przez wszystkich na ulicy czlowiek, ale takie - dziqki sile swej aktorskiejindywidualnosci - jako tworca wielu wybitnych kreacji (a to przeciei najlepszymiernik wszechstronnosci talentu), zachowanych juz tylko, niestety,na fotografiach i we wspomnieniach. Cziowiek umierajqc odchodzi, znika.Miarq iycia czlowieka jest wartosc jego dorobku i pamiqc o nim. Szkoda,ie wiasnie to iycie trwaio tak krotko.Stanislaw Cynarski pochodzii ze wsi. Urodzii siq 30 lipca 1913 rokuw wiosce Rozanki w wojewodztwie lwowskim. Nawet po uzyskaniu maturypracowai na roli w gospodarstwie swych rodzicow. Ale juz w tym czasiepoiknql bakcyla pracy spolecznej. Naleiy sqdzic, ze wiasnie z tegozainteresowania narodziio siq umiiowanie teatru.Jui jako mlodzieniec ze swiadectwem dojrzaiosci, nie majqc wielkichszans na awans spoleczny, prowadzi w stronach rodzinnych dziaialnosckulturalno-oswiatowq. W 1939 roku bierze udzial, jak wiqkszoS6jego pokolenia, w kampanii wrzesniowej. Czas wojny spqdza na terenachwschodnich, a w 1944 roku wstqpuje do II Armii Wojska Polskiego. W jejszeregach odbywa dalszq kampaniq wojennq. Zostaje zdemobilizowanyjako oficer w roku 1946.W tym samym roku osiedla siq z rodzinq w Zielonej Gorze, obejmujqcposadq pracownika umysiowego w Zakiadach Wiokienniczych ,,PolskaWeina". Tak zaczyna siq zielonogorska karta iyciorysu Stanislawa Cynarskiego.Wyniesione z czasow wczesnej miodosci upodobanie do spoiecznegodzialania znow daje znaC o sobie. Miasto, w Morym znalazl miejsce dlasiebie, organizuje swe iycie od podstaw. Niesmiaio zaczyna kieikowac, takpotrzebne po iatach okupacji, iycie kulturalne - miqdzy innymi pierwszezalqiki tego, co moglibyimy nazwac probami dziaialnosci teatralnej.Do istniejqcych juz w Zielonej Gorze, w owym czasie maiym jeszczepowiatowym miescie, zespoiow amatorskich dochodzi w 1947 roku rowniezamatorski, robotniczy zespoi teatralny ,,RedutaW. Jego zaiozycielamisq Jozef ~muda i Stanisiaw Cynarski, a mecenasem - rodzimy zaklad,,,Polska Weina". Zielonogorska publiczno5C miala okazjq po raz pierwszypodziwiaC zespoi ,,Reduty" na premierze komedii Romana NiewiarowiczaGdzie diabel nie moie 14 czerwca 1946 roku.W ,,Reducien Cynarski pelni wielorakie funkcje: jest aktorem, rezyserem,scenografem, a nawet kierownikiem technicznym. Historyczny juzafisz wystawianej przez ten amatorski zespoi w 1950 roku Zemsty AleksandraFredry informuje, ze - oprocz obsadzenia w roli Czeinika Raptusiewicza- jest Cynarski autorem scenografii oraz projektow kostiumow.
66 ZNANI ZIELONOGORZANIE XIX I m WIEKUW 1951 roku Zielona Gora, jui jako miasto wojewodzkie, otwiera wiasnyteatr staiy. Trzon zespoiu nowej, tak potrzebnej miastu i wojewodztwuplacowki, stanowiq ,,redutowcy", a premierq inaugurujqcq pierwszy sezonstaje siq inscenizacja Fredrowskiej Zemsty. W zespole tym znajduje siq StanisiawCynarski. W ten sposob zaczyna siq druga czqsc jego biografii -rzadki przyklad piqknej i autentycznej nobilitacji: obdarzony samorodnymtalentem, zakochany w teatrze amator przeistacza siq w wybitnego aktora,ktory potrafi wzruszyc i wstrzqsnqb siiq swego przezycia. Wybrany zawodaktora, bo przeciei nie talent, potwierdza Stanisiaw Cynarski w 1955 rokueksternistycznym dyplomem w krakowskiej szkole teatralnej.Nowy rozdziai zycia - to ponad sto rol, to stopniowe dochodzenie dowiasciwego aktorskiego wyrazu, od amatorskich poczqtkow po aktorskiparnas. Odpowiedz na pytanie, w jakich rolach czui siq Stanisiaw Cynarskinajlepiej byiaby bardzo trudna. On Sam nie potrafii tego okreslic. Diugopracowai nad kaidq rolq, imudnie dochodzil do jej koncowego ksztaitu,odnajdywai siq jednak dopier0 na scenie. Tam dawai postaci wiasne,za kazdym razem inne iycie. By! aktorem wszechstronnym, znakomicieczujqcym klasykq i dramaturgiq wspoiczesnq. Porywai werwq postaci kontuszowych,wzruszai w rolach o psychologicznej proweniencji, rozsmieszaido iez w komediach.Potrafii wciqgnqc widza w swiat kreowanych spraw i problemow, miaitez tak wainq w teatrze umiejqtnosc kontaktu z widowniq bez wzglqduna wage odtwarzanej przez siebie postaci. Samo ukazanie siq na scenietego aktora elektryzowaio widowniq. Wielka szkoda, ze poza fotosaminie zachowai siq zaden zapis filmowy jego aktorstwa. Nawet z tak pozornie,,usiugowych rol", jak rola Bachusa w tradycyjnym zielonogorskimkorowodzie winobraniowym, czy tei rola Burmistrza otwierajqcego WinneGody (uczestniczyi w tych widowiskach nieprzerwanie przez dwadziescialat), potrafii stworzyc aktorskq pereikq.Rejestr rol Stanisiawa Cynarskiego, poszerzony jeszcze o udziai w inscenizacjachradiowych oraz estradowych, jest materiaiem, ktory, oproczuznania dla ich artystycznej wagi, budzi dodatkowo szacunek dla wielkiejpracowitosci tego cdowieka. Nie zapominajmy przy tym, ze caie swe zyciewystqpowai rowniei w teatrze objazdowym, czyli w warunkach dodatkowegoobciqienia, a przeciei zawsze stawiai sobie najwyisze wymagania.Dorobek Stanisiawa Cynarskiego wart jest szerszego, monograficznego .potraktowania, jako ze pamiqc ludzka jest ulotna. Czas zaciera szczegoiy,choc kontur pozostaje wyrazisty.
