LAI_7_2016_short
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KOSMOS<br />
Start rakiety CZ-2F ze statkiem Shenzhou.<br />
Waldemar<br />
Zwierzchlejski<br />
Chińskie<br />
stacje<br />
kosmiczne<br />
wczoraj,<br />
dziś<br />
i jutro<br />
W przyszłym roku minie ćwierć wieku od powzięcia decyzji dotyczącej obecności na orbicie okołoziemskiej<br />
kosmonautów z najludniejszego państwa świata – Chińskiej Republiki Ludowej. 21 września 1992 r. Stały<br />
Komitet Biura Politycznego Komunistycznej Partii Chin zatwierdził trzyetapowy „Projekt 921”, będący<br />
ramowym programem rozwoju pilotowanej kosmonautyki na dziesięciolecia.<br />
W<br />
chwili obecnej ChRL znajduje się<br />
w połowie jego realizacji, a w przyszłym<br />
roku jedną nogą przejdzie już do<br />
jego trzeciej fazy. Warto więc przyjrzeć<br />
się bliżej chińskim dokonaniom i planom w tej<br />
dziedzinie.<br />
Etap pierwszy – Shenzhou<br />
Należy w tym miejscu wspomnieć, że na długo<br />
przed powstaniem „Projektu 921” istniał „Projekt<br />
714”. Jeszcze w 1971 r., podczas opracowywania<br />
satelity rozpoznania optycznego, znanego później<br />
pod nazwą Fanhui Shei Weixing (FSW, eksperymentalny<br />
satelita odzyskiwalny), powstał zamysł<br />
przebudowania go w taki sposób, aby w jego wnętrzu<br />
jeden kosmonauta mógł odbyć lot orbitalny.<br />
Powstał Projekt-714, a statek otrzymał nieoficjalną<br />
nazwę Shuguang-1 (Świt-1). Miał mieć masę<br />
1800 kg, w związku z czym do jego wynoszenia<br />
używano by rakiety Chang Zheng-2 (CZ-2, chiń.<br />
Długi Marsz).<br />
Statek miał być zdolny do pięciodniowego lotu<br />
po orbicie okołoziemskiej, kończonego wodowaniem.<br />
Przeciążenia podczas startu i powrotu miały<br />
być znaczne, sięgałyby odpowiednio g+6-11<br />
i g+8-20. W ramach przygotowań do lotu wybrano<br />
19-osobową grupę kandydatów na kosmonautów<br />
i w listopadzie 1971 r. rozpoczęto ich szkolenie<br />
podstawowe. Pierwszy lot statku zaplanowano na<br />
koniec 1973 r., jednak już w maju 1972 r. zadecydowano<br />
o zakończeniu projektu – rewolucja kulturalna<br />
nie sprzyjała takim inicjatywom.<br />
Jednak zamiar posiadania własnych kosmonautów<br />
i statków kosmicznych nie zaginął, jego<br />
Do stacji przylatuje<br />
statek Shenzhou w celu<br />
wymiany załogi.<br />
szkicowanie zaczęto już kilka lat później. Pierwotnie<br />
„Projekt 921” miał się składać z następujących<br />
trzech faz: 921-1 – statek załogowy, 921-2 – stacja<br />
kosmiczna i 921-3 – wahadłowiec.<br />
Statek załogowy miał być mniej więcej odpowiednikiem<br />
rosyjskiego Sojuza, aczkolwiek ze<br />
znacznie większym i samodzielnym modułem<br />
orbitalnym. Po połączeniu na orbicie kilku takich<br />
modułów, mogłaby z nich powstać niewielka stacja<br />
kosmiczna. Chińczycy jednak dość szybko doszli<br />
do wniosku, że jest to rozwiązanie nieefektywne<br />
i skłonili się ku stacji w koncepcji rosyjskiego Saluta,<br />
tzn. o masie 15-20 t. Jednak do tego celu nie posiadali<br />
wówczas rakiety nośnej o wystarczającym<br />
udźwigu. Projektowana CZ-5 nie istniała jeszcze<br />
choćby na szkicach, a skonstruowanie jej wymagało<br />
niedostępnych wówczas w ChRL technologii<br />
– wystarczy dodać, że termin jej debiutu określano<br />
wtedy na 2012 r., a zatem dzieliły go od niego dwie<br />
dekady. Dość podobnie przedstawiała się sprawa<br />
z promem kosmicznym. Wymagający technologicznych<br />
Himalajów (zwłaszcza w zakresie silników<br />
oraz pokryć termicznych) projekt, ze względu na<br />
olbrzymie koszty, został zarzucony. W tej sytuacji<br />
postanowiono znacząco zmienić zadania poszczególnych<br />
etapów programu.<br />
84<br />
Lotnictwo Aviation International LIPIEC <strong>2016</strong>
Change language