11.07.2015 Views

Когнитивное поведение животных и его развитие в онтогенезе.

Когнитивное поведение животных и его развитие в онтогенезе.

Когнитивное поведение животных и его развитие в онтогенезе.

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Когн<strong>и</strong>т<strong>и</strong><strong>в</strong>ное</strong> <strong>по<strong>в</strong>еден<strong>и</strong>е</strong> <strong>ж<strong>и</strong><strong>в</strong>отных</strong> <strong>и</strong> <strong>его</strong> раз<strong>в</strong><strong>и</strong>т<strong>и</strong>е <strong>в</strong> <strong>онтогенезе</strong>291Стано<strong>в</strong>лен<strong>и</strong>е по<strong>в</strong>еден<strong>и</strong>я <strong>ж<strong>и</strong><strong>в</strong>отных</strong> с<strong>в</strong>язано со спец<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>кой сценар<strong>и</strong>е<strong>в</strong>раз<strong>в</strong><strong>и</strong>т<strong>и</strong>я, <strong>в</strong>ключающ<strong>и</strong>х степен<strong>и</strong> контакта с род<strong>и</strong>телям<strong>и</strong> <strong>и</strong> уро<strong>в</strong>еньсамостоятельност<strong>и</strong> детенышей. Эт<strong>и</strong> показател<strong>и</strong> ш<strong>и</strong>роко <strong>в</strong>арь<strong>и</strong>руют,<strong>и</strong> бл<strong>и</strong>зкородст<strong>в</strong>енные <strong>в</strong><strong>и</strong>ды могут сущест<strong>в</strong>енно разл<strong>и</strong>чаться постепен<strong>и</strong> самостоятельност<strong>и</strong> на ранн<strong>и</strong>х стад<strong>и</strong>ях. Так, слепорожденные<strong>и</strong> голые крысята <strong>и</strong> крольчата со<strong>в</strong>ершенно беспомощны, а детеныш<strong>и</strong>морск<strong>и</strong>х с<strong>в</strong><strong>и</strong>нок <strong>и</strong> зайце<strong>в</strong> родятся полностью покрытые мехом, с открытым<strong>и</strong>глазам<strong>и</strong> <strong>и</strong> акт<strong>и</strong><strong>в</strong>ны с момента рожден<strong>и</strong>я. В ряду птенцо<strong>в</strong> разных<strong>в</strong><strong>и</strong>до<strong>в</strong> пт<strong>и</strong>ц, от самых беспомощных (пр<strong>и</strong>мером могут служ<strong>и</strong>тьптенцы амад<strong>и</strong>н, похож<strong>и</strong>е больше на чер<strong>в</strong>ячко<strong>в</strong>, чем на пт<strong>и</strong>ц) до самостоятельных<strong>в</strong>ы<strong>в</strong>одко<strong>в</strong>ых (так<strong>и</strong>х как цыплята <strong>и</strong> утята), есть с<strong>в</strong>ерхсамостоятельныептенцы. Это потомк<strong>и</strong> а<strong>в</strong>страл<strong>и</strong>йск<strong>и</strong>х большеного<strong>в</strong>(семейст<strong>в</strong>о Megapodiidae), чь<strong>и</strong> отцы строят огромные (до 15 м <strong>в</strong> д<strong>и</strong>аметре)<strong>и</strong>нкубаторы, <strong>в</strong> которых сохраняются отложенные самкой яйца(см. р<strong>и</strong>с 4). Опт<strong>и</strong>мальная для раз<strong>в</strong><strong>и</strong>т<strong>и</strong>я птенцо<strong>в</strong> температура (около34 0 ) поддерж<strong>и</strong><strong>в</strong>ается акт<strong>и</strong><strong>в</strong>ным<strong>и</strong> дейст<strong>в</strong><strong>и</strong>ям<strong>и</strong> самца. Эту пт<strong>и</strong>цу за еенеустанный мрачный труд проз<strong>в</strong>ал<strong>и</strong> а<strong>в</strong>страл<strong>и</strong>йской сомнамбулой. Мегаподыслужат пр<strong>и</strong>мером пр<strong>и</strong>чудл<strong>и</strong><strong>в</strong>ого сочетан<strong>и</strong>я морфолог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>хадаптац<strong>и</strong>й (крупные яйца, нал<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>е сенсорных органо<strong>в</strong>, поз<strong>в</strong>оляющ<strong>и</strong>хопределять температуру <strong>в</strong> <strong>и</strong>нкубац<strong>и</strong>онных