Δημιουργική Σκέψη. Παραγωγή Καινοτόμων και Πρωτότυπων Ιδεών

Η απόλυτη κυριαρχία της λογικής
Ο ανθρώπινος νους διαθέτει δύο παραγωγικές λειτουργίες: την κριτική - συγκλίνουσα
σκέψη και τη δημιουργική - αποκλίνουσα σκέψη. Η πρώτη ερείδεται στη λογική ανάλυση
ενώ η δεύτερη στη φαντασία. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, από την προσχολική
ακόμη ηλικία, η πνευματική δραστηριότητα κυριαρχείται από τη φαντασία. Η
κριτική λογική σκέψη αναπτύσσεται αργότερα. Όμως, καθώς οι περιστάσεις με πρωτεύουσες
τις σχολικές απαιτήσεις, μας αναγκάζουν να στηριζόμαστε και να χρησιμοποιούμε,
κυριαρχικώς, τη λογική σκέψη, η δημιουργικότητα παρεμποδίζεται και αδρανεί.
Μια αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη όλων των λειτουργιών του νου θα αποτρέψει τη
μονοπωλιακή απόλυτη κυριαρχία της μονοσημίας της κριτικής- λογικής ικανότητας
και θα αφήσει χώρο για ανάπτυξη και δραστηριοποίηση της δημιουργικότητας.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης στις δημιουργικές ικανότητες
Πολλά άτομα βλέπουν τους εαυτούς τους ως αιτία σε κάποια αποτυχημένη προσπάθεια.
Ο λόγος μιας τέτοιας οπτικής είναι η αξιολόγηση των ικανοτήτων και της κρίσης
τους ως «χαμηλή». Η έλλειψη εμπιστοσύνης στις δημιουργικές του δυνατότητες το
οδηγούν σε άρνηση συμμετοχής σε δημιουργικά επεισόδια με την κατασκευή «καλών»
δικαιολογιών, όπως: «Είμαι πολύ μεγάλος για κάτι τέτοιο» ή «Το θέμα που διαπραγματεύεστε
δεν είναι της ειδικότητάς μου».
Η παραίτηση από τη δημιουργία οδηγεί στη λειτουργική αχρηστία του ατόμου. Πολλοί
εν δυνάμει αξιόλογοι καλλιτέχνες έχουν αυτο-απαξιωθεί εξαιτίας του χαμηλού τους
«αυτοορίζοντα» και της έλλειψης αυτοπεποίθησης.
Μια διορθωτική παρέμβαση από οποιαδήποτε πηγή (ένας ευαισθητοποιημένος εκπαιδευτής,
ένας καλός φίλος, ένας ψυχολόγος) θα μπορούσε να βοηθήσει το άτομο να υ-
περνικήσει τη δειλία και το φόβο του και να κάνει το πρώτο «βήμα».
Μια κινέζικη παροιμία λέει: «Ένα ταξίδι χιλιάδων μιλίων αρχίζει με ένα βήμα».
Ο φόβος των σφαλμάτων και της γελοιοποίησης
Κατά κοινή παραδοχή μία από τις «δύσκολες» στιγμές στη ζωή ενός ενηλίκου είναι η
στιγμή της έκθεσης ενός δημιουργικού προϊόντος σε ένα ακροατήριο με τη βεβαιότητα
ότι είναι επιτυχημένο και αντίστοιχα η χλιαρή ή χειρότερα σαρκαστική αντιμετώπιση
των άλλων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι πολλοί ενήλικοι όσο δημιουργικοί κι αν αισθάνονται,
κρατούν τις σκέψεις τους σε «ερμητικά κλειστά κουτιά» για να μην πέσουν
σε σφάλμα και γελοιοποιηθούν. Ο ενδεχόμενος χαρακτηρισμός του «γελοίου» και «ανεπαρκή»
ωθεί τον άνθρωπο σε μηδενική έκθεση της δημιουργικότητάς του.
Ο σαρκασμός και η γελοιοποίηση είναι αντιπαραγωγικές. Η δημιουργική παραγωγή,
απαραιτήτως εμπεριέχει τον κίνδυνο για τη διατύπωση ανεπιτυχών και εσφαλμένων
ιδεών
Δραστηριότητες για εμπέδωση και προέκταση της γνώσης
1. Αναφέρετε τις δύο παραγωγικές λειτουργίες του ανθρώπινου νου.
44