Yuval Noah Harari - Hayvanlardan Tanrılara Sapiens - Kolektif

Ancak bireyin özgürleşmesinin bir bedeli vardır." Pek çoğumuz güçlü
aile ve topluluk bağlarını yitirdiğimize hayıflanır, devlet ve piyasa güçleri
tarafından yabancılaştırdığımız hissine kapılırak tedirgin oluruz.
Devlet ve piyasa, yabancılaşmış bireylerden oluşan bir topluma, güçlü
aileler ve topluluklara göre çok daha kolay müdahale edebilir. Apartmandaki
komşularıyla kapıcıya ne kadar ödemeleri gerektiği konusunda
bile anlaşamayanlar devletlere nasıl direnebilirler?
Devlet, piyasalar ve bireyler arasındaki meseleyi çözmek zordur. Devlet
ve piyasa karşılıklı hak ve yükümlülükler konusunda anlaşamazken,
bireyler de ikisinin de çok fazla talepte bulunup karşılığında çok az şey
verdiğinden şikayet ederler. Çoğu durumda bireyler piyasa tarafından
sömürülürken, devlet de bireyleri savunmak yerine ordusu, polisi ve bürokrasisiyle
bireylere karşı piyasaları korur. Yine de, mükemmel olmasa
da bu anlaşmanın bir şekilde yürümesi inanılmazdır. Sonuçta, bu anlaşma
insanların nesillerdir devam eden toplumsal düzenlerini altüst etmiştir.
Milyonlarca yıllık evrim, hepimizi topluluk üyesi olarak düşünmek
ve yaşamak yönünde tasarlamıştır, oysa biz iki yüz yıl içinde birbirine
yabancılaşmış bireyler hâline geldik. Hiçbir şey kültürün akıl almaz
gücünü bundan daha iyi doğrulayamaz.
Aile ve Topluluk Devlet ve Piyasaya Karşı
Modern Öncesi Döngü
Modern Döngü
Zayıf aile
ve topluluk
Güçlü devlet
ve piyasa
Zayıf bireyler
Güçlü bireyler