Fachowy Instalator 1/2017
17.02.2017 • Views
Share Embed Flag

Fachowy Instalator 1/2017

OD REDAKCJI Słuchając ostatnio wiadomości w radiu czy TV wydawać by się mogło, że najczęściej powtarzanym słowem jest „smog”. Problem jakości powietrza w naszym kraju wreszcie stał się tematem ważnym nie tylko uwagi dziennikarzy ale również władz lokalnych. I nic dziwnego. Kłęby czarnego dymu wydobywające się z komina to już nie tylko stary obrazek z Bytomia czy Katowic. Z powodu smogu, zimową porą, cierpimy wszyscy. Z czego to wynika? Przyczyn jest wiele – stare kotły, złej jakości paliwo, traktowanie kotłów na paliwo stałe jak domowych spalarni śnieci. Ale to są tylko przyczyny bezpośrednie. Na to wszystko można zaradzić ustawami i programami wspierającymi zakup nowoczesnych, ekologicznych urządzeń. Gorzej jest z przyczynami pośrednimi – czyli głównie świadomością ekologiczną, w właściwie jej brakiem. Edukacja w tym temacie powinna rozpocząć się jak najszybciej, tak by dorastające pokolenie nie popełniało błędów rodziców i wzrastało w przekonaniu, że to od nich zależy jakość życia na ziemi. A zapał do dbania o najbliższe otoczenie zaszczepiali już teraz swoim dziadkom i rodzicom. Miłej lektury życzy Redakcja SPIS TREŚCI Informacje pierwszej wody ... 10 Nowości ... 16 Instalacje z tworzyw sztucznych ... 19 Regulacyjna armatura podpionowa Herz – podstawa optymalnej hydrauliki instalacji ... 24 Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi ... 26 Zawory termostatyczne ... 30 Termostatyczne zawory mieszające ATM nowej generacji firmy AFRISO ... 34 Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe ... 36 Instalacja grzewcza – sprawna i pozbawiona problemów ... 42 Pompy elektroniczne w optymalizacji pracy instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych ... 44 Rodzaje klimatyzatorów typu split i ich zastosowanie ... 50 Sposoby odprowadzania skroplin z instalacji klimatyzacyjnych ... 56 LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter ... 60 Pytania czytelników ... 63 Wentylacja w budynkach energooszczędnych i pasywnych ... 70 Przegląd wentylatorów ... 72 Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ... 76 Warsztat ... 82

OD REDAKCJI
Słuchając ostatnio wiadomości w radiu czy TV wydawać by się mogło, że najczęściej powtarzanym słowem jest „smog”. Problem jakości powietrza w naszym kraju wreszcie stał się tematem ważnym nie tylko uwagi dziennikarzy ale również władz lokalnych. I nic dziwnego. Kłęby czarnego dymu wydobywające się z komina to już nie tylko stary obrazek z Bytomia czy Katowic. Z powodu smogu, zimową porą, cierpimy wszyscy.
Z czego to wynika? Przyczyn jest wiele – stare kotły, złej jakości paliwo, traktowanie kotłów na paliwo stałe jak domowych spalarni śnieci. Ale to są tylko przyczyny bezpośrednie. Na to wszystko można zaradzić ustawami i programami wspierającymi zakup nowoczesnych, ekologicznych urządzeń.
Gorzej jest z przyczynami pośrednimi – czyli głównie świadomością ekologiczną, w właściwie jej brakiem. Edukacja w tym temacie powinna rozpocząć się jak najszybciej, tak by dorastające pokolenie nie popełniało błędów rodziców i wzrastało w przekonaniu, że to od nich zależy jakość życia na ziemi. A zapał do dbania o najbliższe otoczenie zaszczepiali już teraz swoim dziadkom i rodzicom.
Miłej lektury życzy
Redakcja

SPIS TREŚCI
Informacje pierwszej wody ... 10
Nowości ... 16
Instalacje z tworzyw sztucznych ... 19
Regulacyjna armatura podpionowa Herz – podstawa optymalnej hydrauliki instalacji ... 24
Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi ... 26
Zawory termostatyczne ... 30
Termostatyczne zawory mieszające ATM nowej generacji firmy AFRISO ... 34
Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe ... 36
Instalacja grzewcza – sprawna i pozbawiona problemów ... 42
Pompy elektroniczne w optymalizacji pracy instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych ... 44
Rodzaje klimatyzatorów typu split i ich zastosowanie ... 50
Sposoby odprowadzania skroplin z instalacji klimatyzacyjnych ... 56
LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter ... 60
Pytania czytelników ... 63
Wentylacja w budynkach energooszczędnych i pasywnych ... 70
Przegląd wentylatorów ... 72
Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ... 76
Warsztat ... 82

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
rafaello

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

www.fachowyinstalator.pl<br />

LUTY <strong>2017</strong> NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 1/<strong>2017</strong>

15 lat w Polsce<br />

Klimatyzatory SPLIT na czynnik R32<br />

Wybierz urządzenie sprawdzone i niezawodne, które doskonale sprawdzi się za wiele lat,<br />

zarówno pod względem wymagań prawnych, technicznych jak i wizualnych.<br />

Pamiętaj, że wysoka jakość to dobra inwestycja i oszczędność.<br />

BLUEVOLUTION - to gama urządzeń klimatyzacyjnych Daikin pracujących na czynnik chłodniczy R32.<br />

System SPLIT - to układ jednostki wewnętrznej i agregatu zewnętrznego służące chłodzeniu lub ogrzewaniu.<br />

Doskonale sprawdza się w pomieszczeniach od 20 do 70m 2 , zarówno mieszkalnych jak i komercyjnych.<br />

Czynnik R32 - czynnik chłodniczy użyty w instalacji, dzęki któremu system jest bardziej efektywny energetycznie.<br />

Dodatkowo czynnik ten ma najmniejsze oddziaływanie na środowisko naturalne.<br />

Innowacyjność<br />

Doświadczenie<br />

Zaufanie<br />

www.daikin.pl

R.<br />

OD REDAKCJI<br />

Słuchając ostatnio wiadomości w radiu czy TV wydawać by się mogło,<br />

że najczęściej powtarzanym słowem jest „smog”. Problem jakości powietrza<br />

w naszym kraju wreszcie stał się tematem ważnym nie tylko uwagi<br />

dziennikarzy ale również władz lokalnych. I nic dziwnego. Kłęby czarnego<br />

dymu wydobywające się z komina to już nie tylko stary obrazek<br />

z Bytomia czy Katowic. Z powodu smogu, zimową porą, cierpimy wszyscy.<br />

Z czego to wynika? Przyczyn jest wiele – stare kotły, złej jakości paliwo, traktowanie<br />

kotłów na paliwo stałe jak domowych spalarni śnieci. Ale to są tylko<br />

przyczyny bezpośrednie. Na to wszystko można zaradzić ustawami i programami<br />

wspierającymi zakup nowoczesnych, ekologicznych urządzeń. Gorzej<br />

jest z przyczynami pośrednimi – czyli głównie świadomością ekologiczną,<br />

w właściwie jej brakiem. Edukacja w tym temacie powinna rozpocząć się jak<br />

najszybciej, tak by dorastające pokolenie nie popełniało błędów rodziców<br />

i wzrastało w przekonaniu, że to od nich zależy jakość życia na ziemi. A zapał<br />

do dbania o najbliższe otoczenie zaszczepiali już teraz swoim dziadkom<br />

i rodzicom.<br />

Miłej lektury życzy<br />

Redakcja<br />

Wydawca:<br />

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.<br />

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30<br />

32-590 Libiąż<br />

Biuro w Warszawie:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel. +48 22 635 05 82<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Redaktor Naczelna:<br />

Małgorzata Dobień<br />

malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />

Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />

Robert Madejak<br />

tel. kom. 512 043 800<br />

robert.madejak@targetpress.pl<br />

Dział Promocji i Reklamy:<br />

Andrzej Kalbarczyk<br />

tel. kom. 531 370 279<br />

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />

Ryszard Staniszewski<br />

tel. kom. 503 110 913<br />

ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />

Marcin Kostyra<br />

tel. kom. 530 442 033<br />

marcin.kostyra@targetpress.pl<br />

Dyrektor Zarządzający:<br />

Robert Karwowski<br />

tel. kom. 502 255 774<br />

robert.karwowski@targetpress.pl<br />

Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Prenumerata:<br />

prenumerata@fachowyinstalator.pl<br />

Skład:<br />

As-Art Violetta Nalazek<br />

as-art.studio@wp.pl<br />

Druk:<br />

MODUSS<br />

www.fachowyinstalator.pl<br />

inne nasze tytuły:<br />

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie<br />

prawo ich re da gowania oraz skracania.<br />

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.<br />

4 <strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

ST.SPIS TREŚCI<br />

temat numeru<br />

Fot. IGLOTECH<br />

ODPROWADZANIE<br />

SKROPLIN Z INSTALACJI<br />

KLIMATYZACYJNYCH<br />

czytaj od strony<br />

56<br />

Informacje pierwszej wody .................................................................................................................................................. 10<br />

Nowości ...................................................................................................................................................................................... 16<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych ........................................................................................................................................ 19<br />

Regulacyjna armatura podpionowa Herz – podstawa optymalnej hydrauliki instalacji................................ 24<br />

Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi .......... 26<br />

Zawory termostatyczne ......................................................................................................................................................... 30<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM nowej generacji firmy AFRISO ............................................................ 34<br />

Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe ........................................................................ 36<br />

Instalacja grzewcza – sprawna i pozbawiona problemów ....................................................................................... 42<br />

Pompy elektroniczne w optymalizacji pracy instalacji c.o., c.w.u. i klimatyzacyjnych .................................... 44<br />

Rodzaje klimatyzatorów typu split i ich zastosowanie ............................................................................................... 50<br />

Sposoby odprowadzania skroplin z instalacji klimatyzacyjnych ............................................................................ 56<br />

LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter .... 60<br />

Pytania czytelników ................................................................................................................................................................. 63<br />

Wentylacja w budynkach energooszczędnych i pasywnych ................................................................................... 70<br />

Przegląd wentylatorów .......................................................................................................................................................... 72<br />

Wentylacja hybrydowa w aspekcie wykorzystania urządzeń wentylacyjnych firmy Uniwersal ................. 76<br />

Warsztat ...................................................................................................................................................................................... 82<br />

6<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

ABY BYĆ NAJLEPSZYM<br />

MONTUJ NAJLEPSZE<br />

“Jest niezawodna<br />

i łatwa w montażu<br />

– to sprawia,<br />

że szybko wykonuję<br />

swoją pracę<br />

i jestem godny<br />

zaufania.”<br />

WCIĄŻ NIEZAWODNA, WCIĄŻ NAJLEPSZA<br />

Jest mnóstwo powodów dla których pompa ALPHA2 jest najbardziej popularną pompą<br />

obiegową. Jednym z nich jest solidna praca dzień po dniu przez wiele lat. Pompa potwierdza<br />

swoją niezawodność nawet w najtrudniejszych instalacjach, dlatego instalując pompę u<br />

klienta dajesz gwarancję wieloletniej pracy. Kolejną zaletą jest niezwykle prosty i szybki<br />

montaż. Po prostu podłącz i masz to z głowy. Ponadto pompa posiada najlepszy na świecie<br />

wskaźnik efektywności energetycznej.<br />

Dowiedz się więcej o ALPHA2 i skorzystaj z przydatnych narzędzi Grundfos oraz szkoleń<br />

internetowych na stronie grundfos.pl

Free Polska Sp. z o.o.<br />

Biuro handlowe:<br />

<br />

<br />

<br />

www.gree.pl<br />

DYSTRYBUTORZY<br />

klimatyzacji Gree w Polsce<br />

<br />

FHU “Bezet” Sp. j.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Poznań<br />

Wrocław<br />

Bydgoszcz<br />

Warszawa<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Kraków

Klimatyzator ścienny BORA marki Gree - nowość <strong>2017</strong><br />

BORA<br />

<br />

<br />

pracuje na najbardziej<br />

ekologicznym czynniku chłodniczym R32<br />

<br />

<br />

nowoczesnym ponadczasowym designem szeroki zakres mocy<br />

chłodniczej<br />

<br />

<br />

wysokie<br />

współczynniki SEER oraz SCOP <br />

<br />

wiele<br />

funkcji gwarantujących najwyższy komfort<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

R32<br />

5 lat<br />

GWARANCJI<br />

szeroki zakres<br />

PRACY<br />

<br />

w funkcję I Feel<br />

tryb turbo<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

dodatkowe filtry antybakteryjne <br />

-<br />

<br />

funkcję +8 stopni C <br />

<br />

Funkcje automatycznej pracy <br />

<br />

<br />

<br />

5 letnia gwarancja producenta.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1234<br />

<br />

WENTYLATORA<br />

1<br />

<br />

SNU - 1<br />

jonizator<br />

PLAZMOWY

IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

15 jubileuszowa edycja<br />

FORUM WENTYLACJA-SALON KLIMATYZACJA <strong>2017</strong><br />

Już po raz 15, w Warszawie odbędą się Międzynarodowe<br />

Targi Techniki Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej i Chłodniczej<br />

FORUM WENTYLACJA – SALON KLIMATYZACJA <strong>2017</strong>.<br />

Jest to najważniejsze wydarzenie dedykowane branży wentylacyjnej,<br />

klimatyzacyjnej i chłodniczej, które<br />

co roku gromadzi ok. 6000 przedstawicieli<br />

branży: producentów, dystrybutorów, projektantów,<br />

wykonawców instalacji, przedstawicieli<br />

fi rm wykonawczych, osób odpowiedzialnych za<br />

odbiory techniczne i eksploatację, inwestorów,<br />

architektów, przedstawicieli uczelni wyższych<br />

i przyszłych inżynierów. Targom towarzyszą<br />

wydarzenia specjalne: Seminaria Eksperckie,<br />

Warsztaty Projektanta, Warsztaty Chłodnicze,<br />

Warsztaty CAD, Arena TECHNOLOGII,<br />

Strefa INSTALATORA oraz KONKURS Najciekawszy<br />

Produkt <strong>2017</strong>.<br />

Forum Wentylacja – Salon Klimatyzacja <strong>2017</strong> odbędzie<br />

się w dniach 7-8 marca <strong>2017</strong>, w Centrum<br />

Targowo-Kongresowym MT Polska przy ulicy<br />

Marsa 56C w Warszawie. Udział w targach i wydarzeniach<br />

towarzyszących wymaga wcześniejszej rejestracji.<br />

Więcej informacji na: www.forumwentylacja.pl<br />

Źródło: Stowarzyszenie Polska Wentylacja<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Wielka premiera systemu klimatyzacji LG Multi V 5<br />

1 grudnia 2016 odbyła się polska premiera najnowszego<br />

systemu klimatyzacji LG Multi V 5. W nowoczesnych<br />

wnętrzach ATM Studio w Warszawie dla ponad 200 Partnerów<br />

Biznesowych oraz Pracowników firmy LG Electronics<br />

odbył się niesamowity pokaz nowego rozwiązania<br />

systemu ze zmiennym przepływem czynnika chłodniczego<br />

(VRF).<br />

Najnowsze urządzenie z serii LG MULTI V przesuwa<br />

granice w jeszcze bardziej usprawnioną funkcjonalność<br />

optymalizując efektywność energetyczną i maksymalnie<br />

zwiększając komfort użytkownika. Premierę<br />

tego wyjątkowego produktu uświetnił spektakularny<br />

pokaz laserowy oraz zapierający dech w piersiach pokaz<br />

systemu Multi V 5 w zaawansowanej technologii<br />

mappingu, który był wyświetlany łącznie na ponad<br />

320 m 2 powierzchni. Uroczysta gala stała się także<br />

wyśmienitą okazją do wręczenia specjalnych wyróżnień<br />

dla najlepszych fi rm współpracujących z LG już<br />

od wielu lat.<br />

Prezentacji najnowszej 5. generacji systemu Multi V towarzyszyła<br />

też bogata ekspozycja urządzeń LG, gdzie najnowszy<br />

agregat Mulit V 5 można było obejrzeć również od środka.<br />

Uroczysta gala była wyśmienitą okazją do wręczenia specjalnych wyróżnień<br />

dla najlepszych firm współpracujących z LG już od wielu lat<br />

Nowe fl agowe rozwiązanie systemu klimatyzacji, MULTI V 5,<br />

będzie dostępne w Polsce w pierwszym kwartale roku <strong>2017</strong>.<br />

Źródło: LG<br />

10<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

7-8 MARCA<br />

WARSZAWA<br />

WYDARZENIA TARGOWE<br />

SEMINARIA<br />

dwudniowy cykl wykadów, ródo praktycznej wiedzy<br />

ARENA TECHNOLOGII<br />

systemy VRF oraz wentylatory oddymiajce<br />

STREFA INSTALATORA<br />

praktyczne pokazy i montae, wymiana dowiadcze<br />

KONKURS<br />

najnowsze urzdzenia prezentowane przez wystawców<br />

MIDZYNARODOWE TARGI<br />

TECHNIKI WENTYLACYJNEJ,<br />

KLIMATYZACYJNEJ I CHODNICZEJ<br />

Pomysodawca i organizator:<br />

spw@wentylacja.org.pl|tel./fax 22 542 43 14<br />

BEZPATNE<br />

ZAPROSZENIE<br />

Bye na I edycji targów? Mamy dla Ciebie<br />

bezpatne zaproszenie – skontaktuj si z nami<br />

www.forumwentylacja.pl<br />

e-mail: forum@forumwentylacja.pl

IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

Dookoła Polski z mobilną ekspozycją produktów<br />

Zehnder<br />

Ponad 100 lokalizacji w całym kraju w 6 miesięcy<br />

odwiedziła w 2016 roku przyczepa ekspozycyjna<br />

fi rmy Zehnder.<br />

Zainteresowanie produktami grzewczymi, chłodzącymi<br />

i wentylacyjnymi Zehndera jest naprawdę<br />

duże. Prezentacje, szkolenia, testowanie produktów<br />

przez klientów, a następnie przejazd w inne miejsce<br />

i dalszy ciąg ekspozycji – tak wyglądały kolejne dni<br />

trasy przyczepy ekspozycyjnej.<br />

Od 7 do 9 września mobilna ekspozycja prezentowała<br />

produkty Zehndera na pierwszej Giełdzie<br />

Towarowej Grupy Instal-Konsorcjum w łódzkiej Hali<br />

Expo. To wyjątkowe wydarzenie odwiedziło ponad<br />

2000 fi rm instalacyjnych oraz przeszło 100 dostawców<br />

towarów handlowych i usług. Mieli okazję<br />

poznać najbardziej interesujące i innowacyjne rozwiązania<br />

z zakresu techniki grzewczej, instalacyjnej<br />

i sanitarnej oraz odnawialnych źródeł energii,<br />

a na dodatek czekały też na nich wyjątkowe rabaty.<br />

Kilka tysięcy osób, które zobaczyło mobilną ekspozycję<br />

Zehndera w roku 2016, postawiło wysoko poprzeczkę<br />

pod kątem frekwencji. W minionym roku<br />

najczęściej testowanym rozwiązaniem była nowa<br />

centrala wentylacyjna Zehnder ComfoAir Q. A która<br />

nowość wzbudzi największe zainteresowanie w obecnym<br />

roku? Szczegóły trasy już w lutym na www.zehnder.pl.<br />

Mamy nadzieję, że spotkamy się z jeszcze większą<br />

liczbą osób niż w minionym roku.<br />

Źródło: Zehnder<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Gwarancja 7 lat na wszystkie urządzenia Midea<br />

Od stycznia <strong>2017</strong> roku firma Zymetric wprowadziła<br />

7-letnią gwarancję na wszystkie<br />

urządzenia marki Midea, tj. na serie:<br />

Home, Multi i Business Comfort oraz<br />

systemy VRF.<br />

Postępowanie gwarancyjne może<br />

być dokonywane wyłącznie przez<br />

Autoryzowanych <strong>Instalator</strong>ów<br />

Midea, którzy posiadają specjalne<br />

certyfikaty uprawniające do takiej<br />

czynności. Certyfikaty można uzyskać<br />

podczas szkoleń organizowanych<br />

w siedzibie firmy Zymetric. Warunkiem<br />

utrzymania gwarancji jest dokonywanie<br />

przeglądów technicznych nie rzadziej niż:<br />

– raz do roku dla budynków mieszkalnych,<br />

– dwa razy do roku dla obiektów komercyjnych,<br />

– trzy raz w roku dla pomieszczeń technicznych.<br />

Wydłużenie gwarancji do 7 lat, to kolejny<br />

dowód na to, że nowe urządzenia<br />

Midea wprowadzane przez Zymetric<br />

Sp. z o.o. gwarantują wysokie parametry<br />

pracy i niezawodność działania w każdych<br />

warunkach.<br />

Więcej szczegółów na: www.midea-electric.pl<br />

Źródło: Zymetric<br />

12<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

Nowy oddział Iglotech w Gdyni<br />

Iglotech zaprasza wszystkich<br />

do nowego oddziału Iglotech<br />

w Gdyni przy ul. Hutniczej 19.<br />

Nowy oddział dostarcza klientom<br />

produkty z zakresu klimatyzacji,<br />

wentylacji, chłodnictwa. Oddział<br />

w Gdyni gwarantuje szybką obsługę,<br />

dostępność produktów,<br />

niskie ceny, pomoc doradcy techniczno-handlowego<br />

oraz ciekawe<br />

promocje.<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Źródło: Iglotech<br />

Systemy Sanpress Inox i Prestabo<br />

w nowym budynku na Mokotowie<br />

Instalacje oparte na wysokiej jakości materiałach i nowoczesnej<br />

technologii są gwarancją bezpieczeństwa, higieny<br />

i bezproblemowej eksploatacji, co jest ważne zarówno<br />

z punktu widzenia inwestora, jak i wykonawcy, czy w końcu<br />

samych użytkowników obiektu. Dlatego w nowym wielokondygnacyjnym<br />

budynku mieszkalno-usługowym przy<br />

ul. Huculskiej 5 na warszawskim Mokotowie zastosowano<br />

sprawdzone systemy zaprasowywane Sanpress Inox i Prestabo<br />

fi rmy Viega.<br />

Poziomy i piony instalacji zimnej i ciepłej wody użytkowej<br />

zaprojektowano z rur ze szwem spawanych laserowo, ze<br />

stali odpornej na korozję o numerze 1.4521, zgodnych<br />

z normą PN-EN 10088/PN-EN 10312 seria 2. Rury zostały<br />

połączone kształtkami systemu Sanpress Inox, które, podobnie<br />

jak inne złączki fi rmy Viega, charakteryzuje zaprasowanie<br />

przed i za uszczelką. Gwarantuje to najwyższy<br />

poziom bezpieczeństwa. W instalacji zastosowano elementy<br />

o średnicach od 15 do 108 mm. Piony poprowadzone<br />

zostały w mieszkaniach, w szachtach instalacyjnych.<br />

Ciepła woda użytkowa dostarczana jest z węzła umieszczonego<br />

na poziomie garaży. Stal nierdzewna to najlepsze<br />

możliwe rozwiązanie pod względem odporności na korozję<br />

i higieny wody pitnej. Materiał ten jako jedyny nie<br />

powoduje wtórnego zanieczyszczenia wody. Instalacja<br />

jest przystosowana do przegrzewów stosowanych<br />

do zwalczania bakterii legionella.<br />

Pestabo to sprawdzony i ekonomiczny system zaprasowywany<br />

ze stali czarnej ocynkowanej zewnętrznie. W budynku<br />

przy ul. Huculskiej wykonano w nim instalacje ciepła<br />

technologicznego (średnice od 15 do 108 mm) oraz instalację<br />

hydrantową, zlokalizowaną w garażach (średnice 54,<br />

64 i 76 mm). W tym drugim przypadku zastosowano rury<br />

ocynkowane podwójnie – zewnętrznie i wewnętrznie.<br />

Są one wykonane z jednej taśmy stalowej i cynkowane<br />

ogniowo z obu stron w procesie Sendzimira. Grubość warstwy<br />

cynku wynosi 20 μ. Dzięki temu stalowa rura Prestabo<br />

jest optymalnie chroniona przed korozją. Bardzo ważną<br />

zaletą tego systemu, szczególnie przy dużych projektach,<br />

jest również doskonały stosunek ceny do jakości.<br />

Źródło: Viega<br />

14<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP.<br />

System GMV także w twoim domu!<br />

Nowością w ofercie GREE w Polsce w <strong>2017</strong> roku są<br />

systemy zmiennego przepływu czynnika VRF zapewniające<br />

nie tylko klimatyzację, ale także ogrzewanie<br />

pomieszczeń oraz ciepłą wodę użytkową.<br />

System ten znany jako GREE GMV 5 Home poza<br />

bardzo dobrymi parametrami pracy oraz wysoką<br />

niezawodnością charakteryzuje się szeroką gamą<br />

jednostek wewnętrznych oraz ich wydajności (kanałowe,<br />

kasetonowe, ścienne, konsole oraz przypodłogowo-sufi<br />

towe). Agregaty GMV 5 występują<br />

w wydajnościach od 12,1 do 28,0 kW i w zależności<br />

od trybu pracy (chłodzenie, ogrzewanie,<br />

przygotowywanie c.w.u., ogrzewanie oraz przygotowanie<br />

c.w.u., chłodzenie oraz przygotowanie<br />

c.w.u.) mogą pracować przy temperaturach nawet<br />

od -15 °C do 43 °C. Dzięki zastosowaniu odzysku<br />

ciepła system jest wyjątkowo wydajny i energooszczędny.<br />

Dużą zaletą zastosowania GMV5 Home jest wygoda użytkowania<br />

oraz ekologiczna praca jednego centralnego układu<br />

klimatyzacji, ogrzewania oraz przygotowania c.w.u dla całego<br />

budynku.<br />

www.gree.pl<br />

Wentylatory<br />

dachowe<br />

Gwarantowana jakość i niezawodność<br />

NOWOsc ´ ´<br />

REKLAMA<br />

Przedstawicielstwo na Polskę centralną i północną:<br />

ISTPOL Sp. z o.o.<br />

ul. Borzymowska 32, 03-565 Warszawa<br />

tel./fax: (22) 663 48 15, 639 86 48, 743 69 79<br />

fax (22) 743 69 77<br />

www.istpol.pl, e-mail: istpol@istpol.pl<br />

Przedstawicielstwo na Polskę południową:<br />

PPUH “EL-TEAM” Sp. z o.o.<br />

Aleja Młodych 26-28, 41-106 Siemianowice Śląskie<br />

tel. (32) 204 36 28, 229 03 71, 220 00 04<br />

fax (32) 220 00 05<br />

www.el-team.com.pl, e-mail: el-team@el-team.com.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

15

N.<br />

NOWOŚCI<br />

Samoprzylepne maty grzejne DEVImat<br />

Instalacja cienkowarstwowych mat grzejnych DEVImat<br />

jest trzy razy szybsza w stosunku do zwykłych mat<br />

i znacznie tańsza. Idealne rozwiązanie do regulacji to sterowniki<br />

DEVIreg Touch lub DEVIreg Smart.<br />

Coraz częściej w naszych domach stosujemy ogrzewanie<br />

podłogowe. Zastosowanie elektrycznej maty grzejnej jest<br />

korzystne z wielu powodów. Jednym z nich jest to, że gdy zostanie<br />

wyłączone centralne ogrzewanie podczas chłodniejszych<br />

dni wiosną lub jesienią, można w krótkim czasie podgrzać podłogę<br />

do temperatury komfortowej. Okazuje się, że komfort ten możemy<br />

mieć za naprawdę niewielką cenę. Eksploatacja elektrycznego ogrzewania<br />

podłogowego DEVI w standardowej łazience to koszt niecałych 20 zł<br />

miesięcznie. Systemy ogrzewania podłogowego DEVI można zainstalować w każdym<br />

pomieszczeniu, w każdym rodzaju mieszkania – zarówno w nowoczesnym budownictwie,<br />

jak i w starej kamienicy.<br />

Instalacja samoprzylepnej maty DEVImat to również oszczędność kosztów samego montażu – np. pięciometrowa łazienka<br />

potrzebuje aż 50 kg mniej kleju, co daje oszczędność nawet do 150 złotych.<br />

www.danfoss.com<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Zestawy grupy bezpieczeństwa<br />

