ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, LXI, 20-28PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERSCzesław Chowaniec, Mariusz Kobek, Małgorzata Chowaniec, Krystian Rygol,Stanisława Kabiesz-Neniczka, Rafał Skowronek 1Są<strong>do</strong>wo-lekarska ocena obrażeń u śmiertelnych ofiar katastrofybu<strong>do</strong>wlanej na terenie Międzynaro<strong>do</strong>wych Targów Katowickichw Katowicach/Chorzowie w dniu 28.01.2006 roku*Medico-legal assessment of the injuries of fatal victims of building collapseat Katowice International Fair in Katowice/Chorzów on January 28, 2006Z Katedry i Zakładu <strong>Medycyny</strong> Są<strong>do</strong>wej i Toksykologii Są<strong>do</strong>wo-LekarskiejŚląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicachp.o. Kierownik: dr med. C. Chowaniec1Z Koła Naukowego STNprzy Katedrze i Zakładzie <strong>Medycyny</strong> Są<strong>do</strong>wej i Toksykologii Są<strong>do</strong>wo-LekarskiejŚląskiego Uniwersytetu Medycznego w KatowicachW dniu 28.01.2006 roku, podczas wystawy gołębipocztowych, zawalił się dach hali Międzynaro<strong>do</strong>wychTargów Katowickich (MTK) położonych nagranicy Katowic i Chorzowa. W hali znaj<strong>do</strong>wało sięwówczas około 700 osób, spośród których wskutekkatastrofy zginęło łącznie 65 (w tym 8 cudzoziemców),a ponad 170 zostało rannych. Była to największatego typu katastrofa we współczesnychdziejach Polski. Celem pracy było przedstawienierodzaju (charakteru) stwierdzonych obrażeń i przyczynyzgonu u 48 ofiar śmiertelnych oraz zakresuczynności i badań są<strong>do</strong>wo-lekarskich, wykonanychw Zakładzie <strong>Medycyny</strong> Są<strong>do</strong>wej w Katowicach.W dniach 29.01.-01.02.2006 roku, 14.02.2006roku i 17.02.2006 roku przeprowadzono są<strong>do</strong>wo--lekarskie oględziny i sekcje zwłok ww. 48 ofiar.W części przypadków badanie sekcyjne zostało poszerzoneo szczegółową preparatykę powłok i tkanekmiękkich grzbietu oraz kończyn. W czasie sekcjizabezpieczono odpowiednio szeroki materiał <strong>do</strong>badań <strong>do</strong>datkowych, tj. <strong>do</strong> badań histopatologicznych,toksykologicznych oraz genetycznych – porównawczych– celem ewentualnego, ostatecznegopotwierdzenia tożsamości zmarłych. Wykonanorównież <strong>do</strong>kumentację fotograficzną osób sekcjonowanych,a <strong>do</strong>datkowo w prosektorium <strong>do</strong>konywanona bieżąco okazań ciał ofiar ich rodzinom.Wykonane badania sekcyjne pozwoliły ustalić przyczynęzgonu we wszystkich przypadkach. Autorzypracy zwracają uwagę na zakres koniecznych czynnościi badań są<strong>do</strong>wo-lekarskich, przeprowadzonychw warunkach ZMS, celem określenia rodzaju<strong>do</strong>znanych obrażeń, przyczyny i mechanizmu zgonuoraz identyfikacji zmarłych – w przypadku zdarzeniao charakterze katastrofy bu<strong>do</strong>wlanej z dużąliczbą ofiar śmiertelnych.On January 28, 2006, during an exhibition ofcarrier pigeons, the roof of one of the buildings atKatowice International Fair collapsed. At the time ofaccident, there were 700 people in the building –65 died and 171 were injured. It was the biggestbuilding disaster in the history of modern Poland.The aim of this study was to present the type(character) of the observed injuries, the cause ofdeath of 48 fatal victims and the range of activities* Poszerzona wersja referatu wygłoszonego na Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Katastrofy jako problem medyczno-są<strong>do</strong>wyi interdyscyplinarny“, Wisła Jawornik 11-12.03.20102011 © by Polskie Towarzystwo <strong>Medycyny</strong> Są<strong>do</strong>wej i Kryminologii, ISSN 0324-8267