- Page 1 and 2:
Ii. I1 i*p H r n F r mLILLCII,,,iZA
- Page 3:
OPRACOWANIE REDAKCYJNEMieczysfaw Os
- Page 6 and 7:
nia niemieckiego i pochodzenia pols
- Page 9 and 10:
Historia miasta - to nie tylko spis
- Page 11: Na pewno w duiym stopniu jest to wy
- Page 15: nahme aus, daO nur bereits verstorb
- Page 18: ALBIN BANDURSKI(1 905-1 994)AIJEDEN
- Page 22: 17) -, M. Kuleszys: Czy kamica zolc
- Page 25: 28 ZNANI ZIELONOGORZANIE XLX I XX W
- Page 30 and 31: OTTO JULIUS BlERBAUM 330 swojej rod
- Page 33 and 34: Pod koniec roku 1909 pisarz znalazl
- Page 35: 38 ZNANl ZIELONOGORZANIE XIX I XX W
- Page 39: 44)ALFONS BOGACZYKDRUKARZ, KSIEGARZ
- Page 44: PASTOR FRIEDRICH BdHM 47logiq ewang
- Page 48 and 49: STANISLAUS ADALBERT WL VON BOJANOWS
- Page 50: ANNA BORCHERS(1 870-1 91 8)PEDAGOG
- Page 53: ERNST CLAUSS(1 889-1 976)-- -- --HI
- Page 57: 60 ZNANI Z~ELONOGORZAN~E XD( I XX W
- Page 61: STANISkAW CYNARSKI(1 91 3-1 970) "1
- Page 65: 68 ZNANI Z~ELONOGORZ~N~E XIXI M( Wl
- Page 68 and 69: KLEMENS FELCHNEROWSKI 7 1w poigczen
- Page 70 and 71: KLEMENS FELCHNEROWSKI 73Osiemnascie
- Page 74 and 75: Obie tutajsze przqdzalnie zatrudnia
- Page 77: 80 ZNANI ZIELONOGORZAN~E XIX I XX W
- Page 84 and 85: KS~~DZ GEORG GOTTWALD 87w paidziern
- Page 89: STANISWW HAJZER(1 932-1 991)IISKRZY
- Page 93 and 94: 96 ZNWl Z~ELONOGORZANIE XD( I XX WI
- Page 95: 98 ZWl ZIELONOGORZANIE XIX I XY WEK
- Page 99: Na uwagq zasiuguje rowniei - zarnie
- Page 104 and 105: udziale aktorow poznanskich, miqdzy
- Page 110 and 111: Powitanie Ludwika Solskiego w Zielo
- Page 112 and 113:
sEBERHARDKONIG(1 871 -1 949)PISARZ
- Page 120 and 121:
IKAZIMIERZ LISOWSKI(1 863-1 935)WPR
- Page 125:
Kazimierz Lisowski zmarl 25 wrzesni
- Page 143:
yka Wieniawskiego, poczqtkowo jako
- Page 147:
PAUL PETRASPOETA, REGlONALlSTA I DZ
- Page 152 and 153:
PAUL PEW 155- od An den Rhein, an d
- Page 158 and 159:
Dr Pieniqiny z pasjq oddawal siq te
- Page 160 and 161:
HENRVK POCHANKE 163- oto kolejne et
- Page 163:
L L JHEINRICH RAETSCHeinrich Raetsc
- Page 167:
Bibliografia1) Griinberg und Schles
- Page 171:
IEDUARD SEIDEL(1 81 7-1 887)IKUPIEC
- Page 177 and 178:
180 ZNANI Z~ELONOGORZAN~E XIXI XX W
- Page 183:
Tomasz Sobkowiak do Smierci (chorow
- Page 187:
1LJJMARIAN SZPAKOWSKIARTYSTA MALARZ
- Page 190:
Oto wazniejsze wystawy, w Morych Sz
- Page 201:
57. Tomasz Sobkowiak. Zdjecie paszp
- Page 205:
57. Tomasz Sobkowiak: PaSbild aus d
- Page 210:
14. Stanislaw Cynarski (1 91 3-1 97