Fachowy Elektryk 6/2018

6/2018 

Grudzień 2018 

ISSN 1643-7209 

KONNEX - System 

zarządzania oświetleniem 

Komponenty do 

Zasi 

lanie 

poprze 

zez 

magi 

gist 

ralę 

KNX 

Komp 

mpak 

towe 

rozmiary 

Uniwersalny ściemniacz z 

2 wyjściami 400 W 230 V AC 

Czujnik ruchu i obecności 

Kompaktowy 6 stykowy aktuator 

(aktor) do dużych obciążeń 

Zasilacz KNX z wyjściem 

30 V DC - 640 mA 

Uniwersalny interfejs KNX 

2 – 4 wejścia 

Interfejs KNX USB 

FINDER Polska Sp. z o. 

o. 

ul. Malw 

owa 12 

6, 60 - 17 

5 Pozn 

ań 

Tel 

. 61 865 

94 07 Fax 

61 865 94 

26 finder.pl@findernet.com www.findernet.com

PRODUKTY 

Fachowego Elektryka 

Czasami przyłapuję się na tym, że próbując zrobić odręczną notatkę dłoń nie chce 

ze mną współpracować. Litery wychodzą koślawe jak na lekarskiej recepcie. Po chwili 

sama nie wiem, co zapisałam, tak jest to nieczytelne. To znak czasu i zmian jakie 

przynosi nam technologia. Klawiatura zastępuje długopis, smartfon włącznik oświetlenia, 

a komputery w biurowcach decydują o zmianie naszego nastroju poprzez 

sterowanie barwą światła. Czy tego chcemy czy nie, jesteśmy uczestnikami technologicznej 

ewolucji. I to nie tylko biernymi. Także czynnymi, bo my – jako branża 

elektryczna mamy ogromny udział w jej wdrażaniu. Takie refleksje nad zmianą naszej 

cywilizacji nachodzą mnie podczas przygotowań do Świąt i wyboru programu 

do sterowania oświetleniem choinkowym. Aby nie popaść w paranoję postanowiłam 

zrobić własnoręcznie kilka ozdób choinkowych. Za pomocą nożyczek i taśmy klejącej 

a nie drukarki 3D. Takich analogowych chwil wytchnienia życzę Wam nie tylko na 

ten świąteczny czas. 

Małgorzata Dobień 

redaktor naczelna 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 


tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Marcin Sikora 

tel. kom. 515 251 052 

marcin.sikora@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

2 

Fachowy Elektryk 6 • 2018

hgschmitz.de 

Gira E2 

Stal szlachetna 

Płaski montaż na ścianie 

Nowe ramki i wyłączniki 

podtynkowe z wysokiej 

jakości stali szlachetnej 

poszerzają program stylistyczny 

Gira E2, dając nowe 

możliwości projektowania. 

Projektanci mogą stworzyć 

w budynku spójne wzornictwo 

i zarazem zróżnicować 

wygląd pomieszczeń pod 

względem wartości zastosowanych 

materiałów. 

Elegancki wygląd sprawia, 

że Gira E2 ze stali szlachetnej 

nadaje się do wyrafinowanych 

domów prywatnych 

i obiektów gospodarczych. 

Montowane w ścianie 

ramki mają grubość zaledwie 

3 mm, dlatego doskonale 

wkomponowują się w 

architekturę wnętrz. Dzięki 

temu oferują dodatkową 

możliwość projektowania. 

Liczne funkcje z Gira 

System 55 spełniają 

wszystkie wymagania nowoczesnej 

i przyszłościowej 

instalacji elektrycznej. 

Więcej informacji: 

www.gira.com/pl 

TEMA 2 Sp. z o.o. 

ul. Boryny 7; 


Tel. +48 22 878 03 55 

www.tema.pl

Fot.: HAGER 

TEMAT NUMERU 

Osprzęt 

elektroinstalacyjny 

czytaj od str. 24 

Spis treści 

6-8, 50 Aktualności 

9-10, 49 Nowości 

12 Zamiast odśnieżania 

16 Szybkozłączki i zaciski śrubowe 

20 Rury osłonowe – skuteczne zabezpieczenie 

24 Osprzęt instalacyjny do montażu w trudnych 

warunkach 

30 TEKNO – oszczędność czasu, łatwość montażu 

32 Jakość przemysłowa Spelsberg 

34 Znaczenie okablowania w spełnieniu 

wymagań nowej dyrektywy kompatybilności 

elektromagnetycznej układu napędu 

i sterowania zespołu maszyn 

38 Czytelna zaleta? Etykieta! 

41 Przegląd drukarek etykiet 

44 Łącz czujniki z urządzeniami wykonawczymi. 

Protokół KNX dla inteligentnych budynków 

46 Wielopunktowy i wielogazowy, stacjonarny system 

detekcji CO/LPG...NO 2 w garażach i nie tylko. 

Przegląd wybranych produktów 

51 CAPELLA LED – LIGHT & MORE 

52 Światło w pracy 

57 Czym jest Human Centric Lighting? 

58 Warsztat 

59 Energotytan – promocja 

60 ZACISKARKI DO TULEJEK ENERGOTYTAN ® 

62 Warsztat – odzież robocza 

64 Pozytywne wibracje 

4 Fachowy Elektryk 6 • 2018

AKTUALNOŚCI 


VII edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych 

Systemów Bezpieczeństwa Pożarowego 

– Schrack Seconet i Partnerzy 

MATERIAŁ PRASOWY 

W dniach 25-26 października 2018 w Hotelu 

Windsor w Jachrance odbyła się kolejna, 

VII edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych 

Systemów Bezpieczeństwa 

Pożarowego – Schrack Seconet i Partnerzy. 

W dwudniowym szkoleniu wzięła udział rekordowa 

liczba uczestników: ponad 580 osób! 

Organizatorzy zapewnili możliwość udziału 

w wydarzeniu również tym, którzy nie mogli 

osobiście pojawić się na miejscu – przez 

dwa dni była prowadzona transmisja LIVE 

w Internecie. 

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami 

przygotowano także wiele nowości i udoskonaleń 

w formule spotkania. 

Dwa dni merytorycznych spotkań były 

doskonałą okazją do zapoznania się najnowszymi 

rozwiązaniami technologicznymi 

w zakresie systemów i urządzeń 

stosowanych w obiektach budowlanych 

oraz aktualnymi wytycznymi w zakresie 

ich projektowania, instalacji i eksploatacji. 

W przyjętej formule analizy konkretnych 

studiów przypadku zwrócona została 

szczególna uwaga na współdziałanie 

urządzeń i systemów podczas normalnej 

eksploatacji oraz wystąpienia zdarzenia 

niebezpiecznego, takiego jak alarm pożarowy 

czy atak terrorystyczny. Podczas 

analizy poszczególnych przypadków eksperci 

skoncentrowali się na kluczowych 

kwestiach ważnych dla inwestora, projektanta 

i instalatora na całym etapie „życia” 

projektu. Całość wystąpień była uzupełnieniem 

i komentarzem do pokazu zadziałania 

zintegrowanych ze sobą urządzeń, 

a podsumowanie każdego studium przypadku 

kończyła dyskusja ekspercka. 

Zespoły specjalistów i ekspertów dokonały 

analizy przypadków zastosowania urządzeń 

służących ochronie zdrowia, życia 

i mienia (w tym procesów technologicznych) 

w obiektach różnego przeznaczenia, 

m.in.: obiekcie wielofunkcyjnym (hotel, 

biura, galeria handlowa, parking), szpitalu 

czy obiekcie przemysłowym. W drugiej 

połowie każdego dnia szkolenia uczestnicy 

mieli okazję wziąć udział w sesjach 

warsztatowych, w których były omawiane 

bardziej szczegółowo rozwiązania poszczególnych 

Partnerów zaprezentowane 

podczas studium przypadków, zajęcia odbywały 

się w 12 salach równolegle! 

Podczas dwóch dni spotkań z najlepszymi 

ekspertami w branży słuchacze zapoznali 

się z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi 

projektowania, instalacji oraz użytkowania 

m.in. takich systemów jak: SSP, 

DSO, SUG, BMS, SMS, CCTV (VSS), 

SKD, systemów interkomowych oraz 

interkomowo-radiokomunikacyjncyh, systemu 

integrującego urządzenia przeciwpożarowe 

(SIUP), dynamicznego oświetlenia 

ewakuacyjnego (DOE), systemów 

przyzywowych i komunikacji, systemów 

kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła, 

systemów i urządzeń sterujących oddzieleniami 

pożarowymi i innymi instalacjami 

technicznymi obiektu. 

Udział w dwudniowych warsztatach zostanie 

potwierdzony wspólnym certyfikatem, 

wystawionym przez Schrack Seconet Polska 

oraz wszystkich Partnerów spotkania. 

Otrzymanie dokumentu z kompletem podpisów 

wszystkich producentów uzależnione 

jest od udziału uczestnika w poszczególnych 

sesjach szkolenia. 

Schrack Seconet Polska w imieniu swoim 

oraz wszystkich tegorocznych Partnerów 

projektu, składa serdeczne podziękowania 

wszystkim prelegentom, uczestnikom, 

przedstawicielom instytucji oraz uczelni 

technicznych, patronom merytorycznym 

i medialnym. Organizatorzy dziękują 

wszystkim Partnerom projektu za wspólną, 

wielotygodniową pracę nad całokształtem 

szkolenia. 

Firma Schrack Seconet Polska zaprasza 

do udziału w kolejnej edycji Ogólnopolskich 

Dni Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa 

Pożarowego 2019. Termin zostanie 

ogłoszony na początku przyszłego roku. 

Źródło: Schrack Seconet 

6 


AKTUALNOŚCI 


PROMOCJA 

Alfa Elektro 

– nowa strona internetowa z katalogiem produktów 

Prawie trzydzieści lat w branży elektrotechnicznej 

zobowiązuje. Stale dążąc do udoskonalenia 

systemu obsługi, hurtownia Alfa Elektro 

stworzyła dla swoich klientów nową stronę 

internetową. Ich celem było zaprojektowanie 

oraz wdrożenie takiego serwisu, który będzie 

intuicyjny, nowoczesny i będzie stanowił jednocześnie 

katalog oferowanych przez firmę 

produktów, strefę poradnikową oraz strefę inspiracji. 

W katalogu znajdziemy obszerne karty 

produktów, zawierające zdjęcia o wysokiej 

rozdzielczości, szczegółowy opis wraz z informacją 

techniczną oraz materiałami do pobrania. 

Ponadto system podpowiada zamienniki produktów. Responsywna 

strona dostosowuje się automatycznie do rozmiaru okna przeglądarki, 

na której jest wyświetlana. Zaawansowana wyszukiwarka 

z systemem podpowiedzi działa w oparciu o nowoczesny i potężny 

silnik. Dzięki zastosowaniu tego rozwiązania można wyszukiwać 

produkty po wpisaniu już 3 pierwszych znaków. Dodatkowo 

wyszukiwanie odbywać się może po wpisaniu symbolu producenta, 

nazwy produktu, nazwy zwyczajowej, etc. Mechanizm wyszukiwarki 

działa natychmiast, podpowiadając, w których kategoriach 

znajduje się wyszukiwana fraza. Dzięki tej technologii 

wyszukiwanie produktów zaoszczędzi czas i w efekcie pieniądze. 

www.alfaelektro.pl 

REKLAMA 

Fachowy Elektryk 4 • 2018 

7

AKTUALNOŚCI 


Jubileusz 5-lecia Grupy Zakupowej Elektro Omega 

5-lecie działalności Grupy Zakupowej Elektro Omega zostało podsumowane 

podczas jubileuszowej gali, która odbyła się 16 listopada 

2018 roku. Na uroczystość w Licheniu Starym przybyli przedstawiciele 

dostawców i hurtowni współpracujących. Piotr Zieliński – Prezes 

Elektro Omega – witał gości i odbierał od nich liczne gratulacje 

i słowa uznania za dotychczasowy rozwój Grupy. Aby podkreślić 

wagę współpracy z producentami przygotowano dla nich wyróżnienia 

i podziękowania. Wśród wyróżnionych dostawców znalazły się 

firmy: ELEKTROPLAST STRÓŻA, ETI, F&F, GTV, OSPEL, 

PAWBOL, WAGO, BAKS. Natomiast podziękowanie za wkład 

pracy włożony we współpracę i rozwój Elektro Omega otrzymały 

firmy: BEMKO, KARLIK, KONTAKT SIMON, KOS, 

LEGRAND oraz NOWA ELEKTRO, NOWODVORSKI, ORNO, 

TRYTYT, WOJNAROWSCY, TADPOL, TAREL. 

Podczas wieczoru odbyło się również losowanie w ramach ogólnopolskiej 

akcji, organizowanej przez Grupę, „KUP – ZYSKAJ BO- 

NUS” w kategorii Hurtownia. Nagrodami były: UPS zasilacz awaryjny 

APC Smart sc 420, TELEWIZOR LG 32, LAPTOP ASUS , MODEL 

x 555L oraz dwie nagrody główne – samochody osobowe SKODA 

CITYGO. Pierwszy z nich wylosowany w kategorii KLIENT przekazany 

został podczas balu instalatorowi, Klientowi Hurtowni 

Magelektro z Poznania. Drugi wylosowany w kategorii Hurtownia trafił 

do Hurtowni Alkan z Wrocławia. 

Wieczór uświetnili: prowadzący Jan Paweł Tomaszewski (twarz kampanii 

Trivago), występ Barbary Melzer z zespołem w programie Retro 

Show oraz występ skrzypaczki Agnes Violin z zespołem tanecznym. 

Z okazji jubileuszu dołączamy się do gratulacji i życzymy kolejnych 

lat sukcesów. 

Redakcja FE 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

Wystartuj w Lidze Specjalistów! 

Liga Specjalistów to konkurs skierowany 

do specjalistów z branży elektrycznej 

i teletechnicznej, z pulą atrakcyjnych nagród 

o łącznej wartości 30 tysięcy złotych. Można 

w nim wziąć udział wchodząc na stronę 

www.ligaspecjalistow.pl, gdzie publikowane 

są treści pytań i testy dla uczestników konkursu. 

Rywalizacja składa się z czterech etapów. 

W każdym z nich zadawane są pytania z branży 

elektrycznej lub teletechnicznej, w zależności 

od specjalizacji wybranej przez uczestnika. Biorąc 

udział w konkursie można sprawdzić swoją 

wiedzę na tle specjalistów z całej Polski. Po każdym 

etapie na stronie www.ligaspecalistow.pl 

prezentowana jest tabela z klasyfikacją uczestników. 

Do konkursu można przystąpić już 

w grudniu, uroczysty Finał Ligi Specjalistów 

odbędzie się na Targach Elektrotechnika 

w Warszawie w dniu 14.03.2019. 

Źródło: Liga Specjalistów 


NOWOŚCI 



Wandaloodporne oprawy oświetleniowe 

– bezpieczeństwo w miejscach narażonych na udar 

Oprawy oświetleniowe do miejsc użyteczności publicznej i ciągów komunikacyjnych, 

takich jak tunele, przejścia podziemne czy infrastruktura 

kolejowa, są stale narażone na działanie czynników zewnętrznych 

i ryzyko dewastacji, podpalenia, demontażu lub kradzieży związanych 

z przepływem ogromnej liczby ludzi. Oświetlenie dedykowane tym 

aplikacjom musi być zatem nie tylko efektywne i wydajne, ale przede 

wszystkim wytrzymałe. Z tego powodu gdański producent opraw oświetleniowych 

ATM Lighting zaprojektował i wypuścił na rynek serię opraw 

wandaloodpornych INV, posiadającą spektrum cech przedłużających ich 

żywotność oraz wydajność. 

Oprawy oświetleniowe z serii INV są zdolne do pracy w temperaturze 

od -40 do nawet +45 stopni Celsjusza, wykazują także odporność na przepięcia 

do 10 kV. Swoją wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne zawdzięczają 

przemyślanej i zwartej konstrukcji. Obudowy wykonane są 

ze stali nierdzewnej. Klosze zostały wykonane z grubego poliwęglanu, 

który jest amorficzny i termoplastyczny, a ponadto wykazuje zbliżoną 

do aluminium twardość i odporność na ściskanie. Poliwęglany doskonale 

sprawdzają się jako przezierne tworzywo przeznaczone do miejsc, w których 

konieczne jest użycie materiałów wytrzymujących duże obciążenia 

mechaniczne czy różnice ciśnienia (dlatego stosuje się je chociażby jako 

szyby hełmów kierowców Formuły 1). Dzięki temu oprawy wandaloodporne 

sprawdzają się w warunkach rzeczywistego użytkowania. 

Ofertę opraw wandaloodpornych uzupełniają akcesoria niezbędne 

do stworzenia modułowej linii świetlnej umożliwiającej ukrycie oprzewodowania 

oraz zapewnienia dodatkowej funkcjonalności w oparciu 

o oprawy INV320LED. 

www.atmlighting.pl 

REKLAMA 


9

NOWOŚCI 


Światło idealnie dopasowane 

W ofercie Ospel znajdziemy elegancki ściemniacz uniwersalny, dzięki któremu 

łagodnie zmniejszysz ilość światła stwarzając przytulną atmosferę, 

a także zmniejszysz zużycie energii. Umożliwia sterowanie klasycznymi 

żarówkami, świetlówkami kompaktowymi oraz ściemnialnymi LED-ami. 

Dodatkowo wyposażony jest w przydatne funkcje: „time to bed” i wyłącznika 

czasowego. Ściemniacz to doskonały sposób by sypialnię zmienić w nastrojowy 

azyl. 


www.ospel.pl 

QUITELINE – nowa seria rozdzielnic podtynkowych IP54 

od ELEKTRO-PLAST Opatówek 

Firma ELEKTRO-PLAST Opatówek przyzwyczaiła już nas do produktów 

wysokiej jakości, przede wszystkim różnego typu rozdzielnic 

podtynkowych i natynkowych. Nie jest inaczej i tym razem. 