Nr 1SĄDOWO-LEKARSKA OCENA OBRAŻEŃ U ŚMIERTELNYCH OFIAR KATASTROFY BUDOWLANEJNA TERENIE MIĘDZYNARODOWYCH TARGÓW KATOWICKICHW KATOWICACH/CHORZOWIE W DNIU 28.01.2006 ROKU21and medico-legal examinations performed in theDepartment of Forensic Medicine, Medical Universityof Silesia in Katowice. In the period of January 29--February 1, 2006, on February 14, 2006, andFebruary 17, 2006, post-mortem examinationsof the 48 deceased were carried out, and insome cases additional dissecting techniques wereemployed. During autopsies, <strong>numer</strong>ous specimens forvarious additional examinations (histopathological,toxicological) were collected. For identificationpurposes, photographic material and specimens,necessary for genetic identification, were secured.Additionally, the bodies were identified by families.The post-mortem procedures eventually allowed forestablishing the cause of death of all the victims.The authors emphasize the range of necessarymedico-legal procedures and examinations thatshould be carried out in a Department of ForensicMedicine in case of a building collapse with a largenumber of fatalities in order to determine the typeof injuries, cause and mechanism of death and toidentify the deceased.Słowa kluczowe:katastrofa bu<strong>do</strong>wlana,badanie są<strong>do</strong>wo-lekarskie,identyfikacja ofiar, zespół Perthesa,uduszenie urazoweKey words:building collapse,medico-legal examination,victims identification, Perthes syndrome,traumatic asphyxiaWSTĘPKatastrofa jako zjawisko może być związanaz działaniem żywiołów, bądź mieć charakter antropogeniczny,tak jak w przypadku katastrof bu<strong>do</strong>wlanych[1]. Zgodnie z art. 73 Ustawy z dnia 7lipca 1994 roku Prawo bu<strong>do</strong>wlane: „Katastrofą bu<strong>do</strong>wlanąjest niezamierzone, gwałtowne zniszczenieobiektu bu<strong>do</strong>wlanego lub jego części, a takżekonstrukcyjnych elementów rusztowań, elementówurządzeń formujących, ścianek szczelnych i obu<strong>do</strong>wywykopów.” [2]. Katastrofy bu<strong>do</strong>wlane najczęściejpolegają na zawaleniu się budynków lubich fragmentów. Liczba ofiar śmiertelnych jest uzależnionaprzede wszystkim od liczby osób znajdującychsię wewnątrz budynku w momencie zdarzenia,miejsca ich przebywania, możliwości ewakuacji,ale także konstrukcji budynku i warunkówpogo<strong>do</strong>wych panujących na zewnątrz.Katastrofa zaliczana jest zawsze <strong>do</strong> wydarzeń,cechujących się mnogością szkód materialnych orazznaczną liczbą osób poszko<strong>do</strong>wanych i ofiar śmiertelnych,dlatego odpowiednia koordynacja służbobecnych na miejscu zdarzenia jest niezbędna [3,4]. Sama pomoc medyczna stanowi jedynie około20% ogólnego zakresu pomocy na miejscu zdarzenia.Służba medyczno-są<strong>do</strong>wa wypełnia swojezadania zarówno na miejscu zdarzenia, jak i w prosektorium.Autorzy pracy przedstawiają zasady i tokpostępowania w przypadku katastrofy bu<strong>do</strong>wlanejz dużą liczbą śmiertelnych ofiar, zwłaszcza w zakresieidentyfikacji zwłok, ale również próbują usystematyzować<strong>do</strong>znane przez ofiary obrażeniaw aspekcie ustalenia przyczyny i mechanizmuśmierci.OPIS PRZYPADKUW dniu 28 stycznia 2006 roku około godziny17:15, podczas trwania wystawy gołębi pocztowych,zawalił się dach hali wystawowej nr 1 Międzynaro<strong>do</strong>wychTargów