Seria armatury regulująco-zabezpieczającej marki Ferro wzbogaciła się<br />

o zestawy grupy bezpieczeństwa dla naczyń przeponowych o pojemności<br />

do 35 l i średnicy nie większej niż 320 mm. Ich funkcją jest ochrona instalacji<br />

przed niebezpiecznym wzrostem ciśnienia spowodowanym wzrostem<br />

temperatury wody i jej rozszerzalnością cieplną. Zestawy przeznaczone<br />

są do samodzielnego montażu. W skład zestawu wchodzi: belka ze stali<br />

o grubości 2 mm, odpowietrznik automatyczny z zaworem stopowym,<br />

zawór bezpieczeństwa, manometr oraz szybkozłącze do naczynia przeponowego<br />

(tylko w modelu GB30SN01). Parametry techniczne urządzeń są<br />

następujące: maksymalna temperatura pracy: 95°C, maksymalne ciśnienie<br />

pracy: do 6 bar, maksymalna chwilowa temperatura wody: 110°C.<br />

www.ferro.pl<br />

Termostatyczny zawór mieszający NovaMix Value<br />

Wysokiej jakości armatura jest jedną z głównych kompetencji fi rmy Taconova. Zawory<br />

mieszające NovaMix Value mogą być stosowane zarówno miejscowo – w punktach<br />

poboru, jak i do centralnego ograniczania temperatury w instalacjach o dużych<br />

przepływach. Dzięki niezawodnej regulacji temperatury gwarantują użytkownikom<br />

budynku najlepszą ochronę przed oparzeniami. Samoczynna funkcja zaworów<br />

mieszających nie wymaga żadnej energii pomocniczej i tym samym zapewnia<br />

oszczędność dodatkowych komponentów regulacyjnych.<br />

Trzy różne średnice: 3/4” (DN15), 1” (DN20) i 1 1/4” (DN25), gwarantują szeroki<br />

wachlarz zastosowań. Specjalne uszczelnienia zaworu na kolbie regulującej<br />

redukują niepożądane podmieszanie do minimum, co pozwala na maksymalne<br />

wykorzystanie temperatury panującej w buforze.<br />

www.taconova.com<br />

16<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

NOWOŚCI N.<br />

Złączki Viega w rozmiarze XL<br />

Wymagania stawiane złączkom o dużych średnicach są<br />

szczególnie wysokie, ponieważ w ich przypadku każda<br />

awaria grozi poważnymi konsekwencjami. Viega oferuje<br />

kształtki XL o średnicach od 64 do 108 mm. Systemy zaprasowywane<br />

Prestabo, Sanpress Inox i Profi press tworzą<br />

spójną ofertę, pozwalającą zmontować nawet najbardziej<br />

skomplikowane instalacje w zakresie średnic od 15 do<br />

108 mm. Pomimo tego, że każdy z tych systemów jest jednolity,<br />

kształtki o średnicach od 64 do 108 mm zdecydowanie<br />

różnią się konstrukcyjnie od standardowych złączek<br />

o wymiarach 15-54 mm.<br />

W przypadku elementów o niższych średnicach, po zaciśnięciu<br />

złączki wyraźnie widać, że zaprasowanie zostało<br />

wykonane z obu stron uszczelki. Przy średnicach XL często,<br />

zwłaszcza przy niedostatecznym oświetleniu na budowie,<br />

trudno jest na pierwszy rzut oka ocenić, czy zaprasowanie<br />

w ogóle zostało wykonane. Dlatego wszystkie kształtki XL są<br />

wyposażone w znaczniki, które po zaciśnięciu należy usunąć,<br />

aby nie było żadnych wątpliwości.<br />

Unikalna na rynku konstrukcja złączek XL fi rmy Viega gwarantuje,<br />

że rura nie wysunie się z kształtki nawet przy zaistnieniu<br />

uderzenia hydraulicznego. Efekt ten uzyskano dzięki<br />

zamontowaniu grzebienia ze stali odpornej na korozję z zębami<br />

pochylonymi w kierunku wnętrza kształtki. Podczas<br />

zaprasowywania grzebień zestala się z materiałem rury tworząc<br />

nierozerwalne połączenie.<br />

www.viega.pl<br />

Zawór kulowy czerpalny<br />

W ofercie armatury wodnej marki Ferro pojawił<br />

się nowy produkt – zawór kulowy czerpalny<br />

KPC1 i KPC2. Charakterystyka produktu: wkrętny,<br />

z dławikiem oraz z końcówką do podłączenia<br />

węża z szybkozłączem. Kula i korpus wykonane są<br />

z mosiądzu, uszczelnienia kuli i trzpienia z PTFE,<br />

uchwyt ze stali. Ciśnienie nominalne wynosi:<br />

1,0 MPa (10 bar), maksymalna temperatura pracy:<br />

65°C.<br />

www.ferro.pl<br />

Grzejnik Zehnder Charleston<br />

w nowej odsłonie<br />

Zehnder Polska wprowadza<br />

interesujące uzupełnienie<br />

do popularnych grzejników<br />

żeberkowych stalowych<br />

Zehnder Charleston<br />

– paletę całkowicie nowych<br />

wariantów wykończenia<br />

powierzchni. Do 60 kolorów<br />

znanych ze standardowego<br />

zestawu barw Zehnder<br />

i szeroko stosowanego<br />

wykończenia powierzchni<br />

lakierem bezbarwnym<br />

Technoline dodano zupełnie<br />

nowe. To wymagające<br />

technicznie, ale często stosowane przez projektantów wnętrz<br />

i inwestorów: jasny Technoline, matowy Technoline, czarna miedź<br />

młotkowana i czarne srebro młotkowane. Całość produkowana<br />

jest w technologii LaZer made. Ta innowacyjna metoda spawania<br />

wiązką lasera grzejników członowych wyznacza zupełnie nowe<br />

standardy jakościowe i technologiczne w zakresie precyzji, jakości<br />

i walorów funkcjonalnych.<br />

www.zehnder.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

17

N.<br />

NOWOŚCI<br />

Izolacja termiczna i akustyczna dla wymagających<br />

Tubolit DG Plus to najnowsza propozycja ze znanej i sprawdzonej gamy produktów<br />

fi rmy Armacell, przeznaczonych do izolacji termicznej oraz akustycznej<br />

do systemów grzewczych, instalacji ciepłej i zimnej wody. Otulina ta dopasowana<br />

jest do rur wielowarstwowych i wykonanych z tworzyw sztucznych,<br />

a stosować ją można do wszystkich rur, w których maksymalna wartość czynnika<br />

wynosi 100 stopni Celsjusza. Tubolit DG Plus spełnia wszystkie europejskie regulacje<br />

w zakresie oszczędności energii, posiada znak CE oraz jest zgodny z normą<br />

PN-EN 14313:2009. Nowa izolacja charakteryzuje się także bardzo niską emisją<br />

dymu w przypadku pożaru i sklasyfi kowana została jako materiał nierozprzestrzeniający<br />

ognia (NRO), dlatego też jej stosowanie jest bardzo bezpiecznie. Warto<br />

tutaj dodać, że w przypadku otuliny o grubości od 6 do 25 mm Euroklasa ogniowa<br />

wynosi BL-s1,d0, natomiast dla otuliny o grubości > 25 mm wartość ta określona<br />

została na poziomie CL-s1,d0.<br />

www.armacell.com<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Bateria do zastosowań klinicznych – wyższy poziom higieny<br />

W budynkach takich jak szpitale czy kliniki obowiązują ścisłe<br />

zasady dotyczące higieny. Z myślą o specjalnych zastosowaniach<br />

fi rma SCHELL zaprojektowała baterię dedykowaną<br />

placówkom zdrowia, którą można uruchamiać bez<br />

użycia dłoni. Baterie SCHELL VITUS dedykowane klinikom<br />

i szpitalom są dostępne w dwóch wersjach wykonania,<br />

różniących się między sobą mechanizmem regulacji temperatury<br />

wody. W zależności od indywidualnych wymagań<br />

można wybrać wersję z mieszaczem mechanicznym lub zaopatrzoną<br />

we wbudowany termostat.<br />

W wersji z termostatem temperaturę wody można komfortowo<br />

regulować za pomocą pokrętła umieszczonego<br />

z boku korpusu. Ten rodzaj mechanizmu gwarantuje również<br />

bezpieczeństwo użytkowania, dzięki ogranicznikom<br />

temperatury wody do 38°, które zmniejszają ryzyko poparzenia.<br />

Bateria jest również przystosowana do krótkotrwałej<br />

dezynfekcji termicznej w wodzie o temperaturze 70°C, co<br />

zapobiega rozwojowi chorobotwórczych ustrojów w instalacji<br />

wodnej.<br />

www.schell.pl<br />

TECEloop – przycisk spłukujący w kolorze roku <strong>2017</strong><br />

Instytut Pantone ogłosił kolor roku <strong>2017</strong>. Greenery jest żywy, energiczny i – tak jak<br />

pierwsze dni wiosny – ma symbolizować zmiany, nowy początek. TECEloop w kolorze<br />

trawiastej zieleni to szklany przycisk spłukujący, z możliwością doboru klawiszy, dostępnych<br />

w odcieniach bieli, srebra, złota i czerni. Z powodzeniem odnajdzie się w łazienkach<br />

urządzonych w stylu eko, w połączeniu z drewnem i płytkami ceramicznymi<br />

w kolorach ziemi. Zieleń ożywi wnętrze i przełamie<br />

minimalizm nowoczesnych łazienek. TECEloop jest<br />

łatwy w montażu i kompatybilny ze wszystkimi stelażami<br />

WC fi rmy TECE. Może być montowany tradycyjnie<br />

lub w formie zlicowanej z powierzchnią płytek<br />

– w tym przypadku niezbędna jest specjalna ramka<br />

montażowa.<br />

www.tece.pl<br />

18<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

Fot. GEBERIT<br />

Kanalizacja niskoszumowa, oparta na polietylenie wysokiej gęstości z mineralnym wypełnieniem PE-S2 zapewnia użytkownikom komfort akustyczny.<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych<br />

Chcesz się dowiedzieć więcej o rodzajach tworzyw najczęściej wykorzystywanych<br />

do produkcji rur i złączek oraz oznaczeniach rur? Podpowiadamy,<br />

jakie jest zastosowanie tego typu instalacji, a także jakie są sposoby ich<br />

łączenia i serwisowania.<br />

Polichlorek winylu, polietylen, polibutylen,<br />

polipropylen – to cztery<br />

tworzywa sztuczne wykorzystywane<br />

przy instalacjach. Oznaczają<br />

się one pewnymi wspólnymi<br />

cechami, a różnice, jakie występują<br />

miedzy nimi, pozwalają<br />

na jak najlepszy dobór materiału<br />

do określonej instalacji. Pamiętajmy,<br />

że rury z tworzyw sztucznych<br />

o strukturze termoplastycznej są<br />

stosowane już od prawie 50 lat.<br />

Dopasowane do wielu<br />

potrzeb<br />

Takie właśnie są instalacje z tworzyw<br />

sztucznych. Poza tym ich techniki łączenia<br />

pozwalają na łatwy montaż<br />

i ewentualna późniejszą sprawna<br />

wymianę. Dzięki swojej gładkiej strukturze,<br />

straty ciśnienia hydraulicznego są bardzo<br />

małe. W rurach z tworzyw sztucznych stosuje<br />

się także wkładki metalowe (najczęściej<br />

aluminium) wpływające korzystnie<br />

na ich własności mechaniczne. Kolejna<br />

korzyść jest taka, że instalacje z tworzyw<br />

sztucznych nie zarasta, ponieważ nie tworzą<br />

sie na niej osady. Rury z tworzyw sztucznych<br />

są też odporne na działanie korozji.<br />

Woda, która wydobywa się z takich rur, jak<br />

wynika z przeprowadzanych badań, nie<br />

niesie ze sobą żadnych substancji osadzających<br />

sie na ściankach takich instalacji. Rury<br />

z tworzyw sztucznych prawie nie przewodzą<br />

ciepła, dlatego izolowanie ich nie jest<br />

konieczne, co stanowi dodatkową zaletę<br />

przy ich wyborze i instalacji. Niemniej przy<br />

ich montażu konieczna jest kompensacja<br />

– jest ona niezbędna dlatego, ponieważ rury<br />

takie wykazują znaczny współczynnik rozszerzalności<br />

cieplnej (0,08-0,18 mm/(m·K)).<br />

Oznacza to, że odcinek rury o długości<br />

1 m rozszerzy się o 4 - 9 mm pod wpływem<br />

wody o temperaturze 60ºC. Takiego zabiegu,<br />

w przypadku tworzyw sztucznych,<br />

dokonuje się jej za pomocą odpowiednich<br />

zmian kierunku rur, kompensatorów<br />

U-kształtnych oraz kielichów kompensacyjnych<br />

pozwalających na swobodną pracę<br />

instalacji wodnej. Ale oczywiście w analizie<br />

montażu instalacji z tworzyw sztucznych<br />

nie możemy skupić się tylko na instalacjach<br />

służących przesyłowi zimnej i ciepłej wody.<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych stosuje się<br />

bowiem także do ogrzewania płaszczyznowego,<br />

chłodzenia oraz w instalacjach<br />

typu przemysłowego.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

19

I.<br />

instalacje<br />

Instalacje z tworzyw sztucznych<br />

w ogrzewaniu płaszczyznowym<br />

Instalowanie instalacji sztucznych<br />

w ogrzewaniu płaszczyznowym jest<br />

w ostatnich latach bardzo popularne.<br />

A wszystko dzięki polietylenowi. Dzięki<br />

temu tworzywu ciepłota w pomieszczeniach<br />

jest najbardziej przyjazna dla<br />

użytkowników lokali – wysoka w obrębie<br />

nóg, ze zmniejszającą się ciepłotą<br />

w obszarze głowy. Taka temperatura<br />

gwarantuje optymalny komfort ciepły<br />

– i jest to argument do montażu takich<br />

instalacji. Poza tym w grę wchodzą<br />

wszelkie dodatkowe zalety rur z tworzyw<br />

sztucznych, o których zostało napomknięte<br />

powyżej.<br />

Chłodzenie<br />

Podstawą instalacji z tworzyw sztucznych<br />

wykorzystywanych w chłodzeniu<br />

są polimery, czyli materiały, w których<br />

głównymi składnikami są związki organiczne<br />

wielkocząsteczkowe. Polimery<br />

otrzymywane są z niskocząsteczkowych<br />

związków organicznych (monomerów)<br />

w reakcjach: polimeryzacji, polikondensacji<br />

oraz poliaddycji. Te tworzywa są<br />

odporne na wszelkie reakcje chemiczne.<br />

Rury tworzywowe posiadają też<br />

dużą odporność na agresywne media,<br />

dlatego mogą być wykorzystywane<br />

do montażu instalacji technologicznych<br />

w przemyśle chemicznym, spożywczym,<br />

itp., do transportu kwasów,<br />

zasad roztworów soli, a także (w ograniczonym<br />

zakresie) – tłuszczów.<br />

Fot. 1. Instalacje z tworzyw sztucznych są bardzo higieniczne, wytrzymałe i zapewniają<br />

wyjątkowo długi okres użytkowania.<br />

Instalacje typu przemysłowego<br />

Instalacje przemysłowe to wszelkiego<br />

typu urządzenia służące do rozdrabniania,<br />

rektyfikacji, odpylania i suszenia,<br />

a także mieszania, odparowania<br />

czy destylacji. Naturalne jest, że innych<br />

instalacji użyjemy w branży spożywczej<br />

jak i chemicznej. Dlatego<br />

Fot. GALMONT<br />

należy zwrócić szczególną uwagę<br />

na to, które aspekty danej instalacji są<br />

najważniejsze. Istotny jest też problem<br />

optymalizacji kosztów produkcji<br />

instalacji sztucznych typu przemysłowego.<br />

Zastosowanie niektórych rozwiązań<br />

może nieść za sobą zmniejszenie<br />

kosztów, a co za tym idzie większą<br />

Fot. PIPELIFE<br />

20<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

Fot. PIPELIFE<br />

Fot. VESBO<br />

Fot. VESBO<br />

Fot. 3. Rury i złączki są dostarczane<br />

wraz z dedykowanym klejem.<br />

Fot. 4. Systemowe złączki znacznie<br />

przyspieszają montaż instalacji.<br />

Fot. 2. Łączenie rur z tworzyw sztucznych<br />

nie nastręczać problemów.<br />

satysfakcję klienta. Na rynku znaleźć<br />

można wiele firm specjalizujących się<br />

w projektowaniu i montażu instalacji<br />

przemysłowych, warto więc zadbać<br />

o doskonalenie się w produktach i...<br />

być konkurencyjnym.<br />

Sposoby łączenia i serwisowania<br />

instalacji z tworzyw sztucznych<br />

Łączenie rur z tworzyw sztucznych jest wygodne<br />

i łatwe. Istnieje kilka metod zespalania<br />

instalacji. Są to: zgrzewanie – zetknięte<br />

ze sobą końce przewodów podgrzewa<br />

się zgrzewarką elektryczną do temperatury,<br />

w której ulegną one uplastycznieniu;<br />

stygnąc, zespalają się w jednolity materiał,<br />

klejenie – kleje do instalacji muszą mieć<br />

odpowiednie atesty i być stosowane ściśle<br />

według wskazówek producenta; są<br />

dostarczane wraz z rurami i złączkami,<br />

połączenia mechaniczne (gwintowane,<br />

zaciskane, kołnierzowe, kielichowe) – poszczególne<br />

elementy skręca się ze spora<br />

siłą. Niestety tych rur nie można podłączyć<br />

bezpośrednio do grzejnika czy innego<br />

podobnego urządzenia. Odcinek bezpośrednio<br />

przylegający do urządzenia należy<br />

zakończyć rozdzielaczem lub odpowiednią<br />

kształtką. W zależności od materiału<br />

rury takie sprzedawane są w zwojach lub<br />

w pojedynczych odcinkach.<br />

Kilka słów o parametrach<br />

Jednym z ważniejszych parametrów instalacji<br />

z tworzyw sztucznych jest ich gęstość.<br />

Nie ma on znaczenia przy pracy instalacji,<br />

ale przy jej budowie juz tak. rury o mniejszej<br />

gęstości są bardziej praktyczne, ponieważ<br />

są lżejsze, łatwiej je transportować<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Tworzywo sztuczne wzmocnione aluminium<br />

Dorota Adamczyk-Dalasińska, Dyrektor ds. marketingu VESBO POLAND<br />

Wśród szerokiej gamy instalacji z tworzyw sztucznych<br />

niezmiennie jednymi z najpopularniejszych pozostają<br />

instalacje z polipropylenu PP-R. Szczególnie warte polecenia<br />

są rury wielowarstwowe, wykonane z polipropylenu<br />

z centralnie ulokowaną warstwą pełnego aluminium.<br />

Ich podstawowe zastosowanie to instalacje centralnego<br />

ogrzewania, jak również instalacje ciepłej i zimnej<br />

wody użytkowej. Dzięki innowacyjnej budowie warstwa<br />

aluminium w rurach V-CENTRO zabezpiecza instalacje<br />

przed przenikalnością tlenu oraz ogranicza wydłużalność<br />

termiczną. Polipropylen PP-R, który jest materiałem<br />

bazowym rur V-CENTRO cechuje się dużą odpornością<br />

na liczne związki chemiczne (kwasy, zasady), dzięki czemu<br />

może być stosowny, w przeciwieństwie do instalacji<br />

tradycyjnych, w przemyśle chemicznym czy też spożywczym.<br />

Porównując V-CENTRO z rurami tradycyjnymi należy<br />

odnotować też brak korozji i osadzania się kamienia,<br />

dzięki czemu przepływ rur się nie zmniejsza, a czas eksploatacji<br />

może wynosić nawet 50 lat. Polipropylen jest<br />

materiałem obojętnym fi zjologicznie, a więc nie wpływa<br />

na jakoś przepływającej przez instalację wody pitnej.<br />

Instalacje zgrzewane z PP-R to także niska przewodność<br />

cieplna, co ogranicza schładzanie wody w instalacji, mała<br />

głośność przepływu oraz mały ciężar materiału. Przewaga<br />

V-CENTRO to także prosty, szybki montaż, który nie<br />

jest bez znaczenia w przypadku kosztów całej instalacji.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

21

I.<br />

instalacje<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Wysokiej jakości instalacje z tworzyw sztucznych<br />

– różne tworzywa – różne zastosowanie<br />

Zuzanna Łepkowska, Product Manager Geberit Sp. z o.o.<br />

Podstawowym celem w każdej instalacji jest bezpieczeństwo<br />

i trwałość połączeń. W zależności od funkcji, jaką<br />

mamy zapewnić budynkowi, w zależności od rodzaju instalacji,<br />

w swojej ofercie Geberit ma zarówno tworzywa<br />

sztuczne jak i metale.Systemy kanalizacji sanitarnej i deszczowej<br />

opracowaliśmy na bazie tworzyw sztucznych:<br />

• Geberit HDPE, czyli rury odporne na uderzenia nawet<br />

w bardzo niskich temperaturach, odporne na wysoką<br />

temperaturę i agresywne media – to system kanalizacyjny,<br />

wytwarzany z polietylenu wysokiej gęstości (PE-HD).<br />

Tworzywo to jest przyjazne dla środowiska i podlega<br />

całkowitemu recyklingowi. Rury i kształtki z polietylenu<br />

wysokiej gęstości łączone są przez zgrzewanie doczołowe,<br />

zgrzewanie elektrooporowe z zastosowaniem elektromufy<br />

lub poprzez połączenia kielichowe, śrubunkowe<br />

i kołnierzowe. Rurociągi można montować konwencjonalnie,<br />

zalewać w betonie, układać pod ziemią jak również<br />

dla usprawnienia pracy prefabrykować w warsztatach.<br />

Rury i kształtki nie ulegają zniszczeniu ani trwałemu<br />

odkształceniu pod wpływem promieniowania UV, zmian<br />

temperatury i dlatego znakomicie nadają się również do<br />

odwodnienia obiektów mostowych. Idealnie komponują<br />

się z systemami odprowadzenia wody z dachu czy systemami<br />

kanalizacji technologicznej.<br />

• Geberit Silent-db20 – kanalizacja niskoszumowa, oparta<br />

na polietylenie wysokiej gęstości z mineralnym wypełnieniem<br />

PE-S2. Zwiększa ono ciężar rur i kształtek, redukując<br />

naturalne wibracje i skutecznie izolując dźwięki. Rury<br />

i kształtki z polietylenu łączone poprzez elektromufy, kielichy<br />

dwustronne, kielichy kompensacyjne, opaski łączące<br />

lub zgrzewanie doczołowe. System ten został opracowany<br />

dla budynków o podwyższonych wymaganiach akustycznych.<br />

Dzięki wyjątkowym rozwiązaniom technicznym<br />

popartym badaniami we własnym laboratorium akustycznym,<br />

system nie tylko spełnia warunki ochrony akustycznej,<br />

ale również wykazuje wysoką odporność charakterystyczną<br />

dla polietyleny wysokiej gęstości.<br />

• Geberit Silent-PP - system kanalizacji niskoszumowej wykonany<br />

z kopolimeru PP z dodatkiem minerałów, gwarantujących<br />

niską emisję hałasu. Znakomicie sprawdza się jako<br />

instalacja kanalizacji sanitarnej w budynkach wielorodzinnych.<br />

Połączenia kielichowe oraz zoptymalizowane pod<br />

względem hydraulicznym kształtki zapewniają szybki, prosty<br />

montaż oraz gwarantują bezawaryjną pracę. Niska rozszerzalność<br />

materiału umożliwia instalację całego systemu<br />

odpływowego bez kielichów kompensacyjnych. Wysoka<br />

sztywność obwodowa rur oraz uszczelki wargowe EPDM<br />

w kielichach zapewniają trwałą szczelność systemu.<br />

• System odwadniania dachów Geberit Pluvia, oparty<br />

o system rurowy wykonany z polietylenu wysokiej gęstości.<br />

Zaletą systemu Pluvia jest redukcja ilości wpustów dachowych<br />

oraz pionów spustowych w porównaniu z konwencjonalną<br />

kanalizacją deszczową. Wpusty dachowe są<br />

połączone z pionem przez zamontowany poziomo system<br />

rur HDPE. Kolektor ten nie wymaga spadku, gdyż duże<br />

prędkości przepływu powodują efekt samooczyszczania<br />

rur. Umożliwia to łatwe prowadzenie rurociągów pod stropem<br />

najwyższej kondygnacji budynku i w najbardziej dogodnym<br />

miejscu sprowadzenie pionu do kanalizacji deszczowej,<br />

bez uszczerbku dla architektury wnętrza budynku.<br />

Największa wartość dobrych instalacji tkwi w kompleksowości<br />

danego rozwiązania oraz zapewnieniu maksymalnego<br />

poziomu bezpieczeństwa. Coraz częściej, zarówno<br />

inwestor jak i wykonawca, kierują się przy wyborze instalacji<br />

nie tylko funkcją systemu, ale również szeregiem rozwiązań<br />

gwarantujących niezawodną pracę przez wiele lat.<br />

i montować. Kolejnym ważnym parametrem<br />

jest graniczna temperatura topnienia.<br />

Oczywiście im ona wyższa, tym instalacja<br />

ma szersze zastosowanie, ponieważ może<br />

przewodzić gorętszą ciecz. Następnie<br />

mamy rozszerzenie pod wpływem temperatury.<br />

Ten parametr jest ważny dlatego,<br />

ponieważ pozwala ustalić, jak bardzo rozszerza<br />

się rury pod wpływem długotrwałego<br />

oddziaływania wysokich temperatur.<br />

Na koniec zostaje jeszcze współczynnik<br />

chropowatości - im mniejszy, czyli im powierzchnia<br />

rury jest gładsza, tym opory<br />

przepływu cieczy są mniejsze.<br />

Serwisowanie<br />

Na rynku jest wiele firm zajmujących<br />

sie serwisowaniem instalacji z tworzyw<br />

sztucznych. Dobrze jednak, abyśmy nauczyli<br />

się podstaw działań umożliwiających<br />

nam reakcje podczas zepsucia się<br />

zamontowanej przez nas rury. Warto więc<br />

22<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

Fot. VESBO<br />

Fot. GALMONT<br />

Fot. 5. Rury powinny posiadać informacje<br />

o klasie zastosowania.<br />

Fot. 6. Instalacje z tworzyw sztucznych świetnie sprawdzają się w ogrzewaniu<br />

płaszczyznowym.<br />

na pewno zapoznać się z ich oznaczeniami<br />

- rury muszą posiadać informację<br />

o klasie zastosowania, ciśnieniu oraz maksymalnej<br />

temperaturze roboczej wraz<br />

z przywołaniem odpowiednich norm<br />

PN-EN ISO. Dobrze jest też poznać jak<br />

najszerzej temat, jakim są metody ich<br />

łączenia i instalowania z urządzeniem<br />

właściwym. Tylko wówczas będziemy<br />

konkurencyjni na rynku i odnajdziemy się<br />

szybko w nowych technologiach montażu<br />

i serwisu, które niesie nam przyszłość.<br />

Policzmy korzyści<br />

Podsumowując – instalacje z tworzyw<br />

sztucznych dają nam wysoką jakość przy<br />

Fot. 7. Wysoka jakość przy małych obciążeniach – to efekt stosowania instalacji z tworzyw<br />

sztucznych.<br />

Fot. PIPELIFE<br />

małych obciążeniach. Takie instalacje są<br />

bardzo higieniczne, wytrzymałe i zapewniają<br />

wyjątkowo długi okres użytkowania<br />

instalacji. Można je również poddać centralnej<br />

próbie szczelności - zapewnia nam<br />

ona większe bezpieczeństwo i wyższy<br />

komfort użytkowania instalacji, gdyż pozwala<br />

uniknąć koniecznego w innych warunkach<br />

sprawdzania każdego połączenia<br />

zaprasowywanego. W razie przypadkowego<br />

niezaprasowania połączeń dochodzi<br />

do wypływu medium z instalacji, a manometr<br />

wskazuje spadek ciśnienia. Warto<br />

też, zamiast próby na mokro, przeprowadzić<br />

próbę szczelności na sucho. Dzięki<br />

temu unikniemy ryzyka higienicznego.<br />

Powoduje je woda stojąca w przewodach<br />

od momentu pierwszego napełnienia<br />

do uruchomienia. Pamiętajmy również,<br />

że instalacje z tworzywa sztucznego cechują<br />

też wysokiej jakości materiały – są<br />

one po pierwsze niezniszczalne, po drugie<br />

higieniczne a po trzecie – niezwykle<br />

bezpieczne. Dodatkowo, rury z kształtką<br />

zaciskową umożliwiają nam sprawną<br />

i wygodną kontrolę osadzenia. A wszystko<br />

to dzięki nowemu wziernikowi przy<br />

złączkach zaprasowywanych. Za jego<br />

sprawą można kontrolować prawidłowość<br />

osadzenia rury przed zaprasowywaniem.<br />

Proste i wygodne? I o to chodzi!<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

23

I.<br />

instalacje<br />

Regulacyjna armatura podpionowa Herz<br />

– podstawa optymalnej hydrauliki instalacji<br />

W nowoczesnych instalacjach przemysłowych, ciepłowniczych, grzewczych<br />

i klimatyzacyjnych z wodą chłodzącą (lodową) podstawowym zagadnieniem<br />

jest uzyskanie przepływów projektowych. Operacja mająca na celu<br />

doprowadzenie do tego stanu nazywana jest popularnie równoważeniem<br />

hydraulicznym instalacji z wykorzystaniem armatury regulacyjnej i nastawczej.<br />

PROMOCJA<br />

Zawory HERZ-STRŐMAX do<br />

dynamicznego równoważenia<br />

instalacji<br />

Firma Herz oferuje kompletną<br />

gamę zaworów regulacyjnych<br />

i odcinających typu STRŐMAX,<br />

a uzupełnienie armatury regulacyjnej<br />

stanowią precyzyjne regulatory<br />

różnicy ciśnienia i przepływu.<br />

Zawory HERZ-STRŐMAX<br />

charakteryzuje bardzo szeroki zakres<br />

stosowania. W zależności od<br />

modelu, zawory te służą do:<br />

STROMAX-MS – przelotowy zawor regulacyjny<br />

HERZ-STRŐMAX-4117 – podpionowy<br />

zawór regulacyjny do wody pitnej<br />

• wydławiania nadwyżek ciśnienia dyspozycyjnego<br />

poszczególnych pionów,<br />

• pomiaru, regulacji i monitoringu wartości<br />

przepływu czynnika roboczego<br />

(woda grzewcza, chłodząca czy technologiczna<br />

w bardziej złożonych procesach<br />

technologicznych),<br />

• podłączania i napełniania oraz odłączania<br />

i opróżniania z wody obsługiwanego<br />

obiegu.<br />

Mając na uwadze rosnące wymagania klientów<br />

w zakresie komfortu zabudowy i obsługi<br />

armatury równoważącej, firma Herz wprowadziła<br />

rodzinę zaworów STRŐMAX-GR<br />

i GM. Tym, co je wyróżnia jest możliwość<br />

łatwego odczytu, nastawy na konsoli zabudowanej<br />

w pokrętle oraz umiejscowienie<br />

z jednej strony zaworu pokrętła i króćców<br />

pomiarowych.<br />

W większych instalacjach centralnego<br />

ogrzewania i klimatyzacji, do regulacji<br />

Najważniejsze zalety zaworów STRŐMAX-4017,to:<br />

• wysoka dokładność pomiaru przepływu (ok. 3%),<br />

• możliwość pomiaru przepływu przy jednoczesnej zmianie nastawy,<br />

• skuteczne zabezpieczenie przed zmianą nastawy przez osoby niepowołane,<br />

• niewznoszący się trzpień pokrętła,<br />

• możliwość stosowania jako medium wody z substancjami niezamarzającymi (na bazie glikolu).<br />

