, łuczywa, 

zainstalowano wiele domowych robotów, termomixów, 

lodówek, pralek, odkurzaczy, kuchenek elektrycznych. 

Niektórzy mieszkańcy powyrzucali kuchnie węglowe, piece 

grzewcze, zapomnieli o naturalnych sposobach przechowywania 

żywności, np. kiszeniu kapusty. 

Zmieniły się środki lokomocji. Zamiast koni i wozów lub 

wasążków, bryczek, sań, pojawiły się traktory, przyczepy, samochody 

dostawcze i osobowe. Utwardzono drogi dojazdowe 

do gospodarstw kamieniami, betonem lub nawet kostką. 

Zamiast kołowrotków i wrzecion do przędzenia lnu 

wniesiono do izb radia, telewizory, magnetyczne odtwarzacze. 

Nie brak jest anten satelitarnych i internetowych, 

linii elektrycznych i telefonicznych. 

W Kielanowicach jeszcze w latach II wojny światowej 

było w około 85 rodzinach przeszło 200 krów mlecznych, 

około 100 koni, kilkaset sztuk trzody chlewnej, ileś razy więcej 

kur, kaczek, indyków. Ten zasób zwierząt gospodarskich 

zapewniał mieszkańcom: mleko, masło, mięso, jaja, sery itp. 

Konie dawały gwarancję zasiewów, bez konieczności sprowadzania 

paliwa, zapewniały napęd do maszyn gospodarskich 

poprzez kieraty. Żarna zapewniały mąkę razową i pytlowaną, 

stępy dostarczały różnego rodzaju kasz (jęczmienne, 

gryczane). Hodowane zwierzęta zapewniały mięso. 

Przyjrzyjmy się też dawnej samowystarczalności wsi. 

W średnim gospodarstwie rolnym była sieczkarnia, żarna, 

stępa, młocarnia sztyftowa, kierat, konie. Przez cały rok 

były przechowywane ziemniaki, zboże, kiszona kapusta, 

omasta (masło, słonina, smalec). Obecnie jest tylko kilka 

koni, kilkanaście krów, kilkadziesiąt sztuk trzody chlewnej. 

W wielu gospodarstwach nie ma ani jednej sztuki drobiu. 

Wyżywienie w całości większość mieszkańców zakupuje 

w miejskich sklepach. 

Kielanowiczanie okresu międzywojennego i pierwszych 

dziesiątków lat po II wojnie światowej umieli przygotować 

i wypiec w swoich piecach piekarskich chleb, podpłomyki, 

wszelkiego typu drożdżówki, ciastka itp. Gospodarze sami 

wyrabiali kiełbasy, szynki, wyprawiano i kręcono skóry na 

obuwie i uprząż dla koni. Mimo zakazów pędzono też bimber 

z ziemniaków i jęczmienia. Przy takich zapasach można 

było przeżyć samodzielnie nie jeden miesiąc, ale niemal 

cały rok, bo w gospodarstwie domowym brakowało tylko 

soli i cukru oraz nafty do lamp. Dzięki temu nasi ojcowie 

przetrwali ciężkie czasy I i II wojny światowej. 

Ogólnie rzecz ujmując, winniśmy być z tych przemian 

zadowoleni i cieszyć się tak wielkim postępem. Jednak 

spójrzmy na te osiągnięcia od strony ostatnich wydarzeń 

w Gruzji... 

Sklepy współczesne, wielkogabarytowe nie mają wielodniowych 

magazynów, podręcznych hurtowni, każdego 

dnia musi być dowożony towar. Gdy przestraszeni sytuacją 

lub jakąś pogłoską mieszkańcy rzucają się wykupywać żywność, 

to obecne zapasy wyczerpują się w ciągu jednej doby. 

Strach pomyśleć co by było, gdyby zabrakło odpowiedniej 

ilości transportu lub paliwa do niego. Pytanie co wówczas? 

W czasach współczesnych nasi mieszkańcy, korzystając 

z postępu technologicznego, zarzucili wiele indywidualnych 

sposobów wytwarzania niektórych produktów żywnościowych 

(np. pieczenie chleba, podpłomyków, ciast, robienie 

makaronów), przygotowywania zapasów na zimę. Powyrzucano 

ręczne młynki do mielenia kawy, w tym zbożowej, 

zniszczono dzieże do wyrabiania ciasta na chleb, podręczne 

niecki do wyrabiania mniejszej ilości ciasta obiadowego, 

stolnice itp. 

W obecnych czasach uzależnienie mieszkańców naszej 

wsi od dostaw surowców energetycznych, transportu, decyzji 

władz administracyjnych - dorównuje mieszkańcom dużych 

miast. Wieś straciła swą wielowiekową samodzielność 

i niezależność. W zamian za to ludność cieszy się z możliwości 

dostępu do najnowszych osiągnięć technicznych, 

komunikacyjnych, kulturalnych, informacyjnych, poprawy 

warunków codziennego życia itp. 

Jedno jest pewne, współcześni mieszkańcy dzielnicy 

Kielanowice w Tuchowie mają otwarty dostęp do nowoczesności, 

europejskości, mogą się czuć obywatelami Europy. 

Cieszy fakt, że obecni kielanowiczanie są zaradni, 

otwarci na europejskie propozycje, łatwo dostosowują 

się do zmiennych warunków życia. Świadczy o tym kilkudziesięcioosobowa 

grupa współczesnych emigrantów, 

naśladujących swych ojców i dziadków, którzy na początku 

XX wieku pracowali zarobkowo w Prusach i na Śląsku 

(prace sezonowe), Francji, Anglii, Stanach Zjednoczonych 

i Brazylii. W obecnej grupie emigracyjnej jest kilka osób, 

które zdecydowały się pozostać na stałe w wybranych 

przez siebie nowych ojczyznach. Najliczniejsza jest jednak 

grupa wyjeżdżająca okresowo, czasem nawet kilkakrotnie 

do tego samego kraju lub każdorazowo do innego. Nowa 

fala współczesnej emigracji objęła swym zasięgiem takie 

kraje, jak: Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, Kanadę, 

Włochy, Niemcy, Austrię, Skandynawię, Irlandię, Francję, 

Australię i inne. 

Aleksander Koralik


O KIELANOWICACH W KIELANOWICACH 

o Kielanowicach w Tuchowskich Wieściach ostatnio 

dość sporo. Nie bez przyczyny, a właściwie kiłku. W tamtejszej 

osiedlowej radzie pojawiła się grupa łudzi aktywnych, 

którzy potrafili do społecznej działalności wciągnąć innych, 

a jej efekty już są widocznie choćby w starannie wyremontowanym 

klubie. Odbywają się tu rozmaite imprezy z udziałem 

mieszkańców, w tym - co jest szczególnie warte podkreślenia 

- młodzieży. Jest ten klub takim lokalnym ośrodkiem integracyjnym, 

co dziś, w dobie atomizacji społeczeństwa, jest 

cenne: ludzie odchodzą od telewizorów, komputerów, chcą 

się spotykać, dyskutować o sprawach ich interesujących, 

bawić się wspólnie, odświeżać miejscowe tradycje, słowem 

- odchodzić od tej mdłej papki masowej kultury. 

Wśród inicjatyw kielanowiczan znalazło się utrwalenie 

na piśmie historii miejscowości, która kiedyś była oddzielną 

wsią, a dziś jest dzielnicą Tuchowa. Akurat mieli tu sprawę 

ułatwioną, bo mieszkańcem wsi jest Aleksander Kowalik, 

historyk, autor wielu różnotematycznych publikacji, szczególnie 

jednak historycznych. Ten podjął się tego zadania; 

sporą część materiałów miał już bowiem zgromadzoną, 

a okazało się, że kielanowiczanie przechowują wiele różnych 

dokumentów, potrzebnych do napisania historii wsi. 

To oczywiście nie cała baza źródłowa, bo przecież trzeba 

przestudiować dokumenty zgromadzone w archiwach, 

kroniki parafialne, stare mapy, historie rodzin i inne. 

Działania czasochłonne i żmudne, ale^ koniec zwieńczył 

dzieło. Powstała Historia Kielanowic i została wydana 

przez burmistrza Tuchowa. Spory tom, liczący prawie 200 

stron, z licznymi zdjęciami i reprodukcjami dokumentów, 

to dla Autora historia wsi rodzinnej. Dobrze to czy żle, że 

o wsi pisze rodowity jej mieszkaniec? Jest tu pewne niebezpieczeństwo: 

czy potrafi, tkwiąc w środowisku, zdobyć 

się na potrzebny historykowi dystans, czy potrafi chłodno, 

bez emocji i uprzedzeń podejść do spraw dotyczących jego 

NAZWISKA MIESZKAŃCÓW 

cz. 

i jego bliskich? Wydaje się, iż tych niebezpieczeństw udało 

się mu uniknąć. Nie ukrywa swojego bliskiego związku ze 

swoją wsią, utożsamia się z nią, starając się jednocześnie 

zachować obiektywizm historyka. 

7 września br. w kielanowickim klubie zebrało się spore 

grono zainteresowanych promocją książki: burmistrzowie, 

mieszkańcy, zaproszeni goście. Impreza rozpoczęła się 

muzycznym akcentem - koncertem pianistycznym Pawła 

Harańczyka, byłego słuchacza tuchowskiego SOM-u, 

a obecnie studenta akademii muzycznej. Autor Historii 

Kielanowic przedstawił pokrótce genezę i proces powstawania 

monografii, wykorzystanie dokumentów, a w szczególności 

dotyczących dziejów kilku kielanowickich rodzin 

przedstawionych w pracy. Jest to pewne novum w stosunku 

do istniejących już opracowań dziejów wsi tuchowskiej 

gminy, tym ciekawsze, że to przecież ludzie tworzą historię, 

a w ich losach jak w zwierciadle odbija się historia kraju. 

Sporo uwagi poświęcił Autor czasom po II wojnie światowej, 

przedstawiając politykę władz PRL-u wobec rolników i wsi. 

Stwierdzenia w pracy zawarte odnoszą się nie tylko do 

Kielanowic, mają walor ogólny, a wynikają z zachowanych 

starannie w rodzinnych archiwach dokumentów w postaci 

nakazów, decyzji, kwitów itp. 

Praca Aleksandra Kowalika zainteresuje przede wszystkim 

mieszkańców tej wsi; sądzę, że sięgną po nią także ci, 

którzy interesują się przeszłością naszej małej ojczyzny. 

A potem były podziękowania i wyrazy uznania od 

mieszkańców wsi, władz gminy. Towarzystwa Miłośników 

Tuchowa, przyjaciół. 

Być może po zapoznaniu się mieszkańców z treścią książki 

zostanie zorganizowane spotkanie dyskusyjne o niej. 

Pewnym jej uzupełnieniem jest zamieszczony powyżej 

tekst, zawierający porównanie obrazów Kielanowic z XIX 

i XXI w. 

Józef Kozioł 

y 

SIEDLISK 

Publikujemy kolejny fragment pracy Elżbiety Opałki o nazwiskach mieszkańców Siedlisk. 

Lechowicz od imienia Lech Mastałerz 'masztalerz' - stajenny, Niemiec 'Niemiec' 

Łabuz 'łabuź' - zielsko wodne łub zajmujący się końmi Niezgoda 'niezgoda' - ktoś kłótliwy 

'łabus' - włóczęga Matus od imienia Mateusz Nowak 'nowy' - człowiek nowy 

Łazarek od imienia Łazarz Mersim nazwisko obce w zawodzie, w miejsco- 

Łątka 'łątka' - lalka, kukiełka Michalik od imienia Michał wości 

Madej od imienia Madej od Mikos od imienia Mikołaj Ogieła 'ogieła'- szmaty, łachma- 

Amadej, Amadeusz Mirek od imienia Mirosław ny 

Majcher nazwisko pochodzenia Mleczko 'mleko', 'mleczko' Okaz 'okaz' 

niemieckiego od imienia Mól 'mól' - owad Ołbrycht od imienia Albrecht 

Majcher Mołczyk jakwyżej Ołeś od imienia Aleksander, 

Majchrowicz jakwyżej Mucha 'mucha' Ołeś 

Malec 'malec' - mały chłopiec, mały Myjkowski od miejscowości Myjko- Opałka 'opałka' - naczynie, w któ- 

Marchwica 'marchew' wo łub gwarowego słowa rym 'opałają' - oczyszcza- 

Marek od imienia Marek 'myjak' ją zboże 

Marszałek 'marszałek - dawniej Nalepka 'nalepka' - naklejka łub Osika 'osika' - gatunek drzewa 

zarządca dworu królew- 'nalepa' - okap nad pale- Ostrowski od miejscowości Ostrów, 

skiego, dziś najwyższy niskiem Ostrowsko 

stopień wojskowy


Ocalić od zapomnienia 

) 

HISTORIR DWORU NR KOZŁOWIE 

Dwory i małe dworki były zwane - szczególnie w czasach 

zaborów - ostoją polskości, tradycji z nią związanych, obyczajów, 

a także niejednokrotnie - ośrodkiem szeroko pojętej kultury. To 

tam właśnie, w szlacheckich dworkach, często określanych mianem 

„zaścianków", starannie pielęgnowano narodową pamięć, to 

tam rodziły się niepodległościowe dążenia i idee. Dwór szlachecki 

niejako stał na straży polskich wartości i tradycji. Ta „polskość" 

zaś musiała i miała swoją trwałą podstawę historyczną, opartą 

na kulturowo - religijnych korzeniach. Jeżeli zatem jest mowa 

o swoistej „zaściankowości" polskiego dworku, to należy ją pojmować 

w kategoriach zdecydowanie dodatnich. Takim właśnie 

typowym „zaściankiem" szlacheckim był dwór na jednym ze 

wzgórz w Bistuszowej, zwanym później „Kozłowem". 

Był niegdyś w Bistuszowej drugi - oprócz siedziby Bossowskich 

- dwór na Kozłowie. Dwór wzniesiony został na 

przełomie XVIII i XIX wieku przypuszczalnie przez rodziców 

Józefa Rychtera Pelikańczyka, który jako pierwszy z rodu 

Rychterów urodził się w 1790 roku w Bistuszowej. Rychterowie 

wywodzili się ze starego, szlacheckiego rodu, obrali przydomek 

Pelikańczyk, a pieczętowali się herbem Pelikan. Po tym, jak 

zaborcy austriaccy skonfiskowali ich majątki na Podhalu, 

po śmierci Franciszka Pelikańczyka Rychtera - (burgrabiego 

krakowskiego i starosty nowotarskiego) potomkowie jego 

syna Antoniego weszli w posiadanie Bistuszowej, która od tej 

pory była podzielona między dwa sąsiadujące ze sobą majątki 

ziemskie - Rychterów i Bossowskich. Rody te żyły w wielkiej 

przyjaźni i były ze sobą spokrewnione (Rychterowie zostali 

wylegitymowani ze szlachectwa w 1846 roku). Ich włości 

były sporych rozmiarów, rozciągały się od wzgórza Wołowa 

na południe i wschód, sąsiadując z dobrami Rozwadowskich, 

Bossowskich oraz Szczepanowskich z Kielanowic. Obszar ten 

nazywany jest dziś na mapach Kopaliny, nie opodal jest też 

nazwa Kozłowe Doły. 

Dwór na Kozłowie z przełomu 

wieku. 

Rysunek na podstawie fotografii z ok. 1918 r. 

wykonał Krzysztof Wałaszek 

Dwór był murowany, zbudowany na planie prostokąta, 

parterowy, w całości był podpiwniczony z dachem dwuspadowym 

i od strony wschodniej z wypuszczonym gankiem w formie 

portyku, wspartym na słupach drewnianych, na który prowadziły 

schody. Przed dworem znajdował się okrągły klomb; od 

zachodu również było wejście w formie niewielkiego ganku. 

Wewnątrz było siedem pomieszczeń, w tym sałon i wielka kuchnia. 

Otoczenie dworu Rychterów było raczej typowe, tworzące 

niegdyś założenia parkowo-dworskie; w niewielkiej odległości 

znajdowały się czworaki, stajnie, kierat i spichlerz. 

Józef de Pelikańczyk Rychter ożenił się z Celiną Anną Teklą 

ze Skułskich (wdową po Janie Nideckim herbu Wieże - właścicielu 

Uniszowej). Mieli oni czworo dzieci, lecz dwóch synów 

zmarło w dzieciństwie; pozostał jeszcze syn Andrzej urodzony 

w 1824 roku i córka Katarzyna urodzona w 1835 roku, (która 

wyszła za mąż za szlachcica Franciszka Ksawerego Zassowskiego 

herbu Rawicz). Józef Rychter na trwałe zapisał się w historii 

Bistuszowej, gdyż zapewne on wystawił przydrożną kapliczkę 

w pobliżu dworu około 1810 roku i ufundował pierwszą drewnianą 

szkołę na Wołowej jeszcze na początku XIX wieku. Nie ma 

żadnych wątpliwości, że był też fundatorem bocznego ołtarza 

Św. Józefa w kościele parafialnym w Ryglicach, którego budowę 

ukończono w dniu 19 września 1845 roku. Pięć miesięcy później 

doszło do dramatycznych wydarzeń, które rozpoczęły się z 18 

na 19 lutego 1846 roku, zwanych rabacją. Do tragicznych zajść, 

jakie miały miejsce z inspiracji władz zaborczych, lepiej jednak 

pasuje określenie - rzeź galicyjska. Rękami polskich chłopów 

zaborcy mordowali szlachtę, która chciała wzniecić powstanie. 

Józef Rychter i jego syn Andrzej brali udział w przygotowaniach 

zrywu przeciw austriackim zaborcom, lecz powstanie 

zakończyło się tragicznie, zanim zdążyło się rozpocząć. Tym 

bardziej należy odnotować to, źe w Bistuszowej nie było żadnych 

ofiar śmiertelnych, a Bossowskich uratował młody stolarz 

Michał Witalis. Na Kozłowie było podobnie, dwór wprawdzie 

splądrowano, ale do mordów tam nie doszło, a właścicieli uratowali 

ich poddani; niewątpliwie Witalis też miał swój udział 

w ich ocaleniu. Tak więc Bistuszowa zapisała się chwalebnie 

w trudnych czasach tych dramatycznych wydarzeń (podobnie 

jak Tuchów, co niedawno udało się potwierdzić na podstawie 

historii rodu Rozwadowskich, gdyż przyjaźni chłopi ukryli 

właściciela - Feliksa Stanisława Rozwadowskiego i uratowali 

mu życie). A więc Bossowscy, Rozwadowscy i Rychterowie 

uniknęli tragicznego losu, jaki spotkał właścicieli Burzyna oraz 

pobliskiej Karwodrzy. 

Po śmierci Józefa Rychtera w roku 1855 majątek na 

Kozłowie odziedziczył jego syn Andrzej Pelikańczyk Rychter, 

który w 1866 r. wybudował spichlerz dworski (rozebrany kilka 

lat temu). Andrzej ożenił się jeszcze przed rabacją z Karoliną 

de Toth herbu Łabędź. Mieli oni troje dzieci, lecz niestety na 

skutek chorób, które panowały po rabacji, dwóch ich synów 

zmarło; przeżyła jedynie ich córka Ewa, która stała się potem 

dziedziczką majątku. To za jej rządów w Bistuszowej, w drugiej 

połowie XIX wieku, pojawiła się po raz pierwszy w dokumentach 

nazwa „Kozłów" (ojciec Ewy zmarł w 1893 roku, a jej 

matka w 1908). W roku 1873 Ewa Rychter wychodzi za mąż za 

Wilhelma du Laurans, powstańca z roku 1863, który pochodził 

ze starego i zasłużonego rodu francuskiego, pieczętującego się 

herbem Własnym. Jego przodkowie osiedli w Rzeczypospolitej 

juź w pierwszej połowie XVIII wieku, co potwierdza archiwalny 

dokument z czasów króla Augusta III, pochodzący z roku 1739. 

