Plani Dituri natyre 3 - Albas

Projekt- PLAN MËSIMOR analitik dhe sintetik i lëndës Dituri natyre 3
35 javë x 2 orë = 70 orë
Teori = 62 orë
Orë të lira = 8 orë
Gjithsej = 70 orë
Shtëpia Botuese ALBAS
Nr i
orev
e
1.
2.
3.
Linjat dhe nënlinjat Tema Orë
Linja 1 (8 orë)
Lëndët dhe vetitë e tyre
nënlinja 1 ( 8 orë)
Trupat dhe lëndët
Mësim hyrës 1
Ç’janë trupat 1
Trupat e ngurtë,të
lëngët dhe të gaztë
4. Trupi dhe lënda 1
1
Objektivat
Në fund të çdo teme nxënësit do të jenë në gjendje:
1.Të përshkruajë se c’është natyra.
2. Të përcaktojë të paktën nga tri trupa që i përkasin natyrës së gjallë dhe tri natyrës jo të gjallë.
3. Të bëjë dallimin midis natyrës së gjallë dhe jo të gjallë.
4. Të shpjegojë arsyen se pse njeriu ndryshon natyrën.
1.Të përshkruajë një objekt në mënyrë sa më të plotë,duke përdorur sa më shumë shqisa.
2. Të grupojë trupat sipas një vetie të vetme
3. Të krahasojë vetitë e dy trupave brenda të njëjtit grup.
4.Të argumentojë që i njëjti grup objektesh mund të grupohet në më shumë se një mënyrë.
1.Të përcaktojë tri grupet e trupave në natyrë
2.Të klasifikojë trupat në të ngurtë,të lëngët dhe të gaztë.
3.Të krahasojë vetinë kryesore të lëngjeve dhe gazeve me atë të trupave të ngurtë.
1.Të përcaktojë se cdo trup përbëhet prej lëndës
2.Të ilustrojë konkretisht me trupa se lëndët janë të ndryshme.
3.Të etiketojë lëndën e përbashkët për trupa të ndryshëm
4.Të argumentojë se trupi është në gjendjen që ndodhet vet lënda
5. Lëndët ndryshojnë
6.-7
Vetitë e lëngjeve dhe
të gazeve
1
2
1.Të përshkruajë vetitë kryesore të disa lëndëve të ngurta
2.Të tregojë që vetitë e lëndëve njeriu i përdor për të ndërtuar objekte të caktuara.
3.Të përshkruajë ndryshimin e gjendjes së lëndës
4.Të argumentojë me shembuj që kur trupi ndryshon,lënda mund të ndryshojë ose jo.
1.Të përshkruajë veti të ndryshme te lëngjeve dhe gazeve.
2. Të dallojë lëndët e ngurta që treten në ujë nga ato që nuk treten.
3. Të dallojë disa trupa që përzihen me ujin nga ato që nuk përzihen
4. Të përcaktojë kushtet që shkaktojnë ndryshimin e gjendjes së ujit.(avull,akull)
8.
9.
Linja 2 ( 9 orë)
Lëndët dhe mjedisi
Matja e gjatësisë 1
1
1.Të përcaktojë disa nga ndotësit e mjedisit.
2.Të ilustrojë me shembuj dëmtimet që vijnë nga ndotja e mjedisit.
3.Të vlerësojë rëndësinë e riciklimit të mbeturinave.
1.Të tregojë njësinë e matjes së gjatësisë dhe nënnjësitë e saj.
1

10. Matja e vëllimit 1
11. Matja e masës
1
2.Të krahasojë trupat për të përcaktuar përmasat e tyre relative.
3.Të matë gjatësinë e trupit duke përdorur mjetin e përshtatshëm.
4.Të shprehë gjatësinë e trupit me njësi të ndryshme të marra sipas dëshirës
1.Të përkufizojë me fjalët e tekstit vëllimin e trupave në tri gjendje.
2.Të përcaktojë njesitë dhe nënnjësite matëse të vëllimit: litër,mililitër dhe cm 3 dhe lidhjen midis tyre
3.Te matë vëllimin e trupave me mjete të ndryshme.
