Yuval Noah Harari - Hayvanlardan Tanrılara Sapiens - Kolektif

pitalistler de yalnızca serbest piyasanın en çok insana mümkün en çok
mutluluğu sağlayacağını ve bunun da ekonomik büyüme ve ürün bolluğuyla
gerçekleşebileceğini iddia ederler.
Ciddi bir araştırma tüm bu hipotezleri yalanlaşa ne olurdu? Ekonomik
büyüme insanları daha mutlu yapmıyorsa kapitalizmin faydası ne?
Geniş imparatorlukların tebaalarının bağımsız ülkelerin vatandaşlarından
genellikle daha mutlu olduğunu, örneğin Cezayirlilerin Fransız yönetimi
altında bağımsız ülkelerinde olduğundan daha mutlu olduğunu
keşfedersek ne olacak? Bu bulgu dekolonizasyon süreci ve kendi kendini
yönetme açısından ne anlama gelir?
Şimdiye dek tarihçiler bu soruları bırakın cevaplamayı, sormaktan
bile kaçındıklarından bunların hepsi varsayıma dayalı olasılıklardır. Siyaset,
toplum, toplumsal cinsiyet, hastalıklar, cinsellik, gıda, kıyafetler
gibi hemen her şeyin tarihi araştırıldı ama tüm bunların insan mutluluğunu
nasıl etkilediği hemen hemen hiç sorulmadı.
Bazı araştırmacılar uzun dönemli mutluluk üzerine çalışmalar yaptıysa
da neredeyse tamamının belirsiz ve peşin hükümlü tanımları vardır.
Yaygın görüşe göre, insanların tarih boyunca becerileri arttı. İnsanlar
becerilerini genellikle ızdıraplarını dindirmek, sorunlarını aşmak ve
beklentilerini gerçekleştirmek için kullandıklarından, biz ortaçağdaki
atalarımızdan, onlar da kendi Taş Devri avcı toplayıcı atalarından daha
mutlu olmalıdırlar.
Bu ilerlemeci yaklaşım ikna edici değildir. Önceki bölümlerde de gördüğümüz
gibi yeni tavırlar, eğilimler ve beceriler daha iyi bir yaşam anlamına
gelmez. Tarım Devrimi’yle birlikte insanların kolektif güçleri içinde
yaşadıkları çevreyi değiştirebilecek kadar artarken, pek çok bireyin
durumu daha da kötüleşti. Köylüler avcı toplayıcılardan daha fazla çalıştıkları
hâlde, hem daha az hem de daha az çeşitte gıdalar tüketirken,
sömürü ve salgın hastalıklara da çok daha fazla maruz kaldılar. Benzer
şekilde, Avrupa imparatorluklarının yayılışı da fikirlerin, teknolojilerin,
tohumların yayılışını hızlandırıp yeni ticaret yolları açarak, insanlığın
kolektif gücünü artırdı. Öte yandan bu süreç milyonlarca Afrikalı, Kızılderili
ve Aborjin için hiç de iyi olmadı. İnsanlığın gücü kötüye kullanma
yönündeki eğilimini de düşünürsek, insanın güçlendikçe mutlu olacağını
düşünmek naif bir yaklaşımdır.
İnsan becerileriyle mutluluk arasında negatif bir ilişki olduğunu öne