Kolejny przodek Wilhelma był pułkownikiem i komendantem 

regimentu gwardii koronnej na dworze króla Stanisława Augusta 

Poniatowskiego w łatach 1780 do 1783. Ród ten w 1838 

roku został wylegitymowany ze szlachectwa. W roku 1874 

przychodzi na świat syn Wilhelma i Ewy z Rychterów - Andrzej 

Karol Mieczysław du Laurans. 

Dzieciństwo spędził Mieczysław na Kozłowie, a w wieku 

12 łat wysłano go na naukę do elitarnego Kolegium oo. Jezuitów 

w Chyrowie (wówczas najlepszej szkoły w całej Galicji),


którą ukończył w 1890 roku. Był on bardzo 

lubiany i szanowany. W roku 1905 ożenił 

się z Zofią Heleną z Myszkowskich herbu 

Jastrzębiec; (świadkami na ich ślubie byli: 

Stefan Rychter herbu Pelikan i Bolesław 

Bossowski herbu Ślepowron). Z tego związku 

narodziło się w kolejności czworo dzieci: 

Maria, Janina, Andrzej i najmłodsza córka 

Barbara. W czasie I wojny światowej przez 

Bistuszową w latach 1914 do 1915 przetoczyła 

się wojenna nawałnica, tak jak przez 

Tuchów, Łowczówek, Uniszową i Ryglice. Na 

czas działań wojennych Bossowscy wyjechali 

do Wiednia, a właściciele Kozłowa pojechali 

do kurortu w Szczawnicy, gdzie na świat 

przyszła Barbara du Laurans. Po tych walkach, 

które tam się toczyły, pozostało kilka 

śladów po pociskach na ścianach dworu oraz 

rozrzucone ciała zabitych żołnierzy, którzy 

zginęli w walkach. Wtedy właścicielka Ewa 

du Laurans poleciła swoim poddanym, by 

zebrać ciała żołnierzy i godnie pochować, 

wskazując przy tym miejsce pod przyszły 

cmentarz, ofiarowała też 280 m^ ziemi na ten 

cel. Tak powstał cmentarz numer 165, uformowany 

później przez Austriaków, według 

projektu Heinricha Scholza. W roku 1918 kończy się wielka 

wojna światowa, a w listopadzie tego samego roku Polska 

odzyskuje niepodległość i wraca na mapę Europy, do narodów 

wolnego świata. Radość była wszędzie, również na Kozłowie, 

jednak pod koniec 1919 roku doszło do tragicznego zdarzenia, 

Mieczysław du Laurans został postrzelony na polowaniu, 

co przyczyniło się do jego przedwczesnej śmierci (wcześniej 

jednak, Mieczysław odwiózł swego syna Andrzeja na naukę 

do Gimnazjum w Chyrowie). Po tych zdarzeniach rodzina 

z Bistuszowej, czyli pani Bossowska z córkami, odwiedzały 

mieszkańców Kozłowa, pocieszając ich w niedoli. Także wujek 

Stanisław Ignacy Bossowski, pomagał w tym czasie w zarządzaniu 

majątkiem. Matka Mieczysława - Ewa du Laurans przed 

swoją śmiercią w 1920 roku, spisała testament i podzieliła majątek 

między czworo swoich wnuków: Marię, Janinę, Andrzeja 

i Barbarę, zapisując jej część, na której stał dwór. W 1921 roku 

Zofia Helena du Laurans wychodzi ponownie za mąż, także za 

szlachcica. Jednak jej drugi mąż nie przyczynił się do rozwoju 

majątku, bezprawnie uzurpując sobie prawo do niego. To za 

„jego rządów" na początku lat trzydziestych doszło do wielkiego 

pożaru, który strawił czworaki, stajnie, powozy i kierat; ocalał 

jedynie dwór i spichlerz. Od tej pory pozostały przy dworze 

tylko dwie osoby: służąca Stefka i Franek Gorczyca, który zajmował 

się końmi. Sam dwór zachował jednak typowe elementy 

siedziby szlacheckiej; na ścianach wisiały cenne obrazy, broń 

biała i myśliwska, także trofea. W 1934 roku Barbara du Laurans 

wychodzi za mąż, za nauczyciela z Tuchowa - Tadeusza 

Wantucha. Zamieszkują razem na Kozłowie, a w roku 1935 

przychodzi na świat ich pierwszy syn. Niedługo potem matka 

Barbary, wyprowadza się z dworu ze swoim mężem Konstantym. 

W drugiej połowie lat trzydziestych Andrzej du Laurans 

sprzedał swoją część majątku i kupił dwa samochody - osobowy 

i ciężarowy. Były to niewątpliwie pierwsze automobile przed 

wojną na terenie gmin Tuchów i Ryglice, jednak po wkroczeniu 

okupantów hitlerowskich we wrześniu 1939 roku wojsko 

niemieckie zarekwirowało te pojazdy. W roku 1936 Tadeusz 

Wańtuch otrzymuje posadę nauczyciela i kierownika szkoły na 

Wołyniu koło Krzemieńca i tam też naucza, a rok później do 

męża przyjeżdża żona Barbara z dwojgiem małych dzieci. Na 

czas wyjazdu Barbara wydzierżawiła ziemię, ludziom z polecenia 

księdza Jakuba Wyrwy, którzy mieli ją obrabiać. Niestety, 

nie robili tego, za to włamali się do dworu i tam pomieszkiwali 

(wynosząc niektóre rzeczy), a gdy właściciele powrócili w czasie 

okupacji z Wołynia w 1941 roku, to nie chcieli ich wpuścić do 

własnego domu i jeszcze grozili, że doniosą na nich na gestapo, 

Kapliczka na Kozłowie fundacji 

dziedzica Józefa Rychtera ok. 1810 r. 

Rys. Krzysztof Walaszek 

iż rzekomo są Ukraińcami. W końcu udało 

się ich przepędzić, jednak skradzionych 

rzeczy nie odzyskano^ Nastał rok 1945, 

w styczniu Tuchów i okolice zostały „wyzwolone", 

a w maju skończyła się II wojna światowa, 

lecz prawdziwa wolność nie nadeszła. 

Władzę w Polsce przejęli komuniści i zaprowadzali 

nowy „porządek". Pierwszymi 

ofiarami tego systemu byli akowcy, Kościół 

i ziemiaństwo. Tych ostatnich wyrzucano 

z majątków i domów, które zamieszkiwali od 

wielu pokoleń, odbierano im też ziemię. Taki 

los spotkał w Tuchowie Rozwadowskich, 

w Bistuszowej Bossowskich, w Ryglicach 

Cieleckich i innych właścicieli okolicznych 

dworów. Jeżeli chodzi o Kozłów, to chyba 

tylko dlatego, że majątek został podzielony 

na czworo rodzeństwa jeszcze przed wojną, 

uchroniło go przed parcelacją, gdyż dekret 

o reformie rolnej nie obejmował takich obszarów 

ziemi. Nie przeszkadzało to jednak 

w tym, by właścicielom utrudniać życie. 

Za to, że dwór był zamieszkały, Tadeusz 

Wańtuch opłacał przez lata kary skarbowe, 

a ówczesne władze gminy Ryglice nie pozwalały 

na przeprowadzanie jakichkolwiek 

remontów. Nigdy też nie wyrażono zgody na podłączenie do 

dworu elektryczności. Wszystkie te działania doprowadziły 

w końcu do rozbiórki dworu w 1969 roku. Właściciele wybudowali 

wówczas w pobliżu mały, prowizoryczny dom, w którym 

mieszkali do początku lat osiemdziesiątych. 

Z rodzeństwa (rodu du Laurans) najmłodsza Barbara 

wyszła za Tadeusza Wantucha, Andrzej du Laurans ożenił się 

w Wojniczu, a zamieszkał w Tarnowie, Janina wyszła za Mariana 

Mroza, znanego w Tuchowie artystę malarza, a najstarsza 

- Maria wyszła za mąż za Władysława Jękota. Dzieci ich i potomkowie 

rozproszyli się po całej Polsce od Tuchowa aż po Gdańsk 

i Szczecin... Tadeusz i Barbara Wantuchowie byli ostatnimi 

właścicielami dworu na Kozłowie. Po stanie wojennym, w roku 

1983 majątek został sprzedany, a właściciele przeprowadzili się 

do Tuchowa, gdzie Tadeusz wkrótce zmarł w 1984 roku, a jego 

żona Barbara, dziewięć lat później w 1993 roku. 

Rody zamieszkujące Kozłów niejednokrotnie w przeszłości 

dawały dowody na wierność Rzeczypospolitej, walcząc w bitwach, 

powstaniach i zrywach niepodległościowych; wywodząc 

swe korzenie z Europy Zachodniej, potwierdzały jednak swoją 

postawą przynależność do Polskie Dla komunistów dwór szlachecki 

był jednak symbolem wszystkiego co najgorsze i taką też 

wiedzę zaszczepiano już najmłodszym pokoleniom. Dlatego niszczono 

i dewastowano polskie dwory, ale też prześladowano ich 

właścicieli; z dwudziestu pięciu tysięcy polskich dworów przed 

II wojną światową do naszych czasów przetrwało mniej niż 

dziesięć procent, z tego wiele zostało poważnie zniszczonych. 

Ten krótki rys historyczny nie rozwinął oczywiście w pełni 

tematów związanych z architektoniczno - historyczną 

genealogią polskiego dworu jako takiego, ale też nie o to tutaj 

chodziło. Pragnąłem w nim raczej zwrócić uwagę na fakt, jak 

ważne jest, aby ocalić od zapomnienia coś bardzo istotnego, coś, 

co kształtuje naszą świadomość^ To coś to oparta na historii 

- narodowa pamięć. Jej cząstką jest historia nieistniejącego 

już dworu na Kozłowie w Bistuszowej koło Tuchowa oraz jego 

mieszkańców. Historia, którą warto poznać. 

Opracował Tomasz Wańtuch, Tuchów 2008. 

Powyższy tekst jest streszczeniem szerszego opracowania 

z 2007 roku pod tytułem: „Ocalić od zapomnienia^ 

czyli historia dworu na Kozłowie w Bistuszowej k. Tuchowa". 

PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE - 

ALL RIGHTS RESERVED. 

Wykorzystywanie w całości lub we fragmentach, bez zgody autora zabronione.


Specjalistyczna pomoc lekarska w Tuchowie 

^ 

w I części Służby zdrowia w Tuchowie, 

- wydanej w 2005 roku na stronach 32 i 33 

przedstawiłem przebieg budowy budynku 

przeznaczonego na ośrodek zdrowia i szpital 

rejonowy w Tuchowie. Po ukończeniu 

budowy i przemianowaniu ośrodka zdrowia 

w roku 1964 na Przychodnię Rejonową od 

razu zorganizowano w niej wiele pracowni 

I poradni. Kierownikiem Przychodni Rejonowej 

od początku jej Istnienia była doktor 

Marla (Józefowicz) Wójcik. Pierwszymi specjalistycznymi 

poradniami ww. przychodni 

byty: poradnia ogólna od roku 1964 - z kilkuosobową 

obsadą, między Innymi pracowali 

w niej: doktor Jan Piotrowski, doktor 

Marla Józefowicz, absolwent medycyny 

Władysław TarneckI, doktor Władysław 

Chmielowski; poradnia dziecięca „D" od 

roku 1964 - pierwszym kierownikiem była 

doktor Krystyna (Hatała) Płońska; poradnia 

chirurgiczna od roku 1965 - pierwszym 

kierownikiem był doktor Longin SmulskI; 

poradnia stomatologiczna od roku 1964 

- pierwszym kierownikiem była doktor stomatolog 

Zofia Leś; poradnia „K" dla kobiet 

od roku 1964 - pierwszym kierownikiem był 

doktor Włodzimierz Orobeć. 

Większość miejscowych lekarzy 

I przedstawicieli władz za twórcę I organizatora 

działu specjalistycznej pomocy 

medycznej w Tuchowie uważa doktora 

Stanisława Jakusa, wieloletniego ordynatora 

oddziału wewnętrznego miejscowego 

szpitala. Funkcję ordynatora oddziału wewnętrznego 

w Tuchowie objął lek. med. 

Stanisław Jakus po ustąpieniu z niej lek. 

med. Stanisława Bema. Doktor Stanisław 

Jakus pełnił ją od 1 maja 1966 roku do 8 

maja 1995 r., kiedy to przeszedł na emeryturę. 

Równocześnie z funkcją ordynatora 

od roku 1979 był dyrektorem szpitala (kiedy 

zachorował doktor Orobeć), a w okresie 

od 8 lipca 1985 do 8 marca 1995 roku był 

równocześnie dyrektorem Zespołu Opieki 

Zdrowotnej w Tuchowie. Wśród wielu zasług 

w dziedzinie rozwoju opieki zdrowotnej 

na terenie Tuchowa wymieniony wyróżnił 

się dostrzeżeniem potrzeby zorganizowania 

na miejscu specjalistycznej opieki 

medycznej jako ważnego działu skutecznego 

leczenia. Z jego Inicjatywy zostało 

zorganizowanych wiele specjalistycznych 

poradni działających do dziś w Tuchowie. 

Działalność ta w ujęciu chronologicznym 

przedstawia się następująco: 

- 1 sierpnia 1978 roku zorganizowano 

poradnię okulistyczną - kierownikiem 

był doktor Krzysztof BurglelskI; 

- 31 października 1981 roku zorganizowano 

poradnię neurologiczną - kierownikiem 

była doktor Balbina Ujejska; 

- 7 stycznia 1982 roku zorganizowano poradnię 

reumatologiczną - kierownikiem 

był doktor Jacek Jordan; 

- w 1984 roku zorganizowano poradnię 

laryngologiczną - kierownikiem był 

doktor Jerzy Sowiński; 

- 11 stycznia 1989 roku zorganizowano 

poradnię dermatologiczną - kierownikiem 

była doktor Joanna Piotrowicz; 

- 1 września 1989 roku zorganizowano 

poradnię kardiologiczną - kierowniczką 

była doktor Dorota Jakus-Stoga; warto 

dodać, że pracownia ekg funkcjonowała 

znacznie wcześniej, pracując 

początkowo na przestarzałym sprzęcie, 

który obsługiwał doktor Zbigniew Wrona, 

a konsultantem nadzorującym był 

sam doktor Stanisław Jakus; 

- 1 listopada 1993 roku zorganizowano 

poradnię leczenia bólu - kierownikiem 

był doktor Andrzej Krzemień; 

- 1 stycznia 1995 roku zorganizowano poradnię 

dlabetologiczną - kierownikiem 

był doktor Wiesław Dudziński. 

Mimo faktu odejścia w 1995 roku na 

emeryturę doktora Stanisława Jakusa, nie 

zakończono w Tuchowie rozbudowy bazy 

specjalistycznych poradni. I tak: 


poradnię neonatologiczną - kierownikiem 

był doktor Jacek Rakowski; 

- 1 marca 1997 roku zorganizowano 

poradnię zdrowia psychicznego, kierownikiem 

była doktor Alicja Kras; 

- 1 kwietnia 1997 roku zorganizowano 

poradnię psychologiczną, kierownikiem 

był mgr Wacław Srebro; 


poradnię urologiczną, kierownikiem 

został doktor Marek Sandhelm; 


poradnię pulmonologiczną, kierownikiem 

został doktor Kazimierz Kwiatkowski; 

- od 1999 roku zorganizowano poradnię 

rehabilitacyjną, kierownikiem została 

Grażyna Kalita- Słowik. 

Obecnie wiele działów leczniczych 

w wyniku pogłębionej specjalizacji samorzutnie 

wyróżniło się jako szereg odrębnych 

specjalistycznych poradni. W Tuchowie 

prym w tym zakresie wiedzie poradnia 

chirurgiczna z której wyodrębniono: poradnię 

chirurgii ogólnej, poradnię chirurgii 

naczyniowej, poradnię chirurgii urazowo- 

-ortopedycznej, poradnię chirurgii stomatologicznej. 

W ramach specjalistycznej opieki lekarskiej 

w Tuchowie działa również szereg 

Tucłiiw ul. Zielona 1S 

.¿itifu Sii'tfy*.yny fi'>(iTJttttej 

S ' i-'t/itl '/Ui.'/tOtviLu 

b r i s " 

BEZPUTNE SWIiDCZEHIi fOBBTiWOWEJ 

WIEWZDROWOTNEJ W HiMiCHUHOWY 

IZHiRODOWliMFUNDUSZE H ZOfiOWIA 

K.Z.O.Z, 'ÂlUBRIS" Sp. I o.D, Filia w tuctiowla 

PORADNIA MEDYCYNY RODZINNEJ 

PnOFESJONlLHAOPIEKILEI1HIVFtODINNYCH, 

PEHlTRÓlt,LĘKAMY POIDLI CllEJ nOOa«Y. 

'li.ftsi.w PO rłii 

Niepubliczny Zakład Opieki ZaTOg^ffiBi 

MEDYK i 

- PsiadniaMEURaiDGICZM 

- PnialnlaOTilLARYNGDLOGICZHft 

• PoradniaPSYCHOLOGICZNA ^tjm 

WOCHA I ŚWIĄTECZNĄ 

r >imbołatoryjna i wyjazdowa 

OPIEKA LEKARSKA I PIELĘGNIARSKA 

Hr lel. es 3S 2BS 

i-unictliiaieh - Pii|lLk; 18" - B" 

i .Śrtifta: CAŁA "«mli


pracowni a to: pracownia fizykoterapii, 

pracownia kinezyterapii, pracownia masażu 

leczniczego, pracownia endoskopowe, 

pracownia kardiologiczna, pracownia 

EKG, pracownia USG, RTG, pracownia 

psychologiczna, pracownia spirometryczna, 

pracownia audiometryczna oraz Inne, 

w tym zabiegowe I pomocnicze. 

Wymienione poprzednio poradnie 

I pracownie powstały w ramach zorganizowanego 

w dniu 1 stycznia 1977 roku 

Zespołu Opieki Zdrowotnej, którego pierwszym 

dyrektorem był lek. med. Stanisław 

Pętlic. Ten zintegrowany system placówek 

społecznej służby zdrowia działał w naszym 

rejonie przeszło 30 lat. W ostatnim dziesięcioleciu 

w ramach przedsięwzięć prywatyzacyjnych 

zorganizowano wiele prywatnych 

placówek leczniczych, działających 

w oparciu o Narodowy Fundusz Zdrowia. 

Od kilku lat działają w Tuchowie niepubliczne 

zakłady opieki zdrowotnej organizujące 

bezpłatne świadczenia zdrowotne w ramach 

umowy z Narodowym Funduszem 

Zdrowia. Mają one swoje poradnie, a między 

Innymi są to: Eskulap, Salubris, Medyk, 

Centrum Medyczne KOL- MED., Centrum 

Oka, od 12 III 2008 roku dołączyło też Centrum 

Zdrowia Tuchów ze swoim bogatym 

zapleczem poradni I pracowni. Działają też 

rozsiane po Tuchowie całkowicie prywatne 

gabinety lekarskie. Zamiast opisywać te 

nowo powstałe placówki lecznicze, sadzę, 

że pożyteczniejsze będzie dla czytelników 

zamieszczenie wywieszek Informujących 

o Ich działalności. 