Można powiedzieć, że poprzeczka została podniesiona wprowadzając 

na rynek serię rozdzielnic podtynkowych IP54 z drzwiami aluminiowymi 

– QUITELINE. Optymalna głębokość 125 mm idealnie 

wpasowuje się w potrzeby budownictwa mieszkaniowego, komercyjnego 

lub przemysłowego. W ofercie znajduje się 5 rozdzielnic, 

2, 3, 5, 6 i 7 rzędowe (24 moduły w jednym rzędzie), co pozwala 

zapewnić miejsce nawet na 168 modułów. Na szczególną uwagę 

zasługują wyjmowane aluminiowe szyny TH (na sankach), pod 

którymi znajduje się 29 mm na swobodne poprowadzenie przewodów. 

Funkcjonalność i bezpieczeństwo podnoszą izolowane szyny 

zbiorcze N+PE, do których jest łatwy dostęp. Wysoką odporność 

i estetykę zapewniają wykonane z aluminium ramki, drzwi, konstrukcja 

wsporcza z szynami TH35 a nawet wkręty wykonane ze 

stali nierdzewnej. Podstawa i maskownice wykonane są z wysokiej 

jakości polistyrenu. Regulowane 

ramki pozwalają dopasować 

produkt do różnych grubości 

tynku, wylewane uszczelki zapewniają 

stopień ochrony IP54, 

całość jest polakierowana na biało 

(RAL 9010). Rozdzielnice DARP 

z serii QUITELINE posiadają 

II klasę ochronności, odporność 

na uderzenia IK07. W zestawie znajduje 

się instrukcja montażu oraz karty 

do opisów obwodów. Jako wyposażenie 

dodatkowe dostępne są zamki metalowe (indywidualne 

lub powtarzalne) oraz zamek z tworzywa typu trójkąt. 

Rozdzielnice spełniają wymagania normy PN-EN 62208:2011. 

Maksymalny dopuszczalny prąd znamionowy wynosi 125 A. 

www.elektro-plast.pl 

Kanał parapetowy PK D 

Kopos oferuje nową linię kanałów parapetowych 

PK 130X65 D I PK 110X65 D. Kanał parapetowy 

PK D o głębokości 65 mm może mieć szerokość 130 

lub 110 mm. Posiada pokrywę o szerokości 80 mm 

na przedniej ściance. Istnieje możliwość instalacji 

przyrządów o różnych rozmiarach w załączonej 

puszce przyrządowej. Dużą zaletą jest łatwa instalacja 

przyrządów, poprzez „wkliknięcie” w kanał 

i jego obudowę, co spełnia wymagania instalacyjne 

różnych krajów. Kanał można również wykorzystać 

do zainstalowania starszych typów puszek KP PK. 

Podwójna ściana kanału zapewnia wysoką wytrzymałość, 

a regulowane zewnętrzne i wewnętrzne 

narożniki pozwalają na idealne dopasowanie 

do ściany przy nierównościach 

do 10°. Kanały ekranujące mogą elektromagnetycznie 

oddzielać linie zasilania 

i danych. Inne cechy: 

• wymiary: 130x65 mm; 110x65 mm 

• instalacja na wszystkie rodzaje podłoża 

o stopniu palności od A1 do F 

• materiał – PVC samogasnący 

• odporność termiczna od -5 do + 60°C 

• kolor biały RAL 9003. 

www.kopos.pl 


NOWOŚĆ 

Elektryczne ogrzewanie podłogowe 

Inteligentne sterowanie 

u Twoich stóp 

InteliHouse sp. z o.o. 

ul. Wiekowej Sosny 15 

05-540 Zalesie Górne 

tel. 22 726 00 71, tel. kom. +48 601 574 186 

handlowy@ intelihouse.com.pl 

www.intelihouse.com.pl

INSTALACJE 


Zamiast odśnieżania 

Zamontowanie elektrycznego systemu przeciwoblodzeniowego jest ekonomicznie bardziej 

uzasadnione, a już na pewno skuteczniejsze niż odśnieżanie posesji domu prywatnego czy parkingu 

i alejek obiektu użyteczności publicznej na własną rękę. Układ załącza się w momencie 

obniżenia temperatury i wykrycia przez czujniki wilgoci, zapobiegając zaleganiu śniegu i tworzeniu 

się lodu. 

Fot. LUXBUD 

Zasada działania oraz kwestie dotyczące 

montażu w istocie niewiele różnią się 

od ogrzewania podłogowego. Nie licząc 

tego, że system przeciwoblodzeniowy instaluje 

się na zewnątrz budynku. Inwestorzy, 

którzy pragną uniknąć karkołomnego odśnieżania, 

powinni przemyśleć jego montaż 

– najlepiej na etapie zagospodarowania 

terenu. Układ złożony z mat lub kabli zasilanych 

elektrycznie oraz termostatów umożliwi 

pozbycie uciążliwego śniegu – bez 

potrzeby ingerencji użytkownika, czy uciekania 

do tradycyjnych metod, jak posypywanie 

ścieżek piaskiem lub solą. Co więcej, 

„przy okazji” ochroni nawierzchnie ścieżek, 

chodników czy schodów przed zniszczeniem 

wskutek zamarzania wody w pęknięciach 

oraz korozyjnym działaniem soli. 

Systemy przeciwoblodzeniowe znajdą 

zastosowanie na posesjach prywatnych 

w ciągach komunikacyjnych, choć jeszcze 

częściej wykorzystuje się na terenach 

obiektów użyteczności publicznej. Kable 

lub maty montuje się pod typowymi nawierzchniami, 

jak kostka brukowa, beton, 

asfalt czy płyty chodnikowe. Ich działanie 

polega przede wszystkim na wzroście temperatury 

wskutek przepływu prądu o napięciu 

230 lub 400 V. 

Od projektu do wykonania 

Dobry projekt to taki, dzięki któremu system 

będzie pobierał minimalną ilość energii 

przy optymalnym działaniu. Zacząć 

należy od ustalenia mocy jednostkowej 

instalacji grzewczej. W praktyce wymaganą 

moc jednostkową uzyskuje się poprzez 

zmiany odległości pomiędzy przewodami 

(lub zastosowanie odpowiednio uformowa- 


INSTALACJE 


Fot. RAYCHEM 

Fot. ENSTO 

Fot. 1. Montaż systemu przeciwoblodzeniowego 

Fot. 2. 

najlepiej przeprowadzić na 

etapie zagospodarowania terenu lub 

podczas renowacji nawierzchni. 

nej maty grzewczej), wynosi ona ok. 250- 

400 W przypadających na metr kwadratowy 

zabezpieczonej powierzchni. Producenci 

w celu szczegółowych obliczeń udostępniają 

specjalne tabele zawierające informacje 

na temat różnego rodzaju nawierzchni oraz, 

w zależności od niego, określające odpowiedni 

poziom mocy cieplnej przewodów 

lub mat. Podczas doboru mocy cieplnej 

nie możemy zapomnieć również o innych 

czynnikach – rodzaju planowanej izolacji 

termicznej, wpływie sąsiadujących z podjazdem 

czy chodnikiem budynków, czy też 

strefie klimatycznej, czyli przewidywanych 

warunkach w sezonie zimowym. Producenci 

zalecają, aby w przypadku wyjątkowo 

obfitych opadów śniegu czy niskich temperatur, 

zwiększyć moc przewodów lub 

mat o 20-50%. 

Po ustaleniu mocy jednostkowej instalacji 

należy określić dokładną powierzchnię 

grzewczą. Zapotrzebowanie systemu 

na energię cieplną obliczymy dzięki prostemu 

równaniu: powierzchnia grzewcza 

x moc jednostkowa. Dane te pozwolą wykonawcy 

na oszacowanie, jaka powierzchnia 

mat grzejnych czy długość kabla oraz 

ich moc będzie niezbędna do efektywnego 

działania układu. Teraz wystarczy już tylko 

dobrać komponenty, które umożliwią działanie 

systemu zupełnie bez naszej ingerencji 

– kontrolera śniegu, gruntowego czujnika 

temperatury i wilgotności, termostatu itd. 

Montaż 

Oczywiście, montaż najlepiej przeprowadzić 

na etapie zagospodarowania terenu 

lub podczas renowacji nawierzchni. Jeśli 

jednak inwestor zdecyduje się na instalację 

systemu pod eksploatowaną już nawierzchnią, 

musi liczyć się z usunięciem 

istniejącej warstwy wykończeniowej. 

W przypadku schodów dodatkowo oznacza 

to konieczność wycięcia bruzd do ułożenia 

przewodów grzejnych w stopniach. Odpowiednio 

wczesne uwzględnienie systemu 

przeciwoblodzeniowego pozwoli również 

na zaplanowanie skutecznego sposobu 

na odprowadzenie wody, np. przez wyprofilowanie 

spadków. 

Prace montażowe rozpocznijmy od określenia 

punktu początkowego oraz miejsca 

instalacji czujników. Dobrym pomysłem 

jest sporządzenie rysunku, szkicu systemu 

wraz z zaakcentowanymi odstępami 

Fot. ENSTO 

Fot. 4. 

Przygotowując system przeciwoblodzeniowy 

schodów, przewody grzejne 

o mocy ok. 25 W/m 2 należy układać na 

stopniach co 8 cm w taki sposób, aby na 

każdym stopniu znalazły się 4 przebiegi 

przewodu. 

W celu uzyskania wymaganej mocy 

instalacji w poziomych i pionowych 

rynnach instaluje się jeden lub 

więcej kabli grzejnych. Do ochrony 

wąskiej rynny wystarcza jeden kabel, 

natomiast w przypadku rynien 

o średnicy powyżej 150 mm zaleca 

się montaż dwóch kabli. 

Fot. elektra 

Fot. 3. 

Rozplanowując układ przewodów 

grzejnych na schodach, nie należy 

zapominać o płycie spoczynkowej. 

pomiędzy przewodami. Najpierw ułóżmy 

siatkę montażową, która zabezpieczy przed 

wciskaniem kabli w podłoże. Przewody 

przymocowujemy do niej za pomocą nylonowych 

opasek, zachowując równomierne 

odstępy i nie dopuszczając do krzyżowania 

się. Poruszajmy się w kierunku miejsca 

podłączenia systemu do zasilania, przewody 

układajmy podłużnie (równolegle do kierunku 

jazdy), a nie w poprzek drogi. Przed 

zamontowaniem wybranej nawierzchni, np. 

kostki brukowej, maty lub przewody należy 

pokryć podsypką piaskową lub cementowo 

-piaskową. Przy nawierzchni betonowej zaś 

(oprócz specjalnych przewodów o większej 

odporności termicznej) powinno się 

zastosować specjalne plastyfikatory, które 

pozwolą na zachowanie odpowiednich parametrów 

materiału mimo pracy systemu 

grzewczego. 

Podczas montowania systemu przeciwoblodzeniowego 

należy pamiętać o kilku 

ważnych zasadach. W przypadku podjazdów 

z łukami powinno się prowadzić kable 

zgodnie z krzywizną podjazdu, pozwoli to 

na zachowanie odpowiedniego odstępu pomiędzy 

przewodami. Jeśli projekt zakłada 

montaż systemu na drodze do garażu lub 

innego zadaszonego miejsca, przewody 

należy układać przynajmniej 1 m w głąb 

zadaszonego obszaru, aby zapobiegać dostawaniu 

się śniegu na oponach pojazdu. Jeśli 

do czynienia mamy z wjazdem na teren 

obiektu użyteczności publicznej, biurowca 

itd., przewody grzejne warto zainstalować 

również w strefie hamowania – przed czytnikiem 

kart lub szlabanem. Czujnik temperatury 

należy zaś zainstalować w obrębie 


13

INSTALACJE 


Fot. ELEKTRA 

Fot. 5. 

Montaż systemu przeciwoblodzeniowego 

na dachu zapobiega między 

innymi tworzeniu się niebezpiecznych 

sopli. 

ogrzewanego obszaru, min. 2,5 cm od przewodów 

grzejnych, tak, aby był w pełni wystawiony 

na bezpośrednie oddziaływanie 

warunków pogodowych. 

Fot. ELEKTRA 

Fot. 6. 

Każdy system przeciwoblodzeniowy 

powinien autonomicznie reagować na 

wystąpienie opadów i wytopienie wody 

lodowej. By to zapewnić zastosowanie 

znajdują czujniki: wilgoci (montowany 

w rynnie po stronie południowej obiektu) 

oraz temperatury (umiejscowiony 

na północnej fasadzie budynku). 

Gdzie jeszcze? 

Projektując system przeciwoblodzeniowy, 

nie możemy pominąć wjazdu do garażu. 

System ochrony przed śniegiem możemy tu 

wykonać na jeden z dwóch sposobów: zamontować 

ogrzewanie pod całą powierzchnią 

nawierzchni lub wykonać jedynie trakcje 

jezdne na koła pojazdu, co w zasadzie 

również rozwiąże problem zalegającego 

śniegu. W tym celu można stosuje się przede 

wszystkim specjalne maty grzejne o szerokości 

ok. 60 cm. 

Instalując system przeciwoblodzeniowy 

na schodach, najpierw należy przykleić 

do nich płyty izolacyjne (najlepiej specjalne, 

z bruzdami ułatwiającymi przewodów). Po 

ułożeniu przewodów przykrywamy je grubszą 

warstwą kleju. W przypadku, gdy nie ma 

możliwości zastosowania izolacji (choć płyty 

izolacyjne zwiększą skuteczność systemu, 

skracając czas nagrzewania się przewodów), 

kable układa się w wykonanych w wylewce 

bruzdach. Przewody grzejne o mocy 

ok. 25 W/m 2 należy układać na stopniach co 

8 cm w taki sposób, aby na każdym stopniu 

znalazły się 4 przebiegi przewodu; podobnie 

na płycie spoczynkowej. 

Zabezpieczając przed mrozem drogi dojazdowe, 

chodniki i schody nie należy zapominać 

o dachach i rynnach. Zalegający śnieg 

czy lód na tych elementach budynku może 

stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa 

ludzi przebywających w pobliżu. Zastosowanie 

przewodów grzejnych zabezpieczy 

dachy, rynny i rury spustowe zapobiegając 

gromadzeniu się śniegu i lodu na dachach, 

zamarzaniu wody w rynnach i rurach spustowych 

i uszkodzeniom tych instalacji, 

powstawaniu zacieków na elewacjach budynków 

oraz powstawaniu sopli. Ważne 

jest, by do ochrony dachów i jego elementów 

stosować przewody grzejne posiadające 

powłokę odporną na działanie promieni UV. 

Przewody czy maty? 

Na wybór odpowiedniego rozwiązania 

wpływa przeznaczenie i kształt ogrzewanej 

powierzchni, rodzaj pokrycia, moc 

systemu oraz obecność/brak zadaszenia. 

Głównymi komponentami systemu są 

przewody lub maty grzejne. Układ może 

być zrealizowany za pomocą kabli stałoporowych 

lub samoregulujących. Przewody 

stałoporowe wykonywane są jako 

jednożyłowe (dwustronnie zasilane) lub 

dwużyłowe (zasilane jednostronnie), przeznaczone 

do zasilania napięciem 230 bądź 

400 V, układa się je przede wszystkim 

na schodach oraz powierzchniach złożonych 

i o nieregularnych kształtach. Maty 

grzewcze to natomiast odcinki przewodu 

grzejnego o odpowiedniej długości, których 

uformowanie pozwala na uzyskanie 

pożądanej mocy jednostkowej. Sprawdzają 

się przede wszystkim do odśnieżania chodników 

i pasów w budownictwie jednorodzinnym. 

Nieco nowszym rozwiązaniem 

są samoregulujące kable grzejne, zbudowane 

z dwóch przewodów miedzianych, 

pomiędzy którymi znajduje się element 

oporowy o rezystancji zależnej od temperatury 

otoczenia. Zależność rezystancji jest 

odwrotnie proporcjonalna do temperatury, 

co w praktyce oznacza, że przy wzroście 

temperatury otoczenia zmniejszeniu ulega 

również moc przewodu grzewczego. Kable 

samoregulujące znajdą zastosowanie 

przede wszystkim w systemie przeciwoblodzeniowym 

w miejscach o szczególnym 

natężeniu ruchu – na parkingach, często 

uczęszczanych chodnikach. W przeciwieństwie 

do innych rozwiązań można docinać 

na odpowiednią długość w miejscu montażu, 

co pozwala na łatwe dostosowanie 

do zmian w projekcie. 

Fot. 7. 

Systemy przeciwoblodzeniowe znajdą zastosowanie w ciągach komunikacyjnych zarówno 

na posesjach prywatnych jak również na terenach obiektów użyteczności publicznej. 

Fot. RAYCHEM 

Automatyczne sterowanie 

Systemy ogrzewania powierzchni zewnętrznych 

współpracują ze specjalnym sterownikiem 

zawierającym kontroler śniegu oraz 

czujnik temperatury i wilgoci, które sprawiają, 

że układ załącza się jedynie, gdy temperatura 

spadnie poniżej zera, a dodatkowo 

wystąpi wilgoć w postaci śniegu lub marznącego 

deszczu. W naszej szerokości geograficznej 

będzie to ok. 21 dni w roku. Dzięki 


INSTALACJE 


Fot. COMFORTHEAT 

Fot. 8. 

Miejsca montażu systemów przeciwoblodzeniowych i przeciwzamarzaniowych w domu jednorodzinnym: podjazd do garażu, schody i podesty spoczynkowe, 

krawędź dachu, rynny i rynny spustowe oraz zewnętrzne instalacje wodne. 

sterownikom roczny koszt pracy systemu 

wynosi średnio 300-400 zł. Przy odpowiednim 

zaprogramowaniu instalacja pozwoli 

na indywidualne sterowanie strefami przeciwoblodzeniowymi, 

np. rynnami i podjazdem 

lub schodami prowadzącymi do drzwi 

wejściowych i chodnikiem do furtki. Innym 

rozwiązaniem jest manualne załączanie sterownika 

lub zastosowanie regulatora z termostatem, 

jednak jest to mniej precyzyjne. 

