17.02.2017 Views

Fachowy Instalator 1/2017

OD REDAKCJI Słuchając ostatnio wiadomości w radiu czy TV wydawać by się mogło, że najczęściej powtarzanym słowem jest „smog”. Problem jakości powietrza w naszym kraju wreszcie stał się tematem ważnym nie tylko uwagi dziennikarzy ale również władz lokalnych. I nic dziwnego. Kłęby czarnego dymu wydobywające się z komina to już nie tylko stary obrazek z Bytomia czy Katowic. Z powodu smogu, zimową porą, cierpimy wszyscy. Z czego to wynika? Przyczyn jest wiele – stare kotły, złej jakości paliwo, traktowanie kotłów na paliwo stałe jak domowych spalarni śnieci. Ale to są tylko przyczyny bezpośrednie. Na to wszystko można zaradzić ustawami i programami wspierającymi zakup nowoczesnych, ekologicznych urządzeń. Gorzej jest z przyczynami pośrednimi – czyli głównie świadomością ekologiczną, w właściwie jej brakiem. Edukacja w tym temacie powinna rozpocząć się jak najszybciej, tak by dorastające pokolenie nie popełniało błędów rodziców i wzrastało w przekonaniu, że to od nich zależy jakość życia na ziemi. A zapał do dbania o najbliższe otoczenie zaszczepiali już teraz swoim dziadkom i rodzicom. Miłej lektury życzy Redakcja SPIS TREŚCI Informacje pierwszej wody ... 10 Nowości ... 16 Instalacje z tworzyw sztucznych ... 19 Regulacyjna armatura podpionowa Herz – podstawa optymalnej hydrauliki instalacji ... 24 Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi ... 26 Zawory termostatyczne ... 30 Termostatyczne zawory mieszające ATM nowej generacji firmy AFRISO ... 34 Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe ... 36 Instalacja grzewcza – sprawna i pozbawiona problemów ... 42 Pompy elektroniczne w optymalizacji pracy instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych ... 44 Rodzaje klimatyzatorów typu split i ich zastosowanie ... 50 Sposoby odprowadzania skroplin z instalacji klimatyzacyjnych ... 56 LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter ... 60 Pytania czytelników ... 63 Wentylacja w budynkach energooszczędnych i pasywnych ... 70 Przegląd wentylatorów ... 72 Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ... 76 Warsztat ... 82

OD REDAKCJI
Słuchając ostatnio wiadomości w radiu czy TV wydawać by się mogło, że najczęściej powtarzanym słowem jest „smog”. Problem jakości powietrza w naszym kraju wreszcie stał się tematem ważnym nie tylko uwagi dziennikarzy ale również władz lokalnych. I nic dziwnego. Kłęby czarnego dymu wydobywające się z komina to już nie tylko stary obrazek z Bytomia czy Katowic. Z powodu smogu, zimową porą, cierpimy wszyscy.
Z czego to wynika? Przyczyn jest wiele – stare kotły, złej jakości paliwo, traktowanie kotłów na paliwo stałe jak domowych spalarni śnieci. Ale to są tylko przyczyny bezpośrednie. Na to wszystko można zaradzić ustawami i programami wspierającymi zakup nowoczesnych, ekologicznych urządzeń.
Gorzej jest z przyczynami pośrednimi – czyli głównie świadomością ekologiczną, w właściwie jej brakiem. Edukacja w tym temacie powinna rozpocząć się jak najszybciej, tak by dorastające pokolenie nie popełniało błędów rodziców i wzrastało w przekonaniu, że to od nich zależy jakość życia na ziemi. A zapał do dbania o najbliższe otoczenie zaszczepiali już teraz swoim dziadkom i rodzicom.
Miłej lektury życzy
Redakcja

SPIS TREŚCI
Informacje pierwszej wody ... 10
Nowości ... 16
Instalacje z tworzyw sztucznych ... 19
Regulacyjna armatura podpionowa Herz – podstawa optymalnej hydrauliki instalacji ... 24
Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi ... 26
Zawory termostatyczne ... 30
Termostatyczne zawory mieszające ATM nowej generacji firmy AFRISO ... 34
Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe ... 36
Instalacja grzewcza – sprawna i pozbawiona problemów ... 42
Pompy elektroniczne w optymalizacji pracy instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych ... 44
Rodzaje klimatyzatorów typu split i ich zastosowanie ... 50
Sposoby odprowadzania skroplin z instalacji klimatyzacyjnych ... 56
LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter ... 60
Pytania czytelników ... 63
Wentylacja w budynkach energooszczędnych i pasywnych ... 70
Przegląd wentylatorów ... 72
Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ... 76
Warsztat ... 82

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

www.fachowyinstalator.pl<br />

LUTY <strong>2017</strong> NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 1/<strong>2017</strong>


15 lat w Polsce<br />

Klimatyzatory SPLIT na czynnik R32<br />

Wybierz urządzenie sprawdzone i niezawodne, które doskonale sprawdzi się za wiele lat,<br />

zarówno pod względem wymagań prawnych, technicznych jak i wizualnych.<br />

Pamiętaj, że wysoka jakość to dobra inwestycja i oszczędność.<br />

BLUEVOLUTION - to gama urządzeń klimatyzacyjnych Daikin pracujących na czynnik chłodniczy R32.<br />

System SPLIT - to układ jednostki wewnętrznej i agregatu zewnętrznego służące chłodzeniu lub ogrzewaniu.<br />

Doskonale sprawdza się w pomieszczeniach od 20 do 70m 2 , zarówno mieszkalnych jak i komercyjnych.<br />

Czynnik R32 - czynnik chłodniczy użyty w instalacji, dzęki któremu system jest bardziej efektywny energetycznie.<br />

Dodatkowo czynnik ten ma najmniejsze oddziaływanie na środowisko naturalne.<br />

Innowacyjność<br />

Doświadczenie<br />

Zaufanie<br />

www.daikin.pl


R.<br />

OD REDAKCJI<br />

Słuchając ostatnio wiadomości w radiu czy TV wydawać by się mogło,<br />

że najczęściej powtarzanym słowem jest „smog”. Problem jakości powietrza<br />

w naszym kraju wreszcie stał się tematem ważnym nie tylko uwagi<br />

dziennikarzy ale również władz lokalnych. I nic dziwnego. Kłęby czarnego<br />

dymu wydobywające się z komina to już nie tylko stary obrazek<br />

z Bytomia czy Katowic. Z powodu smogu, zimową porą, cierpimy wszyscy.<br />

Z czego to wynika? Przyczyn jest wiele – stare kotły, złej jakości paliwo, traktowanie<br />

kotłów na paliwo stałe jak domowych spalarni śnieci. Ale to są tylko<br />

przyczyny bezpośrednie. Na to wszystko można zaradzić ustawami i programami<br />

wspierającymi zakup nowoczesnych, ekologicznych urządzeń. Gorzej<br />

jest z przyczynami pośrednimi – czyli głównie świadomością ekologiczną,<br />

w właściwie jej brakiem. Edukacja w tym temacie powinna rozpocząć się jak<br />

najszybciej, tak by dorastające pokolenie nie popełniało błędów rodziców<br />

i wzrastało w przekonaniu, że to od nich zależy jakość życia na ziemi. A zapał<br />

do dbania o najbliższe otoczenie zaszczepiali już teraz swoim dziadkom<br />

i rodzicom.<br />

Miłej lektury życzy<br />

Redakcja<br />

Wydawca:<br />

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.<br />

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30<br />

32-590 Libiąż<br />

Biuro w Warszawie:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel. +48 22 635 05 82<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Redaktor Naczelna:<br />

Małgorzata Dobień<br />

malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />

Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />

Robert Madejak<br />

tel. kom. 512 043 800<br />

robert.madejak@targetpress.pl<br />

Dział Promocji i Reklamy:<br />

Andrzej Kalbarczyk<br />

tel. kom. 531 370 279<br />

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />

Ryszard Staniszewski<br />

tel. kom. 503 110 913<br />

ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />

Marcin Kostyra<br />

tel. kom. 530 442 033<br />

marcin.kostyra@targetpress.pl<br />

Dyrektor Zarządzający:<br />

Robert Karwowski<br />

tel. kom. 502 255 774<br />

robert.karwowski@targetpress.pl<br />

Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Prenumerata:<br />

prenumerata@fachowyinstalator.pl<br />

Skład:<br />

As-Art Violetta Nalazek<br />

as-art.studio@wp.pl<br />

Druk:<br />

MODUSS<br />

www.fachowyinstalator.pl<br />

inne nasze tytuły:<br />

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie<br />

prawo ich re da gowania oraz skracania.<br />

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.<br />

4 <strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


ST.SPIS TREŚCI<br />

temat numeru<br />

Fot. IGLOTECH<br />

ODPROWADZANIE<br />

SKROPLIN Z INSTALACJI<br />

KLIMATYZACYJNYCH<br />

czytaj od strony<br />

56<br />

Informacje pierwszej wody .................................................................................................................................................. 10<br />

Nowości ...................................................................................................................................................................................... 16<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych ........................................................................................................................................ 19<br />

Regulacyjna armatura podpionowa Herz – podstawa optymalnej hydrauliki instalacji................................ 24<br />

Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi .......... 26<br />

Zawory termostatyczne ......................................................................................................................................................... 30<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM nowej generacji firmy AFRISO ............................................................ 34<br />

Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe ........................................................................ 36<br />

Instalacja grzewcza – sprawna i pozbawiona problemów ....................................................................................... 42<br />

Pompy elektroniczne w optymalizacji pracy instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych .................................... 44<br />

Rodzaje klimatyzatorów typu split i ich zastosowanie ............................................................................................... 50<br />

Sposoby odprowadzania skroplin z instalacji klimatyzacyjnych ............................................................................ 56<br />

LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter .... 60<br />

Pytania czytelników ................................................................................................................................................................. 63<br />

Wentylacja w budynkach energooszczędnych i pasywnych ................................................................................... 70<br />

Przegląd wentylatorów .......................................................................................................................................................... 72<br />

Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ................. 76<br />

Warsztat ...................................................................................................................................................................................... 82<br />

6<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


ABY BYĆ NAJLEPSZYM<br />

MONTUJ NAJLEPSZE<br />

“Jest niezawodna<br />

i łatwa w montażu<br />

– to sprawia,<br />

że szybko wykonuję<br />

swoją pracę<br />

i jestem godny<br />

zaufania.”<br />

WCIĄŻ NIEZAWODNA, WCIĄŻ NAJLEPSZA<br />

Jest mnóstwo powodów dla których pompa ALPHA2 jest najbardziej popularną pompą<br />

obiegową. Jednym z nich jest solidna praca dzień po dniu przez wiele lat. Pompa potwierdza<br />

swoją niezawodność nawet w najtrudniejszych instalacjach, dlatego instalując pompę u<br />

klienta dajesz gwarancję wieloletniej pracy. Kolejną zaletą jest niezwykle prosty i szybki<br />

montaż. Po prostu podłącz i masz to z głowy. Ponadto pompa posiada najlepszy na świecie<br />

wskaźnik efektywności energetycznej.<br />

Dowiedz się więcej o ALPHA2 i skorzystaj z przydatnych narzędzi Grundfos oraz szkoleń<br />

internetowych na stronie grundfos.pl


Free Polska Sp. z o.o.<br />

Biuro handlowe:<br />

<br />

<br />

<br />

www.gree.pl<br />

DYSTRYBUTORZY<br />

klimatyzacji Gree w Polsce<br />

<br />

FHU “Bezet” Sp. j.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Poznań<br />

Wrocław<br />

Bydgoszcz<br />

Warszawa<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Kraków


Klimatyzator ścienny BORA marki Gree - nowość <strong>2017</strong><br />

BORA<br />

<br />

<br />

pracuje na najbardziej<br />

ekologicznym czynniku chłodniczym R32<br />

<br />

<br />

nowoczesnym ponadczasowym designem szeroki zakres mocy<br />

chłodniczej<br />

<br />

<br />

wysokie<br />

współczynniki SEER oraz SCOP <br />

<br />

wiele<br />

funkcji gwarantujących najwyższy komfort<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

R32<br />

5 lat<br />

GWARANCJI<br />

szeroki zakres<br />

PRACY<br />

<br />

w funkcję I Feel<br />

tryb turbo<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

dodatkowe filtry antybakteryjne <br />

-<br />

<br />

funkcję +8 stopni C <br />

<br />

Funkcje automatycznej pracy <br />

<br />

<br />

<br />

5 letnia gwarancja producenta.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1234<br />

<br />

WENTYLATORA<br />

1<br />

<br />

SNU - 1<br />

jonizator<br />

PLAZMOWY


IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

15 jubileuszowa edycja<br />

FORUM WENTYLACJA-SALON KLIMATYZACJA <strong>2017</strong><br />

Już po raz 15, w Warszawie odbędą się Międzynarodowe<br />

Targi Techniki Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej i Chłodniczej<br />

FORUM WENTYLACJA – SALON KLIMATYZACJA <strong>2017</strong>.<br />

Jest to najważniejsze wydarzenie dedykowane branży wentylacyjnej,<br />

klimatyzacyjnej i chłodniczej, które<br />

co roku gromadzi ok. 6000 przedstawicieli<br />

branży: producentów, dystrybutorów, projektantów,<br />

wykonawców instalacji, przedstawicieli<br />

fi rm wykonawczych, osób odpowiedzialnych za<br />

odbiory techniczne i eksploatację, inwestorów,<br />

architektów, przedstawicieli uczelni wyższych<br />

i przyszłych inżynierów. Targom towarzyszą<br />

wydarzenia specjalne: Seminaria Eksperckie,<br />

Warsztaty Projektanta, Warsztaty Chłodnicze,<br />

Warsztaty CAD, Arena TECHNOLOGII,<br />

Strefa INSTALATORA oraz KONKURS Najciekawszy<br />

Produkt <strong>2017</strong>.<br />

Forum Wentylacja – Salon Klimatyzacja <strong>2017</strong> odbędzie<br />

się w dniach 7-8 marca <strong>2017</strong>, w Centrum<br />

Targowo-Kongresowym MT Polska przy ulicy<br />

Marsa 56C w Warszawie. Udział w targach i wydarzeniach<br />

towarzyszących wymaga wcześniejszej rejestracji.<br />

Więcej informacji na: www.forumwentylacja.pl<br />

Źródło: Stowarzyszenie Polska Wentylacja<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Wielka premiera systemu klimatyzacji LG Multi V 5<br />

1 grudnia 2016 odbyła się polska premiera najnowszego<br />

systemu klimatyzacji LG Multi V 5. W nowoczesnych<br />

wnętrzach ATM Studio w Warszawie dla ponad 200 Partnerów<br />

Biznesowych oraz Pracowników firmy LG Electronics<br />

odbył się niesamowity pokaz nowego rozwiązania<br />

systemu ze zmiennym przepływem czynnika chłodniczego<br />

(VRF).<br />

Najnowsze urządzenie z serii LG MULTI V przesuwa<br />

granice w jeszcze bardziej usprawnioną funkcjonalność<br />

optymalizując efektywność energetyczną i maksymalnie<br />

zwiększając komfort użytkownika. Premierę<br />

tego wyjątkowego produktu uświetnił spektakularny<br />

pokaz laserowy oraz zapierający dech w piersiach pokaz<br />

systemu Multi V 5 w zaawansowanej technologii<br />

mappingu, który był wyświetlany łącznie na ponad<br />

320 m 2 powierzchni. Uroczysta gala stała się także<br />

wyśmienitą okazją do wręczenia specjalnych wyróżnień<br />

dla najlepszych fi rm współpracujących z LG już<br />

od wielu lat.<br />

Prezentacji najnowszej 5. generacji systemu Multi V towarzyszyła<br />

też bogata ekspozycja urządzeń LG, gdzie najnowszy<br />

agregat Mulit V 5 można było obejrzeć również od środka.<br />

Uroczysta gala była wyśmienitą okazją do wręczenia specjalnych wyróżnień<br />

dla najlepszych firm współpracujących z LG już od wielu lat<br />

Nowe fl agowe rozwiązanie systemu klimatyzacji, MULTI V 5,<br />

będzie dostępne w Polsce w pierwszym kwartale roku <strong>2017</strong>.<br />

Źródło: LG<br />

10<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


7-8 MARCA<br />

WARSZAWA<br />

WYDARZENIA TARGOWE<br />

SEMINARIA<br />

dwudniowy cykl wykadów, ródo praktycznej wiedzy<br />

ARENA TECHNOLOGII<br />

systemy VRF oraz wentylatory oddymiajce<br />

STREFA INSTALATORA<br />

praktyczne pokazy i montae, wymiana dowiadcze<br />

KONKURS<br />

najnowsze urzdzenia prezentowane przez wystawców<br />

MIDZYNARODOWE TARGI<br />

TECHNIKI WENTYLACYJNEJ,<br />

KLIMATYZACYJNEJ I CHODNICZEJ<br />

Pomysodawca i organizator:<br />

spw@wentylacja.org.pl|tel./fax 22 542 43 14<br />

BEZPATNE<br />

ZAPROSZENIE<br />

Bye na I edycji targów? Mamy dla Ciebie<br />

bezpatne zaproszenie – skontaktuj si z nami<br />

www.forumwentylacja.pl<br />

e-mail: forum@forumwentylacja.pl


IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

Dookoła Polski z mobilną ekspozycją produktów<br />

Zehnder<br />

Ponad 100 lokalizacji w całym kraju w 6 miesięcy<br />

odwiedziła w 2016 roku przyczepa ekspozycyjna<br />

fi rmy Zehnder.<br />

Zainteresowanie produktami grzewczymi, chłodzącymi<br />

i wentylacyjnymi Zehndera jest naprawdę<br />

duże. Prezentacje, szkolenia, testowanie produktów<br />

przez klientów, a następnie przejazd w inne miejsce<br />

i dalszy ciąg ekspozycji – tak wyglądały kolejne dni<br />

trasy przyczepy ekspozycyjnej.<br />

Od 7 do 9 września mobilna ekspozycja prezentowała<br />

produkty Zehndera na pierwszej Giełdzie<br />

Towarowej Grupy Instal-Konsorcjum w łódzkiej Hali<br />

Expo. To wyjątkowe wydarzenie odwiedziło ponad<br />

2000 fi rm instalacyjnych oraz przeszło 100 dostawców<br />

towarów handlowych i usług. Mieli okazję<br />

poznać najbardziej interesujące i innowacyjne rozwiązania<br />

z zakresu techniki grzewczej, instalacyjnej<br />

i sanitarnej oraz odnawialnych źródeł energii,<br />

a na dodatek czekały też na nich wyjątkowe rabaty.<br />

Kilka tysięcy osób, które zobaczyło mobilną ekspozycję<br />

Zehndera w roku 2016, postawiło wysoko poprzeczkę<br />

pod kątem frekwencji. W minionym roku<br />

najczęściej testowanym rozwiązaniem była nowa<br />

centrala wentylacyjna Zehnder ComfoAir Q. A która<br />

nowość wzbudzi największe zainteresowanie w obecnym<br />

roku? Szczegóły trasy już w lutym na www.zehnder.pl.<br />

Mamy nadzieję, że spotkamy się z jeszcze większą<br />

liczbą osób niż w minionym roku.<br />

Źródło: Zehnder<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Gwarancja 7 lat na wszystkie urządzenia Midea<br />

Od stycznia <strong>2017</strong> roku firma Zymetric wprowadziła<br />

7-letnią gwarancję na wszystkie<br />

urządzenia marki Midea, tj. na serie:<br />

Home, Multi i Business Comfort oraz<br />

systemy VRF.<br />

Postępowanie gwarancyjne może<br />

być dokonywane wyłącznie przez<br />

Autoryzowanych <strong>Instalator</strong>ów<br />

Midea, którzy posiadają specjalne<br />

certyfikaty uprawniające do takiej<br />

czynności. Certyfikaty można uzyskać<br />

podczas szkoleń organizowanych<br />

w siedzibie firmy Zymetric. Warunkiem<br />

utrzymania gwarancji jest dokonywanie<br />

przeglądów technicznych nie rzadziej niż:<br />

– raz do roku dla budynków mieszkalnych,<br />

– dwa razy do roku dla obiektów komercyjnych,<br />

– trzy raz w roku dla pomieszczeń technicznych.<br />

Wydłużenie gwarancji do 7 lat, to kolejny<br />

dowód na to, że nowe urządzenia<br />

Midea wprowadzane przez Zymetric<br />

Sp. z o.o. gwarantują wysokie parametry<br />

pracy i niezawodność działania w każdych<br />

warunkach.<br />

Więcej szczegółów na: www.midea-electric.pl<br />

Źródło: Zymetric<br />

12<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

Nowy oddział Iglotech w Gdyni<br />

Iglotech zaprasza wszystkich<br />

do nowego oddziału Iglotech<br />

w Gdyni przy ul. Hutniczej 19.<br />

Nowy oddział dostarcza klientom<br />

produkty z zakresu klimatyzacji,<br />

wentylacji, chłodnictwa. Oddział<br />

w Gdyni gwarantuje szybką obsługę,<br />

dostępność produktów,<br />

niskie ceny, pomoc doradcy techniczno-handlowego<br />

oraz ciekawe<br />

promocje.<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Źródło: Iglotech<br />

Systemy Sanpress Inox i Prestabo<br />

w nowym budynku na Mokotowie<br />

Instalacje oparte na wysokiej jakości materiałach i nowoczesnej<br />

technologii są gwarancją bezpieczeństwa, higieny<br />

i bezproblemowej eksploatacji, co jest ważne zarówno<br />

z punktu widzenia inwestora, jak i wykonawcy, czy w końcu<br />

samych użytkowników obiektu. Dlatego w nowym wielokondygnacyjnym<br />

budynku mieszkalno-usługowym przy<br />

ul. Huculskiej 5 na warszawskim Mokotowie zastosowano<br />

sprawdzone systemy zaprasowywane Sanpress Inox i Prestabo<br />

fi rmy Viega.<br />

Poziomy i piony instalacji zimnej i ciepłej wody użytkowej<br />

zaprojektowano z rur ze szwem spawanych laserowo, ze<br />

stali odpornej na korozję o numerze 1.4521, zgodnych<br />

z normą PN-EN 10088/PN-EN 10312 seria 2. Rury zostały<br />

połączone kształtkami systemu Sanpress Inox, które, podobnie<br />

jak inne złączki fi rmy Viega, charakteryzuje zaprasowanie<br />

przed i za uszczelką. Gwarantuje to najwyższy<br />

poziom bezpieczeństwa. W instalacji zastosowano elementy<br />

o średnicach od 15 do 108 mm. Piony poprowadzone<br />

zostały w mieszkaniach, w szachtach instalacyjnych.<br />

Ciepła woda użytkowa dostarczana jest z węzła umieszczonego<br />

na poziomie garaży. Stal nierdzewna to najlepsze<br />

możliwe rozwiązanie pod względem odporności na korozję<br />

i higieny wody pitnej. Materiał ten jako jedyny nie<br />

powoduje wtórnego zanieczyszczenia wody. Instalacja<br />

jest przystosowana do przegrzewów stosowanych<br />

do zwalczania bakterii legionella.<br />

Pestabo to sprawdzony i ekonomiczny system zaprasowywany<br />

ze stali czarnej ocynkowanej zewnętrznie. W budynku<br />

przy ul. Huculskiej wykonano w nim instalacje ciepła<br />

technologicznego (średnice od 15 do 108 mm) oraz instalację<br />

hydrantową, zlokalizowaną w garażach (średnice 54,<br />

64 i 76 mm). W tym drugim przypadku zastosowano rury<br />

ocynkowane podwójnie – zewnętrznie i wewnętrznie.<br />

Są one wykonane z jednej taśmy stalowej i cynkowane<br />

ogniowo z obu stron w procesie Sendzimira. Grubość warstwy<br />

cynku wynosi 20 μ. Dzięki temu stalowa rura Prestabo<br />

jest optymalnie chroniona przed korozją. Bardzo ważną<br />

zaletą tego systemu, szczególnie przy dużych projektach,<br />

jest również doskonały stosunek ceny do jakości.<br />

Źródło: Viega<br />

14<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP.<br />

System GMV także w twoim domu!<br />

Nowością w ofercie GREE w Polsce w <strong>2017</strong> roku są<br />

systemy zmiennego przepływu czynnika VRF zapewniające<br />

nie tylko klimatyzację, ale także ogrzewanie<br />

pomieszczeń oraz ciepłą wodę użytkową.<br />

System ten znany jako GREE GMV 5 Home poza<br />

bardzo dobrymi parametrami pracy oraz wysoką<br />

niezawodnością charakteryzuje się szeroką gamą<br />

jednostek wewnętrznych oraz ich wydajności (kanałowe,<br />

kasetonowe, ścienne, konsole oraz przypodłogowo-sufi<br />

towe). Agregaty GMV 5 występują<br />

w wydajnościach od 12,1 do 28,0 kW i w zależności<br />

od trybu pracy (chłodzenie, ogrzewanie,<br />

przygotowywanie c.w.u., ogrzewanie oraz przygotowanie<br />

c.w.u., chłodzenie oraz przygotowanie<br />

c.w.u.) mogą pracować przy temperaturach nawet<br />

od -15 °C do 43 °C. Dzięki zastosowaniu odzysku<br />

ciepła system jest wyjątkowo wydajny i energooszczędny.<br />

Dużą zaletą zastosowania GMV5 Home jest wygoda użytkowania<br />

oraz ekologiczna praca jednego centralnego układu<br />

klimatyzacji, ogrzewania oraz przygotowania c.w.u dla całego<br />

budynku.<br />

www.gree.pl<br />

Wentylatory<br />

dachowe<br />

Gwarantowana jakość i niezawodność<br />

NOWOsc ´ ´<br />

REKLAMA<br />

Przedstawicielstwo na Polskę centralną i północną:<br />

ISTPOL Sp. z o.o.<br />

ul. Borzymowska 32, 03-565 Warszawa<br />

tel./fax: (22) 663 48 15, 639 86 48, 743 69 79<br />

fax (22) 743 69 77<br />

www.istpol.pl, e-mail: istpol@istpol.pl<br />

Przedstawicielstwo na Polskę południową:<br />

PPUH “EL-TEAM” Sp. z o.o.<br />

Aleja Młodych 26-28, 41-106 Siemianowice Śląskie<br />

tel. (32) 204 36 28, 229 03 71, 220 00 04<br />

fax (32) 220 00 05<br />

www.el-team.com.pl, e-mail: el-team@el-team.com.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

15


N.<br />

NOWOŚCI<br />

Samoprzylepne maty grzejne DEVImat<br />

Instalacja cienkowarstwowych mat grzejnych DEVImat<br />

jest trzy razy szybsza w stosunku do zwykłych mat<br />

i znacznie tańsza. Idealne rozwiązanie do regulacji to sterowniki<br />

DEVIreg Touch lub DEVIreg Smart.<br />

Coraz częściej w naszych domach stosujemy ogrzewanie<br />

podłogowe. Zastosowanie elektrycznej maty grzejnej jest<br />

korzystne z wielu powodów. Jednym z nich jest to, że gdy zostanie<br />

wyłączone centralne ogrzewanie podczas chłodniejszych<br />

dni wiosną lub jesienią, można w krótkim czasie podgrzać podłogę<br />

do temperatury komfortowej. Okazuje się, że komfort ten możemy<br />

mieć za naprawdę niewielką cenę. Eksploatacja elektrycznego ogrzewania<br />

podłogowego DEVI w standardowej łazience to koszt niecałych 20 zł<br />

miesięcznie. Systemy ogrzewania podłogowego DEVI można zainstalować w każdym<br />

pomieszczeniu, w każdym rodzaju mieszkania – zarówno w nowoczesnym budownictwie,<br />

jak i w starej kamienicy.<br />

Instalacja samoprzylepnej maty DEVImat to również oszczędność kosztów samego montażu – np. pięciometrowa łazienka<br />

potrzebuje aż 50 kg mniej kleju, co daje oszczędność nawet do 150 złotych.<br />

www.danfoss.com<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Zestawy grupy bezpieczeństwa<br />