24<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

HERZ-STRŐMAX-4017 – przelotowy<br />

zawór regulacyjny z kryzą pomiarową<br />

dynamicznej wykorzystywane są regulatory<br />

przepływu HERZ serii 4001 i 4006<br />

oraz regulatory różnicy ciśnienia HERZ-<br />

4007 i HERZ-4002<br />

HERZ-STRŐMAX-4017 – w wykonaniu kołnierzowym<br />

Przelotowe zawory regulacyjne HERZ-<br />

STRŐMAX 4017<br />

Zawory skośne HERZ-STRŐMAX-4017 charakteryzują<br />

się wysoką przepustowością<br />

i doskonałymi własnościami regulacyjnymi.<br />

STRŐMAX-4017 (DN15-DN50), to<br />

jeden z najnowszych typoszeregów przelotowych<br />

zaworów regulacyjno-odcinających,<br />

wyposażonych w niewznoszący się<br />

trzpień, z możliwością nastawy wstępnej.<br />

W korpusie zaworu – oprócz tradycyjnego<br />

zespołu regulacyjnego „gniazdo-grzybek”<br />

– wbudowana jest na stałe kryza pomiarowa<br />

o znanym, stałym KV s<br />

. W korpus zaworu<br />

wbudowane są ponadto dwa króćce pomiarowe<br />

z szybkozłączkami. Zastosowanie<br />

króćców i kryzy pomiarowej o stałym KVs<br />

umożliwia łatwy pomiar przepływu, przy<br />

równoczesnej zmianie nastawy elementu<br />

regulacyjnego. Wartość nastawy wstępnej<br />

można odczytać z czytelnej konsoli, zabudowanej<br />

w korpusie pokrętła.<br />

Zawory HERZ-STRŐMAX-4017 stanowią<br />

jedno z najnowocześniejszych rozwiązań<br />

w zakresie regulacji i pomiaru<br />

przepływu instalacji wodnych, które jest<br />

obecnie stosowane w technice grzewczej,<br />

klimatyzacyjnej i przemysłowej. •<br />

HERZ-Kombiventill – regulator przepływu<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

25

I.<br />

instalacje<br />

Pomporozdrabniacze wbudowane w ceramikę<br />

oraz do współpracy ze stelażami podtynkowymi<br />

Czasami chcielibyśmy zmienić istniejącą łazienkę np. powiększając ją<br />

o nieużytkowane pomieszczenie lub zaadaptować nowe powierzchnie<br />

pod kuchnie, pralnię czy WC. Bardzo często przydała by nam się dodatkowa<br />

toaleta dla gości np. w pomieszczeniu pod schodami, pralnia lub domowe<br />

SPAw piwnicy. SFA proponuje nowatorskie rozwiązania, które z wielkim<br />

sukcesem sprzedawane są na całym świecie. Są to pomporozdrabniacze<br />

wbudowane w ceramikę oraz specjalne stelaże podtynkowe<br />

z pomporozdrabniaczem, lub urządzenia mogące współpracować<br />

z dowolnym stelażem podtynkowym dostępnym na rynku.<br />

PROMOCJA<br />

26<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

Dlaczego SFA?<br />

To my 60 lat temu wymyśliliśmy<br />

ideę pomporozdrabniaczy.<br />

Przez ten<br />

czas staliśmy się światowym liderem<br />

w branży i zaufały nam miliony klientów<br />

na całym świecie. Nasi naukowcy<br />

od lat prowadzą badania nad ciągłym<br />

ulepszaniem produktów i szukaniem<br />

nowych rozwiązań. Wszystkie nasze<br />

Fot. 1.<br />

Sanicompact C43<br />

urządzenia i podzespoły pochodzą<br />

z certyfi kowanych fabryk z Francji. Cały<br />

proces produkcji podlega rygorystycznym<br />

normom i testom.<br />

Ceramika z wbudowanym<br />

pomporozdrabniaczem<br />

Proponujemy 6 modeli ceramiki<br />

z wbudowanym pomporozdrabniaczem.<br />

Wystarczy doprowadzić zasilanie<br />

i wodę standardowym przyłączem<br />

¾ cala. Rozdrobnione ścieki przetłaczane<br />

są cienką rurką o średnicy 32 mm,<br />

którą bardzo łatwo jest ukryć przy<br />

podłodze, w ścianie, czy pod sufitem<br />

podwieszanym. Istnieje możliwość<br />

podłączenia dodatkowo bidetu czy<br />

umywalki. Całością steruje system<br />

elektroniczny i elektrozawór uruchamiany<br />

przez przycisk znajdujący się<br />

na kompakcie. Wszystkie modele<br />

mają możliwość programowania czasu<br />

napełniania wody w zależności od<br />

ciśnienia w instalacji czy preferencji<br />

użytkowników. Większość modeli pracuje<br />

w systemie ECO – zużycie wody<br />

1,8l/3l. Małe gabaryty i różne kształty<br />

pozwalają przyszłym użytkownikom<br />

na wybór urządzenia pasującego<br />

do wystroju łazienki.<br />

Sanicompact C43 i Sanicompact<br />

C43 ECO – to najmniejsze gabarytowo<br />

kompakty dostępne w ofercie<br />

zaopatrzone w silniki o mocy 550 W.<br />

Przetłaczają ścieki na 3 m w górę i 30 m<br />

w poziomie. Model C43 ma możli-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

27

I.<br />

instalacje<br />

Fot. 3.<br />

Sanicompact COMFORT<br />

Fot. 2.<br />

Sanicompact STAR<br />

wość podłączenia umywalki dzięki<br />

zastosowaniu dwóch systemów sterujących<br />

urządzeniem. Spłukiwanie<br />

wody odbywa się po naciśnięciu<br />

przycisków na ceramice. Zużycie<br />

wody to 1,8/3 l.<br />

Sanicompact ELITE i Sanicompact<br />

PRO – to ekskluzywne modele dla osób<br />

ceniących nowoczesny designe. Większy<br />

gabarytowo od wcześniejszych modeli<br />

zaopatrzony w silnik o mocy 500 W<br />

i podwójny przycisk do spłukiwania<br />

zamontowany w ceramikę. Ilość zużycia<br />

wody to 1,8l/3 l. Przetłacza ścieki na<br />

3 m w górę i 30 m w poziomie. Posiada<br />

możliwość podłączenia umywalki i bidetu.<br />

Sanicompact STAR i Sanicompact<br />

COMFORT Silence (z własnym stelażem)<br />

– to dwa ekskluzywne modele<br />

misek ustępowych podwieszanych.<br />

Oba modele dostarczane są wraz ze<br />

stelażem podtynkowym do montażu.<br />

Zaopatrzone są w silniki o mocy 500 W<br />

i podwójny przycisk do spłukiwania.<br />

Przetłaczają ścieki na 3 m w górę i 30 m<br />

w poziomie. Zużycie wody w modelu<br />

STAR to 3,8 l/5 l. W modelu COMFORT<br />

jest to 1,8 l/3 l. Model COMFORT wykonany<br />

jest w technologii SILENCE, to<br />

znaczy głośność pracy obniżona jest<br />

o 10 dB.<br />

Urządzenia charakteryzują się nowatorskimi<br />

rozwiązaniami konstrukcyjnymi,<br />

cichą i bezawaryjną pracą, a sam sposób<br />

montażu i adaptacji pomieszczenia<br />

nie wymaga kosztownych prac remontowych.<br />

Pomporozdrabniacze<br />

do współpracy ze stelażami<br />

podtynkowymi<br />

SaniWALL PRO – specjalny kompletny<br />

stelaż podtynkowy z wbudowanym<br />

w dolnej części pomporozdrabniaczem<br />

o mocy 400 W<br />

przetłacza ścieki na wysokość 5 m<br />

i 100 m w poziomie. Jego konstrukcja<br />

pozwala na zamontowanie dowolnej<br />

dostępnej na rynku miski WC.<br />

Umożliwia dodatkowe podłączenie<br />

umywalki, bidetu bądź prysznica<br />

– słowem budowę kompletnej (czasem<br />

dodatkowej) łazienki. Wyposażony<br />

jest w spłuczkę i podwójny chromowany<br />

przycisk do spłukiwania<br />

(6/3 l tryb ECO). Ruchoma dolna część<br />

(rewizja) ułatwia dostęp do urządzenia<br />

w przypadku konserwacji. Jest<br />

to nowatorskie rozwiązanie cieszące<br />

się bardzo dużym uznaniem naszych<br />

klientów na całym świecie.<br />

SaniPack PLUS – alternatywą dla Sani-<br />

WALL PRO może być zastosowanie dowolnego<br />

stelaża podtynkowego dostępnego<br />

na rynku z urządzeniem SaniPack<br />

PLUS zaopatrzonym w silnik o mocy 400 W<br />

pozwalający na pompowanie ścieków<br />

na 5m w górę i 50 m w poziomie. Sani-<br />

Pack montowany jest obok stelaża podtynkowego.<br />

Pozwala na podłączenie<br />

do niego wszystkich przyborów łazienkowych<br />

jak bidet, prysznic czy umywalka.<br />

Zaletą jego są małe rozmiary. Przy<br />

instalacji należy pamiętać aby pozostawić<br />

rewizję serwisową o wymiarach<br />

60 x 60 cm.<br />

28<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

Fot. 5.<br />

Sanicompact PRO<br />

Fot. 4<br />

Sanicompact PRO<br />

Wszystkie urządzenia objęte są dwuletnią<br />

gwarancją. Posiadamy sieć 55<br />

punktów serwisowych na terenie kraju.<br />

Serwis dojeżdża do miejsca montażu<br />

urządzenia. Więcej informacji na stronie<br />

www.sfapoland.pl.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

29

I.<br />

instalacje<br />

Zawory termostatyczne<br />

Zawory termostatyczne zapewniają komfort cieplny w pomieszczeniach.<br />

Jednak nowoczesne urządzenia tego typu pełnią szereg dodatkowych<br />

funkcji. Nieco inne zadanie mają z kolei termostatyczne zawory mieszające.<br />

Fot. DANFOSS<br />

Fot. 1. Nowoczesne głowice pozwalają zadbać o komfort i ekonomię ogrzewania. Wyświetlacz i łatwa obsługa pozwalają na regulację<br />

temperatury ręcznie na termostacie lub z dowolnego miejsca za pomocą bezpłatnej aplikacji na Androida i iOS.<br />

30<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

Typowy zawór termostatyczny może<br />

być regulowany w zakresie od 7 do 28°C.<br />

Niejednokrotnie zastosowane znajdują<br />

zawory termostatyczne wykonane<br />

w wersji wzmocnionej wykorzystywane<br />

chociażby w miejscach wymagających<br />

zabezpieczenia przed niepowołaną<br />

zmianą nastaw. Zarówno montaż jak<br />

i demontaż zaworu wykorzystuje specjalny<br />

uchwyt dociągający i klucz, natomiast<br />

regulacja nastawy odbywa się za<br />

pomocą przyrządu odblokowującego.<br />

W stanie zablokowanym wskaźnik nastaw<br />

jest ukryty. Niektóre wersje zaworów<br />

mają powierzchnię chromowaną.<br />

Zasada działania<br />

Zawór wyposażony w głowicę termostatyczną<br />

reguluje temperaturę<br />

w efekcie zmiany przepływu czynnika<br />

roboczego przez grzejnik. W typowym<br />

urządzeniu przewiduje się pokrętło<br />

nastawy, czujnik cieczowy, trzpień bezpiecznika,<br />

złączkę oraz dławik zaworu.<br />

Oprócz tego w konstrukcji zaworu<br />

można znaleźć sprężynę powrotną,<br />

grzybek, korpus oraz złączkę zaciskową.<br />

W momencie wzrostu temperatury<br />

w pomieszczeniu czujnik cieczowy,<br />

poprzez bezpiecznik działa za pomocą<br />

trzpienia na grzybek zaworu. Efekt jest<br />

taki, że zmniejsza się przepływ czynnika<br />

roboczego w grzejniku a temperatura<br />

w pomieszczeniu obniża się. Jeżeli<br />

wartość temperatury zmaleje to przepływ<br />

czynnika grzewczego zostanie<br />

zwiększony i temperatura wzrośnie.<br />

Dzięki skali na pokrętle regulacyjnym<br />

użytkownik może ustawić oczekiwaną<br />

temperaturę. Numery na skali odpowiadają<br />

orientacyjnej wartości zadanej<br />

temperatury.<br />

Siłowniki i termostaty pokojowe<br />

Interesujące rozwiązanie stanowią siłowniki<br />

sterujące położeniem głowicy,<br />

dzięki czemu zyskuje się system zdalnego<br />

sterowania zaworem zarówno<br />

w sposób centralny jak i rozproszony.<br />

Wartość temperatury można regulować<br />

w zakresie od 5°C do 30°C. Tzw. „przyciski<br />

obecności” umożliwią łatwe obniżenie<br />

temperatury pod nieobecność domowników.<br />

W zależności od wersji siłowniki są<br />

zasilane napięciem 24 VDC lub 230 VAC.<br />

Fot. 2.<br />

Zawory termostatyczne mogą pracować w kilku trybach.<br />

Fot. HERZ<br />

Można wybrać pomiędzy trybami pracy<br />

– chłodzeniem, obniżaniem temperatury,<br />

ogrzewaniem.<br />

W systemach zdalnego sterowania zastosowanie<br />

znajdują również specjalne<br />

termostaty pokojowe, które można<br />

montować na ścianie lub w puszkach<br />

rozdzielczych. Dokładna regulacja jest<br />

uzyskana poprzez termiczne sprzężenie<br />

zwrotne. Termostaty pokojowe<br />

mierzą temperaturę powietrza w pomieszczeniach<br />

a następnie porównują<br />

ją z wartością zadaną. Wartości różnic<br />

są przetwarzane na sygnał elektryczny<br />

po czym przesyłane do siłownika.<br />

Siłowniki z zaworami termostatycznymi<br />

łączy się specjalnymi adapterami, stąd<br />

też wybierając poszczególne elementy<br />

zdalnego nadzoru należy zwrócić<br />

uwagę na jednolity sygnał sterujący.<br />

Zazwyczaj jest to interfejs pętli napięciowej<br />

0-10 V, przy czym niektóre systemy<br />

współpracują ze sterownikiem wykorzystującym<br />

pętlę prądową 4-20 mA<br />

lub 0-20 mA. Nowoczesne siłowniki<br />

cechuje cicha praca i niski poziom zapotrzebowania<br />

na energię elektryczną.<br />

Obudowy najczęściej wykonuje<br />

się z tworzywa sztucznego. To właśnie<br />

w obudowie znajduje się napęd, przekładnia,<br />

układ detekcji skoku i system<br />

sterowania mikroprocesorem. Określoną<br />

pozycję utrzymuje przekładnia samohamowna.<br />

Kabel elektryczny bardzo<br />

często ma wzmocnioną osłonę.<br />

Systemy bezprzewodowe<br />

Na rynku oferowane są systemy sterowania<br />

zaworami termostatycznymi wykorzystujące<br />

bezprzewodowy przesył<br />

informacji. W takich rozwiązaniach kabel<br />

łączący sterownik z siłownikiem jest<br />

zbędny. Niektóre głowice termostatyczne<br />

mają wyświetlacz. Silnik napędzający<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

31

I.<br />

instalacje<br />

siłownik jest napędem krokowym. Wysłanie<br />

sygnału do siłownika poprzedza<br />

pomiar temperatury z uwzględnieniem<br />

parametrów realizowanego programu<br />

sterującego.<br />

Termostat wykonuje pomiar temperatury<br />

w dwóch punktach przy wykorzystaniu<br />

modelu regulacji PID (proporcjonalno-całkująco-różniczkujący).<br />

Jako<br />

zalety takiego rozwiązania, w porównaniu<br />

z zaworami wykorzystującymi<br />

proporcjonalny model regulacji, należy<br />

wymienić wyeliminowanie stosunkowo<br />

dużego odchylenia temperatury utrzymywanej<br />

od wartości nastawy.<br />

Można skorzystać również z programów<br />

gotowych uwzględniających<br />

dobowy cykl przebywania użytkowników<br />

budynku. Jednak w razie potrzeby<br />

program dostosowuje się do indywidualnych<br />

wymagań użytkowników. Np.<br />

do utrzymania w pomieszczeniu stałej<br />

temperatury służy tryb pracy komfortowej.<br />

Z kolei chcąc obniżyć temperaturę<br />

w porze nocnej wystarczy wybrać tryb<br />

nocny. Przydatne rozwiązanie stanowi<br />

tryb ekonomiczny odpowiedzialny za<br />

obniżenie temperatury podczas dnia.<br />

Dobór<br />

Na etapie wyboru odpowiedniego<br />

zaworu termostatycznego należy pamiętać<br />

aby miał on odpowiednią wydajność<br />

względem instalacji. Zawór<br />

Fot. DANFOSS<br />

Fot. 4. Sterowanie głowicami termostatycznymi<br />

Danfoss Link Connect przez<br />

aplikację Link App możliwe jest zawsze<br />

i z dowolnego miejsca.<br />

mający zbyt duży zapas przepływu<br />

może działać na zasadzie włącz/wyłącz<br />

bez realizacji regulacji proporcjonalnej.<br />

Z kolei dobór zaworu o zbyt małej<br />

wydajności spowoduje zbyt mały<br />

przepływ. W efekcie czynnik grzewczy<br />

ulegnie dławieniu i dojdzie do nadmiernego<br />

spadku ciśnienia na zaworze<br />

termostatycznym. Skutkiem będzie<br />

również wzrost zapotrzebowania pompy<br />

obiegowej na energię elektryczną<br />

i wystąpienie szumów. Oprócz tego<br />

zawór termostatyczny o zbyt małej wydajności<br />

może ograniczyć moc grzewczą<br />

grzejnika. Niejednokrotnie za pomocą<br />

kryzy dobiera się odpowiednią<br />

nastawę wstępną celem kompensacji<br />

niedopasowania zaworów termostatycznych.<br />

Montaż<br />

Przy instalacji głowicy termostatycznej<br />

należy pamiętać o jej zamontowaniu<br />

w pozycji wskazanej przez producenta.<br />

Ważne jest przy tym aby powietrze swobodnie<br />

przepływało przez zawór a głowica<br />

nie była zasłonięta. W niektórych<br />

aplikacjach może się sprawdzić głowica<br />

z czujnikiem wyniesionym, gdzie połączenie<br />

czujnika z zaworem wykorzystuje<br />

kapilarę. Nie można również uszkodzić,<br />

przebić oraz załamać kapilary.<br />

Jeżeli przez dłuższy czas w pomieszczeniach<br />

nikt nie przebywa to głowicę<br />

należy ustawić w pozycji przeciwzamarzaniowej.<br />

Odpowiada to temperaturze<br />

wynoszącej ok. 5°C. Z kolei poza sezonem<br />

grzewczym głowicę ustawia się<br />

w pozycji maks. otwarcia.<br />

Oprócz tego w wielu obiektach montowane<br />

są głowice z zabezpieczeniami<br />

przeciwkradzieżowymi. Dodatkową<br />

ochronę zapewnia specjalna<br />

obudowa mocowana poprzez śruby<br />

o odpowiedniej konstrukcji główki.<br />

Zabezpieczenie mogą stanowić<br />

również specjalne pierścienie. Dla<br />

ograniczenia temperatury głowicę<br />

przekręca się do pozycji całkowicie<br />

otwartej i odblokowuje pierścień, odsuwając<br />

go przy użyciu śrubokrętu.<br />

Po wykonaniu tych czynności głowicę<br />

przekręca się do nowej pozycji maksymalnego<br />

otwarcia i obraca pierścień<br />

po czym ponownie go blokuje.<br />

Fot. HERZ<br />

Fot. 3. Zawory termostatyczne cechują<br />

ciekawe walory estetyczne.<br />

Z myślą o automatyce budynkowej<br />

Specjalne głowice termostatyczne oferuje<br />

się pod kątem pracy w systemach automatyki<br />

budynkowej. Na obudowie urządzenia<br />

do dyspozycji są przyciski sterowania lokalnego<br />

umożliwiające ustawianie żądanej<br />

wartości temperatury. Oprócz tego<br />

głowica może być sterowana poprzez odpowiednie<br />

urządzenia automatyki budynkowej.<br />

Typowe urządzenie tego typu ma<br />

zasięg transmisji do 30 m.<br />

W głowicach termostatycznych pracujących<br />

samodzielnie w trybie funkcji „otwarte<br />

okno” termostat obniża temperaturę<br />

w czasie wietrzenia (np. na 15 m).<br />

Z kolei tryb „zabezpieczenie przed<br />

mrozem” zapewnia ochronę poprzez<br />

32<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

utrzymywanie minimalnej temperatury<br />

w pomieszczeniach w przypadku wystąpienia<br />

ujemnych temperatur. Można<br />

również ustawić przerwy w ogrzewaniu,<br />

blokadę obsługi, temperaturę komfortową<br />

i obniżoną, realizowanie funkcji<br />

urlopu czy program tygodniowy.<br />

Fot. HERZ<br />

Czterodrogowe termostatyczne<br />

zawory mieszające<br />

Specjalne termostatyczne zawory mieszające<br />

znajdują zastosowanie w ochronie<br />

źródła ciepła przez zbyt niską temperaturą<br />

powrotu, zwłaszcza pod kątem zabezpieczania<br />

kotłów na paliwa stałe. Element<br />

termostatyczny znajdujący się w zaworze<br />

odpowiada za właściwe położenie grzybka<br />

regulującego przepływem w kierunku zasilania<br />

instalacji oraz w przewodzie by-pass.<br />

Jeżeli kocioł grzewczy zacznie się uruchamiać<br />

to czynnik roboczy przepływa przez<br />

krótki obieg, dzięki czemu następuje szybki<br />

wzrost temperatury w kotle. Wraz z uzyskaniem<br />

przez czynnik roboczy temperatury<br />

zadanej termostat zaworu samoczynnie<br />

spowoduje zmianę położenia grzybka<br />

a woda powracająca z instalacji będzie<br />

mieszała się cieczą w przewodzie by-pass.<br />

Tym sposobem rozpoczyna się ładowanie<br />

układu. Do ponownego zamknięcia przewodu<br />

by-pass dojdzie jeżeli temperatura<br />

cieczy, która powraca do kotła przekroczy<br />

nastawioną temperaturę o około 10°C.<br />

Woda będzie więc przepływała z instalacji<br />

bezpośrednio do kotła.<br />

Oferowane na rynku termostatyczne<br />

zawory czterodrogowe mogą pracować<br />

w systemach grzewczych wykorzystujących<br />

jako ciecz roboczą wodę oraz roztwór<br />

wody i glikolu (50%). Ciśnienie instalacji<br />

nie powinno przekraczać 16 bar<br />

przy temperaturze czynnika roboczego<br />

5 - 100°C. Zawory są dostępne z nastawami<br />

45, 55, 60 i 70°C, zatem dobiera się<br />

je ściśle pod kątem konkretnej instalacji.<br />

Fot. 5. Obudowy zaworów termostatycznych mają różne kształty, które z łatwością można<br />

dopasować do rodzaju grzejnika.<br />

Podsumowanie<br />

Dzięki zaworom i głowicom termostatycznym<br />

zyskuje się przede wszystkim<br />

komfort cieplny w pomieszczeniach<br />

oraz oszczędność energii. Najprostsze<br />

głowice mają wbudowany czujnik temperatury.<br />

Oprócz tego na głowicę składa<br />

się regulator i siłownik.<br />

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />

głowice z czujnikiem zdalnym, gdzie<br />

część cieczy, która jest czuła na zmiany<br />

temperatury umieszcza się w czujniku<br />

zdalnym. Ciecz przez rurkę kapilarną<br />

działa na głowicę termostatyczną.<br />

Osobną grupę stanowią głowice termostatyczne<br />

sterowane za pomocą siłownika<br />

i urządzenia sterującego takiego<br />

jak np. termostat pokojowy.<br />

Z kolei czterodrogowe termostatyczne<br />

zawory mieszające znajdują zastosowanie<br />

przy ochronie przed zbyt niską<br />

temperaturą powrotu w kotłach na paliwa<br />

stałe.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

33

I.<br />

instalacje<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM<br />

nowej generacji firmy AFRISO<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM przeznaczone są głównie do regulacji<br />

temperatury ciepłej wody użytkowej dostarczanej do baterii umywalkowych<br />

lub prysznicowych. Zawory ATM mogą być także stosowane w instalacjach<br />

ogrzewania podłogowego, gdzie zastępują rozbudowane i kosztowne układy<br />

regulacji. Przeznaczone są do pracy z czystą wodą lub z wodą zawierającą<br />

maksymalnie 50% glikolu. Zawory ATM są również doskonałą bazą do<br />

tworzenia różnych zespołów mieszających, grup pompowych<br />

i innych podobnych produktów. Więcej informacji na temat<br />

termostatycznych zaworów mieszających ATM nowej generacji<br />

firmy AFRISO znajduje się na: www.atm.afriso.pl<br />

PROMOCJA<br />

Zastosowanie w instalacjach<br />

ciepłej wody użytkowej<br />

W instalacjach ciepłej wody użytkowej<br />

kluczowe jest dostarczenie<br />

użytkownikowi odpowiedniej<br />

temperatury wraz z ochroną<br />

przed poparzeniem. W takiej roli<br />

świetnie sprawdzi się termostatyczny<br />

zawór mieszający ATM,<br />

dzięki któremu uzyskamy stabilną<br />

nastawioną temperaturę<br />

wody. Temperatura gorącej wody<br />

wypływającej z kotła, podgrzewacza<br />

czy też instalacji solarnej może osiągnąć<br />

nawet 95°C, dlatego tak ważne jest<br />

zabezpieczenie użytkownika przed poparzeniem.<br />

W instalacjach domowych<br />

według odnośnych przepisów obowiązujących<br />

w kraju 1 do punktów poboru<br />

(wanna, prysznic, umywalka) powinna<br />

być dostarczana ciepła woda o temperaturze<br />

w zakresie 55-60°C. Wymagana<br />

temperatura może zostać nastwiona<br />

bezpośrednio na zaworze przez użytkownika,<br />

instalatora bądź administratora<br />

węzła sanitarnego. Utrzymywana<br />

zostaje niezależnie od zmieniających<br />

się warunków hydraulicznych i parametrów<br />

w instalacjach wody gorącej i zimnej.<br />

Dodatkowo zawory ATM umożliwiają<br />

bezpieczne przegrzewanie wody<br />

w zasobnikach c.w.u. w celu ochrony<br />

przed bakteriami Legionelli, bez narażania<br />

użytkowników na poparzenie.<br />

Fot. 1.<br />

Grupa do cyrkulacji ciepłej wody użytkowej AFRISO WZS<br />

Przykłady zastosowań<br />

Jeżeli punkty poboru w instalacji wody<br />

użytkowej znajdują się w znacznej odległości<br />

od źródła ciepła to najlepszym<br />

rozwiązaniem, które nie tylko zwiększy<br />

komfort użytkowania, ale również pozwoli<br />

zmniejszyć rachunki za wodę i odprowadzanie<br />

ścieków jest układ z wyko-<br />

1<br />

[1] § 120. ust. 1. Rozp. Min. Infrastruktury z dn. 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 75/2002,<br />

poz.690).<br />

34<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

instalacje I.<br />

rzystaniem cyrkulacji (rys. 1). Gotowym<br />

i kompletnym rozwiązaniem do tego<br />

przykładu jest grupa pompowa WZS<br />

(fot. 1), wyposażona w termostatyczny<br />

zawór mieszający ATM, przyłącza wody<br />

zimnej i gorącej, zawory zwrotne, pompę<br />

cyrkulacyjną, zawór bezpieczeństwa<br />

oraz termometr do kontroli temperatury<br />

wody zmieszanej. Całość znajduje się<br />

w dwuczęściowej izolacji, aby dodatkowo<br />

minimalizować straty ciepła do otoczenia.<br />

Zastosowanie w instalacjach<br />

ogrzewania podłogowego<br />

Termostatyczny zawór mieszający ATM<br />

wykorzystywany jest nie tylko w instalacjach<br />

wody użytkowej. Może być również<br />

stosowany w celu utrzymania<br />

stałej (nastawionej) temperatury na zasilaniu<br />

ogrzewania podłogowego (rys. 2).<br />

Rys. 1. Schemat instalacji termostatycznego zaworu ATM z trzema umywalkami oraz<br />

pętlą cyrkulacyjną<br />

Rys. 2. Schemat instalacji z termostatycznym zaworem ATM w instalacji ogrzewania<br />

podłogowego<br />

Fot. 2.<br />

Moduł mieszający BTU do rozdzielaczy z zaworem termostatycznym ATM<br />

Jest to szczególnie polecane rozwiązanie<br />

gdy posiadamy system z dwoma<br />

układami o różnej temperaturze obliczeniowej:<br />

np. grzejnikowe (najczęściej<br />

80/60°C) i podłogowej projektowanej<br />

zazwyczaj na (45/35°C). Pompa zasysa<br />

do zaworu gorącą wodę ze źródła ciepła<br />

oraz chłodniejszą z powrotu, obydwa<br />

strumienie dzięki zaworowi ATM zostają<br />

w odpowiednich proporcjach zmieszane.<br />

Tak podmieszana woda kierowana<br />

jest do rozdzielacza ogrzewania podłogowego.<br />

Rozwiązanie to jest wyjątkowo<br />

bezpieczne i proste. Po nastawieniu<br />

termostatycznego zaworu mieszającego<br />

utrzymujemy stałą temperaturę<br />

w układzie. Tego typu rozwiązanie, jest<br />

nie tylko mniej skomplikowane, ale również<br />

tańsze niż montaż rozbudowanego<br />

układu regulacji. Gotowym rozwiązaniem<br />

do tego typu aplikacji są moduły<br />

mieszające BTU do rozdzielaczy z linii<br />

produktów AFRISOBasic (fot. 2), które są<br />

łącznikiem pomiędzy instalacją grzewczą<br />

po stronie źródła ciepła, a rozdzielaczem<br />

ogrzewania płaszczyznowego.<br />

Wyposażone są w termostatyczny zawór<br />

mieszający ATM, pompę obiegową oraz<br />

dwa termometry do kontroli temperatury<br />

wody zasilającej i powracającej z rozdzielacza.<br />

Zobacz również katalog online<br />

AFRISOBasic na stronie: www.afriso.pl •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

