KOAH Bülteni 2012 Sayı 3

derleme
meyle ilişkili parametreler değerlendirildiğinde,
önceki yıl alevlenme geçirmiş olmasının en belirleyici
özellik olduğu gözlenmiştir (24).
Astım, atopi, alerjik rinit öyküsü olan, nonspesifik
bronş aşırı duyarlılık testi pozitif, wheezing,
IgE yüksekliği, ekspiryum havasında NO
yüksek ve bronşiyal sekresyonlarında eozinofil
(+) olan olgular astım-KOAH fenotipi olarak
kabul edilmektedir. KOAH’lı olguların %20-40’ı
mikst fenotip özelliği taşıyabilir. KOAH astım
fenotipi olan olgularda kortikosteroid yanıt daha
belirgindir. Başka bir nedene bağlı olmaksızın
birbirini izleyen en az iki yıl, her yıl en az üç ay
düzenli balgam çıkaran olgular “kronik bronşit”
olarak tanımlanmaktadır. Kronik bronşit diğer
fenotiplere sıklıkla eşlik etmesi nedeniyle ayrı
bir fenotip olarak yer almamaktadır (10).
Depresyon KOAH alevlenme sıklığı ve hastaneye
yatışlarda bağımsız risk faktörü olarak bulunmuştur
(25,26). Kadın cinsiyette depresyon
ve anksiyete oranları, yaşam kalitesinde bozulma
daha fazla orandadır (27).
Ayrı bir fenotip olarak değerlendirilmesi gereken
klinik durum sigara içmeyenlerde görülen
KOAH’tır. KOAH’lı olgular arasında sigara
içmeyenler %25 dolayında olup, NHANES III
çalışmasında sigara içmeyenlerde hafif KOAH
%5.3, orta-ağır KOAH %1.2 bulunmuştur. Bu
olgularda çevresel/mesleki maruziyet, otoimmün
bozukluğun rol oynayabileceği düşünülmektedir.
Genelde bu hastalar yanlış olarak astım
tanısı ile takip edilmektedir (1).
Komorbid hastalıklar, KOAH’ın şiddetini ve
prognozunu, benzer şekilde KOAH da, komorbid
hastalıkların seyrini olumsuz şekilde değiştirmektedir.
KOAH’lı hastaların %25’i kardiyovasküler,
%30’u kanser, %30’u diğer komorbid
hastalıklar nedeniyle kaybedilmektedir. Hava
yolu obstrüksiyonunun şiddeti arttıkça, komorbiditelerin
hastaneye yatış riskini, mortaliteyi ve
sağlık harcamalarını da artırdığı bilinmektedir
(28). Bununla birlikte komorbid durumların
tedavisinin KOAH doğal seyrini veya KOAH’ın
tedavisinin komorbid durumun doğal seyrini
nasıl etkilediği konusunda daha fazla çalışmaya
ihtiyaç vardır (29).
Celli ve ark., KOAH’a bağlı gelişen fonksiyonel
hasar ve sistemik belirtilerin önemi nedeniyle,
BODE indeksinin tek başına FEV 1
’den daha
anlamlı olduğunu bildirmişlerdir (30). Daha
sonraki yıllarda BODE indeksine benzer şekilde,
farklı sonlanım noktalarını değerlendirmek
amacıyla başka çok boyutlu indeksler de (mBO-
DE, e-BODE, BODE-x, ADO, SAFE, DOSE, vb.)
tanımlanmıştır. Ancak çok boyutlu indeksler
farklı ölçütleri tek bir indekste birleştiriyor olsa
da, hastaların bu şekilde gruplandırılması, bazı
ayırt edici özelliklerin maskelenmesi riski sonucunu
doğurmaktadır (29).
Diğer yandan klinik olarak anlamlı kabul edilen
birçok farklı belirteç küme analizi yöntemi
ile gruplandırıldığında, bazı farklı fenotiplerde
bazı belirteçlerin daha ön plana geçtiği, dolayısıyla
bu gruplandırılmış fenotiplerin farklı
klinik tablolara sahip olduğu gözlenmiştir. Bu
gruplandırma özellikle tedavi seçimlerinde yol
gösterici olabilir. Burgel ve ark., dört grupta değerlendirdikleri
hastalarını temel olarak 1- genç,
ağır hastalık, zayıf; 2- genç, orta şiddette hastalık;
3- yaşlı, hafif hastalık, kilolu ve 4- yaşlı, orta
şiddette hastalık, kilolu hastalar olarak gruplandırmıştır
(31).
Bir başka astım-KOAH grup analizinde, 1-
Klasik KOAH, 2- Astım-KOAH örtüşen, 3- Astım,
yüksek IgE ve balgam eozinofilisi ve 4- Astım,
düşük IgE, balgam eozinofilisi olarak gruplandırılmıştır
(32).
Radyolojik Fenotipleme
Son yıllarda görüntüleme yöntemlerinde sağlanan
gelişmeler akciğer parankimi ve hava
yollarının daha iyi değerlendirilmesine olanak
sağlamıştır. Kalitatif BT görüntülemede am-
18