Seria armatury regulująco-zabezpieczającej marki Ferro wzbogaciła się<br />

o zestawy grupy bezpieczeństwa dla naczyń przeponowych o pojemności<br />

do 35 l i średnicy nie większej niż 320 mm. Ich funkcją jest ochrona instalacji<br />

przed niebezpiecznym wzrostem ciśnienia spowodowanym wzrostem<br />

temperatury wody i jej rozszerzalnością cieplną. Zestawy przeznaczone<br />

są do samodzielnego montażu. W skład zestawu wchodzi: belka ze stali<br />

o grubości 2 mm, odpowietrznik automatyczny z zaworem stopowym,<br />

zawór bezpieczeństwa, manometr oraz szybkozłącze do naczynia przeponowego<br />

(tylko w modelu GB30SN01). Parametry techniczne urządzeń są<br />

następujące: maksymalna temperatura pracy: 95°C, maksymalne ciśnienie<br />

pracy: do 6 bar, maksymalna chwilowa temperatura wody: 110°C.<br />

www.ferro.pl<br />

Termostatyczny zawór mieszający NovaMix Value<br />

Wysokiej jakości armatura jest jedną z głównych kompetencji fi rmy Taconova. Zawory<br />

mieszające NovaMix Value mogą być stosowane zarówno miejscowo – w punktach<br />

poboru, jak i do centralnego ograniczania temperatury w instalacjach o dużych<br />

przepływach. Dzięki niezawodnej regulacji temperatury gwarantują użytkownikom<br />

budynku najlepszą ochronę przed oparzeniami. Samoczynna funkcja zaworów<br />

mieszających nie wymaga żadnej energii pomocniczej i tym samym zapewnia<br />

oszczędność dodatkowych komponentów regulacyjnych.<br />

Trzy różne średnice: 3/4” (DN15), 1” (DN20) i 1 1/4” (DN25), gwarantują szeroki<br />

wachlarz zastosowań. Specjalne uszczelnienia zaworu na kolbie regulującej<br />

redukują niepożądane podmieszanie do minimum, co pozwala na maksymalne<br />

wykorzystanie temperatury panującej w buforze.<br />

www.taconova.com<br />

16<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


NOWOŚCI N.<br />

Złączki Viega w rozmiarze XL<br />

Wymagania stawiane złączkom o dużych średnicach są<br />

szczególnie wysokie, ponieważ w ich przypadku każda<br />

awaria grozi poważnymi konsekwencjami. Viega oferuje<br />

kształtki XL o średnicach od 64 do 108 mm. Systemy zaprasowywane<br />

Prestabo, Sanpress Inox i Profi press tworzą<br />

spójną ofertę, pozwalającą zmontować nawet najbardziej<br />

skomplikowane instalacje w zakresie średnic od 15 do<br />

108 mm. Pomimo tego, że każdy z tych systemów jest jednolity,<br />

kształtki o średnicach od 64 do 108 mm zdecydowanie<br />

różnią się konstrukcyjnie od standardowych złączek<br />

o wymiarach 15-54 mm.<br />

W przypadku elementów o niższych średnicach, po zaciśnięciu<br />

złączki wyraźnie widać, że zaprasowanie zostało<br />

wykonane z obu stron uszczelki. Przy średnicach XL często,<br />

zwłaszcza przy niedostatecznym oświetleniu na budowie,<br />

trudno jest na pierwszy rzut oka ocenić, czy zaprasowanie<br />

w ogóle zostało wykonane. Dlatego wszystkie kształtki XL są<br />

wyposażone w znaczniki, które po zaciśnięciu należy usunąć,<br />

aby nie było żadnych wątpliwości.<br />

Unikalna na rynku konstrukcja złączek XL fi rmy Viega gwarantuje,<br />

że rura nie wysunie się z kształtki nawet przy zaistnieniu<br />

uderzenia hydraulicznego. Efekt ten uzyskano dzięki<br />

zamontowaniu grzebienia ze stali odpornej na korozję z zębami<br />

pochylonymi w kierunku wnętrza kształtki. Podczas<br />

zaprasowywania grzebień zestala się z materiałem rury tworząc<br />

nierozerwalne połączenie.<br />

www.viega.pl<br />

Zawór kulowy czerpalny<br />

W ofercie armatury wodnej marki Ferro pojawił<br />

się nowy produkt – zawór kulowy czerpalny<br />

KPC1 i KPC2. Charakterystyka produktu: wkrętny,<br />

z dławikiem oraz z końcówką do podłączenia<br />

węża z szybkozłączem. Kula i korpus wykonane są<br />

z mosiądzu, uszczelnienia kuli i trzpienia z PTFE,<br />

uchwyt ze stali. Ciśnienie nominalne wynosi:<br />

1,0 MPa (10 bar), maksymalna temperatura pracy:<br />

65°C.<br />

www.ferro.pl<br />

Grzejnik Zehnder Charleston<br />

w nowej odsłonie<br />

Zehnder Polska wprowadza<br />

interesujące uzupełnienie<br />

do popularnych grzejników<br />

żeberkowych stalowych<br />

Zehnder Charleston<br />

– paletę całkowicie nowych<br />

wariantów wykończenia<br />

powierzchni. Do 60 kolorów<br />

znanych ze standardowego<br />

zestawu barw Zehnder<br />

i szeroko stosowanego<br />

wykończenia powierzchni<br />

lakierem bezbarwnym<br />

Technoline dodano zupełnie<br />

nowe. To wymagające<br />

technicznie, ale często stosowane przez projektantów wnętrz<br />

i inwestorów: jasny Technoline, matowy Technoline, czarna miedź<br />

młotkowana i czarne srebro młotkowane. Całość produkowana<br />

jest w technologii LaZer made. Ta innowacyjna metoda spawania<br />

wiązką lasera grzejników członowych wyznacza zupełnie nowe<br />

standardy jakościowe i technologiczne w zakresie precyzji, jakości<br />

i walorów funkcjonalnych.<br />

www.zehnder.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

17


N.<br />

NOWOŚCI<br />

Izolacja termiczna i akustyczna dla wymagających<br />

Tubolit DG Plus to najnowsza propozycja ze znanej i sprawdzonej gamy produktów<br />

fi rmy Armacell, przeznaczonych do izolacji termicznej oraz akustycznej<br />

do systemów grzewczych, instalacji ciepłej i zimnej wody. Otulina ta dopasowana<br />

jest do rur wielowarstwowych i wykonanych z tworzyw sztucznych,<br />

a stosować ją można do wszystkich rur, w których maksymalna wartość czynnika<br />

wynosi 100 stopni Celsjusza. Tubolit DG Plus spełnia wszystkie europejskie regulacje<br />

w zakresie oszczędności energii, posiada znak CE oraz jest zgodny z normą<br />

PN-EN 14313:2009. Nowa izolacja charakteryzuje się także bardzo niską emisją<br />

dymu w przypadku pożaru i sklasyfi kowana została jako materiał nierozprzestrzeniający<br />

ognia (NRO), dlatego też jej stosowanie jest bardzo bezpiecznie. Warto<br />

tutaj dodać, że w przypadku otuliny o grubości od 6 do 25 mm Euroklasa ogniowa<br />

wynosi BL-s1,d0, natomiast dla otuliny o grubości > 25 mm wartość ta określona<br />

została na poziomie CL-s1,d0.<br />

www.armacell.com<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Bateria do zastosowań klinicznych – wyższy poziom higieny<br />

W budynkach takich jak szpitale czy kliniki obowiązują ścisłe<br />

zasady dotyczące higieny. Z myślą o specjalnych zastosowaniach<br />

fi rma SCHELL zaprojektowała baterię dedykowaną<br />

placówkom zdrowia, którą można uruchamiać bez<br />

użycia dłoni. Baterie SCHELL VITUS dedykowane klinikom<br />

i szpitalom są dostępne w dwóch wersjach wykonania,<br />

różniących się między sobą mechanizmem regulacji temperatury<br />

wody. W zależności od indywidualnych wymagań<br />

można wybrać wersję z mieszaczem mechanicznym lub zaopatrzoną<br />

we wbudowany termostat.<br />

W wersji z termostatem temperaturę wody można komfortowo<br />

regulować za pomocą pokrętła umieszczonego<br />

z boku korpusu. Ten rodzaj mechanizmu gwarantuje również<br />

bezpieczeństwo użytkowania, dzięki ogranicznikom<br />

temperatury wody do 38°, które zmniejszają ryzyko poparzenia.<br />

Bateria jest również przystosowana do krótkotrwałej<br />

dezynfekcji termicznej w wodzie o temperaturze 70°C, co<br />

zapobiega rozwojowi chorobotwórczych ustrojów w instalacji<br />

wodnej.<br />

www.schell.pl<br />

TECEloop – przycisk spłukujący w kolorze roku <strong>2017</strong><br />

Instytut Pantone ogłosił kolor roku <strong>2017</strong>. Greenery jest żywy, energiczny i – tak jak<br />

pierwsze dni wiosny – ma symbolizować zmiany, nowy początek. TECEloop w kolorze<br />

trawiastej zieleni to szklany przycisk spłukujący, z możliwością doboru klawiszy, dostępnych<br />

w odcieniach bieli, srebra, złota i czerni. Z powodzeniem odnajdzie się w łazienkach<br />

urządzonych w stylu eko, w połączeniu z drewnem i płytkami ceramicznymi<br />

w kolorach ziemi. Zieleń ożywi wnętrze i przełamie<br />

minimalizm nowoczesnych łazienek. TECEloop jest<br />

łatwy w montażu i kompatybilny ze wszystkimi stelażami<br />

WC fi rmy TECE. Może być montowany tradycyjnie<br />

lub w formie zlicowanej z powierzchnią płytek<br />

– w tym przypadku niezbędna jest specjalna ramka<br />

montażowa.<br />

www.tece.pl<br />

18<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

Fot. GEBERIT<br />

Kanalizacja niskoszumowa, oparta na polietylenie wysokiej gęstości z mineralnym wypełnieniem PE-S2 zapewnia użytkownikom komfort akustyczny.<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych<br />

Chcesz się dowiedzieć więcej o rodzajach tworzyw najczęściej wykorzystywanych<br />

do produkcji rur i złączek oraz oznaczeniach rur? Podpowiadamy,<br />

jakie jest zastosowanie tego typu instalacji, a także jakie są sposoby ich<br />

łączenia i serwisowania.<br />

Polichlorek winylu, polietylen, polibutylen,<br />

polipropylen – to cztery<br />

tworzywa sztuczne wykorzystywane<br />

przy instalacjach. Oznaczają<br />

się one pewnymi wspólnymi<br />

cechami, a różnice, jakie występują<br />

miedzy nimi, pozwalają<br />

na jak najlepszy dobór materiału<br />

do określonej instalacji. Pamiętajmy,<br />

że rury z tworzyw sztucznych<br />

o strukturze termoplastycznej są<br />

stosowane już od prawie 50 lat.<br />

Dopasowane do wielu<br />

potrzeb<br />

Takie właśnie są instalacje z tworzyw<br />

sztucznych. Poza tym ich techniki łączenia<br />

pozwalają na łatwy montaż<br />

i ewentualna późniejszą sprawna<br />

wymianę. Dzięki swojej gładkiej strukturze,<br />

straty ciśnienia hydraulicznego są bardzo<br />

małe. W rurach z tworzyw sztucznych stosuje<br />

się także wkładki metalowe (najczęściej<br />

aluminium) wpływające korzystnie<br />

na ich własności mechaniczne. Kolejna<br />

korzyść jest taka, że instalacje z tworzyw<br />

sztucznych nie zarasta, ponieważ nie tworzą<br />

sie na niej osady. Rury z tworzyw sztucznych<br />

są też odporne na działanie korozji.<br />

Woda, która wydobywa się z takich rur, jak<br />

wynika z przeprowadzanych badań, nie<br />

niesie ze sobą żadnych substancji osadzających<br />

sie na ściankach takich instalacji. Rury<br />

z tworzyw sztucznych prawie nie przewodzą<br />

ciepła, dlatego izolowanie ich nie jest<br />

konieczne, co stanowi dodatkową zaletę<br />

przy ich wyborze i instalacji. Niemniej przy<br />

ich montażu konieczna jest kompensacja<br />

– jest ona niezbędna dlatego, ponieważ rury<br />

takie wykazują znaczny współczynnik rozszerzalności<br />

cieplnej (0,08-0,18 mm/(m·K)).<br />

Oznacza to, że odcinek rury o długości<br />

1 m rozszerzy się o 4 - 9 mm pod wpływem<br />

wody o temperaturze 60ºC. Takiego zabiegu,<br />

w przypadku tworzyw sztucznych,<br />

dokonuje się jej za pomocą odpowiednich<br />

zmian kierunku rur, kompensatorów<br />

U-kształtnych oraz kielichów kompensacyjnych<br />

pozwalających na swobodną pracę<br />

instalacji wodnej. Ale oczywiście w analizie<br />

montażu instalacji z tworzyw sztucznych<br />

nie możemy skupić się tylko na instalacjach<br />

służących przesyłowi zimnej i ciepłej wody.<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych stosuje się<br />

bowiem także do ogrzewania płaszczyznowego,<br />

chłodzenia oraz w instalacjach<br />

typu przemysłowego.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

19


I.<br />

instalacje<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych<br />

w ogrzewaniu płaszczyznowym<br />

Instalowanie instalacji sztucznych<br />

w ogrzewaniu płaszczyznowym jest<br />

w ostatnich latach bardzo popularne.<br />

A wszystko dzięki polietylenowi. Dzięki<br />

temu tworzywu ciepłota w pomieszczeniach<br />

jest najbardziej przyjazna dla<br />

użytkowników lokali – wysoka w obrębie<br />

nóg, ze zmniejszającą się ciepłotą<br />

w obszarze głowy. Taka temperatura<br />

gwarantuje optymalny komfort ciepły<br />

– i jest to argument do montażu takich<br />

instalacji. Poza tym w grę wchodzą<br />

wszelkie dodatkowe zalety rur z tworzyw<br />

sztucznych, o których zostało napomknięte<br />

powyżej.<br />

Chłodzenie<br />

Podstawą instalacji z tworzyw sztucznych<br />

wykorzystywanych w chłodzeniu<br />

są polimery, czyli materiały, w których<br />

głównymi składnikami są związki organiczne<br />

wielkocząsteczkowe. Polimery<br />

otrzymywane są z niskocząsteczkowych<br />

związków organicznych (monomerów)<br />

w reakcjach: polimeryzacji, polikondensacji<br />

oraz poliaddycji. Te tworzywa są<br />

odporne na wszelkie reakcje chemiczne.<br />

Rury tworzywowe posiadają też<br />

dużą odporność na agresywne media,<br />

dlatego mogą być wykorzystywane<br />

do montażu instalacji technologicznych<br />

w przemyśle chemicznym, spożywczym,<br />

itp., do transportu kwasów,<br />

zasad roztworów soli, a także (w ograniczonym<br />

zakresie) – tłuszczów.<br />

Fot. 1. Instalacje z tworzyw sztucznych są bardzo higieniczne, wytrzymałe i zapewniają<br />

wyjątkowo długi okres użytkowania.<br />

Instalacje typu przemysłowego<br />

Instalacje przemysłowe to wszelkiego<br />

typu urządzenia służące do rozdrabniania,<br />

rektyfikacji, odpylania i suszenia,<br />

a także mieszania, odparowania<br />

czy destylacji. Naturalne jest, że innych<br />

instalacji użyjemy w branży spożywczej<br />

jak i chemicznej. Dlatego<br />

Fot. GALMONT<br />

należy zwrócić szczególną uwagę<br />

na to, które aspekty danej instalacji są<br />

najważniejsze. Istotny jest też problem<br />

optymalizacji kosztów produkcji<br />

instalacji sztucznych typu przemysłowego.<br />

Zastosowanie niektórych rozwiązań<br />

może nieść za sobą zmniejszenie<br />

kosztów, a co za tym idzie większą<br />

Fot. PIPELIFE<br />

20<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

Fot. PIPELIFE<br />

Fot. VESBO<br />

Fot. VESBO<br />

Fot. 3. Rury i złączki są dostarczane<br />

wraz z dedykowanym klejem.<br />

Fot. 4. Systemowe złączki znacznie<br />

przyspieszają montaż instalacji.<br />

Fot. 2. Łączenie rur z tworzyw sztucznych<br />

nie nastręczać problemów.<br />

satysfakcję klienta. Na rynku znaleźć<br />

można wiele firm specjalizujących się<br />

w projektowaniu i montażu instalacji<br />

przemysłowych, warto więc zadbać<br />

o doskonalenie się w produktach i...<br />

być konkurencyjnym.<br />

Sposoby łączenia i serwisowania<br />

instalacji z tworzyw sztucznych<br />

Łączenie rur z tworzyw sztucznych jest wygodne<br />

i łatwe. Istnieje kilka metod zespalania<br />

instalacji. Są to: zgrzewanie – zetknięte<br />

ze sobą końce przewodów podgrzewa<br />

się zgrzewarką elektryczną do temperatury,<br />

w której ulegną one uplastycznieniu;<br />

stygnąc, zespalają się w jednolity materiał,<br />

klejenie – kleje do instalacji muszą mieć<br />

odpowiednie atesty i być stosowane ściśle<br />

według wskazówek producenta; są<br />

dostarczane wraz z rurami i złączkami,<br />

połączenia mechaniczne (gwintowane,<br />

zaciskane, kołnierzowe, kielichowe) – poszczególne<br />

elementy skręca się ze spora<br />

siłą. Niestety tych rur nie można podłączyć<br />

bezpośrednio do grzejnika czy innego<br />

podobnego urządzenia. Odcinek bezpośrednio<br />

przylegający do urządzenia należy<br />

zakończyć rozdzielaczem lub odpowiednią<br />

kształtką. W zależności od materiału<br />

rury takie sprzedawane są w zwojach lub<br />

w pojedynczych odcinkach.<br />

Kilka słów o parametrach<br />

Jednym z ważniejszych parametrów instalacji<br />

z tworzyw sztucznych jest ich gęstość.<br />

Nie ma on znaczenia przy pracy instalacji,<br />

ale przy jej budowie juz tak. rury o mniejszej<br />

gęstości są bardziej praktyczne, ponieważ<br />

są lżejsze, łatwiej je transportować<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Tworzywo sztuczne wzmocnione aluminium<br />

Dorota Adamczyk-Dalasińska, Dyrektor ds. marketingu VESBO POLAND<br />

Wśród szerokiej gamy instalacji z tworzyw sztucznych<br />

niezmiennie jednymi z najpopularniejszych pozostają<br />

instalacje z polipropylenu PP-R. Szczególnie warte polecenia<br />

są rury wielowarstwowe, wykonane z polipropylenu<br />

z centralnie ulokowaną warstwą pełnego aluminium.<br />

Ich podstawowe zastosowanie to instalacje centralnego<br />

ogrzewania, jak również instalacje ciepłej i zimnej<br />

wody użytkowej. Dzięki innowacyjnej budowie warstwa<br />

aluminium w rurach V-CENTRO zabezpiecza instalacje<br />

przed przenikalnością tlenu oraz ogranicza wydłużalność<br />

termiczną. Polipropylen PP-R, który jest materiałem<br />

bazowym rur V-CENTRO cechuje się dużą odpornością<br />

na liczne związki chemiczne (kwasy, zasady), dzięki czemu<br />

może być stosowny, w przeciwieństwie do instalacji<br />

tradycyjnych, w przemyśle chemicznym czy też spożywczym.<br />

Porównując V-CENTRO z rurami tradycyjnymi należy<br />

odnotować też brak korozji i osadzania się kamienia,<br />

dzięki czemu przepływ rur się nie zmniejsza, a czas eksploatacji<br />

może wynosić nawet 50 lat. Polipropylen jest<br />

materiałem obojętnym fi zjologicznie, a więc nie wpływa<br />

na jakoś przepływającej przez instalację wody pitnej.<br />

Instalacje zgrzewane z PP-R to także niska przewodność<br />

cieplna, co ogranicza schładzanie wody w instalacji, mała<br />

głośność przepływu oraz mały ciężar materiału. Przewaga<br />

V-CENTRO to także prosty, szybki montaż, który nie<br />

jest bez znaczenia w przypadku kosztów całej instalacji.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

21


I.<br />

instalacje<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Wysokiej jakości instalacje z tworzyw sztucznych<br />

– różne tworzywa – różne zastosowanie<br />

Zuzanna Łepkowska, Product Manager Geberit Sp. z o.o.<br />

Podstawowym celem w każdej instalacji jest bezpieczeństwo<br />

i trwałość połączeń. W zależności od funkcji, jaką<br />

mamy zapewnić budynkowi, w zależności od rodzaju instalacji,<br />

w swojej ofercie Geberit ma zarówno tworzywa<br />

sztuczne jak i metale.Systemy kanalizacji sanitarnej i deszczowej<br />

opracowaliśmy na bazie tworzyw sztucznych:<br />

• Geberit HDPE, czyli rury odporne na uderzenia nawet<br />

w bardzo niskich temperaturach, odporne na wysoką<br />

temperaturę i agresywne media – to system kanalizacyjny,<br />

wytwarzany z polietylenu wysokiej gęstości (PE-HD).<br />

Tworzywo to jest przyjazne dla środowiska i podlega<br />

całkowitemu recyklingowi. Rury i kształtki z polietylenu<br />

wysokiej gęstości łączone są przez zgrzewanie doczołowe,<br />

zgrzewanie elektrooporowe z zastosowaniem elektromufy<br />

lub poprzez połączenia kielichowe, śrubunkowe<br />

i kołnierzowe. Rurociągi można montować konwencjonalnie,<br />

zalewać w betonie, układać pod ziemią jak również<br />

dla usprawnienia pracy prefabrykować w warsztatach.<br />

Rury i kształtki nie ulegają zniszczeniu ani trwałemu<br />

odkształceniu pod wpływem promieniowania UV, zmian<br />

temperatury i dlatego znakomicie nadają się również do<br />

odwodnienia obiektów mostowych. Idealnie komponują<br />

się z systemami odprowadzenia wody z dachu czy systemami<br />

kanalizacji technologicznej.<br />

• Geberit Silent-db20 – kanalizacja niskoszumowa, oparta<br />

na polietylenie wysokiej gęstości z mineralnym wypełnieniem<br />

PE-S2. Zwiększa ono ciężar rur i kształtek, redukując<br />

naturalne wibracje i skutecznie izolując dźwięki. Rury<br />

i kształtki z polietylenu łączone poprzez elektromufy, kielichy<br />

dwustronne, kielichy kompensacyjne, opaski łączące<br />

lub zgrzewanie doczołowe. System ten został opracowany<br />

dla budynków o podwyższonych wymaganiach akustycznych.<br />

Dzięki wyjątkowym rozwiązaniom technicznym<br />

popartym badaniami we własnym laboratorium akustycznym,<br />

system nie tylko spełnia warunki ochrony akustycznej,<br />

ale również wykazuje wysoką odporność charakterystyczną<br />

dla polietyleny wysokiej gęstości.<br />

• Geberit Silent-PP - system kanalizacji niskoszumowej wykonany<br />

z kopolimeru PP z dodatkiem minerałów, gwarantujących<br />

niską emisję hałasu. Znakomicie sprawdza się jako<br />

instalacja kanalizacji sanitarnej w budynkach wielorodzinnych.<br />

Połączenia kielichowe oraz zoptymalizowane pod<br />

względem hydraulicznym kształtki zapewniają szybki, prosty<br />

montaż oraz gwarantują bezawaryjną pracę. Niska rozszerzalność<br />

materiału umożliwia instalację całego systemu<br />

odpływowego bez kielichów kompensacyjnych. Wysoka<br />

sztywność obwodowa rur oraz uszczelki wargowe EPDM<br />

w kielichach zapewniają trwałą szczelność systemu.<br />

• System odwadniania dachów Geberit Pluvia, oparty<br />

o system rurowy wykonany z polietylenu wysokiej gęstości.<br />

Zaletą systemu Pluvia jest redukcja ilości wpustów dachowych<br />

oraz pionów spustowych w porównaniu z konwencjonalną<br />

kanalizacją deszczową. Wpusty dachowe są<br />

połączone z pionem przez zamontowany poziomo system<br />

rur HDPE. Kolektor ten nie wymaga spadku, gdyż duże<br />

prędkości przepływu powodują efekt samooczyszczania<br />

rur. Umożliwia to łatwe prowadzenie rurociągów pod stropem<br />

najwyższej kondygnacji budynku i w najbardziej dogodnym<br />

miejscu sprowadzenie pionu do kanalizacji deszczowej,<br />

bez uszczerbku dla architektury wnętrza budynku.<br />

Największa wartość dobrych instalacji tkwi w kompleksowości<br />

danego rozwiązania oraz zapewnieniu maksymalnego<br />

poziomu bezpieczeństwa. Coraz częściej, zarówno<br />

inwestor jak i wykonawca, kierują się przy wyborze instalacji<br />

nie tylko funkcją systemu, ale również szeregiem rozwiązań<br />

gwarantujących niezawodną pracę przez wiele lat.<br />

i montować. Kolejnym ważnym parametrem<br />

jest graniczna temperatura topnienia.<br />

Oczywiście im ona wyższa, tym instalacja<br />

ma szersze zastosowanie, ponieważ może<br />

przewodzić gorętszą ciecz. Następnie<br />

mamy rozszerzenie pod wpływem temperatury.<br />

Ten parametr jest ważny dlatego,<br />

ponieważ pozwala ustalić, jak bardzo rozszerza<br />

się rury pod wpływem długotrwałego<br />

oddziaływania wysokich temperatur.<br />

Na koniec zostaje jeszcze współczynnik<br />

chropowatości - im mniejszy, czyli im powierzchnia<br />

rury jest gładsza, tym opory<br />

przepływu cieczy są mniejsze.<br />

Serwisowanie<br />

Na rynku jest wiele firm zajmujących<br />

sie serwisowaniem instalacji z tworzyw<br />

sztucznych. Dobrze jednak, abyśmy nauczyli<br />

się podstaw działań umożliwiających<br />

nam reakcje podczas zepsucia się<br />

zamontowanej przez nas rury. Warto więc<br />

22<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

Fot. VESBO<br />

Fot. GALMONT<br />

Fot. 5. Rury powinny posiadać informacje<br />

o klasie zastosowania.<br />

Fot. 6. Instalacje z tworzyw sztucznych świetnie sprawdzają się w ogrzewaniu<br />

płaszczyznowym.<br />

na pewno zapoznać się z ich oznaczeniami<br />

- rury muszą posiadać informację<br />

o klasie zastosowania, ciśnieniu oraz maksymalnej<br />

temperaturze roboczej wraz<br />

z przywołaniem odpowiednich norm<br />

PN-EN ISO. Dobrze jest też poznać jak<br />

najszerzej temat, jakim są metody ich<br />

łączenia i instalowania z urządzeniem<br />

właściwym. Tylko wówczas będziemy<br />

konkurencyjni na rynku i odnajdziemy się<br />

szybko w nowych technologiach montażu<br />

i serwisu, które niesie nam przyszłość.<br />

Policzmy korzyści<br />

Podsumowując – instalacje z tworzyw<br />

sztucznych dają nam wysoką jakość przy<br />

Fot. 7. Wysoka jakość przy małych obciążeniach – to efekt stosowania instalacji z tworzyw<br />

sztucznych.<br />

Fot. PIPELIFE<br />

małych obciążeniach. Takie instalacje są<br />

bardzo higieniczne, wytrzymałe i zapewniają<br />

wyjątkowo długi okres użytkowania<br />

instalacji. Można je również poddać centralnej<br />

próbie szczelności - zapewnia nam<br />

ona większe bezpieczeństwo i wyższy<br />

komfort użytkowania instalacji, gdyż pozwala<br />

uniknąć koniecznego w innych warunkach<br />

sprawdzania każdego połączenia<br />

zaprasowywanego. W razie przypadkowego<br />

niezaprasowania połączeń dochodzi<br />

do wypływu medium z instalacji, a manometr<br />

wskazuje spadek ciśnienia. Warto<br />

też, zamiast próby na mokro, przeprowadzić<br />

próbę szczelności na sucho. Dzięki<br />

temu unikniemy ryzyka higienicznego.<br />

Powoduje je woda stojąca w przewodach<br />

od momentu pierwszego napełnienia<br />

do uruchomienia. Pamiętajmy również,<br />

że instalacje z tworzywa sztucznego cechują<br />

też wysokiej jakości materiały – są<br />

one po pierwsze niezniszczalne, po drugie<br />

higieniczne a po trzecie – niezwykle<br />

bezpieczne. Dodatkowo, rury z kształtką<br />

zaciskową umożliwiają nam sprawną<br />

i wygodną kontrolę osadzenia. A wszystko<br />

to dzięki nowemu wziernikowi przy<br />

złączkach zaprasowywanych. Za jego<br />

sprawą można kontrolować prawidłowość<br />

osadzenia rury przed zaprasowywaniem.<br />

Proste i wygodne? I o to chodzi!<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

23


I.<br />

instalacje<br />

Regulacyjna armatura podpionowa Herz<br />

– podstawa optymalnej hydrauliki instalacji<br />

W nowoczesnych instalacjach przemysłowych, ciepłowniczych, grzewczych<br />

i klimatyzacyjnych z wodą chłodzącą (lodową) podstawowym zagadnieniem<br />

jest uzyskanie przepływów projektowych. Operacja mająca na celu<br />

doprowadzenie do tego stanu nazywana jest popularnie równoważeniem<br />

hydraulicznym instalacji z wykorzystaniem armatury regulacyjnej i nastawczej.<br />

PROMOCJA<br />

Zawory HERZ-STRŐMAX do<br />

dynamicznego równoważenia<br />

instalacji<br />

Firma Herz oferuje kompletną<br />

gamę zaworów regulacyjnych<br />

i odcinających typu STRŐMAX,<br />

a uzupełnienie armatury regulacyjnej<br />

stanowią precyzyjne regulatory<br />

różnicy ciśnienia i przepływu.<br />

Zawory HERZ-STRŐMAX<br />

charakteryzuje bardzo szeroki zakres<br />

stosowania. W zależności od<br />

modelu, zawory te służą do:<br />

STROMAX-MS – przelotowy zawor regulacyjny<br />

HERZ-STRŐMAX-4117 – podpionowy<br />

zawór regulacyjny do wody pitnej<br />

• wydławiania nadwyżek ciśnienia dyspozycyjnego<br />

poszczególnych pionów,<br />

• pomiaru, regulacji i monitoringu wartości<br />

przepływu czynnika roboczego<br />

(woda grzewcza, chłodząca czy technologiczna<br />

w bardziej złożonych procesach<br />

technologicznych),<br />

• podłączania i napełniania oraz odłączania<br />

i opróżniania z wody obsługiwanego<br />

obiegu.<br />

Mając na uwadze rosnące wymagania klientów<br />

w zakresie komfortu zabudowy i obsługi<br />

armatury równoważącej, firma Herz wprowadziła<br />

rodzinę zaworów STRŐMAX-GR<br />

i GM. Tym, co je wyróżnia jest możliwość<br />

łatwego odczytu, nastawy na konsoli zabudowanej<br />

w pokrętle oraz umiejscowienie<br />

z jednej strony zaworu pokrętła i króćców<br />

pomiarowych.<br />

W większych instalacjach centralnego<br />

ogrzewania i klimatyzacji, do regulacji<br />

Najważniejsze zalety zaworów STRŐMAX-4017,to:<br />

• wysoka dokładność pomiaru przepływu (ok. 3%),<br />

• możliwość pomiaru przepływu przy jednoczesnej zmianie nastawy,<br />

• skuteczne zabezpieczenie przed zmianą nastawy przez osoby niepowołane,<br />

• niewznoszący się trzpień pokrętła,<br />

• możliwość stosowania jako medium wody z substancjami niezamarzającymi (na bazie glikolu).<br />

