Nr 39 - Tauron

HISTORIAPolska Energia 1 (39) 2012W stronę rynku energiiOd połowy dwudziestego wieku na rozwój energetyki w Europie Zachodniej wpływały kolejnozimna wojna, później stopniowa odwilż polityczna, upadek bloku wschodniego i poszerzenieUnii EuropejskiejWojciech Kwintapublicysta „Businessman.pl”W latach 50. ubiegłego wieku elektroenergetykana Zachodzie zapomniałao wojnie, a produkcja energii elektrycznejco najmniej podwoiła się w stosunku dopoziomu sprzed 1939 r. Rozwój gospodarczynabierał tempa, rosło zapotrzebowaniena elektryczność, ale także wytwarzanie,sieci przesyłowe i połączenia transgraniczne.Wszystko na zachód od żelaznej kurtyny.Nacisk na energetykę wynikał takżez poczucia kolejnego zagrożenia – komunistycznymreżimem na wschodzie. W 1963 r.eksperci NATO analizowali problemy przesyłui wytwarzania energii elektrycznejw warunkach działań wojennych. Uznano,że należy wzmacniać współpracę międzynarodową,ale bez tworzenia centralnegonadzoru, a kwestią fundamentalną jestrozbudowa sieci, przede wszystkim połączeńtransgranicznych. Strategia zakładałateż odcięcie tzw. krajów demokracjiludowej od zachodnich technologii i urządzeńenergetycznych (embargo nałożonojuż wcześniej, w 1949 r.) i blokadę ewentualnejwspółpracy.Ten pomysł wywołał sprzeciw ONZ-owskiejKomisji Ekonomicznej dla Europy(ECE). Stanęła ona na stanowisku, że należydziałać w kierunku utworzenia linii energetycznychłączących obie części podzielonejEuropy. Właśnie po to, by – opróczpotrzeb związanych z dostawami energii– budować pokojowe stosunki międzynarodowe.Pojawiły się pierwsze plany współpracyz Polską, Czechosłowacją i Jugosławią,z wykorzystaniem Austrii jako krajutranzytowego. Te pomysły zweryfikowałypolityka i rzeczywistość. Pierwsze realnekroki na rzecz współpracy wykonanow drugiej połowie lat 60.Zimna wojnaGeopolityka spowodowała, że Amerykaniezaangażowali się w rozbudowę elektroenergetykigreckiej. Obawiano się bowiem,że ze względu na silne wpływy komunistówGrecja może dołączyć do bloku wschodniego.W Berlinie Zachodnim zdecydowano sięna rozbudowę elektrowni (przed wojnąo mocy 740 MW, po – ok. 270), by miastonie było zdane na łaskę NRD. Koniecznebyło wzmocnienie energetyki w całej EuropieZachodniej – prognozy z 1955 r. mówiłyo wzroście zapotrzebowania na energięelektryczną na poziomie 7 proc. rocznie,czyli podwojenie w ciągu 10 lat. W takiejsytuacji import energii zza żelaznej kurtynymógł być bardzo pomocny. I choć dowództwoNATO naciskało na energetycznąblokadę, rozważano współpracę z Czechosłowacjąi Polską. Jednym z pomysłów byłabudowa elektrowni w Czechosłowacji, 30km od granicy z Austrią i zbudowanie ok.50 km linii przesyłowej. Władze Czechosłowacjiodmówiły. Podobnie zareagowałaPolska, gdy ujawniono plan budowy podOświęcimiem elektrowni 340 MW mającejdostarczać energię do Austrii przez naszychpołudniowych sąsiadów.W latach 60. pojawiły się realne szansena współpracę Europy Zachodniej zeWschodnią. Już w 1963 r. sezonowo korzy-26Berlin Zachodni. W latach 50. zdecydowano się tu na rozbudowę elektrowni, by miasto nie było uzależnione od NRDFoto: corbis