камерах), сложного<strong>в</strong>рожденного по<strong>в</strong>еденческого репертуара (с<strong>в</strong>язанного, <strong>в</strong> частност<strong>и</strong>, состро<strong>и</strong>тельст<strong>в</strong>ом <strong>и</strong> поддержан<strong>и</strong>ем <strong>и</strong>нкубатора), <strong>и</strong> г<strong>и</strong>бкого по<strong>в</strong>еден<strong>и</strong>я,поз<strong>в</strong>оляющ<strong>его</strong> пт<strong>и</strong>це операт<strong>и</strong><strong>в</strong>но реаг<strong>и</strong>ро<strong>в</strong>ать на <strong>и</strong>зменен<strong>и</strong>я температуры(<strong>и</strong>сследо<strong>в</strong>ател<strong>и</strong> пытал<strong>и</strong>сь обмануть самцо<strong>в</strong>, нагре<strong>в</strong>ая <strong>и</strong> охлаждая<strong>и</strong>нкубаторы, но это не уда<strong>в</strong>алось). Птенец н<strong>и</strong>когда не <strong>в</strong><strong>и</strong>д<strong>и</strong>т с<strong>в</strong>о<strong>и</strong>хрод<strong>и</strong>телей, он «<strong>в</strong>ыкапы<strong>в</strong>ается» <strong>и</strong>з гнездо<strong>в</strong>ого холма самостоятельно,сразу же отбегает <strong>в</strong> кусты, <strong>и</strong> <strong>в</strong> дальнейшем <strong>в</strong>есь сложный ж<strong>и</strong>зненныйсценар<strong>и</strong>й ему предсто<strong>и</strong>т раз<strong>в</strong>ернуть без <strong>в</strong>сякого соц<strong>и</strong>ального <strong>в</strong>л<strong>и</strong>ян<strong>и</strong>я[Göth, Evans 2004].Естест<strong>в</strong>енно, <strong>в</strong>оздейст<strong>в</strong><strong>и</strong>е факторо<strong>в</strong> среды будет по-разному <strong>в</strong>оспр<strong>и</strong>н<strong>и</strong>матьсяпредста<strong>в</strong><strong>и</strong>телям<strong>и</strong> <strong>в</strong><strong>и</strong>до<strong>в</strong> с разным<strong>и</strong> сценар<strong>и</strong>ям<strong>и</strong> онтогенет<strong>и</strong>ческогораз<strong>в</strong><strong>и</strong>т<strong>и</strong>я. Как же разгран<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>ть <strong>в</strong>л<strong>и</strong>ян<strong>и</strong>е средо<strong>в</strong>ых <strong>и</strong> наследст<strong>в</strong>енныхфакторо<strong>в</strong> на форм<strong>и</strong>ро<strong>в</strong>ан<strong>и</strong>е по<strong>в</strong>еден<strong>и</strong>я? Од<strong>и</strong>н <strong>и</strong>з на<strong>и</strong>болеераспространенных методо<strong>в</strong> — <strong>в</strong>осп<strong>и</strong>тан<strong>и</strong>е <strong>ж<strong>и</strong><strong>в</strong>отных</strong> <strong>в</strong> усло<strong>в</strong><strong>и</strong>яхдепр<strong>и</strong><strong>в</strong>ац<strong>и</strong><strong>и</strong> (<strong>и</strong>золяц<strong>и</strong><strong>и</strong>, обеднен<strong>и</strong>я среды) разной степен<strong>и</strong>. Так<strong>и</strong>еопыты получ<strong>и</strong>л<strong>и</strong> наз<strong>в</strong>ан<strong>и</strong>е «Каспар Хаузер экспер<strong>и</strong>менты», по <strong>и</strong>мен<strong>и</strong>юнош<strong>и</strong>, <strong>в</strong>осп<strong>и</strong>танного <strong>в</strong> <strong>и</strong>золяц<strong>и</strong><strong>и</strong>, героя <strong>и</strong>стор<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х легенд <strong>и</strong> л<strong>и</strong>тературныхпро<strong>и</strong>з<strong>в</strong>еден<strong>и</strong>й. Одна <strong>и</strong>з самых <strong>и</strong>з<strong>в</strong>естных сер<strong>и</strong>й экспер<strong>и</strong>менто<strong>в</strong>на эту тему, с<strong>в</strong>язанных с <strong>и</strong>зменен<strong>и</strong>ем ранн<strong>его</strong> опыта пр<strong>и</strong>мато<strong>в</strong>,пр<strong>и</strong>надлеж<strong>и</strong>т Г. Харлоу [Harlow H., Harlow M. 1962].Он <strong>в</strong>ыращ<strong>и</strong><strong>в</strong>ал

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!