Yuval Noah Harari - Hayvanlardan Tanrılara Sapiens - Kolektif

cağımızı düşünüyorduk, ancak aslında günlerimizi daha endişeli ve kaygılı
geçirmemize sebep olacak şekilde hayatın hızını normalin on katına
çıkartmış olduk.
Nadiren de olsa eski kafalı birileri, e-posta hesabı açmayı reddedebiliyor,
tıpkı binlerce yıl önce bazı insan gruplarının tarıma başlamayı reddederek
lüks tuzağından kaçması gibi. Ancak Tarım Devrimi’nin, başlayabilmek
için tüm insan gruplarının katılımına ihtiyacı yoktu, biri bile
başlasa yeterdi. Ortadoğu’da veya Orta Amerika’da bir grup, yerleşik yaşama
geçip toprağı sürmeye başlayınca, tarım artık kaçınılmaz hâle geldi.
Tarım, nüfus artışına olanak verdiğinden çiftçiler genellikle avcı toplayıcıları
sadece kalabalıklarıyla bile alt edebiliyorlardı. Avcı toplayıcılar
ya av sahalarını bırakıp kaçmak ya da kendileri de tarım yapmak zorunda
kalıyorlardı. Her iki durumda da eski yaşantılarının sonu gelmişti.
Lüks tuzağı bizim için önemli bir ders içerir. İnsanlığın daha kolay bir
hayat arayışı muazzam bir değişim enerjisi ortaya çıkardı, fakat bu değişim
dünyayı kimsenin tahmin edemeyeceği biçimlerde dönüştürdü.
Kimse Tarım Devrimi’ni veya insanların tahıllara bağımlı hâle gelmesini
kurgulamamıştı. Mideyi daha iyi doldurmak ve güvenliği pekiştirmek
amacıyla alınmış önemsiz görünen bir dizi karar, eski avcı toplayıcıların
yaşamlarına kavurucu güneş altında su kovalan taşımak gibi işleri sokmuştu.
İlahi Müdahale
Yukarıdaki senaryo Tarım Devrimi’ni bir hesap hatası olarak anlatır ki,
bu da oldukça makuldur. Tarih bundan çok daha budalaca hesap hatalarıyla
doludur. Fakat bir olasılık daha var. Belki de dönüşümü sağlayan
şey daha kolay bir yaşam arayışı değildi? Belki de Sapiens’in başka hevesleri
vardı ve bunlara ulaşabilmek için yaşamlannı bilerek daha zor hâle
getiriyorlardı?
Bilim insanlan tarihi gelişmeleri genellikle düz ekonomik ve demografik
etkenlerle açıklarlar. Bu onların rasyonel ve matematiksel yöntemlerine
daha uygundur. Modern tarihteyse araştırmacılar ideoloji ve kültür
gibi fiziksel olmayan etkenleri dikkate almak zorundadırlar, çünkü
yazılı kanıtlar onları buna zorlamaktadır. Örneğin elimizde İkinci Dünya
Savaşı’nın gıda kıtlığı veya demografik baskılardan dolayı çıkmadığı-