35

O.<br />

ogrzewanie<br />

Dyrektywa Ekoprojektu<br />

w odniesieniu do kotłów na paliwa stałe<br />

Zgodnie z Dyrektywą Ekoprojektu kotły na paliwa stałe będą<br />

poddawane weryfikacji, której pozytywne przejście pozwoli uzyskać<br />

certyfikat Ecodesign. Dotyczy to każdego kotła z typoszeregu dla<br />

konkretnej mocy.<br />

W 2015 r. opublikowano Rozporządzenie<br />

Komisji (UE) 2015/1189<br />

w sprawie wykonania dyrektywy<br />

Parlamentu Europejskiego<br />

i Rady 2009/125/WE w odniesie-<br />

niu do wymogów dotyczących ekoprojektu<br />

kotłów na paliwa stałe. Wydano<br />

również Rozporządzenie delegowane<br />

Komisji (UE) 2015/1187 uzupełniające<br />

dyrektywę Parlamentu Europejskiego<br />

Fot. HERZ<br />

i Rady 2010/30/UE w stosunku do etykiet<br />

efektywności energetycznej dla kotłów<br />

na paliwo stałe i zestawów zawierających:<br />

kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze<br />

dodatkowe, regulatory temperatury<br />

i urządzenia słoneczne.<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem 2015/1189<br />

ustanowiono wymagania ekoprojektu<br />

dotyczącego wprowadzenia do obrotu<br />

i użytkowania kotłów na paliwa stałe,<br />

których moc cieplna nie przekracza 500<br />

kW. Chodzi również o zestawy zawierające<br />

kotły na paliwa stałe, ogrzewacze<br />

dodatkowe oraz regulatory temperatury<br />

i słoneczne. Wszystkie wymagania<br />

Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189<br />

kotły muszą spełniać od 1 stycznia 2020 r.<br />

Warto podkreślić, że Rozporządzenie<br />

2015/1187 zawiera wymagania względem<br />

etykietowania energetycznego oraz<br />

zamieszczania dodatkowych informacji<br />

o kotłach na paliwa stałe, który moc nie<br />

przekracza 70 kW łącznie z kotłami wchodzącymi<br />

w skład wspomnianych już zestawów.<br />

Wymagania obu dokumentów nie<br />

dotyczą kotłów wytwarzających energię<br />

cieplną wyłącznie na potrzeby zapewnienia<br />

ciepłej wody użytkowej, kotłów przeznaczonych<br />

do ogrzewania i rozprowadzania<br />

gazowych nośników ciepła, takich jak<br />

para lub powietrze, a także kotłów kogeneracyjnych<br />

na paliwo stałe o maksymalnej<br />

mocy elektrycznej 50 kW lub większej oraz<br />

kotłów na biomasę niedrzewną.<br />

Fot. 1.<br />

Kotły kompaktowe są idealne do kotłowni o ograniczonej ilości przestrzeni.<br />

Od kwietnia <strong>2017</strong> r.<br />

Od 1 kwietnia <strong>2017</strong> r. dostawcy kotłów<br />

na paliwa stałe muszą zadbać o to aby<br />

urządzenia miały oznaczenie w postaci<br />

etykiety efektywności energetycznej.<br />

Klasy energetyczne będą przypisywane<br />

36<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

ogrzewanie O.<br />

w oparciu o współczynniki efektywności<br />

energetycznej (EEI) kotła lub zestawu od<br />

najgorszej klasy G (EEI poniżej 30) do najlepszej<br />

klasy A+++ (EEI co najmniej 150).<br />

Współczynniki będą wyznaczane w oparciu<br />

o sprawność użytkową kotła przy<br />

uwzględnieniu współczynników korygujących<br />

określonych w Rozporządzeniu<br />

Komisji EU. Etykieta powinna być zgodna<br />

ze wzorem ustalonym w Rozporządzeniu.<br />

Fot. KLIMOSZ<br />

Definicje<br />

Dyrektywa Ekoprojektu w odniesieniu<br />

do kotłów na paliwa stałe definiuje pojęcia<br />

takie jak kocioł na paliwo kopalne,<br />

obudowa kotła na paliwo stałe, identyfikator<br />

modelu, kocioł kondensacyjny, kocioł<br />

wielofunkcyjny, inna biomasa drzewna,<br />

wilgotność, inne paliwo kopalne, a także<br />

sprawność elektryczna, ciepło spalania,<br />

współczynnik konwersji, zapotrzebowanie<br />

na energię elektryczną przy maksymalnej<br />

mocy cieplnej oraz zapotrzebowanie<br />

Fot. 2. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom kotły na paliwa cechują się niską emisją<br />

zanieczyszczeń.<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Nowoczesne rozwiązania w kołach małej mocy spalających<br />

pelety drzewne<br />

Dariusz Odroń, Herz<br />

Nowoczesne kotły na biopaliwa stałe są to zazwyczaj<br />

kotły jednopaliwowe, gdzie nie przewiduje się<br />

spalania innego rodzaju paliwa. Wysokie wymagania<br />

stawiane tym kotłom w zakresie efektywności energetycznej<br />

oraz czystości spalania powodują optymalizowanie<br />

ich konstrukcji do rodzaju spalanego paliwa.<br />

Dotyczy to przede wszystkim budowy komory<br />

spalania, palnika, wymiennika ciepła oraz wyposażenia,<br />

które ma bezpośredni wpływ na kontrolę procesu<br />

spalania oraz skuteczność przekazywania ciepła.<br />

Typowe kotły małej mocy na pelety drzewne są to<br />

kotły stalowe o budowie kompaktowej. Przykładem<br />

takiego kotła jest kocioł PelletStar Biocontrol 20, który<br />

od kilku lat znajduje uznanie swoich użytkowników.<br />

W kotle tym w komorze spalania znajduje się palnik<br />

wraz z systemem podawania paliwa. Dla zapewnienia<br />

spalania optymalnego, proces rozdzielony jest na dwa<br />

etapy. Przekazywania ciepła do czynnika grzewczego<br />

realizowany jest za pomocą płaszcza wodnego chłodzącego<br />

komorę spalania oraz wymiennika płaszczowo-rurowego.<br />

Ruch spalin oraz indukowany ruch<br />

powietrza w kotle wywołany jest przez wentylator<br />

wyciągowy zabudowany na wylocie spalin. Doprowadzenie<br />

paliwa do komory spalania realizowane jest za<br />

pomocą podajnika ślimakowego. Podawanie paliwa<br />

i powietrza do komory spalania kontroluje sterownik<br />

swobodnie programowalny. Sterowanie spalania realizowane<br />

jest z wykorzystaniem informacji od czujników<br />

temperatury w komorze spalania, za wymiennikiem<br />

ciepła, w płaszczu wodnym oraz sondę lambda<br />

zabudowaną na wylocie spalin. Dla zapewnienia skutecznej<br />

wymiany ciepła i usuwanie popiołu z komory<br />

spalania, kocioł wyposażony jest w zmechanizowane<br />

systemy czyszczenia.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

37

O.<br />

ogrzewanie<br />

Fot. KLIMOSZ<br />

Fot. 3.<br />

Kocioł na pellet w przekroju.<br />

na energię elektryczną przy minimalnej<br />

mocy cieplnej. Oprócz tego dokument<br />

zawiera m.in. definicje ogrzewacza rezerwowego,<br />

stosowanego obciążenia częściowego,<br />

poboru mocy w trybie czuwania<br />

(PSB), trybu czuwania i sezonowej efektywność<br />

energetycznej ogrzewania pomieszczeń<br />

dla trybu aktywnego.<br />

Od stycznia 2020 r.<br />

Kotły na paliwa stałe wprowadzane<br />

do obrotu i użytkowania od 1 stycznia<br />

2020 r. będą musiały spełniać wymogi<br />

sezonowej efektywności emisji zanieczyszczeń<br />

dla sezonowego ogrzewania<br />

pomieszczeń. Zgodnie z Rozporządzeniem<br />

sezonowa efektywność energetyczna<br />

nie może być mniejsza niż 75%<br />

dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej<br />

do 20 kW lub nie mniejsza niż<br />

77% dla kotłów o znamionowej mocy<br />

cieplnej przekraczającej 20 kW. Z kolei<br />

emisje cząstek stałych (PM) nie mogą<br />

być wyższe niż 40 mg/m³ w przypadku<br />

Fot. 4. Sterowniki stosowane<br />

w nowoczesnych kotłach na pellet mogą<br />

sterować kilkoma obiegami grzewczymi.<br />

Fot. HERZ<br />

kotłów z automatycznym podawaniem<br />

paliwa oraz 60 mg/m³ w kotłach z ręcznym<br />

podawaniem paliwa.<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji<br />

(UE) 2015/1189 w kotłach z automatycznym<br />

podawaniem paliwa emisje<br />

organicznych związków gazowych<br />

(OGC) nie mogą przekraczać 20 mg/m³<br />

oraz 30 mg/m³ w kotłach bazujących<br />

na ręcznym podawaniu paliwa. Kotły<br />

z automatycznym podawaniem paliwa<br />

nie powinny mieć emisji tlenku węgla<br />

(CO) wyższej od 500 mg/m³ a 700 mg/<br />

m³ kotły z ręcznym podawaniem paliwa.<br />

Dokument mówi również o kotłach na biomasę,<br />

które nie mogą mieć emisji tlenków<br />

azotu (NOx) wyższej od 200 mg/m³. Z kolei<br />

w odniesieniu do kotłów na paliwa kopalne<br />

wartość ta wynosi 350 mg/m³.<br />

Palniki<br />

Np. palniki stosowane w kotłach na pelet<br />

są w stanie automatycznie dostosowywać<br />

pracę poszczególnych urządzeń do za-<br />

38<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

ogrzewanie O.<br />

Fot. KLIMOSZ<br />

potrzebowania cieplnego budynku, przy<br />

czym w niektórych palnikach wykorzystuje<br />

się technologię zmiennej geometrii.<br />

Start palnika wykonywany jest samoczynnie<br />

a fotokomórka kontroluje płomień.<br />

Temperaturę pracy palnika nadzoruje sterownik.<br />

Podział rozpalania paliwa na fazy<br />

zapewnia wyeliminowanie wybuchów gazów.<br />

W przypadku zaniku napięcia pamiętane<br />

są ostatnie ustawienia. Czyszczenie<br />

odbywa się w trybie ciągłej pracy.<br />

Nowoczesne palniki zapewniają niską<br />

bezwładność cieplną przy starcie i zatrzymywaniu.<br />

Wkład ceramiczny powoduje<br />

wyższy poziom sprawności przy<br />

zmniejszeniu emisyjności.<br />

Fot. ZAKŁAD METALOWO-KOTLARSKI SAS Mieczysław Sas<br />

Fot. 5.<br />

Przekrój kotła na paliwa stałe.<br />

Sterowanie<br />

Sterowniki stosowane w kotłach opalanych<br />

paliwami stałymi odpowiadają za<br />

automatyczne realizowanie takich funkcji<br />

taki załączenie/wyłączenie kotła, uru-<br />

Fot. 6. Kocioł spełniający wymagania<br />

Dyrektywy Ekoprojektu.<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne w kotłach na paliwa stałe<br />

MICHAŁ ŁUKASIK, Zakład Metalowo-Kotlarski SAS Mieczysław Sas<br />

Nowoczesne kotły na paliwa stałe wymagają zastosowania<br />

nowatorskich rozwiązań konstrukcyjnych. W przypadku kotłów<br />

peletowych zmniejszenie emisji szkodliwych pyłów i gazów<br />

możliwe jest poprzez zastosowanie bezpośrednio nad<br />

paleniskiem i ścianie bocznej kotła oraz w komorze wymiennika<br />

ciepła przegród wykonanych z niotrwałego materiału<br />

ceramicznego. Układ oraz ilość przegród ceramicznych nad<br />

paleniskiem zależy od mocy kotła. Umieszczenie dodatkowej<br />

wkładki ceramicznej nad rusztem paleniska peletowego<br />

wpływa na efektywniejsze spalanie peletu. Wymiennik ciepła<br />

powinien być dodatkowo wyposażony w turbulator spalin,<br />

który poprzez wymuszenie zawirowania gorących spalin<br />

powoduje intensywne przekazywanie ich ciepła do wymiennika.<br />

Spaliny uderzając o ścianki turbulatora powodują wytrącenie<br />

pyłów i ich opadnięcie na dno kotła. W kotle SAS BIO<br />

SOLID z obu stron urządzenia znajdują się wyczystki boczne<br />

ułatwiające usunięcie pyłów, a ich zamaskowanie dodatkową<br />

pokrywą nie zaburza nowoczesnego i minimalistycznego<br />

designu. Dzięki odpowiedniej budowie i algorytmowi<br />

sterowania pracą kotła możliwe jest otrzymanie wysokiej<br />

efektywności spalania paliwa nie tylko przy pracy z mocą<br />

nominalną, ale także w pełnym zakresie modulacji mocy<br />

od 30% do 100% mocy nominalnej. Kocioł BIO SOLID spełnia<br />

wymagania klasy A+ efektywności energetycznej, czyli<br />

najwyższej możliwej klasy dla urządzeń niebędących urządzeniami<br />

kondensacyjnymi, co gwarantuje wysoką sezonową<br />

efektywność energetyczną ogrzewania pomieszczeń.<br />

Podczas wyboru paliwa do kotłów peletowych na uwadze<br />

należy mieć nie tylko jego jakość, ale również granulację.<br />

Stosowanie paliwa o większej grubości niż zalecana może<br />

skutkować utrudnieniem pracy podajnika, a w konsekwencji<br />

jego uszkodzeniem. Właściwy dobór paliwa ogranicza emisję<br />

szkodliwych substancji w trakcie spalania oraz zapewnia<br />

bezawaryjną pracę urządzenia. Wyższa jakość peletu wpływa<br />

na efektywność spalania oraz zmniejsza nakład czasu przy<br />

obsłudze kotła do niezbędnego minimum. Paliwo niskiej jakości<br />

może powodować problemy z doborem ustawień optymalnej<br />

pracy kotła i prowadzić do powstawania spieków<br />

na palenisku oraz dużych strat paliwa w popiele, co z kolei<br />

zwiększa zużycie paliwa, a więc również i koszty eksploatacji.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

39

O.<br />

ogrzewanie<br />

chomienie, regulację wydajność, a także<br />

czyszczenie palnika i wymiennika ciepła.<br />

Sterownik realizuje wszystkie funkcje wewnętrzne<br />

kotła oraz sterowanie urządzeniami<br />

zewnętrznymi. Oprócz tego może<br />

być koordynowana praca dodatkowych<br />

źródeł ciepła. Nowoczesne sterowniki są<br />

w stanie nadzorować pracę nie tylko kilku<br />

obiegów grzewczych ale również instalacji<br />

przygotowania c.w.u., bufora ciepła, instalacji<br />

solarnej, a także dodatkowego źródła<br />

ciepła. Do optymalizacji procesu spalania<br />

przyczynia się również zabudowana sonda<br />

Lambda. Warto podkreślić, że sterownik<br />

wykonuje pomiar temperatury paliwa<br />

a w razie potrzeby inicjowane jest działanie<br />

systemu awaryjnego zapobiegającego cofaniu<br />

się płonienia do zbiornika paliwa.<br />

Ruch spalin i powietrza<br />

Ważny jest odpowiedni ruch powietrza<br />

i spalin, za co odpowiada wentylator<br />

zainstalowany na ciągu spalin<br />

zazwyczaj na czopuchu kotła. W efekcie<br />

podciśnienia panującego w kotle<br />

do pomieszczenia nie wydostają się<br />

nie kontrolowane spaliny. Oprócz<br />

tego podciśnienie pozwala swobodnie<br />

kształtować strumień powietrza,<br />

które zasila palenisko. Właściwości<br />

w tym zakresie są efektem odpowiedniej<br />

konstrukcji kotła. Wentylatory<br />

bazują na napędach elektrycznych<br />

o płynnej regulacji, co pozwala regulować<br />

moc grzewczą.<br />

Konstrukcje nowoczesnych kotłów zapewniają<br />

łatwe opróżnianie zbiorników popiołu<br />

o dużej pojemności. W zależności od zapotrzebowania<br />

na ciepło i zastosowanego<br />

zbiornika zasypywanie paliwem wykonuje<br />

się co 5-14 dni.<br />

Weryfikacja w zakresie<br />

efektywności i emisji<br />

Zgodnie z Dyrektywą Ekoprojektu wymagania<br />

muszą być spełnione dla średniej<br />

ważonej wartości uzyskanej dla<br />

znamionowej mocy cieplnej (z wagą<br />

0,15) i przy 30% znamionowej mocy<br />

cieplnej (z wagą 0,85). Średnia ważona<br />

ustalana jest więc według wzoru<br />

Es = 0,85 x Esp + 0,15 x Esn, gdzie Esn<br />

to wartości uzyskane dla znamionowej<br />

mocy cieplnej a Esp to wartości<br />

uzyskane dla 30% znamionowej mocy<br />

cieplnej.<br />

Fot. 7. Zgodnie z Dyrektywą Ekoprojektu kotły na paliwa stałe m.in. muszą być<br />

oznaczane klasą energetyczną.<br />

Fot. ZAKŁAD METALOWO-KOTLARSKI SAS Mieczysław Sas<br />

Podsumowanie<br />

Wymagania Dyrektywy Ekoprojektu<br />

w porównaniu do zapisów normy<br />

PN-EN 303-5:2012 wymagają weryfi -<br />

kacji sezonowej efektywności i emisji<br />

zanieczyszczeń. Uwzględnia ona pracę<br />

kotłów przy mocy mniejszej niż nominalna.<br />

Oprócz tego Dyrektywa określa<br />

maks. wartości emisji tlenków azotu.<br />

Wymagania normy PN-EN 303-5:2012<br />

miały charakter dobrowolny, natomiast<br />

wymagania Dyrektywy są obowiązkowe<br />

w odniesieniu do wszystkich<br />

kotłów eksploatowanych od<br />

1 stycznia 2020 r.<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji<br />

(UE) 2015/1189 sezonowa efektywność<br />

energetyczna kotłów o znamionowej<br />

mocy cieplnej do 20 kW musi wynosić<br />

75% oraz 77 % w przypadku kotłów<br />

o znamionowej mocy cieplnej powyżej<br />

20 kW, przy emisji tlenku węgla dla<br />

sezonowego ogrzewania pomieszczeń<br />

wynoszącej 500 mg/m³. Inne wartości<br />

emisji dla sezonowego ogrzewania<br />

pomieszczeń powinny maks. wynosić<br />

20 mg/m³ (organiczne związki gazowe)<br />

oraz 40 mg/m³ (emisja pyłu). Z kolei<br />

wartości emisji tlenków azotu (NOx)<br />

wyrażonych jako ekwiwalent dwutlenku<br />

azotu (NO₂) nie mogą przekraczać<br />

200 mg/m³ (dla kotłów na biomasę)<br />

oraz 350 mg/m³ (dla kotłów na paliwa<br />

kopalne).<br />

•<br />

40<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

O.<br />

ogrzewanie<br />

Instalacja grzewcza<br />

– sprawna i pozbawiona problemów<br />

Już na samym początku nowego roku w niemal całym kraju zapanował<br />

prawdziwie mroźny klimat. To nadejście chłodu najdotkliwiej odczuli<br />

właściciele domów, którzy samodzielnie ogrzewają swoje posiadłości.<br />

Wielu z nich zastanawia się przy tym, czy ich instalacja grzewcza została<br />

właściwie przygotowana do sezonu zimowego. Podpowiadamy,<br />

na co należy w tym względzie zwrócić szczególną uwagę.<br />

MATERIAŁ PRASOWY FIRMY<br />

Przyjmuje się, że w naszych warunkach<br />

klimatycznych sezon grzewczy<br />

trwa od 6 do nawet 8 miesięcy.<br />

Statystycznie więc przed nami<br />

jeszcze co najmniej kilka miesięcy,<br />

podczas których będziemy musieli<br />

regularnie zaglądać do przydomowych<br />

kotłowni.<br />

– Warto przy tym uświadomić sobie,<br />

że na prawidłowym przygotowaniu<br />

instalacji powinno przede wszystkim<br />

zależeć nam samym – pozwoli to zminimalizować<br />

ryzyko pojawienia się ewentualnych<br />

problemów technicznych<br />

– mówi Maciej Okuła z fi rmy TIS Group<br />

produkującej kotły na paliwa stałe.<br />

Zatem pomimo, iż sezon grzewczy<br />

w pełni, także na tym etapie powinniśmy<br />

sprawdzić, czy odpowiednio się<br />

do niego przygotowaliśmy.<br />

Pierwszym krokiem w tym wypadku<br />

jest dokładne oczyszczenie grzejników<br />

– nagromadzony przez cały rok kurz<br />

wznosi się bowiem i rozprzestrzenia<br />

42<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

ogrzewanie O.<br />

wraz z ciepłym powietrzem po całym<br />

domu, czego efektem może być nieprzyjemny<br />

zapach, szczególnie uciążliwy<br />

dla alergików. Kaloryfery trzeba też<br />

odsłonić, gdyż często bywają one zastawione<br />

meblami lub zakryte grubymi<br />

zasłonami.<br />

– Przed rozpoczęciem sezonu – lub<br />

jeśli zawczasu tego nie zrobiliśmy, także<br />

w jego trakcie – należy wykonać<br />

przegląd zarówno komina, jak i kotła.<br />

Zadanie to najlepiej zlecić wykwalifi kowanym<br />

specjalistom. Samodzielnie zaś<br />

możemy skontrolować poziom ciśnienia<br />

w instalacji – wyjaśnia przedstawiciel<br />

TIS Group.<br />

Do tego celu służy manometr, który<br />

zwykle montowany jest w kotłowni lub<br />

pozostaje wbudowany w kocioł. Pamiętajmy<br />

przy tym, że niewielki spadek ciśnienia<br />

nie jest usterką i na ogół wynika<br />

z różnicy w objętości wody w zależności<br />

od jej temperatury.<br />

W przygotowaniach z całą pewnością nie<br />

możemy także pominąć napełnienia instalacji<br />

w systemach otwartych (mowa o systemie<br />

przelewowym z naczyniem zbiorczym,<br />

przez które musi przelać się woda).<br />

– Później zaś przychodzi czas na odpowietrzenie<br />

grzejników. Mało kto zdaje<br />

sobie przy tym sprawę z faktu, że powietrze<br />

do instalacji dostaje się wraz<br />

z wodą, dlatego też pośpiech przy jej<br />

napełnianiu jest niewskazany – podpowiada<br />

Maciej Okuła.<br />

Jeszcze przed sezonem lub w jego trakcie<br />

naszą instalację grzewczą możemy<br />

także wyposażyć w system sterowania.<br />

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów<br />

urządzeń, ale w tym względzie<br />

warto zdać się na sugestie producenta<br />

naszego kotła.<br />

– Co ciekawe, taki system sterowania<br />

może nam jeszcze bardziej ułatwić<br />

życie – coraz częściej bowiem kotły<br />

na paliwa stałe wyposażone są w czujniki<br />

pogodowe, które sterują ich pracą<br />

w zależności od zewnętrznych warunków<br />

atmosferycznych – dodaje na koniec<br />

przedstawiciel TIS Group.<br />

Te kilka prostych czynności sprawi,<br />

że nasza instalacja będzie przez cały sezon<br />

pracowała wydajnie, a my będziemy<br />

mogli cieszyć się domowym ciepłem<br />

bez niepotrzebnych problemów.<br />

Źródło: TIS GROUP<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

43

Fot. WILO<br />

Pompy elektroniczne<br />

w optymalizacji pracy instalacji c.o.,<br />

c.w.u. i klimatyzacyjnych

pompy i przepompownie P.<br />

Nowoczesne pompy bazują na sterowaniu mikroprocesorowym. Urządzenia<br />

tego typu, poprzez samoadaptację dostosowują parametry do zmieniających<br />

się warunków instalacji.<br />

Jako ważną cechę nowoczesnych<br />

pomp obiegowych należy wymienić<br />

zastosowanie rozwiązań, dzięki<br />

którym praca jest dostosowywana<br />

do zmieniającego się zapotrzebowania<br />

na energię. Warto wspomnieć<br />

o możliwości pracy przede wszystkim<br />

w instalacjach z rurami o mniejszych<br />

przekrojach i zaworami termostatycznymi.<br />

Wysoki poziom sprawności pompy<br />

zyskuje się dzięki zastosowaniu silników<br />

komutowanych elektronicznie.<br />

Wirnik ma wbudowany magnes<br />

stały, przez co potrzeba mniej prądu<br />

na namagnesowanie wirnika, bowiem<br />

jego namagnesowanie jest<br />

stałe. Układ mikroprocesorowy przelicza<br />

parametry, nadzoruje pracę<br />

przetwornicy częstotliwości i steruje<br />

komutacją elektroniczną wirującego<br />

pola magnetycznego. Silnik zyskuje<br />

więc optymalne parametry zasilania<br />

a prędkość obrotowa pompy jest regulowana<br />

płynnie. Napędy elektryczne<br />

pomp z komutacją automatyczną<br />

są urządzeniami synchronicznymi.<br />

Tym sposobem napędzające pole<br />

magnetyczne ma taką samą prędkość<br />

jak wirnik. Pozwala to na wyeliminowanie<br />

strat i poślizgów.<br />

Na szczególną uwagę w pompach<br />

elektronicznych zasługuje samoczynne<br />

wykrywanie przepływu czynnika<br />

roboczego w instalacji z możliwością<br />

dostosowania wysokości podnoszenia<br />

do bieżących wymagań. Wstępny<br />

zakres pompy jest wybierany za pomocą<br />

pokrętła.<br />

Pompy bardzo często pracują w ramach<br />

rozbudowanych systemów sterowania<br />

a więc ważne są odpowiednie<br />

możliwości w zakresie wymiany<br />

danych. Dodatkowe moduły komunikacyjne<br />

umożliwiają sterowanie<br />

pompą za pomocą specjalistycznego<br />

oprogramowania komputerowego.<br />

Zdalnie można odczytywać informacje<br />

o funkcjach realizowanych przez<br />

urządzenie. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowi pilot zdalnego sterowania<br />