24<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

HERZ-STRŐMAX-4017 – przelotowy<br />

zawór regulacyjny z kryzą pomiarową<br />

dynamicznej wykorzystywane są regulatory<br />

przepływu HERZ serii 4001 i 4006<br />

oraz regulatory różnicy ciśnienia HERZ-<br />

4007 i HERZ-4002<br />

HERZ-STRŐMAX-4017 – w wykonaniu kołnierzowym<br />

Przelotowe zawory regulacyjne HERZ-<br />

STRŐMAX 4017<br />

Zawory skośne HERZ-STRŐMAX-4017 charakteryzują<br />

się wysoką przepustowością<br />

i doskonałymi własnościami regulacyjnymi.<br />

STRŐMAX-4017 (DN15-DN50), to<br />

jeden z najnowszych typoszeregów przelotowych<br />

zaworów regulacyjno-odcinających,<br />

wyposażonych w niewznoszący się<br />

trzpień, z możliwością nastawy wstępnej.<br />

W korpusie zaworu – oprócz tradycyjnego<br />

zespołu regulacyjnego „gniazdo-grzybek”<br />

– wbudowana jest na stałe kryza pomiarowa<br />

o znanym, stałym KV s<br />

. W korpus zaworu<br />

wbudowane są ponadto dwa króćce pomiarowe<br />

z szybkozłączkami. Zastosowanie<br />

króćców i kryzy pomiarowej o stałym KVs<br />

umożliwia łatwy pomiar przepływu, przy<br />

równoczesnej zmianie nastawy elementu<br />

regulacyjnego. Wartość nastawy wstępnej<br />

można odczytać z czytelnej konsoli, zabudowanej<br />

w korpusie pokrętła.<br />

Zawory HERZ-STRŐMAX-4017 stanowią<br />

jedno z najnowocześniejszych rozwiązań<br />

w zakresie regulacji i pomiaru<br />

przepływu instalacji wodnych, które jest<br />

obecnie stosowane w technice grzewczej,<br />

klimatyzacyjnej i przemysłowej. •<br />

HERZ-Kombiventill – regulator przepływu<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

25


I.<br />

instalacje<br />

Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę<br />

oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi<br />

Czasami chcielibyśmy zmienić istniejącą łazienkę np. powiększając ją<br />

o nieużytkowane pomieszczenie lub zaadaptować nowe powierzchnie<br />

pod kuchnie, pralnię czy WC. Bardzo często przydała by nam się dodatkowa<br />

toaleta dla gości np. w pomieszczeniu pod schodami, pralnia lub domowe<br />

SPAw piwnicy. SFA proponuje nowatorskie rozwiązania, które z wielkim<br />

sukcesem sprzedawane są na całym świecie. Są to pomporozdrabniacze<br />

wbudowane w ceramikę oraz specjalne stelaże podtynkowe<br />

z pomporozdrabniaczem, lub urządzenia mogące współpracować<br />

z dowolnym stelażem podtynkowym dostępnym na rynku.<br />

PROMOCJA<br />

26<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

Dlaczego SFA?<br />

To my 60 lat temu wymyśliliśmy<br />

ideę pomporozdrabniaczy.<br />

Przez ten<br />

czas staliśmy się światowym liderem<br />

w branży i zaufały nam miliony klientów<br />

na całym świecie. Nasi naukowcy<br />

od lat prowadzą badania nad ciągłym<br />

ulepszaniem produktów i szukaniem<br />

nowych rozwiązań. Wszystkie nasze<br />

Fot. 1.<br />

Sanicompact C43<br />

urządzenia i podzespoły pochodzą<br />

z certyfi kowanych fabryk z Francji. Cały<br />

proces produkcji podlega rygorystycznym<br />

normom i testom.<br />

Ceramika z wbudowanym<br />

pomporozdrabniaczem<br />

Proponujemy 6 modeli ceramiki<br />

z wbudowanym pomporozdrabniaczem.<br />

Wystarczy doprowadzić zasilanie<br />

i wodę standardowym przyłączem<br />

¾ cala. Rozdrobnione ścieki przetłaczane<br />

są cienką rurką o średnicy 32 mm,<br />

którą bardzo łatwo jest ukryć przy<br />

podłodze, w ścianie, czy pod sufitem<br />

podwieszanym. Istnieje możliwość<br />

podłączenia dodatkowo bidetu czy<br />

umywalki. Całością steruje system<br />

elektroniczny i elektrozawór uruchamiany<br />

przez przycisk znajdujący się<br />

na kompakcie. Wszystkie modele<br />

mają możliwość programowania czasu<br />

napełniania wody w zależności od<br />

ciśnienia w instalacji czy preferencji<br />

użytkowników. Większość modeli pracuje<br />

w systemie ECO – zużycie wody<br />

1,8l/3l. Małe gabaryty i różne kształty<br />

pozwalają przyszłym użytkownikom<br />

na wybór urządzenia pasującego<br />

do wystroju łazienki.<br />

Sanicompact C43 i Sanicompact<br />

C43 ECO – to najmniejsze gabarytowo<br />

kompakty dostępne w ofercie<br />

zaopatrzone w silniki o mocy 550 W.<br />

Przetłaczają ścieki na 3 m w górę i 30 m<br />

w poziomie. Model C43 ma możli-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

27


I.<br />

instalacje<br />

Fot. 3.<br />

Sanicompact COMFORT<br />

Fot. 2.<br />

Sanicompact STAR<br />

wość podłączenia umywalki dzięki<br />

zastosowaniu dwóch systemów sterujących<br />

urządzeniem. Spłukiwanie<br />

wody odbywa się po naciśnięciu<br />

przycisków na ceramice. Zużycie<br />

wody to 1,8/3 l.<br />

Sanicompact ELITE i Sanicompact<br />

PRO – to ekskluzywne modele dla osób<br />

ceniących nowoczesny designe. Większy<br />

gabarytowo od wcześniejszych modeli<br />

zaopatrzony w silnik o mocy 500 W<br />

i podwójny przycisk do spłukiwania<br />

zamontowany w ceramikę. Ilość zużycia<br />

wody to 1,8l/3 l. Przetłacza ścieki na<br />

3 m w górę i 30 m w poziomie. Posiada<br />

możliwość podłączenia umywalki i bidetu.<br />

Sanicompact STAR i Sanicompact<br />

COMFORT Silence (z własnym stelażem)<br />

– to dwa ekskluzywne modele<br />

misek ustępowych podwieszanych.<br />

Oba modele dostarczane są wraz ze<br />

stelażem podtynkowym do montażu.<br />

Zaopatrzone są w silniki o mocy 500 W<br />

i podwójny przycisk do spłukiwania.<br />

Przetłaczają ścieki na 3 m w górę i 30 m<br />

w poziomie. Zużycie wody w modelu<br />

STAR to 3,8 l/5 l. W modelu COMFORT<br />

jest to 1,8 l/3 l. Model COMFORT wykonany<br />

jest w technologii SILENCE, to<br />

znaczy głośność pracy obniżona jest<br />

o 10 dB.<br />

Urządzenia charakteryzują się nowatorskimi<br />

rozwiązaniami konstrukcyjnymi,<br />

cichą i bezawaryjną pracą, a sam sposób<br />

montażu i adaptacji pomieszczenia<br />

nie wymaga kosztownych prac remontowych.<br />

Pomporozdrabniacze<br />

do współpracy ze stelażami<br />

podtynkowymi<br />

SaniWALL PRO – specjalny kompletny<br />

stelaż podtynkowy z wbudowanym<br />

w dolnej części pomporozdrabniaczem<br />

o mocy 400 W<br />

przetłacza ścieki na wysokość 5 m<br />

i 100 m w poziomie. Jego konstrukcja<br />

pozwala na zamontowanie dowolnej<br />

dostępnej na rynku miski WC.<br />

Umożliwia dodatkowe podłączenie<br />

umywalki, bidetu bądź prysznica<br />

– słowem budowę kompletnej (czasem<br />

dodatkowej) łazienki. Wyposażony<br />

jest w spłuczkę i podwójny chromowany<br />

przycisk do spłukiwania<br />

(6/3 l tryb ECO). Ruchoma dolna część<br />

(rewizja) ułatwia dostęp do urządzenia<br />

w przypadku konserwacji. Jest<br />

to nowatorskie rozwiązanie cieszące<br />

się bardzo dużym uznaniem naszych<br />

klientów na całym świecie.<br />

SaniPack PLUS – alternatywą dla Sani-<br />

WALL PRO może być zastosowanie dowolnego<br />

stelaża podtynkowego dostępnego<br />

na rynku z urządzeniem SaniPack<br />

PLUS zaopatrzonym w silnik o mocy 400 W<br />

pozwalający na pompowanie ścieków<br />

na 5m w górę i 50 m w poziomie. Sani-<br />

Pack montowany jest obok stelaża podtynkowego.<br />

Pozwala na podłączenie<br />

do niego wszystkich przyborów łazienkowych<br />

jak bidet, prysznic czy umywalka.<br />

Zaletą jego są małe rozmiary. Przy<br />

instalacji należy pamiętać aby pozostawić<br />

rewizję serwisową o wymiarach<br />

60 x 60 cm.<br />

28<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

Fot. 5.<br />

Sanicompact PRO<br />

Fot. 4<br />

Sanicompact PRO<br />

Wszystkie urządzenia objęte są dwuletnią<br />

gwarancją. Posiadamy sieć 55<br />

punktów serwisowych na terenie kraju.<br />

Serwis dojeżdża do miejsca montażu<br />

urządzenia. Więcej informacji na stronie<br />

www.sfapoland.pl.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

29


I.<br />

instalacje<br />

Zawory termostatyczne<br />

Zawory termostatyczne zapewniają komfort cieplny w pomieszczeniach.<br />

Jednak nowoczesne urządzenia tego typu pełnią szereg dodatkowych<br />

funkcji. Nieco inne zadanie mają z kolei termostatyczne zawory mieszające.<br />

Fot. DANFOSS<br />

Fot. 1. Nowoczesne głowice pozwalają zadbać o komfort i ekonomię ogrzewania. Wyświetlacz i łatwa obsługa pozwalają na regulację<br />

temperatury ręcznie na termostacie lub z dowolnego miejsca za pomocą bezpłatnej aplikacji na Androida i iOS.<br />

30<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

Typowy zawór termostatyczny może<br />

być regulowany w zakresie od 7 do 28°C.<br />

Niejednokrotnie zastosowane znajdują<br />

zawory termostatyczne wykonane<br />

w wersji wzmocnionej wykorzystywane<br />

chociażby w miejscach wymagających<br />

zabezpieczenia przed niepowołaną<br />

zmianą nastaw. Zarówno montaż jak<br />

i demontaż zaworu wykorzystuje specjalny<br />

uchwyt dociągający i klucz, natomiast<br />

regulacja nastawy odbywa się za<br />

pomocą przyrządu odblokowującego.<br />

W stanie zablokowanym wskaźnik nastaw<br />

jest ukryty. Niektóre wersje zaworów<br />

mają powierzchnię chromowaną.<br />

Zasada działania<br />

Zawór wyposażony w głowicę termostatyczną<br />

reguluje temperaturę<br />

w efekcie zmiany przepływu czynnika<br />

roboczego przez grzejnik. W typowym<br />

urządzeniu przewiduje się pokrętło<br />

nastawy, czujnik cieczowy, trzpień bezpiecznika,<br />

złączkę oraz dławik zaworu.<br />

Oprócz tego w konstrukcji zaworu<br />

można znaleźć sprężynę powrotną,<br />

grzybek, korpus oraz złączkę zaciskową.<br />

W momencie wzrostu temperatury<br />

w pomieszczeniu czujnik cieczowy,<br />

poprzez bezpiecznik działa za pomocą<br />

trzpienia na grzybek zaworu. Efekt jest<br />

taki, że zmniejsza się przepływ czynnika<br />

roboczego w grzejniku a temperatura<br />

w pomieszczeniu obniża się. Jeżeli<br />

wartość temperatury zmaleje to przepływ<br />

czynnika grzewczego zostanie<br />

zwiększony i temperatura wzrośnie.<br />

Dzięki skali na pokrętle regulacyjnym<br />

użytkownik może ustawić oczekiwaną<br />

temperaturę. Numery na skali odpowiadają<br />

orientacyjnej wartości zadanej<br />

temperatury.<br />

Siłowniki i termostaty pokojowe<br />

Interesujące rozwiązanie stanowią siłowniki<br />

sterujące położeniem głowicy,<br />

dzięki czemu zyskuje się system zdalnego<br />

sterowania zaworem zarówno<br />

w sposób centralny jak i rozproszony.<br />

Wartość temperatury można regulować<br />

w zakresie od 5°C do 30°C. Tzw. „przyciski<br />

obecności” umożliwią łatwe obniżenie<br />

temperatury pod nieobecność domowników.<br />

W zależności od wersji siłowniki są<br />

zasilane napięciem 24 VDC lub 230 VAC.<br />

Fot. 2.<br />

Zawory termostatyczne mogą pracować w kilku trybach.<br />

Fot. HERZ<br />

Można wybrać pomiędzy trybami pracy<br />

– chłodzeniem, obniżaniem temperatury,<br />

ogrzewaniem.<br />

W systemach zdalnego sterowania zastosowanie<br />

znajdują również specjalne<br />

termostaty pokojowe, które można<br />

montować na ścianie lub w puszkach<br />

rozdzielczych. Dokładna regulacja jest<br />

uzyskana poprzez termiczne sprzężenie<br />

zwrotne. Termostaty pokojowe<br />

mierzą temperaturę powietrza w pomieszczeniach<br />

a następnie porównują<br />

ją z wartością zadaną. Wartości różnic<br />

są przetwarzane na sygnał elektryczny<br />

po czym przesyłane do siłownika.<br />

Siłowniki z zaworami termostatycznymi<br />

łączy się specjalnymi adapterami, stąd<br />

też wybierając poszczególne elementy<br />

zdalnego nadzoru należy zwrócić<br />

uwagę na jednolity sygnał sterujący.<br />

Zazwyczaj jest to interfejs pętli napięciowej<br />

0-10 V, przy czym niektóre systemy<br />

współpracują ze sterownikiem wykorzystującym<br />

pętlę prądową 4-20 mA<br />

lub 0-20 mA. Nowoczesne siłowniki<br />

cechuje cicha praca i niski poziom zapotrzebowania<br />

na energię elektryczną.<br />

Obudowy najczęściej wykonuje<br />

się z tworzywa sztucznego. To właśnie<br />

w obudowie znajduje się napęd, przekładnia,<br />

układ detekcji skoku i system<br />

sterowania mikroprocesorem. Określoną<br />

pozycję utrzymuje przekładnia samohamowna.<br />

Kabel elektryczny bardzo<br />

często ma wzmocnioną osłonę.<br />

Systemy bezprzewodowe<br />

Na rynku oferowane są systemy sterowania<br />

zaworami termostatycznymi wykorzystujące<br />

bezprzewodowy przesył<br />

informacji. W takich rozwiązaniach kabel<br />

łączący sterownik z siłownikiem jest<br />

zbędny. Niektóre głowice termostatyczne<br />

mają wyświetlacz. Silnik napędzający<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

31


I.<br />

instalacje<br />

siłownik jest napędem krokowym. Wysłanie<br />

sygnału do siłownika poprzedza<br />

pomiar temperatury z uwzględnieniem<br />

parametrów realizowanego programu<br />

sterującego.<br />

Termostat wykonuje pomiar temperatury<br />

w dwóch punktach przy wykorzystaniu<br />

modelu regulacji PID (proporcjonalno-całkująco-różniczkujący).<br />

Jako<br />

zalety takiego rozwiązania, w porównaniu<br />

z zaworami wykorzystującymi<br />

proporcjonalny model regulacji, należy<br />

wymienić wyeliminowanie stosunkowo<br />

dużego odchylenia temperatury utrzymywanej<br />

od wartości nastawy.<br />

Można skorzystać również z programów<br />

gotowych uwzględniających<br />

dobowy cykl przebywania użytkowników<br />

budynku. Jednak w razie potrzeby<br />

program dostosowuje się do indywidualnych<br />

wymagań użytkowników. Np.<br />

do utrzymania w pomieszczeniu stałej<br />

temperatury służy tryb pracy komfortowej.<br />

Z kolei chcąc obniżyć temperaturę<br />

w porze nocnej wystarczy wybrać tryb<br />

nocny. Przydatne rozwiązanie stanowi<br />

tryb ekonomiczny odpowiedzialny za<br />

obniżenie temperatury podczas dnia.<br />

Dobór<br />

Na etapie wyboru odpowiedniego<br />

zaworu termostatycznego należy pamiętać<br />

aby miał on odpowiednią wydajność<br />

względem instalacji. Zawór<br />

Fot. DANFOSS<br />

Fot. 4. Sterowanie głowicami termostatycznymi<br />

Danfoss Link Connect przez<br />

aplikację Link App możliwe jest zawsze<br />

i z dowolnego miejsca.<br />

mający zbyt duży zapas przepływu<br />

może działać na zasadzie włącz/wyłącz<br />

bez realizacji regulacji proporcjonalnej.<br />

Z kolei dobór zaworu o zbyt małej<br />

wydajności spowoduje zbyt mały<br />

przepływ. W efekcie czynnik grzewczy<br />

ulegnie dławieniu i dojdzie do nadmiernego<br />

spadku ciśnienia na zaworze<br />

termostatycznym. Skutkiem będzie<br />

również wzrost zapotrzebowania pompy<br />

obiegowej na energię elektryczną<br />

i wystąpienie szumów. Oprócz tego<br />

zawór termostatyczny o zbyt małej wydajności<br />

może ograniczyć moc grzewczą<br />

grzejnika. Niejednokrotnie za pomocą<br />

kryzy dobiera się odpowiednią<br />

nastawę wstępną celem kompensacji<br />

niedopasowania zaworów termostatycznych.<br />

Montaż<br />

Przy instalacji głowicy termostatycznej<br />

należy pamiętać o jej zamontowaniu<br />

w pozycji wskazanej przez producenta.<br />

Ważne jest przy tym aby powietrze swobodnie<br />

przepływało przez zawór a głowica<br />

nie była zasłonięta. W niektórych<br />

aplikacjach może się sprawdzić głowica<br />

z czujnikiem wyniesionym, gdzie połączenie<br />

czujnika z zaworem wykorzystuje<br />

kapilarę. Nie można również uszkodzić,<br />

przebić oraz załamać kapilary.<br />

Jeżeli przez dłuższy czas w pomieszczeniach<br />

nikt nie przebywa to głowicę<br />

należy ustawić w pozycji przeciwzamarzaniowej.<br />

Odpowiada to temperaturze<br />

wynoszącej ok. 5°C. Z kolei poza sezonem<br />

grzewczym głowicę ustawia się<br />

w pozycji maks. otwarcia.<br />

Oprócz tego w wielu obiektach montowane<br />

są głowice z zabezpieczeniami<br />

przeciwkradzieżowymi. Dodatkową<br />

ochronę zapewnia specjalna<br />

obudowa mocowana poprzez śruby<br />

o odpowiedniej konstrukcji główki.<br />

Zabezpieczenie mogą stanowić<br />

również specjalne pierścienie. Dla<br />

ograniczenia temperatury głowicę<br />

przekręca się do pozycji całkowicie<br />

otwartej i odblokowuje pierścień, odsuwając<br />

go przy użyciu śrubokrętu.<br />

Po wykonaniu tych czynności głowicę<br />

przekręca się do nowej pozycji maksymalnego<br />

otwarcia i obraca pierścień<br />

po czym ponownie go blokuje.<br />

Fot. HERZ<br />

Fot. 3. Zawory termostatyczne cechują<br />

ciekawe walory estetyczne.<br />

Z myślą o automatyce budynkowej<br />

Specjalne głowice termostatyczne oferuje<br />

się pod kątem pracy w systemach automatyki<br />

budynkowej. Na obudowie urządzenia<br />

do dyspozycji są przyciski sterowania lokalnego<br />

umożliwiające ustawianie żądanej<br />

wartości temperatury. Oprócz tego<br />

głowica może być sterowana poprzez odpowiednie<br />

urządzenia automatyki budynkowej.<br />

Typowe urządzenie tego typu ma<br />

zasięg transmisji do 30 m.<br />

W głowicach termostatycznych pracujących<br />

samodzielnie w trybie funkcji „otwarte<br />

okno” termostat obniża temperaturę<br />

w czasie wietrzenia (np. na 15 m).<br />

Z kolei tryb „zabezpieczenie przed<br />

mrozem” zapewnia ochronę poprzez<br />

32<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

utrzymywanie minimalnej temperatury<br />

w pomieszczeniach w przypadku wystąpienia<br />

ujemnych temperatur. Można<br />

również ustawić przerwy w ogrzewaniu,<br />

blokadę obsługi, temperaturę komfortową<br />

i obniżoną, realizowanie funkcji<br />

urlopu czy program tygodniowy.<br />

Fot. HERZ<br />

Czterodrogowe termostatyczne<br />

zawory mieszające<br />

Specjalne termostatyczne zawory mieszające<br />

znajdują zastosowanie w ochronie<br />

źródła ciepła przez zbyt niską temperaturą<br />

powrotu, zwłaszcza pod kątem zabezpieczania<br />

kotłów na paliwa stałe. Element<br />

termostatyczny znajdujący się w zaworze<br />

odpowiada za właściwe położenie grzybka<br />

regulującego przepływem w kierunku zasilania<br />

instalacji oraz w przewodzie by-pass.<br />

Jeżeli kocioł grzewczy zacznie się uruchamiać<br />

to czynnik roboczy przepływa przez<br />

krótki obieg, dzięki czemu następuje szybki<br />

wzrost temperatury w kotle. Wraz z uzyskaniem<br />

przez czynnik roboczy temperatury<br />

zadanej termostat zaworu samoczynnie<br />

spowoduje zmianę położenia grzybka<br />

a woda powracająca z instalacji będzie<br />

mieszała się cieczą w przewodzie by-pass.<br />

Tym sposobem rozpoczyna się ładowanie<br />

układu. Do ponownego zamknięcia przewodu<br />

by-pass dojdzie jeżeli temperatura<br />

cieczy, która powraca do kotła przekroczy<br />

nastawioną temperaturę o około 10°C.<br />

Woda będzie więc przepływała z instalacji<br />

bezpośrednio do kotła.<br />

Oferowane na rynku termostatyczne<br />

zawory czterodrogowe mogą pracować<br />

w systemach grzewczych wykorzystujących<br />

jako ciecz roboczą wodę oraz roztwór<br />

wody i glikolu (50%). Ciśnienie instalacji<br />

nie powinno przekraczać 16 bar<br />

przy temperaturze czynnika roboczego<br />

5 - 100°C. Zawory są dostępne z nastawami<br />

45, 55, 60 i 70°C, zatem dobiera się<br />

je ściśle pod kątem konkretnej instalacji.<br />

Fot. 5. Obudowy zaworów termostatycznych mają różne kształty, które z łatwością można<br />

dopasować do rodzaju grzejnika.<br />

Podsumowanie<br />

Dzięki zaworom i głowicom termostatycznym<br />

zyskuje się przede wszystkim<br />

komfort cieplny w pomieszczeniach<br />

oraz oszczędność energii. Najprostsze<br />

głowice mają wbudowany czujnik temperatury.<br />

Oprócz tego na głowicę składa<br />

się regulator i siłownik.<br />

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />

głowice z czujnikiem zdalnym, gdzie<br />

część cieczy, która jest czuła na zmiany<br />

temperatury umieszcza się w czujniku<br />

zdalnym. Ciecz przez rurkę kapilarną<br />

działa na głowicę termostatyczną.<br />

Osobną grupę stanowią głowice termostatyczne<br />

sterowane za pomocą siłownika<br />

i urządzenia sterującego takiego<br />

jak np. termostat pokojowy.<br />

Z kolei czterodrogowe termostatyczne<br />

zawory mieszające znajdują zastosowanie<br />

przy ochronie przed zbyt niską<br />

temperaturą powrotu w kotłach na paliwa<br />

stałe.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

33


I.<br />

instalacje<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM<br />

nowej generacji firmy AFRISO<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM przeznaczone są głównie do regulacji<br />

temperatury ciepłej wody użytkowej dostarczanej do baterii umywalkowych<br />

lub prysznicowych. Zawory ATM mogą być także stosowane w instalacjach<br />

ogrzewania podłogowego, gdzie zastępują rozbudowane i kosztowne układy<br />

regulacji. Przeznaczone są do pracy z czystą wodą lub z wodą zawierającą<br />

maksymalnie 50% glikolu. Zawory ATM są również doskonałą bazą do<br />

tworzenia różnych zespołów mieszających, grup pompowych<br />

i innych podobnych produktów. Więcej informacji na temat<br />

termostatycznych zaworów mieszających ATM nowej generacji<br />

firmy AFRISO znajduje się na: www.atm.afriso.pl<br />

PROMOCJA<br />

Zastosowanie w instalacjach<br />

ciepłej wody użytkowej<br />

W instalacjach ciepłej wody użytkowej<br />

kluczowe jest dostarczenie<br />

użytkownikowi odpowiedniej<br />

temperatury wraz z ochroną<br />

przed poparzeniem. W takiej roli<br />

świetnie sprawdzi się termostatyczny<br />

zawór mieszający ATM,<br />

dzięki któremu uzyskamy stabilną<br />

nastawioną temperaturę<br />

wody. Temperatura gorącej wody<br />

wypływającej z kotła, podgrzewacza<br />

czy też instalacji solarnej może osiągnąć<br />

nawet 95°C, dlatego tak ważne jest<br />

zabezpieczenie użytkownika przed poparzeniem.<br />

W instalacjach domowych<br />

według odnośnych przepisów obowiązujących<br />

w kraju 1 do punktów poboru<br />

(wanna, prysznic, umywalka) powinna<br />

być dostarczana ciepła woda o temperaturze<br />

w zakresie 55-60°C. Wymagana<br />

temperatura może zostać nastwiona<br />

bezpośrednio na zaworze przez użytkownika,<br />

instalatora bądź administratora<br />

węzła sanitarnego. Utrzymywana<br />

zostaje niezależnie od zmieniających<br />

się warunków hydraulicznych i parametrów<br />

w instalacjach wody gorącej i zimnej.<br />

Dodatkowo zawory ATM umożliwiają<br />

bezpieczne przegrzewanie wody<br />

w zasobnikach c.w.u. w celu ochrony<br />

przed bakteriami Legionelli, bez narażania<br />

użytkowników na poparzenie.<br />

Fot. 1.<br />

Grupa do cyrkulacji ciepłej wody użytkowej AFRISO WZS<br />

Przykłady zastosowań<br />

Jeżeli punkty poboru w instalacji wody<br />

użytkowej znajdują się w znacznej odległości<br />

od źródła ciepła to najlepszym<br />

rozwiązaniem, które nie tylko zwiększy<br />

komfort użytkowania, ale również pozwoli<br />

zmniejszyć rachunki za wodę i odprowadzanie<br />

ścieków jest układ z wyko-<br />

1<br />

[1] § 120. ust. 1. Rozp. Min. Infrastruktury z dn. 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 75/2002,<br />

poz.690).<br />

34<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


instalacje I.<br />

rzystaniem cyrkulacji (rys. 1). Gotowym<br />

i kompletnym rozwiązaniem do tego<br />

przykładu jest grupa pompowa WZS<br />

(fot. 1), wyposażona w termostatyczny<br />

zawór mieszający ATM, przyłącza wody<br />

zimnej i gorącej, zawory zwrotne, pompę<br />

cyrkulacyjną, zawór bezpieczeństwa<br />

oraz termometr do kontroli temperatury<br />

wody zmieszanej. Całość znajduje się<br />

w dwuczęściowej izolacji, aby dodatkowo<br />

minimalizować straty ciepła do otoczenia.<br />

Zastosowanie w instalacjach<br />

ogrzewania podłogowego<br />

Termostatyczny zawór mieszający ATM<br />

wykorzystywany jest nie tylko w instalacjach<br />

wody użytkowej. Może być również<br />

stosowany w celu utrzymania<br />

stałej (nastawionej) temperatury na zasilaniu<br />

ogrzewania podłogowego (rys. 2).<br />

Rys. 1. Schemat instalacji termostatycznego zaworu ATM z trzema umywalkami oraz<br />

pętlą cyrkulacyjną<br />

Rys. 2. Schemat instalacji z termostatycznym zaworem ATM w instalacji ogrzewania<br />

podłogowego<br />

Fot. 2.<br />

Moduł mieszający BTU do rozdzielaczy z zaworem termostatycznym ATM<br />

Jest to szczególnie polecane rozwiązanie<br />

gdy posiadamy system z dwoma<br />

układami o różnej temperaturze obliczeniowej:<br />

np. grzejnikowe (najczęściej<br />

80/60°C) i podłogowej projektowanej<br />

zazwyczaj na (45/35°C). Pompa zasysa<br />

do zaworu gorącą wodę ze źródła ciepła<br />

oraz chłodniejszą z powrotu, obydwa<br />

strumienie dzięki zaworowi ATM zostają<br />

w odpowiednich proporcjach zmieszane.<br />

Tak podmieszana woda kierowana<br />

jest do rozdzielacza ogrzewania podłogowego.<br />

Rozwiązanie to jest wyjątkowo<br />

bezpieczne i proste. Po nastawieniu<br />

termostatycznego zaworu mieszającego<br />

utrzymujemy stałą temperaturę<br />

w układzie. Tego typu rozwiązanie, jest<br />

nie tylko mniej skomplikowane, ale również<br />

tańsze niż montaż rozbudowanego<br />

układu regulacji. Gotowym rozwiązaniem<br />

do tego typu aplikacji są moduły<br />

mieszające BTU do rozdzielaczy z linii<br />

produktów AFRISOBasic (fot. 2), które są<br />

łącznikiem pomiędzy instalacją grzewczą<br />

po stronie źródła ciepła, a rozdzielaczem<br />

ogrzewania płaszczyznowego.<br />

Wyposażone są w termostatyczny zawór<br />

mieszający ATM, pompę obiegową oraz<br />

dwa termometry do kontroli temperatury<br />

wody zasilającej i powracającej z rozdzielacza.<br />

Zobacz również katalog online<br />

AFRISOBasic na stronie: www.afriso.pl •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

