Δημιουργική Σκέψη. Παραγωγή Καινοτόμων και Πρωτότυπων Ιδεών

3.1.1 Κατιδεασμός (brainstorming)
Η τεχνική του «κατιδεασμού» είναι μια διαδικασία, όπου μια ομάδα ατόμων, προσπαθεί,
με συνεργατικό κυρίως τρόπο, να παράσχει νέες ιδέες για την επίλυση ενός πρακτικού
προβλήματος στην επαγγελματική τους καριέρα ή και στην προσωπική τους ζωή. Τα οφέλη
από την εφαρμογή της μπορούν να αφορούν: την αύξηση των οικονομικών εσόδων, τη
γρήγορη προώθηση νέων προϊόντων, την καλυτέρευση των συναδελφικών σχέσεων, τη
δημιουργία νέων αγορών, τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της αξιοπιστίας κ.ά.
Ο αριθμός των μελών της κάθε ομάδας δεν πρέπει να είναι μικρότερος από 4 και μεγαλύτερος
από 15, προκειμένου να λειτουργεί εύρυθμα. Στη συνέχεια, αφού πρώτα οριστεί ο
συντονιστής της διαδικασίας και παρουσιαστεί ο σκοπός της συνεδρίας, θα πρέπει με α-
κρίβεια να υπογραμμιστούν οι κανόνες που θα διέπουν τη λειτουργία της ομάδας. Ο A.
Osborn (1963), εισηγητής της μεθόδου του «κατιδεασμού», έχει θέσει πέντε κανόνες, που
πρέπει να τηρούνται στην εφαρμογή της, ώστε τα αποτελέσματά της να είναι αξιόπιστα:
1. Απαγορεύεται η κριτική: Η αποτίμηση των προτεινόμενων ιδεών θα γίνει σε καταλληλότερο
χρόνο. Δεν πρέπει, με κανένα τρόπο, η κριτική αξιολόγηση (π.χ. γέλια ή μορφασμοί)
των νέων ιδεών να συμπίπτει χρονικά με τη δημιουργική παραγωγή τους. Ο λόγος
που η διαδικασία της αξιολόγησης αναβάλλεται προσωρινά είναι, γιατί άλλη θα είναι, για
παράδειγμα, η ποσότητα και η ποιότητα των παραγόμενων ιδεών, όταν από τα μέλη της
ομάδας ζητηθεί: Να βρουν όσες περισσότερες ιδέες μπορούν και άλλη, αν εφαρμοστεί παράλληλα
και η αρχή της «αναστολής της κριτικής» για μεταγενέστερο χρόνο. Στην αρχική
διατύπωση ελλοχεύει ο κίνδυνος, κάποια από τα μέλη της ομάδας, να αυτολογοκρίνουν τις
σκέψεις τους φοβούμενα τις αντιδράσεις των άλλων. Γι’ αυτό το λόγο προτιμούμε τη δεύτερη
εκδοχή.
Αν, παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις, κάποιος εξακολουθεί να είναι επικριτικός προς τα άλλα
μέλη της ομάδας, θα είναι καλύτερο να του επισημανθεί ή να σταματήσει ή να αποχωρήσει
από τη διαδικασία.
2. Ενθαρρύνεται η υπερβολική ή παράλογη διατύπωση ιδεών: Είναι πιο εύκολο να «τιθασεύσουμε»
μια προκλητική και αλλόκοτη ιδέα από το να «απογειώσουμε» μια συμβατική.
Με άλλα λόγια στη διατύπωση ιδεών είναι προτιμότερη η υπερβολή από τη σιωπή.
3. Επιμένουμε στην παραγωγή όσο το δυνατόν περισσότερων ιδεών: Βασικός στόχος
της τεχνικής του «κατιδεασμού» είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα καταγεγραμμένων
ιδεών. Γιατί, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των προτεινόμενων ιδεών, τόσο
περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα να αναδειχθούν πρωτότυπες και αξιοποιήσιμες ιδέες.
4. Στηρίζουμε την επέκταση και τη βελτίωση των παραγόμενων ιδεών: Πέρα από τις
ιδέες που έχει διατυπώσει το κάθε μέλος της ομάδας, για να διευρυνθεί ο κατάλογος των
προτεινόμενων ιδεών, παροτρύνονται τα μέλη να αναζητήσουν τρόπους, ώστε να συμπληρώσουν-τροποποιήσουν
τις ιδέες των διπλανών τους, ακόμη και τις δικές τους. Κοντολογίς,
προσθέτουν στην κάθε ιδέα τη δική τους έμπνευση και κάνουν, όπου είναι εφικτό,
συνδυασμούς.
5. Αξιολόγηση των προτεινόμενων ιδεών: Μετά την ολοκλήρωση των προτεινόμενων
ιδεών, ακολουθεί η κριτική αξιολόγησή τους. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται είναι: η
χρησιμότητα, το κόστος, οι συνέπειες για τους εμπλεκόμενους, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος,
η παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων κ. ά.
53