ENERGETYCZNE NAJ...Polska Energia 1 (<strong>39</strong>) 2012FOTO: CORBISPoczątki budowy ZaporyTrzech Przełomów.Na obu brzegach wielkiejJangcy wyrósł las dźwigów,a ogrom prac robił wrażeniena specjalistachFOTO: CORBISPrace ziemne też miałyniespotykany rozmach.Przyszły sztuczny zbiornikhydroelektrowni miał miećpowierzchnię ponad stu tysięcyhektarów!Zapora Trzech PrzełomówChiński gigant na rzeceJangcy produkuje rocznieponad połowę energiielektrycznej wytwarzanejprzez wszystkieelektrownie w Polsce.A ma produkować jeszczewięcej. To największaelektrownia wodna naświecieZaporę Trzech Przełomów zbudowano narzece Jangcy, w prowincji Hubei. Wznosi się onana 185 m, a jej długość przekracza 2,3 km. Możespiętrzyć wodę na 175 m i wykorzystuje wtedypełną moc). Utworzony przez nią sztuczny zbiorniko pojemności <strong>39</strong> bilionów litrów wody jestdługi na ok. 630 km – to w linii prostej odległośćmiędzy Krakowem a Wilnem – i szeroki średniona 1,2 km. Ma powierzchnię ponad 100 tys. hektarów– zmieściłoby się na niej 140 tys. boiskStadionu Narodowego w Warszawie. W 2010 r.działało 26 turbin, które wytworzyły ok. 85 TWhenergii. Docelowo w elektrowni mają działać32 turbiny o masie 400 ton i mocy 700 MW każda.Wraz z dwoma dodatkowymi generatorami22
FOTO: CORBISZdjęcia budowanej zapory,robione z lotu ptaka, oddająogrom komplikacji logistycznychzwiązanych z budowąchińskiej hydroelektrownina rzece JangcyFOTO: CORBISArchiwalne zdjęcia z budowydługiej na 8 km zapory.Ma ona wysokość 196 mi spiętrza wodę w zbiornikudługim na 630 kmpo 50 MW moc zainstalowana osiągnie 22,5GW, czyli mniej więcej dwie trzecie mocy zainstalowanejw polskiej elektroenergetyce.Produkcja energii elektrycznej ma przekroczyć100 TWh. Oczywiście ilość wytwarzanejelektryczności zależy od stanu wody czy poziomuopadów. W tym roku 29 turbin osiągnęłomoc 20,3 GW.Do budowy elektrowni zużyto ponad 27,2mln m sześc. betonu – przy budowie warszawskiegostadionu na Euro 2012 – 173 tys.m sześc. Usunięto prawie 103 mln m sześc.ziemi. Budowa pochłonęła 463 tys. ton stali(w sam raz na 63 wieże Eiffla).To jedna z największych konstrukcji w historiiświatowej hydroenergetyki i największapod względem zainstalowanej mocy.Pod względem wymiarów większa jest zaporaItaipu na granicy Brazylii i Paragwaju– wysoka na 196 m i długa na prawie 8 km.Itaipu ma mniejszą moc – 14 GW, choć do tejpory produkowała rocznie więcej energiielektrycznej niż chińska konstrukcja.Kosztowne korzyściMonstrualna zapora pochłonęła już ponad37 mld dolarów, znacznie przekraczając kosztyuwzględnione w projekcie (ok. 22,5 mlddol.). Inwestycję sfinansowano z zyskówelektrowni wodnej Gezhouba, pożyczki ChińskiegoBanku Rozwoju, kredytów z innychbanków krajowych i zagranicznych, emisjiobligacji oraz wpływów z działalności operacyjnej.Nałożono też dodatkowe opłaty odzużycia elektryczności na odbiorców energiielektrycznej w Chinach (poza Tybetem).Zapora Trzech Przełomów nie jest nowympomysłem – jej budowę na tak ogromną skalęzaproponowano już w 1919 r. Wstępne pracenad projektem rozpoczęto w 1932 r., późniejpowrót