umożliwiający zmianę parametrów<br />

pracy pompy. Niejednokrotnie<br />

do sterowania wykorzystuje się magistralę<br />

komunikacyjną RS-485. Wiele<br />

urządzeń udostępnia użytkownikowi<br />

dodatkowe informacje takie jak np.<br />

ilość godzin przepracowanych przez<br />

pompę.<br />

Fot. 1.<br />

Pompa obiegowa zamontowana w instalacji.<br />

Konstrukcja<br />

Dla zapewnienia oszczędności energii<br />

stosuje się zintegrowane przetwornice<br />

częstotliwości, dzięki którym pompa<br />

może pracować z różnymi prędkościami.<br />

Korpusy pomp bardzo często<br />

wykonuje się z żeliwa z powłoką kataforetyczną<br />

(KTL). Warto zwrócić uwagę<br />

na izolację termiczną z polipropylenu,<br />

materiałem wykonania wału jest stal<br />

Fot. FERRO<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

45

P.<br />

pompy i przepompownie<br />

Fot. FERRO<br />

materiały wykonania łożyska. W szczególności<br />

chodzi o wysoki poziom odporności<br />

na przegrzanie. Ważne jest<br />

również eliminowanie luzu łożyskowego<br />

występującego pomiędzy łożyskiem<br />

wałka a wałkiem. Oprócz tego eliminuje<br />

się zjawisko blokowania pompy. Zapewnia<br />

to szeroka szczelina pomiędzy<br />

hermetyczną przegrodą a wirnikiem.<br />

Takie rozwiązanie jest gwarancją swobodnego<br />

przepływu zanieczyszczeń.<br />

Wirnik przechyla się na boki dzięki czemu<br />

cząstki zanieczyszczeń są szybko<br />

wymywane. Warto wspomnieć o małej<br />

powierzchni styku pomiędzy łożyskiem<br />

kulowym a wirnikiem.<br />

Fot. 2. W nowoczesnych pompach ważne<br />

jest płynne sterowanie prędkością.<br />

nierdzewna a łożyska wytwarza się<br />

z węgla spiekanego z użyciem dodatkowej<br />

impregnacji metalem. Wirniki bardzo<br />

często są produkowane z tworzywa<br />

sztucznego. Sferycznie ukształtowany<br />

wirnik kulowy, który osadza się na nieruchomym<br />

trzpieniu, ma zakończenie<br />

w postaci odpornego na ścieranie ceramicznego<br />

łożyska. Wirnik to jedyna<br />

ruchoma część pompy.<br />

Przydatne są rozwiązania odpowiedzialne<br />

za ochronę urządzenia przed pracą<br />

na sucho. Takie zabezpieczenia zyskuje<br />

się poprzez odpowiednio dobrane<br />

Tryby pracy pomp<br />

W praktyce wykorzystuje się kilka trybów<br />

pracy pomp – ręczna (n = stały), regulacji<br />

wg stałej różnicy ciśnień (Δp-c), regulacji<br />

wg zmiennej różnicy ciśnień (Δp-v), regulacji<br />

wg różnicy ciśnień w zależności<br />

od temperatury (Δp-T).<br />

Szereg funkcji pompa jest w stanie realizować<br />

samoczynnie. Chodzi głównie<br />

o płynne dopasowywanie wydajności<br />

zależnie od warunków pracy. Np. auto-<br />

Fot. GRUNDFOS<br />

PAMIĘTAJ!<br />

Jako ważną cechę nowoczesnych<br />

pomp obiegowych należy wymienić<br />

zastosowanie rozwiązań, dzięki którym<br />

praca jest dostosowywana<br />

do zmieniającego się zapotrzebowania<br />

na energię.<br />

Fot. 3. Niektóre pompy mogą bezprzewodowo wymieniać informacje ze sterownikiem<br />

zewnętrznym.<br />

46<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

pompy i przepompownie P.<br />

matyczny przepływ będzie zmniejszony<br />

w porze nocnej kiedy temperatura powietrza<br />

w pomieszczeniach jest obniżana<br />

a więc zmniejsza się zapotrzebowanie<br />

na ciepło. Oprócz tego inicjowana jest<br />

funkcja blokady, pełnego zabezpieczenia<br />

silnika z wbudowanym wyzwalaczem<br />

elektronicznym oraz łagodny rozruch.<br />

Odpowiednie funkcje uruchamia się za<br />

pomocą pokrętła. Jest to rodzaj pracy,<br />

wartość zadana różnicy ciśnień, wybór<br />

pracy automatycznej, tryb obniżenia<br />

nocnego. Oprócz tego można ustawić<br />

prędkość obrotową.<br />

Fot. WILO<br />

Tandem<br />

W instalacjach, gdzie wymaga się najwyższego<br />

poziomu bezpieczeństwa obiegu<br />

czynnika roboczego zastosowanie<br />

znajdują pompy obiegowe o konstrukcji<br />

podwójnej. Urządzenia tego typu mogą<br />

Fot. 4.<br />

Przydatne w obsłudze pomp są wyświetlacze.<br />

Fot. LFP<br />

pracować w jednym z trzech trybów.<br />

W przypadku pracy naprzemiennej jedna<br />

z pomp stanowi urządzenie robocze a druga<br />

to pompa rezerwowa. Czas przełączania<br />

można programować. Jeżeli dojdzie<br />

do zakłócenia pracy jednej z pomp w trybie<br />

pracy rezerwowej to obieg cieczy<br />

zapewni druga pompa. Można tak zaprogramować<br />

pompy aby przez pewien<br />

czas pracowały jednocześnie. Zapewnia<br />

to łagodne przejście między przełączenia<br />

mi i cichą pracę.<br />

Fot. 5.<br />

Pompa może wyświetlać aktualne zapotrzebowanie na moc.<br />

WAŻNE!<br />

Pompy bardzo często pracują w ramach<br />

rozbudowanych systemów<br />

sterowania a więc ważne są odpowiednie<br />

możliwości w zakresie<br />

wymiany danych. Dodatkowe moduły<br />

komunikacyjne umożliwiają<br />

sterowanie pompą za pomocą<br />

specjalistycznego oprogramowania<br />

komputerowego.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

47

P.<br />

pompy i przepompownie<br />

Fot. WILO<br />

Fot. GRUNDFOS<br />

Fot. 6. Niektóre wyświetlacze są rozbudowane, przez co udostępniają<br />

więcej informacji.<br />

Fot. 7. Przydatne rozwiązanie stanowi podłączanie pompy za<br />

pomocą złącza.<br />

W pracy z rezerwą jedna z pomp jest<br />

urządzeniem roboczym a druga rezerwowym.<br />

Jeżeli dojdzie do wyłączenia<br />

pompy roboczej to samoczynnie będzie<br />

uruchomiona pompa rezerwowa.<br />

W tym trybie pracy można zamienić<br />

kolejność pracy pomp. Z kolei w trybie<br />

pracy pojedynczej obie pompy pracują<br />

niezależnie bez wymiany danych między<br />

sobą.<br />

Pompy c.w.u.<br />

W nowoczesnych pompach cyrkulacyjnych<br />

stawia się na oszczędność energii.<br />

Stąd też niektóre modele potrzebują<br />

tylko 3W mocy elektrycznej. Istotną rolę<br />

odgrywa wbudowanie magnesu stałego<br />

w wirnik, przez co eliminowana jest<br />

potrzeba dostarczania energii elektrycznej<br />

do namagnesowania wirnika. Wirujące<br />

pole magnetyczne stojana w silniku<br />

jest komutowane w sposób elektroniczny<br />

za pomocą układu mikroprocesorowego.<br />

To właśnie on odpowiada za<br />

przeliczanie wymaganych parametrów<br />

i sterowanie przetwornicą częstotliwości.<br />

Istotna jest płynna regulacja prędkości<br />

obrotowej silnika, uwzględniająca<br />

bieżące warunki instalacji c.w.u. Szacuje<br />

się, że energooszczędna pompa pobiera<br />

rocznie około 20kWh przy założeniu,<br />

że urządzenie pracuje 18h na dobę.<br />

Oferowane są również modele pomp<br />

z zegarami czasowymi, umożliwiającymi<br />

tygodniowe programowanie. Np.<br />

można przewidzieć pracę pompy tylko<br />

w czasie, gdy woda jest pobierana.<br />

Dostępne na rynku pompy cyrkulacyjne<br />

mają konstrukcje zapewniające<br />

mniejsze osadzanie się węglanów<br />

wapnia. Istotna jest cicha praca będąca<br />

efektem braku luzu łożyskowego między<br />

wałkiem a jego łożyskiem. Trwałość<br />

pompy to wynik zastosowania łożysk<br />

WAŻNE!<br />

Pompy mogą być również sterowane przez urządzenia zewnętrzne. W najprostszej<br />

aplikacji wykorzystuje się sterowniki automatycznie załączające<br />

i wyłączające pompę obiegową przy uwzględnieniu zadanej temperatury.<br />

Sterowniki tego typu współpracują z instalacjami z kotłami na paliwa stałe<br />

lub gazowymi, które nie mają funkcji sterowania pompami.<br />

odpornych na zużycie. W niektórych<br />

modelach prędkość obrotowa jest regulowana<br />

pokrętłem, umieszczonym<br />

na korpusie silnika a punkty referencyjne,<br />

zaznaczone na podziałce pozwalają<br />

na wybór prędkości obrotów. Obudowa<br />

pomp ma również zaznaczone pozycje,<br />

których ustawienie zapewni optymalne<br />

zużycie energii.<br />

Zanieczyszczenia przedostające się<br />

do instalacji, mogą swobodnie przepłynąć<br />

przez szeroką szczelinę między wirnikiem<br />

pompy a hermetyczną przegrodą.<br />

Dzięki możliwości przechylania się<br />

wirnika na boki ewentualne cząstki zanieczyszczeń<br />

są usuwane. W konstrukcji<br />

nowoczesnych pomp niejednokrotnie<br />

przewiduje się niewielką powierzchnię<br />

styku pomiędzy wirnikiem a łożyskiem<br />

kulowym. Takie rozwiązanie powoduje<br />

mniejsze tarcie.<br />

Dobierając pompę cyrkulacyjną c.w.u.<br />

należy zwrócić uwagę na jej wydajność<br />

oraz wysokość podnoszenia.<br />

Zewnętrzne sterowniki pomp<br />

Pompy mogą być również sterowane<br />

przez urządzenia zewnętrzne. W najprostszej<br />

aplikacji wykorzystuje się sterowniki<br />

automatycznie załączające<br />

i wyłączające pompę obiegową przy<br />

48<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

pompy i przepompownie P.<br />

Fot. ESBE Fot. LFP<br />

Fot. 8. Pompy sterowane elektroniczne bardzo dobrze sprawdzają<br />

się w instalacjach, gdzie zapotrzebowanie na energię jest<br />

zmienne.<br />

Fot. 10. Zespoły pompowe umieszcza się<br />

w specjalnej izolacji po to aby zapobiec<br />

stratom ciepła.<br />

Fot. WILO<br />

uwzględnieniu zadanej temperatury.<br />

Sterowniki tego typu współpracują<br />

z instalacjami z kotłami na paliwa stałe<br />

lub gazowymi, które nie mają funkcji<br />

sterowania pompami. Istotną rolę odgrywa<br />

czujnik odpowiedzialny za pomiar<br />

temperatury czynnika roboczego<br />

na zasilaniu instalacji c.o. W niektórych<br />

instalacjach z kotłami c.o. na paliwa<br />

stałego pompa zostanie wyłączona<br />

wraz z wygaśnięciem płomienia.<br />

Ważne jest aby w instalacjach c.o. z kotłami<br />

gazowymi temperatura ustawiona na sterowniku<br />

nie była niższa od temperatury<br />

wprowadzonej do termostatu kotła c.o.<br />

Warto przypomnieć, że zadając<br />

na sterowniku wartość temperatury,<br />

która przekracza punkt rosy zapobiega<br />

się poceniu kotła podczas rozgrzewania<br />

wody w instalacji. Przydatnym rozwiązaniem<br />

jest funkcja uruchamiania pompy<br />

co kilka dni na kilkadziesiąt sekund.<br />

Zapobiega to jej blokowaniu w efekcie<br />

zastania wody.<br />

Fot. 9. Specjalne pompy są dostępne z myślą o pracy w instalacjach<br />

klimatyzacyjnych.<br />

Sterowanie pompami c.w.u.<br />

Odpowiednie urządzenia są dobierane<br />

pod kątem sterowania pracą<br />

pomp c.w.u. Istotną rolę odgrywają<br />

czujniki temperatury. Sterownik załącza<br />

pompy jeżeli różnica temperatur<br />

na dwóch czujnikach przekroczy<br />

zadaną wartość uwzględniając<br />

minimalny próg załączenia pompy.<br />

Z kolei wyłączenie pomp następuje<br />

wraz uzyskaniem zadanej temperatury<br />

lub nie przekroczeniem minimalnego<br />

progu załączenia pompy.<br />

Sterowniki tego typu eliminują niepotrzebną<br />

pracę urządzeń pompujących<br />

i niepotrzebne wychłodzenie<br />

jeżeli spadnie temperatura zasilania.<br />

Oszczędności dotyczą więc nie tylko<br />

energii elektrycznej ale również wydłużenia<br />

trwałości pompy.<br />

W sterownikach pomp c.w.u. uwzględnia<br />

się system zapobiegania zastaniu<br />

pompy podczas dłuższego postoju.<br />

Niektóre sterowniki mają funkcję<br />

ochrony instalacji przed zamarzaniem.<br />

W efekcie jej działania wraz ze<br />

spadkiem temperatury poniżej 6°C<br />

na czujniku kotła pompa załączy się<br />

na stałe, natomiast jej wyłączenie nastąpi<br />

wraz z osiągnięciem przez temperaturę<br />

wartości 7°C.<br />

Podsumowanie<br />

Pompy elektroniczne, w porównaniu<br />

do tradycyjnych konstrukcji, cechuje<br />

przede wszystkim zmniejszone zapotrzebowania<br />

na energię elektryczną.<br />

Ważne jest przy tym dopasowanie<br />

pracy pompy do zmieniającego się<br />

zapotrzebowania na ciepło. Sterowanie<br />

pomp wykorzystuje mikroprocesory<br />

analizujące parametry i warunki<br />

pracy.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

49

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Rodzaje klimatyzatorów<br />

typu split i ich zastosowanie<br />

Przedstawiamy różnice w sposobie montażu i dystrybucji chłodu.<br />

Podpowiadamy, jaki klimatyzator powinien być dedykowany do<br />

jakiego pomieszczenia. Omawiamy cechy najnowszych urządzeń.<br />

50<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. LINDAB<br />

Przy wyborze odpowiedniego klimatyzatora<br />

typu split ważne jest kilka czynników:<br />

rodzimy serwis, wydajność oraz<br />

cena a także parametry techniczne<br />

wybranego przez nas urządzenia. W jakich<br />

warunkach powinniśmy postawić<br />

na klimatyzatory typu split? Otóż sprawdzają<br />

sie one w tych lokalach, w których<br />

nie można zamontować agregatorów<br />

chłodniczych na elewacji lub dachu.<br />

Ich główną zaletą jest to, że jednostka<br />

umieszczona na zewnątrz budynku obsługuje<br />

sporą ilość urządzeń umieszczonych<br />

wewnątrz niego.<br />

Wymagania rosną<br />

Czyli klimatyzator nie powinien już tylko<br />

schładzać lub ogrzewać pomieszczenia.<br />

Nowoczesny klimatyzator typu split ma<br />

utrzymywać określoną temperaturę w pomieszczeniu<br />

przez dłuższy czas. Powinien<br />

również sprawdzać sie przy zmieniającej<br />

sie aurze. Warto też, przy wyborze klimatyzatora,<br />

policzyć koszta. Zarówno koszty<br />

inwestycyjne, eksploatacyjne jak i koszty<br />

poniesione na utrzymanie systemu klimatyzacyjnego,<br />

serwisowanie i ewentualne<br />

naprawy. Pamiętajmy, że w dzisiejszych<br />

czasach dla klienta ważna jest nie tylko<br />

ergonomia, ale i ekonomia.<br />

Klimatyzator dedykowany<br />

Klimatyzatory ścienne możemy podzielić<br />

ze względu na rodzaje jednostek<br />

wewnętrznych i na rodzaje sposobów<br />

dystrybucji przez nie chłodu. Prezentowane<br />

przez nie rozwiązania są coraz<br />

nowocześniejsze. Poza tym każdy klimatyzator<br />

dedykowany jest do innego<br />

typu pomieszczenia (pomieszczenia<br />

mieszkalne, biura, powierzchnie wielkogabarytowe,<br />

itp.).<br />

Klimatyzatory ścienne<br />

Najpopularniejszymi klimatyzatorami<br />

typu split są oczywiście klimatyzatory<br />

ścienne. Montuje się je niemal bezpośrednio<br />

pod sufi tem. Nie mają wielkiej<br />

mocy – dlatego sprawdzają się raczej<br />

w niewielkich pomieszczeniach – ale<br />

charakteryzują się zgrabną obudową.<br />

Na rynku jest już sporo urządzeń o efektownym<br />

designie – np. z lusterkiem lub<br />

w formie obrazu, nowością są obudowy<br />

drewniane lub metaliczne. Klimatyzatory<br />

te doskonale sprawdzą się w naszych<br />

domach, charakteryzują się bowiem<br />

wysoką wydajnością i cicha pracą. Nie<br />

maja tez zbyt wysokich cen. Są bardzo<br />

popularne, a przez to oferta modeli i dodatkowa<br />

automatyka (np. zdalne piloty)<br />

jest bardzo rozbudowana. Możliwe jest<br />

umieszczenie klimatyzatora ściennego<br />

w dowolnym pomieszczeniu.<br />

Klimatyzatory przysufitowoprzypodłogowe<br />

Kolejnym typem klimatyzatorów ściennych<br />

są klimatyzatory przysufitowoprzypodłogowe.<br />

Są tak skonstruowane,<br />

że mogą być montowane zarówno pod<br />

sufitem, jak i przy podłodze – pod oknem.<br />

Każda z tych możliwości ma zalety i wady.<br />

Najważniejsze jednak jest to, że ich budowa<br />

sprawia, że powietrze płynie z dużą<br />

prędkością pod sufitem, następnie zwalnia<br />

i przepływ w pomieszczeniu jest równomierny.<br />

Dzięki takiemu rozwiązaniu<br />

wiemy, że ten typ klimatyzatorów nadaje<br />

się do pomieszczeń wysokich, gdzie górne<br />

partie pomieszczenie nie muszą być<br />

chłodzone lub nagrzewane równie dokładnie<br />

jak niższe. Dodatkowo klimatyzatory<br />

przypodłogowe, które przypominają<br />

kształtem i budową nowoczesny grzejnik,<br />

jednocześnie mogą być instalowane we<br />

wnękach. Dzięki temu mogą być dobrym<br />

rozwiązaniem tam, gdzie inne klimatyzatory<br />

nie mogą zostać zainstalowane.<br />

Klimatyzatory kasetonowe<br />

Dalej mamy klimatyzatory kasetonowe,<br />

które nie zajmują miejsca ani<br />

na podłodze, ani na ścianie. Montuje<br />

się je bowiem w konstrukcji sufi tu podwieszanego.<br />

Klimatyzatory te umożliwiają<br />

równomierne rozprzestrzenianie<br />

powietrza od punktu centralnego<br />

– dzięki temu lokalizacja wewnętrznej<br />

jednostki jest praktycznie dowolna. Doskonale<br />

sprawdzają się w pomieszczeniach,<br />

które są wyższe niż standardowe:<br />

w biurach, sklepach, salonach i punktach<br />

usługowych. Poza wszystkim są też<br />

wyjątkowo estetyczne. Warto wybrać<br />

taki klimatyzator kasetonowy, który<br />

rozprowadza ciepło lub chłód w jak największej<br />

ilości kierunków. Mamy wówczas<br />

równomiernie nagrzewane lub<br />

ochładzane pomieszczenie.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

51

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. ZYMETRIC<br />

Fot. 1.<br />

Na rynku jest sporo jednostek ściennych o efektownym designie – również opracowanych z myślą o pokojach dziecięcych.<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Na co należy zwrócić uwagę decydując się na klimatyzację<br />

typu split?<br />

Mateusz Żylarski, Specjalista ds. urządzeń klimatyzacyjnych, Lindab Sp. z o.o.<br />

Decydując się na zakup klimatyzatora Split, powinniśmy<br />

zwrócić uwagę przede wszystkim na metraż i typ<br />

pomieszczenia, w którym urządzenie będzie pracowało.<br />

Przykładowo, jednostka o mocy chłodniczej 3,5 kW<br />

wystarczy do schłodzenia pomieszczenia o powierzchni<br />

35 m 2 . W drugiej kolejności należy zapoznać się z poziomem<br />

hałasu generowanym przez jednostkę wewnętrzną,<br />

klasą fi ltra powietrza i dodatkowymi funkcjami takimi jak<br />

autoosuszanie skraplacza (zapobiega rozwojowi pleśni),<br />

czy jonizator powierza wskazany szczególnie w pokojach<br />

dziecięcych. Klimatyzator w pomieszczeniach mieszkalnych<br />

najczęściej montowany jest w dobrze widocznym<br />

miejscu. Warto więc wybrać taki, które będzie miał uniwersalny<br />

i nowoczesny design.<br />

Do chłodzenia pomieszczeń biurowych wykorzystuje się<br />

jednostki kasetonowe, montowane w sufi cie podwieszanym.<br />

Urządzenia te zapewniają wysoką wydajność dzięki<br />

wykorzystaniu nawiewu obwodowego. Kolejnym typem<br />

są klimatyzatory kanałowe, montowane przestrzeni międzystropowej<br />

i podłączone do systemu wentylacyjnego.<br />

Ich głównymi zaletami jest możliwość dystrybucji chłodu<br />

do kilku pomieszczeń jednocześnie i zaciąganie powietrza<br />

zewnętrznego poprzez kanały wentylacyjne. Ostatnią grupą<br />

są jednostki podstropowe, zalecane w lokalach usługowych<br />

i przychodniach lekarskich. Generuję duży zasięg<br />

strumienia chłodnego powietrza idealny do klimatyzowania<br />

długich pomieszczeń takich jak poczekalnie. Nie<br />

wymagają sufi tu podwieszanego i oferują bardzo szeroki<br />

zakres wydajności.<br />

Wszystkie osoby zainteresowane zakupem jednostek Split<br />

zapraszam do kontaktu z fi rmą Lindab. W oparciu o Państwa<br />

projekt dobierzemy optymalne rozwiązanie z szerokiego<br />

asortymentu marek Mistral, Galanz i Samsung, dostępnego<br />

w naszej ofercie.<br />

52<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 2 i 3.<br />

Nowoczesne klimatyzatory nie tylko schładzają, ale i ogrzewają lokale.<br />

Klimatyzatory kanałowe<br />

Wbudowuje się je w strop, dzięki czemu<br />

w pomieszczeniu widać tylko kratki,<br />

którymi powietrze napływa do wnętrza,<br />

a nie całe urządzenie. Przy tego<br />

typu urządzeniach możliwe jest jednoczesne<br />

klimatyzowanie kilku pomieszczeń,<br />

kierując do nich powietrze o odpowiednich<br />

parametrach (za pomocą<br />

odpowiednich kanałów). Temperatura<br />

nawiewanego powietrza ustawiana<br />

jest jako średnia ze wszystkich pomieszczeń,<br />

a powietrze rozprowadzane<br />

jest bardzo dokładnie i równomiernie<br />

w całym pomieszczeniu.<br />

System multisplit<br />

Na koniec pozostaje nam jeszcze system<br />

multisplit – rozwiązanie, które<br />

umożliwia stworzenie rozbudowanego<br />

zespołu klimatyzującego kilka pomieszczeń<br />

jednocześnie. Jedna jednostka<br />

zewnętrzna podłączona jest do kilku<br />

jednostek wewnętrznych. Jest to ten<br />

rodzaj instalacji, na który warto się zdecydować<br />

już podczas projektowania<br />

domu lub na etapie jego budowy.<br />

Czym wyróżnia się ten system? Otóż<br />

w tym wypadku stosuje się klimatyzatory<br />

kanałowe. Powietrze do pomieszczeń<br />

rozprowadzane specjalnymi kanałami,<br />

zakończonymi anemostatami na ścianie,<br />

w podłodze lub sufi cie.<br />

Fot. ZYMETRIC<br />

Fot. DAIKIN<br />

Fot. DAIKIN<br />

Fot. 4.<br />

Najnowsze systemy klimatyzacji można wykorzystać również w zimne dni do utrzymania optymalnego klimatu wewnątrz pomieszczeń.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

53

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 5. Jednostkę zewnętrzną instalujemy zazwyczaj całkiem na zewnątrz, choć w ostateczności<br />

może się ona znaleźć na dobrze wentylowanym strychu, czy nawet w innym przewiewnym<br />

pomieszczeniu, w którym wydobywające się gorąco i hałas nie będą zakłócać spokoju<br />

lokatorów.<br />

Fot. ZYMETRIC<br />

Montaż<br />

Montaż klimatyzatora typu split staje się<br />

coraz bardziej prosty. Jego jednostka<br />

wewnętrzna powinna być usytuowana<br />

tak, żeby chłodne powietrze skutecznie<br />

rozchodziło się po pomieszczeniu. Jednostkę<br />

zewnętrzną instalujemy zazwyczaj<br />

całkiem na zewnątrz, choć w ostateczności<br />

może się ona znaleźć na dobrze wentylowanym<br />

strychu, czy nawet w innym<br />

przewiewnym pomieszczeniu, w którym<br />

wydobywające się gorąco i hałas nie<br />

będą zakłócać spokoju lokatorów. Jednocześnie<br />

obie jednostki warto zaplanować<br />

na tyle blisko siebie, aby długość rurek<br />

była wystarczająca. Nie ma znaczenia, która<br />

z jednostek będzie wyżej. Kolejnym etapem<br />

montażu jest odpowietrzanie, które<br />

zazwyczaj stanowi największy problem.<br />

Odpowietrzenie układu chłodniczego<br />

wymaga bowiem zastosowania pompy<br />

próżniowej z odpowiednim zestawem<br />

manometrów. Proces ten służy temu, by<br />

usunąć z parownika (wymiennik ciepła jednostki<br />

wewnętrznej) powietrze i zawartą<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Czy w obrębie jednej instalacji klimatyzacyjnej możemy<br />

wykorzystać różne rodzaje jednostek wewnętrznych<br />

(naścienne, podsufitowe, przypodłogowe, kasetonowe, itp.)?<br />

Marcin Jaworski, Product Manager w fi rmie Zymetric Sp. z o.o.<br />

Czołowi producenci systemów klimatyzacji na świecie<br />

przygotowują rozwiązania pozwalające zaspokoić potrzeby<br />

najbardziej wymagających klientów. Systemy klimatyzacyjne<br />

typu Multisplit i VRF charakteryzują się możliwością<br />

zastosowania w jednym układzie chłodniczym różnych<br />

typów jednostek wewnętrznych. W połączeniu z faktem,<br />

że oba te systemy umożliwiają podłączenie wielu jednostek<br />

wewnętrznych do jednej jednostki zewnętrznej,<br />

pozwala to na elastyczne dopasowanie instalacji do każdego<br />

typu budynku, czy przeznaczenia klimatyzowanych<br />

pomieszczeń. Odpowiednim przykładem obiektu, w którym<br />

wymagane jest zróżnicowanie typów jednostek wewnętrznych<br />

w obrębie jednego układu chłodniczego jest<br />

hotel. Pokoje hotelowe najczęściej obsługiwane są za pomocą<br />

klimatyzatorów kanałowych, ze względu na możliwość<br />

ukrycia ich w sufi cie podwieszonym, przez co pozostają<br />

niewidoczne dla osób przebywających w tych<br />

pomieszczeniach. W ofercie Midea są urządzenia dedykowane<br />

do obiektów hotelowych, które charakteryzują się<br />

bardzo cichą pracą. W restauracji hotelowej, czy lobby najczęściej<br />

wykorzystuje się klimatyzatory kasetonowe oraz<br />

podstropowe, zapewniające równomierne i szybkie chłodzenie.<br />

Inne, mniejsze pomieszczenia mogą być wyposażone<br />

w klimatyzatory ścienne, które w związku z szerokim<br />

wyborem paneli, można w łatwy sposób wkomponować<br />

w wystrój wnętrz. Zaś dzięki bogatej ofercie systemów<br />

sterowania – indywidualnego i centralnego – możliwe<br />

jest dogodne zarządzanie jednostkami wewnętrznymi.<br />

Systemy pozwalające na podłączenie kilku jednostek<br />

wewnętrznych w jednym układzie będą również bardziej<br />

energooszczędne, w porównaniu do zastosowania<br />

osobnych układów typu split. Jedna jednostka zewnętrzna<br />

to również znaczna oszczędność miejsca montażu<br />

na elewacji czy dachu.<br />

54<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

w nim wodę (wilgoć). Substancje te są<br />

bowiem niepotrzebne a wręcz szkodliwe<br />

dla pracy klimatyzatora.<br />

Korzyści<br />

Montaż klimatyzatorów typu split daje naszym<br />

klientom szereg korzyści. To doskonały<br />

sposób na poprawę ich funkcjonowania<br />

podczas chłodnych lub upalnych<br />

dni. Kolejną zaletą nowoczesnych klimatyzatorów<br />

jest możliwość usuwania przez<br />

nie wilgoci z pomieszczeń lub, przeciwnie,<br />

nawilżania ich. Przy zakupie klimatyzatora<br />

dla naszej klienteli warto też sprawdzić<br />

prędkość przepływu powietrza – i wybrać<br />

taki, aby klient nie czuł podmuchów<br />

zimnego lub ciepłego nawiewu. W zależności<br />

od zasobności portfela można wybrać<br />

klimatyzatory z opcją inwerterową<br />

lub tańsze, zwyczajne z opcją ON/OFF.<br />

Warto jednak zainwestować w to pierwsze<br />

rozwiązanie – ponieważ szybko nam<br />

się zwróci – urządzenia z inwerterem<br />

charakteryzują się niskim poborem energii<br />

elektrycznej, dzięki nowoczesnej sprężarce,<br />

która płynnie reguluje wydajność.<br />

Instalując klimatyzator typu split należy<br />

wziąć pod uwagę, że klimatyzator sterowany<br />

pilotem musi być zainstalowany<br />

w odległości przynajmniej 1 metra od odbiorników<br />

takich jak radio czy telewizor,<br />

jak również w podobnej odległości od<br />

urządzeń grzewczych i zasilanych łatwopalnym<br />

gazem.<br />

Fot. DAIKIN<br />

Fot. 6. Jednostki Split w pomieszczeniach mieszkalnych są montowane w dobrze<br />

widocznych miejscach przez co stają się istotnym elementem wystroju wnętrz. Poza danymi<br />

