opodatkowanie

28 Część pierwsza. Dylematy reformy stanowienia podatków i kształtowania systemu podatkowego
w toku, zapewnienia bezpieczeństwa prawnego, zakazu działania prawa wstecz
(retroakcji), nakazu odpowiedniej vacatio legis, a także prawidłowej legislacji,
a więc określoności prawa i dochowania trybu jego stanowienia. Wszystkie one
niejednokrotnie stanowiły wzorzec dla oceny konstytucyjnej konkretnych przepisów
prawa podatkowego. Każda z przywołanych zasad znajduje odzwierciedlenie
w wyrokach polskiego sądu konstytucyjnego. W wyroku z 8 lipca 2014 r.,
sygn. K 7/13 51 , Trybunał stwierdził m.in., że wszystkie: ogólne zasady wynikające
z art. 2 Konstytucji powinny być przestrzegane szczególnie restryktywnie, gdy
chodzi o akty prawne ograniczające wolności i prawa obywatelskie oraz nakładające
obowiązki wobec państwa 52 . Jednocześnie w wyroku tym Trybunał, cytując
i rozwijając swoje wcześniejsze poglądy, zwrócił uwagę na konieczność poprawnego
formułowania przepisów podatkowych, zarówno od strony językowej,
jak i logicznej. W swoim orzecznictwie Trybunał niejednokrotnie podkreślał:
że niejasne i nieprecyzyjne formułowanie przepisu, które powoduje niepewność
jego adresatów co do ich praw i obowiązków, oceniać należy jako naruszenie wymagań
konstytucyjnych 53 . Dalej TK zauważa, że takie formułowanie przepisu
może prowadzić do stworzenia: nazbyt szerokich ram dla organów stosujących
ten przepis, które w istocie muszą zastępować prawodawcę w zakresie tych zagadnień,
które uregulował on w sposób niejasny i nieprecyzyjny. Ustawodawca
nie może przez niejasne formułowanie tekstu przepisów pozostawiać organom
mającym je stosować nadmiernej swobody przy ustalaniu w praktyce zakresu
podmiotowego i przedmiotowego ograniczeń konstytucyjnych wolności i praw
jednostki. W wyroku z 27 listopada 2007 r., sygn. SK 39/06 54 , sąd konstyucyjny
stwierdza, że nakaz: precyzji i jednoznaczności sformułowań oraz poprawności
legislacyjnej, wywodzony z tych zasad, ma szczególne znaczenie w prawie podatkowym,
a zwłaszcza tam, gdzie przewiduje ono obowiązek samoobliczenia, czyli
obliczenia i zapłaty kwoty podatku. Tylko bowiem uiszczenie podatku należnego
w tej kwocie prowadzi do wygaśnięcia obowiązku podatkowego. W przeciwnym
razie podatnik narażony jest na powstanie zaległości podatkowej, a nawet odpowiedzialność
karnoskarbową. Dla: stwierdzenia niezgodności z Konstytucją nie
wystarcza tylko i wyłącznie abstrakcyjne stwierdzenie niejasności tekstu prawa,
wynikającej z posłużenia się przez ustawodawcę wyrażeniem czy zwrotem niedo-
51
OTK-A ZU 2014, nr 7, poz. 69.
52
Por. też wyrok TK z 20 listopada 2002 r., sygn. K 41/01, OTK-A ZU 2002, nr 6, poz. 83.
53
Wyrok TK z 20 czerwca 2005 r., sygn. K 4/04, OTK-A ZU 2005, nr 6, poz. 64. Por. też
wyroki TK: z 30 października 2001 r., sygn. K 33/00, OTK ZU 2001, nr 7, poz. 217, oraz
z 20 kwietnia 2004 r., sygn. K 45/02, OTK-A ZU 2004, nr 4, poz. 30.
54
OTK-A ZU 2007, nr 10, poz. 127.