Nr 439, grudzień 1991 - Znak

ERIC SHANESdzielami, ktore razem stanowily calosc. Zarowno wczesna historia projektuz Tirgu-Jiu, jak i miejsce, jakie od samego pocz'ltku miala promenadabohaterow w calosci schematu, odslaniajll w jasny sposob rzelbiarskiei konceptualne intencje Brancusiego. NaleZy pamiytac, ze Brancusi odpoczlltku przyjlll idey "Sciezki", a potniej drogi, ktora polllczylaby jegorzeiby z miejscem bitwy. Wyrainie wskazujll na to zarowno dokumentacjaprojektu z Tirgu-Jiu, jak rowniez komentarze samego rzeibiarza. Naprzyklad, gdy zapytano Brancusiego, dlaczego istnieje tak duza odlegloscmi¢zy Stolem Ciszy i Bezkresnq Kolumnq, odpowiedzial, iz zrobil tak,poniewaz "droga bohaterow jest zawsze twarda i dluga": jasnym jest, ZeodlegloSci mi¢zy poszczegolnymi dzielami mialy dla niego symboliczneznaczenie. W oczywisty sposob wskazywal rowniez, Ze przynajrnniej dwiez jego rzeib majll znaczenie wlasciwe dla pomnika wojennego. ZarownoAleja Bohaterow, jak i jej zwillzek z rzeibami sll fundamentalne dlazrozumienia poszczegolnych czysci i spolecznego celu calosci.W czerwcu 1938 r. Brancusi przybyl do Tlrgu-Jiu, aby pracowac nadrzezbami. Na jednym ze zdj¢ zrobionych w tym czasie widae BramfPocalunku w zaawansowanym stadium konstrukcji, ale jeszcze bez zadnychrzeibien, a w tie moi:na dostrzec stol. Brancusi zamowil wykonaniestolkow z kamienia, w rezultacie 12 stolkow 0 kolistym ksztalcie zostalorozstawionych dokola Stolu Ciszy, a 30 innych, 0 ksztalcie bardziejkwadratowym, umieszczono wzdluz scieili prowadZ'lcej do Bramy Pocalunku.Kamien, ktory pozos tal z Bramy, wykorzystano do zrobienia dwochlawek w pobli:iu obydwu kranc6w Bramy. 28 lipca 1938 r. zostalaukonczona Brama Pocalunku, jak rowniez Bezkresna Kolumna. Caly zespofpomnikow zostal otwarty 27 paidziernika 1938 r., przy otwarciu obecnybyl sam Brancusi.I uz w 1937 r. Brancusi zwrocil uwagy, ie projekt rozpoczyna siy odmostu i konczy siy "Pomnikiem WdziycznoSci". Z pewnoscill tendencja kutranscendencji w dziele Brancusiego sugeruje, ze to jest wlasciwy sposobpatrzenia na zespol pomnikow z Tirgu-liu, z niskim Stolem Ciszy napoczlltku, a Bezkresnq Kolumnq na koncu.Stol Ciszy, ustawiony jakieS dwieScie metrow na polnoc od mostu, jestzrobiony z trawertynu (z Banpotoc?), tak sarno jak otaczajllce godwanaScie stolkow, kazdy w postaci dwoch polkul, zl'lczonych tylnymiczysciami. W 1938 r. Brancusi nazywal to dzielo tylko Stolem, poiniejnazwal je Stolem Glodnego i Stolem Ciszy. Poniewaz ostatnia z tych nazwjest zawsze dawana temu dzielu, dlatego b¢zie przyjyta i tutaj. Rzeiba tamoze byc interpretowana na wielu poziomach. Najbardziej oczywistymjest, Ze moZe ona sluZyC jako cZysc umeblowania parku - stol, przy ktorymmogll zasillsc ludzie. Sam Brancusi mowil: "Wyrzeibilem ten stM i stolkidla ludzi, aby mogli usillSC i spoZyc posilek." JednakZe zatroszczyl siy, bystolki byly tak daleko od stolu, Zeby nikt nie mogl wprost z niego jesc.36