technicznymi warto zwrócić również uwagę na ich design.<br />

Idzie nowe<br />

Najnowsze klimatyzatory typu split<br />

mają w swoim zakresie zaawansowane<br />

funkcje takie jak możliwość zdalnego<br />

sterowania urządzeniami z dowolnego<br />

miejsca za pośrednictwem aplikacji,<br />

sieci lokalnej lub Internetu. Dzięki temu<br />

są one zawsze pod kontrolą. Na rynku<br />

są też już dostępne takie urządzenia,<br />

Fot. 7. Możliwość zdalnego sterowania urządzeniem znacznie podnosi komfort jego<br />

stosowania.<br />

Fot. LINDAB<br />

które automatycznie dostosowują temperaturę<br />

do preferencji użytkownika,<br />

opcja ta polega na wydmuchiwaniu<br />

powietrza w inne obszary niż te, w jakich<br />

przebywa nasz klient. Pozwala to<br />

zapobiegać niechcianym przeciągom<br />

oraz sprzyja oszczędzaniu energii. Doskonale<br />

sprawdza się tez możliwość<br />

automatycznego wyłączenia klimatyzatora<br />

lub też przełączenia go na tryb ekonomiczny<br />

w momencie, kiedy żaden<br />

człowiek nie przebywa w klimatyzowanym<br />

pomieszczeniu. Warto także pokusić<br />

się o urządzenie z funkcją osuszania<br />

i nawilżania. No i postawić na wysoką<br />

energetyczna efektywność na poziomie<br />

A +++, co gwarantuje naszym klientom<br />

niskie rachunki za energię. Podsumowując,<br />

nie istnieją nowoczesne wnętrza,<br />

w których nie dałoby się zainstalować<br />

klimatyzatorów typu split. Dotyczy to<br />

zarówno lokali użytkowych, jak i przemysłowych.<br />

Split zwiększa komfort<br />

użytkowania każdego pomieszczenia,<br />

usprawnia pracę, sprzyja odpoczynkowi<br />

i, przy odpowiednim użytkowaniu,<br />

nie naraża naszych klientów na przeziębienia<br />

czy infekcje bakteryjne.<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

55

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Sposoby odprowadzania skroplin<br />

z instalacji klimatyzacyjnych<br />

Instalacje klimatyzacyjne poprzez osuszanie powietrza wewnętrznego<br />

generują spore ilości wykraplającej się wody, która wymaga<br />

odprowadzenia do instalacji kanalizacyjnej. Odprowadzenie skroplin<br />

można realizować na dwa podstawowe sposoby, przy czym nie jest<br />

obojętne, który z nich zostanie zastosowany. Wybór metody musi być<br />

optymalny i wynikać z indywidualnych uwarunkowań każdej instalacji.<br />

Skropliny to efekt wykraplania<br />

się wilgoci w wymienniku ciepła<br />

wewnątrz klimatyzatora, a ich<br />

ilość (objętość) wzrasta w miarę<br />

wzrostu wilgotności i temperatury<br />

w danym pomieszczeniu.<br />

Zgromadzona wilgoć zbiera<br />

się na tackach umieszczonych<br />

pod wymiennikiem, skąd usuwana<br />

jest dwoma sposobami<br />

– poprzez przepompowanie jej<br />

specjalistyczną instalacją wyposażoną<br />

w pompkę skroplin<br />

lub poprzez samoczynny spływ<br />

w dół dzięki sile grawitacji.<br />

Dwie główne metody<br />

odprowadzania skroplin<br />

Odprowadzenie kondensatu<br />

wody z wykorzystaniem grawitacji<br />

sprowadza się do poprowadzenia<br />

instalacji w dół pod<br />

takim kątem, by woda wypływała<br />

samoistnie. Optymalny<br />

kąt spadku względem płaszczyzny<br />

podłogi wynosi 1 do 2 stopni<br />

w przeliczeniu na 1 metr<br />

bieżący. Takie rozwiązanie ma<br />

uzasadnienie w przypadku niewielkich<br />

systemów klimatyzacyjnych,<br />

w których klimatyzator<br />

i miejsce odpływu skroplin<br />

znajdują się blisko siebie i dotyczy<br />

z reguły naściennych klimatyzatorów<br />

typu SPLIT i MUL-<br />

TISPLIT. W ich przypadku rurka<br />

odpływowa (wąż odpływowy)<br />

z reguły poprowadzona jest z dolnego<br />

rogu urządzenia (prawego lub<br />

lewego). Gdy instalacja złożona jest<br />

z klejonych na zimno sztywnych rurek<br />

1/2’, 3/4’ lub 1’ – często wpuszczanych<br />

w ściany dzięki wykorzystaniu wykutych<br />

bruzd – duży spadek nie jest wymagany,<br />

ponieważ ich powierzchnia<br />

wewnętrzna jest bardzo gładka i zapobiega<br />

gromadzeniu się zanieczyszczeń.<br />

Ponadto sztywne, klejone rurki<br />

dają dużo swobody w zakresie ich<br />

formowania i podłączania do odpływów<br />

lub łączenia z syfonami. Te cechy<br />

stanowią o ich przewadze względem<br />

elastycznych rurek lub węży odpływowych.<br />

W sytuacji, gdy zastosowane<br />

zostają elastyczne rurki zbrojone,<br />

należy zadbać o mocny spadek<br />

(1º – 2º / 1 mb), gdyż ich powierzchnia<br />

wewnętrzna nie jest gładka i sprzyja<br />

gromadzeniu się zanieczyszczeń blokujących<br />

przepływ skroplin. Ma to<br />

kolosalne znaczenie, gdyż instalacja<br />

odprowadzenia skroplin grawitacyjnie<br />

jest układem pozbawionym jakiegokolwiek<br />

zwiększonego ciśnienia.<br />

Większe instalacje klimatyzacyjne wymagają<br />

zastosowania drugiej metody,<br />

z wykorzystaniem pompek skroplin<br />

poddających wodę ciśnieniu zmuszającemu<br />

ją do pokonania oporu przepływu<br />

i działania grawitacji – szczególnie<br />

w sytuacjach, gdy wodę trzeba wypompować<br />

w górę lub poziomo na większą<br />

Fot. 1. Pompki skroplin, na które składa się moduł z pływakiem, moduł sterujący oraz sama<br />

pompka są dziś bardzo niewielkimi urządzeniami.<br />

Fot: Iglotech<br />

56<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot: Iglotech<br />

Problemem może też być sam montaż<br />

pompki – koniecznie w odległości około<br />

50 cm od komory z pływakiem – gdyż<br />

z reguły nie mieści się wewnątrz obudowy<br />

jednostki głównej i musi ona zostać<br />

zamontowana na zewnątrz i w jakiś<br />

sposób zamaskowana. To oznacza konieczność<br />

kolejnej inwestycji w maskujące<br />

korytka, które trzeba właściwie<br />

dopasować do pompki i całej instalacji,<br />

jednak rozwiązaniem może się okazać<br />

oferta coraz większej liczby producentów,<br />

w postaci serii gotowych zestawów<br />

pompek skroplin zaopatrzonych<br />

już we własną, kompatybilną listwę<br />

montażowo-maskującą.<br />

Fot. 2. Pompki skroplin nawet w wersjach „mini” potrafią odprowadzać wodę do 10 metrów<br />

powyżej poziomu na którym się znajdują lub w poziomie na odległość 60-70 metrów.<br />

odległość. Ujściem dla wypompowanych<br />

skroplin może być pion instalacji<br />

kanalizacyjnej, jak też zewnętrzny grunt.<br />

Pompki skroplin, na które składa się moduł<br />

z pływakiem, moduł sterujący oraz<br />

sama pompka – są dziś bardzo niewielkimi<br />

urządzeniami i nawet w wersjach<br />

„mini” potrafi ą odprowadzać wodę<br />

do 10 metrów powyżej poziomu na którym<br />

się znajdują lub w poziomie na odległość<br />

60-70 metrów. Należy pamiętać,<br />

że te parametry wiążą się ze sobą ściśle,<br />

w ten sposób, że im wyższa jest wysokość<br />

tłoczenia, tym mniejsza odległość<br />

tłoczenia w poziomie.<br />

Wadą tej metody odprowadzania<br />

skroplin jest konieczność poniesienia<br />

kosztów, jakie generuje zakup i instalacja<br />

pompy oraz koszty związane<br />

z serwisowaniem i kontrolowaniem<br />

stanu pompy i całej instalacji zamontowanej<br />

na potrzeby odprowadzenia<br />

skroplin. Ponadto należy pamiętać,<br />

że wszystkie pompki generują pewien<br />

hałas. Jest on co prawda słyszalny<br />

tylko wtedy, gdy pompka pracuje,<br />

uruchomiona wskutek napełnienia<br />

komory pływaka, jednak stanowi to<br />

kolejny punkt na korzyść bezgłośnej<br />

metody grawitacyjnej.<br />

Poprawny montaż instalacji<br />

i popełniane przy nim<br />

podstawowe błędy<br />

By instalacja z zastosowaniem pompy<br />

skroplin działała prawidłowo, należy<br />

wpierw dobrać właściwą pompę, gdyż<br />

każdy model posiada inną specyfi kację<br />

techniczną, co oznacza, że każda przepompowuje<br />

wodę na inną wysokość<br />

i na inną odległość przy zróżnicowanej<br />

wydajności (ilość przepompowanych<br />

litrów w ciągu godziny). Jednak zanim<br />

zostanie podjęta decyzja o doborze<br />

pompy, wpierw należy zapoznać się<br />

z dokumentacją techniczną instalacji<br />

klimatyzacyjnej, która powinna wskazywać<br />

na maksymalną ilość skroplin,<br />

jakie generowane są przy określonej<br />

powierzchni chłodnicy i określonych<br />

parametrach powietrza (temperatura<br />

i wilgotność). Właśnie ta informacja<br />

Fot: Iglotech<br />

Fot. 3.<br />

By instalacja z zastosowaniem pompy skroplin działała prawidłowo, należy dobrać właściwą pompę o optymalnej specyfikacji technicznej.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

57

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot: Iglotech<br />

Fot. 4. Nim wybierzemy pompkę warto zapoznać się z dokumentacją techniczną instalacji klimatyzacyjnej, która powinna wskazywać na<br />

maksymalną ilość skroplin, jakie generowane są przy określonej powierzchni chłodnicy i określonych parametrach powietrza.<br />

powinna stanowić bazę dla doboru<br />

właściwej pompy z punktu widzenia<br />

jej wydajności oraz doboru właściwej<br />

średnicy dla rury odpływowej. Warto<br />

też zwrócić uwagę na klasę szczelności<br />

IP. Dotyczy to szczególnie modułów<br />

sterujących, dla których wodoszczelność<br />

(bryzgoszczelność) to sprawa<br />

kluczowa. Inną dodatkową cechą, pożądaną<br />

dla każdej pompki skroplin,<br />

jest zabezpieczenie termiczne, które<br />

uruchamia się w przypadku przegrzania<br />

pompki. Takie rozwiązanie znacznie<br />

zwiększa żywotność urządzenia.<br />

Wadą pompek jest bardzo niewielka<br />

średnica rurek odpływowych, które<br />

z nimi współpracują – często nie więcej<br />

niż 8 mm – co może powodować<br />

ich łatwe zatykanie się. Zanieczyszczenia<br />

z czasem osiadają również wewnątrz<br />

komory pływaka i mogą powodować<br />

jego nieprawidłowe działanie.<br />

Wszystko to wymusza konieczność<br />

dokonywania częstych przeglądów<br />

i serwisowania całej instalacji, gdyż<br />

w przeciwnym razie może dojść do zablokowania<br />

przepływu, lub wylania się<br />

skroplin na podłogę i ścianę. Zaniechanie<br />

czyszczenia całej instalacji lub<br />

zbyt rzadkie jej czyszczenie jest częstym<br />

błędem skutkującym – oprócz<br />

wylania się skroplin – uszkodzeniem<br />

pompki oraz nierzadko pojawieniem<br />

się nieprzyjemnego zapachu.<br />

Innym częstym błędem jest lekko<br />

ukośny – a nie idealnie poziomy<br />

– montaż modułu załączającego<br />

pompkę, lub ustawienie pływaka<br />

w ten sposób, że magnes nie jest skierowany<br />

ku górze. Skutkuje to m.in.<br />

zablokowaniem się pływaka w położeniu<br />

dolnym – wówczas pompka nie<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Jakie błędy są najczęściej popełniane podczas montażu<br />

pompek skroplin?<br />

inż. Mateusz Żylarski, Specjalista ds. Urządzeń Klimatyzacyjnych / Air Conditioners Specialist<br />

Prawidłowy montaż pompy skroplin, choć z pozoru<br />

łatwy w wykonaniu, wymaga od instalatora pełnej<br />

wiedzy i świadomości, w jakich punktach może dojść<br />

do popełnienia błędu. Wśród najczęstszych przyczyn<br />

nieprawidłowego działania takich instalacji mogę wymienić<br />

poniższe:<br />

• zagięcie przewodu odprowadzającego wodę,<br />

• brak zastosowania opasek na łączeniach,<br />

• brak zamontowania odpowietrzenia pływaka,<br />

• nieudrożnienie głównego odpływu,<br />

• zamontowanie pływaka wewnątrz zbiorniczka w odwrotnej<br />

pozycji,<br />

• nieprawidłowe podpięcie zasilania.<br />

Podczas montażu warto upewnić się, że żaden z powyższych<br />

problemów nie został przeoczony. Pozwoli<br />

to znacznie zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować<br />

awaryjność pompki i zapewni jej sprawne działanie.<br />

58<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

dostaje sygnału załączenia się – lub<br />

w położeniu górnym – pompka wówczas<br />

pracuje stale, nawet po wypompowaniu<br />

skroplin. Natomiast przy<br />

odwrotnej pozycji magnesu, pompka<br />

otrzymuje przekłamany sygnał<br />

o poziomie wody, która oczekuje na<br />

wypompowanie. Instalacje z nieprawidłowo<br />

działającym pływakiem<br />

z reguły generują problemy w postaci<br />

wylanych skroplin (zalanie pomieszczenia)<br />

lub uszkodzonej wskutek<br />

przegrzania pompki.<br />

Ważna jest kwestia prawidłowego<br />

pierwszego uruchomienia instalacji<br />

klimatyzacyjnej lub uruchomienia jej<br />

po dłuższym przestoju, np. po okresie<br />

zimowym. Dla układów korzystających<br />

z pompy skroplin nieodzowne<br />

jest zalanie ich wodą dla uniknięcia<br />

pracy na sucho, gdyż spowoduje to<br />

przegrzanie pompki i w konsekwencji<br />

jej uszkodzenie. Taki problem pojawia<br />

się zawsze już przy pierwszym<br />

uruchomieniu, gdy wskutek błędu<br />

instalatora instalacja nie zostaje odpowietrzona<br />

(powietrze z przewodu<br />

tłocznego nie zostaje usunięte). To<br />

bardzo istotne, by instalatorzy rozumieli,<br />

że pompki skroplin są „smarowane”<br />

i chłodzone wodą, którą usuwają.<br />

Należy zadbać, by przewód<br />

Fot: SFA<br />

Fot. 5. Prawidłowo wykonana i regularnie konserwowana instalacja odprowadzenia<br />

skroplin powinna pracować przez wiele lat.<br />

(wąż) wlotowy skroplin zawsze był<br />

wypełniony wodą, co wykluczy zasysanie<br />

powietrza przy każdym uruchomieniu<br />

pompki i uchroni ją od<br />

głośnej i szkodliwej pracy na sucho.<br />

Częstym błędem jest też doprowadzenie<br />

do sytuacji, w której pojawia<br />

się tzw. syfonowanie. Efekt syfonu<br />

występuje wtedy, gdy przewód odprowadzający<br />

kondensat znajduje się<br />

poniżej tacy ze skroplinami. Skropliny<br />

zostają wówczas w całości wyciągnięte<br />

z przewodu poprzez różnicę ciśnień,<br />

co prowadzi do suchego startu<br />

pompki przy załączeniu kolejnego<br />

cyklu odpompowywania skroplin.<br />

Fot: Lindab<br />

Syfonowanie najłatwiej zrozumieć<br />

poprzez obserwację zachowania<br />

wody – na przykład podczas jej wymiany<br />

w akwarium. To „klasyczna” sytuacja,<br />

w której woda wypływa z wężyka,<br />

dopóki jego wylot znajdujący<br />

się poza akwarium, umieszczony jest<br />

poniżej poziomu, na którym znajduje<br />

się jego drugi koniec, tkwiący w wodzie<br />

wewnątrz akwarium – i przestaje<br />

wypływać dopiero po usunięciu całej<br />

wody z akwarium oraz z wężyka, który<br />

wypełnia się powietrzem.<br />

Podsumowanie<br />

Odprowadzenie skroplin z instalacji<br />

klimatyzacyjnych jest realizowane<br />

na dwa główne sposoby. O ile rozwiązanie<br />

tej kwestii metodą grawitacyjną<br />

nie przysparza kłopotu nawet<br />

średnio doświadczonym instalatorom,<br />

o tyle wykorzystanie pompek<br />

do skroplin to już trochę „wyższa<br />

szkoła jazdy”. Szereg czynników ma<br />

wpływ na działanie takiej instalacji<br />

i zignorowanie choćby jednego<br />

z nich może doprowadzić do zalania<br />

pomieszczeń w których znajduje się<br />

instalacja, do uszkodzenia pompki,<br />

lub do pojawienia się nieprzyjemnych<br />

zapachów czy regularnej<br />

głośnej pracy pompki skroplin. Prawidłowo<br />

wykonana i regularnie konserwowana<br />

instalacja odprowadzenia<br />

skroplin powinna pracować przez<br />

wiele lat, nawet przy stopniowym<br />

spadku jej wydajności.<br />

Fot. 6.<br />

Ujściem dla wypompowanych skroplin może być pion instalacji.<br />

Łukasz Lewczuk<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

59

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

LG prezentuje zupełnie nowe rozwiązanie systemu<br />

VRF – MULTI V 5 ze sprężarką Ultimate Inverter<br />

Nowy system wyposażony<br />

w technologię Dual<br />

Sensing Control i sprężarkę<br />

Ultimate Inverter<br />

Compressor zapewnia<br />

najwyższą wydajność,<br />

niezawodność i efektywność<br />

energetyczną<br />

PROMOCJA<br />

1 grudnia w Warszawie, 2016<br />

odbyła się polska premiera nowego<br />

rozwiązania systemu ze<br />

zmiennym przepływem czynnika<br />

chłodniczego (VRF) MULTI V 5.<br />

Najnowsze urządzenie z serii LG<br />

MULTI V przesuwa granice w jeszcze<br />

bardziej usprawnioną funkcjonalność<br />

optymalizując efektywność<br />

energetyczną i maksymalnie<br />

zwiększając komfort użytkownika.<br />

MULTI V 5 jest wyposażony w innowacyjną<br />

technologię Dual Sensing<br />

Control, która monitoruje poziom<br />

temperatury i wilgotności, aby<br />

efektywnie zarządzać chłodzeniem<br />

i ogrzewaniem. Dzięki sprężarce<br />

inwerterowej LG Ultimate Inverter<br />

oraz wysokowydajnym jednostkom zewnętrznym<br />

system MULTI V 5 stanowi doskonałe<br />

i niezawodne rozwiązanie do kontroli<br />

warunków otoczenia.<br />

„Jesteśmy niezwykle dumni z MULTI V 5,<br />

naszego nowego fl agowego rozwiązania<br />

dla systemów klimatyzacji”, powiedział<br />

Jarosław Jóźwiak, Dyrektor Działu<br />

Klimatyzacji LG Electronics Polska. „Nasza<br />

5. generacja systemu VRF realizuje szereg<br />

innowacyjnych technologii, które<br />

oferują klientom niezrównaną efektywność<br />

energetyczną i komfort. To wiodące<br />

w branży rozwiązanie znacznie przybliża<br />

naszym klientom zaawansowaną technologię<br />

kontroli klimatu oraz zapewnia<br />

znaczne oszczędności podczas eksploatacji,<br />

a także jeszcze większy komfort.”<br />

Kontrola Dual Sensing<br />

Jedną z najbardziej imponujących cech<br />

LG MULTI V 5 jest sterowanie Dual Sensing,<br />

które wspomaga system klimatyzacji<br />

w bardzo dokładnej ocenie warunków<br />

klimatycznych. W przeciwieństwie do konwencjonalnych<br />

klimatyzatorów, które rejestrują<br />

tylko temperaturę, MULTI V 5 mierzy<br />

wartości temperatury i wilgotności dla<br />

warunków wewnętrznych i zewnętrznych.<br />

Taka wszechstronna analiza wielu<br />

czynników klimatycznych pomaga w precyzyjnym<br />

ustaleniu parametrów pracy, co<br />

pozwala osiągnąć optymalną efektywność<br />

energetyczną oraz maksymalny poziom<br />

komfortu w pomieszczeniu.<br />

Wydajne systemy, jak inteligentne sterowanie<br />

obciążeniem Smart Load Control,<br />

umożliwiają sterowanie temperaturą<br />

czynnika chłodniczego rozprowadzanego<br />

z jednostek zewnętrznych zwiększając<br />

efektywność energetyczną o 15% do 31%<br />

w zależności od wilgotności otoczenia.<br />

W przypadku niskich zysków ciepła standardowe<br />

systemy VRF pracują w sposób<br />

nieciągły włączając się i wyłączając, co<br />

prowadzi do dyskomfortu użytkowników<br />

ze względu na wahania temperatury<br />

w pomieszczeniu. Urządzenia MULTI V 5<br />

wyposażono w funkcję komfortowego<br />

chłodzenia wspomaganą kontrolą Dual<br />

Sensing, która w przypadku niskich zysków<br />

ciepła w pomieszczeniach nie przerwa<br />

pracy klimatyzatora, lecz podnosi<br />

temperaturę powietrza nawiewanego<br />

przez wzrost temperatury odparowa-<br />

60<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Wysokowydajna<br />

jednostka zewnętrzna<br />

Innowacyjny, oparty na technologii<br />

biomimetycznej wentylator, 4-stronny<br />

wymiennik ciepła oraz zwiększona wydajność<br />

sprężarki pozwoliły na stworzenie<br />

pojedynczej jednostki zewnętrznej<br />

o wydajności 26 HP (72,8 kW). Wykorzystując<br />

badania prowadzone na Wydziale<br />

Inżynierii Mechanicznej i Kosmicznej Państwowego<br />

Uniwersytetu w Seulu, inżynierowie<br />

pracujący nad MULTI V 5 podczas<br />

projektowania wentylatora inspirowali<br />

się unikalnym kształtem płetw wieloryba<br />

(humpbacka). Dzięki temu wentylator<br />

z zaawansowanymi rozwiązaniami biomimetycznymi<br />

znacznie zwiększył swoją<br />

wydajność nawiewu przy zachowaniu<br />

niskiego poziomu hałasu.<br />

Fot. 1. Fot. 2.<br />

nia czynnika chłodniczego, utrzymując<br />

w sposób ciągły komfort użytkowników.<br />

Jednocześnie podniesienie temperatury<br />

odparowania czynnika chłodniczego drastycznie<br />

zwiększa efektywność energetyczną<br />

jednostki zewnętrznej.<br />

Sprężarka inwerterowa<br />

Ultimate Inverter Compressor<br />

Nowa sprężarka inwerterowa LG Ultimate<br />

Inverter Compressor systemu MULTI V 5<br />

oferuje niezrównaną wydajność, niezawodność<br />

i trwałość. Obecny system posiada<br />

ulepszony zakres pracy od 10Hz<br />

do 165Hz, w porównaniu do zakresu<br />

15-150Hz swojego poprzednika. Tak poszerzony<br />

zakres zwiększa efektywność<br />

przy obciążeniu częściowym i umożliwia<br />

MULTI V 5 szybkie osiągnięcie żądanej<br />

temperatury pomieszczenia. System<br />

MULTI V 5 charakteryzuje się udoskonalonym<br />

układem łożysk wykonanym z polimeru<br />

Fot. 3.<br />

PEEK (polieteroeteroketonu) – jednego<br />

z najtwardszych znanych materiałów<br />

o właściwościach samosmarujących, na co<br />

dzień stosowanego w silnikach lotniczych.<br />

Ta wydajna konstrukcja pozwala MULTI V 5<br />

na pracę przez pewien czas zupełnie bez<br />

oleju. Ponadto czujniki inteligentnego zarządzania<br />

olejem systemu MULTI V 5 w czasie<br />

rzeczywistym sprawdzają poziomu oleju<br />

w sprężarce, minimalizując w ten sposób<br />

zbędne operacje odzyskiwania oleju.<br />

Wymiennik ciepła Ocean Black Fin<br />

Opracowane przez LG technologie Ocean<br />

Black Fin oraz Dual Protection – czyli dwuwarstwowa,<br />

antykorozyjna i hydrofilowa,<br />

powłoka wymiennika ciepła, zabezpieczają<br />

urządzenia MULTI V 5 przed substancjami<br />

korozyjnymi, solą, piaskiem, zanieczyszczeniami<br />

przemysłowymi, dzięki<br />

czemu można je stosować w strefach<br />

przybrzeżnych i przemysłowych. Czarna<br />

powłoka wymiennika ciepła Ocean Black<br />

Fin zapobiega gromadzeniu się wody<br />

minimalizując osadzanie się wilgoci. Taki<br />

wzrost trwałości wydłuża żywotność systemu<br />

i obniża koszty konserwacji umożliwiając<br />

wyjątkowo długotrwałe działanie.<br />

Ciągłe grzanie<br />

Funkcję ciągłego grzania opartą dotychczas<br />

na technologii częściowego odszraniania<br />

wymiennika rozwinięto o technologię<br />

opóźnienia odszraniania, która<br />

do oceny warunków wilogotnościowych<br />

powietrza zewnętrznego wykorzystuje<br />

dane pomiarowe z systemu Dual Sensing.<br />

Technologie pozwalają na utrzymanie<br />

komfortowych warunków w pomieszczeniu<br />

w sposób ciągły przy skrajnie niskich<br />

temperaturach powietrza zewnętrznego<br />

oraz redukcję poboru energii elektrycznej.<br />

W przypadku standardowego systemu<br />

VRF energia cieplna w pomieszczeniach<br />

jest tracona poprzez zaprzestanie ich<br />

ogrzewania podczas procesu defrostu<br />

agregatu, a po zakończeniu tego procesu<br />

układ pracuje intensywniej, zużywając<br />

więcej energii elektrycznej, w celu ponownego<br />

wygrzania pomieszczenia. Innowacyjne<br />

rozwiązania stosowane w systemie<br />

MULTI V 5 zapewniają 11% wzrost dziennego<br />

czasu ogrzewania oraz 7% redukcję<br />

poboru energii elektrycznej.<br />

Nowe flagowe rozwiązanie systemu klimatyzacji,<br />

MULTI V 5, będzie dostępne w Polsce<br />

w pierwszym kwartale roku <strong>2017</strong>. •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

61

Dobry klimat w Twoim domu<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

max 82%<br />

<br />

Funkcja <br />

KLASA<br />

<br />

<br />

E N E R G E T Y C Z N A<br />

<br />

<br />

Rekuperator HRU-MinistAir-W-450<br />

Rekuperator HRU-Ergo<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

klasa A<br />

Funkcja <br />

<br />

klasa F7<br />

<br />

<br />

<br />

KLASA<br />

E N E R G E T Y C Z N A<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

klasa A<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ALNOR Systemy Wentylacji Sp. z o.o.<br />

Aleja Krakowska 10<br />

05-552 Wola Mrokowska<br />

Tel.: + 48 22 737 40 00<br />

www.alnor.com.pl

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Smog niech zostanie<br />

za drzwiami<br />

PYTANIA CZYTELNIKÓW<br />

Ostatnio coraz częściej dowiadujemy się, jak bardzo zanieczyszczone jest<br />

powietrze, którym oddychamy. Media donoszą o smogu grożącym już<br />

nie tylko mieszkańcom dużych aglomeracji, ale i ludziom z mniejszych<br />

miast. Ponieważ „odgórnie” nie robi się wiele, aby problem ten rozwiązać,<br />

sami powinniśmy zadbać o to, aby choć w tych miejscach, w których<br />

przebywamy najczęściej mieć warunki zdrowe i komfortowe. Jednym<br />

ze sposobów stworzenia w domu czy biurze strefy czystego powietrza<br />

jest zastosowanie systemów rekuperacji. Jak to zrobić? Poniżej odpowiadamy<br />

na najważniejsze pytania dotyczące tego typu rozwiązań.<br />

1. Czy można zainstalować<br />

system rekuperacji w mieszkaniu<br />

w bloku i czy jest to<br />

uzasadnione?<br />

Paweł Kozyra, manager<br />

w Departamencie Technicznym<br />

Zehnder tłumaczy: „Zacznijmy<br />

od odpowiedzi na drugą<br />

część pytania. Montaż systemu<br />

rekuperacji w mieszkaniu będącym<br />

częścią budynku wielorodzinnego<br />

jest jak najbardziej<br />

uzasadniony. Świeże powietrze<br />

i oszczędność energii na skutek<br />

wykluczenia strat ciepła przez<br />

wentylację grawitacyjną są pożądane<br />

niezależnie od typu<br />

budynku. Niestety, w budownictwie<br />

wielorodzinnym rekuperacja<br />

jest stosowana relatywnie<br />

rzadko. To błąd. Rekuperacja<br />

pozwala na ograniczenie całkowitego<br />

zapotrzebowania na<br />

energię cieplną, zapewnia komfortową<br />

temperaturę przez cały<br />

rok i znacznie poprawia higienę<br />

powietrza w pomieszczeniach.<br />

Właściwie wykonana pozwala<br />

na zapewnienie zdrowego kli-<br />

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA<br />

Tomasz Czamara<br />

Specjalista ds. Central<br />

Wentylacyjnych<br />

LINDAB<br />

Magdalena Skórska<br />

Projektant instalacji<br />

sanitarnych<br />

PRO-VENT<br />

matu oraz zapobiega osadzaniu się<br />

pleśni na ścianach pomieszczeń wilgotnych.<br />

Wszystko to wpływa bezpośrednio<br />

na zdrowie mieszkańców.”<br />

Tomasz Czamara, Specjalista ds. Central<br />

Wentylacyjnych Lindab dodaje:<br />

„Montaż systemu rekuperacji w mieszkaniach<br />

w bloku z technicznego punktu<br />

widzenia jest oczywiście możliwy.<br />

Paweł Kozyra<br />

Manager w Departamencie<br />

Technicznym<br />

ZEHNDER<br />

Zanim jednak zdecydujemy się na ten<br />

krok warto zatroszczyć się o konsultację<br />

z zarządcą budynku. Jest to niezbędne,<br />

ponieważ nasza inwestycja<br />

musi uwzględniać działanie istniejącego<br />

systemu wentylacji budynku i być<br />

wykonana tak, aby nie zakłócać jego<br />

pracy. Ważne jest także to, że w systemie<br />

rekuperacji potrzebujemy czerpać<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

