plik .pdf, 11.3 MB - Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku

. 160Franciszek Duszeńko, długoletni pedagog gdańskiej uczelni (lata1950–2000), uczeń Mariana Wnuka ze Lwowa, przejął po swoimprofesorze pasję rzeźby pomnikowej funkcjonującej w przestrzenikrajobrazu. Po sukcesach wystaw w latach pięćdziesiątych jegotwórczość była podporządkowana udziałom w konkursach,a także samym realizacjom pomników, z których dwa należą już dokanonu polskiej rzeźby pomnikowej tamtego okresu. W 1955 rokuFranciszek Duszeńko otrzymał zaproszenie z Ministerstwa Kulturyi Sztuki do zamkniętego konkursu na pomnik Pamięci Ofiar ObozuZagłady w Treblince (skierowano je do kilku rzeźbiarzy). Do realizacjiwybrano projekt Duszeńki. Po zapoznaniu się z rozległymterenem obozu rzeźbiarz zaproponował współpracę architektowiAdamowi Hauptowi. Powstało dzieło unikatowe (odsłonięciew 1964 roku), zrywające na gruncie polskim z tradycyjnie pojętąrzeźbą memorialną, wyprzedzające o co najmniej dekadę podobnerealizacje na świecie. Jak podkreślał sam rzeźbiarz, forma pomnikazrodziła się podczas pobytu w miejscu kaźni, ze wspomnieńStanisław Gierada •pomnik Ofiar Grudnia ’70 w Gdyni, 1980