4 .Të krahasojë vëllimin e trupave duke u bazuar te baza dhe lartësia e enës mbajtëse.
1.Të përcaktojë njësitë dhe mjetet matëse të masës.
2.Të përdorë peshoren për të matur masën e trupave të ndryshëm.
3.Të shprehë masën e trupit me njësi të marra sipas dëshirës.
4.Të krahasojë, pa i matur,masën e trupave të ndryshëm.
12.
13.
Vendet dhe njerëzit
Nënlinja 1 ( 9 orë)
Proceset e matjeve
Matja e temperaturës 1
Vlera mesatare e
temperaturës 1
1.Të përcaktojë mjetin dhe njësinë matëse të temperaturës.
2.Të emërtojë lloje të ndryshme termometrash.
3.Të matë temperaturën e trupit duke përdorur termometrin përkatës.
4.Të ilustrojë me shembuj nga jeta që trupat shkëmbejnë nxehtësi me njëri-tjetrin.
1.Të dallojë temperaturën më të ulët dhe më të lartë të ditës.
2.Të llogaritë temperaturën mesatare të cdo dite të javës.
3.Të llogaritë temperaturën mesatare të një jave.
4.Të përpilojë një tabelë me të dhënat dhe përfundimet e temperaturave mesatare të ditës dhe të javës.
14. Matja e kohës 1
15.
16.-
17
Mësim
praktik.Llogaritja e
kohës
Zbatime të njësive
matëse 2
18.
Linja 3 (15 orë)
( 11 +4)
Gjërat që lëvizin 1
Mjedisi fizik
19.
Nënlinja 1 ( 11 orë)
Pse lëvizin trupat 1
1
1.Të përshkruajë një pjesë të veprimtarisë ëe tij duke radhitur terma kohorë;më parë,pastaj,më pas etj.
2. Të shpjegojë kuptimin e kohës duke krahasuar intervale kohore të njohura.
3. Të përcaktojë mjetin dhe njësinë për matjen e kohës.
4.Të renditë intervalet kohore duke filluar nga më i vogli.
1.Të krahasojë intervale kohore të ndryshme
2.Të lexojë lloje të ndryshme orësh
3. Të shprehë gjatësinë e intervalit kohor me njësi matëse të ndryshme.
4.Të grupojë intervale kohore sipas kohëzgjatjes së tyre.
1.Të shpjegojë kuptimin e njësive standarde.
2.Të dallojë njësitë standarde nga instrumentet matëse.
3.Të përcaktojë njësitë dhe mjetet përkatëse për matjen e gjatësisë,vëllimit,masës,temperaturës dhe kohës.
1.Të krahasojë përshkrimet ose pamjet e një mjedisi për të zbuluar ndryshimin.
2.Të përcaktojë nëse ndryshimet e vrojtuara lidhen me lëvizjen.
3.Të përshkruajë lëvizjen e një trupi nëpërmjet krahasimit me një trup tjetër që është në qetësi.
4. Të dallojë trupat që lëvizin nga ato që janë në qetësi.
1.Të përcaktojë shkaqet qe i bëjnë trupat të lëvizin.
2.Të ilustrojë me shembuj lëvizjen e trupave të shkaktuara nga forca të ndryshme.
3.Të grupojë trupat sipas shkakut të lëvizjes së tyre.
2

20-
21
22-
23
24-
25
26
27-
28
29-
30
31-
32
33
34.
35
36.
37-
38
Lëvizja dhe vendndodhja
Nënlinja 2 ( 4 orë)
Magnetët
Linja 4 (30 orë)
( 6 + 5 + 19)
Gjallesat dhe proceset e
jetës
Nënlinja 1 ( 6 orë)
Bimët
Ku lëvizim më lehtë
dhe më shpejt
Drejtimi dhe llojet e
lëvizjes
2
2
Vendndodhja e
trupave 2
Zhvendosja e trupave
Orientimi me anë të
diellit 2
Ç’janë magnetët
1
2
Ku përdoren
magnetët 2
Bimët si pjesë e
natyrës 1
Pjesët e një bime
Kushtet për rritjen e
bimës 1
Si lind dhe si rritet
bima
Përshtatja e bimëve
me mjedisin
39 Kafshët si pjesë e
natyrës
1
1
2
1
1.Të përshkruajë lëvizjen e disa trupave me shpejtësi të ndryshme.