63

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 1. Dobry rekuperator to korzyści wynikające z oszczędności na ogrzewaniu.<br />

Dodatkowym atutem jest czyste przefiltrowane powietrze, co wpływa na komfort<br />

w pomieszczeniu.<br />

świeże powietrze z zewnątrz oraz wyrzucać<br />

powietrze zużyte na zewnątrz,<br />

co wiąże się z wykonaniem czerpni<br />

i wyrzutni na elewacji – takie prace<br />

wymagają zgody właściciela budynku.<br />

Należy również pamiętać, że budowa<br />

kanałów wentylacyjnych wymaga<br />

miejsca – przewody trzeba nie tylko<br />

poprowadzić, ale i zabudować. Kolejnym<br />

krokiem jest rezygnacja z tradycyjnej<br />

wentylacji grawitacyjnej, która<br />

wymaga najmniej pracy – trzeba<br />

po prostu zaślepić dostęp do starych<br />

kominów wentylacyjnych.”<br />

2. Jakie czynności modernizacyjne<br />

są wymagane jeśli planujemy instalację<br />

rekuperacji w istniejącym<br />

już domu?<br />

Magdalena Skórska, projektant instalacji<br />

sanitarnych fi rmy PRO-VENT: „Po<br />

pierwsze należy zrezygnować z istniejącego<br />

rozwiązania wentylacji w budynku.<br />

Jeżeli budynek jest wentylowany<br />

w sposób grawitacyjny trzeba zaślepić<br />

wszystkie istniejące kanały wentylacji<br />

grawitacyjnej. Należy przewidzieć miejsce<br />

montażu centrali wentylacyjnej,<br />

czerpni oraz wyrzutni powietrza zachowując<br />

przy tym zasady zgodne z Warunkami<br />

Technicznymi jakim powinny<br />

odpowiadać budynki i ich usytuowanie.<br />

Ostatnim elementem jest wyznaczenie<br />

trasy i montaż kanałów wentylacyjnych<br />

o odpowiednich wielkościach<br />

i odpowiednio zaizolowanych. W tym<br />

przypadku należy się liczyć z dość<br />

poważnym remontem domu. Żeby<br />

wszystko miało sens to dom, który ma<br />

być objęty systemem rekuperacji powinien<br />

być poddany (o ile wcześniej nie<br />

był) termomodernizacji. Czyli mówiąc<br />

prosto: system rekuperacji ma sens<br />

w nowoczesnym, energooszczędnym<br />

i szczelnym budynku.”<br />

Fot. 2.<br />

Fot. LINDAB<br />

Centrala zamontowana w kotłowni.<br />

3. Czy w każdym pomieszczeniu musi<br />

być kratka nawiewna i wywiewna?<br />

Nie jest to konieczne. Wentylacja budynku<br />

ma mieć charakter ukierunkowany<br />

i odbywa się od pomieszczeń czystych<br />

do brudnych. To oznacza, że elementy<br />

nawiewne lokalizujemy w pomieszczeniach<br />

typu salon, sypialnia, pokoje gościnne,<br />

a wywiewne – w garderobach,<br />

łazienkach, toaletach, kuchni, itp. Nie<br />

ma potrzeby zwiększać nakładów inwestycyjnych<br />

na montaż zbyt dużej liczby<br />

kanałów wentylacyjnych oraz nawiewników<br />

i wywiewników. Ważną kwestią<br />

jest aby umożliwić przepływ powietrza<br />

wentylacyjnego między pomieszczeniami.<br />

Aby tego dokonać można<br />

na przykład podciąć drzwi wewnętrzne<br />

przy podłodze zachowując przestrzeń<br />

min. 1,5 cm między nimi a wykończeniem<br />

podłogi. W ten sposób powietrze<br />

wentylacyjne bez większych przeszkód<br />

pokona trasę między nawiewnikiem,<br />

a wywiewnikiem, nawet jeżeli będą<br />

one zlokalizowane w innych pomieszczeniach.<br />

4. Jak powinna być doprowadzona<br />

instalacja wentylacji do kotłowni?<br />

Czy są na to specjalne normy?<br />

Sposób wentylowania pomieszczenia<br />

kotłowni jest ściśle związany z rodza-<br />

Fot. PRO-VENT<br />

64<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 3. Od sposobu użytkowania pomieszczeń zależy ilość drobin kurzu, jakie do<br />

nich przenikają. Należy dopasować program przeglądów instalacji i jej czyszczenie do<br />

faktycznego poziomu obciążenia obiektu.<br />

jem i mocą źródła ciepła, powinien<br />

więc być dostosowany do wymagań<br />

technicznych pieca. Musi być oczywiście<br />

zgodny z obowiązującymi przepisami.<br />

5. Czy budynek z rekuperacją może<br />

być ogrzewany przez kominek<br />

z instalacją dystrybucji gorącego<br />

powietrza?<br />

Oczywiście, takie rozwiązanie jest możliwe.<br />

Co więcej – te systemy można<br />

połączyć tak, aby pracowały wydajniej,<br />

jest to jednak rozwiązanie dopuszczalne<br />

jedynie wtedy gdy kominek pełni<br />

funkcję wspomagania podstawowego<br />

źródła grzewczego i zagwarantuje się<br />

w tym systemie brak możliwości cofnięcia<br />

się gorącego powietrza do centrali<br />

wentylacyjnej.<br />

Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie<br />

niezależnego od wentylacji<br />

układu kanałów rozprowadzających<br />

powietrze kominkowe.<br />

Cały system ogrzewania nadmuchowego<br />

– w tym ilości powietrza, średnice<br />

kanałów, usytuowanie nawiewników<br />

i wywiewników – projektuje się<br />

niezależnie od wymogów wentylacji,<br />

a wentylacja mechaniczna nawiewnowywiewna<br />

powinna być tak zbilansowana,<br />

aby zapewnić więcej powietrza<br />

nawiewanego niż wyciąganego.<br />

6. Czy konieczne jest wsparcie wentylacji<br />

z odzyskiem ciepła inną formą<br />

wentylacji np. przewietrzania<br />

budynku?<br />

Dobrze zaprojektowany i wykonany<br />

system wentylacji mechanicznej nie<br />

potrzebuje wsparcia przez inny system<br />

wentylacji czy przewietrzanie. Dodatkowy<br />

system może wręcz zaburzyć jego<br />

pracę. Wydawać by się mogło, że przewietrzenie<br />

może być potrzebne, gdy<br />

w pomieszczeniach znajdzie się więcej<br />

ludzi. Aby uniknąć takich sytuacji system<br />

wentylacji mechanicznej powinien<br />

być dobrany tak, aby przez większą<br />

część czasu mógł pracować na II lub<br />

Fot. 4.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

Pod centralą widoczny odpływ skroplin.<br />

PAMIĘTAJ!<br />

Nie wolno uruchamiać nowo zabudowanego<br />

systemu rekuperacji<br />

w niedokończonym domu!<br />

W obiekcie, w którym nadal trwają<br />

prace budowlane czy wykończeniowe<br />

unoszący się kurz dostanie<br />

się do rur i samego rekuperatora,<br />

powodując ich silne zanieczyszczenie,<br />

które skończyć się może<br />

trwałym uszkodzeniem urządzenia.<br />

Uruchamianie systemu powinno<br />

więc nastąpić wtedy, gdy dom jest<br />

w pełni gotowy do zamieszkania.<br />

III biegu (50% ÷ 75% wydajności maksymalnej).<br />

Daje to zapas mocy na zwiększenie<br />

strumienia powietrza np. podczas<br />

imprezy rodzinnej czy większego<br />

spotkania w biurze.<br />

7. Czy każdy rekuperator może<br />

współpracować z pompą ciepła?<br />

Paweł Kozyra, manager w Departamencie<br />

Technicznym Zehnder wyjaśnia:<br />

„Teoretycznie – tak. W praktyce należy<br />

pamiętać jednak o tym, że sens zastosowania<br />

pompy ciepła jest warunkowany<br />

jakością budynku – jej ekonomiczna<br />

praca jest możliwa tylko w domu o dobrej<br />

izolacji i małych stratach ciepła. Przy<br />

montażu pompy ciepła powinno się<br />

uwzględnić rekuperację o jak najwyż-<br />

Fot. PRO-VENT<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

65

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

szej sprawności. Dlatego unikać należy<br />

montażu rekuperatorów o sprawności<br />

mniejszej niż 90%, który to poziom jest<br />

właściwy dla nowoczesnych urządzeń<br />

z wymiennikami krzyżowo-przeciwprądowymi.„<br />

Fot. LINDAB<br />

8. Czy uruchomienie rekuperacji<br />

w nowo powstałym budynku na<br />

etapie wykańczania go przyspieszy<br />

osuszanie ścian i wylewek?<br />

Nie wolno uruchamiać nowo zabudowanego<br />

systemu rekuperacji w niedokończonym<br />

domu! Do suszenia budynku<br />

służą odpowiednie maszyny<br />

– nagrzewnice i osuszacze dostępne<br />

w każdej większej wypożyczalni sprzętu<br />

budowlanego. Pamiętajmy – w obiekcie,<br />

w którym nadal trwają prace budowlane<br />

czy wykończeniowe unoszący się kurz<br />

dostanie się do rur i samego rekuperatora,<br />

powodując ich silne zanieczyszczenie,<br />

które skończyć się może (i to z dużą dozą<br />

pewności) trwałym uszkodzeniem urządzenia.<br />

System rekuperacji służy higienie<br />

powietrza – to nie odkurzacz. Uruchamianie<br />

systemu powinno więc nastąpić<br />

wtedy, gdy dom jest w pełni gotowy<br />

do zamieszkania.<br />

Fot. 5. Dobrze zaprojektowany i wykonany system wentylacji mechanicznej nie<br />

potrzebuje dodatkowego wsparcia przez inny system wentylacji.<br />

9. Czy praca rekuperatora wymaga<br />

podłączenia go do kanalizacji<br />

w celu odprowadzenia skroplin?<br />

Tomasz Czamara, Specjalista ds. Central<br />

Wentylacyjnych Lindab wyjaśnia: „Rekuperator<br />

wymaga podłączenia odprowadzania<br />

skroplin do kanalizacji tylko<br />

w przypadku, jeżeli jego zasada działania<br />

powoduje wytwarzanie kondensatu.<br />

Do tego typu urządzeń należą rekuperatory<br />

z wymiennikami płytowymi<br />

krzyżowymi oraz przeciwprądowymi.<br />

W przypadku rekuperatorów z wymiennikiem<br />

obrotowym nie podłączamy odprowadzenia<br />

skroplin ponieważ nie są<br />

one generowane.”<br />

Fot. 6. Świeże powietrze i oszczędność energii na skutek wykluczenia strat ciepła przez<br />

wentylację grawitacyjną to potrzeby właściwe dla każdego typu budynku.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

10. W jaki sposób serwisuje się przewody<br />

wentylacyjne? Czy trzeba je<br />

czyścić?<br />

Przewody wentylacyjne, skrzynki rozprężne<br />

i rekuperatory tłoczą ogromne<br />

ilości powietrza. Od sposobu użytkowania<br />

pomieszczeń zależy ilość drobin<br />

kurzu, jakie do nich przenikają. Należy<br />

dopasować program przeglądów instalacji<br />

i jej czyszczenie do faktycznego<br />

poziomu obciążenia obiektu.<br />

Czyszczenie rur ze stali nie jest niemożliwe,<br />

ale dosyć trudne. Natomiast<br />

prawie niemożliwe jest czyszczenie rur<br />

elastycznych – ich zabrudzenie wiąże<br />

się często z kosztowna wymianą. Są<br />

to wprawdzie elementy tanie i proste<br />

w zabudowie, ale ich wymiana wiąże<br />

się z kosztownym i uciążliwym otwieraniem<br />

ścian i ich ponowną zabudową.<br />

Najprostsze jest serwisowanie przewodów<br />

z tworzyw sztucznych o strukturze<br />

„ośmiornicy”, w której bez jakichkol-<br />

66<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

Fot. 7.<br />

Rozprowadzenie kanałów w suficie podwieszanym.<br />

Fot. PRO-VENT<br />

Fot. 9. Planując lokalizację<br />

prowadzenia systemu dystrybucji<br />

powietrza warto wziąć pod uwagę<br />

rozwiązania systemowe, zapewniające<br />

poprawne i nieuciążliwe zastosowanie<br />

wydajnego systemu.<br />

Fot. ZEHNDER<br />

wiek kształtek łączony jest usytuowany<br />

koło rekuperatora rozdzielacz i punkty<br />

końcowe (w pokojach, kuchniach itd.).<br />

W tych systemach wystarczy z jednej<br />

strony wprowadzić wyczystkę, a z drugiej<br />

przyłożyć odkurzacz.<br />

11. Jakie są częste błędy popełniane<br />

przez niedoświadczonych instalatorów<br />

i czym skutkują?<br />

Magdalena Skórska, projektant instalacji<br />

sanitarnych fi rmy PRO-VENT: „Prawidłowo<br />

wykonana instalacja wentylacji<br />

mechanicznej powinna uwzględniać<br />

m.in. estetykę prowadzenia kanałów,<br />

Fot. 8. Powszechnym błędem jest podejście do instalacji w sposób spontaniczny,<br />

bez planu. Instalacja wentylacyjna w domku nie jest skomplikowanym systemem, ale<br />

jak każda inna wymaga projektu lub przynajmniej opartego o bilans powietrza planu<br />

wykonawczego. Bez niego niemożliwa jest regulacja pracy systemu, odbywająca się albo za<br />

pomocą anemostatów, albo wkładów kryzujących na rozdzielaczach.<br />

WAŻNE!<br />

Wentylacja budynku ma mieć charakter<br />

ukierunkowany i odbywać się od<br />

pomieszczeń czystych do brudnych.<br />

To oznacza, że elementy nawiewne<br />

lokalizujemy w pomieszczeniach<br />

typu salon, sypialnia, pokoje gościnne,<br />

a wywiewne – w garderobach, łazienkach,<br />

toaletach, kuchni, itp.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

67

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. PRO-VENT<br />

Fot. 10. Rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych ( faza budowy).<br />

minimalne opory instalacji, niską emisję<br />

hałasu, minimalizację strat ciepła/chłodu<br />

w kanałach, prawidłową lokalizację<br />

centrali wentylacyjnej czy właściwe<br />

zbilansowanie przepływów powietrza.<br />

Zdarza się, że instalatorzy popełnią błędy<br />

skutkujące niedotrzymaniem wyżej<br />

wymienionych założeń.<br />

W kontekście minimalnych oporów<br />

instalacji częstym błędem jest stosowanie<br />

zbyt małych czerpni i wyrzutni<br />

powietrza czy brak montażu skrzynek<br />

rozprężnych za nimi. Skutkuje to<br />

zmniejszeniem wydajności systemu,<br />

wzrostem zużycia energii elektrycznej<br />

oraz generacją dodatkowych hałasów<br />

tłoczenia.<br />

Kolejna sprawa to niewłaściwe usytuowanie<br />

elementów systemu i ich złe dopasowanie.<br />

Aby dźwięki generowane<br />

prze centralę nie przeszkadzały mieszkańcom<br />

sugerujemy montaż urządzeń<br />

z dala od sypialni oraz tak dobierać<br />

kanały wentylacyjne by prędkość przepływającego<br />

powietrza nie przekraczała<br />

3 ÷ 4m/s. Nie powinno się również<br />

montować wyrzutni powietrza<br />

w bliskim sąsiedztwie okien sypialni.<br />

Dobrą praktyką jest stosowanie przepustnic<br />

powietrza przed anemostatem,<br />

najbliżej centrali, w celu zdławienia<br />

wysokiego ciśnienia i zapobieganiu<br />

„szumienia” nawiewnika.”<br />

Fot. ZEHNDER<br />

Fot. 11. Zastosowanie pompy ciepła współpracującej z rekuperatorem jest warunkowane<br />

jakością budynku – ekonomiczna praca jest możliwa tylko w domu o dobrej izolacji<br />

i małych stratach ciepła.<br />

Pamiętajmy – wszystkich błędów da<br />

się uniknąć, gdy system wykonany jest<br />

w oparciu o plan sporządzony przez<br />

fachowca. Niestety, często mamy<br />

do czynienia ze spontanicznym, pozbawionym<br />

planu podejściem do takiej<br />

inwestycji. Wprawdzie instalacja wentylacyjna<br />

w domku nie jest skomplikowanym<br />

systemem, ale jak każda inna<br />

wymaga projektu lub przynajmniej planu<br />

wykonawczego opartego o bilans<br />

powietrza.<br />

Dobrym sposobem na uniknięcie wielu<br />

błędów wynikających ze wspomnianego<br />

wcześniej niedopasowania elementów<br />

jest trzymanie się rozwiązań<br />

systemowych – kluczowi producenci<br />

rozwiązań wentylacyjnych posiadają<br />

komplet rozwiązań niezbędny do wykonania<br />

nawet bardzo skomplikowanych<br />

systemów wentylacyjnych. Pamiętajmy<br />

– koszty poprawiania źle wykonanej<br />

wentylacji mechanicznej mogą znacznie<br />

przekroczyć te, które poniesiemy<br />

stosując dobre i sprawdzone rozwiązania<br />

oraz działając według planu sporządzonego<br />

przez doświadczonego<br />

fachowca.<br />

•<br />

68<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

www.pro-vent.pl<br />

<br />

<br />

Slim<br />

<br />

<br />

Rodzaje central MISTRAL Slim od 300 do 1100 m 3 /h<br />

Sprawność odzysku ciepła MISTRAL Slim 91–84%<br />

Klasa energetyczna A, SFP ~ 0,19 W/(m 3 /h)<br />

Wbudowany 100% szczelny bypass wymiennika w standardzie<br />

Płynna niezależna regulacja wydajności wentylatorów<br />

Wąska obudowa i lekka konstrukcja doskonała w strefach<br />

sufitu podwieszanego<br />

PRO-VENT SYSTEMY WENTYLACYJNE

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Wentylacja w budynkach<br />

energooszczędnych i pasywnych<br />

Budynki energooszczędne i pasywne to obiekty o niskim i bardzo niskim<br />

zapotrzebowaniu na energię. Charakteryzują się dużą szczelnością, znacząco<br />

ograniczonymi stratami ciepła przez przegrody i infiltrację oraz relatywnie<br />

dużymi powierzchniami przeszklenia od strony południowej.<br />

PROMOCJA<br />

Jak w każdym budynku, również<br />

w tego typu obiektach wentylacja<br />

powinna być ciągła, skuteczna<br />

i energooszczędna. W celu maksymalnego<br />

ograniczenia strat<br />

ciepła w skutek wymiany powietrza,<br />

jedynym rozsądnym rozwiązaniem<br />

jest wentylacja mechaniczna<br />

z wysokosprawnym<br />

wymiennikiem (rekuperatorem),<br />

najlepiej wspomagana bezprzeponowym,<br />

płytowym gruntowym<br />

wymiennikiem ciepła.<br />

Wentylacja mechaniczna<br />

Wentylacja w budynkach powinna być<br />

ukierunkowana. Nawiewy należy lokalizować<br />

w pomieszczeniach czystych<br />

(sypialnie, pokoje dzienne, gabinety, itp.)<br />

natomiast wywiewy w tzw. pomieszczeniach<br />

brudnych (łazienki, WC, kuchnie,<br />

garderoby, itp.). Jest to zalecane nie tylko<br />

dla budynków pasywnych czy niskoenergetycznych<br />

– każdy projekt wentylacji<br />

z wymuszonym ruchem powietrza<br />

powinien zakładać przepływ powietrza<br />

z pomieszczeń czystych do brudnych.<br />

Kwestią bardzo istotną dla budynków<br />

pasywnych i niskoenergetycznych jest<br />

natomiast wybór odpowiedniej jednostki<br />

wentylacyjnej.<br />

Centrala wentylacyjna przeznaczona<br />

dla budynków pasywnych i niskoenergetycznych<br />

powinna charakteryzować<br />

się:<br />

• wysokim odzyskiem ciepła (> 80%),<br />

najlepiej z wykorzystaniem wymiennika<br />

przeciwprądowego,<br />

• niskim poborem energii elektrycznej<br />

przez wentylatory,<br />

Rys. 1.<br />

Geo-System połaczenie współpracy GWC i rekuperatora.<br />

70<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

• automatycznym, 100% szczelnym bypassem,<br />

• możliwością płynnej i niezależnej regulacji<br />

wydajności nawiewu i wywiewu,<br />

• możliwością współpracy z GWC.<br />

Dowodem potwierdzającym spełnienie<br />

przez rekuperator wymagań budownictwa<br />

energooszczędnego i pasywnego<br />

jest certyfikat NF40/NF15. Przy wyborze rekuperatora<br />

warto więc sprawdzić czy dana<br />

jednostka ma przyznany ten certyfikat.<br />

Inne przydatne cechy rekuperatora, na które<br />

warto zwrócić uwagę to czynniki związane<br />

z cichą pracą, kompaktową budową<br />

(niewielkie wymiary i waga) oraz rozbudowanymi<br />

możliwościami automatyki.<br />

Bardzo dobrze będą się tu spełniać<br />

centrale MISTRAL PRO, które zaspokoją<br />

potrzeby wentylacyjne i dotyczące<br />

oszczędności nawet najbardziej wymagających<br />

klientów.<br />

Stosowanie w budynkach energooszczędnych<br />

i pasywnych wentylacji<br />

bez odzysku ciepła jest niedopuszczalne.<br />

Brak odzysku ciepła może generować<br />

straty wentylacyjne rzędu<br />

30 kWh na każdy 1 m 3 /h powietrza wentylacyjnego!<br />

Przy zastosowaniu central<br />

MISTRAL PRO (produkcji Pro-Vent) straty<br />

wentylacyjne będą utrzymywane<br />

na minimalnym poziomie, co przynosi<br />

realne korzyści fi nansowe w trakcie eksploatacji<br />

obiektu.<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2. Centrala wentylacyjna ( rekuperator) MISTRAL PRO 400.<br />

Wymiennik płytowy ( GWC) Pro-Vent Geo.<br />

Częstą niewłaściwą praktyką przy projektowaniu<br />

wentylacji mechanicznej<br />

do budynków pasywnych i energooszczędnych<br />

jest minimalizacja ilości<br />

świeżego powietrza wentylacyjnego.<br />

Jednak przy tak niewielkich stratach<br />

wentylacyjnych (przy założeniu współpracy<br />

centrali wentylacyjnej z dedykowanym<br />

gruntowym, płytowym<br />

wymiennikiem ciepła Pro-Vent Geo)<br />

kwestia obniżania ilości powietrza<br />

wentylacyjnego kosztem zdrowia<br />

i komfortu użytkowników wydaje się<br />

być nieuzasadniona. Warto zapoznać<br />

się z wytycznymi zawartymi w normie<br />

PN-EN 15251 odnośnie kwestii komfortu<br />

i sugerowanych ilości powietrza<br />

wentylacyjnego.<br />

Podsumowanie:<br />

W budynkach pasywnych i energooszczędnych<br />

najlepszym kompleksowym<br />

rozwiązaniem, które może<br />

radykalnie ograniczyć straty ciepła<br />

w sezonie grzewczym czy też dostarczyć<br />

darmowy chłód w sezonie letnim<br />

dodatkowo obniżając koszty eksploatacyjne<br />

jest bezprzeponowy przepływ<br />

powietrza wentylacyjnego przez GWC<br />

Pro-Vent Geo i zastosowanie rekuperatora<br />

Mistral Pro z wymiennikiem<br />

przeciwprądowym.<br />

Zastosowanie GWC gwarantuje również<br />

obniżenie ilości bakterii i grzybów<br />

w powietrzu wentylacyjnym co potwierdzają<br />

badania Sanepidu.<br />

Dlatego już na etapie projektu warto<br />

pomyśleć o takim systemowym i całościowym<br />

rozwiązaniu problemu wentylacji<br />

budynku.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

71

R.<br />

NA RYNKU<br />

Przegląd wentylatorów<br />

Producent ALNOR ALNOR<br />

Model DV-ROF-R DV-ROF-V<br />

Przeznaczenie<br />

Parametry techniczne:<br />

Wydajność [m 3 /h] 245–2400 830 –7550<br />

Maksymalny spręż [Pa] 220-550 250-670<br />

Moc [W] 65–220 130–950<br />

Napięcie [V] 230 230/400<br />

Poziom hałasu [dB] 46-65 dB(A) od strony wylotu powietrza 40-62 dB(A) od strony wylotu powietrza<br />

Budowa<br />

Rodzaj obudowy<br />

Obudowa z blachy stalowej ocynkowanej malowana proszkowo,<br />

poziomy wyrzut powietrza<br />

Obudowa z blachy stalowej ocynkowanej, pionowy wyrzut powietrza<br />

Sposób montażu Ustawienie pionowe Ustawienie pionowe<br />

Ułatwienia serwisowe Łatwy demontaż wentylatora Łatwy demontaż wentylatora<br />

Rozwiązania<br />

charakterystyczne<br />

• cicha i wydajna praca w szerokim zakresie przepływu powietrza<br />

• stopień ochrony IP X4<br />

• klasa izolacji uzwojenia B lub F<br />

• cicha i wydajna praca w szerokim zakresie przepływu powietrza<br />

• stopień ochrony IP X4<br />

• klasa izolacji uzwojenia B lub F<br />

Rodzaj wirnika Łopatki wykonane z blachy ocynkowanej, zakrzywione do tyłu Łopatki wykonane z blachy ocynkowanej, zakrzywione do tyłu<br />

Wyposażenie<br />

standardowe<br />

Zabezpieczenie termiczne silnika przed przegrzaniem<br />

Zabezpieczenie termiczne silnika przed przegrzaniem<br />

Wyposażenie<br />

opcjonalne<br />

Sterowanie<br />

Ilość poziomów<br />

regulacji<br />

Dodatkowe akcesoria: podstawy dachowe uniwersalne stalowe<br />

(ocynkowane lub kwasoodporne), podstawy dachowe tłumiące,<br />

tłumiki akustyczne, przepustnice, klapy zwrotne, fi ltry, elastyczne<br />

kołnierze tłumiące, regulatory przepływu VAV<br />

Regulacja bezstopniowa w zakresie 50-100% wydajności<br />

Dodatkowe akcesoria: podstawy dachowe uniwersalne stalowe<br />

(ocynkowane lub kwasoodporne), podstawy dachowe tłumiące,<br />

tłumiki akustyczne, przepustnice, klapy zwrotne, fi ltry, elastyczne<br />

kołnierze tłumiące, regulatory przepływu VAV<br />

Regulacja bezstopniowa w zakresie 50-100% wydajności<br />

Sposób regulacji Regulacja obrotów regulatorem napięciowym DV-REG Regulacja obrotów regulatorem napięciowym DV-REG<br />

Dane handlowe<br />

Okres gwarancji 24 miesiące 24 miesiące<br />

Warunki serwisowe<br />

Certyfikaty Certyfi kat: deklaracja zgodności CE Certyfi kat: deklaracja zgodności CE<br />

Inne<br />

72<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

NA RYNKU R.<br />

Przegląd wentylatorów<br />

HARMANN POLSKA SP. Z O.O. HARMANN POLSKA SP. Z O.O. HELIOS / ISTPOL SP. Z O.O.; EL-TEAM SP. Z O.O.<br />

SENSOVENT DUCT CAPP.P PT RD z wyrzutem poziomym<br />

Wentylacja wywiewna budynków wielorodzinnych Wentylacja wywiewna budynków wielorodzinnych Budynki użyteczności publicznej, szpitale, biura, przemysł<br />

15 - 850 30 - 1370 550 – 25 500<br />

170 - 220 520 - 660 1300<br />

26 - 113 103 - 204 66-5500<br />

1~230 V / 50 Hz 1~230 V / 50 Hz 230 lub 400<br />

Zmienny w zależności od aktualnej prędkości obrotowej Zmienny w zależności od aktualnej prędkości obrotowej 42-69<br />