Na podstawie materiałów: 

Elektra, Ensto, Raychem, Luxbud 

REKLAMA 


15

INSTALACJE 


Szybkozłączki i zaciski śrubowe 

Złączki śrubowe i szybkozłączki mają swoje zalety. W przypadku złączek śrubowych należy mieć 

na uwadze pewność połączenia ale pod warunkiem, że jest ono właściwie wykonane. Z kolei 

dzięki szybkozłączkowym skraca się czas montażu instalacji. 

Złączki śrubowe 

Złączki śrubowe zazwyczaj wybiera się 

do aplikacji wymagających dużego, pewnego 

docisku po to aby zapewnić bezpieczne 

połączenie przy niskim spadku napięcia. 

Chodzi przy tym o łączenie przewodów 

o przekroju 0,08-24 mm 2 . Na jakość końcową 

połączenia z zaciskiem śrubowym w dużej 

mierze wpływa staranność wykonania 

połączenia oraz siła docisku. Stąd też ważne 

jest aby przed uruchomieniem instalacji dokładnie 

sprawdzić stan połączeń poprzez dokręcenie 

wszystkich zacisków śrubowych. 

Tym sposobem minimalizuje się ryzyko 

wystąpienia awarii, przy czym do rozłącze- 

Fot. ASTAT 

16 


INSTALACJE 


nia połączenia może dojść pod wpływem 

wstrząsów i samoistnego odkręcenia śruby. 

Oprócz tego dzięki sprawdzeniu stanu połączenia 

unika się ewentualnej deformacji 

przewodu i zmniejszenia jego przekroju, 

do którego może dojść w skutek nadmiernie 

dokręconych zacisków i wygięcia przewodów 

miedzianych i aluminiowych. 

Za najprostszy rodzaj zacisków śrubowych 

uznaje się śrubowe złączki klatkowe. Złączki 

tego typu nie mają rozwiązań chroniących 

przed deformacją przewodu stąd też 

najczęściej wykorzystywane są do kabli 

jednożyłowych. Oprócz tego na rynku nie 

brakuje zacisków klatkowych z ochroną 

przed deformacją. W takim rozwiązaniu 

zacisk śrubowy ma element dociskowy 

od góry. Ważny jest również system z dociskiem 

zarówno od góry jak i od dołu. Tym 

sposobem funkcja tworzenia siły docisku 

jest oddzielona od funkcji przepływu prądu. 

Zapewnia to kontrolę dokręcanej śruby oraz 

możliwość optymalnego dobrania rodzaju 

materiału pod kątem materiału wykonania 

żyły przewodu – miedź lub stal. 

Na rynku dostępne są również złączki kablowe 

nie wymagające szyny nośnej, bowiem 

instaluje się je bezpośrednio do podłoża za 

pomocą śrub. Konstrukcja przewiduje stopy 

oraz wypusty do zestawiania bloków, składających 

się z kilku złączek. Każda złączka 

jest całkowicie zaizolowana i nie wymaga 

płytki zamykającej. 

Fot. ENSTO 

Fot. 1. 

Nowoczesne złącza cechują się szybkim montażem. 

Złączki sprężynowe 

Złączki sprężynowe cechują się automatycznym 

dostosowaniem siły docisku do przekroju 

przewodu. Podłączenie przewodów 

nie wymaga użycia narzędzi. Specjalna 

sprężyna styku dociska przewód do szyny 

przewodzącej prąd. 

Złączki sprężynowe znajdują zastosowanie 

w aplikacjach, gdzie stawia się na szybki 

montaż, bowiem czas wykonania połączenia 

jest nieco krótszy w porównaniu ze 

złączkami śrubowymi. Złączki sprężynowe 

dobrej jakości samoczynnie niwelują deformacje 

przewodów oraz są odporne na działanie 

wstrząsów. Zmniejszają również ryzyko 

popełnienia błędów montażowych ze 

względu na brak konieczności dokręcania 

śrub. Ponadto konstrukcja niektórych złączek 

sprężynowych zapewnia równomierne 

powierzchniowe dociśnięcie przewodów. 

W efekcie eliminowane jest ryzyko uszkodzenia 

przewodu również przy jego wielokrotnym 

montażu i demontażu. 

Dociski mogą mieć również zaprogramowaną 

siłę dostosowaną do przekroju przewodu. 

Tym sposobem skraca się czas montażu, 

a jakość styku nie zależy od staranności jego 

wykonania. 

Zaciski sprężynowe przed montażem są 

w pozycji normalnie zamkniętej zatem 

chcąc zamontować przewód zacisk musi 

być najpierw otwarty. W następnej kolejności 

należy wsunąć przewód i zluzować 

sprężynę po czym następuje samoczynne 

zakleszczenie. Taki sposób montażu 

przewodów bardzo często znajduje zastosowanie 

w miejscach trudnodostępnych 

oraz jeżeli przestrzeń montażowa 

jest ograniczona. 

Zaletą zacisków sprężynowych jest zapewnienie 

równomiernej, powierzchniowej siły 

przez co nie dochodzi do uszkodzeń przewodów 

nawet przy jego wielokrotnym montażu 

i demontażu. 

Szybkozłączki 

W instalacjach, zwłaszcza montowanych 

w domu, bardzo często zastosowanie znajdują 

szybkozłączki. Jednak w takim rozwiązaniu 

szczególną uwagę należy zwrócić 

na precyzję montażu. W przypadku zbyt 

słabego docisku może dojść do przerwy 

w zasilaniu lub przegrzania złącza. Skutkiem 

tego w skrajnych sytuacjach może być 

nawet pożar. 

W konstrukcji nowoczesnych szybkozłączek 

bardzo często wykorzystuje się podwójną 

sprężynę dociskową. Dzięki jednej 

z nich można wprowadzić przewód używając 

przy tym najmniejszej możliwej siły, co 

jest szczególnie ważne w miękkich żyłach. 

Z kolei druga sprężyna odpowiada za dobre 

połączenie przy użyciu mocnego docisku. 


17

INSTALACJE 


Dzięki oferowanym na rynku złączkom 

można łączyć przewody jedno- i wielodrutowe 

oraz przewody z różnymi przekrojami 

przy wykorzystaniu tej samej złączki. 

Montaż zautomatyzowany 

Dużym uznaniem cieszą się połączenia 

zaciskowe pozwalające na zautomatyzowany 

montaż. Przy wykonywaniu takiego 

połączenia używa się specjalnego pistoletu 

pneumatycznego. Wstrzeliwuje się nim 

klamrę w odpowiedni pin przyłączeniowy 

z kwadratowym lub prostokątnym przekrojem. 

Jest możliwe realizowanie kilku połączeń 

na jednym pinie przyłączeniowym, 

natomiast do demontażu są potrzebne specjalistyczne 

narzędzia i trzeba zniszczyć 

klamrę zacisku. 

Na rynku oferowane są również automatyczne 

połączenia zaciskowe wykorzystujące 

specjalne urządzenia z napędem elektrycznym. 

W takim rozwiązaniu przewód 

jednodrutowy nawija się na piny przyłączeniowe. 

Takie połączenie jest gazoszczelne. 

Zaciski silnoprądowe 

Odpowiednie zaciski dobiera się do obwodów, 

przez które będą przepływały prądy 

o dużym natężeniu. Zaciski tego typu 

wykorzystywane są również w szynach 

prądowych po to aby zapewnić możliwość 

przyłączania żył kabli sektorowych 

wielodrutowych, sektorowych pełnych, 

okrągłych wielodrutowych i okrągłych 

pełnych za pomocą klucza imbusowego. 

Można wykonywać giętkie połączenia pomiędzy 

szynami prądowymi na poszczególnych 

fazach. Zapewnia to nie tylko 

wysoki poziom wytrzymałości mechanicznej 

ale również dobrą przewodność 

Fot. LEGRAND 

elektryczną wynikającą z mniejszego nagrzewania 

połączenia. 

Materiałem wykonania zacisków silnoprądowych 

bardzo często jest stop mosiądzu 

lanego, co w połączeniu z odpowiednią 

konstrukcją zacisku jest gwarancją dobrych 

parametrów w zakresie prądu znamionowego 

i zwarciowego oraz wytrzymałości 

mechanicznej – wyciąganie i zginanie. 

Nie mniej ważna jest przy tym odporność 

na przyrost temperatury. Moment dokręcania 

jest z reguły duży i wynosi do 40 Nm. 

Trzeba mieć również na uwadze odporność 

na korozję i zużycie. 

Typowy zacisk ma śrubę z gniazdem 

na klucz oraz wyprofilowany docisk, co pozwala 

na wprowadzenie żył kabla najczęściej 

o przekrojach 35-240 mm² i 70-300 mm². 

Akcesoria do złączek 

Na rynku oferuje się szeroki wachlarz akcesoriów 

współpracujących ze złączkami. 

Chodzi tutaj np. o zwieracze do łączenia torów 

prądowych. Wybierając takie elementy 

trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim 

ilość złączek jaka będzie zwierana. 

Przydatne są również oznaczniki oznaczające 

tory prądowe. Najczęściej przybierają 

one postać białych pasków lub żółtych taśm 

profilowanych z czarnym nadrukiem. 

Można zastosować oznaczniki bez nadruku, 

na których opis wykonuje się za pomocą 

pisaka. Specjalne nacięcia na taśmie 

zapewniają łatwe odrywanie pojedynczych 

oznaczników. 

Warto również wspomnieć o akcesoriach 

w postaci osłonek, podstawek montażowych 

oraz przegród i osłon złączek mocowanych 

na trzymaczach. Z kolei dzięki płytkom 

skrajnym można zakończyć szereg złączek 

osadzonych na szynie montażowej. 

Na rynku nie brakuje złączek mocowanych 

bezpośrednio do podłoża. Mają one wypusty 

i stopy umożliwiające zestawianie bloków 

składających się z kilku złączek. 

Fot. 2. 

Przykładowe szybkozłączki. 

Końcówki kablowe 

Końcówki kablowe (tulejki) ułatwiają 

wprowadzenie, zwłaszcza giętkich przewodów 

wielodrutowych, do złączek. Oprócz 

tego końcówki kablowe zapobiegają zginaniu 

się przewodów, co zmniejsza ryzyko 

ich ułamania. Końcówki są trwale połączone 

z przewodem poprzez zaciśnięcie. Zalet 

wynikających ze stosowania tulejek jest 


INSTALACJE 


REKLAMA 

Fot. HAGER 

Fot. 3. 

Zaletą złączek jest przede wszystkim oszczędność czasu montażu 

przewodów. 

wiele. Przede wszystkim zyskuje się łatwe, szybkie i bezpieczne 

połączenie. Oprócz tego bezpieczeństwo podczas pracy zapewniają 

izolatory stożkowe. Na rynku nabyć można izolowane tulejki 

kablowe konfekcjonowane w paskach. Znajdują one zastosowanie 

w automatach zaciskających. Tulejki wykonane są miedzi cynowanej 

i polipropylenu. Niektóre wersje końcówek produkuje się 

z wysokiej jakości miedzi elektrolitycznej. Są one elektrolitycznie 

cynkowane co zapewnienia ochronę przed korozją. Materiał izolacyjny 

jest podwójnie zawinięty nad częścią zaciskową. 

Końcówki kablowe dostępne są również jako wersje oczkowe, widełkowe, 

wtykowe, a także pociskowe oraz wykonane w postaci 

łączników przewodów. Interesujące rozwiązania stanowią końcówki 

pozwalające na podłączenie dwóch przewodów. Specjalny 

kształt plastikowego kołnierza umożliwia jednoczesne zaprasowanie 

żył wielodrutowych. Zaciśnięcie dwóch przewodów w końcówce 

tego typu daje pewne połączenie elektryczne i mechaniczne. 

Nabyć można również końcówki nieizolowane o lejkowym 

kształcie, ułatwiające włożenie przewodu do wnętrza końcówki. 

Podsumowanie 

Wybierając pomiędzy szybkozłączkami a złączkami śrubowymi 

trzeba mieć na uwadze przede wszystkim wymagania instalacji 

i komfort montażu. Decydując się na szybkozłączki zyskuje się 

na czasie montażu. Z kolei w przypadku zacisków śrubowych jakość 

połączenia w dużej mierze zależy od staranności prac. 

Ważne jest aby dokładnie sprawdzić stan połączeń poprzez dokręcenie 

zacisków śrubowych. Jest to szczególnie istotne w przypadku 

maszyn i urządzeń elektrycznych narażonych na działanie 

wibracji. Jednak siła używana podczas przykręcenia zacisku nie 

może być zbyt duża bowiem dojdzie do deformacji przewodu, wygięcia 

lub zmniejszenia jego przekroju. 

Z kolei w przypadku szybkozłączek należy sprawdzić czy połączenie 

jest właściwie wykonane poprzez szarpnięcie przewodu. 

Damian Żabicki 


19

INSTALACJE 


Rury osłonowe 

– skuteczne zabezpieczenie 

Rury osłonowe z tworzyw sztucznych, metali, gładkie, karbowane, bezhalogenowe. Sprawdźmy, 

jakie produkty i materiały sprawdzą się w zależności od miejsca zastosowania oraz środowiska pracy. 

Nawet najlepszej jakości kabel może nie sprostać 

wyśrubowanym wymaganiom dotyczącym 

odporności mechanicznej, odporności 

na ścieranie czy rozciąganie, jeśli nie zostanie 

odpowiednio zabezpieczony. Zadanie ochrony 

przewodów przed działaniem czynników 

zewnętrznych, zanieczyszczeniami, wilgocią 

oraz obciążeniami termicznymi należy więc 

do rur osłonowych. W ofercie producentów 

znajdziemy produkty z tworzyw sztucznych 

i metalu, rury gładkie, karbowane oraz bezhalogenowe, 

które przedłużą żywotność kabli 

niezależnie od specyfiki środowiska. Warto 

pomyśleć o kompletnym systemie, w skład którego 

oprócz rur wchodzą również odpowiednie 

Fot.: HELLERMANNTYTON 

połączenia śrubowe, elementy mocujące, podkładki 

uszczelniające, złącza, rozgałęźniki i kolanka, 

które pozwolą na zbudowanie bezpiecznej 

i trwałej instalacji. 

Jakie rury? 

Wśród rur osłonowych wyróżniamy przede 

wszystkim produkty budowlane, stosowane 

w ziemi lub pod tynkiem, czyli takie, które 

po instalacji praktycznie nie pracują, oraz rury 

przemysłowe, które z kolei są stale narażone 

na czynniki zewnętrzne, jak promieniowanie 

UV, zmiany temperatur, wilgoć, agresywne 

środowisko pracy. Aby wybrać odpowiednie 

rury osłonowe oraz stworzyć kompletny 

i sprawny system, należy kierować się wymaganiami 

dotyczącymi miejsca montażu 

(w gruncie, na otwartej przestrzeni, we wnętrzu 

budynków) oraz rodzajem środowiska, co zadecyduje 

o optymalnych właściwościach oraz 

parametrach materiałów. Oprócz materiału 

ważna jest także budowa rury, czyli np. grubość 

ścianki i średnica (pamiętajmy, że średnica wewnętrzna 

rury powinna być 1,5 razy większa od 

zewnętrznej średnicy kabla energetycznego 

oraz 2 razy większa od zewnętrznej średnicy 

kabla światłowodowego). Istotną kwestię stanowi 

również stopień szczelności IP, o czym 

informuje nas norma EN 60529. 

Może polietylen? 

Wymagania dotyczące materiałów oraz sposobu 

montażu zawarto też w normie PN-EN 61386- 

1:2011 - wersja polska „Systemy rur instalacyjnych 

do prowadzenia przewodów”. Wśród najpopularniejszych 

materiałów wykorzystywanych 

do produkcji rur osłonowych, złączek i rozgałęźników, 

znajdziemy przede wszystkim polietylen 

wysokiej gęstości (HDPE) z uwagi na jego 

dużą wytrzymałość na obciążenia udarowe, jakie 

mogą się pojawić podczas instalacji oraz duży 

zakres temperatur roboczych – od -30 do +75oC, 

co w praktyce oznacza możliwość przeprowadzania 

prac niezależnie od pory roku. HDPE jest 

ponadto dość odporny na większość związków 


WAŻNE 

Przy wyborze rury osłonowej istotną kwestię stanowi stopień szczelności IP, 

o czym informuje nas norma EN 60529. Warto również zwrócić uwagę na normę 

PN-EN 61386-1:2011 „Systemy rur instalacyjnych do prowadzenia przewodów”. 

Znajdziemy w niej wymagania dotyczące materiałów oraz sposobu montażu. 

Fot. 1. 

Rury osłonowe ze stali galwanizowanej 

wybierane są ze względu na 

bardzo dużą od porność na zgniecenia, 

zrywanie oraz uderzenia. 

20 


INSTALACJE 


Fot. 2. 

Rura osłonowa do układania 

w ziemi. 

Fot.: AROT 

chemicznych. Rury osłonowe z tego materiału 

wykorzystywane są do ochrony kabli niskiego 

i średniego napięcia, przy kablach telekomunikacyjnych, 

budowie sieci telewizji kablowej, systemów 

sterowania itp., przy budowie autostrad, linii 

kolejowych oraz we wszelkich miejscach, w których 

występują znaczne obciążenia zewnętrzne. 

Właściwości polietylenu pozwalają na układanie 

rur osłonowych w ziemi – w różnych 

gruntach (nawodnionych i agresywnych 

chemicznie) oraz przy zastosowaniu różnych 

spadków, także przy skomplikowanym 

planie instalacji, zakładającym np. omijanie 

przeszkód. Duża elastyczność materiału łagodzi 

i kompensuje naprężenia powstające 

wskutek osiadania gruntu. 

HDPE oraz inne tworzywa wykorzystywane 

są również do produkcji rur przeznaczonych 

do układania na przestrzeniach otwartych. 

Jedną z najważniejszych kwestii jest w tym 

przypadku odporność na działanie promieniowania 

UV. Standardowo rury produkowane są 

w kolorze czarnym lub z dodatkiem substancji 

zabezpieczających przez działaniem promieni 

UV powodującym przyspieszone starzenie. 