2.Të tregojë dy-tre faktorë që shpejtojnë ose ngadalësojnë lëvizjen.
3.Të vrojtojë varësinë midis lëvizjes dhe fërkimit.
1.Të përcaktojë drejtimet bazë të lëvizjes :horizontal dhe vertikal.
2.Të dallojë llojet e lëvizjeve të drejta,të lakuara dhe rrethore duke u nisur nga trajektorja.
3.Të ilustrojë me të paktën nga një shembull llojet e lëvizjës në drejtimin horizontal dhe vertikal.
1.Të përkufizojë me fjalët e veta se c’tregon vendndodhja e një trupi
2.Të tregojë vendndodhjen e një trupi duke përdorur fjalët ndihmëse;majtas,djathtas,para,pas etj.
3.Të orientohet gjatë lëvizjes duke përdorur pika referimi (trupa të palëvizshëm).
1.Të përkufizojë rregullin e zhvendosjes së një trupi.
2.Të përshkruajë 2-3 zhvendosje të trupave në lidhje me një objekt të palëvizshëm(referimi)
3.Të dallojë trajektoren nga zhvendosja e një trupi.
1.Të shpjegojë se cdo të thotë të orientohesh në natyrë.
2.Të përcaktojnë 4 drejtimet kryesore të horizontit me anë të diellit.
3.Të tregojnë të paktën dhe një mënyrë tjetër të orientimit në hapësirë.
1.Të klasifikojë përmes vrojtimit materialet magnetike dhe jomagnetike.
2.Të tregojë formën dhe përbërjen e magnetëve.
3 Të identifikojë ndikimin e kushteve të ndryshme në fuqinë e magnetit.
4.Të demonstrojë se materialet magnetike mund të shtyjnë ose tërheqin materialet e ngjashme.
1.Të tregojë dy- tre shembuj të përdorimit të magnetëve në objekte të njohura.
2.Të përdorë busullën për t’u orientuar në natyrë.
3.Të zhvendosë një objekt duke përdorur forcën magnetike.
1.Të tregojë se bimët janë pjesë e natyrës së gjallë.
2.Të shpjegojë rëndësinë që kanë bimët për njerëzit dhe kafshët.
3.Të argumentojë lidhjen e ngushtë midis bimëve,njerëzve e kafshëve.
1.Të emërtojë pjesët kryesorë të një bime.
2.Të përshkruajë funksionin që ka cdo pjesë e bimës.
3.Të ilustrojë me shembuj bimët që përdor njeriu si ushqim,sipas pjesëve të ndryshme të tyre.
1.Të listojë faktorët që ndikojnë në rritjen e bimëve.
2.Të shpjegojë fazën e mugullimit.
3.Të vlerësojë rëndësinë që ka uji, ajri, dheu, drita dhe nxehtësia në rritjen e një bime.
1.Të përshkruajë sipas radhës fazat e rritjes së një bime, psh të fasules.
2.Të dallojë ndryshimet që pëson bima gjatë ciklit të jetës së saj.
3.Të kryejë vet procesin e mbjelljes dhe të kujdesjes për një bimë.
1.Të klasifikojë bimët sipas disa karakteristikave si: ndërtimi i tyre, lartësia , klima .
2.Të përshkruajë vecoritë kryesore të bimëve barishtore,shkurreve dhe drurëve.
3.Të argumentojë përshtatjen e bimëve me mjedisin në të cilin rriten.
1.Të tregojë disa kafshë që jetojnë në vende të ngrohta , vende shumë të nxehta , vende shumë të ftohta.
2.Të klasifikojë kafshët në kafshë që jetojnë: në tokë, nën tokë , në ujë , pranë ujit .
3

40-
41
42
43
44.
Nënlinja 2 ( 5 orë)
kafshët
Si ndahen kafshët
Grupimi i kafshëve në
bazë të të ushqyerit 1
Shumimi te kafshët 1
Njeriu si pjesë e
natyrës dhe
shoqërisë
45. Pjesët e trupit tim 1
46.
