FHYRJEabula është një tregim i shkurtër, në vargje ose në prozë, e cila ka si personazhe kafshë, bimë osesende, veprimet dhe fjalët e të cilëve kanë kuptim alegorik dhe japin një mësim nga përvoja e jetës.Ezopi është i famshëm për fabulat e tij të cilat ilustrojnë të vërtetat e jetës dhe natyrën njerëzore Thonë që, ai kajetuar në Aleksandri, Egjipt, dhe në disa qytete të Azisë së Vogël.Njerëzit e hershëm kanë jetuar më pranë kafshëve, të buta dhe të egra. Ndaj, natyrshëm, u krijuan përralla të cilatpërshkruanin aventurat imagjinare të kafshëve, të cilat silleshin dhe flisnin si njerëz. Ezopi i përdori kafshët nëfabulat e tij, dhe, për shekuj me radhë, ai dhe fabulat e tij u bënë shumë të njohura.Mesazhi që përcjellin fabulat e Ezopit janë po aq bashkëkohore sa kanë qenë edhe shekuj më parë. Të shprehuranë një mënyrë të thjeshtë, ato shërbejnë si kujtesë e vlerave morale më të mira dhe theksojnë rëndësinë që njeriutë sillet mirë dhe të bëjë të mira në këtë jetë.Pra, mbani mend dhe vini në jetë mësimet e Ezopit në fabulat e këtij libri, me qëllim që të bëheni të mirë për veten,familjen tuaj dhe për të gjithë shoqërinë.Me këtë libër, nëpërmjet fabulave, përveç vlerave, nxënësit do të mësojnë fjalë dhe shprehje të reja në gjuhënangleze, si dhe proverba, të cilat nuk janë gjë tjetër vetëm një përgjithësim i mençurisë njerëzore në shekuj.Tipet e ushtrimeve, që jepen në fund të librit, do t’i ndihmojnë nxënësit që të ushtrohen në përdorimin e fjalëvedhe shprehjeve të reja si dhe do të përforcojnë njohuritë gramatikore të mësuara në programin shkollor.Këshilla për nxënësitMËNYRAT SE SI MUND TË PËRDORET LIBRITeksti shkollor nuk të mëson çdo gjë. Gjuha është e pafund, ndaj, leximi i pavarur merr një rëndësi të veçantë përJu. Kjo kërkon nga ju që të punoni në mënyrë të pavarur dhe sistematike, me qëllim që ta mbani gjuhën anglezegjallë. Këtu një rol të rëndësishëm luan mësuesi. Ai do t’ju orientojë se si të punoni në mënyrë të pavarur.Në libër fabulat jepen edhe në versionin shqip. Gjithsesi, shqipërimi i tij, në disa raste mund t’ju krijojë vështirësinë të kuptuarit e fjalëve. Ju duhet të kuptoni se, shpesh, përkthimi nuk bëhet fjalë për fjalë, por përkthehet kuptimii tekstit në gjuhën angleze.I rëndësishëm është edhe përdorimi i fjalorit për të thelluar njohjet tuaja për fjalë të caktuara. Për të ushtruarnjohuritë leksikore dhe gramatikore, përdorni ushtrimet e dhëna në fund të librit në përputhje me fabulën qëlexoni.- 7 -
Mënyrat që mund të përdorni për të mësuar vetë fjalët e rejaHera herës, kur lexoni një copëz leximi, mund të ndeshni një fjalë, kuptimin e së cilës nuk e dini.Në këtë rast, përdorni strategjinë e identifikimit të fjalës, sipas hapave të mëposhtëm:1. Shikojeni fjalën sërish. Ndërkohë që shikoni fjalën, shqiptoni çdo germë të saj. Kjo do t’ju ndihmojë që ta shikonifjalën më me hollësi. Shpesh, kur e shihni një fjalë për të dytën apo të tretën herë, do ta identifikoni si një fjalëqë e dini.2. Lexojeni fjalinë që përmban fjalën, për të parë nëse e dini kuptimin e fjalës dhe se si është përdorur ajo në fjali.3. Shikoni nëse ka parashtesë në fillim të fjalës. Ju e dini se parashtesat janë ndajshtesa që vihen para rrënjës/temëssë fjalës për të formuar fjalë ose trajta të një fjale. Ja disa shembuj: prepaid - i parapaguar; unknown - ipanjohur; illegal - joligjor; impossible - i pamundur; regular - irregular.4. Shikoni nëse ka prapashtesa në fund të fjalës. Prapashtesat janë ndajshtesa që vihen pas rrënjës/temës së fjalës për tëformuar fjalë ose trajta të një fjale. Ja disa shembuj: lovely - i dashur, i bukur; tallest - më i gjati; spelling -gërmëzim; action - veprim; chairmanship - kryesia; visitor - vizitor; lear<strong>ne</strong>r - nxënës; ill<strong>ne</strong>ss - sëmundje;parenthood - prindërim; kingdom – mbetëri.5. Shikoni rrënjën e fjalës. Rrënja e fjalës është pjesa e fjalës që mbetet pasi është hequr parashtesa dhe/ose prapashtesa.Ja disa shembuj: un-grateful-<strong>ne</strong>ss (= mosmirënjohje); unknown; ill<strong>ne</strong>ss.6. Bashkojini pjesët e fjalës dhe shqiptoje atë. Bashko parashtesën, rrënjën e fjalës dhe prapashtesën dhe shqiptoje fjalëntë tërë. Për shembull: un + help + ful - unhelpful (= i padobishëm).7. Përdorni fjalorin për të gjetur kuptimin e fjalëve. Gjej në fjalor kuptimin dhe shqiptimin fjalës. Zgjidhni përkufiziminqë përputhet më mirë me kuptimin e fjalës së përdorur në fjali. Transkiptimi fo<strong>ne</strong>tik tregon shqiptimin ezakonshëm të fjalës. Njohja e shqiptimit dhe kuptimit të fjalës ju ndihmon për të gjetur kuptimin e saj.8. Kërkoni ndihmë. Nëse keni vështirësi në gjetjen e kuptimit të fjalës, kërkoni ndihmën e mësuesit, të prindit ose tëndonjë shoku.Këshilla për mësuesitMësimi i gjuhës angleze duhet të jetë një përvojë që duhet të lerë mbresa në mendjen e fëmijëve dhe për këtë,mësuesi mund të luajë një rol shumë të rëndësishëm. Krahas programit mësimor, ju këtë objektiv mund ta arriniedhe nëpërmjet leximeve jashtë klase ose, sikurse quhen ndryshe, lexime të pavarura.Me qëllim që mësimi të bëhet më interesant, ju shpesh mund të përdorni dramën në mësimdhënien e gjuhësangleze, pasi ajo krijon mundësi për një komunikim real, kërkon ide, krijon emocio<strong>ne</strong> si dhe ndjesinë e duhur dheaftësinë për t’u përshtatur. Ajo krijon një mundësi për nxënësin që ai të përdorë gjuhën angleze. Një veprimtari etillë e pasuron repertorin tuaj si mësues, me strategjitë e mësimdhënies që përdorni, duke përdorur më shumëveprimtari ku në qendër është nxënësi, me synimin që të rrisni efikasitetin në procesin e mësimdhënies.- 8 -