Rury pracować będą w szerokim zakresie 

temperatur, dlatego przy ich układaniu należy 

uwzględnić wysoki współczynnik termicznej 

Fot.: AROT 

rozszerzalności liniowej oraz wziąć pod uwagę 

potencjalne zmiany długości. Z uwagi na te 

zależności jeden z producentów opracował 

system rur podwieszanych uzupełniony o wydłużone 

kielichy i złączki kompensacyjne (ich 

długość została dobrana z uwzględnieniem 

maksymalnej zmiany długości rury w okresie 

letnim i zimowym). 

Konstrukcja 

Do prowadzenia przewodów niskiego 

i średniego napięcia stosuje się m.in. karbowane 

rury osłonowe o dwuściennej 

konstrukcji – o zewnętrznej pofalowanej 

ściance i gładkiej wewnętrznej lub 

o dwóch karbowanych powierzchniach, 

połączonych ze sobą na etapie wtłaczania, 

a także rury gładkie. Taka budowa zapewnia 

produktom dużą lekkość i elastyczność 

przy jednoczesnej wytrzymałości. Rury łączy 

się m.in. za pomocą dwuzłączek i kielichów 

wykonanych z tego samego materiału. 

Wciąganie kabli umożliwiają specjalne 

linki, w które mogą być wyposażone rury. 

Jednowarstwowe rury osłonowe z kolei 

stosuje się zaś do ochrony kabli z włókna 

optycznego oraz kabli miedzianych. 

Interesującym rozwiązaniem są rury osłonowe 

o dwóch rozciętych warstwach, nadające się 

WAŻNE 

Średnica wewnętrzna rury osłonowej 

powinna być 1,5 razy 

większa od zewnętrznej średnicy 

kabla energetycznego oraz 2 razy 

większa od zewnętrznej średnicy 

kabla światłowodowego. 

Fot. 3. 

Sztywne rury osłonowe służą 

do ochrony kabli w trudnych 

warunkach terenowych, przy 

maksymalnych obciążeniach 

transportowych. 

Fot.: AROT 

do montażu na przewodzie bez konieczności 

ich odłączania. Kable wprowadzane są z boku 

rur, można je wielokrotnie otwierać i zamykać. 

Wykorzystuje się je w rozdzielnicach oraz przy 

budowie maszyn i urządzeń, w przypadku, gdy 

zaistnieje konieczność wprowadzenia nowego 

przewodu lub demontażu bez rozłączania kabli. 

Co jeszcze? 

Zastosowanie w przypadku instalacji 

budowlanych znajduje również PP. 

Polipropylen charakteryzuje się wysoką 

sztywnością (która jednak maleje 

Fot.: AROT 

Fot. 4. 

Specjalna konstrukcja dzielonych 

rur osłonowych zapewnia wodoszczelność. 

Fot. 5. 

Opatentowany system wygiętych i elastycznych kolan z wytrzymałych tworzyw 

sztucz nych. Do ich otwarcia wystarczy jedno proste narzędzie – wkrętak. 


21

INSTALACJE 


Rys. 6 

Na rynku dostępne są również inne produkty osłonowe, jak np. samozamykające oploty ochronne z włókien poliestrowych, które umożliwiają 

szybki dostęp do wiązki przewodów. Znajdują zastosowanie przy budowie maszyn i urządzeń. 

wraz ze wzrostem temperatury), oraz 

średnią udarnością. Znacznie większą 

sztywnością wyróżnia się PA 6, 

w związku z czym wykorzystuje się go 

w instalacjach w bardziej wymagających 

warunkach. Poliamid tłumi drgania, jest 

odporny na ścieranie oraz uszkodzenia 

mechaniczne. 

„Do zadań specjalnych” polecane są także rury 

osłonowe ze stali galwanizowanej – zapewnia 

ona przewodom ochronę mechaniczną, 

dlatego stosuje się je przy przewodach hydraulicznych, 

pneumatycznych, ale także 

w instalacjach przypodłogowych w biurach 

i centrach przetwarzania danych itp. Stal 

galwanizowana jest odporna na zgniecenia, 

zrywanie, uderzenia. W przypadku ochrony 

przewodów w maszynach i urządzeniach 

należy zaś sięgnąć po stalowe rury osłonowe 

z powłoką PVC lub PA6, które dodatkowo 

zapewnią odporność na kwasy, zasady 

i chemikalia. 

Odporne na ogień 

W niektórych przypadkach, np. gdy instalacja 

jest prowadzona w agresywnym 

środowisku czy obiektach przemysłowych, 

a także we wszystkich miejscach 

o wyższych wymaganiach w zakresie 

bezpieczeństwa pożarowego, czyli 

przy budowie pojazdów szynowych, 

w stacjach metra, tunelach i budynkach 

użyteczności publicznej zaleca się 

stosowanie materiałów o odpowiedniej 

Fot.: AROT 

Fot.: AROT 


Fot. 7. 

Technologia budowy sieci teletech nicznych może być oparta na nowo czesnych systemach mikrokanaliza cji. Mikrorury o średnicach 

od 4 do 15 mm pozwalają na efektywne pla nowanie oraz wykorzystywanie sieci światłowodowych oraz tradycyjnych miedzianych. 


INSTALACJE 


Fot.: TTPLAST 

Rys. 8. 

Złączki do rur dwuwarstwowych i kanałów wentylacyjnych. 

odporności na działanie ognia (rury układane 

w ziemi nie muszą spełniać takich 

wymagań). Zadanie zdadzą rury z HDPE, 

dla wyższej ochrony warto zaś użyć elastycznych 

stalowych rur osłonowych 

z powłoką z bezhalogenowego tworzywa 

sztucznego, tzn. takiego, które nie zawiera 

chloru, fluoru, bromu i jodu (dym powstały 

podczas spalania tych pierwiastków 

jest wysoce szkodliwy dla ludzkiego 

ciała). Materiały bezhalogenowe wykazują 

lepsze zachowanie w przypadku 

pożaru, są ciężko lub w ogóle niepalne, 

samogasnące, charakteryzują się niską 

emisją dymów i gazów toksycznych. 

Stal i reszta 

Stal galwanizowana znajduje zastosowanie 

również w miejscach narażonych 

na stały kontakt z wodą. Pozwala 

Fot.: TTPLAST 

na to termoplastyczna powłoka spełniająca 

wymagania szczelności do poziomu 

IP68. W obiektach przemysłowych itp. 

wykorzystuje się także rury z tańszego 

materiału, PVC, jednak w tym przypadku 

konieczne jest usztywniane dodatkową 

spiralą z twardego PVC. 

W zależności od miejsca zastosowania materiały 

różnią się parametrami, szczególnie 

sztywnością. Np. pod jezdnią należy 

stosować rury o sztywności obwodowej 

SN ≥ 8 kN/m 2 , pod jezdnią SN ≥ 4kN/m 2 , 

w obiektach mostowych układane w betonie 

lub innych miejscach zakrytych przez 

bezpośrednim działaniem promieni słonecznych 

na ciągłym podłożu – SN ≥ 2 kN/m 2 , 

a w przypadku przewodów podwieszanych 

punktowo w miejscach odkrytych narażonych 

na bezpośrednie działanie promieni 

słonecznych – SN ≥ 5 kN/m 2 . Niezwykle 

istotna jest również odporność na ściskanie 

oraz na uderzenia (szczególnie, gdy rury 

układane są w ziemi). 

Iwona Bortniczuk 

Rys. 9. 

Jednowarstwowa rura osłonowa do kabli optotelekomunikacyjnych z wewnętrzną powierzchnią 

rowko waną z warstwą poślizgową ułatwia jącą przeciąganie przewodu. 

Na podstawie materiałów fi rm: 

Kaczmarek Malewo, Arot, 

TTPlast, HellermanTyton 


23

OSPRZĘT 


Osprzęt instalacyjny 

do montażu w trudnych warunkach 

Instalacja elektryczna może być narażona 

na oddziaływanie wilgoci i zapylenia. 

W mieszkaniach czy biurach warunki otoczenia 

są dość przyjazne, przez co ważniejszym 

kryterium doboru osprzętu jest 

funkcjonalność i estetyka. Inaczej sytuacja 

przedstawia się w obszarach zewnętrznych 

budynków, parkingach, garażach, 

halach produkcyjnych i magazynach. Łazienki, 

baseny, myjnie – to także miejsca, 

w których dobór gniazd i łączników nie 

może być swobodny. 

Fot. HAGER 

24 


urządzeń do obróbki termicznej. Należy 

więc zapewnić jak najwyższy poziom 

ochrony przed dotykiem elementów pod 

napięciem oraz takich, na których w ra- 

OSPRZĘT 


Fot. ELEKTRO-PLAST 

zostającymi pod napięciem. Druga cyfra 

odnosi się do ochrony urządzenia przed 

kroplami wody. 

Dlaczego dobranie nieodpowiedniego, 

tzn. zbyt niskiego stopnia ochrony IP 

może być brzemienne w skutkach? Wiąże 

się to m.in. z typowym zagrożeniem 

związanym chociażby ze środowiskiem 

o podwyższonej wilgotności. Zwiększona 

wilgotność czy możliwość chwilowego 

kontaktu z wodą zwiększa jednocześnie 

zagrożenie porażenia prądem. Do tego dochodzi 

podwyższona temperatura w niektórych 

z pomieszczeń, np. wskutek pracy 

PAMIĘTAJ 

Niedostosowanie osprzętu do charakteru 

użytkowania, to narażenie 

użytkownika i służb porządkowych 

na porażenie prądem oraz skrócenie 

czasu użytkowania instalacji. 

Fot. 1. 

Obudowa o wysokiej klasie szczelności 

skutecznie chroni elementy 

okablowania przed przenikaniem 

pyłu, zanieczyszczeń i wody. 

Fot. OSPEL 

Boom na produkty uniwersalne, sprawdzające 

się w każdych warunkach, najwyraźniej 

minął. Choć producenci nadal rozwijają 

swoją ofertę w tym zakresie, wydaje się, 

że uwagę skupili na innym segmencie. Co 

interesujące, dotyczy to także branży szeroko 

pojętego osprzętu elektroinstalacyjnego. 

Projektanci i konstruktorzy wyszli 

najwyraźniej z założenia, że osiągnięcie 

konkurencyjnej żywotności oraz długiego, 

bezawaryjnego działania będzie możliwe, 

jeśli rozszerzona zostanie gama produktów 

specjalistycznych, przeznaczonych do konkretnej 

aplikacji, czyli często wymagających, 

specyficznych warunków wynikających 

ze środowiska pracy. Powstają nowe, 

usprawnione komponenty, zapewniające 

wysoki stopień ochrony oraz dedykowane 

do pomieszczeń, w których panuje wysokie 

zapylenie, podwyższona wilgotność lub 

temperatura. Ich parametry są podyktowane 

normami budowlanymi, dzięki czemu 

zapewniają wygodę oraz bezpieczeństwo 

użytkowników w pożądanym stopniu. 

Fot. 2. 

Przepisy i normy odnoszą się bezpośrednio do instalacji elektrycznej i osprzętu elektroinstalacyjnego 

w łazience. 

Kluczowe: IP 

Kluczowym „parametrem”, jakim operujemy, 

opisując materiały przeznaczone 

do pomieszczeń o specjalnych warunkach, 

jest stopień ochrony IP. Pierwsza 

cyfra kodu jest związana z ochroną urządzenia 

przed dostaniem się do jego wnętrza 

przedmiotów o średnicy mniejszej 

niż 1 mm, a jednocześnie oznacza stopień 

ochrony samego użytkownika przed bezpośrednim 

kontaktem z elementami po- 

Fot. 3. 

W pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności instalacja elektryczna niejednokrotnie 

prowadzona jest natynkowo. 

Fot. ELEKTRO-PLAST 


25

OSPRZĘT 


Fot. OSPEL 

Fot. OSPEL 

Fot. OSPEL 

Fot. HAGER 

Fot. 4. 

Do montażu w łazience dedykowane 

są gniazda wtykowe o min. IP 44. 

zie awarii mogłoby dojść do pojawienia 

się potencjału elektrycznego. W pomieszczeniach, 

w których panują trudniejsze 

warunki konieczne jest izolowanie i osłonięcie 

przed dotknięciem czynnych części 

urządzeń i instalacji elektrycznych. 

Gniazdka do łazienki, garażu, 

kotłowni 

Najpopularniejszym segmentem oferty 

są więc z pewnością produkty bryzgoszczelne: 

gniazda i łączniki, dedykowane 

Fot. 5. 

Coraz szersza jest oferta gniazdek i włączników do montażu na zewnątrz, nawet w niezadaszonych 

miejscach. 


REKLAMA 

Fot. LEGRAND 

Fot. 6. 

Kluczowym „parametrem”, jakim operujemy, opisując 

materiały przeznaczone do pomieszczeń o specjalnych 

warunkach, jest stopień ochrony IP. 

do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności – jak kuchnie, 

łazienki, pralnie, suszarnie, piwnice i garaże, co jest związane 

z narażeniem znajdujących się w nich przedmiotów na kontakt 

z wodą. Wymaga się, aby w wilgotnych pomieszczeniach 

np. w budownictwie mieszkalnym czy obiektach użyteczności 

publicznej instalować jedynie gniazda wtyczkowe bryzgoszczelne 

o wysokim stopniu ochrony, min. IP 44 – na- lub podtynkowe 

(montowane za pomocą kleju lub wkrętów). 

Warto zaznaczyć, że przepisy i normy szczegółowo odnoszą 

się do instalacji elektrycznej i osprzętu elektroinstalacyjnego 

w łazience. Wskazują one, że konieczne jest wyznaczenie 

w pomieszczeniu specjalnych stref wokół danych sprzętów, 

jak wanna czy brodzik, w których nie należy instalować żadnych 

włączników, gniazd czy urządzeń elektrycznych. W odległości 

do 60 cm od obrysu wanny lub brodzika do montażu 

Nowe puszki 

firmy Hensel. 

Fot. LEGRAND 

Szeroki zakres zastosowań 

Mocne i trwałe 

Praktyczne w użyciu 

Do instalacji wewnętrznych 

• Stopień ochrony IP 66 

• Dławnice membranowe 

• Innowacyjne zaciski do łączenia różnych 

rodzajów i przekrojów żył 

• W komplecie uchwyty do 

mocowania puszki 

Fot. 7. 

Odporny na szereg czynników osprzęt wyposażany jest 

w dodatkowe funkcjonalności, jak chociażby zamknięcie 

na kluczyk. 

Hensel Polska Sp. z o. o 

61-248 Poznań · www.hensel-electric.pl

OSPRZĘT 


Fot. HAGER 

WAŻNE 

Czynnikiem mogącym wpłynąć na obniżenie czasu użytkowania gniazd i łączników jest 

nie tylko odporność na działanie wody i pyłu ale również odporność mechaniczna na 

uderzenia, kradzież i akty wandalizmu. Nie zawiera się ona w parametrach IP xx więc 

konieczne jest zwrócenia uwagi na dodatkowy parametr, powiązany z odpornością 

mechaniczną. Osprzęt odporny na takie działania dedykowany jest przede wszystkim 

do przestrzeni publicznych, takich jak dworce kolejowe, stadiony, punkty ładowania 

aut elektrycznych i parkingi. 

Fot. KARLIK 

Fot. LEGRAND 

Fot. 8. 

Fot. 9. 

Fot. 10. 

Producenci „wodoodpornych gniazdek” 

coraz większy nacisk kładą na 

design. 

Parametry osprzętu są podyktowane 

normami budowlanymi, dzięki czemu 

zapewniają wygodę oraz bezpieczeństwo 

użytkowników w pożądanym 

stopniu IP. 

Poszczególne elementy bryzgoszczelnych 

gniazdek i włączników są tak 

skonstruowane, aby nie dopuścić do 

wnętrza ani kropli wilgoci. 

dopuszcza się montaż jedynie bryzgoszczelnych 

opraw oświetleniowych w II klasie 

ochronności, a włączników i gniazdek 

– w jeszcze dalszej. 

Poszczególne elementy bryzgoszczelnych 

gniazdek i włączników są tak skonstruowane, 

aby nie dopuścić do wnętrza ani kropli 

wilgoci. Przed bryzgami wody chronią 

m.in. styki ochronne czy wykonane z gumy 

dławnice. Dodatkową ochronę w przypadku 

gniazdek zapewniają przekrywające 

urządzenia wieczka, osłony z tworzywa 

termoplastycznego – zarówno przed wilgocią, 

jak i włożeniem do otworów wtykowych 

jakichkolwiek przedmiotów (co 

przydaje się przede wszystkim, gdy w budynku 

przebywają małe dzieci). 

W produkcji specjalnego osprzętu elektroinstalacyjnego 

zaczęto wykorzystywać 

m.in. technologię wtrysku dwukomponentowego 

– umożliwiającą stworzenie 

skomplikowanych detali o podwyższonej 

wytrzymałości. Wnętrze osprzętu hermetycznego 

chronią skuteczne zabezpieczenia: 

dławnica membranowa i membrana 

uszczelniająca, a poszczególne elementy 

wykonane są z materiału samogasnącego. 

Elastyczna membrana oddziela elementy 

zewnętrzne, czyli klawisze i klapki, od części 

elektrycznej, do mechanizmu osprzętu 

nie może się więc przedostać nie tylko wilgoć, 

ale i kurz, pył oraz inne zanieczyszczenia. 

Z kolei zintegrowane z podstawą, 

ruchome dławnice gumowe oprócz ochrony 

wnętrza ułatwiają i przyspieszają podłączenie 

osprzętu do instalacji. 

W pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności 

instalacja elektryczna niejednokrotnie 

prowadzona jest natynkowo 

– szczególnie w przypadku piwnic czy 

pomieszczeń gospodarczych. Tu również 

należy zwrócić szczególną uwagę 

na zapewnienie optymalnego poziomu 

ochrony. Przy dużym ryzyku zalania 

czy dostania się wody można wykorzystać 

gładkie rury kielichowe typu RLM. 