Wykonana z tworzywa na bazie polimeru odpornego<br />

na uderzenia i promieniowanie UV<br />

Zabudowa kanałowa, montaż pod dowolnym kątem,<br />

pionowo lub poziomo<br />

Tworzywo ASA odporne na działanie czynników<br />

zewnętrznych i promieniowania UV<br />

Montaż na dachu, dedykowana podstawa dachowa z<br />

przyłączem dolnym lub bocznym<br />

Aluminium<br />

Montaż na podstawie dachowej<br />

• możliwość montażu w dowolnej pozycji ułatwia instalację<br />

w miejscach o ograniczonej przestrzeni,<br />

• modułowa budowa – dostęp do silniko-wirnika bez<br />

konieczności demontażu wentylatora<br />

• utrzymywanie stałej wartości podciśnienia w kanale<br />

wentylacyjnym,<br />

• elastyczna, stabilna, cicha i ekonomiczna praca w szerokim<br />

zakresie charakterystyki przepływowej,<br />

• programowalna funkcja różnicowania wartości zadanej<br />

ciśnienia dla pory dziennej i nocnej,<br />

• energooszczędne silniki,<br />

• płynna regulacja,<br />

• możliwość zdalnego sterownia<br />

Diagonalny, profi lowane kierownice ograniczają burzliwość<br />

strumienia powietrza, oraz wyrównują prędkości<br />

przepływu w całym przekroju kanału<br />

• zintegrowany moduł kontroli ciśnienia Sonsofl ow<br />

Advance+<br />

• kompaktowa podstawka montażowa<br />

• zintegrowana puszka przyłączeniowa<br />

• tłumik hałasu<br />

• wyłącznik serwisowy<br />

• fi ltr powietrza<br />

• aktywne kratki wentylacyjne<br />

• uchylna obudowa wentylatora<br />

• zintegrowany wyłącznik serwisowy<br />

• utrzymywanie stałej wartości podciśnienia w kanale<br />

wentylacyjnym<br />

• elastyczna, stabilna, cicha i ekonomiczna praca w szerokim<br />

zakresie charakterystyki przepływowej<br />

• możliwość zdalnej aktywacji trybu obniżenia nocnego<br />

• energooszczędne silniki EC, płynna regulacja<br />

Wyważany dynamicznie wirnik typu B, łopatki pochylone<br />

do tyłu<br />

• zintegrowany moduł kontroli ciśnienia<br />

• wyłącznik serwisowy zabudowany w obudowie<br />

• wylot powietrza zabezpieczony siatką<br />

• podstawa dachowa<br />

• tłumik hałasu<br />

• fi ltr powietrza<br />

• aktywne kratki wentylacyjne<br />

Wysokowydajny, promieniowy z tworzywa sztucznego<br />

Wyłącznik serwisowy<br />

Płynna regulacja w pełnym zakresie charakterystyki Płynna regulacja w pełnym zakresie charakterystyki 5-stopniowa regulacja<br />

Zintegrowany moduł kontroli ciśnienia<br />

Sensofl ow Advance+<br />

Zintegrowany moduł kontroli ciśnienia<br />

Bezstopniowy 0-100% lub 5 stopniowym regulatorem<br />

transformatorowym<br />

24 miesiące 24 miesiące 2 lata<br />

Zgodnie z OWG Harmann<br />

Zgodnie z OWG Harmann<br />

Deklaracja zgodności Deklaracja zgodności CE<br />

W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt z działem<br />

technicznym Harmann Polska Sp. z o.o.<br />

W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt z działem<br />

technicznym Harmann Polska Sp. z o.o.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

73

R.<br />

NA RYNKU<br />

Przegląd wentylatorów<br />

Producent HELIOS / ISTPOL SP. Z O.O.; EL-TEAM SP. Z O.O. SALDA<br />

Model VD z wyrzutem pionowym VSV/VSVI EKO<br />

Przeznaczenie<br />

Parametry techniczne:<br />

Budynki użyteczności publicznej, szpitale, biura, przemysł<br />

Wentylatory dachowe z pionowym wyrzutem do wyciągu powietrza<br />

z różnych pomieszczeń. Wirniki są osłoniete blachą perforowaną,<br />

która chroni przed zewnętrznymi czynnikami, mogącymi powodować<br />

mechaniczne uszkodzenie wirnika. Nie nadają się do zastosowań<br />

w środowiskach agresywnych chemicznie oraz zagrożonych wybuchem.<br />

Nie zaleca się stosować w instaacjach zanieczyszczonych cząstakami<br />

stałymi, pyłami i odpadami technologicznymi. Nie stosować<br />

w instalacjach oddymiania, przeciwpożarowych, spalinowych.<br />

Wydajność [m 3 /h] 540 – 24 000 2185-14500, 7 wielkości w typoszeregu<br />

Maksymalny spręż [Pa] 1300 800<br />

Moc [W] 66-5500 0,32-2,87<br />

Napięcie [V] 230 lub 400 230 V / 50 Hz / 1f lub 400 V / 50 Hz / 3f<br />

Poziom hałasu [dB] 37-69 74-83<br />

Budowa<br />

Rodzaj obudowy<br />

Aluminium<br />

Z galwanizowanej stali, izolowana wełną mineralną o grubości 50 mm<br />

(VSVI)<br />

Sposób montażu Montaż na podstawie dachowej Zewnętrzny<br />

Ułatwienia serwisowe<br />

Rozwiązania<br />

charakterystyczne<br />

Rodzaj wirnika Wysokowydajny, promieniowy z tworzywa sztucznego Promieniowy, silnik z wirnikiem zewnętrznym<br />

Wyposażenie<br />

standardowe<br />

Wyposażenie<br />

opcjonalne<br />

Wyłącznik serwisowy Regulator MTP 010<br />

Sterowanie<br />

Ilość poziomów<br />

regulacji<br />

Sposób regulacji<br />

Dane handlowe<br />

5-stopniowa regulacja<br />

Bezstopniowy 0-100% lub 5 stopniowym regulatorem transformatorowym<br />

Płynny<br />

Okres gwarancji 2 lata 24 miesiące<br />

Warunki serwisowe<br />

Zgodne z warunkami gwarancji Lindab Sp. z o.o.<br />

Certyfikaty CE Deklaracja zgodności CE, atest higieniczny PZH<br />

Inne<br />

Silnik klasy IP54, wydajny i cichy EC, bezobsługowe łożyska kulkowe<br />

74<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

NA RYNKU R.<br />

Przegląd wentylatorów<br />

SALDA UNIWERSAL SP. Z O.O. UNIWERSAL SP. Z O.O.<br />

KF T120 EC Hybrydowy wentylator dachowy FENKO-150 Hybrydowy wentylator dachowy MAG-200/EC<br />

Wentylatory kuchenne do instalacji z tłustym lub<br />

gorącym powietrzem o temperaturze do 120⁰C.<br />

Typowe zastosowanie kuchenne, a także hale<br />

produkcyjne i inne obiekty, z których wywiewane jest<br />

zanieczyszczone powietrze. Cechą szczególną jest silnik<br />

umieszczony poza strumieniem powietrza.<br />

Budynki mieszkalne,<br />

wentylacja indywidualna pomieszczeń<br />

Instalacje wentylacji budynków mieszkalnych,<br />

wentylacja zbiorcza<br />

1052-6687, 8 wielkości w typoszeregu 180 / 120 430 / 260<br />

650 43 / 23 25 / 13<br />

0,15-2,6 9,5 / 6,2 27 / 12<br />

230 V / 50 Hz / 1f lub 400 V / 50 Hz / 3f 230 V 230 V<br />

58-76 36 / 32 dBA w odległości 1 [m] 42 / 31 dBA w odległości 1 [m]<br />

Z galwanizowanej stali, izolowana wełną mineralną<br />

o grubości 50 mm<br />

Wewnętrzno/zewnętrzny<br />

Laminat poliestrowo-szklany<br />

Na rury PCV, podstawy dachowe B/I-150,<br />

pustaki Schiedel, pustak typu P i wiele innych<br />

Laminat poliestrowo-szklany<br />

Do podstawy dachowej za pomocą śrub montażowych<br />

Otwierana klapa serwisowa na zawiasach Łatwy montaż, demontaż Łatwy montaż, demontaż<br />

Cichobieżny wentylator dwubiegowy – oraz nasada<br />

grawitacyjna w jednym.<br />

Wentylator hybrydowy barwiony w dowolny kolor<br />

wg tabeli RAL (bez dopłaty – za wyjątkiem kolorów<br />

metalicznych)<br />

Cichobieżny wentylator dwubiegowy – oraz nasada<br />

grawitacyjna w jednym.<br />

Wentylator hybrydowy barwiony w dowolny kolor<br />

wg tabeli RAL (bez dopłaty – za wyjątkiem kolorów<br />

metalicznych)<br />

Promieniowy, silnik z wirnikiem zewnętrznym Konstrukcja własna, nietypowa Konstrukcja własna, nietypowa<br />

Podstawa dachowa, przejściówki na pustaki Schiedel,<br />

na rury PCV, dachówki Brass itp.<br />

MultiConektor<br />

Regulator MTP 010 Sterowniki Higster, MagSter Podstawa dachowa B/I-200<br />

2 1400 / 1000 obr/min 2 1400 / 1000 obr/min<br />

Płynny<br />

Sterownik Higster, Przełącznik dwupozycyjny.<br />

Elektroniczny regulator obrotów „WIR-S”, „WIR-DN”<br />

z funkcją dzień-noc, Sterownik Higster,<br />

Przełącznik dwupozycyjny.<br />

24 miesiące 3 lata 3 lata<br />

Zgodne z warunkami gwarancji Lindab Sp. z o.o. Reklamacje, serwis w siedzibie producenta Uniwersal Reklamacje, serwis w siedzibie producenta Uniwersal<br />

Deklaracja zgodności CE, atest higieniczny PZH<br />

Certyfi kat uprawniający do oznaczenia wyrobu znakiem<br />

bezpieczeństwa B, Certyfi kat z Europejską Dyrektywą,<br />

Deklaracja Zgodności, Certyfi kat TR, TS Rosja,<br />

Certyfi kat TS Białoruś<br />

Certyfi kat uprawniający do oznaczenia wyrobu znakiem<br />

bezpieczeństwa B, Certyfi kat z Europejską Dyrektywą,<br />

Deklaracja Zgodności, Certyfi kat TR, TS Rosja,<br />

Certyfi kat TS Białoruś<br />

Silnik klasy IP54, wydajny i cichy EC – –<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

75

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Wentylacja hybrydowa<br />

w aspekcie wykorzystania urządzeń<br />

wentylacyjnych firmy Uniwersal<br />

Szeroko stosowany system wentylacji naturalnej od dawna zakorzeniony<br />

w naszym budownictwie ma szereg zalet. Niestety ma również i wady.<br />

Są chwile, gdy nie spełnia swej funkcji. Co wtedy? Wentylacja mechaniczna<br />

– odpowiedź wydaje się prosta. Prosta, ale z różnych przyczyn<br />

kosztowna. Dodajmy więc nieco fi nezji i praktycznie wykorzystajmy<br />

system mieszany, tym systemem jest wentylacja hybrydowa.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 1. Praktyczne wykorzystanie wentylacji mechanicznej przy pomocy wentylatorów dachowych MAG.<br />

76<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 2.<br />

Przykład wykorzystania nasad grawitacyjnych DUO do wentylacji szkoły w Bielsku-Białej.<br />

Zacznijmy od początku. W wielu domach,<br />

zarówno jednorodzinnych jak i wielorodzinnych<br />

oraz w wielu obiektach biurowych<br />

i w halach produkcyjnych szeroko<br />

stosowany jest obecnie system wentylacji<br />

naturalnej, zwanej również grawitacyjną.<br />

Praktycznie sprowadza się to do:<br />

kratki wentylacyjnej w pomieszczeniu<br />

wentylowanym, kanału wentylacyjnego<br />

wykonanego z różnego materiału od<br />

cegieł począwszy, poprzez pustaki wentylacyjne,<br />

kształtki metalowe, przewody<br />

Spiro, na bloczkach typ Schiedel kończąc<br />

oraz nasady wentylacyjnej, która wieńczy<br />

tak zbudowany system.<br />

Zadaniem takiego układu jest zapewnienie<br />

norm higienicznych wymiany<br />

powietrza w pomieszczeniach w ilościach<br />

odpowiednio:<br />

• kuchnia z oknem zewnętrznym wyposażona<br />

w kuchenkę gazową lub<br />

węglową – 70 m 3 /h<br />

• kuchnia z oknem zewnętrznym, wyposażona<br />

w kuchenkę elektryczną<br />

• w mieszkaniu do 3 osób – 30 m 3 /h,<br />

• w mieszkaniu dla więcej niż 3 osoby<br />

– 50 m 3 /h<br />

• kuchnia bez okna zewnętrznego wyposażona<br />

w kuchenkę elektryczną<br />

– 50 m 3 /h<br />

• kuchnia bez okna zewnętrznego, wyposażona<br />

w kuchenkę gazową, obowiązkowo<br />

z mechaniczną wentylacją<br />

wywiewną – 70 m 3 /h<br />

• łazienka z wc lub bez – 50 m 3 /h<br />

• oddzielny wc – 30 m 3 /h<br />

• pomieszczenie bezokienne (garderoba)<br />

– 15 m 3 /h<br />

• pokój mieszkalny oddzielony od pomieszczeń<br />

kuchni, łazienki i wc więcej<br />

niż dwojgiem drzwi lub pokój<br />

znajdujący się na wyższym poziomie<br />

w wielopoziomowym domu jednorodzinnym<br />

lub w wielopoziomowym<br />

mieszkaniu domu wielorodzinnego<br />

– 30 m 3 /h. Wymiana powietrza w ciągu<br />

godziny powinna być równa co<br />

najmniej kubaturze pokoju.<br />

Pytanie jest jednak czy zapewnia?<br />

Zdawać musimy sobie sprawę ze zmiennej<br />

skuteczności działania takiej wentylacji.<br />

Wielu użytkowników obserwuje<br />

w swoich mieszkaniach bezruch powietrza<br />

w kanałach wentylacyjnych, a w skrajnych<br />

przypadkach ciągi wsteczne, w których<br />

kratka wentylacyjna wywiewna zamienia<br />

się nagle w nawiewną i nieprzyjemne<br />

chłodne powietrze z różnymi zapachami<br />

w sposób niekontrolowany rozchodzi się<br />

po pomieszczeniu. Odpowiada za to wiele<br />

czynników, usytuowanie budynku względem<br />

najczęściej występujących kierunków<br />

wiatru, jego wysokość, umiejscowienie wywietrznika<br />

na dachu – częste są przypadki<br />

gdy wywietrznik jest zabudowany w strefie<br />

występujących zawirowań powietrznych,<br />

temperatury powietrza zewnętrznego,<br />

temperatury pomieszczenia, jak również<br />

sposobu doprowadzenia powietrza do budynku<br />

czy pomieszczenia.<br />

Oczywiście można zaradzić tym negatywnym<br />

efektom wentylacji naturalnej,<br />

spełniając wszystkie kryteria dobrego<br />

jej doboru i właściwego podejścia<br />

do niej już na etapie projektowym.<br />

Mamy jednak w naszej świadomości<br />

zakorzenioną termomodernizację i tym<br />

samym stosujemy ciepłą, wręcz hermetyczną<br />

stolarkę okienną i trudno jest nas<br />

przekonać do stosowania nawiewnej<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

77

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Wywietrznik grawitacyjny WLO.<br />

Wywietrznik grawitacyjny BORA.<br />

Producenci wywietrzników prześcigają<br />

się w pomysłach, konstrukcje Zefi r, Bora,<br />

Bryza, Sir, każdy z nich odpowiednio<br />

użyty, potrafi zapewnić normatyw wentylacyjny<br />

w pomieszczeniu. Ale nie sam<br />

. Konieczny jest odpowiednio skonstruowany,<br />

o dużym przekroju kanał wentylacyjny,<br />

dobrze oczywiście zaizolowany,<br />

niskooporowa kratka wentylacyjna zamontowana<br />

w pomieszczeniu wentylowanym<br />

i właściwie rozwiązany sposób<br />

dopływu powietrza zewnętrznego<br />

do pomieszczenia i, wreszcie jakże istotny<br />

punkt – duża świadomość użytkownika,<br />

że bez spełnienia tych kryteriów<br />

dobrze nie będzie.<br />

Efekty negatywne widoczne są bardzo<br />

szybko, skraplająca się wilgoć na ścianach<br />

tworzy na początku nieciekawe zacieki,<br />

woda strużkami płynie po wewnętrznych<br />

szybach okna a wkrótce na ścianach,<br />

gdzie niedawno było mokro, pojawiają się<br />

czarne punkciki, początkowo małe, tworząc<br />

z czasem całą kolonię czarnych plam<br />

– zarodniki pleśni i grzybów.<br />

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)<br />

już ma na to defi nicję – ten budynek<br />

jest chory – a mieszkający w nim ludzie<br />

stają się mimowolnie ofi arami syndromu<br />

chorego budynku. Ogólna apatia, częste<br />

bóle głowy, niezadowolenie z występującego<br />

w pomieszczeniu mikroklimatu.<br />

Należy dodać, że wilgotność w pomieszczeniu<br />

już od 70 %, powoduje kłopoty<br />

z dotlenieniem organizmu, człowiek<br />

czuje się zmęczony, rozkojarzony<br />

i ma wrażenie „duszności”.<br />

Przejść na wentylację mechaniczną,<br />

chciałoby się powiedzieć, uwaga jak najbardziej<br />

trafna. Tutaj ciągła praca wentylatorów<br />

stworzy właściwe strumienie powietrza<br />

w kanałach wentylacyjnych i jeśli<br />

projektant przeliczył dokładnie opory<br />

sieci i właściwie dobrał wentylatory, normatywy<br />

higieniczne ilości powietrza wywiewanego,<br />

będą spełnione.<br />

Pojawia się problem hałasu i zasilania<br />

elektrycznego, te dwa czynniki<br />

Fot. 6.<br />

Wywietrznik grawitacyjny BRYZA.<br />

Fot. 5.<br />

Wywietrznik grawitacyjny DUO.<br />

kratki wentylacyjnej. A przecież nawet<br />

najlepiej zaprojektowany na świecie<br />

wywietrznik nie wytworzy, przy optymalnych<br />

dla jego pracy warunkach<br />

pogodowych, takiego podciśnienia,<br />

które wystarczy by przeciągnąć powietrze<br />

z pomieszczenia na zewnątrz. Skąd<br />

bowiem na jego miejsce ma napłynąć<br />

powietrze świeże, przecież nie ma możliwości<br />

przedostać się przez szczelną<br />

stolarkę, a mikroszczeliny okienne są<br />

zazwyczaj niewystarczające.<br />

Jak temu zaradzić ?<br />

Oczywiście zapewnić właściwą wymianę<br />

powietrza. Bardzo dobrze, kiedy myśli się<br />

o tym już na etapie projektowym, kiedy<br />

jest jeszcze przestrzeń, kiedy można wyobrazić<br />

sobie i wykonać system wentylacyjny<br />

tak, by powietrze w niczym nie<br />

skrępowany sposób mogło swobodnie<br />

przepływać przez nasze mieszkania i biura,<br />

zapewniając higieniczne normatywy.<br />

Jeśli można rozwiązać to przy pomocy<br />

wentylacji naturalnej to mamy zysk w postaci<br />

niskiej ceny eksploatacyjnej i komfort<br />

wynikający z jej bezgłośnej pracy. Co<br />

jednak gdy mimo starań projektowych<br />

ten typ wentylacji nie wystarczy?<br />

Fot. 7.<br />

Fot. 8.<br />

Wywietrznik grawitacyjny ZEFIR.<br />

Wywietrznik grawitacyjny SIR.<br />

78<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

wentylacja i klimatyzacja w.<br />

zmuszają do stosowania urządzeń nowoczesnych<br />

wyposażonych w energooszczędne<br />

silniki, a wentylatory<br />

nierzadko muszą być wyposażane<br />

w tłumiki akustyczne i to zarówno<br />

od strony wlotowej jak i wylotowej.<br />

Co jednak będzie, gdy z różnych powodów<br />

następuje zatrzymanie pracy<br />

koła wirnikowego wentylatora? Oczywiście<br />

do czasu usunięcia usterki, pomieszczenia<br />

są całkowicie „zakorkowane”,<br />

wirnik wentylatora, wraz z całą<br />

jego konstrukcją, skutecznie blokuje<br />

drogę dla ruchu powietrza w kanale<br />

wentylacyjnym i wentylacja w sposób<br />

naturalny ustaje.<br />

Wróćmy więc do początku tekstu<br />

tego artykułu i „dodajmy nieco finezji”.<br />

Wykorzystajmy system wentylacji<br />

hybrydowej.<br />

Jest to swoisty znak czasu w rozwoju<br />

technik wentylacyjnych, wykorzystujący<br />

zalety działania obu systemów – mechanicznego<br />

i naturalnego.<br />

System taki działa naprzemiennie, wykorzystując<br />

siły natury, gdy potrafi ą być<br />

na tyle wydolne by zapewnić poprawną<br />

jakość powietrza w budynku lub<br />

mechanikę pracy wirnika wentylatora,<br />

stwarzającego w tym przypadku warunki<br />

podobne jak siły natury. Wentylacja<br />

hybrydowa, działa więc naprzemiennie<br />

w sposób mechaniczny lub naturalny.<br />

Pozwala to użytkownikowi czerpać<br />

z zalet tych dwóch systemów w sposób<br />

jednoczesny, zarazem minimalizując<br />

Fot. 9.<br />

Wentylator dachowy SZTIL.<br />

Fot. 10. Wentylator dachowy FEN.<br />

Fot. 11. Wentylator dachowy DAs 160.<br />

Fot. 12. Nasada hybrydowa FENKO na pustak wentylacyjny Schiedel.<br />

koszty wynikające z uciążliwości pracy<br />

mechanicznej wentylatora. Jeśli dodamy<br />

do Tego układ automatyki sterującej,<br />

otrzymamy system, który w zależności<br />

od wybranego sposobu kontroli będzie<br />

nadzorował poziom i kierunek przepływu<br />

powietrza w kanale wentylacyjnym<br />

lub poziom wilgotności względnej w pomieszczeniach,<br />

w których będzie czujnik<br />

zamontowany.<br />

Wentylatory hybrydowe są urządzeniami<br />

energooszczędnymi, wystarczy<br />

powiedzieć, że dwubiegowy silnik wen-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong><br />

79

w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Fot. 13. Nasady hybrydowe FENKO w wariantach montażowych na pokrywach cokołów wentylacyjnych wg indywidualnych potrzeb wymiarowych<br />

inwestora.<br />

tylatora FENKO zużywa odpowiednio<br />

9.5 [W] lub 6.2 [W] w zależności od wybranego<br />

biegu pracy silnika i zapewnia<br />

dla jednego pomieszczenia wydajność<br />

na poziomie 180 [m 3 /h] lub odpowiednio<br />

na niższym biegu 120 [m 3 /h]. Proste<br />

przeliczenie cen mówi , że nawet<br />

w przypadku gdyby wentylator pracował<br />

ciągle na wyższym biegu łączny<br />

Fot. 15. Układ automatyki dla wentylatora<br />

FEN.<br />

Fot. 16. Sterownik HIGSTER.<br />

Fot. 14. Międzynarodowe Targi Budownictwa<br />

„BUDMA” 2009. Złoty Medal<br />

Międzynarodowych Targów Poznańskich<br />

za Nasadę hybrydową FENKO.<br />

koszt zużytej energii elektrycznej wynosiłby<br />

nieco ponad 30 zł rocznie.<br />

Niebagatelną zaletą jest również jego<br />

cicha praca 41 dBA lub 33 dBA bezpośrednio<br />

przy nim, powoduje, że w pomieszczeniu<br />

jest praktycznie niesłyszalny.<br />

Można go również montować na przewodach<br />

wentylacyjnych różnej konstrukcji,<br />

jest wariant montowany na:<br />

kanale tradycyjnym z cegły, pustak wentylacyjny<br />

typ P, rurę wentylacyjną o średnicy<br />

160 mm, istnieją adaptację na dachówkę<br />

typ Brass, jak również szeroko<br />

rozpowszechnione bloczki wentylacyjne<br />

typ Schiedel, na który w zależności<br />

od konfi guracji budowlanej stworzono<br />

kilka odmian wentylatora.<br />

Co z regulacją pracy wentylatora. Wydaje<br />

się, że zaproponowany przez producenta<br />

system HIGSTER, jest sposobem najwłaściwszym.<br />

Pozwala on automatycznie<br />

wybrać między pracą mechaniczną<br />

a grawitacyjną wentylatora FENKO. Jego<br />

działanie polega bowiem na ciągłym pomiarze<br />

wilgotności względnej panującej<br />

w pomieszczeniu. Przekroczenie progu<br />

nastawionego przez użytkownika, powoduje<br />

automatyczne włączenie pracy<br />

mechanicznej. Dodatkową funkcją jest<br />

wykorzystanie czujnika światła, w który<br />

również wyposażony jest HIGSTER.<br />

W tym przypadku wentylator pracuje<br />

mechanicznie. Tak długo jak czujnik<br />

światła „wychwytuje” działające oświetlenie,<br />

nie jest aktywna funkcja pomiaru<br />

wilgotności. Wilgoć przejmuje kontrolę<br />

nad pracą wentylatora w chwili gdy<br />

oświetlenie jest wyłączone. W przypadku<br />

gdy próg wilgotności względnej nie jest<br />

przekroczony, wentylator hybrydowy<br />

FENKO pracuje jako nasada wentylacyjna<br />

grawitacyjna, gdyż tak w swoim zamyśle<br />

projektowym został przez swoich<br />

konstruktorów stworzony.<br />

•<br />

80<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

W.<br />

WARSZTAT<br />

Nowa rodzina niwelatorów laserowych<br />

Firma Fluke nie miała do tej pory w swojej ofercie przyrządów z tej kategorii<br />

produktowej. Teraz wprowadza na rynek całą rodzinę niwelatorów<br />

laserowych – dedykowaną przede wszystkim elektroinstalatorom<br />

i instalatorom HVAC – z laserami koloru zielonego i czerwonego. Konstrukcja<br />

niwelatorów laserowych Fluke cechuje się dużą wytrzymałością<br />

– urządzenia te zostały zaprojektowane tak, by nie uległy uszkodzeniu<br />

przy upadku z wysokości 1 metra (co zostało potwierdzone testami).<br />

Precyzja tych przyrządów dla profesjonalistów jest również zgodna<br />

z wysokimi standardami fi rmy Fluke. W przypadku 3-punktowych niwelatorów<br />

laserowych Fluke dokładność wynosi 6 mm przy odległości<br />

30 metrów, a w przypadku liniowych niwelatorów laserowych – 3 mm<br />

przy odległości 10 metrów. Szybkonastawne, samopoziomujące zawieszenie<br />

kardanowe gwarantuje dokładne i błyskawiczne wyznaczanie<br />

punktów oraz linii odniesienia, co znacznie ułatwia długie i żmudne<br />

prace traserskie.<br />

Źródło: Fluke<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Mały i wytrzymały<br />

Do wykonywania czynności w obrębie połączeń śrubowych w warunkach niezapewniających<br />

swobodnego dostępu, potrzebne są bardzo małe i krótkie narzędzia<br />

ręczne, które muszą być nie tylko precyzyjne, ale i bezpieczne. Stubby electric,<br />

to prawdziwa nowość na skalę światową – ten, posiadający certyfi kat VDE, wkrętak<br />

o długości nieco ponad 10 cm zapewnia 100% poziom bezpieczeństwa i mobilność<br />

nawet podczas najtrudniejszych zadań wykonawczych. To niewielkie, ale wysoce<br />

skuteczne narzędzie składa się z dwóch komponentów – krótkiego uchwytu<br />

na bity (SoftFinish® electric slimVario Stubby) oraz trzech bitów Wiha slimBit wchodzących<br />

w skład zestawu.<br />

Źródło: Wiha<br />

Wzmocnione szczypce do cięcia<br />

Wzmocnione szczypce od Würth Polska<br />

z linii Zebra do cięcia twardych, hartowanych<br />

i miękkich drutów. Narzędzie<br />

do pracy z zachowaniem przepisów<br />

bezpieczeństwa przy urządzeniach<br />

pod napięciem<br />

do 1.000 (AC),<br />

do 1.500 (DC). Cięcie<br />

niewymagające<br />

dużego wysiłku,<br />

czyste cięcia<br />

dzięki frezowanym<br />

i szlifowanym<br />

ostrzom. Stal narzędziowa wysokiej jakości<br />

gwarantuje długą żywotność i precyzję<br />

cięcia przy najcięższych pracach.<br />

Ergonomiczne i antypoślizgowe komfortowe<br />

rękojeści z dwukomponentowego<br />

tworzywa sztucznego. Ostrza posiadają<br />

precyzyjną geometrię i są hartowane indukcyjnie.<br />

Powierzchnia jest szlifowana<br />

i chromowana.<br />

Źródło: Würth Polska<br />

82<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 1 <strong>2017</strong>

I D E A L N E K L I M A T Y Z A T O R Y<br />

INNOWACYJNA<br />

MARKA SYSTEMÓW<br />

KLIMATYZACYJNYCH<br />

www.rotenso.pl<br />

INNOWACYJNA TECHNOLOGIA<br />

SKY R <br />

<br />

JEDNOSTKI KOMERCYJNE<br />

SPLIT I MULTI SPLIT<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

NOWOCZESNY DESIGN<br />

<br />

<br />

<br />

JEDNOSTKI<br />

POKOJOWE<br />

SYSTEMY<br />

KLIMATYZACYJNE

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!