Opracował 

Aleksander Kowalik 

go w yyiM ] 

Dla lokalnego środowiska poświęca swój czas. Jest ostatnią deską ratunku dla tych, 

którzy mają tylko^ szczere chęci. Gdy zawodzą własne pomysły i zdolności - to jak 

w dym do niej. Nie boi się wielkich wyzwań, formatów, farb i pędzla. Poprzez swoje plastyczne 

prace uczestniczy wielu wydarzeniach społecznych: świeckich i religijnych. 

Z panią Alą Pękalową z Dąbrówki Tuchowskiej rozmawia Zdzisława Krzemińska. 

Z.K.: - B^yło wieie okazji, aie dopiero piękny jubileusz 

małżeński państwa Marii - znanej powszechnie jako Ala 

- i Aleksandra Pękalów sprawił, że zatrzymujemy się dziś 

nad życiem i twórczością skromnej i - dla wielu -niezwykłej 

kobiety. 50 lat w pożyciu małżeńskim, a ile lat przygody 

z malowaniem ? 

A.Ii: - 50 lat w pożyciu małżeńskim minęło jak przygoda 

z malowaniem. Niewiele brakowało, a nasz staż małżeński 

byłby skrócony; tym bardziej więc cenię sobie dar przeżycia 

wspomnianego jubileuszu. A co dalej? Oby zawsze razem. 

Malowanie nadal wypełnia moje spowolnione życie, a mam 

świadomość, że to początek końca. 

Z.K.: - Jak nazywa się technika stosowana przez Panią 

i na czym ona polegać 

A.P: - Nie mam określonej techniki, a to dlatego, że 

prace wykonywane przeze mnie były tak różne, iż nie kierowałam 

się techniką, tylko potrzebą użytkową w konkretnej 

okoliczności. Moja praca zawodowa wiązała się z reklamą 

handlową, a ta podyktowana była zmianami na rynku konsumpcyjnym 

i usługowym. Robiłam rzeczy przede wszystkim 

na potrzeby zakładu pracy- najpierw w Tarnowie, 

później w Tuchowie - a dodatkowo dla szkół, kościołów itp. 

Były to - i są - drobne, na pozór niewiele znaczące akcenty, 

ale stanowiły uzupełnienie różnych uroczystości lokalnych, 

bo w tym środowisku żyję. 

Z.K.: - Jaka jest różnica między zapotrzebowaniem 

rynku kiedyś i dziś? 

A.P: - Nie widzę różnicy - w tej dziedzinie życia są 

takie same potrzeby. Zawsze były na rynku nowości, które 

wymagały reklamy, tak dawniej, jak dziś były wesela, 

zabawy, zebrania, które wymagały oprawy plastycznej. 

Chociaż dawniej plastyk-dekorator często musiał zrobić 

„coś z niczego", tzn. według własnej inwencji twórczej rozglądał 

się za materiałem i zdobywał go często w bogactwie 

natury, np. w lesie. Dziś wiele elementów gotowych nabywa 

się w sklepach. 

Z.K.: - Jak przebiega Pani praca, tzn. jakie warunki 

muszą b^yć spełnione, hy przyniosła pożądany efekt? 

A.P: - Każdy chciałby pracować w godziwych warunkach 

- nie zawsze tak było, jako że plastyk to człowiek, który 

zanim osiągnie efekt swej pracy - bałagani. Nie wszędzie 

można pozwolić sobie na swobodę. Trzeba lubić to, co się 

robi, a wtedy w każdych warunkach można osiągnąć spodziewany 

efekt. 

Z.K.: - Czy według Pani łatwiej jest realizować własne 

pomysły, czy pomysły innych ? 

A.P: - Jeśli zdarzy mi się wzorować na czyjejś pracy 

- jest łatwiej, bo część odpowiedzialności - według mnie 

- spada na poprzedniego wykonawcę. Kiedy realizuję własny 

pomysł, czuję niepewność, niedosyt i zawsze uważam, 

że powinnam to zrobić lepiej. 

Z.K.: - Wiele Pani prac wyznacza kalendarz liturgiczny; 

są to np. Święta Wielkanocne, uroczystość Bożego Ciała, 

odpust. Wtedy w tuchowskich kościołach są Pani dzieła. 

Czy w innych również? 

A.P: - Prace związane z liturgią były drugim moim 

zajęciem po pracy etatowej. Takim stałym miejscem pracy 

od roku 1973 po dzień dzisiejszy jest klasztor oo. Redemptorystów 

w Tuchowie. Moja z nim współpraca rozpoczęła 

się w czasie probostwa o. W. Witkowskiego. O ile dobrze 

pamiętam - pierwsza pracą była dekoracja odpustowa, później 

były prace do szopki - tu współpracowałam z głównym 

projektantem - o. K. Zymułą. Często o. Witkowski czekał 

na mnie na stacji PKP, bym jak najszybciej, po powrocie 

pociągiem z Tarnowa, mogła rozpocząć pracę u niego. Przez 

długie lata podejmowałam się różnych dekoracji zgodnie 

z kalendarzem liturgicznym. Tu do dziś chętnie podejmuję 

każde wyzwanie, ponieważ mam doskonałe warunki, życzliwą 

pomoc i okazywaną wdzięczność. Symbole religijne 

wykonywałam do wszystkich okolicznych kościołów z okazji 

I Komunii Świętej, Bożego Ciała i innych uroczystości. Wielu 

księży, pomimo tego, że zmienili miejsca swojej posługi.


nadal zamawia u mnie dekoracje; tym sposobem moje prace 

wędrują nie tylko do kościołów w dalszej okolicy, ale bywało, 

że też do Francji, Niemiec. 

Z.K.: - Jakie uczucia t^ârzyszą Pani w czasie i w miejscu, 

w którym jest Pani obecna poprzez swoje dzieła? 

A.P.: - W większości moje prace były wykonywane na 

potrzeby konkretnych okoliczności, szybko więc traciły 

aktualność. Cóż, w takich momentach czułam żal, że tyle 

pracy, zaangażowania, a za kilka godzin już nic nie znaczą. 

To mnie nastrajało pesymistycznie, ale na krótko, bo znów 

się coś działo, znów trzeba było robić coś nowego. Ale mam 

w swoim skromnym „dorobku" prace, które przetrwały 

lata; myślę, że najwięcej ich znajduje się na klasztornym 

wzgórzu. 

Z.K.: - Jak nazwalab'y Pani swoją działalność i czym 

ona jest w Pani życiu osobistym? 

A.P.: - Jest to działalność użytkowa, na życzenie osób 

zainteresowanych jakimś tematem. W życiu osobistym jest 

samorealizowaniem się - robię to, co umiem i lubię. Dlatego 

nie mogę powiedzieć komuś, że czegoś nie będę robić, bo^ 

bardzo bym się żle z tym czuła. Mam satysfakcję, że zawsze 

za wykonaną pracę spotykałam się z wdzięcznością, zadowoleniem 

odbiorców, a to dodawało mi skrzydeł. 

Z.K.: - Jest Pani postrzegana jako osoba z bogatym 

doświadczeniem życiowym, zrównoważona, opanowana 

emanująca wewnętrznym spokojem i pogodą ducha - czy 

można się w tym doszukiwać zasług Pani twórczości? 

A.Ii: - W każdej pracy, ale chyba szczególnie w twórczej, 

ważna jest atmosfera. Miałam to szczęście, że dana mi była 

swoboda. Będąc żoną i matką dwojga dzieci, mogłam pracować, 

ile chciałam, poza domem, a mąż i dzieci z wielką 

wyrozumiałością czekali na mój powrót. 

Z.K.: - Co ma większy wpływ: twórczość na Pani życie 

osobiste czy życie osobiste na profil twórczości? 

A.P.: - 50 lat w pożyciu małżeńskim stanowi w pewnym 

sensie odpowiedź na to wymagające refleksji pytanie. Był to 

czas twórczości i pełni życia osobistego. Jeśli osoba bliska 

nie przeszkadza, przeciwnie - akceptuje to, co się robi, to 

uważam, że ma pozytywny wpływ na profil twórczości. 

Od 17 do 23 sierpnia br. w Dworku I. J. Paderewskiego 

w malowniczo położonej na Pogórzu Kąśnej Dolnej miała 

miejsce siódma edycja Festiwalu Muzyki Kameralnej 

Bravo Maestro. Organizowany przez Centrum Paderewskiego 

Tarnów-Kąśna Dolna i pod patronatem ministra 

kultury i dziedzictwa narodowego oraz starosty powiatu 

tarnowskiego, w cyklu dwuletnim, festiwal stał się już 

prawdziwym świętem muzyki w powiecie tarnowskim, 

na którym rzesza melomanów południowej Polski, w tym 

również bardzo licznie reprezentowany Tuchów, ma okazję 

posłuchać artystycznych kreacji najwybitniejszych polskich 

artystów. A w tym roku byli wśród nich: K. A. Kulka 

- dyrektor artystyczny Bravo Maestro, K. Jakowicz, B. 

Nizioł, K. Bąkowski i A. Gębski (skrzypce); S. Kamasa i L. 

Balaban (altówka), T. Strahl, R. Kwiatkowski i A. Wróbel 

(wiolonczela), K. Jabłoński i P. Kamasa (fortepian) oraz po 

raz pierwszy na festiwalu H. Kaliński grający na waltorni. 

wokalistka jazzowa Dorota Miśkiewicz i saksofonista H. 

Miśkiewicz z triem jazzowym. 

Tegoroczna edycja, wzorem lat poprzednich, składała 

się z pięciu tematycznych wieczorów. W pierwszym z nich 

prezentowano muzykę polską (J. Zarębski i K. Lipiński), 

następny poświęcono wiedeńczykom (W. A. Mozart i F. 

Schubert), w trzecim spotkaliśmy się z muzyką J. Brahmsa, 

a w czwartym z utworami przeznaczonymi na potrójną 

obsadę (F. Schubert, F. Mendelssohn-Bartholdy, A. Dvorak 

i J. Brahms). Wieczór piąty poświęcony był muzyce 

jazzowej, w którym wystąpili: D. Miśkiewicz - śpiew, H. 

Miśkiewicz - saksofon i trio jazzowe w składzie A. Jagodziński 

- fortepian, S. Kurkiewicz - kontrabas, K. Dziedzic 

- perkusja oraz Zespół Kameralny Orkiestry Filharmonii 

Śląskiej. Zgromadził on szczególnie licznie młodzieżową 

widownię. Zgodnie z tradycją festiwal zakończył się maratonem 

muzycznym, podczas którego w pierwszej części 

wykonano wybrane fragmenty prezentowanych przez pięć 

wieczorów utworów, w drugiej zaś były popisy mistrzów 

grających utwory bardzo znane, np. Marzenia miłosne 

Liszta w rodzinnym wykonaniu Kamasów (ojciec Stefan 

- altówka, syn Paweł - fortepian). Melodie cygańskie P. 

de Sarasatego (Krzysztof Jakowicz - skrzypce i Krzysztof 

Jabłoński - fortepian) czy Czardasz N. Montiego (Konstanty 

A. Kulka w roli głównej) i wykonywane na festiwalu po 

raz pierwszy (Sonata per la Grand Viola N. Paganiniego 

(świetna interpretacja i wirtuozeria Lecha Bałabana - altówka 

przy akompaniamencie K. Jabłońskiego), Adagio 

i Allegro R. Schumanna na waltornię (Henryk Kaliński) 

czy Postludium Y. Silvestrowa na wiolonczelę (rozmarzony 

Rafał Kwiatkowski) z towarzyszeniem fortepianu (w obu 

wypadkach realizowane przez P. Kamasę).


Fenomen kąśnieńskiego 

festiwalu tkwi przede 

wszystkim w niepowtarzalnych 

składach zespołów 

kameralnych, które tworzą 

znakomici polscy wirtuozi 

zgodnie z potrzebami 

prezentowanych utworów. 

Jedynym znanym na tegorocznym 

festiwalu zespołem 

kameralnym byl Kwintet 

Warszawski, który wykonał 

wyśmienity skądinąd Kwintet 

fortepianowy g-moll J. 

Zarębskiego. Obcowanie na 

co dzień z wielką muzyką 

w mistrzowskim wykonaniu 

sprawiało, że człowiek choć 

przez chwilę czuł się jakby w innym świecie. Publiczność 

żywo reagowała na znakomite artystyczne kreacje, przez 

co między grającymi a słuchającymi wytworzyła się specyficzna 

więż. Na tę wyjątkową atmosferę, jaka panowała 

podczas tegorocznego Bravo Maestro, złożyło się również 

wszystko to, co działo się obok, a zatem przepięknie ozdobiona 

w rustykalnym klimacie i zaadaptowana na potrzeby 

festiwalu stodoła koncertowa, dworek i jego otoczenie, park 

ze stawem, możliwość spotkania i porozmawiania z każdym 

maestro-wirtuozem, przejeżdżające pociągi, których stukot 

kół nasuwał na myśl (dla nas odległe już) czasy przyjazdów 

Paderewskiego do Kąśnej, a także serdeczność i życzliwość 

gospodarzy; pracowników Centrum Paderewskiego wraz 

z p. dyrektor Krystyną Szymańską. Festiwal się skończył, 

ale pozostały niezapomniane wrażenia i pewność, że za 

dwa lata do Kąśnej Dolnej znów zjadą najwybitniejsi, 

aby wytrwale zdążającym do posiadłości Paderewskiego 

melomanom odsłonić kolejne stronice wielkiej sztuki. 

Niespodzianką na zakończenie festiwalu był rymowany 

w góralskiej gwarze tekst, który drukujemy poniżej, wyrażający 

wdzięczność organizatorom i artystom za wspaniałe 

muzyczne wieczory. 

opr. Jan M. 

Gładysz 

S c y n ś c i e i ^ d z i y n c n o ś ć 

Kiej my się tu syćka w kupie dziś zebrali, 

Uciesmy się tako, jak łowce na hali. 

Co trowke smakujom, baca im stróżuje, 

A wiecór przy basak śpiywki wyśpiywuje. 

A my? Cóz Kąśnej gościnie nom trzeba? 

Wiecór jes pogodny, muzycka jak z nieba. 

Łospiescajom hawok majstry nad majstrami, 

Grajom tak, ze cłowiek nie radzi z myślami, 

Ale sucho, nuci, gwiżdże i przezywo, 

A dusycka jego tako haw scynśliwo. 

Fcecie zić scynśliwi, uccie się wdziencności, 

W chałpie, przy robocie, lo swoik i gości, hej. 

Dyrekcyi z syrca barz piyknie i scyrze 

zycem, coby kupe dutków zbiyrała w łofierze 

I jako do tej kwili śprytnie łozdawała, 

a nom w Kąśnyj Dolnyj muzycka wcions grała. 

Fcem tys dzisiok pedzieć: niech zijom sponsory! 

Bez nik mo nas Ignaś telo wielkie fory. 

Niek się nie strachajom i talarki mnozom - 

Ludziska dziynkujom Wom s pomocom Bozom! 

Fcem ugłoskać władze te z góry i z dołu. 

Bez to, ze się s nami ciesyć fcom pospołu. 

Suchocie muzyki, specyjalni goście. 

Za rok nos do Kąśnej ku sobie zaproście. 

Wdziyncność się należy panu Marianowi - 

Choć go łapsko boli, Fazioli gotowy. 

Kapelusik ściongom przed calom obsługom, 

Wierzem, co festiwol nie był Wom za dugo. 

„Bravo" ku potomnym Mietek kameruje - 

Taki zalotany, ze nic nie zepsuje. 

Teroski się zegnom z Wami na tyj hali, 

Zicem, coby za rok sićka się spotkali. Hej! 

Tuchów - Kąśna Dolna 2008, jag 

Venimus, vidimus. Deus vicit - „Przybyliśmy, zobaczyliśmy, 

a Bóg zwyciężył" - to słowa Jana III Sobieskiego 

napisane w noc po wiktorii wiedeńskiej. Na Kahlenbergu 

w stolicy Austrii 7 września uczczono 325. rocznicę odsieczy 

wiedeńskiej. Na tej uroczystości zaśpiewał Sanktuaryjny 

Chór Mieszany z Tuchowa. 

Impreza odbyła się z rozmachem. W uroczystej mszy 

Św., sprawowanej z ceremoniałem wojskowym, brali udział 

przedstawiciele najwyższych władz Polski i Austrii oraz 

wielotysięczny tłum pielgrzymów. Kazanie wygłosił bp 

Józef Zawitkowski z Łowicza, a mszy przewodniczył biskup 

polowy gen. dyw. Tadeusz Płoski, który powiedział: 

Zwycięstwo polskiego oręża i koalicji państw europejskich 

pod wodzą naszego króla ocaliło kulturę i chrześcijaństwo 

Europy, wpisując się głęboko w jej dzieje. Zadecydowało 

o jej losie. 

W liturgii uczestniczył Chór Archikatedry Katowickiej 

pod dyrekcją Krzysztofa Kagańca, chór z Milówki pod kierunkiem 

Ireny Zając oraz Sanktuaryjny Chór Mieszany 

z Tuchowa z dyrygentem Janem Gładyszem. 

Następnie delegacje polska i austriacka złożyły wieńce 

w kaplicy Jana III Sobieskiego. W uroczystościach wzięli 

udział przedstawiciele wojska austriackiego i polskiego 

na czele z generałem broni Waldemarem Skrzypczakiem 

- dowódcą wojsk lądowych, przedstawiciele władz samorządowych 

Wiednia oraz Polonia z Austrii. Przed trybuną honorową 

defilowała Kompania Reprezentacyjna Dowództwa 

Polskich Wojsk Lądowych oraz Kompania Reprezentacyjna 

Austriackich Wojsk Lądowych. Następnie koncert i musztrę 

paradną zaprezentowała Orkiestra Reprezentacyjna 

Polskich Wojsk Lądowych pod dowództwem majora Artura 

Czereszewskiego. - Chciałbym tu, w szczególnym miejscu, 

na Kahlenbergu, zameldować wspaniałemu królowi Janowi 

III Sobieskiemu, że jego wizja wolnej, solidarnej i szanującej 

odrębność kultur^^ą Europy jest przez nas kontynuowana 

- powiedział gen. broni Waldemar Skrzypczak.


Odsiecz wiedeńska to wyprawa 

wojsk polskich w 1683 

roku pod wodzą króla Jana 

III Sobieskiego, idących na 

pomoc wojskom austriackim 

przeciwko oblegającym Wiedeń 

wojskom tureckim. Była 

to jedna z najważniejszych 

bitew decydujących o łosie 

Europy. 

Imprezie towarzyszyły 

także doroczne Dożynki Połskie 

w Austrii oraz 25. rocznica 

pobytu Jana Pawła II na 

Kahlenbergu. W uroczystościach 

dożynkowych udział 

wzięły: Zespół Pieśni i Tańca 

„Lachy" z Nowego Sącza pod 

kierownictwem Teresy Grochal 

i Zespół Pieśni i Tańca 

im. Władysława Reymonta z Lipiec Reymontowskich pod 

kierownictwem Teresy Pszczółki oraz Grupa Taneczna 

Związku Podhalan w Wiedniu „Zakopane" pod kierownictwem 

Tadeusza Gąsienicy - Fronka. 