Hermetyczność połączenia jest bardzo 

wysoka, szczególnie przy instalacji prowadzonej 

pionowo, jakość połączenia 

może być dodatkowo wzmocniona np. 

wewnętrznymi pierścieniami. 

Gniazdko w ogrodzie 

Producenci sukcesywnie rozwijają również 

gamę produktów przeznaczonych 

do montażu na zewnątrz, np. na terenie 

posesji czy ogrodu. Obudowa o klasie 

szczelności IP 55 skutecznie chroni elementy 

okablowania przed przenikaniem 

pyłu i zanieczyszczeń z powietrza oraz 

strumieniami wody, dlatego osprzęt może 

być montowany nawet w miejscach niezadaszonych, 

bezpośrednio narażonych 

na działanie czynników atmosferycznych. 

Moduł uszczelniający ma tu formę membrany 

oraz pokrywy mechanizmu łącznika. 

Dzięki zastosowaniu membrany możliwe 

jest zniwelowanie nierówności podłoża 

oraz możliwości przedostania się wilgoci 

– uszczelka zamontowana jest na całej 

powierzchni pod dnem obudowy. 

Warto zauważyć, że obecnie również 

osprzęt elektroinstalacyjny o wyższym stopniu 

ochrony i przeznaczony do niestandardowych 

pomieszczeń czy do użytkowania 

na zewnątrz wyróżnia się nowoczesnym, 

eleganckim wzornictwem. W zasadzie urządzenia 

„specjalne” swoim wyglądem nie 

różnią się od standardowych. Także w tej 

gamie produktów możemy znaleźć osprzęt 

designerski czy wyposażony w dodatkowe 

usprawnienia, jak np. podświetlenie ramki. 

Hermetyczna rozdzielnica 

Wysokiego zabezpieczenia wymagają 

przede wszystkim rozdzielnice (szczegól- 


OSPRZĘT 


nie natynkowe) przeznaczone do montażu 

w pomieszczeniach, w których panuje 

„specyficzne środowisko”. Niektóre z oferowanych 

przez producentów rozdzielnic 

posiadają uszczelnienie wykonane za 

pomocą przepustu dwukomponentowego 

pod dławnice PG. Uzyskanie odpowiedniej 

klasy ochrony IP (55-65) jest możliwe 

m.in. dzięki trójstopniowemu systemowi 

uszczelnień składającego się z uszczelki 

zewnętrznej, wewnętrznej oraz pierścieni 

uszczelniających. Dzięki temu urządzenia 

przeznaczone są m.in. do montażu w warunkach 

przemysłowych, np. na ścianach 

murowanych, w warunkach wysokiego 

zapylenia i podwyższonej wilgotności – 

w halach produkcyjnych, myjniach, jak 

również w pomieszczeniach mieszkalnych 

i użytkowych. Ogromne znaczenie 

ma materiał, z którego wyprodukowano 

obudowę – polecane jest m.in. tworzywo 

ABS o wysokich właściwościach dielektrycznych 

i mechanicznych oraz odpornego 

na promieniowanie UV. 

Rozdzielnica powinna zapewniać niezawodność 

i bezpieczeństwo również 

w razie pożaru. Jeśli zabezpieczenie 

przed ogniem i wysoką temperaturą jest 

naszym priorytetem, możemy postawić 

na niższą klasę IP, np. IP 43, ale zwrócić 

uwagę na wyższy stopień ochrony 

przeciwogniowej. Na rynku dostępne są 

systemy rozdzielnic ognioodpornych wykonane 

z materiałów zgodnych z normą 

PN-EN 13501. Przy obudowach o ochronie 

przeciwpożarowej i z przewodami 

ogniotrwałymi wynoszącej 90 min. należy 

stosować nakładkę do chłodzenia 

przewodów. 

Pamiętajmy, że równie istotne, co zamontowanie 

wysokiej jakości zabezpieczeń, 

jest ich późniejsza, okresowa kontrola 

– nie rzadziej niż co dwa lata. Umożliwi 

to uniknięcie brzemiennej w skutkach 

awarii. 

EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Gniazda elektryczne 

– praktyczne rozwiązania 

Jonatan Kilczewski 

Architekt 

www.jkhome.pl 

Gniazda instalacyjne to nieodzowny element dobrze 

zaprojektowanej kuchni i biura. Od jakości 

gniazd zależy nie tylko estetyka, bezpieczeństwo 

ale i wygoda pracy z urządzeniami elektrycznymi. 

Godnym uwagi rozwiązaniem spełniającym trzy powyższe 

kryteria są gniazda chowane w blacie. 

Gniazda chowane w blaty już jakiś czas temu pojawiły 

się na rynku, mimo to dopiero od niedawna 

są one znacznie częściej stosowane w różnych pomieszczeniach 

takich jak biuro, salon czy kuchnia. 

Gniazda w blacie to bardzo wygodne rozwiązanie. 

Są one widoczne tylko wtedy, gdy z nich korzystamy, 

znacznie ułatwiają korzystanie z różnego typu 

urządzeń elektrycznych. Dzięki umieszczeniu ich 

w różnych miejscach praca staje się znacznie 

prostsza. Obecnie wiele zestawów złączy posiada 

w jednej obudowie kilka funkcji np.: gniazdo elektryczne, ładowarkę USB czy 

oświetlenie. Mamy dwa rodzaje gniazd elektrycznych, które mogą być zamontowane 

i ukryte w blacie biurka czy też w blacie kuchennym. Pierwsze z nich 

to gniazdka okrągłe, które mogą być również zamontowane w szafkach wiszących 

lub w boku szafki. Gniazdo okrągłe potrzebuje miejsce w szafce, aby móc 

je schować, dlatego dobrym pomysłem jest umieszczenie go w rogu szafki narożnej. 

Drugie to gniazdka prostokątne. Te gniazda wymagają mniej miejsca niż 

okrągłe. Konstrukcja jego to stabilne, nieruchome gniazdo montowane w meblu 

oraz część ruchoma, która jest otwierana po naciśnięciu. W zależności od tego 

jaki rodzaj gniazdka wybierzemy można wysuwać je zarówno w poziomie z góry 

czy z dołu. Po skończonej pracy można wpuścić je w blat i uzyskać gładką powierzchnię 

roboczą. 

W kuchni można też w newralgicznych miejscach zamontować gniazdka bryzgoszczelne, 

które są wyposażone dodatkowo w klapkę zabezpieczająca przed 

niespodziewanym zachlapaniem czy zalaniem. 

Innym rozwiązaniem jest przymocowanie gniazd do spodu szafki wiszącej, zagłębienia 

w blacie, itp. 

W miarę możliwości warto zamontować większą od potrzebnej liczby gniazdek 

aby po dokupieniu kolejnego sprzętu uniknąć plątaniny kabli i przedłużaczy, które 

nie wyglądają estetycznie i utrudniają utrzymanie porządku. W ten sposób unikamy 

również zwarć spowodowanych przesileniem. 

Takie gniazda montowane w blacie można kupić w większości sklepów z akcesoriami 

elektrycznymi. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów firm: 

Ospel, ELEKTRO-PLAST, 

Hager, AKS Zielonka 


29

OSPRZĘT 


TEKNO – oszczędność czasu, 

łatwość montażu 

MOWION to marka osprzętu elektroinstalacyjnego stworzona przez Kanlux. Oferujemy 

w niej rozwiązania nie tylko do wnętrz, ale również zewnętrzne. Do tych zadań przeznaczyliśmy 

serię TEKNO. 

PROMOCJA 

Fot. 1. 

Gniazdo zasilające i łącznik świeczkowy. 

Seria TEKNO jest odporna na zmienne 

warunki atmosferyczne. Szczególnie polecana 

do zastosowania na zewnątrz, ale 

równie świetnie sprawdzi się w specjalnych 

warunkach wewnętrznych. Garaże, 

myjnie samochodowe, pralnie, suszarnie, 

altany, łazienki – w tych wnętrzach z powodzeniem 

możemy zastosować osprzęt 

TEKNO. Jego najważniejszymi zaletami 

jest hermetyczność oraz prosta instalacja. 

osłony, lecz jest ona tak mała, że nie wywiera 

żadnego wpływu na pracę urządzenia. 

Bryzgoszczelność oznacza, że woda 

rozbryzgiwana na osłonę produktu z dowolnego 

kierunku nie powinna wywołać 

żadnych szkodliwych skutków. Dodatkowo 

konstrukcja przepustów wykonana 

z PVC zapewnia szczelność IP54 dla 

przeprowadzenia przewodów (dwa otwory 

montażowe). 

Fot. 2. 

Łącznik świeczkowy i gniazdo zasilające. 

Hermetyczne 

Wytrzymałość na zmienne warunki atmosferyczne 

i wysoka szczelność zapewniająca 

ochronę przed szkodliwymi czynnikami 

środowiska zewnętrznego to niewątpliwy 

atut. Seria TEKNO posiada IP 54 – oznacza 

to że jest pyłoodporna i bryzgoszczelna. 

Co to oznacza w praktyce? Pyłoodporność 

oznacza, że minimalna ilość 

pyłu może przedostawać się do wnętrza 

Proste w instalacji 

Mechanizm został skonstruowany tak, aby 

maksymalnie uprościć podłączenie przewodów 

podczas instalacji. Wewnętrzny 

mechanizm zbudowano w taki sposób aby 

podczas instalacji istniał możliwość zdjęcia 

mechanizmu z podstawy łącznika. 

Dodatkowo wzmocniono śruby zacisków 

klatkowych dla większej wytrzymałości 

i pewności połączeń. 

Fot. 3. 

Mechanizm wewnętrzny TEKNO 


OSPRZĘT 


Fot. 5. 

Wykonany fabrycznie mostek łączący. 

Fot. 4. 

Tył łącznika. 

Uniwersalne 

TEKNO to solidna konstrukcja oparta 

o wysokiej klasy elementy wykonane 

z tworzyw typu: PC, ABS, bądź PP – w zależności 

od funkcji i przeznaczenia danego 

elementu. Elementy ruchome łączników 

zostały wykonane z poliwęglanu (PC) 

odpornego na temperaturę do 850°C. 

Oferta łączników i gniazd zasilających 

TEKNO dostępna jest w wersji pojedynczej 

i podwójnej w pionie i poziomie. 

Utrzymana w popularnej kolorystyce 

(beżowy i czarny).Dla większej wygody 

seria TEKNO ma dedykowane miejsce 

na diody dla mechanizmów podświetlanych. 

Seria Tekno oprócz standardowych 

łączników i gniazd posiada w swojej 

ofercie podwójne moduły. Mogą to być 

elementy złożone z łącznika i wybranego 

typu gniazda (francuskie – z bolcem 

lub schuko). Takie zestawienia osprzętu 

występują zarówno w wersji pionowej 

jak i poziomej. W podwójnych zestawach 

gniazd usprawniamy pracę elektroinstalatorów, 

ponieważ takie zestawy 

są oprzewodowane w środku (pomiędzy 

gniazdami wykonane są fabrycznie mostki 

łączące), przez co elektroinstalator 

musi zasilić jeden z dwóch modułów 

oszczędzając przynajmniej połowę czasu 

potrzebnego na montaż. 

Wszystkie te zalety serii TEKNO to nowoczesne 

i trwałe rozwiązania technologiczne. 

Możesz być pewny, że inwestycja zrealizowana 

z TEKNO to inwestycja, na którą nie 

będziesz musiał wracać. 

Poznaj już dziś całą markę osprzętu MO- 

WION odwiedzając stronę www.mowion.pl. 

Pamiętaj, że MOWION to marka stworzona 

przez Kanlux, polskiego lidera branży oświetleniowej, 

obecnego w całej Europie. Tu specjaliści 

projektują dla specjalistów. Wiemy, co 

działa, co jest pewne i co przydaje się w pracy. 

Gwarantujemy Ci również powtarzalność produktów 

i ich łatwą dostępność. 

• 

Fot. 6. 

Wykonany fabrycznie mostek łączący. 

www.mowion.pl 


31

PRODUKTY 


Jakość przemysłowa Spelsberg 

Firma Spelsberg od ponad 100 lat produkuje najwyższej jakości puszki, obudowy i skrzynki. 

Znacząca część oferty adresowana jest do pracy w bardzo trudnych warunkach (np. przemysł) 

i dlatego jest opatrzona w naszych katalogach szarym piktogramem „iQ” tzn. jakość przemysłowa. 

PROMOCJA 

Rodziny produktowe 

zaliczane do grupy „iQ” 

• Obudowy TG PC: IP66/IP67, IK08, 

poliwęglan, wymiary od 84x82 do 

302x232 mm 

• Obudowy TK PC: IP66, IK08, poliwęglan, 

wymiary od 52x50 do 360x254 mm 

• Obudowy AKi: IP65, IK08, poliwęglan, 


• Obudowy GTi: IP65, IK08, poliwęglan, 


• Obudowy GEOS: IP66/IP67, IK09, 

poliwęglan, wymiary od 300x300 do 

400x500 mm 

• Obudowy AL: IP66, IK09, aluminium, 


• Obudowy zaciskowe RKKi: IP54/IP66, 

IK08, poliwęglan, wyposażone w 5-22 zacisków 

szeregowych śrubowych do 4 mm² 

• Obudowy zaciskowe AKi-R: IP54/IP65, 

IK08, poliwęglan, wyposażone w 34- 

136 zacisków szeregowych śrubowych 

do 4 mm² 

• Obudowy zaciskowe ALR: IP66, 

IK09, aluminium, wyposażone 

w 5-52 zacisków szeregowych śrubowych 

do 4 mm² 

• Puszki Abox-i / Abox-i m: IP66, IK08, 

poliwęglan, wyposażone w 5 zacisków 

śrubowych 2,5-240 mm² 

• Puszki Abox-i SL: IP65, IK08, poliwęglan, 

wyposażone w 5 zacisków bezśrubowych 

4-16 mm² 

• Puszki Abox XT: IP68, IK08, poliwęglan, 

wyposażone w 5 zacisków śrubowych 

2,5-10 mm² i masę żelową 

• Skrzynki rozdzielcze AK III: IP65, 

IK08, 63 A, poliwęglan, 14-70 modułów, 

fabrycznie z systemem cyrkulacji powietrza 

oraz bezśrubowymi zaciskami PE/N 

Podtrzymanie funkcji elektrycznych 

w czasie pożaru 

• Puszki WKE 200 RK do 400 RK: IP66, 

E30, wyposażone w porcelanowe zaciski 

śrubowe 4- 35 mm² 

• Puszki WKE 54: IP67, E90, wyposażone 

w porcelanowe podwójne zaciski 

śrubowe 16 mm² 

• Rozdzielnice WKE AK: IP65, IK10, 

E90, 63 A, 14-70 modułów 


PRODUKTY 


Cechami charakterystycznymi 

takich produktów są 

• praca w temperaturach od -35°C do +80°C 

• odporność na oddziaływanie benzyny, 

olejów mineralnych, tłuszczów, oleju 

napędowego, terpentyny oraz niektórych 

kwasów i alkoholi 

• współczynnik IP aż do IP68 

• odporność na promieniowanie UV oraz 

zmienne warunki atmosferyczne 

• wykonanie z tworzyw trudnopalnych 

i samogasnących, test tzw. rozżarzonym 

prętem w temperaturze 960°C 

(wg EN60695/VDE0471/UL94) 

• odporność na uszkodzenia mechaniczne 

aż do IK09 

• bezhalogenowe, pozbawione obecności 

metali ciężkich, polichlorku winylu oraz 

silikonu 

REKLAMA 

Robert Marzec 

Więcej szczegółów na 

www.spelsberg.pl 

Merry Christmas 

Frohe Weihnachten 

Joyeux noël 

Feliz Navidad 

Vrolijk Kerstfeest 

Glædelig Jul 

God Jul 

Wesołych Świąt Bożego Narodzenia 

Robert Marzec 

Mobile: +48 512 090 745 

e-mail: robert.marzec@spelsberg.pl 

www.spelsberg.pl 

safe.inspiring.green. 


33

KABLE 

I PRZEWODY 

Znaczenie okablowania w spełnieniu 

wymagań nowej dyrektywy kompatybilności 

elektromagnetycznej układu napędu 

i sterowania zespołu maszyn 

PROMOCJA 

Wszystkie maszyny produkcyjne oraz ich zespoły (ciągi technologiczne) wprowadzane do obrotu 

lub użytkowania po raz pierwszy w Unii Europejskiej muszą spełniać tak zwane zasadnicze 

wymagania bezpieczeństwa. W przypadku maszyn, najważniejsza jest oczywiście dyrektywa 

maszynowa (2006/42/WE), która reguluje zasady bezpieczeństwa maszyn jako produktów oraz 

sprzętu elektrycznego w nich zainstalowanego. 

W europejskim systemie bezpieczeństwa 

produktowego określono, że ponieważ 

w zasadzie wszystkie maszyny są zasilane 

lub sterowane w użyciem energii elektrycznej 

należy zakresem dyrektywy maszynowej 

objąć i wszelkie aspekty odnoszące się 

do bezpieczeństwa elektrycznego. Zatem 

złożenie deklaracji zgodności przez producenta 

lub inny podmiot przejmujący obowiązki 

producenta (np. importer) nie obejmuje 

dyrektywy niskonapięciowej. 

Inna sytuacja występuje w przypadku zagadnień 

kompatybilności elektromagnetycznej. 

Dyrektywa EMC 2014/30/UE jest 

niezależna od maszynowej i wymaga spełnienia 

wymaganych zasad odrębnie, oraz 

osobnego ich zadeklarowania. 

Z powodów formalnych obie deklaracje 

(jako dokumenty) znacznie się różnią zawartością, 

co powoduje, że trzeba je tworzyć 

oddzielnie. 

W przypadku kompatybilności elektromagnetycznej 

nie zawsze wystarcza też stosowanie 

się przy produkcji do ogólnie przyjętych zasad 

dobrej praktyki inżynierskiej, lecz trzeba posługiwać 

się badaniami wyrobów przeprowadzanymi 

przez podmioty trzecie, posiadające 

nie tylko wystarczające kompetencje, ale i odpowiednie 

zaplecze laboratoryjne oraz nadzorowany 

przez instytucję akredytującą (np. 