47.
Nënlinja 3 ( 19 orë)
Unë dhe shqisat e
mia 1
Organet e lëvizjes
48. Organet e tretjes 1
2
1
1
3. Të krahasojë kafshët që rriten në mjedise të ndryshme.
4. Të shpjegojë përshtatjen e këtyre kafshëve me mjedisin ku jetojnë.
1.Të klasifikojë kafshët sipas ndërtimit skeletor në rruazorë dhe jorruazorë.
2.Të përcaktojë klasat që bëjnë pjesë te rruazorët dhe te jorruazorët.
3.Të përshkruajë karakteristikat kryesore të këtyre klasave.
4.Të identifikojë të paktën nga dy kafshë për cdo klasë.
1.Të përshkruajë karakteristikat kryesore të kafshëve të buta dhe të egra
2.Të grupojë kafshët e buta dhe të egra sipas mënyrës së ushqimit
3.Të identifikojë të paktën nga dy kafshë për cdo grup
4.Të argumentojë rëndësinë që kanë për njeriun kafshët e buta
1.Të grupojë kafshët në bazë të mënyrës së shumimit.
2.Të bëjë dallimin midis kafshëve që shumohen drejpërdrejt nga nëna dhe atyre që shumohen me vezë.
3.Të përshkruajë ndryshimin që pëson bretkosa nga veza te individi i rritur.
1.Të shpjegojë pse njeriu është pjesë e natyrës së gjallë.
2.Të përshkruajë disa veprime që e bëjnë njeriun pjesë të shoqërisë njerëzore.
3.Të krahasojë njeriun me një gjitar të zhvilluar.
4.Të argumentojë rolin e pazëvendësueshëm të njeriut në natyrë.
1.Të emërtojë pjesët kryesore të trupit.
2.Të përkufizojë se c’quajmë organ.
3.Të grupojë organet në të brendshme dhe në të jashtme.
4.Të formulojë dy-tri këshilla për një qëndrim të rregullt të trupit.
1.Të përcaktojë pozicionin e cdo organi shqisor
2.Të përshkruajë funksionin e cdo organi shqisor
3.Të hartojë të paktën nga 2 këshilla për mbrojtjen dhe higjenën e shqisave tona.
1.Të përcaktojë organet e lëvizjes.
2.Të përshkruajë kockat si organe të lëvizjes.
3.Të përshkruajë muskujt si organe të lëvizjes.
4.Të tregojë pasojat që vijnë nga dëmtimi i kockave.
5.Të hartojë dy- tri këshilla për mbrojtjen dhe shëndetin e organeve të lëvizjes.
1. Të përkufizojë c’quajmë tretje.
2.Të emërtojë organet e tretjes.
3. Të pëcaktojë funksionin e cdo organi të sistemit të tretjes.
4. Të përshkruajë rrugën në të cilën kalon ushqimi që përtypim.
49.
50.
Të ushqyerit
Kujdesi për organet e
tretjes
1
1
1. Të tregojë rëndësinë e ushqimit në jetën tonë.
2. Të dallojë ushqimet me prejardhje bimore nga ato shtazore.
3.Të vlerësojë përdorimin e shumëllojshëm dhe të rregullt të ushqimeve.
4.Të hartojë një menu të shëndetshme për veten e vet.
1.Të dallojë disa ushqime të cilat dëmtojnë organet e tretjes.
2.Të përshkruajë të paktën dy raste për pasojat që vijnë nga përdorimi jo i rregullt i ushqimeve.
4

51
52.
53.
54
Si marr frymë
Kujdesi për organet e
frymëmarrjes
Qarkullimi i gjakut tek
unë 1
Kujdesi për organet e
qarkullimit të gjakut
55 Veshkat dhe shëndeti 1
56.
57
58
59
Sistemi nervor
Kujdesi për sistemin
nervor
Njeriu lind dhe rritet
Kujdesi për shëndetin
60 Siguria ime 1
1
1
1
1
1
1
1
3.Të shkruajë pesë rregulla për kujdesin ndaj organeve të tretjes.
1.Të emërtojë organet e frymëmarrjes.