Nasz pobyt w stolicy Austrii rozpoczęliśmy już w sobotę 

(6.09.) odwiedzinami kompleksów zamkowych w Schonbrunn 

- posiadłości cesarzowej Sissi - wraz z przyległymi 

do zamku ogrodami. Następny etap to atrakcje parku 

rozrywki - czyli Prater w Wiedniu. Po południu udaliśmy 

się do Grossengersdorfu, gdzie zostaliśmy ugoszczeni przez 

zaprzyjaźnioną orkiestrę dętą w ramach rewizyty. Przed 

kilku laty tamtejszy zespół Harmonia grał na niedzielnej 

sumie w sanktuarium, a potem koncertował na tuchowskim 

rynku. Dzięki życzliwości miejscowego proboszcza 

z powodzeniem śpiewaliśmy podczas wieczornej mszy św. 

Kolejnym punktem naszej wizyty był udział w lokalnym 

„święcie winnic i piwnic", które stało się okazją do wspólnego 

śpiewu, tańca i degustacji austriackich specjałów. 

Radosną przystań znaleźliśmy pod namiotem w winiarni 

Leo Roegnera. Były wspomnienia i tradycyjny „prosit", czyli 

nasze „na zdrowie". Pełni wrażeń z niewielkiej miejscowości 

pod Wiedniem i na Kahlenbergu wracaliśmy do Tuchowa na 

tzw. Mały Odpust i do naszych codziennych obowiązków. 

Pragniemy bardzo serdecznie podziękować naszym 

drogim przyjaciołom z Austrii: p. kapelmistrzowi Reinhardowi 

Krizso i jego małżonce Marianne, rodzinie Rognerów, 

naszym rodakom: Agnieszce i Grzegorzowi Trepom za organizację 

pobytu, wspaniałą gościnę i czas nam poświęcony 

oraz ks. proboszczowi za śpiewaną modlitwę w kościele 

parafialnym. Wyrazy wdzięczności kierujemy do p. Zofii 

Beklen i Polonii austriackiej z p. Bronisławem Karasiem 

na czele, którzy zaprosili nasz zespół na te uroczystości. 

Dziękujemy również osobom towarzyszącym chórowi 

w podróży, a nade wszystko państwu Marii i Wiesławowi 

Wróblom, którzy życzliwie wsparli nasz wyjazd. Mamy 

nadzieję, że po pobycie na Kahlenbergu wielu z nas spojrzy 

na potrzebę organizowania patriotycznych uroczystości 

z innej perspektywy. 

Kamil 

Wszołek 

Unseren Aufenthalt in Österreichs Hauptstadt beganen wir am Samstag (6.Sep.) mit der Besichtigung vom Schloß 

Schönbrunn - dem Anwesen der Kaiserin Sissi, und den angrenzenden Gartenanlagen. Als nächstes besuchten wir den 

Wiener Prater mit seinen Attraktionen. Am Nachmittag wurden wir in Großengersdorf vom befreundeten Blaßorchester 

empfangen. Vor ein paar Jahren besuchte dortiger Musikverein „Harmonia" Tuchów. Er spielte während der Sonntagsmesse 

und anschliessend auf dem Tuchówer Marktplatz. Etwas hungrig und müde genossen wir das üppige Mittagessen. 

Anschliessend begleiteten wir gesanglich die Abendmesse, was wir dem Wohlwollen des dortigen Pfarrers verdanken. 

Der nächste Programmpunkt war das lokale Weinfest, das „Kellerfest". Es gab uns die Gelegenheit gemeinsam zu singen 

und zu tanzen. Wir lernten die leckeren österreichischen Spezialitäten kennen. Die freundliche Winzerei Leo Rögner 

war an diesen Abend unser „Anlaufhafen". Wir haben alte Erinnerungen aufgefrischt und das traditionelle „Prost!" 

und „Na zdrowie!" hat auch nicht gefehlt. Reich an Eindrücken aus Großengersdorf und dem Kahlenberg fuhren wir 

zurück nach Tuchów zur sog. „Kleinen Wallfahrt" und zu unseren alltäglichen Pflichten. 

Wir bedanken uns recht herzlich bei unseren Freunden aus Östrerreich, dem Kapellmeister Hr. Reinhard Krizso 

und seiner Gattin Marianne, dem ganzen Orchester, der Familie Rögner sowie unseren Landsleuten Agnieszka und 

Grzegorz Trepa für die Vorbereitung unseres Aufenthaltes, die Gastfreundschaft und die Zeit, die sie uns gewidmet 

haben. Wir bedanken uns beim Herrn Pfarrer für die Ermöglichung des Auftritts unseres Chores während der heiligen 

Messe. Ein Dankeschön richten wir an Fr. Zofia Behlen und die polnische Gemeinde in Österreich angeführt vom Hr. 

Bronisław Karaś, die uns zu den Feierlichkeiten eingeladen haben. Wir bedanken uns bei allen die den Chor während 

der Reise begleitet haben, besonders bei Eheleuten Maria i Wiesław Wróbel, die so freundlich waren, unsere Reise zu 

unterstützen. 

Übersetzung - Kristof Drabik


y 

f e i t O ^ a l / o h ó r ó w ^ c / c / l e i í ^ e / C í ^ n t í c r w TC^YômjC^ 

> 

Już po raz trzeci w konkursowych 

szrankach spotkały się w Tarnowie 

zespoły chórałne. Zainicjowany przed 

łaty przez ks. mgr. Stefana Króła, 

ówczesnego szefa Referatu Muzyki 

Kościełnej przy tarnowskiej kurii, festiwał 

chórów działających w diecezji 

przeszedł metamorfozę i po dwóch 

edycjach diecezjalnych stał się ogólnopolskim. 

Organizacyjnego trudu 

podjął się obecny dyrektor Wydziału 

Muzyki Kościelnej, ks. Grzegorz 

Piekarz we współpracy z Wydziałem 

Kultury UM, Starostwem Powiatowym 

i Centrum Paderewskiego oraz 

parafiami: katedralną i Matki Bożej 

Fatimskiej, a także Diecezjalnym Studium 

Organistowskim w Tarnowie. To 

właśnie z jego inicjatywy w sobotę, 20 

września do Tarnowa zjechały chóry 

z Częstochowy, Krosna, Limanowej, 

Ludźmierza, Mielca, Nowego Sącza, 

Nysy, Szczecina, Tuchowa i Warszawy. 

W konkursie wzięły udział również 

trzy tarnowskie chóry. Przesłuchania 

odbywały się w kościele Matki Bożej 

Fatimskiej w godzinach przedpołudniowych, 

zaś uroczysta Msza św. na 

zakończenie festiwalu oraz ogłoszenie 

wyników - w tarnowskiej katedrze. 

Liturgii, podczas której śpiewały 

połączone chóry pod dyrekcją ks. G. 

Piekarza, przewodniczył i homilię 

wygłosił delegat ks. bpa ordynariusza 

- ks. infułat Władysław Kostrzewa. 

Chórzyści korzystali ze specjalnie 

przygotowanego zeszytu zawierającego 

wszystkie śpiewy podczas Mszy 

Św. (a także utwory obowiązkowe do 

wykonania na festiwalu), który komputerowo 

złożył Mariusz Łabędź. Na 

organach grał organista katedralny, 

Sławomir Barszcz. 

Decyzją jury w składzie: ks. prof. 

A. Zając - przewodniczący oraz prof. 

Lidia Matynian, prof. Marta Wierzbieniec 

i prof. Jerzy Kurcz najlepszym 

chórem festiwalu okazał się 

Chór Kameralny Akademii Rolniczej 

w Szczecinie pod dyrekcją Iwony Wiy 

\ 

Merunowicz na rocznicę koronacji w Tuchowie 

w uroczysty sposób obchodzono w tuchowskim sanktuarium 

104. rocznicę koronacji cudownego obrazu Matki 

Bożej Tuchowskiej. O godz. 17.00 rozpoczęła się adoracja 

Najświętszego Sakramentu, którą prowadzili bracia klerycy 

z WSD w Tuchowie. Następnie mszy św. koncelebrowanej 

przez redemptorystów przewodniczył i okolicznościowe 

kazanie wygłosił o. superior Kazimierz Pelczarski. Podczas 

mszy Św. śpiewał Sanktuaryjny Chór Mieszany, m.in. napisaną 

przez tuchowskiego organistę do słów K. Wiszniewskiego 

na 100. rocznicę koronacji pieśń do Matki Bożej Tuchowskiej 

Ziemi Tarnowskiej Piękna Pani oraz wielogłosowo opracowaną 

Mszę jubileuszową ks. K. Pasionka. Ostatnim akcentem rocznicowych 

obchodów był recital organowy. Stało się bowiem 

niepisaną tradycją po zbudowaniu 29-głosowych organów 

0 trakturze mechanicznej przez firmę W. Truszczyńskiego 

z Warszawy, że w rocznicę koronacji organizowane są również 

koncerty. Tegorocznym wykonawcą był dobrze znany 

w Tuchowie Maurycy Merunowicz z Krakowa, który przed 

laty raczył nas urokliwym muzycznym cyklem Bach - Mozart 

- Mendelssohn, a na 104. rocznicę pokusił się o poszerzenie 

tego repertuaru. Recital rozpoczęła Toccata i fuga d-moll J.S. 

Bacha wykonana nie tylko w oryginalnej szacie brzmieniowej, 

ale i ciekawej interpretacji. Następnie zabrzmiały 3 chorały 

geniusza baroku: Hewi t-riumphieret Gottes Sohn; Ich ruf zu Dir 

Jes'u Christ oraz Wer nur den lieben Gołł walłen, które w ocenie 

znanego badacza muzyki lipskiego kantora, A. Schweitzera, 

stanowią jego oryginalny katechizm i wyznanie wiary. Wzruszająca 

była dedykacja ich wykonania dla mającego zdrowotne 

kłopoty synka p. U. i Z. Dunajów. Nowością w tym cyklu były 

utwory J.L. Kresa {Trio F-dur i B-dur) o bardzo kameralnym 

1 ciepłym brzmieniu. Doskonałość formy i stylu objawiła 

się w Andante F-dur W.A. 

Mozarta, które na organy 

zaaranżował, podobnie jak 

wiele innych utworów, sam 

koncertmistrz. Powrót do 

źródeł nastąpił w Suitę du 

Premier Ton L.N. Clerambault. 

Z tego cyklu usłyszeliśmy 

Fugę i Duo brzmiące 

jeszcze w renesansowej 

konwencji. Ostatnim utworem 

recitalu była potężna 

śniewskiej - Salamon. W doborowym 

towarzystwie nagrodzonych zespołów 

znalazł się również Sanktuaryjny Chór 

Mieszany, który w bieżącym roku obchodzi 

65 rocznicę swego istnienia. Za 

wykonanie utworów T. Flaszy {Chwalcie 

Pana), M. Gomółki (Pana ja wzywać 

będę), A. Lotti'ego (Stabat Mater), 

F. Nowowiejskiego {Parce Domine), K. 

Pasionka {Laúdate Dominum) i J. Surzyńskiego 

{Wszystkie trony niebieskie) 

tuchowscy chórzyści otrzymali wyróżnienie. 

Wszyscy uczestnicy festiwalu 

otrzymali pamiątkowe dyplomy oraz 

płytę CD z nagraniem dopołudniowych 

przesłuchań. Godne podkreślenia jest 

zaangażowanie uczniów tarnowskiego 

DSO w prace przygotowawcze przed 

festiwalem, jak i podczas jego trwania. 

Przez cały dzień, od godzin rannych aż 

do wieczora, słuchacze studium w sposób 

niezwykle serdeczny i dyskretny 

opiekowali się zespołami, służyli radą 

i byli przewodnikami po festiwalowych 

ścieżkach. Brawo. 

> 

mag 

Introdukcja i passacaglia 

d-moll M. Regera naszpikowana 

kontrastami dynamicznymi 

i technicznymi 

karkołomnościami. Owacją na stojąco słuchacze dziękowali 

krakowskiemu artyście za tę muzyczną ucztę i wyklaskali 

bis - ^rtg z opery Rinaldo J. F. Haendla opracowaną na organy 

przez Merunowicza. Jak przystało na tradycję recital zgromadził 

sporą liczbę słuchaczy, dla których muzyka organowa 

stanowi źródło duchowych przeżyć i artystycznych wrażeń. 

Organizatorzy składają serdeczne podziękowania wszystkim 

sponsorom, a w szczególności burmistrzowi Tuchowa - p. 

Mariuszowi Rysiowi i kustoszowi sanktuarium - o. Eugeniuszowi 

Leśniakowi oraz nieustannie współpracującym 

właścicielom prywatnych firm: pp. M. Boratyńskiemu, U. i Z. 

Dunajom, B. i M. Mazurom, R. Osice, R. i R. Płowieckim, 

A. i M. Sajdakom, L. Szaramie, W. Wąsowi, J. Wróblowi i A. 

Wójcikowi, dzięki którym udało się zrealizować zaplanowany 

na 104. rocznicę koncert. 

Jan 

Gładysz


W 

Jan Pawei II - wychowawca mtodjch 

^ 

w celu upamiętnienia pontyfikatu i nauk Ojca 

Świętego Konferencja Episkopatu Polski ustanowiła 12 

października VIII Dniem Papieskim. Jego hasło to: Jan 

Paweł II - wychowawca młodych. 

Pamiętamy, że Ojciec Święty zwracał szczególną uwagę 

na ludzi młodych. Gdy był kapłanem, biskupem i kardynałem, 

zawsze dla młodzieży miał czas. Interesował się jej problemami, 

rozmawiał, dyskutował, pisał listy, głosił kazania 

i prowadził rekolekcje. Mówił wtedy o pogłębianiu wiary, 

uczestnictwie w życiu sakramentalnym, o przygotowaniu 

do życia małżeńskiego, rodzinnego i społecznego. Zachęcał 

do walki z sobą i ze światem o sprawiedliwość, prawdę, 

uczciwość, o czystość i szlachetność. Stawiał przed nimi 

chrześcijański obowiązek dążenia do świętości. 

Przed świętami Bożego Narodzenia odwiedzał ośrodki 

akademickie, łamał się opłatkiem i składał życzenia. Brał 

udział w „godzinach świadectwa". Cieszył się, że młodzi 

poprzez rozważanie słowa Bożego i czynny udział w liturgii 

odkrywają na nowo Chrystusa i budują żywy Kościół. 

W uroczystość św. Stanisława Kostki przybywał do 

bazyliki Najświętszego Serca 

Jezusowego i poświęcał studentom 

skrypty, podręczniki 

i książki. Mówił wtedy: 

Są one warsztatem waszej 

pracy, ale trzeba sobie powiedzieć, 

że na tym warsztacie ja 

mam wypracować swoją świętość, 

bo świętość jest zawsze 

konkretna. Jest to świętość 

Stanisława Kostki, który był 

uczniem, studentem, a później 

nowicjuszem jezuickim, ałe 

jest to też świętość studenta 

czy studentki politechniki, 

akademii ekonomicznej i rolniczej, 

medycyny - świętość 

przyszłego lekarza, ,inżyniera, ^ 

adwokata, nauczyciela itd.(...) Świętość to jest życie inten^;ywne, 

nie rozlazłe, nie zmarnowane, życie dojrzałe. (...) Po to 

poświęcacie te przedmioty, abyście się uświęcali, studiując 

z ich pomocą. Książka poświęcona niech wam przypomina, 

że trzeba łączyć pracę z modlitwą, trzeba od modlitwy pracę 

zacz'ynać, trzeba p-racę w modlitwę zamieniać. 

Po liturgii wspólna agapa trwała do późnej nocy. Karol 

Wojtyła nie mógł rozstać się z młodzieżą. Mówił: Jak człowiek 

wejdzie w tę młodzież, to ani nie wie, kiedy północ przyjdzie. 

W uroczystość św. Karola po godz. 19.00, po wyjściu 

oficjalnych gości, przybywała młodzież. W podarunku kardynał 

otrzymywał pieska owczarka z włóczki, by pilnował 

jego trzody, samolot odrzutowy z plastiku, by w każdej 

chwili mógł lecieć do Rzymu, narciarza pluszowego, by 

przecierał szlaki zjazdowe na stokach Tatr, dwa duże 

serca z piernika-symbole miłości kardynalskiej i studenckiej. 

Kardynał Wojtyła sprawował Eucharystię. 

Młodzi śpiewali przy gitarze współczesne pieśni religijne. 

Uradowany przyszły Papież tak zwracał się wtedy do swych 

młodych gości: 

Ta wielka radość pochodzi stąd, że w epoce, w której 

niecało jest zakładania, młodzi ludzie chcą żyć prawdą 

(...), uważając, że ważniejsze od tego wszystkiego jest to, żeby 

b^yć sobą, być wiernym sobie, być w swojej duszy wiernym 

Chrystusowi.(...)" 

Młodych ludzi zafascynowała prostota przyszłego 

Papieża, jego otwartość, niepretensjonalność, uśmiech, 

rzeczowość i mądrość 

Te krakowskie spotkania ze studentami i młodzieżą 

oazową były inspiracją do ustanowienia Światowych Dni 

Młodzieży. ŚDM odbyły się także Polsce w 1999 r. na Jasnej 

Górze. Było to spotkanie przełomowe, bo spotkali się po 

raz pierwszy młodzi ze Wschodu z rówieśnikami z Europy 

Zachodniej. 

15 stycznia 1995 r. zaś 5 min osób uczestniczyło we Mszy 

Św. z Janem Pawłem II kończącej X SDM w stolicy Eilipin-Maniłi. 

Było to największe zgromadzenie w historii ludzkości. 

Pierwszym przedstawicielem polskiej młodzieży, wyniesionym 

na ołtarze przez Jana Pawła II, jest 16-letnia 

Karolina Kózkówna. Jej beatyfikacja odbyła się 10 czerwca 

1987 r. w Tarnowie. 

Podczas ŚDM przestrzegał, aby młodzi nie uciekali od 

odpowiedzialności w ułudę 

alkoholu, narkotyków, indywidualizmu 

i wirtualnego 

świata, w przelotne związki 

nieprowadzące do małżeństwa 

i założenia rodziny, aby 

nie stawali po stronie obojętności, 

cynizmu czy gwałtu, 

aby przede wszystkim nigdy 

nie stali się Bogiem dla samych 

siebie. Usilnie prosił, 

aby wymagali od siebie, nawet 

gdyby inni od nich nie 

wymagali. 

Młodzież jest adresatem 

ostatniego orędzia umierającego 

Papieża. Wieczorem, 

kiedy powiedziano Ojcu 

Świętemu, że na Placu św. Piotra modli się za niego 

młodzież, ten odpowiedział ruchami warg, z których można 

było odczytać: Szukałem was, teraz wy przyszliście do 

mnie, i za to wam dziękuję. 

Ojciec Jan Góra powiedział, że młodzież lgnęła do 

Papieża, ponieważ pokazywał on nie tylko piękno kapłaństwa, 

ale był też poetą, aktorem sportowcem, filozofem. 

To imponowało młodzieży. Nikomu nie schlebiał. 

Mówił, że pójście za Ewangelią jest trudne, ale pokazywał 

zarazem, ze to piękna droga. Był w tym prawdziwy. Pragnął 

dobra młodych ludzi, bo ich kochał. A gdy się kogoś 

naprawdę kocha, to pragnie się jego dobra. Choć Papież 

stawiał młodzieży wysokie wymagania moralne, był dla 

niej największym autorytetem, przyjacielem, wręcz idolem. 

Na spotkaniach z nim wrzawa była nieraz taka, jak podczas 

koncertów gwiazd rocka. 