PCA) system zarządzania procesem badawczym 

ujętym w ramy procedur najczęściej opartych 

na zharmonizowanych normach europejskich 

(EN) lub międzynarodowych (IEC). 

Kolejną ważną dyrektywą związaną ściśle 

ze sprzętem elektrotechnicznym jest dyrektywa 

w sprawie ograniczenia stosowania 

niektórych niebezpiecznych substancji 

w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym 

(RoHS – 2011/65/UE). Deklaracja RoHS 

i EMC może być sporządzona jako jeden 

dokument, ponieważ zawartość formalna 

jest identyczna. 

Ponieważ praca niniejsza dotyczy okablowania, 

w dalszych rozważaniach skoncentrujmy 

się na kablach i przewodach oraz dodatkowym 

wyposażeniu maszyn bezpośrednio 

związanych z ich oprzewodowaniem. 

Kable elektryczne i przewody podlegają dyrektywom: 

niskonapięciowej (2014/35/UE) 

o ile są kablami o napięciu nominalnym 

mieszczącym się w granicach od 50 VAC / 

75 VDC do 1000 VAC / 1500 VDC, ograniczającej 

stosowanie substancji niebezpiecznych 

(2011/65/UE) o ile mieszczą się w granicach 

napięcia do 1000 VAC / 1500 VDC 

i kompatybilności elektromagnetycznej 

(2014/30/UE) o ile posiadają ekrany elektromagnetyczne. 

Dyrektywa RoHS jest podobnie jak dyrektywa 

niskonapięciowa przesłaniana przez 

dyrektywę maszynową, o ile kable są instalowane 

w wielkogabarytowych stałych 

instalacjach przemysłowych lub wielkogabarytowych, 

stacjonarnych narzędziach 

przemysłowych instalowanych trwale 

przez profesjonalny personel – są to zatem 

w większości maszyny i zespoły maszyn 

pracujące na halach produkcyjnych. 

Rys. 1. 

Widok kabli łączących silnik z wyjściem przekształtnika lub dławika lub filtra du/dt. 


KABLE 

I PRZEWODY 

Rys. 2. 

Kabel do zastosowań w robotach przemysłowych. 

Podobnie dyrektywa kompatybilności elektromagnetycznej 

definiuje jakościowo dwa 

rodzaje urządzeń podlegających jej wymaganiom, 

ale traktowanych odmiennie: aparaturę 

i instalacje stacjonarne (do których 

możemy zaliczyć duże maszyny i ich zespoły 

technologiczne). 

Przykłady kabli 

i ich wyposażenia dodatkowego 

Na rysunku 1. pokazano dwa główne rodzaje 

kabli stosowanych do zasilania silników 

elektrycznych z przekształtników częstotliwości. 

Rysunek 1.A. przedstawia kabel klasyczny 

o czterech żyłach równego przekroju 

przy czym wartości pojemności pomiędzy 

żyłami czynnymi, żyłą PE oraz ekranem 

nie są symetryczne. Co w konsekwencji dla 

dłuższych połączeń przekształtnik-silnik 

z powodu generacji przepływu impulsowych 

prądów poprzez te pojemności doprowadza 

do asymetrii w układzie zasilania. 

Ponieważ nie jest to oczywiście zjawisko 

korzystne opracowano kable pozbawione 

tej ułomności (rysunek 1.B.). W kablu takim 

przewód PE został podzielony na trzy 

żyły o mniejszych przekrojach, przy czym 

z powodów geometrycznych suma przekroju 

tych żył nie jest równa jak w kablu 1.A. 

przekrojowi żyły czynnej, lecz jest mniejsza. 

Z powyższego powodu w niektórych 

aplikacjach może być konieczne uzupełnienie 

przekroju żyły PE zewnętrznym połączeniem 

wyrównawczym. 

Charakterystycznymi cechami kabli, które 

zapewniają faktycznie kompatybilność 

REKLAMA 


35

KABLE 

I PRZEWODY 

Rys. 3. 

Widok dławików kablowych zapewniających kompatybilność elektromagnetyczną połączenia ekranów kabli falownikowych z masą 

na pełnym obwodzie (360°) ekranu. 

elektromagnetyczną i bezpieczeństwo elektryczne 

połączenia falownik-silnik są: 

• podwyższona odporność napięciowa 

izolacji 1/06 kV 

• obniżona wartość pojemności (na skutek 

domieszkowania izolacji oraz nieznacznego 

powiększenia jej grubości) 

• zastosowanie podwójnego ekranu obejmującego 

wszystkie żyły – foliowooplotowego, 

o dużym sumarycznym 

przekroju poprzecznym przewodzenia 

• współczynnik wypełnienia powierzchni 

oplotu ekranowego powyżej 85%. 

Zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa 

w Europie należy zapewnić urządzeniom 

nie tylko ochronę przed zakłóceniami elektromagnetycznymi, 

ale i uszkodzeniami 

wynikającymi z innych, przewidywalnych 

aspektów środowiskowych. Kompatybilność 

elektromagnetyczna jest częścią kompatybilności 

środowiskowej. Na rysunku 2. 

pokazano przykładowy kabel do stosowania 

w robotach przemysłowych, który musi być 

odporny na częste zginanie i skręcanie, oraz 

w zależności od typu czynności wykonywanych 

przez danego robota na iskry, czy 

temperaturę. 

Jak widać wszystkie pokazywane tu jako 

przykłady kable spełniają wymagania dyrektywy 

RoHS. 

Zakończenia kabli EMC muszą być właściwie 

połączone z masą, do tego celu w technice 

kabli siłowych służą specjalne dławiki 

ekranowane (rysunek 3.), pozwalające 

na połączenie ekranu na pełnym obwodzie. 

Rys. 4. 

Widok przepustu kablowego 

przystosowanego do wprowadzania 

do szaf sterowniczych kabli 

konfekcjonowanych (z rozwiązanym 

i popartym certyfikatem 

problemem EMC). 

Wymaganie to wynika ze zjawisk dla wyższych 

częstotliwości, w których liczy się 

bardzo kształt połączenia masy. Generalnie 

połączenia musza być jak najkrótsze i płaskie, 

aby ich impedancje falowe były na tyle 

niskie, iż zapewniają skuteczne działanie. 

W praktyce okazuje się, że wykonanie 

prawidłowego połączenia jest jednak pracochłonne 

i trudne (3.A.), a każda nierówność 

połączenia pogarsza jego praktyczny 

sens. Zatem opracowano specjalną konstrukcję, 

z wykorzystaniem przewodzącego 

torusa elastycznego, który wielokrotnie 

skraca czas montażu i podnosi jakość 

połączenia. 

W przypadku kabli sygnałowych obecnie 

w coraz licznych przypadkach mamy 

do czynienia z elementami gotowymi, gdzie 

producent oferuje do danego zastosowania 

przewody właściwej jakości (na przykład 

giętkości, przekroje, ekranowanie) i połączone 

z wtyczkami lub gniazdami w sposób 

gwarantujący zachowanie ciągłości 

ekranów oraz właściwą wytrzymałość 

mechaniczną połączeń kabel-wtyczka, czy 

odporność na zginanie w okolicach wtyczki. 

Przy wprowadzaniu gotowych kabli 

do szaf sterowniczych do niedawna istniał 

znaczny problem z zachowaniem stopnia 

ochrony IP, czy jak w przypadku naszych 

rozważań zachowania ciągłości ekranowania, 

co skłaniało do niekorzystania z kabli 

gotowych lub ich rozcinania w celu umożliwienia 

wprowadzenia do szafy. Postępowanie 

takie wiązało się jednak zawsze 

z pogorszeniem jakości połączeń oraz ze 

stratami czasu przy montażu i usuwaniu 

skutków ewentualnych błędów lub niedokładności. 

Na rysunku 4. pokazano wygodne 

rozwiązanie tego problemu, akceptowalne 

z punktu widzenia kompatybilności 

elektromagnetycznej. 

Marek Trajdos 

Helukabel Polska Sp. z o.o. 

Matariały wewnętrzne 

Helukabel Polska Sp. z o.o. 


Swiat 

Pełnych blasku Świąt 

oraz dużo pozytywnej energii 

w nadchodzącym roku 

Wesolych 

życzy redakcja 

Fachowego Elektryka

PRODUKTY 


Czytelna zaleta? Etykieta! 

Jakość i trwałość oznakowania elementów instalacji elektrycznej stanowią o bezpieczeństwie 

elektryka i użytkowników instalacji. Dodatkowo ułatwiają i przyspieszają ewentualne naprawy 

i modernizację instalacji. Warto postawić więc na jakość etykiet i samego druku. 

Jakie zalety powinna mieć dobrze wydrukowana 

etykieta? Powinna być odporna 

na działanie paliw i innych tworzyw ścierających, 

na promieniowanie UV oraz 

na działanie niekorzystnych czynników atmosferycznych. 

Takie etykiety można stosować 

na kablach i przewodach elektrycznych, 

teletechnicznych, pneumatycznych 

oraz hydraulicznych. 

Fot. PHOENIX CONTACT 

Etykieta niejedno ma imię 

Etykiety możemy podzielić ze względu 

na pełnioną przez nie funkcję. Co innego 

etykieta stosowana przed podłączeniem 

przewodów, co innego oznakowanie stosowane 

po ich podłączeniu, a jeszcze inne zastosowanie 

mają specjalne zasobniki, które 

wypełnione są etykietami samolaminującymi, 

przeznaczonymi do opisu ręcznego. Te 

pierwsze cechują się kształtem zamkniętym, 

Fot. BROTHER 

dzięki specjalnemu profilowi wewnętrznemu 

można je stosować z przewodami o szerokim 

zakresie średnic. Oznaczniki te są 

bardzo drobne, dlatego, jeżeli zdecydujemy 

się je nabyć, zadbajmy o specjalne aplikatory, 

ponieważ bez nich nasz plan raczej się 

nie powiedzie. Oznaczniki można również 

zastosować po podłączeniu przewodów – 

za pomocą oznaczników twardych zatrzaskowych. 

Są zbudowane ze sprężystych 

surowców. Można je stosować zarówno 

po zainstalowaniu przewodów, jak i światłowodów. 

Znajdują szczególne zastosowanie 

tam, gdzie dochodzi do częstego rozłączania 

instalacji elektrycznych, np. podczas 

remontów maszyn czy też urządzeń. Kształt 

i sprężystość zapewniające połączenie 

z przewodem to główna zaleta tego typu 

oznakowania. A wszystko po to, aby elementy 

nie zmieniały położenia podczas użytkowania 

przewodów elektrycznych. Dobrym 

rozwiązaniem są oznaczniki przezroczyste 

z kieszonką na etykietę, którą możemy uzupełnić 

samodzielnie o brakujące oznako- 


PRODUKTY 


wanie. Chcąc oznakować podłączone kable 

uwzględnić możemy szyldy. Bardzo często 

są one używane razem z oznacznikami. 

Szyldy te można stosować na instalacjach 

o dowolnej średnicy. Warto pokusić się 

też o tabliczki identyfikacyjne z poliamidu 

– tworzywa o wyjątkowej odporności. Takie 

tabliczki można przytwierdzić do całych 

wiązek kablowych – przy pomocy opasek 

zaciskowych. Mocujemy je do kabli przy 

pomocy specjalnych otworów – wymaga 

to sporej sprawności manualnej. Do opisywania 

ich służą natomiast specjalne pisaki. 

Kolejnym rozwiązaniem są specjalne zasobniki 

– wypełnione etykietami przeznaczonymi 

do samodzielnego opisu. Są one 

samolaminujące się. Te etykiety opisuje 

się również specjalnym pisakiem, którego 

tusz charakteryzuje się szybkim okresem 

schnięcia. Tak opisaną etykietę nakleja się 

wokół przewodu. Potem zabezpieczamy 

całość specjalną folią ochronną, niewrażliwą 

na działanie czynników zewnętrznych 

takich jak np. temperatura, nasłonecznienie 

czy mróz. Doskonale sprawdzą się też etykiety 

nadrukowane drukarką laserową, tzw. 

samolaminujące się – dobrze funkcjonują 

one w warunkach przemysłowych. Pomocne 

może okazać się oprogramowanie, które 

służy projektowaniu oznaczeń oraz wydruku 

– skorzystać możemy również z prostych, 

gotowych szablonów. 

Fot. WEIDMÜLLER 

Fot. ERGOM 

Termotransfery 

Etykiety do druku termotransferowego 

wbrew pozorom są dość trwałe. A wszystko 

dlatego, że w strukturze taśm uwzględniono 

sześć warstw materiałów. Trwałość 

uzyskuje się dzięki pokryciu całości przezroczystym 

laminatem polietylenowym. 

W nanoszeniu znaków na taśmę wykorzystuje 

się metodę termotransferową pomiędzy 

dwoma warstwami folii. Oznakowania 

takie są bardzo często odporne na zmienne 

temperatury, od ujemnych po dodatnie, 

a także nie stanowią dużego problemu 

w sytuacji, kiedy chcemy je usunąć z instalacji 

– wystarczy użyć do tego odrobiny 

etanolu. Niewielkie drukarki termotransferowe 

to prawdziwy hit naszych czasów – 

nabywając takie urządzenie, warto zwrócić 

uwagę na moc ich akumulatorów, to, czy 

można je podłączyć bezpośrednio do komputera 

– co wraz z dodatkową aplikacją 

pomoże nam sprawnie zaprojektować 

oznaczenia. Dzięki tym drukarkom można 

też wykonać kurczliwe rurki. Są one nakładane 

na przewód lub na kabel, a następnie 

podgrzewane. Często rurki wykonuje się 

z poliolefinu, który jest materiałem samogasnącym. 

Nie bez znaczenia pozostają 

właściwości zapewniające wytrzymałość 

na czynniki mechaniczne oraz na działanie 

rozpuszczalników. Rurki są odpowiednio 

spłaszczone. Aby móc wykonywać nadruk 

w drukarkach termokurczliwych, rurki dostarcza 

się w rolkach. 


39

PRODUKTY 


PRZEGLĄD 


Etykiety do zadań specjalnych 

Etykiety ze stali nierdzewnej są wskazane wszędzie tam, 

gdzie występuje działanie szkodliwych substancji oraz wilgoć, 

bardzo wysokie czy niskie temperatury, a więc głównie 

przy instalacjach przemysłowych. Warto, aby na oznaczeniu 

etykiet była adnotacja, że użyta stal jest kwasoodporna. 

Ważne, aby takich etykiet nie mocować przy pomocy 

tradycyjnych opasek zaciskowych – na pewno nie zdadzą 

one egzaminu. Konieczne będą opaski stalowe – one również 

będą narażone na działanie szkodliwych czynników. 

Z pewnością zaciekawi nas, jak wykonać trwałe oznaczenia 

na stalowych etykietach. Do tego celu służą specjalne automaty. 

Standardowo w automacie przewiduje się 42 znaki, 

składające się z liter, cyfr oraz symboli. Alternatywą dla 

oznaczeń stalowych będą szyldy nośne. 

Drukarka jaka jest każdy widzi 

Na rynku mamy szeroki wybór drukarek do etykiet i znaczników. 

Poczynając od drukarek etykiet samoprzylepnych, 

które umożliwiają wydrukowanie etykiet w różnych szerokościach, 

długościach i w bogatej gamie kolorów. Etykiety 

takie są zazwyczaj odporne na ścieranie mechaniczne, wodę, 

wysokie i niskie temperatury, jak również światło słoneczne, 

ponieważ mają stabilny kolor. Zapewniają wysoką jakość 

etykiet. Przenośne drukarki, czyli inaczej ręczne nadają się 

tam, gdzie trzeba drukować mniejsze serie etykiet w różnych 

miejscach. Są one idealne do prostych etykiet z tekstem. 

Przemysłowe przenośne drukarki etykiet natomiast są przeznaczone 

zwłaszcza do oznakowania instalacji elektrycznej, 

terminali, rozdzielaczy, paneli krosowych i innych urządzeń. 

Mają bardziej wytrzymałą konstrukcję i dostarczane są w poręcznej 

walizce z tworzywa sztucznego. Niektóre modele 

drukarek etykiet umożliwiają również połączenie z komputerem, 

mają zastosowanie podczas drukowania logo, grafiki 

lub bazy danych. Znacznie usprawniającym naszą pracę 

urządzeniem są drukarki etykiet, zaprojektowane do druku 

stacjonarnego. Do każdej drukarki etykiet dostarczane jest 

profesjonalne oprogramowanie do tworzenia etykiet. Nadają 

się one do drukowania oznaczeń w jednym miejscu – gdy nie 

ma potrzeby, aby drukować etykiety na różnych miejscach. 

To tak zwane stołowe drukarki z podłączeniem do komputera. 

Jeżeli chcemy, aby nasze drukarki były używane w różnych 

miejscach, zdecydujmy się na przenośne urządzenia 

z podłączeniem do komputera. Drukarki te można obsługiwać 

zarówno za pomocą klawiatury jak i komputera. Łączą 

one w sobie zalety drukarek stołowych i przenośnych. Są 

przeznaczone do drukowania etykiet bezpośrednio na miejscu, 

ale również służą jako drukarki stacjonarne z podłączeniem 

do komputera. Najczęściej w cenę każdej drukarki jest 

wliczone profesjonalne oprogramowanie do tworzenia etykiet, 

które pozwala wstawić do wydruku grafikę, logo, kod 

kreskowy lub inne dane z zewnętrznej bazy. 

Małgorzata Szcześniak 

Korzystałam (opis drukarek) ze strony iLH s.r.o. 