35


O.<br />

ogrzewanie<br />

Dyrektywa Ekoprojektu<br />

w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe<br />

Zgodnie z Dyrektywą Ekoprojektu kotły na paliwa stałe będą<br />

poddawane weryfikacji, której pozytywne przejście pozwoli uzyskać<br />

certyfikat Ecodesign. Dotyczy to każdego kotła z typoszeregu dla<br />

konkretnej mocy.<br />

W 2015 r. opublikowano Rozporządzenie<br />

Komisji (UE) 2015/1189<br />

w sprawie wykonania dyrektywy<br />

Parlamentu Europejskiego<br />

i Rady 2009/125/WE w odniesie-<br />

niu do wymogów dotyczących ekoprojektu<br />

kotłów na paliwa stałe. Wydano<br />

również Rozporządzenie delegowane<br />

Komisji (UE) 2015/1187 uzupełniające<br />

dyrektywę Parlamentu Europejskiego<br />

Fot. HERZ<br />

i Rady 2010/30/UE w stosunku do etykiet<br />

efektywności energetycznej dla kotłów<br />

na paliwo stałe i zestawów zawierających:<br />

kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze<br />

dodatkowe, regulatory temperatury<br />

i urządzenia słoneczne.<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem 2015/1189<br />

ustanowiono wymagania ekoprojektu<br />

dotyczącego wprowadzenia do obrotu<br />

i użytkowania kotłów na paliwa stałe,<br />

których moc cieplna nie przekracza 500<br />

kW. Chodzi również o zestawy zawierające<br />

kotły na paliwa stałe, ogrzewacze<br />

dodatkowe oraz regulatory temperatury<br />

i słoneczne. Wszystkie wymagania<br />

Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189<br />

kotły muszą spełniać od 1 stycznia 2020 r.<br />

Warto podkreślić, że Rozporządzenie<br />

2015/1187 zawiera wymagania względem<br />

etykietowania energetycznego oraz<br />

zamieszczania dodatkowych informacji<br />

o kotłach na paliwa stałe, który moc nie<br />

przekracza 70 kW łącznie z kotłami wchodzącymi<br />

w skład wspomnianych już zestawów.<br />

Wymagania obu dokumentów nie<br />

dotyczą kotłów wytwarzających energię<br />

cieplną wyłącznie na potrzeby zapewnienia<br />

ciepłej wody użytkowej, kotłów przeznaczonych<br />

do ogrzewania i rozprowadzania<br />

gazowych nośników ciepła, takich jak<br />

para lub powietrze, a także kotłów kogeneracyjnych<br />

na paliwo stałe o maksymalnej<br />

mocy elektrycznej 50 kW lub większej oraz<br />

kotłów na biomasę niedrzewną.<br />

Fot. 1.<br />

Kotły kompaktowe są idealne do kotłowni o ograniczonej ilości przestrzeni.<br />

Od kwietnia <strong>2017</strong> r.<br />

Od 1 kwietnia <strong>2017</strong> r. dostawcy kotłów<br />

na paliwa stałe muszą zadbać o to aby<br />

urządzenia miały oznaczenie w postaci<br />

etykiety efektywności energetycznej.<br />

Klasy energetyczne będą przypisywane<br />

36<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


ogrzewanie O.<br />

w oparciu o współczynniki efektywności<br />

energetycznej (EEI) kotła lub zestawu od<br />

najgorszej klasy G (EEI poniżej 30) do najlepszej<br />

klasy A+++ (EEI co najmniej 150).<br />

Współczynniki będą wyznaczane w oparciu<br />

o sprawność użytkową kotła przy<br />

uwzględnieniu współczynników korygujących<br />

określonych w Rozporządzeniu<br />

Komisji EU. Etykieta powinna być zgodna<br />

ze wzorem ustalonym w Rozporządzeniu.<br />

Fot. KLIMOSZ<br />

Definicje<br />

Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu<br />

do kotłów na paliwa stałe definiuje pojęcia<br />

takie jak kocioł na paliwo kopalne,<br />

obudowa kotła na paliwo stałe, identyfikator<br />

modelu, kocioł kondensacyjny, kocioł<br />

wielofunkcyjny, inna biomasa drzewna,<br />

wilgotność, inne paliwo kopalne, a także<br />

sprawność elektryczna, ciepło spalania,<br />

współczynnik konwersji, zapotrzebowanie<br />

na energię elektryczną przy maksymalnej<br />

mocy cieplnej oraz zapotrzebowanie<br />

Fot. 2. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom kotły na paliwa cechują się niską emisją<br />

zanieczyszczeń.<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Nowoczesne rozwiązania w kołach małej mocy spalających<br />

pelety drzewne<br />

Dariusz Odroń, Herz<br />

Nowoczesne kotły na biopaliwa stałe są to zazwyczaj<br />

kotły jednopaliwowe, gdzie nie przewiduje się<br />

spalania innego rodzaju paliwa. Wysokie wymagania<br />

stawiane tym kotłom w zakresie efektywności energetycznej<br />

oraz czystości spalania powodują optymalizowanie<br />

ich konstrukcji do rodzaju spalanego paliwa.<br />

Dotyczy to przede wszystkim budowy komory<br />

spalania, palnika, wymiennika ciepła oraz wyposażenia,<br />

które ma bezpośredni wpływ na kontrolę procesu<br />

spalania oraz skuteczność przekazywania ciepła.<br />

Typowe kotły małej mocy na pelety drzewne są to<br />

kotły stalowe o budowie kompaktowej. Przykładem<br />

takiego kotła jest kocioł PelletStar Biocontrol 20, który<br />

od kilku lat znajduje uznanie swoich użytkowników.<br />

W kotle tym w komorze spalania znajduje się palnik<br />

wraz z systemem podawania paliwa. Dla zapewnienia<br />

spalania optymalnego, proces rozdzielony jest na dwa<br />

etapy. Przekazywania ciepła do czynnika grzewczego<br />

realizowany jest za pomocą płaszcza wodnego chłodzącego<br />

komorę spalania oraz wymiennika płaszczowo-rurowego.<br />

Ruch spalin oraz indukowany ruch<br />

powietrza w kotle wywołany jest przez wentylator<br />

wyciągowy zabudowany na wylocie spalin. Doprowadzenie<br />

paliwa do komory spalania realizowane jest za<br />

pomocą podajnika ślimakowego. Podawanie paliwa<br />

i powietrza do komory spalania kontroluje sterownik<br />

swobodnie programowalny. Sterowanie spalania realizowane<br />

jest z wykorzystaniem informacji od czujników<br />

temperatury w komorze spalania, za wymiennikiem<br />

ciepła, w płaszczu wodnym oraz sondę lambda<br />

zabudowaną na wylocie spalin. Dla zapewnienia skutecznej<br />

wymiany ciepła i usuwanie popiołu z komory<br />

spalania, kocioł wyposażony jest w zmechanizowane<br />

systemy czyszczenia.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

37


O.<br />

ogrzewanie<br />

Fot. KLIMOSZ<br />

Fot. 3.<br />

Kocioł na pellet w przekroju.<br />

na energię elektryczną przy minimalnej<br />

mocy cieplnej. Oprócz tego dokument<br />

zawiera m.in. definicje ogrzewacza rezerwowego,<br />

stosowanego obciążenia częściowego,<br />

poboru mocy w trybie czuwania<br />

(PSB), trybu czuwania i sezonowej efektywność<br />

energetycznej ogrzewania pomieszczeń<br />

dla trybu aktywnego.<br />

Od stycznia 2020 r.<br />

Kotły na paliwa stałe wprowadzane<br />

do obrotu i użytkowania od 1 stycznia<br />

2020 r. będą musiały spełniać wymogi<br />

sezonowej efektywności emisji zanieczyszczeń<br />

dla sezonowego ogrzewania<br />

pomieszczeń. Zgodnie z Rozporządzeniem<br />

sezonowa efektywność energetyczna<br />

nie może być mniejsza niż 75%<br />

dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej<br />

do 20 kW lub nie mniejsza niż<br />

77% dla kotłów o znamionowej mocy<br />

cieplnej przekraczającej 20 kW. Z kolei<br />

emisje cząstek stałych (PM) nie mogą<br />

być wyższe niż 40 mg/m³ w przypadku<br />

Fot. 4. Sterowniki stosowane<br />

w nowoczesnych kotłach na pellet mogą<br />

sterować kilkoma obiegami grzewczymi.<br />

Fot. HERZ<br />

kotłów z automatycznym podawaniem<br />

paliwa oraz 60 mg/m³ w kotłach z ręcznym<br />

podawaniem paliwa.<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji<br />

(UE) 2015/1189 w kotłach z automatycznym<br />

podawaniem paliwa emisje<br />

organicznych związków gazowych<br />

(OGC) nie mogą przekraczać 20 mg/m³<br />

oraz 30 mg/m³ w kotłach bazujących<br />

na ręcznym podawaniu paliwa. Kotły<br />

z automatycznym podawaniem paliwa<br />

nie powinny mieć emisji tlenku węgla<br />

(CO) wyższej od 500 mg/m³ a 700 mg/<br />

m³ kotły z ręcznym podawaniem paliwa.<br />

Dokument mówi również o kotłach na biomasę,<br />

które nie mogą mieć emisji tlenków<br />

azotu (NOx) wyższej od 200 mg/m³. Z kolei<br />

w odniesieniu do kotłów na paliwa kopalne<br />

wartość ta wynosi 350 mg/m³.<br />

Palniki<br />

Np. palniki stosowane w kotłach na pelet<br />

są w stanie automatycznie dostosowywać<br />

pracę poszczególnych urządzeń do za-<br />

38<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. KLIMOSZ<br />

potrzebowania cieplnego budynku, przy<br />

czym w niektórych palnikach wykorzystuje<br />

się technologię zmiennej geometrii.<br />

Start palnika wykonywany jest samoczynnie<br />

a fotokomórka kontroluje płomień.<br />

Temperaturę pracy palnika nadzoruje sterownik.<br />

Podział rozpalania paliwa na fazy<br />

zapewnia wyeliminowanie wybuchów gazów.<br />

W przypadku zaniku napięcia pamiętane<br />

są ostatnie ustawienia. Czyszczenie<br />

odbywa się w trybie ciągłej pracy.<br />

Nowoczesne palniki zapewniają niską<br />

bezwładność cieplną przy starcie i zatrzymywaniu.<br />

Wkład ceramiczny powoduje<br />

wyższy poziom sprawności przy<br />

zmniejszeniu emisyjności.<br />

Fot. ZAKŁAD METALOWO-KOTLARSKI SAS Mieczysław Sas<br />

Fot. 5.<br />

Przekrój kotła na paliwa stałe.<br />

Sterowanie<br />

Sterowniki stosowane w kotłach opalanych<br />

paliwami stałymi odpowiadają za<br />

automatyczne realizowanie takich funkcji<br />

taki załączenie/wyłączenie kotła, uru-<br />

Fot. 6. Kocioł spełniający wymagania<br />

Dyrektywy Ekoprojektu.<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne w kotłach na paliwa stałe<br />

MICHAŁ ŁUKASIK, Zakład Metalowo-Kotlarski SAS Mieczysław Sas<br />

Nowoczesne kotły na paliwa stałe wymagają zastosowania<br />

nowatorskich rozwiązań konstrukcyjnych. W przypadku kotłów<br />

peletowych zmniejszenie emisji szkodliwych pyłów i gazów<br />

możliwe jest poprzez zastosowanie bezpośrednio nad<br />

paleniskiem i ścianie bocznej kotła oraz w komorze wymiennika<br />

ciepła przegród wykonanych z niotrwałego materiału<br />

ceramicznego. Układ oraz ilość przegród ceramicznych nad<br />

paleniskiem zależy od mocy kotła. Umieszczenie dodatkowej<br />

wkładki ceramicznej nad rusztem paleniska peletowego<br />

wpływa na efektywniejsze spalanie peletu. Wymiennik ciepła<br />

powinien być dodatkowo wyposażony w turbulator spalin,<br />

który poprzez wymuszenie zawirowania gorących spalin<br />

powoduje intensywne przekazywanie ich ciepła do wymiennika.<br />

Spaliny uderzając o ścianki turbulatora powodują wytrącenie<br />

pyłów i ich opadnięcie na dno kotła. W kotle SAS BIO<br />

SOLID z obu stron urządzenia znajdują się wyczystki boczne<br />

ułatwiające usunięcie pyłów, a ich zamaskowanie dodatkową<br />

pokrywą nie zaburza nowoczesnego i minimalistycznego<br />

designu. Dzięki odpowiedniej budowie i algorytmowi<br />

sterowania pracą kotła możliwe jest otrzymanie wysokiej<br />

efektywności spalania paliwa nie tylko przy pracy z mocą<br />

nominalną, ale także w pełnym zakresie modulacji mocy<br />

od 30% do 100% mocy nominalnej. Kocioł BIO SOLID spełnia<br />

wymagania klasy A+ efektywności energetycznej, czyli<br />

najwyższej możliwej klasy dla urządzeń niebędących urządzeniami<br />

kondensacyjnymi, co gwarantuje wysoką sezonową<br />

efektywność energetyczną ogrzewania pomieszczeń.<br />

Podczas wyboru paliwa do kotłów peletowych na uwadze<br />

należy mieć nie tylko jego jakość, ale również granulację.<br />

Stosowanie paliwa o większej grubości niż zalecana może<br />

skutkować utrudnieniem pracy podajnika, a w konsekwencji<br />

jego uszkodzeniem. Właściwy dobór paliwa ogranicza emisję<br />

szkodliwych substancji w trakcie spalania oraz zapewnia<br />

bezawaryjną pracę urządzenia. Wyższa jakość peletu wpływa<br />

na efektywność spalania oraz zmniejsza nakład czasu przy<br />

obsłudze kotła do niezbędnego minimum. Paliwo niskiej jakości<br />

może powodować problemy z doborem ustawień optymalnej<br />

pracy kotła i prowadzić do powstawania spieków<br />

na palenisku oraz dużych strat paliwa w popiele, co z kolei<br />

zwiększa zużycie paliwa, a więc również i koszty eksploatacji.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

39


O.<br />

ogrzewanie<br />

chomienie, regulację wydajność, a także<br />

czyszczenie palnika i wymiennika ciepła.<br />

Sterownik realizuje wszystkie funkcje wewnętrzne<br />

kotła oraz sterowanie urządzeniami<br />

zewnętrznymi. Oprócz tego może<br />

być koordynowana praca dodatkowych<br />

źródeł ciepła. Nowoczesne sterowniki są<br />

w stanie nadzorować pracę nie tylko kilku<br />

obiegów grzewczych ale również instalacji<br />

przygotowania c.w.u., bufora ciepła, instalacji<br />

solarnej, a także dodatkowego źródła<br />

ciepła. Do optymalizacji procesu spalania<br />

przyczynia się również zabudowana sonda<br />

Lambda. Warto podkreślić, że sterownik<br />

wykonuje pomiar temperatury paliwa<br />

a w razie potrzeby inicjowane jest działanie<br />

systemu awaryjnego zapobiegającego cofaniu<br />

się płonienia do zbiornika paliwa.<br />

Ruch spalin i powietrza<br />

Ważny jest odpowiedni ruch powietrza<br />

i spalin, za co odpowiada wentylator<br />

zainstalowany na ciągu spalin<br />

zazwyczaj na czopuchu kotła. W efekcie<br />

podciśnienia panującego w kotle<br />

do pomieszczenia nie wydostają się<br />

nie kontrolowane spaliny. Oprócz<br />

tego podciśnienie pozwala swobodnie<br />

kształtować strumień powietrza,<br />

które zasila palenisko. Właściwości<br />

w tym zakresie są efektem odpowiedniej<br />

konstrukcji kotła. Wentylatory<br />

bazują na napędach elektrycznych<br />

o płynnej regulacji, co pozwala regulować<br />

moc grzewczą.<br />

Konstrukcje nowoczesnych kotłów zapewniają<br />

łatwe opróżnianie zbiorników popiołu<br />

o dużej pojemności. W zależności od zapotrzebowania<br />

na ciepło i zastosowanego<br />

zbiornika zasypywanie paliwem wykonuje<br />

się co 5-14 dni.<br />

Weryfikacja w zakresie<br />

efektywności i emisji<br />

Zgodnie z Dyrektywą Ekoprojektu wymagania<br />

muszą być spełnione dla średniej<br />

ważonej wartości uzyskanej dla<br />

znamionowej mocy cieplnej (z wagą<br />

0,15) i przy 30% znamionowej mocy<br />

cieplnej (z wagą 0,85). Średnia ważona<br />

ustalana jest więc według wzoru<br />

Es = 0,85 x Esp + 0,15 x Esn, gdzie Esn<br />

to wartości uzyskane dla znamionowej<br />

mocy cieplnej a Esp to wartości<br />

uzyskane dla 30% znamionowej mocy<br />

cieplnej.<br />

Fot. 7. Zgodnie z Dyrektywą Ekoprojektu kotły na paliwa stałe m.in. muszą być<br />

oznaczane klasą energetyczną.<br />

Fot. ZAKŁAD METALOWO-KOTLARSKI SAS Mieczysław Sas<br />

Podsumowanie<br />

Wymagania Dyrektywy Ekoprojektu<br />

w porównaniu do zapisów normy<br />

PN-EN 303-5:2012 wymagają weryfi -<br />

kacji sezonowej efektywności i emisji<br />

zanieczyszczeń. Uwzględnia ona pracę<br />

kotłów przy mocy mniejszej niż nominalna.<br />

Oprócz tego Dyrektywa określa<br />

maks. wartości emisji tlenków azotu.<br />

Wymagania normy PN-EN 303-5:2012<br />

miały charakter dobrowolny, natomiast<br />

wymagania Dyrektywy są obowiązkowe<br />

w odniesieniu do wszystkich<br />

kotłów eksploatowanych od<br />

1 stycznia 2020 r.<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji<br />

(UE) 2015/1189 sezonowa efektywność<br />

energetyczna kotłów o znamionowej<br />

mocy cieplnej do 20 kW musi wynosić<br />

75% oraz 77 % w przypadku kotłów<br />

o znamionowej mocy cieplnej powyżej<br />

20 kW, przy emisji tlenku węgla dla<br />

sezonowego ogrzewania pomieszczeń<br />

wynoszącej 500 mg/m³. Inne wartości<br />

emisji dla sezonowego ogrzewania<br />

pomieszczeń powinny maks. wynosić<br />

20 mg/m³ (organiczne związki gazowe)<br />

oraz 40 mg/m³ (emisja pyłu). Z kolei<br />

wartości emisji tlenków azotu (NOx)<br />

wyrażonych jako ekwiwalent dwutlenku<br />

azotu (NO₂) nie mogą przekraczać<br />

200 mg/m³ (dla kotłów na biomasę)<br />

oraz 350 mg/m³ (dla kotłów na paliwa<br />

kopalne).<br />

•<br />

40<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


O.<br />

ogrzewanie<br />

Instalacja grzewcza<br />

– sprawna i pozbawiona problemów<br />

Już na samym początku nowego roku w niemal całym kraju zapanował<br />

prawdziwie mroźny klimat. To nadejście chłodu najdotkliwiej odczuli<br />

właściciele domów, którzy samodzielnie ogrzewają swoje posiadłości.<br />

Wielu z nich zastanawia się przy tym, czy ich instalacja grzewcza została<br />

właściwie przygotowana do sezonu zimowego. Podpowiadamy,<br />

na co należy w tym względzie zwrócić szczególną uwagę.<br />

MATERIAŁ PRASOWY FIRMY<br />

Przyjmuje się, że w naszych warunkach<br />

klimatycznych sezon grzewczy<br />

trwa od 6 do nawet 8 miesięcy.<br />

Statystycznie więc przed nami<br />

jeszcze co najmniej kilka miesięcy,<br />

podczas których będziemy musieli<br />

regularnie zaglądać do przydomowych<br />

kotłowni.<br />

– Warto przy tym uświadomić sobie,<br />

że na prawidłowym przygotowaniu<br />

instalacji powinno przede wszystkim<br />

zależeć nam samym – pozwoli to zminimalizować<br />

ryzyko pojawienia się ewentualnych<br />

problemów technicznych<br />

– mówi Maciej Okuła z fi rmy TIS Group<br />

produkującej kotły na paliwa stałe.<br />

Zatem pomimo, iż sezon grzewczy<br />

w pełni, także na tym etapie powinniśmy<br />

sprawdzić, czy odpowiednio się<br />

do niego przygotowaliśmy.<br />

Pierwszym krokiem w tym wypadku<br />

jest dokładne oczyszczenie grzejników<br />

– nagromadzony przez cały rok kurz<br />

wznosi się bowiem i rozprzestrzenia<br />

42<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


ogrzewanie O.<br />

wraz z ciepłym powietrzem po całym<br />

domu, czego efektem może być nieprzyjemny<br />

zapach, szczególnie uciążliwy<br />

dla alergików. Kaloryfery trzeba też<br />

odsłonić, gdyż często bywają one zastawione<br />

meblami lub zakryte grubymi<br />

zasłonami.<br />

– Przed rozpoczęciem sezonu – lub<br />

jeśli zawczasu tego nie zrobiliśmy, także<br />

w jego trakcie – należy wykonać<br />

przegląd zarówno komina, jak i kotła.<br />

Zadanie to najlepiej zlecić wykwalifi kowanym<br />

specjalistom. Samodzielnie zaś<br />

możemy skontrolować poziom ciśnienia<br />

w instalacji – wyjaśnia przedstawiciel<br />

TIS Group.<br />

Do tego celu służy manometr, który<br />

zwykle montowany jest w kotłowni lub<br />

pozostaje wbudowany w kocioł. Pamiętajmy<br />

przy tym, że niewielki spadek ciśnienia<br />

nie jest usterką i na ogół wynika<br />

z różnicy w objętości wody w zależności<br />

od jej temperatury.<br />

W przygotowaniach z całą pewnością nie<br />

możemy także pominąć napełnienia instalacji<br />

w systemach otwartych (mowa o systemie<br />

przelewowym z naczyniem zbiorczym,<br />

przez które musi przelać się woda).<br />

– Później zaś przychodzi czas na odpowietrzenie<br />

grzejników. Mało kto zdaje<br />

sobie przy tym sprawę z faktu, że powietrze<br />

do instalacji dostaje się wraz<br />

z wodą, dlatego też pośpiech przy jej<br />

napełnianiu jest niewskazany – podpowiada<br />

Maciej Okuła.<br />

Jeszcze przed sezonem lub w jego trakcie<br />

naszą instalację grzewczą możemy<br />

także wyposażyć w system sterowania.<br />

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów<br />

urządzeń, ale w tym względzie<br />

warto zdać się na sugestie producenta<br />

naszego kotła.<br />

– Co ciekawe, taki system sterowania<br />

może nam jeszcze bardziej ułatwić<br />

życie – coraz częściej bowiem kotły<br />

na paliwa stałe wyposażone są w czujniki<br />

pogodowe, które sterują ich pracą<br />

w zależności od zewnętrznych warunków<br />

atmosferycznych – dodaje na koniec<br />

przedstawiciel TIS Group.<br />

Te kilka prostych czynności sprawi,<br />

że nasza instalacja będzie przez cały sezon<br />

pracowała wydajnie, a my będziemy<br />

mogli cieszyć się domowym ciepłem<br />

bez niepotrzebnych problemów.<br />

Źródło: TIS GROUP<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

43


Fot. WILO<br />

Pompy elektroniczne<br />

w optymalizacji pracy instalacji c.o.,<br />

c.w.u. i klimatyzacyjnych


pompy i przepompownie P.<br />

Nowoczesne pompy bazują na sterowaniu mikroprocesorowym. Urządzenia<br />

tego typu, poprzez samoadaptację dostosowują parametry do zmieniających<br />

się warunków instalacji.<br />

Jako ważną cechę nowoczesnych<br />

pomp obiegowych należy wymienić<br />

zastosowanie rozwiązań, dzięki<br />

którym praca jest dostosowywana<br />

do zmieniającego się zapotrzebowania<br />

na energię. Warto wspomnieć<br />

o możliwości pracy przede wszystkim<br />

w instalacjach z rurami o mniejszych<br />

przekrojach i zaworami termostatycznymi.<br />

Wysoki poziom sprawności pompy<br />

zyskuje się dzięki zastosowaniu silników<br />

komutowanych elektronicznie.<br />

Wirnik ma wbudowany magnes<br />

stały, przez co potrzeba mniej prądu<br />

na namagnesowanie wirnika, bowiem<br />

jego namagnesowanie jest<br />

stałe. Układ mikroprocesorowy przelicza<br />

parametry, nadzoruje pracę<br />

przetwornicy częstotliwości i steruje<br />

komutacją elektroniczną wirującego<br />

pola magnetycznego. Silnik zyskuje<br />

więc optymalne parametry zasilania<br />

a prędkość obrotowa pompy jest regulowana<br />

płynnie. Napędy elektryczne<br />

pomp z komutacją automatyczną<br />

są urządzeniami synchronicznymi.<br />

Tym sposobem napędzające pole<br />

magnetyczne ma taką samą prędkość<br />

jak wirnik. Pozwala to na wyeliminowanie<br />

strat i poślizgów.<br />

Na szczególną uwagę w pompach<br />

elektronicznych zasługuje samoczynne<br />

wykrywanie przepływu czynnika<br />

roboczego w instalacji z możliwością<br />

dostosowania wysokości podnoszenia<br />

do bieżących wymagań. Wstępny<br />

zakres pompy jest wybierany za pomocą<br />

pokrętła.<br />

Pompy bardzo często pracują w ramach<br />

rozbudowanych systemów sterowania<br />

a więc ważne są odpowiednie<br />

możliwości w zakresie wymiany<br />

danych. Dodatkowe moduły komunikacyjne<br />

umożliwiają sterowanie<br />

pompą za pomocą specjalistycznego<br />

oprogramowania komputerowego.<br />

Zdalnie można odczytywać informacje<br />

o funkcjach realizowanych przez<br />

urządzenie. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowi pilot zdalnego sterowania<br />