I dlatego dla młodzieży Ojciec Święty, dzięki owej 

wewnętrznej spójności słowa i postawy, stał się wzorem 

wychowawcy, wzorem do naśladowania. Był także świadkiem, 

że młodość nie jest kwestią wieku, lecz przylgnięciem 

do świata Boga, który każdego, wszystko i stale odnawia, 

czyniąc młodym. 

Renata 

Gąsior


Powitanie grup-y w liceum 

Grupowe zdjęcie w tle z zamkiem 

w Nowym Wiśniczu 

Obiad w kawiarni „Stare Mury" 

w Nowym Wiśniczu 

Zwiedzamy wiśnicki zamek Kmitów 

i Lubomirskich 

W sali balowej zamku w Wiśniczu 

Od 14 do 20 września 2008 r. 

w Liceum Ogólnokształcącym im. 

Mikołaja Kopernika w Tuchowie 

gościliśmy kołejną grupę uczniów 

i nauczycieli z partnerskiego gimnazjum 

z Niemiec. Wymianę zorganizowali 

i kierowali nią już po 

raz czternasty nauczyciele Jan 

Gogola i Stanisław Obrzut. 

W tym roku przyjechało 15 

uczniów i 3 nauczycieli. Na czele 

grupy opiekunów była pani Ułrike 

Adler, kierująca projektem po 

panu Peterze Błaskewitzu, który 

przeszedł na emeryturę. Pozostałe 

opiekunki to nauczycielki Giseła 

Maiłander i Carmen Weiłer. Goście 

przybyli autokarem do Tarnowa 

w niedzielne przedpołudnie 14 

września. Przywitała ich zimna 

i deszczowa aura, ale ich pobyt 

będzie bogaty w gorące wrażenia. 

Po odebraniu gości w Tarnowie 

przyjechaliśmy do liceum, gdzie 

po powitaniu przez organizatorów 

poznali swoich gospodarzy. Niedzielę 

uczniowie niemieccy spędzili 

w goszczących ich rodzinach. 

W poniedziałek, 15 września, 

po powitaniu w szkole przez dyr. 

Zbigniewa Budzika mieli okazję 

poznać szkołę i wziąć udział w lekcjach. 

W dalszej kolejności była 

wizyta w ratuszu u burmistrza 

Tuchowa. Pan burmistrz Mariusz 

Ryś serdecznie powitał wszystkich, 

a następnie przedstawił strukturę 

gminy i jej zadania. W swoim wystąpieniu 

podkreślił, że dużą wagę 

przywiązuje do wymian młodzieżowych 

z zaprzyjaźnionymi miastami. 

W spotkaniu wziął udział także 

dyrektor Domu Kultury Janusz 

Kowalski. Następnie zwiedzaliśmy 

Tuchów. Na klasztornym wzgórzu 

naszym przewodnikiem był Jan 

Gładysz, organista w sanktuarium. 

Niezapomnianych wrażeń 

dostarczył wszystkim krótki koncert 

organowy w jego wykonaniu. 

Niestety, rozpadało się, nie zwiedziliśmy 

klasztornego ogrodu. 

Wieczór spędziliśmy przy kominku 

w gościnnej bacówce na Brzance 

u pani Alicji Sołakiewicz. 

Na dziedzińcu wewnętrznym wiśnickiego 

zamku 

Spotkanie z przewodnikami przed 

Barbakanem w Krakowie 

Na ulicy Floriańskiej w Krakowie


W gabinecie Łukaszewicza w skansenie naftowym w Bóbrce W pawilonie wystawienniczym Zwiedzamy skansen naftowy 

w Bóbrce 

Grupa niemiecka w kopalni soli w Bochni W kaplicy św. Kingi bocheńskiej kopalni Zaczynamy zwiedzanie od przejażdżki 

podziemną kolejką 

P. Ulryka Adler, opiekunka grupy niemieckiej 

Zwiedzamy Tarnów Przed mauzoleum Bema w Parku Strzeleckim 

w Tarnowie 

W Lipnicy 

Murowanej


Oficjalne pożegnanie w liceum przez 

wicedyrektor Barbarę Zagórską 

Grupa w trakcie pożegnalnej kolacji w liceum 

Pamiątkowe zdjęcie z opiekunką grup-y 

niemieckiej Ulryką Adler 

Adrian Czapla i uczestniczki 

z Illingen 

wymiany 

Arek Pękala wraz z koleżankami z Illingen 

We wtorek, 16 września, udaliśmy się autokarem do Bobrki k. Krosna, 

aby zwiedzić tamtejszy skansen kopalnictwa naftowego. Oprowadzani 

byliśmy przez dwóch przewodników. Uczniowie niemieccy byli 

zaskoczeni, że w Polsce po raz pierwszy na świecie dokonano destylacji 

ropy naftowej i że dokonał tego właśnie tutaj Ignacy Łukasiewicz. Mimo 

niesprzyjającej pogody wycieczkę należy zaliczyć do udanych. Potem 

udaliśmy się przez przejście graniczne w Barwinku do słowackiego 

Bardejova, gdzie mieliśmy okazję zwiedzić miasto oraz zrobić zakupy, 

płacąc jeszcze w koronach słowackich. Następnie, przekraczając granicę 

słowacko-polską w Koniecznej, dotarliśmy przez Gorlice do Ciężkowic 

i do Tuchowa. 

Środę, 17 września, spędziliśmy w stolicy Małopolski, Krakowie. 

Wraz z przewodnikami zwiedzaliśmy szlak królewski. Ważniejsze 

przystanki w trakcie zwiedzania to: kościół Mariacki, Collegium Maius, 

Sukiennice, bazylika oo. Franciszkanów, słynne papieskie okno, ulica 

Kanonicza i katedra na Wawelu. Potem gościliśmy na obiedzie w restauracji 

„Morskie Oko" przy pl. Szczepańskim. Uczniowie mieli również 

czas na indywidualne zwiedzanie i zakupy. 

Kolejny dzień pierwotnie mieliśmy spędzić w Szczawnicy i na spływie 

Dunajcem, ale musieliśmy skorygować plan ze względu na niesprzyjającą 

pogodę. Udaliśmy się do kopalni soli w Bochni. Zwiedzaliśmy ją w dwóch 

grupach z przewodnikiem w j. polskim i j. angielskim. Od naszej ostatniej 

wizyty z grupą polsko-niemiecką w kopalni sporo się zmieniło. Mieliśmy 

okazję przejechać się podziemną kolejką, a niektórzy odważyli się usiąść 

na 146-metrowej zjeżdżalni. Kolejnym punktem programu był przejazd 

do Nowego Wiśnicza, gdzie najpierw przy rynku w kawiarni „Stare 

Mury" zjedliśmy obiad. Potem udaliśmy się do zamku Kmitów i Lubomirskich. 

Tam zapoznaliśmy się z burzliwą jego historią. Mieliśmy także 

okazję obejrzeć prace uczniów i nauczycieli z miejscowego liceum sztuk 

plastycznych. Po zwiedzeniu zamku udaliśmy się do Lipnicy Murowanej, 

miejsca znanego nam głównie z tradycji wyplatania pięknych palm wielkanocnych. 

W tym miasteczku urodził się święty Szymon z Lipnicy, którego 

niedawno kanonizował papież Benedykt XVI. Obejrzeliśmy kościół 

stojący w miejscu, gdzie stał jego dom rodzinny. Potem niektórzy udali 

się pod zabytkowy drewniany kościółek św. Leonarda, który znajduje 

się na liście światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. 

W piątek, 19 września, zwiedzaliśmy Tarnów (rynek, katedra, Park 

Strzelecki). Wieczorem spotkaliśmy się w liceum na pożegnalnej kolacji. 

Wicedyrektor Barbara Zagórska posumowała pobyt gości i podziękowała 

wszystkim organizatorom. 

W sobotę, 20 września, goście spędzili przedpołudnie w rodzinach. 

Potem spotkaliśmy się na pożegnalnym obiedzie w liceum. Następnie 

odwieźliśmy gości do Tarnowa, skąd udali się autokarem do Niemiec. 

Pragnę podziękować wszystkim, którzy wspomogli nas organizacyjnie 

i finansowo przy organizacji tej wymiany. Słowa podziękowania kieruję 

do Starostwa Powiatowego w Tarnowie, burmistrza Tuchowa, dyrektora 

liceum, pracowników administracyjno-obsługowych 

szkoły. 

Szczególne podziękowania należą 

się rodzicom uczniów naszego 

liceum oraz samym uczniom, 

którzy mimo niesprzyjającej aury 

stworzyli nastrój, który na długo 

zostanie w pamięci naszych gości. 

Mogliśmy się o tym przekonać 

przy pożegnaniu, kiedy z niejednych 

oczu popłynęły łzy. 

Do zobaczenia, tym razem 

Zdjęcie grupowe uczestników wymiany 

w Illingen w czerwcu przyszłego roku! 

mgr Jan Gogola, nauczyciel j. niemieckiego 

Autor zdjęć J. Gogola


Projekt siedliskich gimnazjalistów 

Wspólnie z p. Zofią Kapalką oglądamy 

zdjęcia. 

p i jff 

jfT'Ill. 

iożnica (synagoga) - rok budowy 1911 

len z rysunków p. Bronisława Kapalki. 

Niemieckie oddziały przed ratuszem 

u Tuchowie w czasie II wojny światowej. 

Wiosna 1942 - widok na rynek. 

Po realizacji projektu Socrates 

Comenius przez Publiczne Gimnazjum 

w Siedliskach przyszedł czas na kolejne 

działania. Jest to proje^


W muzeum Podpolani w Detvie. 

W detviañskiej izhie regionalnej. 

Polsko-czeska grupa na zamku w Mikulovie. 

Z wizytą u starosty Mikulova p. Rostislava 

Kostiala w Urzędzie Miejskim. 

historię ratusza i miasta Tuchowa. 

Później udaliśmy się do mieszkania 

p. Zofii Kapałki, żony nieżyjącego juź 

tuchowskiego artysty malarza p. Bronisława 

Kapałki. R Zofia udostępniła 

nam cenne zbiory męża, fotografie, 

rysunki, Irtóre mogliśmy zeskanować 

i wykorzystaćw naszym projekcie. Tak 

więc początek naszych prac był bardzo 

owocny. Zainteresowała nas również 

kronika Szkoły Podstawowej w Tuchowie, 

Irtóra prowadzona jest bardzo 

dokładnie od lat 1965/66. Nie obyło 

się również bez wizyty naszej projektowej 

grupy w tuchowskim klasztorze 

i spotkania z o. Kazimierzem Plebankiem, 

który jest skarbnicą wiedzy 

historycznej nt. Tuchowa i okolicznych 

wiosek. Z ogromnym zaciekawieniem 

słuchaliśmy opowiadań o. Kazimierza, 

jak powstawał tuchowski klasztor 

i kościół Matki Bożej w Tuchowie, 

jakie były dzieje cudownego obrazu. 

Na własne oczy mogliśmy obejrzeć 

rękopisy i starodruki klasztorne, mogliśmy 

odczytać spis łask, l


nie przewiduje również wymian 

uczniowskich, co jednak nie znaczy, że 

są zabronione lub niewskazane, wręcz 

przeciwnie. 

Postanowiliśmy więc, że zorganizujemy 

wyprawę do Detvy na Słowacji 

oraz do Mikulova w Czechach. Wizyta 

dotyczyła z jednej strony projektu 

eTwinning, a z drugiej - była jednym 

z punktów obchodów Dnia Wiosny 

w Europie 2008 w naszym gimnazjum. 

Był to kolejny europejski projekt, 

w którym brały udział szkoły z całej 

Europy. Kampania Dnia Wiosny w Europie 

miała różne tematy przewodnie 

w kolejnych latach szkolnych. W roku 

2008 w nawiązaniu do Europejskiego 

Roku Dialogu Międzykulturowego 

miała służyć promocji dialogu międzykulturowego 

oraz zwiększeniu 

świadomości młodych ludzi na temat 

różnorodności kulturowej, największej 

wartości naszego wspólnego europejskiego 

dziedzictwa. 

2 czerwca wraz z jedenastoma 

uczniami wyruszyliśmy na wizytę do 

Detvy. Jazda była bardzo przyjemna, 

cudna pogoda, za oknami Tatry i wspaniałe 

nastroje! Po powitaniu i obiedzie 

nastąpiło zapoznanie się z uczniami 

tamtejszej szkoły, ^


T.SZ.: - W większości przypadków jestem ja. Przynoszę 

pomysł na próbę, obrabiamy go z całym zespołem i z tego 

powstaje konstrukcja utworu. 

K.M.: - Minął miesiąc od Waszego występu w Sopocie. 

Jak wyglądała droga po "Słowika Publiczności"? 

T.SZ.: - Nagroda publiczności w Sopocie to pewien etap 

w naszej twórczości, w twórczości zespołu "Pectus". W 2005 

roku pięciu chłopaków postanowiło tworzyć swoją autorską 

muzykę i prezentować na koncertach szerszej publiczności. 

Nagroda Grand Prix w Międzynarodowym Konkursie Piosenki 

CARPATHIA FESTIVAL 2006 pozwoliła nam wydać 

autorską płytę z 5 utworami w 2,5 tys. egzemplarzy. Przeznaczona 

była do promocji zespołu. Wysyłaliśmy ją do rozgłośni 

radiowych, wytwórni, managerów, do osób, które zajmują się 

profesjonalnie zespołem. Po CARPATHIA FESIVAL był występ 

w Opolu. Przystąpiliśmy do eliminacji z autorskim utworem 

w regionalnym ośrodku w Rzeszowie. Spośród 30 zespołów 

zostaliśmy wybrani do etapu warszawskiego, gdzie przeszliśmy 

do dziesiątki finałowej. W Opolu wykonaliśmy utwór cover 

„Noc komety" Budki Suflera. Po tym występie nawiązaliśmy 

współpracę z profesjonalnym managerem Monika Paprocką, 

która zajmuje się między innymi zespołem Varius Manx. To 

uważamy za wielki sukces. Wraz z managerem obraliśmy kilka 

opcji rozwojowych dla zespołu. Postanowiliśmy zgłosić się 

do Festiwalu w Sopocie. Wspólnie z Tomkiem Bonarowskim 

i managerem, spośród trzech utworów napisanych przeze 

mnie, wybraliśmy piosenkę „To, co chciałbym ci dać". Piosenka 

przeszła eliminacje i z 210 profesjonalnych zespołów zostaliśmy 

wybrani do finałowej jedenastki. Potem słuchacze Radia 

ZET i telewizji TVN wybrali nas do piątki, która zagrała na 

deskach Opery Leśnej. Nie spodziewaliśmy się, że zdobędziemy 

"Słowika Pubłiczności".Ogromna niespodzianka, bo piosenka 

zaczęła się podobać. 

K.M.: - Zostaliście nazwani „czarnym koniem" sopockiego 

festiwalu, i nie chodzi tylko o barwy, w jakach 

zespół się prezeniw/e. Jakie to uczucie, kiedy „kasuje 

się" znane zespoły sceny muzycznej w Polsce? 

T.SZ.: - Zespół Blue Cafe, Formacja Nieżywych Schabuff, 

Video i Anna Wyszkoni, PIN, Piotr Rubik, Marcin Rozynek to 

zespoły, które już od jakiegoś czasu istnieją na polskim rynku 

muzycznym, ale Festiwal w Sopocie jest konkursem piosenki, 

a nie zespołów. Zgłoszona przez nas piosenka spodobała się 

publiczności. Zespół bazuje na muzyce łat 80. i niektórzy 

zarzucają nam "nieświeżość", jednak wnieśliśmy coś nowego, 

ponieważ spodobało się. 

K.M.: - Piosenka „To, co chciałbym ci dać" niezaprzeczalnie 

podbiła publiczność, o czym świadczy jej 

obecność na listach przebojów Radia Zet, RMF i regionalnych 

rozgłośniach. Kiedy możemy spodziewać 

się pł:yt:y? 

T.SZ.: - W październiku wchodzimy do profesjonalnego 

studia radiowego w Gdańsku i razem z Tomkiem Bonarowskim, 

który nagrywał płyty z O.N.A, Anitą Lipnicką i Porterem, 

z Krzysiem Krawczykiem będziemy nagrywać. Płyta ukaże się 

na początku stycznia 2009 roku. 

K.M.: - Gracie szeroko pojętego rocka. O piosence 

„To, co chciałbym ci dać" można powiedzieć, że jest 

rockową balladą sentymentalną. W jakim klimacie 

będzie płyta? 

T.SZ.: - Będzie dużo brzmień standartowych. Bazujemy na 

łatach 80. Na tej muzyce się wychowałem i jej elementy przemycam 

do twórczości. Dużo szerokości, przestrzeni i melodii. 

Będą utwory brzmieniowo mocniejsze, gitarowe; utwory z pazurem, 

z nutą progresywną. Mam nadzieję, źe każdy znajdzie 

coś dla siebie. 

K.M.: - Poprzez to, co robicie, pomagacie także innym. 

Zespól zagrał dla chorej Marceliny Wó,jcik. Jakie 

są Wasze ideały? 

T.SZ.: - Wierzę, źe jest wiele zespołów, które grają charytatywnie. 

Jeśli w ten sposób możemy pomóc innym, to jak 

najbardziej. Wszyscy wiedzą, źe pieniądze to nie wszystko. 

Liczy się też idea. Wielkim autorytetem są dla nas rodzice. To 

oni od dziecka wpajają strukturę wartości, by później na tych 

ramach oprzeć całe życie. 

K.M.: - „Niech ten sen nie kończy się nigdy-"- słowa 

jednej z Waszych piosenek. Sen k^ârzy się z marzeniami. 

Możesz zdradzić, jakie marzenia ma zespół 

"Pectus"? 

T.SZ.: - Apetyt rośnie w miarę jedzenia. Kiedyś marzyliśmy, 

żeby założyć zespół i grać utwory autorskie. Dziś dążymy do 

tego, aby być jak najbardziej profesjonalnym zespołem. Żeby to, 

co robimy, było naturalne, a z drugiej strony marketingowo na 

najwyższym poziomie. Chcielibyśmy, aby muzyka wypływała 

z serca i trafiała do szerokiego grona słuchaczy. Ważne jest, 

aby stawiać sobie cele i wytrwale do nich dążyć, oczywiście nie 

za wszelką cenę. Największym marzeniem każdego człowieka 

jest samorealizacja, także moim i zespołu. 

K.M.: - Życzymy więc spełniania kolejnych marzeń 

i z niecierpliwością czekamy na płytę. 

Wywiad przeprowadziła Katarzyna Madejska 

1. Sprawy organizacyjne: 

• opracowano wzór legitymacji członka 

TMT; 

• prowadzona jest weryfikacja członków 

Towarzystwa. Zgodnie ze statutem 

skreślono dotąd 19 zapisanych, 

którzy od lat nie przejawiali żądnej 

aktywności, nie płacili składek, nie 

odpowiedzieli na pismo Zarządu TMT 

lub odpowiedzieli odmownie. Trwają 

rozmowy z innymi niespełniającymi 

obowiązków statutowych. 