Katowickich (MTK) położonychna granicy miast Katowice i Chorzów.W czasie katastrofy w hali znaj<strong>do</strong>wało się około700 osób (wystawcy, zwiedzający, personel, służbytechniczne i porządkowe). W jej wyniku zginęłołącznie 65 osób, w tym 8 cudzoziemców, obywateliCzech (3), Słowacji (1), Niemiec (1), Holandii (1),Węgier (1) i Belgii (1), a ponad 170 osób zostałorannych. Była to największa tego typu katastrofawe współczesnych dziejach Polski. Przyczyny tragediinie są jeszcze jednoznacznie wyjaśnione, rozpatrywanejest równolegle kilka wątków, tj. nadmiarśniegu na dachu (o masie kilku tysięcy ton), błędyprojektowe i konstrukcyjne oraz wcześniejsze uszkodzeniadachu (odkształcenia elementów nośnychna skutek przeciążenia zalegającym śniegiem),wpływ znacznej różnicy temperatury wewnątrz i nazewnątrz hali. W raporcie przekazanym prokuraturzena początku maja 2006 powołani przez niąbiegli podali jako powód katastrofy zmiany <strong>do</strong>konanew projekcie wykonawczym w porównaniu <strong>do</strong>projektu bu<strong>do</strong>wlanego. Zmiany te polegały na zmniej-2011 © by Polskie Towarzystwo <strong>Medycyny</strong> Są<strong>do</strong>wej i Kryminologii, ISSN 0324-8267
- Page 1 and 2: JUBILEUSZ PROF. W. NASIŁOWSKIEGOPL
- Page 3 and 4: archiwummedycynysądoweji kryminolo
- Page 5 and 6: SPIS TREŚCI / CONTENTSOD REDAKCJI
- Page 7 and 8: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 9 and 10: Nr 1PROF. WŁADYSŁAW NASIŁOWSKI9w
- Page 11 and 12: Nr 1PROF. WŁADYSŁAW NASIŁOWSKI11
- Page 13 and 14: Nr 1 PROF. WŁADYSŁAW NASIŁOWSKI1
- Page 15 and 16: Nr 1PROF. WŁADYSŁAW NASIŁOWSKI15
- Page 17 and 18: Nr 1ZNACZENIE WIEDZY O TYPOWOŚCI W
- Page 19: Nr 1ZNACZENIE WIEDZY O TYPOWOŚCI W
- Page 23 and 24: Nr 1SĄDOWO-LEKARSKA OCENA OBRAŻE
- Page 25 and 26: Nr 1SĄDOWO-LEKARSKA OCENA OBRAŻE
- Page 27 and 28: Nr 1SĄDOWO-LEKARSKA OCENA OBRAŻE
- Page 29 and 30: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 31 and 32: Nr 1ZGONY SERCOWE W GÓRNICTWIE, JA
- Page 33 and 34: Nr 1ZGONY SERCOWE W GÓRNICTWIE, JA
- Page 35 and 36: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 37 and 38: Nr 1 STAN „POD WPŁYWEM SUBSTANCJ
- Page 39 and 40: Nr 1 STAN „POD WPŁYWEM SUBSTANCJ
- Page 41 and 42: Nr 1 STAN „POD WPŁYWEM SUBSTANCJ
- Page 43 and 44: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 45 and 46: Nr 1TOKSYKOLOGICZNA I MEDYCZNO-SĄD
- Page 47 and 48: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 49 and 50: Nr 1OCENA EKSPOZYCJI NA CYJANOWODÓ
- Page 51 and 52: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 53 and 54: Nr 1WYDAJNOŚĆ TRZECH KOMERCYJNYCH
- Page 55 and 56: Nr 1WYDAJNOŚĆ TRZECH KOMERCYJNYCH
- Page 57 and 58: Nr 1WYDAJNOŚĆ TRZECH KOMERCYJNYCH
- Page 59 and 60: Nr 1NIEZWYKŁY PRZYPADEK POSTRZAŁU
- Page 61 and 62: Nr 1NIEZWYKŁY PRZYPADEK POSTRZAŁU
- Page 63 and 64: Nr 1 CZY NEURASTENIA TO CHOROBA PSY
- Page 65 and 66: ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 67 and 68: Nr 1TRUDNOŚCI OPINIODAWCZE W USTAL
- Page 69 and 70: Nr 1TRUDNOŚCI OPINIODAWCZE W USTAL
- Page 71 and 72:
Nr 1RAPORT KOMISJI POWYPADKOWEJ JAK
- Page 73 and 74:
Nr 1RAPORT KOMISJI POWYPADKOWEJ JAK
- Page 75 and 76:
ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, L
- Page 77 and 78:
Nr 1METODY OZNACZANIA TLENKU WĘGLA
- Page 79 and 80:
Nr 1METODY OZNACZANIA TLENKU WĘGLA
- Page 81 and 82:
Nr 181karnych w związku ze źle wy
- Page 83:
Nr 183będzie stanowiło dodatkowe
- Page 86:
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALSCzesła