Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
30 | <strong>Energiewende</strong> <strong>ya</strong> <strong>Ujerumani</strong><br />
Faharasa<br />
Ada <strong>ya</strong> kusambaza kwenye gridi<br />
Ada <strong>ya</strong> kusambaza kwenye gridi<br />
Sheria <strong>ya</strong> V<strong>ya</strong>nzo Endelevu v<strong>ya</strong> Nishati<br />
inawadhaminia wasimamizi wa viwanda<br />
v<strong>ya</strong> nishati vinavyotumia miale <strong>ya</strong> jua au<br />
upepo ada <strong>ya</strong> chini <strong>ya</strong> umeme wanaozalisha<br />
katika kipindi mahususi. Tarehe inayotumika<br />
kuamua ada ni mwaka ule kiwanda cha nishati<br />
kinapozinduliwa. Ada hushuka kila mwaka<br />
vile teknolojia inavyoboreka na matumizi pana<br />
<strong>ya</strong> teknolojia husaidia gharama za uwekezaji<br />
kushuka kila wakati. Nchini <strong>Ujerumani</strong><br />
utaratibu wa mnada (Angalia Mnada)<br />
utachukua mahali pa ada za sasa za kudumu za<br />
kusambaza kwenye gridi katika miaka ijayo.<br />
Ada <strong>ya</strong> ziada <strong>ya</strong> Sheria <strong>ya</strong> V<strong>ya</strong>nzo Endelevu v<strong>ya</strong><br />
Nishati / mfumo wa ada <strong>ya</strong> ziada<br />
Watumiaji wote nchini <strong>Ujerumani</strong> husimamia<br />
ada za ziada za nishati inayozalishwa kutokana<br />
na v<strong>ya</strong>nzo endelevu v<strong>ya</strong> nishati kupitia ada <strong>ya</strong><br />
ziada <strong>ya</strong> bei <strong>ya</strong> umeme, kwa mujibu wa Sheria<br />
<strong>ya</strong> V<strong>ya</strong>nzo Endelevu v<strong>ya</strong> Nishati. Kiwango cha<br />
ada <strong>ya</strong> ziada hutokea katika utofauti kati <strong>ya</strong><br />
ada zinazolipwa wasimamizi na mapato kutoka<br />
mauzo <strong>ya</strong> umeme kwenye soko la nishati.<br />
Biashara zilizo na mahitaji makubwa <strong>ya</strong> umeme<br />
hazilipishwi ada <strong>ya</strong> ziada kamili.<br />
Betri<br />
Betri ni vifaa v<strong>ya</strong> kielektro-kemikali v<strong>ya</strong><br />
kuhifadhi nishati. Zikiunganishwa na mzunguko<br />
umeme, zinaachilia chaji na umeme unapita.<br />
Betri zinazowekwa chaji up<strong>ya</strong> hutumika kwenye<br />
bidhaa kama vile simu za mkononi na magari<br />
<strong>ya</strong>nayotumia umeme. Betri zinazowekwa chaji<br />
up<strong>ya</strong> zinatumika pamoja na v<strong>ya</strong>nzo endelevu <strong>ya</strong><br />
nishati, kwa mfano kwenye miradi <strong>ya</strong> fotovolti<br />
(PV). Hapa zinarejelewa kama mifumo <strong>ya</strong> betri<br />
<strong>ya</strong> kuhifadhi. Betri zaweza kuhifadhi tu kiasi<br />
kidogo cha chaji <strong>ya</strong> umeme, kulingana na uwezo<br />
wao (unaopimwa kwa saa za ampea – ah).<br />
Betri za nishati<br />
Betri za nishati ni viwanda vidogo sana v<strong>ya</strong><br />
nishati ambavyo hugeuza nishati <strong>ya</strong> kemikali<br />
kuwa nishati <strong>ya</strong> umeme, hivyo kuzalisha<br />
umeme. Zinatumika kwa mfano ku<strong>ya</strong>endesha<br />
magari <strong>ya</strong> umeme au kwenye maeneo<br />
ambayo ha<strong>ya</strong>jaunganishwa kwenye gridi <strong>ya</strong><br />
umeme. Nyenzo zinazohitajika ni haidrojeni<br />
na oksijeni pekee. Mfumo huu wa kuzalisha<br />
nishati hausababishi gesijoto, mbali mvuke<br />
tu. Haidrojeni inayohitajika kuzalisha nishati<br />
<strong>ya</strong>weza kutengenezwa kwa umeme kutoka<br />