2. Realizacja projektu „Działaj Lokalnie": 

• zgodnie z planem w czerwcu i w lipcu 

wyznakowano na nowo szlak 

„Wokół Tuchowa". Pod kierunkiem 

prezesa Koła PTTK, Piotra Firleja, 

znakowanie odnowili i wyznakowali 

nowe odcinki członkowie PTTK, TMT 

oraz niezrzeszeni sympatycy: Piotr 

Antoniuk, Patryk Bielak, Karol Boratyński, 

Bartosz Budzik, Stanisława 

Burza, Marek Chrząszcz, Jan Firlej, 

Przemysław Firlej, Ryszarda Firlej, 

Michał Gryzło, Agnieszka Iwaniec, 

Paulina Jurek, Katarzyna Klimek, 

Józef Kozioł, Dominik Lewicki, Kinga 

Łądkiewicz, Dawid Lempa, Artur Malisiewicz, 

Marek Marchwica, Monika 

Marszałek, Helena Michalak, Seweryn 

Nowak, Jerzy Orobeć, Krzysztof 

Regucki, Anna Sajdak, Marcin Sajdak, 

Jakub Siembab, Marcin Siwek, Rafał 

Sobamia, Michał Solarz, Sylwia Wiatr. 

Przepracowali łącznie 311 godzin. 

Szlak liczy obecnie 23,6 km. Potrzebne 

do znakowania materiały zakupił 

i przekazał Urząd Miejski. Wszystkim 

zaangażowanym w te prace Zarząd 

TMT składa serdeczne podziękowanie. 

Wkrótce ukaże się przewodnik 

Szlak „Wokół Tuchowa"; 

po szlaku lub jego fragmentach 

organizowane są przez TMT i Koło 

PTTK wycieczki dla młodzieży szkolnej, 

z których skorzystało już kilka 

szkół; 

26.09. br. odbył się I Rajd im. Tadeusza 

Wantucha po szlaku „Wokół Tuchowa", 

w którym wzięło udział 290 

osób, w tym 262 uczniów ze szkół 

w: Jodłówce, Burzynie, Karwodrzy, 

Piotrkowicach, Buchcicach, Mesznej,


Siedliskach, Dąbrówce, Tuchowie 

(Liceum Ogólnokształcące i Zespół 

Szkół Ponadgimnazjalnych). W ten 

sposób uczczono pamięć twórcy tegoż 

szlaku, wyznakowanego z okazji 

650-lecia lokacji Tuchowa. Młodzież 

wędrowała różnymi jego odcinkami, 

aby zgrupować się w ośrodku rekreacyjnym 

w Tuchowskim Lesie; 

• w szkołach gminy został przeprowadzony 

szkolny etap konkursu 

krajoznawczego „Na szlaku «Wokół 

Tuchowa» odkryj, co się w regionie 

chowa", etap gminny przewidziany 

jest na początek października; 

• Centrum Animacji Społecznej HORY- 

ZONTY kontrolowało realizację programu 

„Działaj Lokalnie" i stwierdziło, 

iż odbywa się ona zgodnie 

z planem. 

3. Członkowie TMT sprzedają cegiełki 

na renowację starego cmentarza 

w Tuchowie. W październiku (od 26 do 

3J 

31) i w listopadzie (od 2 do 9) w pobliżu 

kościołów i cmentarzy będą prowadzić 

na ten cel zbiórkę do puszek. 

4. Zarząd Towarzystwa Miłośników 

Tuchowa oraz Koła PTTK nr 76 serdecznie 

dziękują tym wszystkim firmom 

i instytucjom, których właściciele lub 

dyrektorzy wsparli finansowo albo rzeczowo 

organizację I Rajdu im. Tadeusza 

Wantucha po szlaku „Wokół Tuchowa". 

Są to: 

• Restauracja „Płowiecki" 

• Piekarnia E. Więcek 

• Dom Handlowy „Trójka" W. Wróbel, 

J. Grzenia, J. Nowak 

• Hurtownia Jaj „Martin" Jan Firlej 

• Wytwórnia Znaków Drogowych WI- 

MED 

• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych 

• Przewóz Osób i Towarów „Kambus 

II" Biuro Podróży „Krystyna" (bezpłatne 

przewiezienie uczestników 

po imprezie) 

Kwiaciarnia „Milusia" Leszek Szarama 

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe 

„SOW-PLAST" A.P. Sowa 

Firma Usługowo-Handlowa „BET- 

-POL" Adam Wójcik 

Apteka Prywatna mgr Maria Piech 

PHPU „Ewa" Leszek Sutkowski Poręba 

Radlna 

Przedstawiciel Ubezpieczeniowo-Finansowy 

Waldemar Dusza Zabłędza 

a także: 

p. Jerzy Orobeć (wszechstronna pomoc 

w organizacji imprezy) 

Leśniczy Jan Wrona (udostępnienie 

ośrodka i drewno na ognisko) 

00. redemptoryści (wypożyczenie 

aparatury nagłaśniającej) 

p. Rafał Magiera - przewodnik 

Tarnowskie Centrum Informacji 

Turystycznej (materiały promocyjne 

o regionie tarnowskim) 

Zarząd Oddziału PTTK w Tarnowie 

Zespół Parków Krajobrazowych. 

Przewodnicząca Zarządu TMT 

Stanisława Burza 

O I Rajdzie im. Tadeusza Wantucha 

po szlaku „Wokół Tuchowa" - kilka refleksji komandora 

Dwie tuchowskie organizacje nawiązały współpracę 

na płaszczyźnie, która wchodzi w zakres zainteresowań 

obydwu: propagowanie wiedzy o Tuchowie i regionie, 

zwłaszcza wśród młodzieży szkolnej, bo poziom tej wiedzy 

jest, delikatnie mówiąc, niewysoki, mimo dość licznych 

publikacji. 

Temu celowi służyć mają wspólne przedsięwzięcia: 

odnowienie szlaku „Wokół Tuchowa", wycieczki po tym 

szlaku (z propozycji skorzystało już kilka szkół), rajdy, konkursy 

krajoznawczo-historyczne, fotograficzne, II wydanie 

(uaktualnione) przewodnika po szlaku. Cieszy to, że coraz 

więcej nauczycieli rozumie znaczenie właściwej kolejności 

w poznawaniu świata przez młodzież: najpierw Tuchów, 

później Warszawa, Wiedeń i Nowy Jork^ 

Jednym z tych przedsięwzięć przybliżających młodym 

naszą małą ojczyznę jest, pomyślany jako impreza cykliczna, 

rajd imienia twórcy szlaku - Tadeusza Wantucha; w tym 

roku pierwszy, w dziesiątą rocznicę jego śmierci. 

Organizatorzy tej masowej (290 uczestników) imprezy 

chcieli, aby przekazać jej uczestnikom podstawowe wiadomości 

o regionie i patronie szlaku, co później miało zostać 

potwierdzone wynikami konkursów rajdowych: piosenki 

turystycznej oraz: „Poeta na szlaku", „Reporter na szlaku", 

„Malarz na szlaku", „Turysta na szlaku". Miały one na 

celu, oprócz zabawy, zmusić do pewnego wysiłku intelektualnego. 

Chcieli także dać uczestnikom pamiątkę w postaci 

rajdowego znaczka. 

Organizatorzy dziękują nauczycielom - opiekunom grup 

za twórcze włączenie się w realizację programu rajdu. 

Impreza tego typu organizowana była po raz pierwszy, 

stąd zapewne niedociągnięcia, z których organizatorzy 

wyciągną wnioski na przyszłość. 

Na koniec refleksja smutna: stanowczo za dużo po 

uczestnikach rajdu w ośrodku pozostało: opakowania po 

r^ 

cukierkach, pokrywki od kubków z żurkiem, także na 

stawach, niedojedzone resztki, serwetki, a worki na śmieci 

pozostały prawie puste. 

Józef Kozioł 

A oto rymowanka, która zwyciężyła 

w konkursie „Poeta na szlaku"; jej autorkami 

są uczennice Zespołu Szkół w Karwodrzy 

- Ewelina Husarz i Eliza Janura. 

Przyszliśmy do lasu 

Narobić hałasu. 

Lecz leśniczy nam zakazał 

I dwa stawy nam pokazał. 

Ledwo wyszliśmy pod górę. 

Wprost w błotnistą wielką dziurę. 

Pan przewodnik nam do ucha 

Szepnął, że to szlak Wantucha. 

Człowiek to był nadzwyczajny. 

Szlak wymyślił superfajny. 

Dziś deptamy ścieżki tego 

Turysty przebojowego. 

Wyznakował szlak genialny. 

Zostawiając ślad widzialny. 

My tym szlakiem wędrujemy 

Okolicę poznajemy.


Wakacyjna przygoda - znakowanie 

w czasie ostatnich wakacji wykonaliśmy śmiałą akcję, 

którą, ze względu na powszechną dysortografię, nazwano: 

„Więc choć pomaluj mój szlak". Malowanie szlaku odbywało 

się w ramach IV edycji projektu „Działaj Lokalnie", o nazwie 

„Na szlaku «Wokół Tuchowa» odkryj, co się w regionie 

chowa". Nasze dzieło polegało na inwentaryzacji, czyli 

ogólnym remanencie ścieżki turystycznej dookoła Tuchowa, 

która została wyznakowana w 1990 roku. Tej pracy podjęły 

się zawsze niezawodne, gotowe i zwarte koło PTTK oraz 

Towarzystwo Miłośników Tuchowa. Byłbym nieuczciwy, 

gdybym nie wspomniał o sympatykach tych dwóch towarzystw. 

Też gotowych i zwartych. 

Malowanie polegało na przykładaniu odpowiednich 

szablonów do wybranych miejsc, pracy pędzlem i ewentualnych 

poprawkach. Jeszcze długo będą nas prześladować 

kolory żółty i czarny. Nawet teraz, gdy zamknę oczy, widzę 

żółty prostokąt z ostentacyjnie czarną kropką. To znak, 

który przyszło nam powielać wiele dziesiątków razy. Głównym 

problemem koordynatorów projektu było zebranie na 

tyle mobilnej grupy, aby mogła ona wyruszyć wcześnie rano 

i pracować przez większą część dnia. Wiadomo, że w okresie 

wakacyjnym młody człowiek jest chętny do wysiłku 

jak sąsiad do ściszenia telewizora, 

jednak każdy poświęcał 

na projekt tyle czasu, ile tylko 

mógł. I tak wspólnymi siłami, 

krok po kroku, udało obejść 

się nam cały Tuchów dookoła. 

Często (jeśli nie zawsze) wracaliśmy 

bardziej wymalowani 

niż ściany na dworcach, tak że 

jedynie po wysuniętej szczęce 

i cichym rzężeniu dało się w nas 

rozpoznać istoty ludzkie. Z radością 

wyruszaliśmy rankiem 

czyści, by wrócić po południu 

zmienieni jak prywatna firma, 

która przeszła w ręce państwa. 

Po każdym malowaniu odbywał Sara Bajorek, Gimnazjum Publiczne w Burzynie - pierwsze 

się obrzęd niemiłosiernego mycia miejsce w rajdowym konkursie plastycznym „Malarz na szlaku". 

naszych ciał rozpuszczalnikiem, 

podczas którego dało się słyszeć ciche pomruki w stylu: 

„Niech to szlaka" bądź „Urwał nać!". W każdym razie 

podobne. Należy tutaj wspomnieć, iż te grube pokłady farby, 

która tak ochoczo lgnęła do naszych ciał, to żaden przejaw 

jej świadomej formy życia. Po prostu jakoś tak sama ręka 

drgnęła, kiedy przechodziło się przy zbyt czysto wyglądającej 

koleżance. 

Malując szlak, zdobywaliśmy wiedzę o ludziach: były 

pewne przejawy zwykłej ludzkiej nieżyczliwości, w większości 

jednak mieliśmy do czynienia z przyjazną i empatyczną 

postawą mieszkańców, której towarzyszyło dokarmianie 

i litościwe kiwanie głowami. 

Malowanie szlaku testowało odporność na stres. Naprawdę 

trzeba zachować zimną krew, kiedy twój własny 

pies cię nie poznaje spod warstw farby i próbuje ci odgryźć 

nogę. Do wartych wzmianki zdarzeń można zaliczyć paniczną 

ucieczkę przed nawałnicą, paniczną ucieczkę podczas 

nawałnicy oraz paniczną ucieczkę przed właścicielem pola, 

przez które się panicznie uciekało. W takich warunkach 

świetnie się czuli członkowie nieformalnej grupy PTTK 

Extream Team, którzy mieli wprawę w działaniu w sytuacjach 

kryzysowych. 

Malowanie szlaku wymagało trzeźwego myślenia. Nie 

chodziło o to tylko, żeby rozpoznawać, czy kółko, które się 

namalowało, jest czarne na żółtym polu, czy żółte na żółtym 

polu. Należało również zwracać szczególną uwagę, czy to, 

na czym się maluje, to przydrożny kamień, czy pochylony 

do przodu kolega. Nie można było pomylić bezpańskiego 

drzewa z drzewem pańskim, czyli takim, które rośnie komuś 

na ogrodzie lub zrobiono z niego dom. 

Malując szlak, nie można było zapomnieć o podstawowych 

zasadach dobrego wychowania. Zawsze należy pamiętać, 

że wykrzyknięcie prostego słowa „przepraszam!" do 

tego, kto cię aktualnie goni, jest przejawem savoir-vivre'u. 

Za każde podanie puszki z farbą trzeba podziękować koleżance, 

a nawet lekko ją uścisnąć (oczywiście w ramach koleżeńskiej 

wdzięczności), bo inaczej już ci puszki więcej razy 

nie poda. Również, kiedy się wylewa na czyjąś głowę całe 

opakowanie czarnej, wypadałoby powiedzieć „proszę". Jak 

widać panowała wśród nas miła i rodzinna atmosfera. 

Podczas malowania zwiedzaliśmy naszą małą ojczyznę. 

Mogliśmy podziwiać przepiękne panoramy naszego Tuchowa, 

chyba że akurat zasłaniała je ściana deszczu i gradu, na 

widok której zdrowy instynkt doradzał paniczną ucieczkę. 

W zimne i wyjątkowo długie 

poranki nad grodem Tucha unosiła 

się ociężała i flegmatyczna 

mgła, znad której było widać 

jedynie wieże kościołów. 

Podczas malowania poznawaliśmy 

ciekawych ludzi. I ich 

skłonności. Na długo zapadł 

nam w pamięci miły starszy 

pan, który chciał, aby namalować 

szlak na posiadłości jego 

sąsiada, oraz jego sąsiad, który 

chciał, aby namalować szlak na 

posiadłości miłego starszego 

pana. Interesujące osobowości 

można było spotkać i potem 

o tym komuś opowiedzieć, jeśli 

utrzymało się odpowiedni dystans 

między sobą a spotkaną interesującą 

osobowością. Grupa znakarzy różnie była nazywana 

przez mijanych tubylców. Być może z powodu tej iskry 

szaleństwa w oczach, jaką się widzi u wyjątkowo złośliwych 

nauczycieli, a być może przez kamizelki z farby, które swoją 

odpornością mogłyby rywalizować z kevlarem, byliśmy 

nazywani Potwornym Regimentem, Jeźdźcami Apokalipsy 

bądź Siódmą Trąbą Pańską. Było nam naprawdę przykro, 

kiedy na nasz widok na wieżach biły dzwony, matki zamykały 

okna i drzwi, dzieci z płaczem uciekały do domów 

a mężczyźni na gwałt chowali węgiel do piwnicy. Czuliśmy 

wtedy, że jesteśmy niedoceniani. 

Dzięki znakowaniu naszego szlaku odnieśliśmy wrażenie, 

że wnieśliśmy coś do historii naszego miasta, coś, co 

nie zniknie tak szybko jak 2 zł na leżące na ulicy. Urosła 

nasza drobnomieszczańska duma i poczucie dobrze wykonanego 

obywatelskiego obowiązku. Tym samym apeluję 

do mieszkańców naszego miasta, aby czynnie brali udział 

w jego rozwoju turystycznym, np. fundując pomnik z inskrypcją: 

„Ku wiecznej pamięci dzielnych znakarzy, którzy 

swą altruistyczną postawą pokazali, że można dać z siebie 

więcej niż się otrzymało, a prawdziwa przyjemność płynie 

z obdarowywania niż z posiadania, wdzięczni rodacy". 

Przemysław Firlej


"^gfting ûcbowski" 

w ramach VI edycji programu „Działaj Lokałnie" 

nauczyciel Liceum Ogólnokształcącego w Tuchowie, mgr 

Stanisław Obrzut wraz z grupą młodzieży realizują projekt 

„Rafting Tuchowski". Ma on na celu popularyzację kajakarstwa 

rekreacyjnego, turystyki kajakowej oraz raftingu 

z wykorzystaniem szlaku wodnego, jakim jest rzeka Biała. 

Chcemy ponownie przywrócić dla turystyki po wielu, 

wielu latach zapomnienia nasz szlak wodny, ożywić go 

i wypromować oraz przypomnieć o możliwości uprawiania 

tej pięknej formy turystyki i rekreacji na naszym terenie. 

Przygotowana i przeszkolona młodzież klas sportowych 

spływała rzeką Białą. Nabyte doświadczenia i umiejętności 

pozwolą nam zorganizować w przyszłości grupowe raftingi 

i spływy tą rzeką. Wszystkich zainteresowanych i posiadających 

niezbędne umiejętności już teraz zachęcamy do 

spływu na trasie Lubaszowa (most) - Lowczów (most). Na 

tym odcinku można spotkać wszystkie typowe elementy 

rzeki górskiej o niskim stopniu trudności: bystrza, odwoje, 

kaskady, progi, głazy, oraz rzeki nizinnej: zatoczki, płycizny, 

łachy żwiru, "boniory" i przepłynąć go nawet przy niskim 

stanie wody. 

Projekt został przygotowany i jest realizowany z pomocą 

dyrekcji Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja 

Kopernika w Tuchowie, rady rodziców i Centrum Animacji 

Społecznej „HORYZONTY" w Tarnowie, którym serdecznie 

dziękujemy! 

Dziękujemy także za pomoc i wsparcie: 

- Burmistrzowi Tuchowa Panu Mariuszowi Rysiowi 

- Panu Kamilowi Pleszyniakowi (KaMiLeOn) z Gubina 

- Firmie Państwa Kamykowskich z Piotrkowic - Kambus 

- przewóz osób autobusem. 

Do zobaczenia na szlaku z wiosłem w ręku! 

Stanisław Obrzut 

27 sietpnia iOOS 

PrMcjyïiiif morçiry picrwjzy odcifKk hlsCcrii 

Z^lb^Tdzy, ramreuczona ¡«I obuema 

relac^ z uroc^ystiïâcl naddni¿ tainiejuej 

szkchle rmlenJii Pj^wlî IF, PrjuJjęl? 

dyskusja, Cif kuiritci. rozbudowy sakcHy 

powinien nftdćtl istnieć., skaro lA'ypcInll }uî 

Ftvoie zadanie. Spr^MtucUnle ïë ïwa^j 

dzialairtoícl «ohyAa Ewa Michaêk. 

o ekołogi i psiczoly napisał jMnypHczelan 

•Mbert Tíadwiu». Swego .^bloflosławleńŁl-wa' 

inicjatywie w iknvie witÇF^^m udilelll 

rnlejiCywy (JtübtMzcí ks, Stefan WiciuJski. 

Kil te i:z\varty periodyk wydłodz^cy na 

terenie gminy TudU'«. ^st«niatyf:Zhl^ ulfi^ 

ztfj^ sit daeychCiSi Juihowskio Wicici', 

T>gdłi:>wiai)l(a' p ySiedliszczanm''. 

i. f i ! 

V m g ^ O f e & t y ^ w Z d b ł ę d z y 

J Ę S i 23-24 sierpnia 2008 roku były dniami Świętowania mieszkańców 

»^ł^B, i wsi Zabłędza. 