umożliwiający zmianę parametrów<br />

pracy pompy. Niejednokrotnie<br />

do sterowania wykorzystuje się magistralę<br />

komunikacyjną RS-485. Wiele<br />

urządzeń udostępnia użytkownikowi<br />

dodatkowe informacje takie jak np.<br />

ilość godzin przepracowanych przez<br />

pompę.<br />

Fot. 1.<br />

Pompa obiegowa zamontowana w instalacji.<br />

Konstrukcja<br />

Dla zapewnienia oszczędności energii<br />

stosuje się zintegrowane przetwornice<br />

częstotliwości, dzięki którym pompa<br />

może pracować z różnymi prędkościami.<br />

Korpusy pomp bardzo często<br />

wykonuje się z żeliwa z powłoką kataforetyczną<br />

(KTL). Warto zwrócić uwagę<br />

na izolację termiczną z polipropylenu,<br />

materiałem wykonania wału jest stal<br />

Fot. FERRO<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

45


P.<br />

pompy i przepompownie<br />

Fot. FERRO<br />

materiały wykonania łożyska. W szczególności<br />

chodzi o wysoki poziom odporności<br />

na przegrzanie. Ważne jest<br />

również eliminowanie luzu łożyskowego<br />

występującego pomiędzy łożyskiem<br />

wałka a wałkiem. Oprócz tego eliminuje<br />

się zjawisko blokowania pompy. Zapewnia<br />

to szeroka szczelina pomiędzy<br />

hermetyczną przegrodą a wirnikiem.<br />

Takie rozwiązanie jest gwarancją swobodnego<br />

przepływu zanieczyszczeń.<br />

Wirnik przechyla się na boki dzięki czemu<br />

cząstki zanieczyszczeń są szybko<br />

wymywane. Warto wspomnieć o małej<br />

powierzchni styku pomiędzy łożyskiem<br />

kulowym a wirnikiem.<br />

Fot. 2. W nowoczesnych pompach ważne<br />

jest płynne sterowanie prędkością.<br />

nierdzewna a łożyska wytwarza się<br />

z węgla spiekanego z użyciem dodatkowej<br />

impregnacji metalem. Wirniki bardzo<br />

często są produkowane z tworzywa<br />

sztucznego. Sferycznie ukształtowany<br />

wirnik kulowy, który osadza się na nieruchomym<br />

trzpieniu, ma zakończenie<br />

w postaci odpornego na ścieranie ceramicznego<br />

łożyska. Wirnik to jedyna<br />

ruchoma część pompy.<br />

Przydatne są rozwiązania odpowiedzialne<br />

za ochronę urządzenia przed pracą<br />

na sucho. Takie zabezpieczenia zyskuje<br />

się poprzez odpowiednio dobrane<br />

Tryby pracy pomp<br />

W praktyce wykorzystuje się kilka trybów<br />

pracy pomp – ręczna (n = stały), regulacji<br />

wg stałej różnicy ciśnień (Δp-c), regulacji<br />

wg zmiennej różnicy ciśnień (Δp-v), regulacji<br />

wg różnicy ciśnień w zależności<br />

od temperatury (Δp-T).<br />

Szereg funkcji pompa jest w stanie realizować<br />

samoczynnie. Chodzi głównie<br />

o płynne dopasowywanie wydajności<br />

zależnie od warunków pracy. Np. auto-<br />

Fot. GRUNDFOS<br />

PAMIĘTAJ!<br />

Jako ważną cechę nowoczesnych<br />

pomp obiegowych należy wymienić<br />

zastosowanie rozwiązań, dzięki którym<br />

praca jest dostosowywana<br />

do zmieniającego się zapotrzebowania<br />

na energię.<br />

Fot. 3. Niektóre pompy mogą bezprzewodowo wymieniać informacje ze sterownikiem<br />

zewnętrznym.<br />

46<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


pompy i przepompownie P.<br />

matyczny przepływ będzie zmniejszony<br />

w porze nocnej kiedy temperatura powietrza<br />

w pomieszczeniach jest obniżana<br />

a więc zmniejsza się zapotrzebowanie<br />

na ciepło. Oprócz tego inicjowana jest<br />

funkcja blokady, pełnego zabezpieczenia<br />

silnika z wbudowanym wyzwalaczem<br />

elektronicznym oraz łagodny rozruch.<br />

Odpowiednie funkcje uruchamia się za<br />

pomocą pokrętła. Jest to rodzaj pracy,<br />

wartość zadana różnicy ciśnień, wybór<br />

pracy automatycznej, tryb obniżenia<br />

nocnego. Oprócz tego można ustawić<br />

prędkość obrotową.<br />

Fot. WILO<br />

Tandem<br />

W instalacjach, gdzie wymaga się najwyższego<br />

poziomu bezpieczeństwa obiegu<br />

czynnika roboczego zastosowanie<br />

znajdują pompy obiegowe o konstrukcji<br />

podwójnej. Urządzenia tego typu mogą<br />

Fot. 4.<br />

Przydatne w obsłudze pomp są wyświetlacze.<br />

Fot. LFP<br />

pracować w jednym z trzech trybów.<br />

W przypadku pracy naprzemiennej jedna<br />

z pomp stanowi urządzenie robocze a druga<br />

to pompa rezerwowa. Czas przełączania<br />

można programować. Jeżeli dojdzie<br />

do zakłócenia pracy jednej z pomp w trybie<br />

pracy rezerwowej to obieg cieczy<br />

zapewni druga pompa. Można tak zaprogramować<br />

pompy aby przez pewien<br />

czas pracowały jednocześnie. Zapewnia<br />

to łagodne przejście między przełączenia<br />

mi i cichą pracę.<br />

Fot. 5.<br />

Pompa może wyświetlać aktualne zapotrzebowanie na moc.<br />

WAŻNE!<br />

Pompy bardzo często pracują w ramach<br />

rozbudowanych systemów<br />

sterowania a więc ważne są odpowiednie<br />

możliwości w zakresie<br />

wymiany danych. Dodatkowe moduły<br />

komunikacyjne umożliwiają<br />

sterowanie pompą za pomocą<br />

specjalistycznego oprogramowania<br />

komputerowego.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

47


P.<br />

pompy i przepompownie<br />

Fot. WILO<br />

Fot. GRUNDFOS<br />

Fot. 6. Niektóre wyświetlacze są rozbudowane, przez co udostępniają<br />

więcej informacji.<br />

Fot. 7. Przydatne rozwiązanie stanowi podłączanie pompy za<br />

pomocą złącza.<br />

W pracy z rezerwą jedna z pomp jest<br />

urządzeniem roboczym a druga rezerwowym.<br />

Jeżeli dojdzie do wyłączenia<br />

pompy roboczej to samoczynnie będzie<br />

uruchomiona pompa rezerwowa.<br />

W tym trybie pracy można zamienić<br />

kolejność pracy pomp. Z kolei w trybie<br />

pracy pojedynczej obie pompy pracują<br />

niezależnie bez wymiany danych między<br />

sobą.<br />

Pompy c.w.u.<br />

W nowoczesnych pompach cyrkulacyjnych<br />

stawia się na oszczędność energii.<br />

Stąd też niektóre modele potrzebują<br />

tylko 3W mocy elektrycznej. Istotną rolę<br />

odgrywa wbudowanie magnesu stałego<br />

w wirnik, przez co eliminowana jest<br />

potrzeba dostarczania energii elektrycznej<br />

do namagnesowania wirnika. Wirujące<br />

pole magnetyczne stojana w silniku<br />

jest komutowane w sposób elektroniczny<br />

za pomocą układu mikroprocesorowego.<br />

To właśnie on odpowiada za<br />

przeliczanie wymaganych parametrów<br />

i sterowanie przetwornicą częstotliwości.<br />

Istotna jest płynna regulacja prędkości<br />

obrotowej silnika, uwzględniająca<br />

bieżące warunki instalacji c.w.u. Szacuje<br />

się, że energooszczędna pompa pobiera<br />

rocznie około 20kWh przy założeniu,<br />

że urządzenie pracuje 18h na dobę.<br />

Oferowane są również modele pomp<br />

z zegarami czasowymi, umożliwiającymi<br />

tygodniowe programowanie. Np.<br />

można przewidzieć pracę pompy tylko<br />

w czasie, gdy woda jest pobierana.<br />

Dostępne na rynku pompy cyrkulacyjne<br />

mają konstrukcje zapewniające<br />

mniejsze osadzanie się węglanów<br />

wapnia. Istotna jest cicha praca będąca<br />

efektem braku luzu łożyskowego między<br />

wałkiem a jego łożyskiem. Trwałość<br />

pompy to wynik zastosowania łożysk<br />

WAŻNE!<br />

Pompy mogą być również sterowane przez urządzenia zewnętrzne. W najprostszej<br />

aplikacji wykorzystuje się sterowniki automatycznie załączające<br />

i wyłączające pompę obiegową przy uwzględnieniu zadanej temperatury.<br />

Sterowniki tego typu współpracują z instalacjami z kotłami na paliwa stałe<br />

lub gazowymi, które nie mają funkcji sterowania pompami.<br />

odpornych na zużycie. W niektórych<br />

modelach prędkość obrotowa jest regulowana<br />

pokrętłem, umieszczonym<br />

na korpusie silnika a punkty referencyjne,<br />

zaznaczone na podziałce pozwalają<br />

na wybór prędkości obrotów. Obudowa<br />

pomp ma również zaznaczone pozycje,<br />

których ustawienie zapewni optymalne<br />

zużycie energii.<br />

Zanieczyszczenia przedostające się<br />

do instalacji, mogą swobodnie przepłynąć<br />

przez szeroką szczelinę między wirnikiem<br />

pompy a hermetyczną przegrodą.<br />

Dzięki możliwości przechylania się<br />

wirnika na boki ewentualne cząstki zanieczyszczeń<br />

są usuwane. W konstrukcji<br />

nowoczesnych pomp niejednokrotnie<br />

przewiduje się niewielką powierzchnię<br />

styku pomiędzy wirnikiem a łożyskiem<br />

kulowym. Takie rozwiązanie powoduje<br />

mniejsze tarcie.<br />

Dobierając pompę cyrkulacyjną c.w.u.<br />

należy zwrócić uwagę na jej wydajność<br />

oraz wysokość podnoszenia.<br />

Zewnętrzne sterowniki pomp<br />

Pompy mogą być również sterowane<br />

przez urządzenia zewnętrzne. W najprostszej<br />

aplikacji wykorzystuje się sterowniki<br />

automatycznie załączające<br />

i wyłączające pompę obiegową przy<br />

48<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


pompy i przepompownie P.<br />

Fot. ESBE Fot. LFP<br />

Fot. 8. Pompy sterowane elektroniczne bardzo dobrze sprawdzają<br />

się w instalacjach, gdzie zapotrzebowanie na energię jest<br />

zmienne.<br />

Fot. 10. Zespoły pompowe umieszcza się<br />

w specjalnej izolacji po to aby zapobiec<br />

stratom ciepła.<br />

Fot. WILO<br />

uwzględnieniu zadanej temperatury.<br />

Sterowniki tego typu współpracują<br />

z instalacjami z kotłami na paliwa stałe<br />

lub gazowymi, które nie mają funkcji<br />

sterowania pompami. Istotną rolę odgrywa<br />

czujnik odpowiedzialny za pomiar<br />

temperatury czynnika roboczego<br />

na zasilaniu instalacji c.o. W niektórych<br />

instalacjach z kotłami c.o. na paliwa<br />

stałego pompa zostanie wyłączona<br />

wraz z wygaśnięciem płomienia.<br />

Ważne jest aby w instalacjach c.o. z kotłami<br />

gazowymi temperatura ustawiona na sterowniku<br />

nie była niższa od temperatury<br />

wprowadzonej do termostatu kotła c.o.<br />

Warto przypomnieć, że zadając<br />

na sterowniku wartość temperatury,<br />

która przekracza punkt rosy zapobiega<br />

się poceniu kotła podczas rozgrzewania<br />

wody w instalacji. Przydatnym rozwiązaniem<br />

jest funkcja uruchamiania pompy<br />

co kilka dni na kilkadziesiąt sekund.<br />

Zapobiega to jej blokowaniu w efekcie<br />

zastania wody.<br />

Fot. 9. Specjalne pompy są dostępne z myślą o pracy w instalacjach<br />

klimatyzacyjnych.<br />

Sterowanie pompami c.w.u.<br />

Odpowiednie urządzenia są dobierane<br />

pod kątem sterowania pracą<br />

pomp c.w.u. Istotną rolę odgrywają<br />

czujniki temperatury. Sterownik załącza<br />

pompy jeżeli różnica temperatur<br />

na dwóch czujnikach przekroczy<br />

zadaną wartość uwzględniając<br />

minimalny próg załączenia pompy.<br />

Z kolei wyłączenie pomp następuje<br />

wraz uzyskaniem zadanej temperatury<br />

lub nie przekroczeniem minimalnego<br />

progu załączenia pompy.<br />

Sterowniki tego typu eliminują niepotrzebną<br />

pracę urządzeń pompujących<br />

i niepotrzebne wychłodzenie<br />

jeżeli spadnie temperatura zasilania.<br />

Oszczędności dotyczą więc nie tylko<br />

energii elektrycznej ale również wydłużenia<br />

trwałości pompy.<br />

W sterownikach pomp c.w.u. uwzględnia<br />

się system zapobiegania zastaniu<br />

pompy podczas dłuższego postoju.<br />

Niektóre sterowniki mają funkcję<br />

ochrony instalacji przed zamarzaniem.<br />

W efekcie jej działania wraz ze<br />

spadkiem temperatury poniżej 6°C<br />

na czujniku kotła pompa załączy się<br />

na stałe, natomiast jej wyłączenie nastąpi<br />

wraz z osiągnięciem przez temperaturę<br />

wartości 7°C.<br />

Podsumowanie<br />

Pompy elektroniczne, w porównaniu<br />

do tradycyjnych konstrukcji, cechuje<br />

przede wszystkim zmniejszone zapotrzebowania<br />

na energię elektryczną.<br />

Ważne jest przy tym dopasowanie<br />

pracy pompy do zmieniającego się<br />

zapotrzebowania na ciepło. Sterowanie<br />

pomp wykorzystuje mikroprocesory<br />

analizujące parametry i warunki<br />

pracy.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

49


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Rodzaje klimatyzatorów<br />

typu split i ich zastosowanie<br />

Przedstawiamy różnice w sposobie montażu i dystrybucji chłodu.<br />

Podpowiadamy, jaki klimatyzator powinien być dedykowany do<br />

jakiego pomieszczenia. Omawiamy cechy najnowszych urządzeń.<br />

50<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. LINDAB<br />

Przy wyborze odpowiedniego klimatyzatora<br />

typu split ważne jest kilka czynników:<br />

rodzimy serwis, wydajność oraz<br />

cena a także parametry techniczne<br />

wybranego przez nas urządzenia. W jakich<br />

warunkach powinniśmy postawić<br />

na klimatyzatory typu split? Otóż sprawdzają<br />

sie one w tych lokalach, w których<br />

nie można zamontować agregatorów<br />

chłodniczych na elewacji lub dachu.<br />

Ich główną zaletą jest to, że jednostka<br />

umieszczona na zewnątrz budynku obsługuje<br />

sporą ilość urządzeń umieszczonych<br />

wewnątrz niego.<br />

Wymagania rosną<br />

Czyli klimatyzator nie powinien już tylko<br />

schładzać lub ogrzewać pomieszczenia.<br />

Nowoczesny klimatyzator typu split ma<br />

utrzymywać określoną temperaturę w pomieszczeniu<br />

przez dłuższy czas. Powinien<br />

również sprawdzać sie przy zmieniającej<br />

sie aurze. Warto też, przy wyborze klimatyzatora,<br />

policzyć koszta. Zarówno koszty<br />

inwestycyjne, eksploatacyjne jak i koszty<br />

poniesione na utrzymanie systemu klimatyzacyjnego,<br />

serwisowanie i ewentualne<br />

naprawy. Pamiętajmy, że w dzisiejszych<br />

czasach dla klienta ważna jest nie tylko<br />

ergonomia, ale i ekonomia.<br />

Klimatyzator dedykowany<br />

Klimatyzatory ścienne możemy podzielić<br />

ze względu na rodzaje jednostek<br />

wewnętrznych i na rodzaje sposobów<br />

dystrybucji przez nie chłodu. Prezentowane<br />

przez nie rozwiązania są coraz<br />

nowocześniejsze. Poza tym każdy klimatyzator<br />

dedykowany jest do innego<br />

typu pomieszczenia (pomieszczenia<br />

mieszkalne, biura, powierzchnie wielkogabarytowe,<br />

itp.).<br />

Klimatyzatory ścienne<br />

Najpopularniejszymi klimatyzatorami<br />

typu split są oczywiście klimatyzatory<br />

ścienne. Montuje się je niemal bezpośrednio<br />

pod sufi tem. Nie mają wielkiej<br />

mocy – dlatego sprawdzają się raczej<br />

w niewielkich pomieszczeniach – ale<br />

charakteryzują się zgrabną obudową.<br />

Na rynku jest już sporo urządzeń o efektownym<br />

designie – np. z lusterkiem lub<br />

w formie obrazu, nowością są obudowy<br />

drewniane lub metaliczne. Klimatyzatory<br />

te doskonale sprawdzą się w naszych<br />

domach, charakteryzują się bowiem<br />

wysoką wydajnością i cicha pracą. Nie<br />

maja tez zbyt wysokich cen. Są bardzo<br />

popularne, a przez to oferta modeli i dodatkowa<br />

automatyka (np. zdalne piloty)<br />

jest bardzo rozbudowana. Możliwe jest<br />

umieszczenie klimatyzatora ściennego<br />

w dowolnym pomieszczeniu.<br />

Klimatyzatory przysufitowoprzypodłogowe<br />

Kolejnym typem klimatyzatorów ściennych<br />

są klimatyzatory przysufitowoprzypodłogowe.<br />

Są tak skonstruowane,<br />

że mogą być montowane zarówno pod<br />

sufitem, jak i przy podłodze – pod oknem.<br />

Każda z tych możliwości ma zalety i wady.<br />

Najważniejsze jednak jest to, że ich budowa<br />

sprawia, że powietrze płynie z dużą<br />

prędkością pod sufitem, następnie zwalnia<br />

i przepływ w pomieszczeniu jest równomierny.<br />

Dzięki takiemu rozwiązaniu<br />

wiemy, że ten typ klimatyzatorów nadaje<br />

się do pomieszczeń wysokich, gdzie górne<br />

partie pomieszczenie nie muszą być<br />

chłodzone lub nagrzewane równie dokładnie<br />

jak niższe. Dodatkowo klimatyzatory<br />

przypodłogowe, które przypominają<br />

kształtem i budową nowoczesny grzejnik,<br />

jednocześnie mogą być instalowane we<br />

wnękach. Dzięki temu mogą być dobrym<br />

rozwiązaniem tam, gdzie inne klimatyzatory<br />

nie mogą zostać zainstalowane.<br />

Klimatyzatory kasetonowe<br />

Dalej mamy klimatyzatory kasetonowe,<br />

które nie zajmują miejsca ani<br />

na podłodze, ani na ścianie. Montuje<br />

się je bowiem w konstrukcji sufi tu podwieszanego.<br />

Klimatyzatory te umożliwiają<br />

równomierne rozprzestrzenianie<br />

powietrza od punktu centralnego<br />

– dzięki temu lokalizacja wewnętrznej<br />

jednostki jest praktycznie dowolna. Doskonale<br />

sprawdzają się w pomieszczeniach,<br />

które są wyższe niż standardowe:<br />

w biurach, sklepach, salonach i punktach<br />

usługowych. Poza wszystkim są też<br />

wyjątkowo estetyczne. Warto wybrać<br />

taki klimatyzator kasetonowy, który<br />

rozprowadza ciepło lub chłód w jak największej<br />

ilości kierunków. Mamy wówczas<br />

równomiernie nagrzewane lub<br />

ochładzane pomieszczenie.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

51


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. ZYMETRIC<br />

Fot. 1.<br />

Na rynku jest sporo jednostek ściennych o efektownym designie – również opracowanych z myślą o pokojach dziecięcych.<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Na co należy zwrócić uwagę decydując się na klimatyzację<br />

typu split?<br />

Mateusz Żylarski, Specjalista ds. urządzeń klimatyzacyjnych, Lindab Sp. z o.o.<br />

Decydując się na zakup klimatyzatora Split, powinniśmy<br />

zwrócić uwagę przede wszystkim na metraż i typ<br />

pomieszczenia, w którym urządzenie będzie pracowało.<br />

Przykładowo, jednostka o mocy chłodniczej 3,5 kW<br />

wystarczy do schłodzenia pomieszczenia o powierzchni<br />

35 m 2 . W drugiej kolejności należy zapoznać się z poziomem<br />

hałasu generowanym przez jednostkę wewnętrzną,<br />

klasą fi ltra powietrza i dodatkowymi funkcjami takimi jak<br />

autoosuszanie skraplacza (zapobiega rozwojowi pleśni),<br />

czy jonizator powierza wskazany szczególnie w pokojach<br />

dziecięcych. Klimatyzator w pomieszczeniach mieszkalnych<br />

najczęściej montowany jest w dobrze widocznym<br />

miejscu. Warto więc wybrać taki, które będzie miał uniwersalny<br />

i nowoczesny design.<br />

Do chłodzenia pomieszczeń biurowych wykorzystuje się<br />

jednostki kasetonowe, montowane w sufi cie podwieszanym.<br />

Urządzenia te zapewniają wysoką wydajność dzięki<br />

wykorzystaniu nawiewu obwodowego. Kolejnym typem<br />

są klimatyzatory kanałowe, montowane przestrzeni międzystropowej<br />

i podłączone do systemu wentylacyjnego.<br />

Ich głównymi zaletami jest możliwość dystrybucji chłodu<br />

do kilku pomieszczeń jednocześnie i zaciąganie powietrza<br />

zewnętrznego poprzez kanały wentylacyjne. Ostatnią grupą<br />

są jednostki podstropowe, zalecane w lokalach usługowych<br />

i przychodniach lekarskich. Generuję duży zasięg<br />

strumienia chłodnego powietrza idealny do klimatyzowania<br />

długich pomieszczeń takich jak poczekalnie. Nie<br />

wymagają sufi tu podwieszanego i oferują bardzo szeroki<br />

zakres wydajności.<br />

Wszystkie osoby zainteresowane zakupem jednostek Split<br />

zapraszam do kontaktu z fi rmą Lindab. W oparciu o Państwa<br />

projekt dobierzemy optymalne rozwiązanie z szerokiego<br />

asortymentu marek Mistral, Galanz i Samsung, dostępnego<br />

w naszej ofercie.<br />

52<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 2 i 3.<br />

Nowoczesne klimatyzatory nie tylko schładzają, ale i ogrzewają lokale.<br />

Klimatyzatory kanałowe<br />

Wbudowuje się je w strop, dzięki czemu<br />

w pomieszczeniu widać tylko kratki,<br />

którymi powietrze napływa do wnętrza,<br />

a nie całe urządzenie. Przy tego<br />

typu urządzeniach możliwe jest jednoczesne<br />

klimatyzowanie kilku pomieszczeń,<br />

kierując do nich powietrze o odpowiednich<br />

parametrach (za pomocą<br />

odpowiednich kanałów). Temperatura<br />

nawiewanego powietrza ustawiana<br />

jest jako średnia ze wszystkich pomieszczeń,<br />

a powietrze rozprowadzane<br />

jest bardzo dokładnie i równomiernie<br />

w całym pomieszczeniu.<br />

System multisplit<br />

Na koniec pozostaje nam jeszcze system<br />

multisplit – rozwiązanie, które<br />

umożliwia stworzenie rozbudowanego<br />

zespołu klimatyzującego kilka pomieszczeń<br />

jednocześnie. Jedna jednostka<br />

zewnętrzna podłączona jest do kilku<br />

jednostek wewnętrznych. Jest to ten<br />

rodzaj instalacji, na który warto się zdecydować<br />

już podczas projektowania<br />

domu lub na etapie jego budowy.<br />

Czym wyróżnia się ten system? Otóż<br />

w tym wypadku stosuje się klimatyzatory<br />

kanałowe. Powietrze do pomieszczeń<br />

rozprowadzane specjalnymi kanałami,<br />

zakończonymi anemostatami na ścianie,<br />

w podłodze lub sufi cie.<br />

Fot. ZYMETRIC<br />

Fot. DAIKIN<br />

Fot. DAIKIN<br />

Fot. 4.<br />

Najnowsze systemy klimatyzacji można wykorzystać również w zimne dni do utrzymania optymalnego klimatu wewnątrz pomieszczeń.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

53


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 5. Jednostkę zewnętrzną instalujemy zazwyczaj całkiem na zewnątrz, choć w ostateczności<br />

może się ona znaleźć na dobrze wentylowanym strychu, czy nawet w innym przewiewnym<br />

pomieszczeniu, w którym wydobywające się gorąco i hałas nie będą zakłócać spokoju<br />

lokatorów.<br />

Fot. ZYMETRIC<br />

Montaż<br />

Montaż klimatyzatora typu split staje się<br />

coraz bardziej prosty. Jego jednostka<br />

wewnętrzna powinna być usytuowana<br />

tak, żeby chłodne powietrze skutecznie<br />

rozchodziło się po pomieszczeniu. Jednostkę<br />

zewnętrzną instalujemy zazwyczaj<br />

całkiem na zewnątrz, choć w ostateczności<br />

może się ona znaleźć na dobrze wentylowanym<br />

strychu, czy nawet w innym<br />

przewiewnym pomieszczeniu, w którym<br />

wydobywające się gorąco i hałas nie<br />

będą zakłócać spokoju lokatorów. Jednocześnie<br />

obie jednostki warto zaplanować<br />

na tyle blisko siebie, aby długość rurek<br />

była wystarczająca. Nie ma znaczenia, która<br />

z jednostek będzie wyżej. Kolejnym etapem<br />

montażu jest odpowietrzanie, które<br />

zazwyczaj stanowi największy problem.<br />

Odpowietrzenie układu chłodniczego<br />

wymaga bowiem zastosowania pompy<br />

próżniowej z odpowiednim zestawem<br />

manometrów. Proces ten służy temu, by<br />

usunąć z parownika (wymiennik ciepła jednostki<br />

wewnętrznej) powietrze i zawartą<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Czy w obrębie jednej instalacji klimatyzacyjnej możemy<br />

wykorzystać różne rodzaje jednostek wewnętrznych<br />

(naścienne, podsufitowe, przypodłogowe, kasetonowe, itp.)?<br />

Marcin Jaworski, Product Manager w fi rmie Zymetric Sp. z o.o.<br />

Czołowi producenci systemów klimatyzacji na świecie<br />

przygotowują rozwiązania pozwalające zaspokoić potrzeby<br />

najbardziej wymagających klientów. Systemy klimatyzacyjne<br />

typu Multisplit i VRF charakteryzują się możliwością<br />

zastosowania w jednym układzie chłodniczym różnych<br />

typów jednostek wewnętrznych. W połączeniu z faktem,<br />

że oba te systemy umożliwiają podłączenie wielu jednostek<br />

wewnętrznych do jednej jednostki zewnętrznej,<br />

pozwala to na elastyczne dopasowanie instalacji do każdego<br />

typu budynku, czy przeznaczenia klimatyzowanych<br />

pomieszczeń. Odpowiednim przykładem obiektu, w którym<br />

wymagane jest zróżnicowanie typów jednostek wewnętrznych<br />

w obrębie jednego układu chłodniczego jest<br />

hotel. Pokoje hotelowe najczęściej obsługiwane są za pomocą<br />

klimatyzatorów kanałowych, ze względu na możliwość<br />

ukrycia ich w sufi cie podwieszonym, przez co pozostają<br />

niewidoczne dla osób przebywających w tych<br />

pomieszczeniach. W ofercie Midea są urządzenia dedykowane<br />

do obiektów hotelowych, które charakteryzują się<br />

bardzo cichą pracą. W restauracji hotelowej, czy lobby najczęściej<br />

wykorzystuje się klimatyzatory kasetonowe oraz<br />

podstropowe, zapewniające równomierne i szybkie chłodzenie.<br />

Inne, mniejsze pomieszczenia mogą być wyposażone<br />

w klimatyzatory ścienne, które w związku z szerokim<br />

wyborem paneli, można w łatwy sposób wkomponować<br />

w wystrój wnętrz. Zaś dzięki bogatej ofercie systemów<br />

sterowania – indywidualnego i centralnego – możliwe<br />

jest dogodne zarządzanie jednostkami wewnętrznymi.<br />

Systemy pozwalające na podłączenie kilku jednostek<br />

wewnętrznych w jednym układzie będą również bardziej<br />

energooszczędne, w porównaniu do zastosowania<br />

osobnych układów typu split. Jedna jednostka zewnętrzna<br />

to również znaczna oszczędność miejsca montażu<br />

na elewacji czy dachu.<br />

54<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

w nim wodę (wilgoć). Substancje te są<br />

bowiem niepotrzebne a wręcz szkodliwe<br />

dla pracy klimatyzatora.<br />

Korzyści<br />

Montaż klimatyzatorów typu split daje naszym<br />

klientom szereg korzyści. To doskonały<br />

sposób na poprawę ich funkcjonowania<br />

podczas chłodnych lub upalnych<br />

dni. Kolejną zaletą nowoczesnych klimatyzatorów<br />

jest możliwość usuwania przez<br />

nie wilgoci z pomieszczeń lub, przeciwnie,<br />

nawilżania ich. Przy zakupie klimatyzatora<br />

dla naszej klienteli warto też sprawdzić<br />

prędkość przepływu powietrza – i wybrać<br />

taki, aby klient nie czuł podmuchów<br />

zimnego lub ciepłego nawiewu. W zależności<br />

od zasobności portfela można wybrać<br />

klimatyzatory z opcją inwerterową<br />

lub tańsze, zwyczajne z opcją ON/OFF.<br />

Warto jednak zainwestować w to pierwsze<br />

rozwiązanie – ponieważ szybko nam<br />

się zwróci – urządzenia z inwerterem<br />

charakteryzują się niskim poborem energii<br />

elektrycznej, dzięki nowoczesnej sprężarce,<br />

która płynnie reguluje wydajność.<br />

Instalując klimatyzator typu split należy<br />

wziąć pod uwagę, że klimatyzator sterowany<br />

pilotem musi być zainstalowany<br />

w odległości przynajmniej 1 metra od odbiorników<br />

takich jak radio czy telewizor,<br />

jak również w podobnej odległości od<br />

urządzeń grzewczych i zasilanych łatwopalnym<br />

gazem.<br />

Fot. DAIKIN<br />

Fot. 6. Jednostki Split w pomieszczeniach mieszkalnych są montowane w dobrze<br />

widocznych miejscach przez co stają się istotnym elementem wystroju wnętrz. Poza danymi<br />