v<strong>ya</strong>nzo v<strong>ya</strong> nishati endelevu (angalia nishati<br />
hadi gesi) Lakini betri za nishati ambazo<br />
hutumia nyenzo tofauti kama vile methanol pia<br />
ziko.<br />
Biashara <strong>ya</strong> kununua na kuuza gesijoto<br />
Barani Ula<strong>ya</strong> CO 2<br />
inathamana <strong>ya</strong> soko. Sekta<br />
<strong>ya</strong> nishati na viwanda vikubwa lazima zitoe<br />
hati kwa kila tani <strong>ya</strong> gesijoto wanayosababisha.<br />
Ikiwa hawana hati za kutosha inawabidi<br />
kununua kwenye soko maalum. Wakipunguza<br />
gesijoto wanayosababisha, wanaweza kuuza<br />
hati wasizohitaji. Kwa kuwa idadi <strong>ya</strong> hati<br />
zinazopatikana kile mwaka zinapunguka,<br />
mashirika <strong>ya</strong>na kishawishi cha kuwekeza<br />
kwenye mikakati <strong>ya</strong> kuokoa nishati au kutumia<br />
v<strong>ya</strong>nzo vingine v<strong>ya</strong> nishati ambavyo havidhuru<br />
mazingira sana.<br />
Gesijoto<br />
Gesijoto hubadilisha hewa <strong>ya</strong> anga kwa njia<br />
ambayo mwanga unaoakisiwa kutoka dunia<br />
haurudi angani lakini huakisiwa na hewa <strong>ya</strong><br />
anga kwenye dunia, hivyo kuchangia kwa<br />
kiwango kwa ongezeko la joto duniani. Athari<br />
hii ni sawa na nyumba <strong>ya</strong> kioo na hupasha dunia<br />
joto. Gesijoto ina<strong>ya</strong>julikana sana ni dayoksidi <strong>ya</strong><br />
kaboni, ambayo husababishwa hasa kutokana<br />
na kuchomwa kwa mafuta <strong>ya</strong> ardhini kama<br />
vile mafuta, gesi na makaa <strong>ya</strong> mawe. Gesijoto<br />
zingine ni pamoja na methani na CFC.<br />
Gridi <strong>ya</strong> umeme – gridi <strong>ya</strong> upeo wa volti – gridi<br />
<strong>ya</strong> kusafirisha<br />
Gridi <strong>ya</strong> umeme ndiyo mbinu <strong>ya</strong> kusafirisha<br />
umeme. Nchini <strong>Ujerumani</strong> na nchi zingine<br />
nyingi gridi huwa na viwango vinne ambavyo<br />
hutumiwa na volti tofauti: volti <strong>ya</strong> juu kabisa<br />
(220 au 380 kV), volti <strong>ya</strong> juu (60 kV hadi 220 kV),<br />
volti <strong>ya</strong> wastani (6 hadi 60 kV) na volti <strong>ya</strong> chini<br />
(230 au 400 V). Gridi <strong>ya</strong> volti <strong>ya</strong> chini hutumikia<br />
wapokeaji kama vile nyumba binafsi. Mitandao<br />
<strong>ya</strong> volti <strong>ya</strong> upeo hutumia volti iliyo karibu mara<br />
1000 zaidi na husafirisha kiwango kikubwa cha<br />
umeme kwa masafa marefu. Mitandao <strong>ya</strong> volti<br />
<strong>ya</strong> juu husambaza umeme hadi mitandao <strong>ya</strong><br />
wastani au mitandao <strong>ya</strong> chini. Mitandao <strong>ya</strong> volti<br />
<strong>ya</strong> wastani husambaza umeme zaidi lakini pia<br />
hutumikia wateja wakubwa kama vile viwanda<br />
na hospitali. Nyumba binafsi hupokea umeme<br />
wao kutoka gridi <strong>ya</strong> volti <strong>ya</strong> chini.<br />
Gridi mahiri<br />
Gridi mahiri ni mtandao wa usafirishaji<br />
ambapo vipande vyote huwasiliana na<br />
vingine, kuanzia wazalishaji, kupitia n<strong>ya</strong><strong>ya</strong> na<br />
mifumo <strong>ya</strong> kuhifadhi hadi kwa mtumiaji. Hii<br />
hutokea kupitia usambazaji wa kiotomatiki<br />
wa data za kidijitali. Mawasiliano <strong>ya</strong> haraka<br />
husaidia kuepusha vikwazo na uzalishaji wa<br />
kupindukia wa umeme na kusawazisha nishati<br />
inayozalishwa na mahitaji <strong>ya</strong> washikadau.