-^•^^Jli Radny wsi Tadeusz Zakrzewski, sołtys Ewa Michałek i rada sołecka, 

grono pedagogiczne Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zabłędzy 

oraz Dom Kultury w Tuchowie byli organizatorami drugiego 

• Ctwatty periodyk festynu dla mieszkańców wsi i gości. 

M w giBlale Tiichćw Okazja była podwójna: druga rocznica nadania Szkole Podstawowej w Zabłędzy imienia 

Jana Pawła II oraz święto plonów - dożynki. 

Nasza 

Na uroczystościach gminę Tuchów reprezentowali: burmistrz Mariusz Ryś, z-ca burmistrza 

Kazimierz Kurczab, przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Wrona i dyrektor 

wies Domu Kultury w Tuchowie Janusz Kowalski, obecny był proboszcz parafii Piotrkowice ks. 

Stefan Michalski. 

Zabłędza Uroczystości rozpoczęły się w sobotę turniejem piłki nożnej, do którego zgłosiło się kilka 

Wiei Ziibtfd^â w gminie Tuchćw drużyn piłkarskich, reprezentujących miejscowości: Zabłędza, Karwodrza i Tuchów (trampkarze 

młodsi, juniorzy i oldboje). Najlepsi za swoje zwycięstwa otrzymali piłki do gry, dla 

ma 'Alasrką g


szkoły. Ponadto był konkurs wiedzy o Janie Pawle II, 

konkursy i zabawy sportowe z nagrodami dla dzieci oraz 

całych rodzin. Dużą popularnością wśród dzieci cieszyła 

się trampolina oraz dmuchana zjeżdżalnia. 

Wieczorem odbyła się zabawa taneczna z zespołem 

SAMI SWOI. Setki mieszkańców wsi i przybyli goście bawili 

się znakomicie na festynie przy dobrze 

zaopatrzonych stoiskach z napojami 

i jadłem z restauracji „PŁOWIECKI" 

z Tuchowa. 

Drugi dzień świętowania - niedziela 

- rozpoczął się o godzinie 10.30 w sanktuarium 

Matki Bożej w Tuchowie od 

uroczystej mszy świętej, na którą przybyły 

delegacje wszystkich wsi gminy 

Tuchów ze swoimi wieńcami dożynkowymi. 

Mszy świętej przewodniczyli 

proboszczowie tuchowskich parafii: o. 

Eugeniusz Leśniak i ks. Zbigniew 

Pietruszka, który wygłosił homilię. 

W czasie uroczystości zostały poświęcone 

wieńce dożynkowe. 

Po nabożeństwie uroczysty korowód 

przeszedł z sanktuarium do amfiteatru. 

Tam na scenie zaprezentowano wszystkie wieńce 

dożynkowe gminy Tuchów. 

Później odbyły się liczne występy. Święto zakończyła 

zabawa taneczna. 

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Jasiński 

PODSUMOmnNIE SEZONU ROZGRVmKOmEGO 2007/2008 

DRUŻVN PIŁKRHSKICH GMINV TUCHÓm 

w gminie Tuchów w sezonie rozgrywkowym 2007/2008 

prowadziło działalność sportową 6 klubów piłkarskich, 

posiadających status stowarzyszenia, tj.: MKS Tuchovia 

Tuchów, LKS Burzyn, LKS Alfa Siedliska, LKS Huragan 

Buchcice, LKS Biała Lubaszowa oraz LKKS Karwodrza 

oraz 1 siatkarski - TS SOKÓŁ Tuchów. 

Kluby piłkarskie brały udział w rozgrywkach prowadzonych 

przez Małopolski Związek Piłki Nożnej (MKS 

Tuchovia) oraz Tarnowski Okręgowy Związek Piłki Nożnej 

(pozostałe kluby). Zespół siatkarski TS Sokół Tuchów 

uczestniczył w rozgrywkach prowadzonych przez MZPS. 

Działalność klubów w sezonie rozgrywkowym 2007/ 

2008 opierała się w głównej mierze na środkach finansowych 

otrzymanych z budżetu gminy. Zgodnie z Ustawą 

o działalności pożytku publicznego i wolontariacie kluby 

sportowe otrzymały środki finansowe z budżetu gminy na 

podstawie umów o wykonanie zadania publicznego w zakresie 

upowszechniania kultury fizycznej i sportu, których 

podpisanie poprzedził wcześniej przeprowadzony konkurs 

ofert na ich realizację. Oto wyniki sportowe, które osiągnęły 

drużyny piłkarskie oraz siatkarska w zakończonym sezonie 

rozgrywkowym 2007/2008. 

MKS TUCHOYIA Tuchów - drużyna piłkarska seniorów 

uczestniczyła w rozgrywkach IV ligi małopolskiej 

prowadzonych przez Małopolski Związek Piłki Nożnej. 

Zespół, borykający się z trudnościami finansowymi, zajął 

w sezonie 2007/2008 XIV miejsce i zdołał utrzymać się w tej 

klasie rozgrywkowej. Na uwagę zasługuje fakt, iż zespół 

Tuchovii w dużej mierze oparty jest na wychowankach, 

czyli na zawodnikach, którzy pierwsze piłkarskie kroki 

stawiali właśnie w Tuchovii. Klub ma również drużyny 

młodzieżowe: juniorów starszych, juniorów młodszych 

oraz trampkarzy starszych. Zespół juniorów starszych występował 

w I lidze na szczeblu Tarnowskiego Okręgowego 

Związku Piłki Nożnej, zajmując w tych rozgrywkach VIII 

miejsce. Zespół juniorów młodszych rozgrywał swoje mecze 

w klasie okręgowej, gdzie zajął I miejsce, uzyskując awans 

do turnieju finałowego o mistrzostwo TOZPN, który został 

rozegrany na boisku METALU Tarnów. Przeciwnikami drużyny 

z Tuchowa w tym turnieju były zespoły Okocimskiego 

Brzesko oraz Wolanii Wola Rzędzińska. Młodzi zawodnicy 

z Tuchowa zajęli w turnieju III miejsce, przegrywając 

z Brzeskiem 4:0 oraz remisując z Wolą Rzędzińska 2:2. 

Trampkarze starsi natomiast występowali w klasie rejonowej, 

gdzie zakończyli rozgrywki na VII miejscu. 

LKS BURZYN - drużyna piłkarska uczestniczyła w rozgrywkach 

klasy A na szczeblu TOZPN. Klub w sezonie 

2007/2008 zajął IX miejsce, co pozwoliło na utrzymanie się 

w tej klasie rozgrywkowej. 

LKS HURAGAN Buchcice - zespół uczestniczył w rozgrywkach 

klasy B (w sezonie 2006/2007 klub spadł z klasy 

„A"). Sezon rozgrywkowy 2007/2008 nie był udany dla 

zespołu z Buchcic: po pierwszej rundzie zajmował III miejsce 

z dużymi szansami oraz ambicjami na awans (powrót) 

do klasy A, jednak słabsze występy drużyny w rundzie 

rewanżowej spowodowały odłożenie walki o awans na następny 

sezon. Ostatecznie drużyna Huraganu zakończyła 

rozgrywki na III miejscu. 

LKS ALFA Siedliska - drużyna występowała w klasie 

B rozgrywek piłkarskich. Zespół w sezonie 2007/2008 zajął 

II miejsce, umożliwiające grę w barażu o wejście do klasy 

A. Przeciwnikiem drużyny z Siedlisk w meczu barażowym 

był Sokół Wałki. Drużyna z Siedlisk okazała się lepsza 

w dwumeczu od zespołu z Wałek i awansowała do klasy


A (przegrała na wyjeździe 1:0, w rewanżu na własnym 

boisku zwyciężyła 4:0). Zaznaczyć trzeba, iż od sezonu 

rozgrywkowego 2006/2007 kłub ma drużynę juniorów 

występującą w kłasie rejonowej TOZPN. W zakończonym 

właśnie sezonie młoda drużyna z Siedłisk zakończyła 

rozgrywki na wysokim III miejscu. 

LKS BIAŁA Lubaszowa - zespół sezonie 2007/2008 

występował w kłasie B rozgrywek piłkarskich. Drużyna 

zakończyła rozgrywki na V miejscu. Zespół nadał będzie 

rozgrywał swoje mecze w tej kłasie rozgrywkowej. 

Drużyna utrzymuje od trzech sezonów (jak na tę kłasę 

rozgrywkową) w miarę wysoki poziom, będąc zawsze 

w ścisłej czołówce. Zaznaczyć również trzeba, że boisko 

kłubu jest jednym z łepszych boisk nie tyłko w kłasie B, 

ałe również kłasie A czy nawet VI łidze.. 

LKKS KARWODRZA - zespół piłkarski występuje 

w kłasie B razem z drużynami z Siedłisk, Lubaszowej 

oraz Buchcic. Sezon rozgrywkowy 2007/2008 zespół 

zakończył na XI miejscu. Kłub ma także drużynę piłkarską 

trampkarzy. Młodzi piłkarze występowali w kłasie 

rejonowej, gdzie zajęłi pierwsze miejsce, awansując do 

finału tej kłasy rozgrywkowej, tu zmierzyli się z zespołem 

BKS Bochnia o tytuł mistrza TOZPN. Należy także 

wspomnieć o dużym sukcesie młodych piłkarzy z Karwodrzy, 

którzy wzmocnieni zawodnikami z Tuchowa 

oraz Lubaszowej awansowali do półfinału Krajowego 

Turnieju „Puchar Mlecznego Startu - Danone Cup", 

po drodze wygrywając turniej powiatowy oraz zajmując drugie 

miejsce w turnieju wojewódzkim. 

TS SOKÓŁ Tuchów - zespół występuje w rozgrywkach IV 

ligi prowadzonej przez Małopolski Związek Piłki Siatkowej. 

Plasuje się w środkowych rejonach tabeli, co - zważywszy na 

możliwości kadrowe i finansowe drużyny - jest bardzo dobrym 

wynikiem. Klub ma również zespół juniorów. Środki finansowe 

z dotacji zostały przeznaczone na zakup sprzętu sportowego, 

opłaty regulaminowe na rzecz MZPS oraz opłaty sędziowskie 

za prowadzenie zawodów. 

Podsumowując, należy stwierdzić, że zakończony sezon 

2007/2008 był dobry pod względem wyników sportowych. 

Kluby, jak na swoje możliwości kadrowe, a przede wszystkim 

finansowe, prezentowały się dobrze. Zaznaczyć trzeba, że kluby 

z naszej gminy są zawsze w czołówce pod względem dyscypliny 

w rozgrywkach, w których uczestniczą. Środki finansowe 

przyznane w ramach dotacji zostały wydatkowane przez kluby 

głównie na zakup sprzętu sportowego, wody do picia dla 

zawodników, środków niezbędnych do udzielenia pierwszej 

pomocy, przejazdy na mecze, opłaty sędziowskie oraz zakup 

materiałów niezbędnych do utrzymania obiektów sportowych. 

Należy wspomnieć także o bardzo dobrym utrzymaniu tych 

obiektów sportowych, a przede wszystkim boisk piłkarskich. 

Są one jednymi z lepszych w naszym rejonie. Na słowa uznania 

zasługują również działacze sportowi - na czele z prezesami 

poszczególnych klubów - za włożoną pracę na ich rzecz. 

Witold 

Styrkowiec 

Tuchowski sporł szkolny 

Osiągnięcia szkół podsławowych na wyższym szczeblu 

SP Tuchów (nauczyciele: Krzysztof 

Gut, Wanda Siwek, Anna Marszałek, 

Stanisław Rzeszutko) 

Piłka koszykowa dziewcz.: 1 m. w finale 

powiatowym, 2 m. w zawodach 

rejonowych 

Piłka koszykowa chłopców: 1 m. w finale 


rejonowych 

Piłka ręczna dziewcz.: 1 m. w finale 

powiatowym, 2 m. w zawodach rejonowych 

Piłka ręczna chłopców: 1 m. w finale 

powiatowym, 2 m. w zawodach rejonowych 

Sztafetowe biegi przełajowe dziewcz.: 

1 m. w finale powiatowym, 15 m. w województwie 

Sztafetowe biegi przełajowe chłopców: 

2 m. w finale powiatowym, 17 m. 

w województwie 

Czwórbój L-A dziewcząt: 2 m. w finale 

powiatowym, 4 m. w województwie 

Czwórbój L-A chłopców: 1 m. w finale 

powiatowym, 10 m. w województwie 

SP Łowczów (nauczyciel - Janusz 

Poręba) 

Halowa piłka nożna: 1 m. w finale 

powiatowym, 3 m. w półfinale wojewódzkim 

szkół wiejskich 

Mini piłka nożna "7-ki": 1 m. w finale 

powiatowym, 3 m. w zawodach rejonowych. 

SP Jodłówka (nauczyciel - Jan Ryndak) 

Tenis stołowy: Cezary Osika: 2 m. w finale 


rejonowych 

Aleksandra Mikosz: 4 m. w finale powiatowym 

Drużynowy tenis stołowy chłopców: 

2 m. w finale powiatowym, 3 m. w zawodach 

rejonowych 

Wspólna reprezentacja szkół z Dąbrówki 

Tuchowskiej, Karwodrzy, Burzyna 

i Tuchowa zajęła 1 miejsce w wojewódzkim 

turnieju LZS w halowej piłce 

nożnej w Nowej Hucie. Ta sama drużyna 

wzmocniona dodatkowo uczniami 

z Łowczowa i Lubaszowej po wygraniu 

eliminacji powiatowych zajęła 2 m. 

w finale wojewódzkim i uczestniczyła 

w półfinale krajowym turnieju piłkarskiego 

"Puchar Mlecznego Startu". 

Opiekunami drużyny byli: Kazimierz 

Gawryał i Bogusław Szeląg.


Osiągnięcia szkół gimnazjalnych na wyższym szczeblu 

Publiczne Gimnazjum nr 2 (nauczyciele: 

Ryszard Wrona, Piotr Mazurkiewicz, 

Małgorzata Sobczyk, 

Mateusz Iwaniec) 

Halowa piłka nożna chłopców: 1 m. 

w finale powiatowym, 4 m. w zawodach 

rejonowych 

Szachy: 3 m. Sylwia Wiatr w finale powiatowym, 

36 m. w województwie 

Piłka siatkowa chłopców: 3 m. w finale 

powiatowym 

Piłka koszykowa dziewcząt: 3 m. w finale 

powiatowym 

Piłka koszykowa chłopców: 2 m. w finale 

powiatowym 

Piłka ręczna dziewcząt: 1 m. w finale 

powiatowym, 1 m. w zawodach rejonowych, 

4 m. w województwie 

Piłka ręczna chłopców: 3 m. w finale 

powiatowym 

Piłka nożna: 1 m. w finale powiatowym 

Publiczne Gimnazjum w Jodłówce 

Tuchowskiej (nauczyciel: Maria 

Sztorc) 

Indywidualny tenis stołowy: 1 m. Przemysław 

Osika w finale powiatowym, 

3 m. w zawodach rejonowych, 4 m. 

w województwie 

2 m. Michał Mikosz w finale powiatowym 

Drużynowy tenis stołowy: 1 m. w finale 


rejonowych 

Szachy: 14 m. Aleksandra Osika w zawodach 

wojewódzkich oraz 32 m. Dawid 

Osika 

Publiczne Gimnazjum w Karwodrzy 

(nauczyciele: Anna Kmak, Grzegorz 

Skrzyniarz) 

Szachy: 2 m. w finale powiatowym, 

25 m. w województwie - Bartłomiej 

Muszyński, 4 m. w finale powiatowym 

- Wioletta Surdel, 6 m. w finale powiatowym 

- Agnieszka Iwaniec 

Gminne współzawodnictwo sporłowe szkół podstawowych 

w roku szkolnym 2007/2008 - klasyfikacja końcowa 

Buchcie Burzyn Dąbrówka Jodlówka Karwodrza Lubaszowa Łowczów Meszna Piotrkowice Siedliska Trzemesna Tuchów 

m-oe ptt. m-oe pn. m-oe pn. m-oe pn. m-oe pn. m-oe pn. m-oe pn. m-oe pn. m-oe pn. m-oe ptt. m-oe ptt. m-oe pki. 

indywidualne biegi ch. 6 7 8 5 4 9 7 6 5 8 3 11 9 4 2 13 1 15 

przełajowe klas 4 dz. 5 8 6 7 7 6 4 9 9 4 3 11 8 5 1 15 2 13 

indywidualne biegi ch. 7 6 1 15 6 7 4 9 5 8 8 5 9 4 10 3 3 11 2 13 

przełajowe klas 5 dz. 2 13 4 9 6 7 3 11 10 3 9 4 5 8 8 5 7 6 1 15 

indywidualne biegi ch. 5 8 9 4 8 5 7 6 3 11 6 7 4 9 10 3 2 13 1 15 

przełajowe klas 6 dz. 4 9 6 7 5 8 2 13 8 5 7 6 9 4 3 11 1 15 

sztafetowe biegi ch. 5 8 3 11 7 6 4 9 6 7 2 13 1 15 

przełajowe dz. 3 11 6 7 5 8 4 9 2 13 1 15 

4-bój lekkoatletyczny 

ch. 11 2 8 5 4 9 7 6 5 8 10 3 2 13 9 4 3 11 6 7 1 15 

dz. 6 7 8 5 7 6 2 13 5 8 4 9 10 3 3 11 9 4 11 2 1 

15 

3-bój lekkoatletyczny 

ch. 7 6 3 11 5 8 1 15 6 7 4 9 2 13 

dz. 5 8 6 7 4 9 7 6 3 11 2 13 1 

15 

pitka ręczna 

koszykówka 

siatkówka 

ch. 3 11 5 8 7 6 7 6 5 8 4 9 2 13 7 6 1 15 

dz. 4 9 6 7 2 13 3 11 4 9 6 7 1 15 

ch. 3 11 6 7 7 6 4 9 2 13 7 6 5 8 1 15 

dz. 6 7 2 13 3 11 5 8 7 6 4 9 7 6 1 15 

ch. 4 9 7 6 1 15 8 5 6 7 2 13 5 8 10 3 8 5 3 11 

dz. 10 3 8 5 3 11 7 6 4 9 8 5 5 8 2 13 6 7 1 15 

ch. 4 9 5 8 3 11 5 8 7 6 1 15 9 4 7 6 2 13 

halowa pitka nożna 

dz. 4 9 8 5 3 11 10 3 5 8 5 8 2 13 5 8 8 5 1 15 

pitka nożna ch. 7 6 5 8 3 11 2 13 6 7 1 15 10 3 10 3 7 6 7 6 4 9 

tenis stotowy ch. 8 5 5 8 8 5 1 15 8 5 2 13 3 11 4 9 6 7 7 6 

drużynowy dz. 8 5 9 4 6 7 1 15 3 11 2 13 5 8 7 6 4 9 

tenis stotowy ch. 8 5 5 8 8 5 1 15 8 5 2 13 3 11 4 9 6 7 7 6 

indywidualny dz. 7 6 8 5 5 8 2 13 1 15 4 9 6 7 3 11 

szachy 

ch. 5 8 8 5 6 7 2 13 1 15 4 9 7 6 3 11 

dz. 1 15 6 7 2 13 7 6 5 8 3 11 4 9


suma pkt. - zajęte miejsce - ilość startów 

Buchcie Burzyn Dąbrówka Jodlówka Karwodrza Lubaszowa lowczów Meszna Piotrkowice Siedliska Trzemesna Tuchów 

suma pkt. 113 123 135 169 152 154 189 16 122 162 15 225 

miejsce 10 8 7 3 6 5 2 11 9 4 12 1 

ilość startów 16 21 22 25 27 24 26 3 22 27 3 27 

Zestawienie ilościowe zajętych miejsc 

1 miejsce 

1 A 1 1 

2 miejsce 

3 miejsce 

4 miejsce 

5 miejsce 

6 miejsce 

7 miejsce 

0 1 1 4 0 1 4 0 0 1 0 15 

1 0 0 2 4 5 5 0 1 5 0 4 

1 1 4 4 3 1 5 0 1 4 0 3 

4 2 1 2 3 3 3 0 6 1 0 3 

2 6 4 0 8 2 4 0 3 1 0 0 

1 2 5 4 3 2 1 1 0 5 1 0 

2 2 3 5 3 2 2 1 1 7 1 2 

Do punktacji liczymy 15 najlepszych wyników szkoły z 27 zawodów 

I m. - 15 pkt., II m. - 13 pkt., III m. - 11 pkt., IV m. - 9 pkt., V m. - 8 pkt., VI m. - 7 pkt...., XII m. - 1 pkt. 