2. Të tregojë pozicionin dhe funksionin e secilit organ të frymëmarrjes.
3. Të përshkruajë procesin e frymëmarrjes dhe frymënxjerrjes te njeriu.
4. Të shpjegojë rëndësinë që ka ajri për jetën e njeriut.
1. Të identifikojë faktorët që ndikojnë në dëmtimin e organeve të frymëmarrjes.
2. Të përshkruajë pasojat negative të qëndrimit në mjedise të ndotura ose të infektuara.
3. Të thotë emrat e dy sëmundjeve që shkaktohen nga dëmtimi i organeve të frymëmarrjes.
4. Të hartojë pesë këshilla për të mbrojtur organet e frymëmarrjes.
1.Të emërtojë organet e qarkullimit të gjakut.
2. Të përcaktojë pozicionin e secilit organ në trup.
3. Të përshkruajë funksionin e zemrës, arterieve dhe venave.
4. Të shpjegojë rëndësinë që ka gjaku për jetën e njeriut.
1. Të listojë disa faktorë që ndihmojnë organet e qarkullimit të gjakut.
2. Të tregojë 2-3 sëmundje të gjakut dhe zemrës.
3. Të argumentojë rëndësinë që ka të dhuruarit e gjakut.
4. Të demonstrojë një situatë të ndihmës së shpejtë në rast plagosjeje.
1.Të përshkruajë funksionin e veshkave.
2.Të shpjegojë se c’është urina .
3.Të tregojë faktorët që ndikojnë në dëmtimin e veshkave.
1.Të emërtojë organet e sistemit nervor.
2.Të tregojë pozicionin e secilit prej tyre.
3.Të përcaktojë funksionin e trurit, palcës kurrizore dhe të nervave.
4.Të përshkruajë se si përcillet ngacmimi në sistemin nervor.
1. Të shpjegojë faktin se truri lodhet më shumë se organet e tjera të trupit.
2. Të përcaktojë të paktën tri veprimtari që e ndihmojnë sistemin nervor.
3. Të përcaktojë të paktën tri veprimtari që e dëmtojnë sistemin nervor.
1. Të tregojë mënyrën e shumimit te njeriu
2. Të përshkruajë lidhjen midis nënës dhe fëmijës gjatë shtatzanisë dhe muajt e parë të lindjes.
3. Të përcaktojë ndryshimet kryesore që ndodhin te njeriu gjatë jetës.
4. Të bëjë lidhjen midis moshës dhe ndryshimeve trupore.
1. Të përkufizojë c’është higjena personale dhe ajo e përgjithshme.
2. Të të shpjegojë rëndësinë që ka shëndeti për veprimtarinë e njëriut .
3.Të tregojë si kujdeset shteti për shëndetin e njerëzve.
4. Të listojë veprimet që bën për higjenën personale.
5. Të bëjë lidhjen midis higjenës së mjedisit ku jeton dhe shëndetit të tij.
1. Të tregojë të paktën 4 rregulla të qarkullimit rrugor
2. Të këshillojë shokun për kujdesin që duhet të tregojë në shtëpi
3 Të parashikojë rrezikun që vjen nga përdorimi i ushqimeve dhe ilaceve të pakontrolluara.
4. Të zgjidhë situate problemore që kanë lidhje me sigurinë ejetës së tij.
5

61
Trupi i shëndetshëm
(mësim praktik) 1
5. Të vlerësojë rëndësinë që ka për jetën zbatimi i rregullave nga vet fëmijët.
1. Të përshkruajë rëndësinë që ka për shëndetin shëtitja dhe lojërat në natyrë.
2. Të listojë disa ushqime të domosdoshme për trupin.
3. Të përcaktojë afërsisht peshën normale për moshën e tij.
4. Të vlerësojë rëndësinë që ka pushimi për jetën e njeriut.
62 Te dashur miq 1 1.Të vlerësojë rëndësinë e njohurive të diturisë së natyrës që ka mësuar.
63 Orë e lirë 1
64 Orë e lirë 1
65 Orë e lirë 1
66
Orë të lira ( 8 orë)
Orë e lirë 1
67 Orë e lirë 1
68 Orë e lirë 1
69 Orë e lirë 1
70
Orë e lirë 1
6