technicznymi warto zwrócić również uwagę na ich design.<br />

Idzie nowe<br />

Najnowsze klimatyzatory typu split<br />

mają w swoim zakresie zaawansowane<br />

funkcje takie jak możliwość zdalnego<br />

sterowania urządzeniami z dowolnego<br />

miejsca za pośrednictwem aplikacji,<br />

sieci lokalnej lub Internetu. Dzięki temu<br />

są one zawsze pod kontrolą. Na rynku<br />

są też już dostępne takie urządzenia,<br />

Fot. 7. Możliwość zdalnego sterowania urządzeniem znacznie podnosi komfort jego<br />

stosowania.<br />

Fot. LINDAB<br />

które automatycznie dostosowują temperaturę<br />

do preferencji użytkownika,<br />

opcja ta polega na wydmuchiwaniu<br />

powietrza w inne obszary niż te, w jakich<br />

przebywa nasz klient. Pozwala to<br />

zapobiegać niechcianym przeciągom<br />

oraz sprzyja oszczędzaniu energii. Doskonale<br />

sprawdza się tez możliwość<br />

automatycznego wyłączenia klimatyzatora<br />

lub też przełączenia go na tryb ekonomiczny<br />

w momencie, kiedy żaden<br />

człowiek nie przebywa w klimatyzowanym<br />

pomieszczeniu. Warto także pokusić<br />

się o urządzenie z funkcją osuszania<br />

i nawilżania. No i postawić na wysoką<br />

energetyczna efektywność na poziomie<br />

A +++, co gwarantuje naszym klientom<br />

niskie rachunki za energię. Podsumowując,<br />

nie istnieją nowoczesne wnętrza,<br />

w których nie dałoby się zainstalować<br />

klimatyzatorów typu split. Dotyczy to<br />

zarówno lokali użytkowych, jak i przemysłowych.<br />

Split zwiększa komfort<br />

użytkowania każdego pomieszczenia,<br />

usprawnia pracę, sprzyja odpoczynkowi<br />

i, przy odpowiednim użytkowaniu,<br />

nie naraża naszych klientów na przeziębienia<br />

czy infekcje bakteryjne.<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

55


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Sposoby odprowadzania skroplin<br />

z instalacji klimatyzacyjnych<br />

Instalacje klimatyzacyjne poprzez osuszanie powietrza wewnętrznego<br />

generują spore ilości wykraplającej się wody, która wymaga<br />

odprowadzenia do instalacji kanalizacyjnej. Odprowadzenie skroplin<br />

można realizować na dwa podstawowe sposoby, przy czym nie jest<br />

obojętne, który z nich zostanie zastosowany. Wybór metody musi być<br />

optymalny i wynikać z indywidualnych uwarunkowań każdej instalacji.<br />

Skropliny to efekt wykraplania<br />

się wilgoci w wymienniku ciepła<br />

wewnątrz klimatyzatora, a ich<br />

ilość (objętość) wzrasta w miarę<br />

wzrostu wilgotności i temperatury<br />

w danym pomieszczeniu.<br />

Zgromadzona wilgoć zbiera<br />

się na tackach umieszczonych<br />

pod wymiennikiem, skąd usuwana<br />

jest dwoma sposobami<br />

– poprzez przepompowanie jej<br />

specjalistyczną instalacją wyposażoną<br />

w pompkę skroplin<br />

lub poprzez samoczynny spływ<br />

w dół dzięki sile grawitacji.<br />

Dwie główne metody<br />

odprowadzania skroplin<br />

Odprowadzenie kondensatu<br />

wody z wykorzystaniem grawitacji<br />

sprowadza się do poprowadzenia<br />

instalacji w dół pod<br />

takim kątem, by woda wypływała<br />

samoistnie. Optymalny<br />

kąt spadku względem płaszczyzny<br />

podłogi wynosi 1 do 2 stopni<br />

w przeliczeniu na 1 metr<br />

bieżący. Takie rozwiązanie ma<br />

uzasadnienie w przypadku niewielkich<br />

systemów klimatyzacyjnych,<br />

w których klimatyzator<br />

i miejsce odpływu skroplin<br />

znajdują się blisko siebie i dotyczy<br />

z reguły naściennych klimatyzatorów<br />

typu SPLIT i MUL-<br />

TISPLIT. W ich przypadku rurka<br />

odpływowa (wąż odpływowy)<br />

z reguły poprowadzona jest z dolnego<br />

rogu urządzenia (prawego lub<br />

lewego). Gdy instalacja złożona jest<br />

z klejonych na zimno sztywnych rurek<br />

1/2’, 3/4’ lub 1’ – często wpuszczanych<br />

w ściany dzięki wykorzystaniu wykutych<br />

bruzd – duży spadek nie jest wymagany,<br />

ponieważ ich powierzchnia<br />

wewnętrzna jest bardzo gładka i zapobiega<br />

gromadzeniu się zanieczyszczeń.<br />

Ponadto sztywne, klejone rurki<br />

dają dużo swobody w zakresie ich<br />

formowania i podłączania do odpływów<br />

lub łączenia z syfonami. Te cechy<br />

stanowią o ich przewadze względem<br />

elastycznych rurek lub węży odpływowych.<br />

W sytuacji, gdy zastosowane<br />

zostają elastyczne rurki zbrojone,<br />

należy zadbać o mocny spadek<br />

(1º – 2º / 1 mb), gdyż ich powierzchnia<br />

wewnętrzna nie jest gładka i sprzyja<br />

gromadzeniu się zanieczyszczeń blokujących<br />

przepływ skroplin. Ma to<br />

kolosalne znaczenie, gdyż instalacja<br />

odprowadzenia skroplin grawitacyjnie<br />

jest układem pozbawionym jakiegokolwiek<br />

zwiększonego ciśnienia.<br />

Większe instalacje klimatyzacyjne wymagają<br />

zastosowania drugiej metody,<br />

z wykorzystaniem pompek skroplin<br />

poddających wodę ciśnieniu zmuszającemu<br />

ją do pokonania oporu przepływu<br />

i działania grawitacji – szczególnie<br />

w sytuacjach, gdy wodę trzeba wypompować<br />

w górę lub poziomo na większą<br />

Fot. 1. Pompki skroplin, na które składa się moduł z pływakiem, moduł sterujący oraz sama<br />

pompka są dziś bardzo niewielkimi urządzeniami.<br />

Fot: Iglotech<br />

56<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot: Iglotech<br />

Problemem może też być sam montaż<br />

pompki – koniecznie w odległości około<br />

50 cm od komory z pływakiem – gdyż<br />

z reguły nie mieści się wewnątrz obudowy<br />

jednostki głównej i musi ona zostać<br />

zamontowana na zewnątrz i w jakiś<br />

sposób zamaskowana. To oznacza konieczność<br />

kolejnej inwestycji w maskujące<br />

korytka, które trzeba właściwie<br />

dopasować do pompki i całej instalacji,<br />

jednak rozwiązaniem może się okazać<br />

oferta coraz większej liczby producentów,<br />

w postaci serii gotowych zestawów<br />

pompek skroplin zaopatrzonych<br />

już we własną, kompatybilną listwę<br />

montażowo-maskującą.<br />

Fot. 2. Pompki skroplin nawet w wersjach „mini” potrafią odprowadzać wodę do 10 metrów<br />

powyżej poziomu na którym się znajdują lub w poziomie na odległość 60-70 metrów.<br />

odległość. Ujściem dla wypompowanych<br />

skroplin może być pion instalacji<br />

kanalizacyjnej, jak też zewnętrzny grunt.<br />

Pompki skroplin, na które składa się moduł<br />

z pływakiem, moduł sterujący oraz<br />

sama pompka – są dziś bardzo niewielkimi<br />

urządzeniami i nawet w wersjach<br />

„mini” potrafi ą odprowadzać wodę<br />

do 10 metrów powyżej poziomu na którym<br />

się znajdują lub w poziomie na odległość<br />

60-70 metrów. Należy pamiętać,<br />

że te parametry wiążą się ze sobą ściśle,<br />

w ten sposób, że im wyższa jest wysokość<br />

tłoczenia, tym mniejsza odległość<br />

tłoczenia w poziomie.<br />

Wadą tej metody odprowadzania<br />

skroplin jest konieczność poniesienia<br />

kosztów, jakie generuje zakup i instalacja<br />

pompy oraz koszty związane<br />

z serwisowaniem i kontrolowaniem<br />

stanu pompy i całej instalacji zamontowanej<br />

na potrzeby odprowadzenia<br />

skroplin. Ponadto należy pamiętać,<br />

że wszystkie pompki generują pewien<br />

hałas. Jest on co prawda słyszalny<br />

tylko wtedy, gdy pompka pracuje,<br />

uruchomiona wskutek napełnienia<br />

komory pływaka, jednak stanowi to<br />

kolejny punkt na korzyść bezgłośnej<br />

metody grawitacyjnej.<br />

Poprawny montaż instalacji<br />

i popełniane przy nim<br />

podstawowe błędy<br />

By instalacja z zastosowaniem pompy<br />

skroplin działała prawidłowo, należy<br />

wpierw dobrać właściwą pompę, gdyż<br />

każdy model posiada inną specyfi kację<br />

techniczną, co oznacza, że każda przepompowuje<br />

wodę na inną wysokość<br />

i na inną odległość przy zróżnicowanej<br />

wydajności (ilość przepompowanych<br />

litrów w ciągu godziny). Jednak zanim<br />

zostanie podjęta decyzja o doborze<br />

pompy, wpierw należy zapoznać się<br />

z dokumentacją techniczną instalacji<br />

klimatyzacyjnej, która powinna wskazywać<br />

na maksymalną ilość skroplin,<br />

jakie generowane są przy określonej<br />

powierzchni chłodnicy i określonych<br />

parametrach powietrza (temperatura<br />

i wilgotność). Właśnie ta informacja<br />

Fot: Iglotech<br />

Fot. 3.<br />

By instalacja z zastosowaniem pompy skroplin działała prawidłowo, należy dobrać właściwą pompę o optymalnej specyfikacji technicznej.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

57


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot: Iglotech<br />

Fot. 4. Nim wybierzemy pompkę warto zapoznać się z dokumentacją techniczną instalacji klimatyzacyjnej, która powinna wskazywać na<br />

maksymalną ilość skroplin, jakie generowane są przy określonej powierzchni chłodnicy i określonych parametrach powietrza.<br />

powinna stanowić bazę dla doboru<br />

właściwej pompy z punktu widzenia<br />

jej wydajności oraz doboru właściwej<br />

średnicy dla rury odpływowej. Warto<br />

też zwrócić uwagę na klasę szczelności<br />

IP. Dotyczy to szczególnie modułów<br />

sterujących, dla których wodoszczelność<br />

(bryzgoszczelność) to sprawa<br />

kluczowa. Inną dodatkową cechą, pożądaną<br />

dla każdej pompki skroplin,<br />

jest zabezpieczenie termiczne, które<br />

uruchamia się w przypadku przegrzania<br />

pompki. Takie rozwiązanie znacznie<br />

zwiększa żywotność urządzenia.<br />

Wadą pompek jest bardzo niewielka<br />

średnica rurek odpływowych, które<br />

z nimi współpracują – często nie więcej<br />

niż 8 mm – co może powodować<br />

ich łatwe zatykanie się. Zanieczyszczenia<br />

z czasem osiadają również wewnątrz<br />

komory pływaka i mogą powodować<br />

jego nieprawidłowe działanie.<br />

Wszystko to wymusza konieczność<br />

dokonywania częstych przeglądów<br />

i serwisowania całej instalacji, gdyż<br />

w przeciwnym razie może dojść do zablokowania<br />

przepływu, lub wylania się<br />

skroplin na podłogę i ścianę. Zaniechanie<br />

czyszczenia całej instalacji lub<br />

zbyt rzadkie jej czyszczenie jest częstym<br />

błędem skutkującym – oprócz<br />

wylania się skroplin – uszkodzeniem<br />

pompki oraz nierzadko pojawieniem<br />

się nieprzyjemnego zapachu.<br />

Innym częstym błędem jest lekko<br />

ukośny – a nie idealnie poziomy<br />

– montaż modułu załączającego<br />

pompkę, lub ustawienie pływaka<br />

w ten sposób, że magnes nie jest skierowany<br />

ku górze. Skutkuje to m.in.<br />

zablokowaniem się pływaka w położeniu<br />

dolnym – wówczas pompka nie<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Jakie błędy są najczęściej popełniane podczas montażu<br />

pompek skroplin?<br />

inż. Mateusz Żylarski, Specjalista ds. Urządzeń Klimatyzacyjnych / Air Conditioners Specialist<br />

Prawidłowy montaż pompy skroplin, choć z pozoru<br />

łatwy w wykonaniu, wymaga od instalatora pełnej<br />

wiedzy i świadomości, w jakich punktach może dojść<br />

do popełnienia błędu. Wśród najczęstszych przyczyn<br />

nieprawidłowego działania takich instalacji mogę wymienić<br />

poniższe:<br />

• zagięcie przewodu odprowadzającego wodę,<br />

• brak zastosowania opasek na łączeniach,<br />

• brak zamontowania odpowietrzenia pływaka,<br />

• nieudrożnienie głównego odpływu,<br />

• zamontowanie pływaka wewnątrz zbiorniczka w odwrotnej<br />

pozycji,<br />

• nieprawidłowe podpięcie zasilania.<br />

Podczas montażu warto upewnić się, że żaden z powyższych<br />

problemów nie został przeoczony. Pozwoli<br />

to znacznie zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować<br />

awaryjność pompki i zapewni jej sprawne działanie.<br />

58<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

dostaje sygnału załączenia się – lub<br />

w położeniu górnym – pompka wówczas<br />

pracuje stale, nawet po wypompowaniu<br />

skroplin. Natomiast przy<br />

odwrotnej pozycji magnesu, pompka<br />

otrzymuje przekłamany sygnał<br />

o poziomie wody, która oczekuje na<br />

wypompowanie. Instalacje z nieprawidłowo<br />

działającym pływakiem<br />

z reguły generują problemy w postaci<br />

wylanych skroplin (zalanie pomieszczenia)<br />

lub uszkodzonej wskutek<br />

przegrzania pompki.<br />

Ważna jest kwestia prawidłowego<br />

pierwszego uruchomienia instalacji<br />

klimatyzacyjnej lub uruchomienia jej<br />

po dłuższym przestoju, np. po okresie<br />

zimowym. Dla układów korzystających<br />

z pompy skroplin nieodzowne<br />

jest zalanie ich wodą dla uniknięcia<br />

pracy na sucho, gdyż spowoduje to<br />

przegrzanie pompki i w konsekwencji<br />

jej uszkodzenie. Taki problem pojawia<br />

się zawsze już przy pierwszym<br />

uruchomieniu, gdy wskutek błędu<br />

instalatora instalacja nie zostaje odpowietrzona<br />

(powietrze z przewodu<br />

tłocznego nie zostaje usunięte). To<br />

bardzo istotne, by instalatorzy rozumieli,<br />

że pompki skroplin są „smarowane”<br />

i chłodzone wodą, którą usuwają.<br />

Należy zadbać, by przewód<br />

Fot: SFA<br />

Fot. 5. Prawidłowo wykonana i regularnie konserwowana instalacja odprowadzenia<br />

skroplin powinna pracować przez wiele lat.<br />

(wąż) wlotowy skroplin zawsze był<br />

wypełniony wodą, co wykluczy zasysanie<br />

powietrza przy każdym uruchomieniu<br />

pompki i uchroni ją od<br />

głośnej i szkodliwej pracy na sucho.<br />

Częstym błędem jest też doprowadzenie<br />

do sytuacji, w której pojawia<br />

się tzw. syfonowanie. Efekt syfonu<br />

występuje wtedy, gdy przewód odprowadzający<br />

kondensat znajduje się<br />

poniżej tacy ze skroplinami. Skropliny<br />

zostają wówczas w całości wyciągnięte<br />

z przewodu poprzez różnicę ciśnień,<br />

co prowadzi do suchego startu<br />

pompki przy załączeniu kolejnego<br />

cyklu odpompowywania skroplin.<br />

Fot: Lindab<br />

Syfonowanie najłatwiej zrozumieć<br />

poprzez obserwację zachowania<br />

wody – na przykład podczas jej wymiany<br />

w akwarium. To „klasyczna” sytuacja,<br />

w której woda wypływa z wężyka,<br />

dopóki jego wylot znajdujący<br />

się poza akwarium, umieszczony jest<br />

poniżej poziomu, na którym znajduje<br />

się jego drugi koniec, tkwiący w wodzie<br />

wewnątrz akwarium – i przestaje<br />

wypływać dopiero po usunięciu całej<br />

wody z akwarium oraz z wężyka, który<br />

wypełnia się powietrzem.<br />

Podsumowanie<br />

Odprowadzenie skroplin z instalacji<br />

klimatyzacyjnych jest realizowane<br />

na dwa główne sposoby. O ile rozwiązanie<br />

tej kwestii metodą grawitacyjną<br />

nie przysparza kłopotu nawet<br />

średnio doświadczonym instalatorom,<br />

o tyle wykorzystanie pompek<br />

do skroplin to już trochę „wyższa<br />

szkoła jazdy”. Szereg czynników ma<br />

wpływ na działanie takiej instalacji<br />

i zignorowanie choćby jednego<br />

z nich może doprowadzić do zalania<br />

pomieszczeń w których znajduje się<br />

instalacja, do uszkodzenia pompki,<br />

lub do pojawienia się nieprzyjemnych<br />

zapachów czy regularnej<br />

głośnej pracy pompki skroplin. Prawidłowo<br />

wykonana i regularnie konserwowana<br />

instalacja odprowadzenia<br />

skroplin powinna pracować przez<br />

wiele lat, nawet przy stopniowym<br />

spadku jej wydajności.<br />

Fot. 6.<br />

Ujściem dla wypompowanych skroplin może być pion instalacji.<br />

Łukasz Lewczuk<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

59


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu<br />

VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter<br />

Nowy system wyposażony<br />

w technologię Dual<br />

Sensing Control i sprężarkę<br />

Ultimate Inverter<br />

Compressor zapewnia<br />

najwyższą wydajność,<br />

niezawodność i efektywność<br />

energetyczną<br />

PROMOCJA<br />

1 grudnia w Warszawie, 2016<br />

odbyła się polska premiera nowego<br />

rozwiązania systemu ze<br />

zmiennym przepływem czynnika<br />

chłodniczego (VRF) MULTI V 5.<br />

Najnowsze urządzenie z serii LG<br />

MULTI V przesuwa granice w jeszcze<br />

bardziej usprawnioną funkcjonalność<br />

optymalizując efektywność<br />

energetyczną i maksymalnie<br />

zwiększając komfort użytkownika.<br />

MULTI V 5 jest wyposażony w innowacyjną<br />

technologię Dual Sensing<br />

Control, która monitoruje poziom<br />

temperatury i wilgotności, aby<br />

efektywnie zarządzać chłodzeniem<br />

i ogrzewaniem. Dzięki sprężarce<br />

inwerterowej LG Ultimate Inverter<br />

oraz wysokowydajnym jednostkom zewnętrznym<br />

system MULTI V 5 stanowi doskonałe<br />

i niezawodne rozwiązanie do kontroli<br />

warunków otoczenia.<br />

„Jesteśmy niezwykle dumni z MULTI V 5,<br />

naszego nowego fl agowego rozwiązania<br />

dla systemów klimatyzacji”, powiedział<br />

Jarosław Jóźwiak, Dyrektor Działu<br />

Klimatyzacji LG Electronics Polska. „Nasza<br />

5. generacja systemu VRF realizuje szereg<br />

innowacyjnych technologii, które<br />

oferują klientom niezrównaną efektywność<br />

energetyczną i komfort. To wiodące<br />

w branży rozwiązanie znacznie przybliża<br />

naszym klientom zaawansowaną technologię<br />

kontroli klimatu oraz zapewnia<br />

znaczne oszczędności podczas eksploatacji,<br />

a także jeszcze większy komfort.”<br />

Kontrola Dual Sensing<br />

Jedną z najbardziej imponujących cech<br />

LG MULTI V 5 jest sterowanie Dual Sensing,<br />

które wspomaga system klimatyzacji<br />

w bardzo dokładnej ocenie warunków<br />

klimatycznych. W przeciwieństwie do konwencjonalnych<br />

klimatyzatorów, które rejestrują<br />

tylko temperaturę, MULTI V 5 mierzy<br />

wartości temperatury i wilgotności dla<br />

warunków wewnętrznych i zewnętrznych.<br />

Taka wszechstronna analiza wielu<br />

czynników klimatycznych pomaga w precyzyjnym<br />

ustaleniu parametrów pracy, co<br />

pozwala osiągnąć optymalną efektywność<br />

energetyczną oraz maksymalny poziom<br />

komfortu w pomieszczeniu.<br />

Wydajne systemy, jak inteligentne sterowanie<br />

obciążeniem Smart Load Control,<br />

umożliwiają sterowanie temperaturą<br />

czynnika chłodniczego rozprowadzanego<br />

z jednostek zewnętrznych zwiększając<br />

efektywność energetyczną o 15% do 31%<br />

w zależności od wilgotności otoczenia.<br />

W przypadku niskich zysków ciepła standardowe<br />

systemy VRF pracują w sposób<br />

nieciągły włączając się i wyłączając, co<br />

prowadzi do dyskomfortu użytkowników<br />

ze względu na wahania temperatury<br />

w pomieszczeniu. Urządzenia MULTI V 5<br />

wyposażono w funkcję komfortowego<br />

chłodzenia wspomaganą kontrolą Dual<br />

Sensing, która w przypadku niskich zysków<br />

ciepła w pomieszczeniach nie przerwa<br />

pracy klimatyzatora, lecz podnosi<br />

temperaturę powietrza nawiewanego<br />

przez wzrost temperatury odparowa-<br />

60<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Wysokowydajna<br />

jednostka zewnętrzna<br />

Innowacyjny, oparty na technologii<br />

biomimetycznej wentylator, 4-stronny<br />

wymiennik ciepła oraz zwiększona wydajność<br />

sprężarki pozwoliły na stworzenie<br />

pojedynczej jednostki zewnętrznej<br />

o wydajności 26 HP (72,8 kW). Wykorzystując<br />

badania prowadzone na Wydziale<br />

Inżynierii Mechanicznej i Kosmicznej Państwowego<br />

Uniwersytetu w Seulu, inżynierowie<br />

pracujący nad MULTI V 5 podczas<br />

projektowania wentylatora inspirowali<br />

się unikalnym kształtem płetw wieloryba<br />

(humpbacka). Dzięki temu wentylator<br />

z zaawansowanymi rozwiązaniami biomimetycznymi<br />

znacznie zwiększył swoją<br />

wydajność nawiewu przy zachowaniu<br />

niskiego poziomu hałasu.<br />

Fot. 1. Fot. 2.<br />

nia czynnika chłodniczego, utrzymując<br />

w sposób ciągły komfort użytkowników.<br />

Jednocześnie podniesienie temperatury<br />

odparowania czynnika chłodniczego drastycznie<br />

zwiększa efektywność energetyczną<br />

jednostki zewnętrznej.<br />

Sprężarka inwerterowa<br />

Ultimate Inverter Compressor<br />

Nowa sprężarka inwerterowa LG Ultimate<br />

Inverter Compressor systemu MULTI V 5<br />

oferuje niezrównaną wydajność, niezawodność<br />

i trwałość. Obecny system posiada<br />

ulepszony zakres pracy od 10Hz<br />

do 165Hz, w porównaniu do zakresu<br />

15-150Hz swojego poprzednika. Tak poszerzony<br />

zakres zwiększa efektywność<br />

przy obciążeniu częściowym i umożliwia<br />

MULTI V 5 szybkie osiągnięcie żądanej<br />

temperatury pomieszczenia. System<br />

MULTI V 5 charakteryzuje się udoskonalonym<br />

układem łożysk wykonanym z polimeru<br />

Fot. 3.<br />

PEEK (polieteroeteroketonu) – jednego<br />

z najtwardszych znanych materiałów<br />

o właściwościach samosmarujących, na co<br />

dzień stosowanego w silnikach lotniczych.<br />

Ta wydajna konstrukcja pozwala MULTI V 5<br />

na pracę przez pewien czas zupełnie bez<br />

oleju. Ponadto czujniki inteligentnego zarządzania<br />

olejem systemu MULTI V 5 w czasie<br />

rzeczywistym sprawdzają poziomu oleju<br />

w sprężarce, minimalizując w ten sposób<br />

zbędne operacje odzyskiwania oleju.<br />

Wymiennik ciepła Ocean Black Fin<br />

Opracowane przez LG technologie Ocean<br />

Black Fin oraz Dual Protection – czyli dwuwarstwowa,<br />

antykorozyjna i hydrofilowa,<br />

powłoka wymiennika ciepła, zabezpieczają<br />

urządzenia MULTI V 5 przed substancjami<br />

korozyjnymi, solą, piaskiem, zanieczyszczeniami<br />

przemysłowymi, dzięki<br />

czemu można je stosować w strefach<br />

przybrzeżnych i przemysłowych. Czarna<br />

powłoka wymiennika ciepła Ocean Black<br />

Fin zapobiega gromadzeniu się wody<br />

minimalizując osadzanie się wilgoci. Taki<br />

wzrost trwałości wydłuża żywotność systemu<br />

i obniża koszty konserwacji umożliwiając<br />

wyjątkowo długotrwałe działanie.<br />

Ciągłe grzanie<br />

Funkcję ciągłego grzania opartą dotychczas<br />

na technologii częściowego odszraniania<br />

wymiennika rozwinięto o technologię<br />

opóźnienia odszraniania, która<br />

do oceny warunków wilogotnościowych<br />

powietrza zewnętrznego wykorzystuje<br />

dane pomiarowe z systemu Dual Sensing.<br />

Technologie pozwalają na utrzymanie<br />

komfortowych warunków w pomieszczeniu<br />

w sposób ciągły przy skrajnie niskich<br />

temperaturach powietrza zewnętrznego<br />

oraz redukcję poboru energii elektrycznej.<br />

W przypadku standardowego systemu<br />

VRF energia cieplna w pomieszczeniach<br />

jest tracona poprzez zaprzestanie ich<br />

ogrzewania podczas procesu defrostu<br />

agregatu, a po zakończeniu tego procesu<br />

układ pracuje intensywniej, zużywając<br />

więcej energii elektrycznej, w celu ponownego<br />

wygrzania pomieszczenia. Innowacyjne<br />

rozwiązania stosowane w systemie<br />

MULTI V 5 zapewniają 11% wzrost dziennego<br />

czasu ogrzewania oraz 7% redukcję<br />

poboru energii elektrycznej.<br />

Nowe flagowe rozwiązanie systemu klimatyzacji,<br />

MULTI V 5, będzie dostępne w Polsce<br />

w pierwszym kwartale roku <strong>2017</strong>. •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

61


Dobry klimat w Twoim domu<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

max 82%<br />

<br />

Funkcja <br />

KLASA<br />

<br />

<br />

E N E R G E T Y C Z N A<br />

<br />

<br />

Rekuperator HRU-MinistAir-W-450<br />

Rekuperator HRU-Ergo<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

klasa A<br />

Funkcja <br />

<br />

klasa F7<br />

<br />

<br />

<br />

KLASA<br />

E N E R G E T Y C Z N A<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

klasa A<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ALNOR Systemy Wentylacji Sp. z o.o.<br />

Aleja Krakowska 10<br />

05-552 Wola Mrokowska<br />

Tel.: + 48 22 737 40 00<br />

www.alnor.com.pl


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Smog niech zostanie<br />

za drzwiami<br />

PYTANIA CZYTELNIKÓW<br />

Ostatnio coraz częściej dowiadujemy się, jak bardzo zanieczyszczone jest<br />

powietrze, którym oddychamy. Media donoszą o smogu grożącym już<br />

nie tylko mieszkańcom dużych aglomeracji, ale i ludziom z mniejszych<br />

miast. Ponieważ „odgórnie” nie robi się wiele, aby problem ten rozwiązać,<br />

sami powinniśmy zadbać o to, aby choć w tych miejscach, w których<br />

przebywamy najczęściej mieć warunki zdrowe i komfortowe. Jednym<br />

ze sposobów stworzenia w domu czy biurze strefy czystego powietrza<br />

jest zastosowanie systemów rekuperacji. Jak to zrobić? Poniżej odpowiadamy<br />

na najważniejsze pytania dotyczące tego typu rozwiązań.<br />

1. Czy można zainstalować<br />

system rekuperacji w mieszkaniu<br />

w bloku i czy jest to<br />

uzasadnione?<br />

Paweł Kozyra, manager<br />

w Departamencie Technicznym<br />

Zehnder tłumaczy: „Zacznijmy<br />

od odpowiedzi na drugą<br />

część pytania. Montaż systemu<br />

rekuperacji w mieszkaniu będącym<br />

częścią budynku wielorodzinnego<br />

jest jak najbardziej<br />

uzasadniony. Świeże powietrze<br />

i oszczędność energii na skutek<br />

wykluczenia strat ciepła przez<br />

wentylację grawitacyjną są pożądane<br />

niezależnie od typu<br />

budynku. Niestety, w budownictwie<br />

wielorodzinnym rekuperacja<br />

jest stosowana relatywnie<br />

rzadko. To błąd. Rekuperacja<br />

pozwala na ograniczenie całkowitego<br />

zapotrzebowania na<br />

energię cieplną, zapewnia komfortową<br />

temperaturę przez cały<br />

rok i znacznie poprawia higienę<br />

powietrza w pomieszczeniach.<br />

Właściwie wykonana pozwala<br />

na zapewnienie zdrowego kli-<br />

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA<br />

Tomasz Czamara<br />

Specjalista ds. Central<br />

Wentylacyjnych<br />

LINDAB<br />

Magdalena Skórska<br />

Projektant instalacji<br />

sanitarnych<br />

PRO-VENT<br />

matu oraz zapobiega osadzaniu się<br />

pleśni na ścianach pomieszczeń wilgotnych.<br />

Wszystko to wpływa bezpośrednio<br />

na zdrowie mieszkańców.”<br />

Tomasz Czamara, Specjalista ds. Central<br />

Wentylacyjnych Lindab dodaje:<br />

„Montaż systemu rekuperacji w mieszkaniach<br />

w bloku z technicznego punktu<br />

widzenia jest oczywiście możliwy.<br />

Paweł Kozyra<br />

Manager w Departamencie<br />

Technicznym<br />

ZEHNDER<br />

Zanim jednak zdecydujemy się na ten<br />

krok warto zatroszczyć się o konsultację<br />

z zarządcą budynku. Jest to niezbędne,<br />

ponieważ nasza inwestycja<br />

musi uwzględniać działanie istniejącego<br />

systemu wentylacji budynku i być<br />

wykonana tak, aby nie zakłócać jego<br />

pracy. Ważne jest także to, że w systemie<br />

rekuperacji potrzebujemy czerpać<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