Gminne współzawodnictwo sporłowe szkół gimnazjalnych 

w roku szkolnym 2007/2008 

NAZWA ZAWODÓW 

PG Burzyn PG Jodłówka PG Karwodrza PG Siedliska PG Tuchów 

m-ce pkt. m-ce pkt. m-ce pkt. m-ce pkt m-ce pkt 

1 IND. BIEGI PRZEŁAJOWE DZ. KL. I 3 4 4 1 8 2 

2 IND. BIEGI PRZEŁAJOWE DZ. KŁ. II 2 6 5 1 8 3 4 

3 IND. BIEGI PRZEŁAJOWE DZ. KŁ. III 4 2 2 6 1 8 3 

4 IND. BIEGI PRZEŁAJOWE CHŁ. KŁ. I 5 4 1 8 3 2 

5 IND. BIEGI PRZEŁAJOWE CHŁ. KŁ. II 2 6 5 4 1 8 3 

6 IND. BIEGI PRZEŁAJOWE CHŁ. KŁ. III 1 8 3 2 

7 HALOWA P.N. CHŁOPCÓW 5 4 3 2 6 1 8 

8 PIŁKA SIATKOWA DZIEWCZĄT 4 2 5 3 2 6 1 8 

9 PIŁKA SIATKOWA CHŁOPCÓW 5 2 6 4 3 1 8 

10 HALOWA PIŁKA NOŻNA DZIEWCZĄT 3 4 5 4 2 6 1 8 

11 IND. TENIS STOŁOWY DZIEWCZĄT 4 2 3 4 1 8 2 6 5 

12 IND. TENIS STOŁOWY CHŁOPCÓW 5 1 8 3 2 6 4 

13 DR. TENIS STOŁOWY DZIEWCZĄT 4 2 3 4 1 8 2 6 5 

14 DR. TENIS STOŁOWY CHŁOPCÓW 5 1 8 3 2 4 

15 SZACHY DZIEWCZĄT 1 8 2 6 3 4 

16 SZACHY CHŁOPCÓW 4 1 8 3 2 

17 PIŁKA KOSZYKOWA DZIEWCZĄT 5 4 3 2 1 8 

18 PIŁKA KOSZYKOWA CHŁOPCÓW 4 2 3 4 2 1 8 

19 PIŁKA RĘCZNA DZIEWCZĄT 5 2 6 3 4 1 8 

20 PIŁKA RĘCZNA CHŁOPCÓW 5 4 3 2 1 8 

21 SZTAFETOWE BIEGI PRZEŁ. DZIEWCZĄT 4 2 3 1 8 2 

22 SZTAFETOWE BIEGI PRZEŁ. CHŁOPCÓW 5 4 2 2 6 3 1 8 

23 PIŁKA NOŻNA "11-TKI" 5 4 2 2 6 3 1 8 

KLASYFIKACJA KOŃCOWA V 32 IV 52 II 72 III 68 I 80 

Do punktacji - 10 najlepszych wyników szkoły 

I m. - 8 pkt., II m. - 6 pkt., III m. - 4 pkt., IV m. - 2 pkt. V m. - 1 pkt. 

Opracował 

gminny organizator sportu szkolnego 

Marek Srebro


Logopedyczny poradnik dla rodziców 

Karmienie piersią - 

najlepszym przygotowaniem 

do prawidtowej wymowy Cz.7. 

Co się dzieje w okresie prenatalnym? 

Zanim jednak napiszę o wpływie karmienia piersią 

na rozwój mowy, w kiłku słowach przedstawię okres 

wcześniejszy, kiedy dziecko rozwija się w łonie matki. Już 

w okresie prenatalnym rozpoczyna się proces przygotowania 

do mówienia - rozwija się mózg oraz wszystkie narządy 

mowy. Dziecko ćwiczy ruchy ssące warg, ruchy oddechowe, 

kształtują się struny głosowe, rozwijają także zdolności 

wykorzystywane później do mówienia, np. połykanie. Intensywnie 

doskonali się również narząd słuchu - szczególnie 

dobrze dziecko słyszy głos matki i uderzenia jej serca. 

W profilaktyce logopedycznej tego okresu zaleca 

się szczególnie słuchanie muzyki, np. Bacha, 

Vivaldiego, Mozarta czy Haendla; mówienie 

do dziecka i śpiewanie, jak również zwracanie 

uwagi na rodzaj dźwięków otoczenia, w którym 

matka często przebywa (unikanie hałasu 

sprzętów domowych, dyskotek itp.). 

Już jestem z wami! 

Nasze dziecko, najpierw jako 

noworodek, a potem niemowlę, 

przez kilka miesięcy uczy się 

„mówić", doskonaląc oddychanie, 

połykanie, ćwicząc struny głosowe 

oraz narządy mowy (język, wargi, 

żuchwę i podniebienie). Rozpoczynając 

od krzyku i płaczu, przechodzi 

przez etap głużenia i gaworzenia 

do pierwszych słów^ Aby zapewnić 

dziecku optymalną stymulację rozwoju 

mowy, nasze działania w tym okresie powinny 

obejmować: 

- karmienie piersią, które jest najlepszym 

treningiem dla mięśni narządów mowy, 

- obserwowanie pracy języka dziecka (czy się unosi, 

jak się porusza, czy prawidłowe jest wędzidełko podjęzykowe), 

- kontrolowanie reakcji dziecka na dźwięki otoczenia, 

aby wykluczyć wadę słuchu, 

- masowanie policzków i warg dziecka (dotyczy dzieci 

karmionych butelką), 

- zastąpienie butelki ze smoczkiem łyżeczką i kubkiem. 

- częste mówienie do dziecka od pierwszych dni życia, 

np. podczas kąpieli, przewijania, karmienia. 

Zalety karmienia piersią - okiem logopedy 

- Gdy dziecko ssie pierś, ruchy języka są takie same, 

jak podczas artykulacji. 

- Niemowlę uczy się oddychać prawidłowo przez nos. 

- Intensywnie ćwiczy język, wargi, podniebienie miękkie 

i żuchwę. 

- Rozwija się i wzmacnia mięsień okrężny warg. 

Dlaczego logopeda odradza karmienie 

butelką? 

- Mięsień okrężny warg, odpowiedzialny 

za domykanie ust, słabo się rozwija u dzieci 

karmionych butelką. 

- Język nie pionizuje się. 

- Oparcie butelki o żuchwę sprzyja przesuwaniu 

jej ku tyłowi, co może prowadzić do wad zgryzu 

(często towarzyszą im wady wymowy). 

- Przy częstym przerywaniu ssania 

z butelki do zaczerpnięcia powietrza 

dziecko uczy się oddychać ustami. 

- Technika ssania smoczka jest 

zupełnie inna niż technika ssania 

piersi. Ssanie smoczka wymaga 

znacznie mniejszego wysiłku. Obliczono, 

że do ssania piersi dziecko 

używa ok. 40 mięśni, a do ssania 

smoczka zaledwie kilku. Warto dodać, 

że technika ssania może mylić się noworodkowi, 

jeśli ma od pierwszych dni 

smoczek „gryzaczek" lub butelkę. Zdarza się, że dziecko 

wybierze to, co łatwiejsze i szybko rezygnuje ze ssania 

piersi. 

- Zaburzenia ssania, połykania i żucia zwykle poprzedzają 

zaburzenia mowy. 

Zatem zachęcam wszystkie matki spodziewające się 

dziecka, aby zdecydowały się karmić naturalnie i kontynuowały 

karmienie piersią przynajmniej do końca pierwszego 

roku życia. 

Aneta Knapik - logopeda 

Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Tarnowie 

Filia w Tuchowie 

ul. Wróblewskiego 1 

Sprostowanie do artykułu „Jak potok płynie czas" (Tuchowskie Wieści nr 3/106) 

Autorka artykułu przeprasza kol. Huberta Kmaka za pominięcie jego nazwiska na liście uczestników zjazdu. 

Jadwiga Salamon


Z WORA PROWOKATORA 

Kanikuła, czyli deliberacJe pod psem albo nawet całą sforą 

Kto jeszcze dziś wie, że kanikuła 

to okres największych 

upałów, kiedy w gwiazdozbiorze 

Wielkiego Psa świeci Syriusz? 

Nam kojarzy się to słowo nie bez 

racji z wakacjami, jakimś długim, 

letnim urlopem. Ale gdzie w tym 

wszystkim pogrzebany jest pies? 

Otóż gdy przychodzą wakacje, należałoby 

zweryfikować niektóre obiegowe 

prawdy, jak choćby tę, że pies jest 

największym przyjacielem człowieka. 

Mam poważne wątpliwości, 

czy ta relacja jest obustronna. 

Dlaczego bowiem w wakacje 

powiększa się nagle sfora bezpańskich 

psów wałęsających się po Tuchowie, 

a zwłaszcza pod blokami, bo tu o jedzenie nie muszą 

się specjalnie starać. Sam obserwowałem, jak 

potraktowały wyrzucone przez kogoś pozostałości 

z grillowania: kaszankę i jakąś kiełbaskę. Jeden, 

przebiegając tuż obok, nawet nie spojrzał w tamtą 

stronę, drugi niuchnął raz i natychmiast dał dyla. 

Jakieś nienowoczesne te psy w przeciwieństwie do 

człowieka, który ostatnio pożera tylko grillowe specjały. 

No, ale dajmy spokój modnym kulinarnym 

upodobaniom i wróćmy do naszych (czy rzeczywiście?) 

psów. Cała ta sfora goni, szczeka, gryzie się, 

zwłaszcza gdy pojawi się przybysz. W nocy nagle 

ni stąd, ni zowąd wybucha szczekanina, do której 

włączają się niektóre co bardziej nerwowe kundelki 

w mieszkaniach i^ po spaniu. Pytają ludziska, czy 

jest jakieś wyjście. Odpowiadam: nie, nie ma poza 

wyjściem z siebie, ale co to da? Jedyne wyjście 

jest takie jak z muchami - polubić. Władza tu nie 

zareaguje, bo choćby kazała te pieski wyłapać, to 

trzeba by odstawić je do schroniska i - pomijając 

już kwestię miejsca - za ich utrzymanie tam zapłacić. 

Zaraz naraziłaby się na zarzut marnowania 

pieniędzy podatników. Inne rozwiązanie nie wchodzi 

w rachubę, bo momentalnie zaprotestowaliby 

obrońcy zwierząt, a szczególnie głośno rozszczekaliby 

się ich „obrońcy" i „przyjaciele", mistrzowie 

hipokryzji, dzięki którym liczba bezpańskich psów 

jest coraz większa. 

Ale nie do wszystkiego podchodzę z takim 

stoickim spokojem. Teraz będę się czepiał. Przede 

wszystkim tej prawdy o psie jako przyjacielu człowieka. 

Jest ona ambiwalentna - na pewno nie tego, 

którego akurat rąbie zębami, a obiektem tejże psiej 

przyjaźni zdarzyło mi się być wielokrotnie, bo łażę 

i jeżdżę po gminnych drogach, i nie chciałbym 

więcej - tfu, na psa urok! Zastrzegę się jednak, 

że nic nie mam, a więc nie będę się czepiał tych, 

których czworonożni przyjaciele trzymani są za 

ogrodzeniami posesji lub na uwięzi. Czasem nawet 

bawią mnie różnego rodzaju napisy na bramach 

w rodzaju: „ja tu rządzę" dodane do psiego konterfektu. 

Znaczy to, że gospodarz nie ma tu nic do 

gadania. Inny: „zły pies" - nie wiem, czemu eksponuje 

się tu paskudny charakter psa, a jednocześnie 

nie informuje, czy gospodarz jest tego czworonoga 

przeciwieństwem, czy też - mówiąc językiem informatyki 

- jest z nim kompatybilny. Nie będę się czepiał 

tych, którzy swoich pupilów wyprowadzają na 

smyczach i dbają o to, aby zachowywali się godnie. 

Pewnie - można by mieć do wszystkich pretensję, 

że w niektórych miejscach, znajdujących się, a jakże, 

w tzw. przestrzeni publicznej, nie mogę skupić 

się wyłącznie na podziwianiu gry obłoków, gdyż 

skończyć się to może niezbyt wonnie, bo tu Reks, 

a tu Pikuś uznali, że to idealne miejsce na zrobienie 

kupy, co sprowadza radykalnie podziwiaczy obłoków 

na padół. Jest to problem nie tylko Tuchowa, 

to jest problem ogólnopolski- i jak wiele prostych 

spraw - w Polsce nie do rozwiązania. 

Będę się wszakże czepiał, i to namolnie, tych, 

którzy dają swoim psom nieograniczoną wolność 

w myśl przysłowia: „wolno psu nawet na Pana 

Boga szczekać"; którzy nie mają nad nimi żadnej 

władzy albo tylko udają, że ją mają, ale puszczają 

je wolno w miejscach publicznych, a kiedy te ob-


rabiają jakiegoś nieszczęśnika, to albo ich w ogóle 

nie ma, bo siedzą w chałupach, albo odwracają 

się i skwapliwie podziwiają krajobraz. Nie widzą 

- z głowy! Jak ten gazda, któremu donieśli, że gaździna 

z Jaśkiem zza potoka na jego wozie w stodole 

mocno se folgują. -To nie mój wóz - odpowiedział, 

spokojnie kurzęcy fajkę. Inni (właściciele psów, nie 

gazdowie) próbują psa przywołać do porządku, 

ale (z kilkoma nielicznymi wyjątkami) bez skutku. 

Czasem zaś dochodzi do sytuacji, z których nie 

wiadomo, czy się śmiać Siedzi panisko, a pies 

biega po parku. Idę. Zaczyna mnie obszczekiwać, 

jest coraz bliżej. Panisko informuje jak zwykle w takich 

wypadkach: - On nie ugryzie, w co, oczywiście, 

z racji wieloletnich pieskich doświadczeń nie 

wierzę. Niech pan odwoła psa - żądam. Zaczyna 

ze zwierzakiem pertraktować: - Dino - mówi błagalnym 

głosem - chodź tu. A Dino ma to głęboko 

pod ogonem. - Napisz do niego podanie - myślę 

sobie - to może rozpatrzy je pozytywnie. Facet 

zapewnia mnie, że pies nie ugryzie, a nie ma nad 

nim żadnej władzy. Jakoś udało mi się przejść. Historia 

jednak powtórzyła się drugi raz. Obroniłem 

się kilkoma kamykami. Reakcja faceta - jak wyżej. 

Za trzecim razem podobnie, z tym, że Dino rozzu- 

chwalał się - trudno mu się dziwić - coraz bardziej. 

Tym razem jednak, atakując, podszedł tak blisko, że 

znalazł się w zasięgu mojej nogi. Nie starałem się 

go oszczędzać. Nakrył się nogami i ogonem. Natychmiast 

przeszła mu ochota do ataku, a przyszła 

do ucieczki, czyli czegoś się nauczył, w przeciwieństwie 

do swego pana, który oburzony był takim 

potraktowaniem swego pupila, nie przypuszczając 

pewnie nawet, że dostał on to, co się jemu należało. 

A ja użyłem jak pies w studni. Dla mnie jest to 

zabawa pod zdechłym psem. I co? I nic. Żadnego 

„przepraszam". A, pies z nim tańcował! Powiadają 

niektórzy, że psy wyczuwają złych ludzi i atakują 

ich. To jest taka prawda, o której mówi staropolskie 

przysłowie: „psi się bodli, a rogów nie mieli". Jeśli 

tak, to jakim cudem przeżyli Hitler, Stalin, Pol Pot, 

Mao czy inne przyjemniaczki? Ale niektórym bardzo 

jest wygodnie w nią wierzyć. I dlatego będę na 

nich psy wieszał. Niech gadają o mnie, że jestem 

pies na nieodpowiedzialnych właścicieli tychże. Co 

zaś do wierności, to - jak twierdzą rasowi cynicy 

- najwierniejszy jest ten pies, na którego z biegiem 

czasu człowiek schodzi. No, to przynajmniej mamy 

jasno wytyczony kierunek. W drogę więc^ 

Prowokator 

Podziękowanie 

Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Osób 

Niepełnosprawnych "Nadzieja" składa serdeczne 

podziękowanie Panom: Burmistrzowi, Zastępcy 

Burmistrza oraz Radzie Miejskiej w Tuchowie za pokrycie 

kosztów zjazdu z drogi wojewódzkiej i pomoc 

przy budowie drogi dojazdowej do działki i świetłicy 

stowarzyszenia. Dziękujemy zaangażowanym w prace 

firmom budowłanym. Składamy podziękowanie 

sąsiadom, którzy podarowałi część swych działek 

pod budowę drogi. Jesteśmy bardzo wdzięczni za 

pomoc. Dziękujemy wszystkim osobom z Tuchowa, 

okołic i całej Połski, które - rozliczając się w 2008 

roku - podarowały 1% ze swego podatku na 

rzecz podopiecznych stowarzyszenia. 

W imieniu Stowarzyszenia "Nadzieja" 

przewodniczący Marian Gut 

Na pierwszej stronie: 

„Krakowiak" z Karwodrzy w dożynkowej banderii konnej 

Fot. R. Fłądro 

Wydawca: Towarzystwo Miłośników Tuchowa 

nr konta: PKO BP SA I o/Tuchów 

06 1020 4955 0000 77 02 00 6792 25 

Redagują czytelnicy oraz zespół redakcyjny: 

Grzegorz Stanisławczyk - redaktor naczelny, 

Stanisława Burza, Zdzisława Krzemińska, 

o. Stanisław Gruszka, Aleksander Kowalik, 

Michał Wojtkiewicz 

Opracowanie graficzne: 

I Bronisław Kapałk^ Ryszard Flądro 

Adiustacja i korekta: Józef Kozioł 

Skład i druk: Mała Poligrafia Redemptorystów 

w Tuchowie 

Nakład: 250 + 50 egzemplarzy 

Adres redakcji: 33-170 Tuchów, ul. Chopina 10 

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji publikowanych 

tekstów oraz korespondencji, a także opatrywania 

ich własnymi tytułami. Redakcja nie zwraca niezamówionych 

materiałów i nie odpowiada za treść ogłoszeń. Opinie wyrażone 

na łamach „Tuchowskich Wieści" są poglądami autorów. 

Wszelkie przedruki bez zgody redakcji zabronione.

Sanktuaryjny Chór Mieszany z Tuchowa w Austrii 

Wiedeń - Kahlenberg - Grossengersdorf

Nr 107/2008 - Tuchów

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?