do planów nastąpił po wojnie,w 1949 r. po zwycięstwie komunistów. Praceopóźnił tzw. wielki skok – polityka przemian,która doprowadziła do głodu i klęski gospodarczej,a następnie „rewolucja kulturalna”,która przyniosła ogromne ofiary w ludziachi na długie lata praktycznie zdewastowałapaństwo. Pomysł wrócił po latach i w 1992 r.został zaakceptowany.Budowa rozpoczęła się w 1994 r. Korpuszapory był gotowy w 2006 r., a w 2008 formalniezakończono główną część przedsięwzięcia– zaczęła działać 26. turbina. W październiku2010 r. spiętrzono wodę do maksymalnegopoziomu. Ze względu na budowęprzesiedlono ponad 1,4 mln mieszkańcówz terenów przeznaczonych do zalania.Według założeń zapora, poza dostarczaniemenergii elektrycznej, miała przynieśćkorzyści w postaci ograniczenia zużycia węgla– ponad 30 mln ton rocznie – i tym samymograniczenia emisji gazów cieplarnianycho ok. 100 mln ton, milionów ton pyłówi ogromnych ilości dwutlenku siarki, tlenkówazotu, tlenku węgla i rtęci. Oficjalnie inwestycjamiała nawet polepszyć stan środowiskaw dolnym biegu rzeki, spowodować wzrostzarybienia i wyeliminować lub zminimalizowaćryzyko powodzi dzięki ogromnemuzbiornikowi, który pozwoli ograniczyć przepływwody podczas zagrożenia powodziowego.Miała też pomóc w okresach suszy. Do-datkowo planowano, że dzięki systemowiśluz zostanie usprawniona żegluga po Jangcy,co zwiększy transport po rzece do 100 mlnton rocznie przy spadku kosztów o mniej więcejjedną trzecią. Przed budową transportowanorzeką 18 mln ton rocznie. Po budowieZapory Trzech Przełomów możliwości wzrosłysześciokrotnie.Zaporowe problemyBudowa zapory została jednak skrytykowanaprzez specjalistów od ekologii, geologii,a nawet historyków. Zalanie ogromnych terenówspowodowało, że pod wodą zniknęłoponad 1000 stanowisk archeologicznychi wiele zabytków. Wzrosło tempo erozjibrzegów, zmiany w środowisku spowodowałyzakłócenie szlaków migracyjnych wielugatunków zwierząt.Ogromna skala sztucznego zbiornikamoże mieć niekorzystny wpływ na tektonikę.Zresztą chińskie władze przyznały, że takieproblemy rzeczywiście występują i zaobserwowanozwiększoną liczbę wstrząsów. Przyznałyteż, że zapora przyczynia się do zanieczyszczeniai zamulenia rzeki oraz niszczeniaekosystemu. Pojawiają się problemy z nawadnianiempól i dostawami wody. Dodatkowymproblemem była największa od półwieczasusza: utracono 3 mln ha upraw, pojawiłysię problemy z dostępem do pitnej wody.W tym przypadku nie da się jednoznacznieokreślić wpływu zapory – przedstawicielezarządu uważają, że spuszczając wodę, łagodziliskutki suszy.Zapora Trzech Przełomów na pewno jestosiągnięciem myśli technicznej i współczesnejinżynierii. Jednak tak ogromny obiektmusi ingerować w środowisko. Regiony Jangcyzamieszkuje ponad 400 mln ludzi,a zmiany wywołane inwestycją dotyczą obszarudwukrotnie większego od Polski. Chińskiewładze nie usiłują bagatelizować problemów.Optymistycznie można założyć, żeskoro poradzono sobie z budową ogromnejtamy, to uda się także przeprowadzić działaniałagodzące jej wpływ na otoczenie.Grzegorz Ozaist23
Change language