63


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 1. Dobry rekuperator to korzyści wynikające z oszczędności na ogrzewaniu.<br />

Dodatkowym atutem jest czyste przefiltrowane powietrze, co wpływa na komfort<br />

w pomieszczeniu.<br />

świeże powietrze z zewnątrz oraz wyrzucać<br />

powietrze zużyte na zewnątrz,<br />

co wiąże się z wykonaniem czerpni<br />

i wyrzutni na elewacji – takie prace<br />

wymagają zgody właściciela budynku.<br />

Należy również pamiętać, że budowa<br />

kanałów wentylacyjnych wymaga<br />

miejsca – przewody trzeba nie tylko<br />

poprowadzić, ale i zabudować. Kolejnym<br />

krokiem jest rezygnacja z tradycyjnej<br />

wentylacji grawitacyjnej, która<br />

wymaga najmniej pracy – trzeba<br />

po prostu zaślepić dostęp do starych<br />

kominów wentylacyjnych.”<br />

2. Jakie czynności modernizacyjne<br />

są wymagane jeśli planujemy instalację<br />

rekuperacji w istniejącym<br />

już domu?<br />

Magdalena Skórska, projektant instalacji<br />

sanitarnych fi rmy PRO-VENT: „Po<br />

pierwsze należy zrezygnować z istniejącego<br />

rozwiązania wentylacji w budynku.<br />

Jeżeli budynek jest wentylowany<br />

w sposób grawitacyjny trzeba zaślepić<br />

wszystkie istniejące kanały wentylacji<br />

grawitacyjnej. Należy przewidzieć miejsce<br />

montażu centrali wentylacyjnej,<br />

czerpni oraz wyrzutni powietrza zachowując<br />

przy tym zasady zgodne z Warunkami<br />

Technicznymi jakim powinny<br />

odpowiadać budynki i ich usytuowanie.<br />

Ostatnim elementem jest wyznaczenie<br />

trasy i montaż kanałów wentylacyjnych<br />

o odpowiednich wielkościach<br />

i odpowiednio zaizolowanych. W tym<br />

przypadku należy się liczyć z dość<br />

poważnym remontem domu. Żeby<br />

wszystko miało sens to dom, który ma<br />

być objęty systemem rekuperacji powinien<br />

być poddany (o ile wcześniej nie<br />

był) termomodernizacji. Czyli mówiąc<br />

prosto: system rekuperacji ma sens<br />

w nowoczesnym, energooszczędnym<br />

i szczelnym budynku.”<br />

Fot. 2.<br />

Fot. LINDAB<br />

Centrala zamontowana w kotłowni.<br />

3. Czy w każdym pomieszczeniu musi<br />

być kratka nawiewna i wywiewna?<br />

Nie jest to konieczne. Wentylacja budynku<br />

ma mieć charakter ukierunkowany<br />

i odbywa się od pomieszczeń czystych<br />

do brudnych. To oznacza, że elementy<br />

nawiewne lokalizujemy w pomieszczeniach<br />

typu salon, sypialnia, pokoje gościnne,<br />

a wywiewne – w garderobach,<br />

łazienkach, toaletach, kuchni, itp. Nie<br />

ma potrzeby zwiększać nakładów inwestycyjnych<br />

na montaż zbyt dużej liczby<br />

kanałów wentylacyjnych oraz nawiewników<br />

i wywiewników. Ważną kwestią<br />

jest aby umożliwić przepływ powietrza<br />

wentylacyjnego między pomieszczeniami.<br />

Aby tego dokonać można<br />

na przykład podciąć drzwi wewnętrzne<br />

przy podłodze zachowując przestrzeń<br />

min. 1,5 cm między nimi a wykończeniem<br />

podłogi. W ten sposób powietrze<br />

wentylacyjne bez większych przeszkód<br />

pokona trasę między nawiewnikiem,<br />

a wywiewnikiem, nawet jeżeli będą<br />

one zlokalizowane w innych pomieszczeniach.<br />

4. Jak powinna być doprowadzona<br />

instalacja wentylacji do kotłowni?<br />

Czy są na to specjalne normy?<br />

Sposób wentylowania pomieszczenia<br />

kotłowni jest ściśle związany z rodza-<br />

Fot. PRO-VENT<br />

64<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 3. Od sposobu użytkowania pomieszczeń zależy ilość drobin kurzu, jakie do<br />

nich przenikają. Należy dopasować program przeglądów instalacji i jej czyszczenie do<br />

faktycznego poziomu obciążenia obiektu.<br />

jem i mocą źródła ciepła, powinien<br />

więc być dostosowany do wymagań<br />

technicznych pieca. Musi być oczywiście<br />

zgodny z obowiązującymi przepisami.<br />

5. Czy budynek z rekuperacją może<br />

być ogrzewany przez kominek<br />

z instalacją dystrybucji gorącego<br />

powietrza?<br />

Oczywiście, takie rozwiązanie jest możliwe.<br />

Co więcej – te systemy można<br />

połączyć tak, aby pracowały wydajniej,<br />

jest to jednak rozwiązanie dopuszczalne<br />

jedynie wtedy gdy kominek pełni<br />

funkcję wspomagania podstawowego<br />

źródła grzewczego i zagwarantuje się<br />

w tym systemie brak możliwości cofnięcia<br />

się gorącego powietrza do centrali<br />

wentylacyjnej.<br />

Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie<br />

niezależnego od wentylacji<br />

układu kanałów rozprowadzających<br />

powietrze kominkowe.<br />

Cały system ogrzewania nadmuchowego<br />

– w tym ilości powietrza, średnice<br />

kanałów, usytuowanie nawiewników<br />

i wywiewników – projektuje się<br />

niezależnie od wymogów wentylacji,<br />

a wentylacja mechaniczna nawiewnowywiewna<br />

powinna być tak zbilansowana,<br />

aby zapewnić więcej powietrza<br />

nawiewanego niż wyciąganego.<br />

6. Czy konieczne jest wsparcie wentylacji<br />

z odzyskiem ciepła inną formą<br />

wentylacji np. przewietrzania<br />

budynku?<br />

Dobrze zaprojektowany i wykonany<br />

system wentylacji mechanicznej nie<br />

potrzebuje wsparcia przez inny system<br />

wentylacji czy przewietrzanie. Dodatkowy<br />

system może wręcz zaburzyć jego<br />

pracę. Wydawać by się mogło, że przewietrzenie<br />

może być potrzebne, gdy<br />

w pomieszczeniach znajdzie się więcej<br />

ludzi. Aby uniknąć takich sytuacji system<br />

wentylacji mechanicznej powinien<br />

być dobrany tak, aby przez większą<br />

część czasu mógł pracować na II lub<br />

Fot. 4.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

Pod centralą widoczny odpływ skroplin.<br />

PAMIĘTAJ!<br />

Nie wolno uruchamiać nowo zabudowanego<br />

systemu rekuperacji<br />

w niedokończonym domu!<br />

W obiekcie, w którym nadal trwają<br />

prace budowlane czy wykończeniowe<br />

unoszący się kurz dostanie<br />

się do rur i samego rekuperatora,<br />

powodując ich silne zanieczyszczenie,<br />

które skończyć się może<br />

trwałym uszkodzeniem urządzenia.<br />

Uruchamianie systemu powinno<br />

więc nastąpić wtedy, gdy dom jest<br />

w pełni gotowy do zamieszkania.<br />

III biegu (50% ÷ 75% wydajności maksymalnej).<br />

Daje to zapas mocy na zwiększenie<br />

strumienia powietrza np. podczas<br />

imprezy rodzinnej czy większego<br />

spotkania w biurze.<br />

7. Czy każdy rekuperator może<br />

współpracować z pompą ciepła?<br />

Paweł Kozyra, manager w Departamencie<br />

Technicznym Zehnder wyjaśnia:<br />

„Teoretycznie – tak. W praktyce należy<br />

pamiętać jednak o tym, że sens zastosowania<br />

pompy ciepła jest warunkowany<br />

jakością budynku – jej ekonomiczna<br />

praca jest możliwa tylko w domu o dobrej<br />

izolacji i małych stratach ciepła. Przy<br />

montażu pompy ciepła powinno się<br />

uwzględnić rekuperację o jak najwyż-<br />

Fot. PRO-VENT<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

65


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

szej sprawności. Dlatego unikać należy<br />

montażu rekuperatorów o sprawności<br />

mniejszej niż 90%, który to poziom jest<br />

właściwy dla nowoczesnych urządzeń<br />

z wymiennikami krzyżowo-przeciwprądowymi.„<br />

Fot. LINDAB<br />

8. Czy uruchomienie rekuperacji<br />

w nowo powstałym budynku na<br />

etapie wykańczania go przyspieszy<br />

osuszanie ścian i wylewek?<br />

Nie wolno uruchamiać nowo zabudowanego<br />

systemu rekuperacji w niedokończonym<br />

domu! Do suszenia budynku<br />

służą odpowiednie maszyny<br />

– nagrzewnice i osuszacze dostępne<br />

w każdej większej wypożyczalni sprzętu<br />

budowlanego. Pamiętajmy – w obiekcie,<br />

w którym nadal trwają prace budowlane<br />

czy wykończeniowe unoszący się kurz<br />

dostanie się do rur i samego rekuperatora,<br />

powodując ich silne zanieczyszczenie,<br />

które skończyć się może (i to z dużą dozą<br />

pewności) trwałym uszkodzeniem urządzenia.<br />

System rekuperacji służy higienie<br />

powietrza – to nie odkurzacz. Uruchamianie<br />

systemu powinno więc nastąpić<br />

wtedy, gdy dom jest w pełni gotowy<br />

do zamieszkania.<br />

Fot. 5. Dobrze zaprojektowany i wykonany system wentylacji mechanicznej nie<br />

potrzebuje dodatkowego wsparcia przez inny system wentylacji.<br />

9. Czy praca rekuperatora wymaga<br />

podłączenia go do kanalizacji<br />

w celu odprowadzenia skroplin?<br />

Tomasz Czamara, Specjalista ds. Central<br />

Wentylacyjnych Lindab wyjaśnia: „Rekuperator<br />

wymaga podłączenia odprowadzania<br />

skroplin do kanalizacji tylko<br />

w przypadku, jeżeli jego zasada działania<br />

powoduje wytwarzanie kondensatu.<br />

Do tego typu urządzeń należą rekuperatory<br />

z wymiennikami płytowymi<br />

krzyżowymi oraz przeciwprądowymi.<br />

W przypadku rekuperatorów z wymiennikiem<br />

obrotowym nie podłączamy odprowadzenia<br />

skroplin ponieważ nie są<br />

one generowane.”<br />

Fot. 6. Świeże powietrze i oszczędność energii na skutek wykluczenia strat ciepła przez<br />

wentylację grawitacyjną to potrzeby właściwe dla każdego typu budynku.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

10. W jaki sposób serwisuje się przewody<br />

wentylacyjne? Czy trzeba je<br />

czyścić?<br />

Przewody wentylacyjne, skrzynki rozprężne<br />

i rekuperatory tłoczą ogromne<br />

ilości powietrza. Od sposobu użytkowania<br />

pomieszczeń zależy ilość drobin<br />

kurzu, jakie do nich przenikają. Należy<br />

dopasować program przeglądów instalacji<br />

i jej czyszczenie do faktycznego<br />

poziomu obciążenia obiektu.<br />

Czyszczenie rur ze stali nie jest niemożliwe,<br />

ale dosyć trudne. Natomiast<br />

prawie niemożliwe jest czyszczenie rur<br />

elastycznych – ich zabrudzenie wiąże<br />

się często z kosztowna wymianą. Są<br />

to wprawdzie elementy tanie i proste<br />

w zabudowie, ale ich wymiana wiąże<br />

się z kosztownym i uciążliwym otwieraniem<br />

ścian i ich ponowną zabudową.<br />

Najprostsze jest serwisowanie przewodów<br />

z tworzyw sztucznych o strukturze<br />

„ośmiornicy”, w której bez jakichkol-<br />

66<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

Fot. 7.<br />

Rozprowadzenie kanałów w suficie podwieszanym.<br />

Fot. PRO-VENT<br />

Fot. 9. Planując lokalizację<br />

prowadzenia systemu dystrybucji<br />

powietrza warto wziąć pod uwagę<br />

rozwiązania systemowe, zapewniające<br />

poprawne i nieuciążliwe zastosowanie<br />

wydajnego systemu.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

wiek kształtek łączony jest usytuowany<br />

koło rekuperatora rozdzielacz i punkty<br />

końcowe (w pokojach, kuchniach itd.).<br />

W tych systemach wystarczy z jednej<br />

strony wprowadzić wyczystkę, a z drugiej<br />

przyłożyć odkurzacz.<br />

11. Jakie są częste błędy popełniane<br />

przez niedoświadczonych instalatorów<br />

i czym skutkują?<br />

Magdalena Skórska, projektant instalacji<br />

sanitarnych fi rmy PRO-VENT: „Prawidłowo<br />

wykonana instalacja wentylacji<br />

mechanicznej powinna uwzględniać<br />

m.in. estetykę prowadzenia kanałów,<br />

Fot. 8. Powszechnym błędem jest podejście do instalacji w sposób spontaniczny,<br />

bez planu. Instalacja wentylacyjna w domku nie jest skomplikowanym systemem, ale<br />

jak każda inna wymaga projektu lub przynajmniej opartego o bilans powietrza planu<br />

wykonawczego. Bez niego niemożliwa jest regulacja pracy systemu, odbywająca się albo za<br />

pomocą anemostatów, albo wkładów kryzujących na rozdzielaczach.<br />

WAŻNE!<br />

Wentylacja budynku ma mieć charakter<br />

ukierunkowany i odbywać się od<br />

pomieszczeń czystych do brudnych.<br />

To oznacza, że elementy nawiewne<br />

lokalizujemy w pomieszczeniach<br />

typu salon, sypialnia, pokoje gościnne,<br />

a wywiewne – w garderobach, łazienkach,<br />

toaletach, kuchni, itp.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

67


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. PRO-VENT<br />

Fot. 10. Rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych ( faza budowy).<br />

minimalne opory instalacji, niską emisję<br />

hałasu, minimalizację strat ciepła/chłodu<br />

w kanałach, prawidłową lokalizację<br />

centrali wentylacyjnej czy właściwe<br />

zbilansowanie przepływów powietrza.<br />

Zdarza się, że instalatorzy popełnią błędy<br />

skutkujące niedotrzymaniem wyżej<br />

wymienionych założeń.<br />

W kontekście minimalnych oporów<br />

instalacji częstym błędem jest stosowanie<br />

zbyt małych czerpni i wyrzutni<br />

powietrza czy brak montażu skrzynek<br />

rozprężnych za nimi. Skutkuje to<br />

zmniejszeniem wydajności systemu,<br />

wzrostem zużycia energii elektrycznej<br />

oraz generacją dodatkowych hałasów<br />

tłoczenia.<br />

Kolejna sprawa to niewłaściwe usytuowanie<br />

elementów systemu i ich złe dopasowanie.<br />

Aby dźwięki generowane<br />

prze centralę nie przeszkadzały mieszkańcom<br />

sugerujemy montaż urządzeń<br />

z dala od sypialni oraz tak dobierać<br />

kanały wentylacyjne by prędkość przepływającego<br />

powietrza nie przekraczała<br />

3 ÷ 4m/s. Nie powinno się również<br />

montować wyrzutni powietrza<br />

w bliskim sąsiedztwie okien sypialni.<br />

Dobrą praktyką jest stosowanie przepustnic<br />

powietrza przed anemostatem,<br />

najbliżej centrali, w celu zdławienia<br />

wysokiego ciśnienia i zapobieganiu<br />

„szumienia” nawiewnika.”<br />

Fot. ZEHNDER<br />

Fot. 11. Zastosowanie pompy ciepła współpracującej z rekuperatorem jest warunkowane<br />

jakością budynku – ekonomiczna praca jest możliwa tylko w domu o dobrej izolacji<br />

i małych stratach ciepła.<br />

Pamiętajmy – wszystkich błędów da<br />

się uniknąć, gdy system wykonany jest<br />

w oparciu o plan sporządzony przez<br />

fachowca. Niestety, często mamy<br />

do czynienia ze spontanicznym, pozbawionym<br />

planu podejściem do takiej<br />

inwestycji. Wprawdzie instalacja wentylacyjna<br />

w domku nie jest skomplikowanym<br />

systemem, ale jak każda inna<br />

wymaga projektu lub przynajmniej planu<br />

wykonawczego opartego o bilans<br />

powietrza.<br />

Dobrym sposobem na uniknięcie wielu<br />

błędów wynikających ze wspomnianego<br />

wcześniej niedopasowania elementów<br />

jest trzymanie się rozwiązań<br />

systemowych – kluczowi producenci<br />

rozwiązań wentylacyjnych posiadają<br />

komplet rozwiązań niezbędny do wykonania<br />

nawet bardzo skomplikowanych<br />

systemów wentylacyjnych. Pamiętajmy<br />

– koszty poprawiania źle wykonanej<br />

wentylacji mechanicznej mogą znacznie<br />

przekroczyć te, które poniesiemy<br />

stosując dobre i sprawdzone rozwiązania<br />

oraz działając według planu sporządzonego<br />

przez doświadczonego<br />

fachowca.<br />

•<br />

68<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


www.pro-vent.pl<br />

<br />

<br />

Slim<br />

<br />

<br />

Rodzaje central MISTRAL Slim od 300 do 1100 m 3 /h<br />

Sprawność odzysku ciepła MISTRAL Slim 91–84%<br />

Klasa energetyczna A, SFP ~ 0,19 W/(m 3 /h)<br />

Wbudowany 100% szczelny bypass wymiennika w standardzie<br />

Płynna niezależna regulacja wydajności wentylatorów<br />

Wąska obudowa i lekka konstrukcja doskonała w strefach<br />

sufitu podwieszanego<br />

PRO-VENT SYSTEMY WENTYLACYJNE


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Wentylacja w budynkach<br />

energooszczędnych i pasywnych<br />

Budynki energooszczędne i pasywne to obiekty o niskim i bardzo niskim<br />

zapotrzebowaniu na energię. Charakteryzują się dużą szczelnością, znacząco<br />

ograniczonymi stratami ciepła przez przegrody i infiltrację oraz relatywnie<br />

dużymi powierzchniami przeszklenia od strony południowej.<br />

PROMOCJA<br />

Jak w każdym budynku, również<br />

w tego typu obiektach wentylacja<br />

powinna być ciągła, skuteczna<br />

i energooszczędna. W celu maksymalnego<br />

ograniczenia strat<br />

ciepła w skutek wymiany powietrza,<br />

jedynym rozsądnym rozwiązaniem<br />

jest wentylacja mechaniczna<br />

z wysokosprawnym<br />

wymiennikiem (rekuperatorem),<br />

najlepiej wspomagana bezprzeponowym,<br />

płytowym gruntowym<br />

wymiennikiem ciepła.<br />

Wentylacja mechaniczna<br />

Wentylacja w budynkach powinna być<br />

ukierunkowana. Nawiewy należy lokalizować<br />

w pomieszczeniach czystych<br />

(sypialnie, pokoje dzienne, gabinety, itp.)<br />

natomiast wywiewy w tzw. pomieszczeniach<br />

brudnych (łazienki, WC, kuchnie,<br />

garderoby, itp.). Jest to zalecane nie tylko<br />

dla budynków pasywnych czy niskoenergetycznych<br />

– każdy projekt wentylacji<br />

z wymuszonym ruchem powietrza<br />

powinien zakładać przepływ powietrza<br />

z pomieszczeń czystych do brudnych.<br />

Kwestią bardzo istotną dla budynków<br />

pasywnych i niskoenergetycznych jest<br />

natomiast wybór odpowiedniej jednostki<br />

wentylacyjnej.<br />

Centrala wentylacyjna przeznaczona<br />

dla budynków pasywnych i niskoenergetycznych<br />

powinna charakteryzować<br />

się:<br />

• wysokim odzyskiem ciepła (> 80%),<br />

najlepiej z wykorzystaniem wymiennika<br />

przeciwprądowego,<br />

• niskim poborem energii elektrycznej<br />

przez wentylatory,<br />

Rys. 1.<br />

Geo-System połaczenie współpracy GWC i rekuperatora.<br />

70<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

• automatycznym, 100% szczelnym bypassem,<br />

• możliwością płynnej i niezależnej regulacji<br />

wydajności nawiewu i wywiewu,<br />

• możliwością współpracy z GWC.<br />

Dowodem potwierdzającym spełnienie<br />

przez rekuperator wymagań budownictwa<br />

energooszczędnego i pasywnego<br />

jest certyfikat NF40/NF15. Przy wyborze rekuperatora<br />

warto więc sprawdzić czy dana<br />

jednostka ma przyznany ten certyfikat.<br />

Inne przydatne cechy rekuperatora, na które<br />

warto zwrócić uwagę to czynniki związane<br />

z cichą pracą, kompaktową budową<br />

(niewielkie wymiary i waga) oraz rozbudowanymi<br />

możliwościami automatyki.<br />

Bardzo dobrze będą się tu spełniać<br />

centrale MISTRAL PRO, które zaspokoją<br />

potrzeby wentylacyjne i dotyczące<br />

oszczędności nawet najbardziej wymagających<br />

klientów.<br />

Stosowanie w budynkach energooszczędnych<br />

i pasywnych wentylacji<br />

bez odzysku ciepła jest niedopuszczalne.<br />

Brak odzysku ciepła może generować<br />

straty wentylacyjne rzędu<br />

30 kWh na każdy 1 m 3 /h powietrza wentylacyjnego!<br />

Przy zastosowaniu central<br />

MISTRAL PRO (produkcji Pro-Vent) straty<br />

wentylacyjne będą utrzymywane<br />

na minimalnym poziomie, co przynosi<br />

realne korzyści fi nansowe w trakcie eksploatacji<br />

obiektu.<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2. Centrala wentylacyjna ( rekuperator) MISTRAL PRO 400.<br />

Wymiennik płytowy ( GWC) Pro-Vent Geo.<br />

Częstą niewłaściwą praktyką przy projektowaniu<br />

wentylacji mechanicznej<br />

do budynków pasywnych i energooszczędnych<br />

jest minimalizacja ilości<br />

świeżego powietrza wentylacyjnego.<br />

Jednak przy tak niewielkich stratach<br />

wentylacyjnych (przy założeniu współpracy<br />

centrali wentylacyjnej z dedykowanym<br />

gruntowym, płytowym<br />

wymiennikiem ciepła Pro-Vent Geo)<br />

kwestia obniżania ilości powietrza<br />

wentylacyjnego kosztem zdrowia<br />

i komfortu użytkowników wydaje się<br />

być nieuzasadniona. Warto zapoznać<br />

się z wytycznymi zawartymi w normie<br />

PN-EN 15251 odnośnie kwestii komfortu<br />

i sugerowanych ilości powietrza<br />

wentylacyjnego.<br />

Podsumowanie:<br />

W budynkach pasywnych i energooszczędnych<br />

najlepszym kompleksowym<br />

rozwiązaniem, które może<br />

radykalnie ograniczyć straty ciepła<br />

w sezonie grzewczym czy też dostarczyć<br />

darmowy chłód w sezonie letnim<br />

dodatkowo obniżając koszty eksploatacyjne<br />

jest bezprzeponowy przepływ<br />

powietrza wentylacyjnego przez GWC<br />

Pro-Vent Geo i zastosowanie rekuperatora<br />

Mistral Pro z wymiennikiem<br />

przeciwprądowym.<br />

Zastosowanie GWC gwarantuje również<br />

obniżenie ilości bakterii i grzybów<br />

w powietrzu wentylacyjnym co potwierdzają<br />

badania Sanepidu.<br />

Dlatego już na etapie projektu warto<br />

pomyśleć o takim systemowym i całościowym<br />

rozwiązaniu problemu wentylacji<br />

budynku.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

71


R.<br />

NA RYNKU<br />

Przegląd wentylatorów<br />

Producent ALNOR ALNOR<br />

Model DV-ROF-R DV-ROF-V<br />

Przeznaczenie<br />

Parametry techniczne:<br />

Wydajność [m 3 /h] 245–2400 830 –7550<br />

Maksymalny spręż [Pa] 220-550 250-670<br />

Moc [W] 65–220 130–950<br />

Napięcie [V] 230 230/400<br />

Poziom hałasu [dB] 46-65 dB(A) od strony wylotu powietrza 40-62 dB(A) od strony wylotu powietrza<br />

Budowa<br />

Rodzaj obudowy<br />

Obudowa z blachy stalowej ocynkowanej malowana proszkowo,<br />

poziomy wyrzut powietrza<br />

Obudowa z blachy stalowej ocynkowanej, pionowy wyrzut powietrza<br />

Sposób montażu Ustawienie pionowe Ustawienie pionowe<br />

Ułatwienia serwisowe Łatwy demontaż wentylatora Łatwy demontaż wentylatora<br />

Rozwiązania<br />

charakterystyczne<br />

• cicha i wydajna praca w szerokim zakresie przepływu powietrza<br />

• stopień ochrony IP X4<br />

• klasa izolacji uzwojenia B lub F<br />

• cicha i wydajna praca w szerokim zakresie przepływu powietrza<br />

• stopień ochrony IP X4<br />

• klasa izolacji uzwojenia B lub F<br />

Rodzaj wirnika Łopatki wykonane z blachy ocynkowanej, zakrzywione do tyłu Łopatki wykonane z blachy ocynkowanej, zakrzywione do tyłu<br />

Wyposażenie<br />

standardowe<br />

Zabezpieczenie termiczne silnika przed przegrzaniem<br />

Zabezpieczenie termiczne silnika przed przegrzaniem<br />

Wyposażenie<br />

opcjonalne<br />

Sterowanie<br />

Ilość poziomów<br />

regulacji<br />

Dodatkowe akcesoria: podstawy dachowe uniwersalne stalowe<br />

(ocynkowane lub kwasoodporne), podstawy dachowe tłumiące,<br />

tłumiki akustyczne, przepustnice, klapy zwrotne, fi ltry, elastyczne<br />

kołnierze tłumiące, regulatory przepływu VAV<br />

Regulacja bezstopniowa w zakresie 50-100% wydajności<br />

Dodatkowe akcesoria: podstawy dachowe uniwersalne stalowe<br />

(ocynkowane lub kwasoodporne), podstawy dachowe tłumiące,<br />

tłumiki akustyczne, przepustnice, klapy zwrotne, fi ltry, elastyczne<br />

kołnierze tłumiące, regulatory przepływu VAV<br />

Regulacja bezstopniowa w zakresie 50-100% wydajności<br />

Sposób regulacji Regulacja obrotów regulatorem napięciowym DV-REG Regulacja obrotów regulatorem napięciowym DV-REG<br />

Dane handlowe<br />

Okres gwarancji 24 miesiące 24 miesiące<br />

Warunki serwisowe<br />

Certyfikaty Certyfi kat: deklaracja zgodności CE Certyfi kat: deklaracja zgodności CE<br />

Inne<br />

72<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


NA RYNKU R.<br />

Przegląd wentylatorów<br />

HARMANN POLSKA SP. Z O.O. HARMANN POLSKA SP. Z O.O. HELIOS / ISTPOL SP. Z O.O.; EL-TEAM SP. Z O.O.<br />

SENSOVENT DUCT CAPP.P PT RD z wyrzutem poziomym<br />

Wentylacja wywiewna budynków wielorodzinnych Wentylacja wywiewna budynków wielorodzinnych Budynki użyteczności publicznej, szpitale, biura, przemysł<br />

15 - 850 30 - 1370 550 – 25 500<br />

170 - 220 520 - 660 1300<br />

26 - 113 103 - 204 66-5500<br />

1~230 V / 50 Hz 1~230 V / 50 Hz 230 lub 400<br />

Zmienny w zależności od aktualnej prędkości obrotowej Zmienny w zależności od aktualnej prędkości obrotowej 42-69<br />