Producent/ 

dystrybutor 

Model 

Technologia druku 

Drukarka 

Przenośna / 

Stacjonarna 

Masa (bez baterii 

i kasety z taśmą) 

Wymiary urządzenia 

(wysokość x 

szerokość 

x głębokość) 

Zasilanie 

Komunikacja 

(urządzenia/ 

technologie) 

Oprogramowanie 

Prędkość druku 

(przesuwu taśmy) 

Druk czarno-biały 

/kolorowy [Cz-B/K] 

ERGOM 

LM-550A/PC 

Termotransfer 

P 

2400 

94x295x293 

zasilacz sieciowy DC 12 V, 3 A 

USB 2.0 

Letatwin PCEditor 

40 mm/s (standard) 

Cz-B 

Rozdzielczość druku 300 

Szerokość taśm 

Oznaczanie na 

powierzchniach 

płaskich 

/zakrzywionych 

Rozwiązania 

ułatwiające 

eksploatację 

i zwiększające 

przydatność 

urządzenia 

Opis materiałów 

eksploatacyjnych 

Przegląd drukarek etykiet 

PCV 1,5-8 

Koszulki termokurczliwe 2-6,5 

P i Z 

• redukcja strat poprzez skrócenie długości początkowej 

oznacznika 

• wszechstronne możliwości ustawień drukowania 

sekwencyjnego (parzyste-nieparzyste, wielkie – małe litery, 

różne systemy liczbowe – 8/10/16) 

• regulowana głębokość nacięcia 

• duży wybór symboli elektrycznych 

• pojemna pamięć wewnętrzna 

– do 250 000 znaków 

• klawiatura numeryczna 

• funkcja podglądu drukowanej zawartości 

• dedykowane profile oznacznikowe PCV – okrągłe, owalne, 

płaskie – produkowane przez firmę Ergom, dostępne w wielu 

różnych kolorach i rozmiarach 

• koszulki termokurczliwe do nadruku 

• poliestrowe taśmy samoprzylepne odporne na agresywne 

środowisko (białe, żółte lub transparentne) 

• wysokiej jakości czarne bądź białe taśmy barwiące o 

ekonomicznej długości 

• kasety wkładu taśmy barwiącej o dużej trwałości 


PRZEGLĄD 



Producent/dystrybutor BROTHER BROTHER 

Model PT-E110VP PT-E550WVP 

Technologia druku Termotransfer Termotransfer 

Drukarka 

Przenośna /Stacjonarna 

Przenośna 

Przenośna 




(wysokość x szerokość 


Zasilanie 

Komunikacja 

(urządzenia/technologie) 

Oprogramowanie 



400 g 1,05 kg 

111 x 204 x 58 mm (szer. x gł. x wys.) 126 x 250 x 94 mm (szer. x gł. x wys.) 

Zasilacz sieciowy AD-24ES 

Baterie 6 x AAA 

Zasilacz sieciowy AD-E001 

USB 2.0, Wi-Fi 

P-touch Editor, iPrint&Label, Cable Label Tool 

20 mm/s 30 mm/s (przy użyciu zasilacza) 



Cz-B 

Cz-B 

Rozdzielczość druku 180 180 

Szerokość taśm 3,5 / 6 / 9 / 12 mm 3,5 / 6 / 9 / 12 / 18 / 24 mm 

Oznaczanie na 

powierzchniach płaskich 


P i Z 

P i Z 

Rozwiązania 

ułatwiające 

eksploatację 


przydatność 

urządzenia 

PT-E110VP oferuje szereg funkcji, dzięki którym drukowanie czytelnych etykiet jest 

proste 

i wygodne przy oznaczaniu kabli czy powierzchni płaskich. Model może drukować 

standardowe etykiety, jak również flagi i owijki. Specjalna klawiatura QWERTY z dużym 

graficznym wyświetlaczem LCD oraz wyróżnionymi 

5 klawiszami skrótowymi pozwala na obsługę urządzenia w szybki i intuicyjny sposób. 

Pozwala m.in. na wygodną zmianę wielkości i kroju czcionki oraz szerokości tekstu. 

Urządzenie oferuje obsługę języka polskiego. Model 

PT-E110VP charakteryzuje się wysoką prędkością druku, wynoszącą aż 20 mm na 

sekundę. Dostępna funkcja drukowania sekwencyjnego pozwala otrzymać do 9 

etykiet, a wbudowana ręczna gilotyna umożliwia szybkie odcinanie wydrukowanych 

etykiet. Model drukuje do 2 linijek tekstu i oferuje 200 symboli, w tym oznaczenia 

elektryczne, teleinformatyczne, audio-wizualne i bezpieczeństwa. Umożliwia szybkie 

przywołanie 7 ostatnio wykorzystanych symboli. Urządzenie oferowane jest w 

pomarańczowo-czarnej wersji kolorystycznej. Może być zasilane 6 bateriami typu AAA 

lub za pomocą zasilacza sieciowego. 

Doskonale sprawdzi się w pracy instalatorów, elektryków oraz monterów sieci 

teleinformatycznych, telekomunikacyjnych, systemów audio/wideo i bezpieczeństwa, 

potrzebujących niezawodnego narzędzia do profesjonalnego drukowania etykiet. 

Urządzenie pozwala na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli, 

przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli krosowniczych. 

Model P-touch E550WVP oferuje wysoką prędkość druku, wynoszącą do 30 

mm/s. Urządzenie umożliwia druk na etykietach o szerokości od 3,5 mm do 24 

mm. Drukarka, posiadająca wytrzymałą obudowę, wyposażona została w mocną 

automatyczną gilotynę z funkcją nacinania i możliwością ustawienia pożądanej 

długości etykiet. Po podłączeniu do komputera przy użyciu kabla USB, drukarka 

P-touch E550WVP umożliwia kompleksowe projektowanie zindywidualizowanych 

etykiet – użytkownicy mają możliwość dodawania logotypów oraz symboli 

przemysłowych. Urządzenie pozwala także na pobieranie oraz przechowywanie 

etykiet oraz baz danych, dzięki czemu nie zachodzi konieczność tworzenia oznaczeń 

za każdym razem przed wydrukowaniem. P-touch E550WVP może być połączona 

drogą bezprzewodową z tabletami bądź smartfonami, z poziomu których można 

wykonywać edycję i druk etykiet. Model oferuje obsługę aplikacji Brother iPrint & 

Label oraz Mobile Cable Label Tool, umożliwiających wybieranie szablonów etykiet i 

dodawanie obrazów za urządzeń mobilnych. Z kolei aplikacja Mobile Transfer Express 

pozwala na wysyłanie plików bezpośrednio z poczty e-mail lub serwisu Dropbox do 

pamięci drukarki. Wszystkie aplikacje można bezpłatnie pobrać z witryn App Store 

lub Google Play. 



Drukarka P-touch E110VP jest kompatybilna 

z taśmami o szerokości: 3.5, 6, 9 i 12 mm 

i drukuje na taśmach Brother TZe, w których została opatentowana przez 

producenta technologia laminowania, zapewniająca odporność na zarysowania. 

Laminowane taśmy TZe składają się z sześciu warstw, tworzących cienką i 

wytrzymałą etykietę. Tego typu rozwiązanie zabezpiecza wydruk przed działaniami 

cieczy, tarcia, temperatury, chemikaliów i światła słonecznego. Taśmy TZe 

dostępne są w wielu różnych kolorach 

i rozmiarach. 

Drukarka P-touch E550WVP jest kompatybilna z taśmami o szerokości: 3.5, 

6, 9, 12, 18 i 24 mm i drukuje na taśmach Brother TZe, w których została 

opatentowana przez producenta technologia laminowania, zapewniająca 

odporność na zarysowania. Laminowane taśmy TZe składają się z sześciu warstw, 

tworzących cienką i wytrzymałą etykietę. Tego typu rozwiązanie zabezpiecza 

wydruk przed działaniami cieczy, tarcia, temperatury, chemikaliów i światła 

słonecznego. Taśmy TZe dostępne są 

w wielu różnych kolorach i rozmiarach. 


41

PRZEGLĄD 



Producent/dystrybutor PHOENIX CONTACT PHOENIX CONTACT 

Model Thermofox Thermomark Prime 

Technologia druku Termotransfer Termotransfer 

Drukarka 

Przenośna /Stacjonarna 

Przenośna 

Przenośna/stacjonarna 




(wysokość x szerokość 


620 6 kg 

230 x 98 x 69 292 × 224 ×122 

Zasilanie 230 V/akumulator/6 baterii alkaicznych AA 230 V 

Komunikacja 

(urządzenia/technologie) 

USB 

LAN/USB/SDHC 

Oprogramowanie Clip Project Clip Project 



12 m/s Max. 127 mm/s 



Czarno-biały 

Czarno-biały/kolorowy 

Rozdzielczość druku 200 dpi 300 dpi 

Szerokość taśm 10 – 24 mm 110 

Oznaczanie na 

powierzchniach płaskich 


Płaskich 

Płaskich 

Rozwiązania 

ułatwiające 

eksploatację 


przydatność 

urządzenia 

Thermofox charakteryzuje proste wprowadzanie danych bezpośrednio z klawiatury lub 

po podłączeniu do oprogramowania Clip Project Marking. Drukarka posiada ponad 300 

znaków specjalnych oraz pamięć wewnętrzną dzięki, której możemy zapamiętać do 20 

projektów, dodatkowo możemy wygenerować 

aż 8 różnych typów kodów kreskowych. 

Dzięki zastosowaniu systemu automatycznego rozpoznawania materiałów, 

minimalizujemy możliwość popełnienia błędu i oszczędzamy czas. Drukarka posiada 

może być wyposażona w akumulator lub może być zasilana za pomocą zwykłych baterii 

alkalicznych. 

Praktyczne akcesoria, takie jak specjalna torba na ramię, zaczep na pasek i uchwyt 

magnetyczny sprawiają, że transport lub mocowanie w miejscu pracy jest jeszcze 

łatwiejszy. 

Thermomark Prime jest to termotransferowa drukarka do kart z oznacznikami, która 

dzięki swoim licznym zaletom znakomicie sprawdza się zarówno jako system stacjonarny 

jak i przenośny. 

Thermomark Prime umożliwia kompleksowe oznakowanie szafy sterowniczej, 

niezależnie od miejsca gdzie się znajduje, a to dzięki zintegrowanemu oprogramowaniu 

do oznaczania, niezależnemu zasilaniu oraz intuicyjnemu interfejsowi użytkownika. 

Bezpośrednie wprowadzanie danych jest możliwe poprzez oprogramowaniu 

zainstalowanemu w drukarce oraz duży ekran dotykowy, dodatkowo liczne interfejsy 

pozwalają na przesyłanie do drukarki gotowych projektów stworzonych w Clip Project 

Marking. 

Wydajna bateria umożliwia wydruk aż 500 kart z oznacznikami i pracę do 6 godzin bez 

konieczności ładowania. 



Bardzo szeroki zakres materiałów opisowych do 24 mm szerokości i aż 8 m 

długości, w tym rurek termokurczliwych o średnicy przewodu do 9,5 mm, pozwoli na 

kompleksowe oznaczenie urządzeń, złącz, przewodów, kabli i instalacji. 

- oznaczniki złącz klejone MM-TML ; 

- oznaczniki złącz wsuwane MM-TMT; 

- oznaczniki przewodów termokurcze 

MM-WMS; 

- oznaczniki przewodów wsuwane MM-EMT; 

- oznaczniki kabli klejone MM-WML; 

- etykieta elastyczna winylowa MM-EMLF; 

- etykieta elastyczna tkaninowa MM-EMLC; 

- etykieta poliestrowa MM-EML 

Thermomark Prime umożliwia tworzenie oznakowań złączek szynowych 

Phoenix Contact oraz złączek innych producentów, przewodów, kabli oraz 

urządzeń i instalacji. Ponad 600 dedykowanych materiałów opisowych UCT, 

US oraz UM pozwoli na pełne oznakowanie szafy sterowniczej oraz najwyższą 

elastyczność dla najróżniejszych aplikacji. 

Taśma barwiąca do Thermomark Prime jest zabudowana w kasecie, dzięki 

czemu jej wymiana zajmuje jedynie kilka sekund. Żeby zagwarantować użycie 

właściwej taśmy barwiącej do materiału opisowego, każda kaseta z taśmą 

posiada kod kreskowy, który jest identyfikowany przez drukarkę podczas 

montażu. 


PRZEGLĄD 



WEIDMÜLLER 

THM MMP 

WEIDMÜLLER 

PrintJet ADVANCED 

Termotransferowy 

P/S 

Atramentowa kolorowa CMYK (InkJet) ze zintegrowanym termicznym 

systemem utrwalania 

S 

3,8 kg 37.2kg 

253 × 253 × 320 310 x 950 x 555 

230 V AC 230 V AC, 115 V AC 

USB, LAN, USB Host (obsługa pendrive) 

M-Print ® PRO 

USB, LAN, USB Host (obsługa pendrive) 

M-Print ® PRO 

125 mm/s Zależna od jakości nadruku 

Cz-B 

K 

300 600 lub 1200 

100 60 

P/Z 

P/Z 

THM MMP wykorzystuje efektywną technologię druku termotransferowego. Umożliwia 

szybki i niezawodny wydruk praktycznie wszystkich typów etykiet do opisu elementów szafy 

sterowniczej. Oznaczenia charakteryzują się doskonałą jakością, są czytelne i odporne na 

ścieranie. Zintegrowane narzędzia do cięcia i perforacji umożliwiają tworzenie oznaczników 

o dowolnej długości z rolki, ułatwiając tym samym prace z cięciem i przyporządkowywaniem 

poszczególnych etykiet. 

PrintJet ADVANCED charakteryzuje się długoterminową niezawodnością. Drukowane za 

jego pomocą markery są odporne na działanie wysokich temperatur w zakresie –50 °C... 

120 °C, czynniki takie jak: promieniowanie UV, ścieranie, wibracje, oleje, etanol, nitro i 

wiele innych, oznaczniki kablowe mogą być zakopywane pod ziemią bez utraty trwałości. 

Dzięki wbudowanemu automatycznemu podajnikowi może pracować w trybie bez nadzoru 

użytkownika. 

Dzięki MultiMark zyskujemy szybki i pewny system opisujący dający możliwość zastosowania 

praktycznie dowolnego typu opisu. Oznaczanie złączek, przewodów, kabli lub urządzeń . 

Drukarka może pracować z oznacznikami i etykietami z rodziny MultiMark, a także z innymi 

materiałami ciągłymi, etykietami tekstylnymi i poliestrowymi, koszulkami termokurczliwymi 

czy etykietami sterowników PLC. Kompaktowa budowa i mała waga umożliwiają 

zastosowanie drukarki THM MMP praktycznie wszędzie. 

PrintJet ADVANCED umożliwia wydruk w kolorze dowolnych symboli, grafik, kodów 

matrycowych oraz innego typu oznaczeń na oznacznikach MetalliCard wykonanych ze 

stali nierdzewnej i aluminium oraz na oznacznikach wykonanych z plastiku PA66 rodziny 

MultiCard dostępnych w ponad 220 formatach dostosowanych do znakowania przewodów, 

kabli oraz urządzeń i złączek. 


43

INTELIGENTNY 

budynek 

Łącz czujniki z urządzeniami wykonawczymi. 

Protokół KNX dla inteligentnych budynków 

KNX to standard komunikacyjny stosowany przez różnych producentów, który jest regulowany 

normami europejskimi i światowymi. Kontrolowany jest przez organizację o tej samej nazwie. 

Początki pracy nad KNX sięgają roku 1990. Inżynierom przyświecała szlachetna idea rozwinięcia 

standardowych instalacji elektrycznych. Prace te doprowadziły do powstania standardu, 

który jest świetnym rozwiązaniem dla integrowania inteligentnych domów. Obecnie organizacja 

KNX zrzesza ponad 400 producentów sprzętu. 

PROMOCJA 

Topologia systemu 

System czy właściwie instalacja elektryczna 

wykonana w standardzie KNX korzysta 

z liniowej topologii magistrali. Oznacza to, 

że w systemie nie ma urządzenia centralnego, 

które steruje pozostałymi urządzeniami. 

Wszystkie używane elementy są w pewnych 

kwestiach inteligentne, mogą komunikować 

się ze sobą i w wyniku tej komunikacji podejmować 

działania. W systemie wyróżnić można 

trzy rodzaje urządzeń: zasilacze, sensory i aktuatory. 

Urządzenia KNX 

Standard zasilania w technologii KNX to 

29 V DC, zasilacze zapewniają energię całej 

magistrali i tym samym sensorom i aktuatorom. 

Typowa magistrala pozwala na podłączenie 

w jednej linii do 64 urządzeń, jednak istnieje 

możliwość użycia wielu linii w jednej instalacji. 

Najczęściej używane sensory i aktuatory to 

urządzenia do zarządzania światłem, roletami, 

urządzenia systemów bezpieczeństwa, zarządzania 

energią, ogrzewania, klimatyzacji, czy monitoringu. 

Nie istnieją jednak żadne ograniczenia 

co do typów czujników i aktuatorów, a różni 

producenci posiadają w swojej ofercie przeróżne 

produkty. 

Finder oferuje pełną gamę urządzeń działających 

w systemie KNX i wciąż rozszerza swoją ofertę 

o nowe produkty. Poniżej przykłady urządzeń 

firmy Finder działających w technologii KNX: 

Rys. 1. 

Fot. 1. 

1. Czujnik ruchu i obecności (18.4K.9.-030.0000) o polu detekcji 

120 m² (4×30 m): 

• 2 niezależne, oddzielne obszary wykrywania dzięki dwóm 

czujnikom 

• niezależna regulacja czułości PIR w każdym obszarze 

• niezależne wyjścia cyfrowe dla każdego czujnika/obszaru, 

w celu określenia kierunku ruchu 

• dostosowanie progu światła otoczenia 

• dołączenie Master/Slave w celu rozszerzenia obszaru wykrywania. 

Przykład zastosowania KNX. 


(18.4K.9.030.0000). 

Fot. 2. 


(18.5K.9.030.0000. 

2. Czujnik ruchu i obecności (18.5K.9.030.0000) o polu detekcji 

64 m² (ruch 8x8m, obecność 4×4 m) i możliwości 

montażu powierzchniowego lub wpuszczanego w sufit: 

• 2 sygnały (telegramy) dla sterownia aktuatorami (oświetlenie, 

HVAC, etc.) 

