You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kod lisica je veoma poznata nadrepna mirisna žlijezda,<br />
izraženija kod mužjaka, koja se nalazi na petom<br />
repnom kralješku. Lučevina je ugodnog mirisa, čemu<br />
žlijezda zahvaljuje svoj naziv viola ili ljubica. Njome lisica<br />
obilježava svoju jazbinu i lovac dobrog njuha može<br />
utvrditi je li jazbina zauzeta. Nasuprot lisici, jazavac<br />
svoju podzemnu nastambu obilježava podrepnom žlijezdom<br />
i to donji dio ulaza. Mirisne žlijezde kao organ<br />
obrane treba smatrati one kod tvora, velike i male lasice<br />
i drugih.<br />
Kod glodavaca i zečeva dobro su razvijene analne mirisne<br />
žlijezde. Kod bizamskog štakora, osobito kod mužjaka,<br />
izražene su pri korijenu repa. Trenjem korijena repa<br />
o određeno istaknuto drveće i panjeve, bizamski štakor<br />
označava okoliš svoje nastambe. Ta mjesta se mogu prepoznati<br />
po karakterističnom masnom sjaju.<br />
Kod zečeva u golim kožnim naborima analnog otvora<br />
i spolnih organa nalaze se skupine mirisnih žlijezda, a<br />
njihova lučevina izlazi u okoliš tih prirodnih otvora tijela.<br />
Kod divljih kunića su te žlijezde također izražene. Kada<br />
zec često sjeda - človi - što mu je svojstveno, čitav teren<br />
biva doslovno obilježen mirisom. Pri vrhu nosa zeca nalazi<br />
se još tzv. pigmentalna žlijezda, čije su tekuće lučevine<br />
i oderane odumrle stanice izvor specifičnog mirisa<br />
jedinke.<br />
Osim toga, na unutrašnjoj strani obraza, pri kutu usana<br />
zeca nalazi se u vidu pukotine udubljenje proraslo čekinjastom<br />
dlakom, a u njenim zidovima nalaze se mirisne<br />
žlijezde. Pretpostavlja se da te žlijezde služe za mirisanje<br />
prednjih šapa i traga, jer se često može vidjeti kako zec<br />
liže prednje šape i otire ih o razne dijelove tijela, pa i o<br />
obraze - umiva se i time razmazuje lučevinu žlijezde.<br />
U tragu divljih svinja postoji specifičan miris, osobito<br />
izražen u vrijeme parenja - bucanja, kada ga može<br />
osjetiti i relativno nesavršeni organ njuha čovjeka. Izvor<br />
tog mirisa su mirisne žlijezde koje u cijeloj koži prevladavaju<br />
nad lojnim. Kod divljih svinja postoje upadljive<br />
skupine tih žlijezda oko analnog otvora i na unutrašnjem<br />
kraju zadnje plohe podlaktice i zgloba zapešća<br />
prednjih nogu.<br />
Osim toga, kod veprova su u okolini analnog otvora<br />
i mješinastog izdanka spolnog uda također veoma<br />
brojne lojne i znojne mirisne žlijezde, a njihova lučevina<br />
pomiješana s mokraćom i drugim nakuplja se u toj<br />
mješinici i daje oštar miris izraženiji u vrijeme bucanja.<br />
Taj miris osjeti i čovjek. Kod vepra prilikom obrade divljačine<br />
nakon odstrjela treba ukloniti tu mješinicu kako<br />
se neprijatni miris ne bi prenio na meso.<br />
Mirisne žlijezde imaju veoma važnu ulogu i u životu<br />
divljači iz obitelji jelena. Osobito je jako lučenje pojedinih<br />
žlijezda u vrijeme parenja, čiji miris ponajprije treba<br />
privući ženke.<br />
Kod običnog jelena su pri korijenu repa skupine tamno<br />
obojenih lojnih i mirisnih žlijezda koje čine repnu<br />
mirisnu žlijezdu. U vrijeme parenja ta žlijezda nabubri i<br />
najjače luči miris. Oštar miris u vrijeme rike jelena daju<br />
i žlijezde u ovojnici spolnog uda, kao i kod vepra (prepucijske).<br />
Ispod očiju u suzištu oba spola postoje mirisne žlijezde,<br />
kao i velika mirisna žlijezda na vanjskoj strani<br />
skočnog zgloba stražnjih nogu. Lučevinu žlijezde u suzištu<br />
(koja se i sama naziva suzište), jelen osobito ostavlja<br />
pred i u vrijeme rike trljanjem glave o granje drveća<br />
čime obilježava svoju teritoriju, ali i privlači košute.<br />
dlakave divljači<br />
Obični jelen ima nekoliko mirisnih žlijezda<br />
BROJ 175/176 l SRPANJ/KOLOVOZ 2011. HRVATSKE ŠUME 39
Change language