Wykonana z tworzywa na bazie polimeru odpornego<br />

na uderzenia i promieniowanie UV<br />

Zabudowa kanałowa, montaż pod dowolnym kątem,<br />

pionowo lub poziomo<br />

Tworzywo ASA odporne na działanie czynników<br />

zewnętrznych i promieniowania UV<br />

Montaż na dachu, dedykowana podstawa dachowa z<br />

przyłączem dolnym lub bocznym<br />

Aluminium<br />

Montaż na podstawie dachowej<br />

• możliwość montażu w dowolnej pozycji ułatwia instalację<br />

w miejscach o ograniczonej przestrzeni,<br />

• modułowa budowa – dostęp do silniko-wirnika bez<br />

konieczności demontażu wentylatora<br />

• utrzymywanie stałej wartości podciśnienia w kanale<br />

wentylacyjnym,<br />

• elastyczna, stabilna, cicha i ekonomiczna praca w szerokim<br />

zakresie charakterystyki przepływowej,<br />

• programowalna funkcja różnicowania wartości zadanej<br />

ciśnienia dla pory dziennej i nocnej,<br />

• energooszczędne silniki,<br />

• płynna regulacja,<br />

• możliwość zdalnego sterownia<br />

Diagonalny, profi lowane kierownice ograniczają burzliwość<br />

strumienia powietrza, oraz wyrównują prędkości<br />

przepływu w całym przekroju kanału<br />

• zintegrowany moduł kontroli ciśnienia Sonsofl ow<br />

Advance+<br />

• kompaktowa podstawka montażowa<br />

• zintegrowana puszka przyłączeniowa<br />

• tłumik hałasu<br />

• wyłącznik serwisowy<br />

• fi ltr powietrza<br />

• aktywne kratki wentylacyjne<br />

• uchylna obudowa wentylatora<br />

• zintegrowany wyłącznik serwisowy<br />

• utrzymywanie stałej wartości podciśnienia w kanale<br />

wentylacyjnym<br />

• elastyczna, stabilna, cicha i ekonomiczna praca w szerokim<br />

zakresie charakterystyki przepływowej<br />

• możliwość zdalnej aktywacji trybu obniżenia nocnego<br />

• energooszczędne silniki EC, płynna regulacja<br />

Wyważany dynamicznie wirnik typu B, łopatki pochylone<br />

do tyłu<br />

• zintegrowany moduł kontroli ciśnienia<br />

• wyłącznik serwisowy zabudowany w obudowie<br />

• wylot powietrza zabezpieczony siatką<br />

• podstawa dachowa<br />

• tłumik hałasu<br />

• fi ltr powietrza<br />

• aktywne kratki wentylacyjne<br />

Wysokowydajny, promieniowy z tworzywa sztucznego<br />

Wyłącznik serwisowy<br />

Płynna regulacja w pełnym zakresie charakterystyki Płynna regulacja w pełnym zakresie charakterystyki 5-stopniowa regulacja<br />

Zintegrowany moduł kontroli ciśnienia<br />

Sensofl ow Advance+<br />

Zintegrowany moduł kontroli ciśnienia<br />

Bezstopniowy 0-100% lub 5 stopniowym regulatorem<br />

transformatorowym<br />

24 miesiące 24 miesiące 2 lata<br />

Zgodnie z OWG Harmann<br />

Zgodnie z OWG Harmann<br />

Deklaracja zgodności Deklaracja zgodności CE<br />

W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt z działem<br />

technicznym Harmann Polska Sp. z o.o.<br />

W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt z działem<br />

technicznym Harmann Polska Sp. z o.o.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

73


R.<br />

NA RYNKU<br />

Przegląd wentylatorów<br />

Producent HELIOS / ISTPOL SP. Z O.O.; EL-TEAM SP. Z O.O. SALDA<br />

Model VD z wyrzutem pionowym VSV/VSVI EKO<br />

Przeznaczenie<br />

Parametry techniczne:<br />

Budynki użyteczności publicznej, szpitale, biura, przemysł<br />

Wentylatory dachowe z pionowym wyrzutem do wyciągu powietrza<br />

z różnych pomieszczeń. Wirniki są osłoniete blachą perforowaną,<br />

która chroni przed zewnętrznymi czynnikami, mogącymi powodować<br />

mechaniczne uszkodzenie wirnika. Nie nadają się do zastosowań<br />

w środowiskach agresywnych chemicznie oraz zagrożonych wybuchem.<br />

Nie zaleca się stosować w instaacjach zanieczyszczonych cząstakami<br />

stałymi, pyłami i odpadami technologicznymi. Nie stosować<br />

w instalacjach oddymiania, przeciwpożarowych, spalinowych.<br />

Wydajność [m 3 /h] 540 – 24 000 2185-14500, 7 wielkości w typoszeregu<br />

Maksymalny spręż [Pa] 1300 800<br />

Moc [W] 66-5500 0,32-2,87<br />

Napięcie [V] 230 lub 400 230 V / 50 Hz / 1f lub 400 V / 50 Hz / 3f<br />

Poziom hałasu [dB] 37-69 74-83<br />

Budowa<br />

Rodzaj obudowy<br />

Aluminium<br />

Z galwanizowanej stali, izolowana wełną mineralną o grubości 50 mm<br />

(VSVI)<br />

Sposób montażu Montaż na podstawie dachowej Zewnętrzny<br />

Ułatwienia serwisowe<br />

Rozwiązania<br />

charakterystyczne<br />

Rodzaj wirnika Wysokowydajny, promieniowy z tworzywa sztucznego Promieniowy, silnik z wirnikiem zewnętrznym<br />

Wyposażenie<br />

standardowe<br />

Wyposażenie<br />

opcjonalne<br />

Wyłącznik serwisowy Regulator MTP 010<br />

Sterowanie<br />

Ilość poziomów<br />

regulacji<br />

Sposób regulacji<br />

Dane handlowe<br />

5-stopniowa regulacja<br />

Bezstopniowy 0-100% lub 5 stopniowym regulatorem transformatorowym<br />

Płynny<br />

Okres gwarancji 2 lata 24 miesiące<br />

Warunki serwisowe<br />

Zgodne z warunkami gwarancji Lindab Sp. z o.o.<br />

Certyfikaty CE Deklaracja zgodności CE, atest higieniczny PZH<br />

Inne<br />

Silnik klasy IP54, wydajny i cichy EC, bezobsługowe łożyska kulkowe<br />

74<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


NA RYNKU R.<br />

Przegląd wentylatorów<br />

SALDA UNIWERSAL SP. Z O.O. UNIWERSAL SP. Z O.O.<br />

KF T120 EC Hybrydowy wentylator dachowy FENKO-150 Hybrydowy wentylator dachowy MAG-200/EC<br />

Wentylatory kuchenne do instalacji z tłustym lub<br />

gorącym powietrzem o temperaturze do 120⁰C.<br />

Typowe zastosowanie kuchenne, a także hale<br />

produkcyjne i inne obiekty, z których wywiewane jest<br />

zanieczyszczone powietrze. Cechą szczególną jest silnik<br />

umieszczony poza strumieniem powietrza.<br />

Budynki mieszkalne,<br />

wentylacja indywidualna pomieszczeń<br />

Instalacje wentylacji budynków mieszkalnych,<br />

wentylacja zbiorcza<br />

1052-6687, 8 wielkości w typoszeregu 180 / 120 430 / 260<br />

650 43 / 23 25 / 13<br />

0,15-2,6 9,5 / 6,2 27 / 12<br />

230 V / 50 Hz / 1f lub 400 V / 50 Hz / 3f 230 V 230 V<br />

58-76 36 / 32 dBA w odległości 1 [m] 42 / 31 dBA w odległości 1 [m]<br />

Z galwanizowanej stali, izolowana wełną mineralną<br />

o grubości 50 mm<br />

Wewnętrzno/zewnętrzny<br />

Laminat poliestrowo-szklany<br />

Na rury PCV, podstawy dachowe B/I-150,<br />

pustaki Schiedel, pustak typu P i wiele innych<br />

Laminat poliestrowo-szklany<br />

Do podstawy dachowej za pomocą śrub montażowych<br />

Otwierana klapa serwisowa na zawiasach Łatwy montaż, demontaż Łatwy montaż, demontaż<br />

Cichobieżny wentylator dwubiegowy – oraz nasada<br />

grawitacyjna w jednym.<br />

Wentylator hybrydowy barwiony w dowolny kolor<br />

wg tabeli RAL (bez dopłaty – za wyjątkiem kolorów<br />

metalicznych)<br />

Cichobieżny wentylator dwubiegowy – oraz nasada<br />

grawitacyjna w jednym.<br />

Wentylator hybrydowy barwiony w dowolny kolor<br />

wg tabeli RAL (bez dopłaty – za wyjątkiem kolorów<br />

metalicznych)<br />

Promieniowy, silnik z wirnikiem zewnętrznym Konstrukcja własna, nietypowa Konstrukcja własna, nietypowa<br />

Podstawa dachowa, przejściówki na pustaki Schiedel,<br />

na rury PCV, dachówki Brass itp.<br />

MultiConektor<br />

Regulator MTP 010 Sterowniki Higster, MagSter Podstawa dachowa B/I-200<br />

2 1400 / 1000 obr/min 2 1400 / 1000 obr/min<br />

Płynny<br />

Sterownik Higster, Przełącznik dwupozycyjny.<br />

Elektroniczny regulator obrotów „WIR-S”, „WIR-DN”<br />

z funkcją dzień-noc, Sterownik Higster,<br />

Przełącznik dwupozycyjny.<br />

24 miesiące 3 lata 3 lata<br />

Zgodne z warunkami gwarancji Lindab Sp. z o.o. Reklamacje, serwis w siedzibie producenta Uniwersal Reklamacje, serwis w siedzibie producenta Uniwersal<br />

Deklaracja zgodności CE, atest higieniczny PZH<br />

Certyfi kat uprawniający do oznaczenia wyrobu znakiem<br />

bezpieczeństwa B, Certyfi kat z Europejską Dyrektywą,<br />

Deklaracja Zgodności, Certyfi kat TR, TS Rosja,<br />

Certyfi kat TS Białoruś<br />

Certyfi kat uprawniający do oznaczenia wyrobu znakiem<br />

bezpieczeństwa B, Certyfi kat z Europejską Dyrektywą,<br />

Deklaracja Zgodności, Certyfi kat TR, TS Rosja,<br />

Certyfi kat TS Białoruś<br />

Silnik klasy IP54, wydajny i cichy EC – –<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

75


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Wentylacja hybrydowa<br />

w aspekcie wykorzystania urządzeń<br />

wentylacyjnych firmy Uniwersal<br />

Szeroko stosowany system wentylacji naturalnej od dawna zakorzeniony<br />

w naszym budownictwie ma szereg zalet. Niestety ma również i wady.<br />

Są chwile, gdy nie spełnia swej funkcji. Co wtedy? Wentylacja mechaniczna<br />

– odpowiedź wydaje się prosta. Prosta, ale z różnych przyczyn<br />

kosztowna. Dodajmy więc nieco fi nezji i praktycznie wykorzystajmy<br />

system mieszany, tym systemem jest wentylacja hybrydowa.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 1. Praktyczne wykorzystanie wentylacji mechanicznej przy pomocy wentylatorów dachowych MAG.<br />

76<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 2.<br />

Przykład wykorzystania nasad grawitacyjnych DUO do wentylacji szkoły w Bielsku-Białej.<br />

Zacznijmy od początku. W wielu domach,<br />

zarówno jednorodzinnych jak i wielorodzinnych<br />

oraz w wielu obiektach biurowych<br />

i w halach produkcyjnych szeroko<br />

stosowany jest obecnie system wentylacji<br />

naturalnej, zwanej również grawitacyjną.<br />

Praktycznie sprowadza się to do:<br />

kratki wentylacyjnej w pomieszczeniu<br />

wentylowanym, kanału wentylacyjnego<br />

wykonanego z różnego materiału od<br />

cegieł począwszy, poprzez pustaki wentylacyjne,<br />

kształtki metalowe, przewody<br />

Spiro, na bloczkach typ Schiedel kończąc<br />

oraz nasady wentylacyjnej, która wieńczy<br />

tak zbudowany system.<br />

Zadaniem takiego układu jest zapewnienie<br />

norm higienicznych wymiany<br />

powietrza w pomieszczeniach w ilościach<br />

odpowiednio:<br />

• kuchnia z oknem zewnętrznym wyposażona<br />

w kuchenkę gazową lub<br />

węglową – 70 m 3 /h<br />

• kuchnia z oknem zewnętrznym, wyposażona<br />

w kuchenkę elektryczną<br />

• w mieszkaniu do 3 osób – 30 m 3 /h,<br />

• w mieszkaniu dla więcej niż 3 osoby<br />

– 50 m 3 /h<br />

• kuchnia bez okna zewnętrznego wyposażona<br />

w kuchenkę elektryczną<br />

– 50 m 3 /h<br />

• kuchnia bez okna zewnętrznego, wyposażona<br />

w kuchenkę gazową, obowiązkowo<br />

z mechaniczną wentylacją<br />

wywiewną – 70 m 3 /h<br />

• łazienka z wc lub bez – 50 m 3 /h<br />

• oddzielny wc – 30 m 3 /h<br />

• pomieszczenie bezokienne (garderoba)<br />

– 15 m 3 /h<br />

• pokój mieszkalny oddzielony od pomieszczeń<br />

kuchni, łazienki i wc więcej<br />

niż dwojgiem drzwi lub pokój<br />

znajdujący się na wyższym poziomie<br />

w wielopoziomowym domu jednorodzinnym<br />

lub w wielopoziomowym<br />

mieszkaniu domu wielorodzinnego<br />

– 30 m 3 /h. Wymiana powietrza w ciągu<br />

godziny powinna być równa co<br />

najmniej kubaturze pokoju.<br />

Pytanie jest jednak czy zapewnia?<br />

Zdawać musimy sobie sprawę ze zmiennej<br />

skuteczności działania takiej wentylacji.<br />

Wielu użytkowników obserwuje<br />

w swoich mieszkaniach bezruch powietrza<br />

w kanałach wentylacyjnych, a w skrajnych<br />

przypadkach ciągi wsteczne, w których<br />

kratka wentylacyjna wywiewna zamienia<br />

się nagle w nawiewną i nieprzyjemne<br />

chłodne powietrze z różnymi zapachami<br />

w sposób niekontrolowany rozchodzi się<br />

po pomieszczeniu. Odpowiada za to wiele<br />

czynników, usytuowanie budynku względem<br />

najczęściej występujących kierunków<br />

wiatru, jego wysokość, umiejscowienie wywietrznika<br />

na dachu – częste są przypadki<br />

gdy wywietrznik jest zabudowany w strefie<br />

występujących zawirowań powietrznych,<br />

temperatury powietrza zewnętrznego,<br />

temperatury pomieszczenia, jak również<br />

sposobu doprowadzenia powietrza do budynku<br />

czy pomieszczenia.<br />

Oczywiście można zaradzić tym negatywnym<br />

efektom wentylacji naturalnej,<br />

spełniając wszystkie kryteria dobrego<br />

jej doboru i właściwego podejścia<br />

do niej już na etapie projektowym.<br />

Mamy jednak w naszej świadomości<br />

zakorzenioną termomodernizację i tym<br />

samym stosujemy ciepłą, wręcz hermetyczną<br />

stolarkę okienną i trudno jest nas<br />

przekonać do stosowania nawiewnej<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

77


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Wywietrznik grawitacyjny WLO.<br />

Wywietrznik grawitacyjny BORA.<br />

Producenci wywietrzników prześcigają<br />

się w pomysłach, konstrukcje Zefi r, Bora,<br />

Bryza, Sir, każdy z nich odpowiednio<br />

użyty, potrafi zapewnić normatyw wentylacyjny<br />

w pomieszczeniu. Ale nie sam<br />

. Konieczny jest odpowiednio skonstruowany,<br />

o dużym przekroju kanał wentylacyjny,<br />

dobrze oczywiście zaizolowany,<br />

niskooporowa kratka wentylacyjna zamontowana<br />

w pomieszczeniu wentylowanym<br />

i właściwie rozwiązany sposób<br />

dopływu powietrza zewnętrznego<br />

do pomieszczenia i, wreszcie jakże istotny<br />

punkt – duża świadomość użytkownika,<br />

że bez spełnienia tych kryteriów<br />

dobrze nie będzie.<br />

Efekty negatywne widoczne są bardzo<br />

szybko, skraplająca się wilgoć na ścianach<br />

tworzy na początku nieciekawe zacieki,<br />

woda strużkami płynie po wewnętrznych<br />

szybach okna a wkrótce na ścianach,<br />

gdzie niedawno było mokro, pojawiają się<br />

czarne punkciki, początkowo małe, tworząc<br />

z czasem całą kolonię czarnych plam<br />

– zarodniki pleśni i grzybów.<br />

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)<br />

już ma na to defi nicję – ten budynek<br />

jest chory – a mieszkający w nim ludzie<br />

stają się mimowolnie ofi arami syndromu<br />

chorego budynku. Ogólna apatia, częste<br />

bóle głowy, niezadowolenie z występującego<br />

w pomieszczeniu mikroklimatu.<br />

Należy dodać, że wilgotność w pomieszczeniu<br />

już od 70 %, powoduje kłopoty<br />

z dotlenieniem organizmu, człowiek<br />

czuje się zmęczony, rozkojarzony<br />

i ma wrażenie „duszności”.<br />

Przejść na wentylację mechaniczną,<br />

chciałoby się powiedzieć, uwaga jak najbardziej<br />

trafna. Tutaj ciągła praca wentylatorów<br />

stworzy właściwe strumienie powietrza<br />

w kanałach wentylacyjnych i jeśli<br />

projektant przeliczył dokładnie opory<br />

sieci i właściwie dobrał wentylatory, normatywy<br />

higieniczne ilości powietrza wywiewanego,<br />

będą spełnione.<br />

Pojawia się problem hałasu i zasilania<br />

elektrycznego, te dwa czynniki<br />

Fot. 6.<br />

Wywietrznik grawitacyjny BRYZA.<br />

Fot. 5.<br />

Wywietrznik grawitacyjny DUO.<br />

kratki wentylacyjnej. A przecież nawet<br />

najlepiej zaprojektowany na świecie<br />

wywietrznik nie wytworzy, przy optymalnych<br />

dla jego pracy warunkach<br />

pogodowych, takiego podciśnienia,<br />

które wystarczy by przeciągnąć powietrze<br />

z pomieszczenia na zewnątrz. Skąd<br />

bowiem na jego miejsce ma napłynąć<br />

powietrze świeże, przecież nie ma możliwości<br />

przedostać się przez szczelną<br />

stolarkę, a mikroszczeliny okienne są<br />

zazwyczaj niewystarczające.<br />

Jak temu zaradzić ?<br />

Oczywiście zapewnić właściwą wymianę<br />

powietrza. Bardzo dobrze, kiedy myśli się<br />

o tym już na etapie projektowym, kiedy<br />

jest jeszcze przestrzeń, kiedy można wyobrazić<br />

sobie i wykonać system wentylacyjny<br />

tak, by powietrze w niczym nie<br />

skrępowany sposób mogło swobodnie<br />

przepływać przez nasze mieszkania i biura,<br />

zapewniając higieniczne normatywy.<br />

Jeśli można rozwiązać to przy pomocy<br />

wentylacji naturalnej to mamy zysk w postaci<br />

niskiej ceny eksploatacyjnej i komfort<br />

wynikający z jej bezgłośnej pracy. Co<br />

jednak gdy mimo starań projektowych<br />

ten typ wentylacji nie wystarczy?<br />

Fot. 7.<br />

Fot. 8.<br />

Wywietrznik grawitacyjny ZEFIR.<br />

Wywietrznik grawitacyjny SIR.<br />

78<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

zmuszają do stosowania urządzeń nowoczesnych<br />

wyposażonych w energooszczędne<br />

silniki, a wentylatory<br />

nierzadko muszą być wyposażane<br />

w tłumiki akustyczne i to zarówno<br />

od strony wlotowej jak i wylotowej.<br />

Co jednak będzie, gdy z różnych powodów<br />

następuje zatrzymanie pracy<br />

koła wirnikowego wentylatora? Oczywiście<br />

do czasu usunięcia usterki, pomieszczenia<br />

są całkowicie „zakorkowane”,<br />

wirnik wentylatora, wraz z całą<br />

jego konstrukcją, skutecznie blokuje<br />

drogę dla ruchu powietrza w kanale<br />

wentylacyjnym i wentylacja w sposób<br />

naturalny ustaje.<br />

Wróćmy więc do początku tekstu<br />

tego artykułu i „dodajmy nieco finezji”.<br />

Wykorzystajmy system wentylacji<br />

hybrydowej.<br />

Jest to swoisty znak czasu w rozwoju<br />

technik wentylacyjnych, wykorzystujący<br />

zalety działania obu systemów – mechanicznego<br />

i naturalnego.<br />

System taki działa naprzemiennie, wykorzystując<br />

siły natury, gdy potrafi ą być<br />

na tyle wydolne by zapewnić poprawną<br />

jakość powietrza w budynku lub<br />

mechanikę pracy wirnika wentylatora,<br />

stwarzającego w tym przypadku warunki<br />

podobne jak siły natury. Wentylacja<br />

hybrydowa, działa więc naprzemiennie<br />

w sposób mechaniczny lub naturalny.<br />

Pozwala to użytkownikowi czerpać<br />

z zalet tych dwóch systemów w sposób<br />

jednoczesny, zarazem minimalizując<br />

Fot. 9.<br />

Wentylator dachowy SZTIL.<br />

Fot. 10. Wentylator dachowy FEN.<br />

Fot. 11. Wentylator dachowy DAs 160.<br />

Fot. 12. Nasada hybrydowa FENKO na pustak wentylacyjny Schiedel.<br />

koszty wynikające z uciążliwości pracy<br />

mechanicznej wentylatora. Jeśli dodamy<br />

do Tego układ automatyki sterującej,<br />

otrzymamy system, który w zależności<br />

od wybranego sposobu kontroli będzie<br />

nadzorował poziom i kierunek przepływu<br />

powietrza w kanale wentylacyjnym<br />

lub poziom wilgotności względnej w pomieszczeniach,<br />

w których będzie czujnik<br />

zamontowany.<br />

Wentylatory hybrydowe są urządzeniami<br />

energooszczędnymi, wystarczy<br />

powiedzieć, że dwubiegowy silnik wen-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

79


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 13. Nasady hybrydowe FENKO w wariantach montażowych na pokrywach cokołów wentylacyjnych wg indywidualnych potrzeb wymiarowych<br />

inwestora.<br />

tylatora FENKO zużywa odpowiednio<br />

9.5 [W] lub 6.2 [W] w zależności od wybranego<br />

biegu pracy silnika i zapewnia<br />

dla jednego pomieszczenia wydajność<br />

na poziomie 180 [m 3 /h] lub odpowiednio<br />

na niższym biegu 120 [m 3 /h]. Proste<br />

przeliczenie cen mówi , że nawet<br />

w przypadku gdyby wentylator pracował<br />

ciągle na wyższym biegu łączny<br />

Fot. 15. Układ automatyki dla wentylatora<br />

FEN.<br />

Fot. 16. Sterownik HIGSTER.<br />

Fot. 14. Międzynarodowe Targi Budownictwa<br />

„BUDMA” 2009. Złoty Medal<br />

Międzynarodowych Targów Poznańskich<br />

za Nasadę hybrydową FENKO.<br />

koszt zużytej energii elektrycznej wynosiłby<br />

nieco ponad 30 zł rocznie.<br />

Niebagatelną zaletą jest również jego<br />

cicha praca 41 dBA lub 33 dBA bezpośrednio<br />

przy nim, powoduje, że w pomieszczeniu<br />

jest praktycznie niesłyszalny.<br />

Można go również montować na przewodach<br />

wentylacyjnych różnej konstrukcji,<br />

jest wariant montowany na:<br />

kanale tradycyjnym z cegły, pustak wentylacyjny<br />

typ P, rurę wentylacyjną o średnicy<br />

160 mm, istnieją adaptację na dachówkę<br />

typ Brass, jak również szeroko<br />

rozpowszechnione bloczki wentylacyjne<br />

typ Schiedel, na który w zależności<br />

od konfi guracji budowlanej stworzono<br />

kilka odmian wentylatora.<br />

Co z regulacją pracy wentylatora. Wydaje<br />

się, że zaproponowany przez producenta<br />

system HIGSTER, jest sposobem najwłaściwszym.<br />

Pozwala on automatycznie<br />

wybrać między pracą mechaniczną<br />

a grawitacyjną wentylatora FENKO. Jego<br />

działanie polega bowiem na ciągłym pomiarze<br />

wilgotności względnej panującej<br />

w pomieszczeniu. Przekroczenie progu<br />

nastawionego przez użytkownika, powoduje<br />

automatyczne włączenie pracy<br />

mechanicznej. Dodatkową funkcją jest<br />

wykorzystanie czujnika światła, w który<br />

również wyposażony jest HIGSTER.<br />

W tym przypadku wentylator pracuje<br />

mechanicznie. Tak długo jak czujnik<br />

światła „wychwytuje” działające oświetlenie,<br />

nie jest aktywna funkcja pomiaru<br />

wilgotności. Wilgoć przejmuje kontrolę<br />

nad pracą wentylatora w chwili gdy<br />

oświetlenie jest wyłączone. W przypadku<br />

gdy próg wilgotności względnej nie jest<br />

przekroczony, wentylator hybrydowy<br />

FENKO pracuje jako nasada wentylacyjna<br />

grawitacyjna, gdyż tak w swoim zamyśle<br />

projektowym został przez swoich<br />

konstruktorów stworzony.<br />

•<br />

80<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


W.<br />

WARSZTAT<br />

Nowa rodzina niwelatorów laserowych<br />

Firma Fluke nie miała do tej pory w swojej ofercie przyrządów z tej kategorii<br />

produktowej. Teraz wprowadza na rynek całą rodzinę niwelatorów<br />

laserowych – dedykowaną przede wszystkim elektroinstalatorom<br />

i instalatorom HVAC – z laserami koloru zielonego i czerwonego. Konstrukcja<br />

niwelatorów laserowych Fluke cechuje się dużą wytrzymałością<br />

– urządzenia te zostały zaprojektowane tak, by nie uległy uszkodzeniu<br />

przy upadku z wysokości 1 metra (co zostało potwierdzone testami).<br />

Precyzja tych przyrządów dla profesjonalistów jest również zgodna<br />

z wysokimi standardami fi rmy Fluke. W przypadku 3-punktowych niwelatorów<br />

laserowych Fluke dokładność wynosi 6 mm przy odległości<br />

30 metrów, a w przypadku liniowych niwelatorów laserowych – 3 mm<br />

przy odległości 10 metrów. Szybkonastawne, samopoziomujące zawieszenie<br />

kardanowe gwarantuje dokładne i błyskawiczne wyznaczanie<br />

punktów oraz linii odniesienia, co znacznie ułatwia długie i żmudne<br />

prace traserskie.<br />

Źródło: Fluke<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Mały i wytrzymały<br />

Do wykonywania czynności w obrębie połączeń śrubowych w warunkach niezapewniających<br />

swobodnego dostępu, potrzebne są bardzo małe i krótkie narzędzia<br />

ręczne, które muszą być nie tylko precyzyjne, ale i bezpieczne. Stubby electric,<br />

to prawdziwa nowość na skalę światową – ten, posiadający certyfi kat VDE, wkrętak<br />

o długości nieco ponad 10 cm zapewnia 100% poziom bezpieczeństwa i mobilność<br />

nawet podczas najtrudniejszych zadań wykonawczych. To niewielkie, ale wysoce<br />

skuteczne narzędzie składa się z dwóch komponentów – krótkiego uchwytu<br />

na bity (SoftFinish® electric slimVario Stubby) oraz trzech bitów Wiha slimBit wchodzących<br />

w skład zestawu.<br />

Źródło: Wiha<br />

Wzmocnione szczypce do cięcia<br />

Wzmocnione szczypce od Würth Polska<br />

z linii Zebra do cięcia twardych, hartowanych<br />

i miękkich drutów. Narzędzie<br />

do pracy z zachowaniem przepisów<br />

bezpieczeństwa przy urządzeniach<br />

pod napięciem<br />

do 1.000 (AC),<br />

do 1.500 (DC). Cięcie<br />

niewymagające<br />

dużego wysiłku,<br />

czyste cięcia<br />

dzięki frezowanym<br />

i szlifowanym<br />

ostrzom. Stal narzędziowa wysokiej jakości<br />

gwarantuje długą żywotność i precyzję<br />

cięcia przy najcięższych pracach.<br />

Ergonomiczne i antypoślizgowe komfortowe<br />

rękojeści z dwukomponentowego<br />

tworzywa sztucznego. Ostrza posiadają<br />

precyzyjną geometrię i są hartowane indukcyjnie.<br />

Powierzchnia jest szlifowana<br />

i chromowana.<br />

Źródło: Würth Polska<br />

82<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>


I D E A L N E K L I M A T Y Z A T O R Y<br />

INNOWACYJNA<br />

MARKA SYSTEMÓW<br />

KLIMATYZACYJNYCH<br />

www.rotenso.pl<br />

INNOWACYJNA TECHNOLOGIA<br />

SKY R <br />

<br />

JEDNOSTKI KOMERCYJNE<br />

SPLIT I MULTI SPLIT<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

NOWOCZESNY DESIGN<br />

<br />

<br />

<br />

JEDNOSTKI<br />

POKOJOWE<br />

SYSTEMY<br />

KLIMATYZACYJNE

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!