pobierz plik - Przedsiębiorczość i ZarzÄ dzanie

Technokracja czyli nowa biurokracja a podstawa władzy… 47
z dystrybucją obowiązków, czyli z określeniem tego, co i w jaki sposób
dany uczestnik organizacji ma do zrobienia. Obejmuje on również grupowanie
stanowisk – w tym wypadku – w poszczególne działy. Formalne
regulaminy i procedury określają sposoby podejmowania decyzji
i wykonywania działań, do czego często wykorzystuje się takie narzędzie
jak formularz. Istnieją także harmonogramy określające czas wykonania
danej czynności. W takim ujęciu do parametrów społecznej struktury
organizacji możemy zaliczyć: jej wielkość (określoną przez liczbę
pracowników), składnik administracyjny (udział pracowników administracyjnych),
zakres kontroli (liczba podwładnych przypadająca na jednego
przełożonego), specjalizację (liczba specjalności), standaryzację
(liczba i zakres procedur), formalizację (stopień pisemnego sformułowania
reguł), centralizację (koncentracja autorytetu, czyli poziomy, na których
podejmuje się decyzje – na samym szczycie hierarchii czy w miejscu,
którego dana decyzja bezpośrednio dotyczy, w zależności np. od
działu organizacja może być jednocześnie zcentralizowana i zdecentralizowana)
oraz złożoność (liczba poziomów w hierarchii oraz liczba działów
w strukturze poziomej).
Według M. Webera „najczystszym typem legalnego panowania jest
panowanie za pośrednictwem biurokratycznego sztabu administracyjnego”
[Weber 2002, s. 164], czyli za pomocą urzędników, którzy są uporządkowani
hierarchicznie, posiadają fachowe kwalifikacje, są wynagradzani
stałymi pensjami, podlegają dyscyplinie organizacyjnej i traktują
swoją pozycję w strukturze organizacji jako zawód. Przewaga biurokracji
nad innymi formami organizacji polega również według M. Webera na
racjonalności, która leży u podstaw tego rodzaju panowania, a którą
osiąga się poprzez formalizację zachowań, techniczną sprawność oraz
oddzielenie urzędników od środków administrowania. Jest to także administrowanie
oparte na wiedzy: „wiedza fachowa jest źródłem potężnej
władzy, którą (...) biurokracja stara się zwykle jeszcze powiększyć za
sprawą wiedzy służbowej: wiedzy o faktach zyskanej w toku urzędowania
lub dzięki „znajomości akt”, jak pisze autor [Weber 2002, s. 167].
Strukturę biurokratyczną cechuje także formalistyczna bezosobowość,
polegająca np. na obsłudze klienta bez emocji czy entuzjazmu.
Formalizm może również powodować ujednolicony i ściśle określony