Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
lovstvo<br />
Mirisne žlijezde<br />
su modificirane<br />
znojne žlijezde,<br />
a smještene su<br />
većinom u dubljim<br />
slojevima kože<br />
na određenim<br />
dijelovima<br />
tijela i zajedno s<br />
grupiranim lojnim<br />
žlijezdama čine<br />
nekakav “mirisni<br />
organ”<br />
Kod zečeva se u golim kožnim<br />
naborima analnog otvora i spolnog<br />
organa nalaze skupine mirisnih žlijezda;<br />
mirisna žlijezda na unutrašnjoj strani<br />
obraza, pri kutu usana i pri vrhu nosa<br />
tzv. pigmentalna žlijezda<br />
Kod srneće divljači su također razvijene mirisne žlijezde<br />
u okolini analnog otvora, osobito aktivne u vrijeme<br />
parenja. Srne nanose lučevinu tih žlijezda jezikom<br />
na dlaku cijelog tijela i otiranjem ostavljaju trag na<br />
biljkama za srnjake koji ih tako pronalaze kada se one<br />
tjeraju.<br />
Slične skupine mirisnih žlijezda kod srnjaka nalaze<br />
se i nad analnim otvorom. Kod srnjaka se nalazi ispred<br />
i između rožišta upadljiva skupina lojnih i mirisnih žlijezda<br />
koje su aktivne od proljeća, kada srnjaci čiste rogovlje<br />
i označavaju svoje područje, pa sve do parenja.<br />
Nakon parenja njihova aktivnost slabi. U čišćenju rogovlja<br />
srnjaci također otiru lučevinu tih žlijezda o tanka<br />
stabalca, granje i grmlje.<br />
Srnjaci također taru rogovlje i skidaju koru s drveća<br />
i u vrijeme kada nemaju runje, najčešće o usamljena<br />
stabalca, a i “grabljaju” rogovljem po okolnom tlu,<br />
tako da su ta mjesta napadna i lako vidljiva. Osim toga<br />
označena su i lučevinom čeone mirisne žlijezde kako bi<br />
mogući suparnik na tom području bio odmah upozoren<br />
i prema mirisu znao s kim bi se ovdje trebao boriti.<br />
Divlja svinja<br />
Kod oba spola srneće divljači, slično kao i kod<br />
jelena, postoje žlijezde smještene na istom mjestu<br />
stražnjih nogu. Izvana je to mjesto vidljivo kao “četkica”<br />
duže dlake tamnosmeđe boje. Na koži je to nabubrjela<br />
ploha crvenkaste boje koja predstavlja skupinu<br />
lojnih i mirisnih žlijezda sa istom svrhom kao i<br />
kod jelena.<br />
Nadalje, kod srneće divljači su razvijene mirisne<br />
žlijezde među papcima stražnjih nogu - međupapčane<br />
ili međuprsne. Luče masnu tvar za podmazivanje<br />
dodirnih površina papaka i mirisnu za obilježavanje<br />
traga. Kod jelena takvih žlijezda nema, ali ih ima kod<br />
domaće ovce i njenog pretka - muflona.<br />
Pri kretanju, naročito brzom, pritisak papaka omogućuje<br />
izlazak lučevine iz tih žlijezdi i tako se mogu<br />
omirisati biljke i tlo i ostaviti mirisni trag za orijentaciju<br />
pripadnika iste vrste koji žive na tom području.<br />
Naravno, time se i obilježava teritorij jedinke, para ili<br />
grupe životinja.<br />
Divojarac i divokoza imaju mirisne žlijezde “zaušnjake”<br />
ili tjemenske koje u vrijeme parenja - prska nabubre<br />
i ispuštaju smeđu, ljepljivu lučevinu neugodnog<br />
mirisa, naravno ne i za divokoze. Nakon parenja<br />
ta žlijezda se smanjuje i sasvim je neupadljiva. Značaj<br />
takve žlijezde je kao i kod srnjaka. Divojarci otiru<br />
lučevinu te žlijezde o klekovinu i druge biljke i tako<br />
obilježavaju svoj teritorij.<br />
Postoji još niz drugih, još nepoznatih mjesta gdje<br />
se kod divljači nalaze slični organi koji imaju određenu<br />
ulogu u životu pojedinih vrsta. Isto tako, specifični<br />
mirisi lojnih i mirisnih žlijezda raširenih po cijeloj<br />
površini tijela i priljepljeni orožnjeni dijelovi kože,<br />
dlaka, izmet, mokraća i druge lučevine izvorom su<br />
mirisnih tragova koji također veoma zanimaju dlakavu<br />
divljač i koje ona istražuje svojim istančanim<br />
organom njuha.<br />
40 HRVATSKE ŠUME BROJ 175/176 l SRPANJ/KOLOVOZ 2011.
Change language