Yuval Noah Harari - Hayvanlardan Tanrılara Sapiens - Kolektif

insanların çoğu imparatorluklarda yaşadı. Ayrıca çok istikrarlı bir yönetim
biçimi olan imparatorluklar isyanları çok kolay bastırmış ve genellikle
ya istilayla ya da yönetici seçkinlerdeki bir kopuşla dağılmışlardır.
Buna karşın, istila edilmiş halkların emperyal yöneticilerinden kurtulabilme
oranlan pek de yüksek değildir; çoğu yüzlerce yıl boyunduruk altında
yaşamış ve genel olarak da istilacı imparatorluğa yavaşça kanşarak
kültürleri yok olmuştur.
Örneğin Batı Roma İmparatorluğu 476’da işgalci Cermen kabileleri
tarafından yıkıldığında, Romalıların kendilerini yüzlerce yıl önce fethettiğini
hatırlamayan Numantialılar, Arverniler, Helvetialılar, Samniler,
Lusitanyalılar, Umbriyalılar, Etrüskler ve yüzlerce başka halk, Yunus’un
kendisini yutan balığın midesinden çıkması gibi yeniden ortaya çıkamayan
bu halkların hepsi ortadan kalkmıştır. Kendisini bu milletlerin üyesi
olarak tanımlayan ve kendi dillerini konuşan, kendi tanrılarına tapan,
kendi mit ve efsanelerini anlatan insanların torunları artık Romalı gibi
düşünüyor, konuşuyor ve ibadet ediyordu.
Çoğu örnekte, bir imparatorluğun çöküşü tebaa halklar için bağımsızlık
anlamına gelmedi. Genellikle yeni bir imparatorluk eskisinin çöküşünden
doğan boşluğu hemen doldurdu. Bunun en bariz görüldüğü
yer Ortadoğu’ydu. Bölgede günümüzde görülebilen siyasi bölünmüşlük
(pek çok bağımsız ve az çok istikrarlı sınırlara sahip ülke arasındaki
güç dengesi) geçtiğimiz birkaç bin yıl boyunca neredeyse hiç yaşanmamış
bir durumdu. Ortadoğu’da en son MÖ 8. yüzyılda böyle bir
durum yaşandı, neredeyse üç bin yıl önce! MÖ 8. yüzyılda Yeni Asur
İmparatorluğunun yükselişinden 20. yüzyılın ortalarında İngiliz ve
Fransız imparatorluklarının çöküşüne kadar geçen sürede, Ortadoğu
bayrak yarışı gibi bir imparatorluktan öbürüne geçti. İngilizler ve Fransızlar
bayrağı bıraktıklarındaysa Aramiler, Ammoniler, Fenikeliler, Filistinliler,
Moabiler, Edorniler ve Asurlular tarafından fethedilmiş diğer
topluluklar çoktan yok olmuştu.
Günümüzün Yahudileri, Ermenileri ve Gürcüleri eski Ortadoğu
halklarının kendi çocukları oldukları konusunda belirli bir temeli olan
iddialar öne sürebiliyorlar, ama bunlar da aslında genel durumun doğruluğunu
kanıtlayan istisnalar, üstelik bu iddialar bile abartılıdır. Modern
Yahudilerin siyasi, ekonomik ve toplumsal pratiklerinin eski Judea krallığından
ziyade geçtiğimiz iki bin yıl boyunca emrinde yaşadıklan impa­