• 1 sygnał (telegram) – informacja o wykryciu ruchu/obecności 

(np. do nadrzędnego czujnika) 

• nastawa progu jasności 

• nastawa stopnia czułości PIR 

• tryb Master/Slave dla zwiększenia powierzchni wykrywania 


INTELIGENTNY 

budynek 

Fot. 3. Aktuator przełączający (19.6K.9.030.4300). Fot. 4. Ściemniacz z 2 niezależnymi kanałami (15.2K.8.230.0400). 

• wybieralna funkcja wyłączenia monitorowania progu jasności 

• sygnalizacja poziomu oświetlenia i wykrycia ruchu (dla celów 

bezpieczeństwa, itp.). 

3. Kompaktowy i wydajny aktuator przełączający (19.6K.9.030.4300) 

z 6 wyjściami przekaźnikowymi przeznaczony do dużych obciążeń, 

montowany na szynie DIN 35 mm i współpracujący z różnymi 

rodzajami lamp: 

• 6 styków wyjściowych 16 A 250 V AC, indywidualnie konfigurowalnych 

Z i R 

• sygnalizacja stanu każdego z wyjść 

• funkcje czasowe (ON, OFF, Miganie, Schodowy) 

• niezależne funkcje logiczne i analogowe dla każdego z wyjść 

(AND, OR, XOR, PRÓG, PRZEDZIAŁ) 

• zarządzanie scenami. 

4. Uniwersalny ściemniacz z 2 niezależnymi kanałami (15.2K.8.- 

230.0400) odpowiedni do współpracy z ściemnialnymi lampami 

LED (100W), ściemnialnymi świetlówkami CFL oraz elektromechanicznymi 

i elektronicznymi transformatorami: 

• różne metody ściemniania wybierane przez ETS 

• 2 wyjścia 400 W 230 V AC 

• moc znamionowa lampy: halogen: 400 W, ściemnialne LED: 

100 W, ściemnialny transformator elektroniczny: 100 W 

• 2 przyciski do ręcznego zmniejszania lub zwiększania jasności 

dla każdego z kanałów 

• zabezpieczenie termiczne i ochrona przed zwarciem 

• wskaźnik stanu LED dla każdego wyjścia. 

5. Zasilacz sieci KNX (78.2K.1.230.3000) z wyjściem 30V DC – 640mA, 

do montażu na szynie 35mm: 

• napięcie wejściowe 110 – 230 V AC 50/60 HZ, 110 V DC 

• wyjście zasilające magistralę KNX 30 V DC – 640 mA 

• przycisk resetujący pracę zasilacza 

• 3 diody LED sygnalizujące stan pracy: zielona – napięcie prawidłowe, 

czerwona – za duże obciążenie, czerwona – potwierdzenie resetu 

• zabezpieczenie termiczne 

Fot. 5. 

Zasilacz sieci KNX (78.2K.1.230.3000). 

Całą ofertę produktową tego producenta oraz wiele innych 

informacji znajdziesz na stronie producenta: Findernet.com 

Obszar zastosowań 

Technologia KNX może być stosowana we wszystkich budynkach. 

Najczęściej są to domy prywatne, ale może być stosowana w budynkach 

publicznych: szkołach, szpitalach, centrach handlowych, również 

w biurowcach, czy hotelach. Organizacja KNX stawia surowe 

wymagania wszystkim producentom, którzy chcą swoje produkty flagować 

logiem KNX. Dzięki temu użytkownik ma pewność, że sprzęt 

jest sprawdzony i nie stanowi zagrożenia. Ostatnio coraz popularniejsze 

jest stosowanie określenia KNX City, określa to system, który 

integruje wiele budynków w celu optymalnego zarządzania energią, 

czy po prostu dobrej współpracy. 

• 

Artykuł powstał przy współpracy z iAutomatyka 

- innowacyjnym portalem z branży automatyki przemysłowej. 


45

POMIARY 


Wielopunktowy i wielogazowy, stacjonarny 

system detekcji CO/LPG...NO 2 w garażach i nie tylko 

Przegląd wybranych produktów 

PROMOCJA 

Stacjonarne dwumodułowe detektory wielogazowe poprawiają bezpieczeństwo garaży zamkniętych. 

Dzięki nim systemy zabezpieczeń zostały unowocześnione, a ich funkcjonalności 

rozbudowane. Poniżej prezentujemy wybrane elementy systemów detekcji gazów opracowane 

dla garaży zamkniętych. 

Dwugazowy Garażowy Detektor 

„DUOmaster CO/LPG G” 

Jest to podstawowy, najczęściej stosowany 

typ detektora w systemach detekcji w garażach, 

parkingach podziemnych i stacjach 

diagnostycznych pojazdów. 

Detektory „DUOmaster CO/LPG G” stosuje 

się w stacjonarnych systemach detekcji 

tlenku węgla (CO) i propanu-butanu (LPG) 

poza strefami zagrożonymi wybuchem. 

Detektory są przeznaczone do współpracy 

z typowymi centralkami alarmowymi lub 

sterownikami przemysłowymi. Standardowe 

zasilanie zawiera się w granicach od 9 V 

do 28 V DC. W zależności od wersji wykonania 

detektory posiadają wyjścia prądowe 

4-20 mA, detekcyjne napięciowe OC (NC 

lub NO) lub cyfrowe (wyjście RS485 z protokołem 

Modbus RTU). 

Do wykrywania tlenku węgla (CO) zastosowano 

selektywne, liniowe sensory 

elektrochemiczne, o zakresie pomiarowym 

0-500 ppm i progach alarmowych 40/100 

ppm lub 30/60/150 ppm (zgodnie z normą 

PN-EN 50545-1). 

Do wykrywania propanu-butanu (LPG) zastosowano 

nieselektywne, sensory półprzewodnikowe, 

o zakresie pomiarowym 0-50% 

DGW i progach alarmowych 10/30% DGW. 

Detektory posiadają sygnalizację optyczną 

zasilania, przekroczenia progów alarmowych 

i awarii. 

Detektor składa się z dwóch modułów: 

głównego (CO) i modułu LPG połączonych 

kablami. Obudowy modułów wykonane 

z tworzywa sztucznego PS, o stopniu ochrony 

IP-33. Do podłączenia kabli służą wpusty 

kablowe (dławice) PG11 i PG9. 

Trójgazowy Detektor 

„Tmaster CO/LPG/NO 2 G” 

Detektory „Tmaster CO/LPG/NO 2 G” stosuje 


tlenku węgla (CO), propanu-butanu (LPG) 

oraz dwutlenku azotu NO 2 , poza strefami 

zagrożonymi wybuchem. 







4-20 mA, detekcyjne napięciowe OC (NC 

lub NO) lub cyfrowe (wyjście RS485 z protokołem 

Modbus RTU). 




0-500 ppm i progach alarmowych 40/100 

ppm lub 30/60/150 ppm (zgodnie z normą 

PN-EN 50545-1). 

Do wykrywania propanu-butanu (LPG) zastosowano 

nieselektywne, sensory półprzewodnikowe, 

o zakresie pomiarowym 0-50% 

DGW i progach alarmowych 10/30% DGW. 

Do wykrywania dwutlenku azotu (NO 2 ) 

zastosowano selektywne, liniowe sensory 


0-20 ppm i progach alarmowych 3/6 ppm. 


POMIARY 




i awarii. 

Detektor składa się z dwóch modułów: 

głównego (CO) i modułu LPG/NO 2 połączonych 


z tworzywa sztucznego PS, o stopniu 

ochrony IP-33. Do podłączenia kabli służą 

wpusty kablowe (dławice) PG11 i PG9. 

Główne zastosowania detektorów „Tmaster 

CO/LPG/NO 2 G” to systemy detekcji w garażach, 



Trójgazowy Detektor 

„Tmaster CO/LPG/CNG G” 

Detektory „Tmaster CO/LPG/CNG G” stosuje 


tlenku węgla (CO), propanu-butanu (LPG) 

oraz metanu CH4 (CNG), poza strefami zagrożonymi 

wybuchem. 







4-20 mA, detekcyjne napięciowe (NC lub 

NO) lub cyfrowe (wyjście RS485 z protokołem 

Modbus RTU). 




0-500 ppm i progach alarmowych 40/100 ppm 

lub 30/60/150 ppm (zgodnie z normą 

PN-EN 50545-1). 

Do wykrywania propanu-butanu (LPG) 

i metanu (CNG) zastosowano nieselektywne, 

sensory półprzewodnikowe, o zakresie 

pomiarowym 0-50% DGW i progach alarmowych 

10/30% DGW. 



i awarii. 

Detektor składa się z trzech modułów: głównego 

(CNG), modułu CO i modułu LPG połączonych 


z tworzywa sztucznego PS, o stopniu 

ochrony IP-33. Do podłączenia kabli służą 

wpusty kablowe (dławice) PG11 i PG9. 

Główne zastosowania detektorów „Tmaster 

CO/LPG/CNG G” to systemy detekcji w garażach, 



Programowalny Kontroler Detekcji 

„DINster 3xRS” 

Programowalny kontroler detekcji gazów 

typu DINster ® 3xRS jest urządzeniem stacjonarnym, 

przeznaczonym do kontroli stanów 

detektorów, wizualizacji tych stanów 

oraz autonomicznego sterowania urządzeniami 

zewnętrznymi. 

Kontroler „DINster ® 3xRS” służy do współpracy 

z maksimum 32 detektorami o wyjściach 

RS485 (z protokołem Modbus RTU). 

Konfigurowalne (programowo) wejścia, 

wyjścia przekaźnikowe i napięciowe umożliwiają 

realizacje dowolnych funkcji sterowniczych, 

sygnalizacyjnych i alarmowych. 

Dzięki wbudowanemu zegarowi czasu rzeczywistego 

udostępniono m.in. takie funkcje 

jak okresowe przewietrzanie garażu czy 

rejestracja zdarzeń. 

Urządzenie może być rozbudowywane przez 

dodatkowe moduły, np. 12-przekaźnikowe. 

Do kontrolera można podłączyć od jednego 

do trzydziestu dwóch detektorów – detektory 

o adresach 1…32. 

Zasilanie 12 lub V DC. 

Wszystkie informacje użytkowe i programowania 

obrazowane są na wyświetlaczu 

o rozmiarach: 2 linie po 16 znaków alfanumerycznych. 

Urządzenie wyposażone jest 

w 4-ro przyciskową klawiaturę. Standardowo 

zainstalowany jest również sygnalizator 

akustyczny wewnątrz urządzenia. 

Rodzaje wyjść: przekaźnikowe (6 przekaźników, 

ze stykami NO/NC, o funkcjach programowalnych), 

wyjście RS485 (z protokołem 

Modbus RTU). 

Funkcje sterownicze: 

• przekroczenie progów alarmowych detektorów: 

Al1/Al2/Al3 (dla CO), Al1/ 

Al2 (dla LPG), 

• awaria detektorów, 

• okresowe przewietrzanie garażu, 

• rejestracja zdarzeń. 

Obudowa na szynę DIN T35. 


47

POMIARY 


Skalowalna jednostka centralna 

„modularPAG” 

Skalowalna jednostka centralna (centrala) 

typu modularPAG ® jest urządzeniem stacjonarnym, 

przeznaczonym do kontroli stanu 

czujników gazowych, wizualizacji tych stanów 

oraz autonomicznego sterowania urządzeniami 

zewnętrznymi. W skład urządzeń 

zewnętrzach mogą wchodzić np. sygnalizatory 

optyczne, sygnalizatory dźwiękowe, 

zawory sterowane, wentylatory itp. 

Skalowalną jednostkę centralną typu modularPAG 

® zaprojektowano i wykonano jako 

konstrukcję modularną. Dzięki modułowej 

budowie można w sposób naturalny dostosowywać 

wielkość centrali (ilość obsługiwanych 

kanałów kontrolno-sterujących) 

do specyficznych wymagań klienta. Niezależnie 

od tego zainstalowane i użytkowane 

urządzenie można w nieskomplikowany 

sposób rozszerzać stosownie do ewentualnie 

zwiększających się potrzeb. 

Centrala modularPAG ® składa się z następujących 

modułów: 

• moduł procesora głównego, wyświetlacza 

SVGA i portów RS485 

• moduł przekaźnikowy 

• moduł wejść analogowych 4-20 mA 

• zasilacz buforowy 

• podtrzymanie akumulatorowe. 

Moduł procesora głównego jest nadrzędnym 

elementem systemu i służy do nadzorowania 

pracy całego urządzenia. Zawiera 

właściwą konfigurację ze względu na kontrolowany 

obiekt. Moduł ten umożliwia 

również komunikację z komputerem dla 

programowania urządzenia jak też dla zewnętrznej, 

globalnej wizualizacji za pomocą 

programu PAG ® view. Standardowym 

wyposażeniem tego modułu jest obsługa 

monitora w standardzie SVGA 1280x1024 

i 4 kanały komunikacyjne RS485, które 

mogą być wykorzystane jako koncentrator 

sieci czujników opartych o standard RS485 

i komunikujących się za pośrednictwem 

protokołu Modbus RTU. 

Moduł wejść analogowych 4-20 mA umożliwia 

podłączenie 12 detektorów z wyjściem prądowym. 

Moduł przekaźnikowy umożliwia podłączenie 

sterowanych urządzeń zewnętrznych. 

Na zewnątrz modułu wyprowadzonych jest 12 

styków typu NO/NC o obciążalności 3 A/250 V. 

Zasilacz buforowy jest głównym elementem 

zasilającym system modularPAG ® . Pozwala 

na efektywną gospodarkę zasobami energii, 

również w przypadku zaniku zasilania 

sieciowego. Jego rozbudowana automatyka 

(także ze względu na warunki temperaturowe 

otoczenia) czuwa nad prawidłowym stanem 

utrzymania akumulatora awaryjnego. 

Podtrzymanie akumulatorowe współpracuje 

z omówionym wyżej zasilaczem buforowym. 

Jest magazynem energii wystarczającej 

na pracę systemu oraz awaryjne 

zamknięcie zaworu głównego instalacji 

gazowej w przypadku przerwy w zasilaniu 

z sieci energetycznej 230 V. 

Rodzaj i ilość zastosowanych modułów determinowana 

jest ze względu na ilość zastosowanych 

czujników, ilość zewnętrznych 

sygnalizatorów, lub innych urządzeń. 

Moduły umieszczone są w obudowach wykonanych 

z tworzywa sztucznego ABS. 

Centrale montowane są w standardowych 

metalowych szafkach instalacyjnych. 

Dla central standardowych stosowane są 

szafy o wymiarach: 600x600x250 mm. Dla 

urządzeń o większej zabudowie wewnętrznej, 

stosowane są szafy instalacyjne o wymiarach: 

1000x600x250 lub większych. 

Klasa szczelności IP20 tylko dla szafy zamkniętej 

z monitorem i zadławionymi 

wszystkimi dławicami. 

Tablica ostrzegawcza LED „TOL” 

Tablice ostrzegawcze z podświetlaniem 

LED przeznaczone są do stosowania jako 

optyczno-akustyczne elementy ostrzegawczo-informacyjne 

w stacjonarnych systemach 

pomiaru lub detekcji gazów oraz par 

cieczy palnych, poza strefami zagrożonymi 

wybuchem. 

Podstawowe parametry techniczne: 

• napięcie zasilania: 12 V DC, dopuszczalne 

12–14 V DC. 

• pobór prądu maks.: 350 mA. 

• wersje tablic: 

– TOL1 – jednostronna wewnętrzna, 

stopień ochrony IP-33 

– TOL1z – jednostronna zewnętrzna, 

stopień ochrony IP-54 

– TOL2 – dwustronna, wewnętrzna, stopień 

ochrony IP-33 

• masa: 0,85 kg (tablice TOL1/TOL1z) 

lub 0,9 kg (tablica TOL2) 

• wymiary – wysokość x szerokość x głębokość: 

– tablica TOL1/TOL1z – 120x450x21 mm 

– tablica TOL2 – 120x450x30 mm 

• wysokość standardowa liter 28 mm. 

• sygnalizacja akustyczna – wewnętrzny 

buzzer (brzęczyk) 

Przykładowe napisy: „Uwaga – Tlenek 

węgla – nie wchodzić”, „Nadmiar spalin 

– opuścić pomieszczenie”, „Nadmiar spalin 

– nie wjeżdżać”, „Nadmiar spalin – nie 

wchodzić”, „Zagrożenie gazowe – opuścić 

pomieszczenie”, „Zagrożenie gazowe – nie 

wchodzić”. 

Zapraszamy do stałej współpracy projektantów 

i firmy wykonawcze. 

Przedsiębiorstwo Wdrożeniowe 

PRO-SERVICE ® Sp. z o.o. 

Os. Złotej Jesieni 4 

31-826 Kraków 

Tel. 48 12 425 90 90, + 48 12 644 55 89 

www.alarmgaz.com 

www.alarmgas.com 


NOWOŚCI 

POMIARY 


Testery pętli prądowej zaworów Fluke-710 

Kalibrator pętli prądowej zaworów 710 firmy Fluke został zaprojektowany, 

aby umożliwić użytkownikom szybkie i proste testowanie 

inteligentnych zaworów sterujących z obsługą komunikacji HART. 

Dzięki wbudowanym procedurom testowania i intuicyjnemu interfejsowi 

użytkownika model 710 pozwala szybko i łatwo wykonać testy zaworów, 

a uzyskane wyniki pozwalają na wstępną diagnostykę i szybsze 

podejmowanie decyzji dotyczących konserwacji. Szybkie sprawdzenie 

stanu zaworu pozwala stwierdzić, czy dany zawór jest w dobrym, 

granicznym czy złym stanie technicznym, 

co pozwala szybko podjąć decyzję o ewentualnej 

dodatkowej konserwacji. 

Dzięki wbudowanej funkcji komunikacji 

HART użytkownicy kalibratora pętli prądowej 

710 mogą zadawać sygnał 4–20 mA 

w celu uruchomienia inteligentnego zaworu 

sterującego i jednocześnie interpretować 

odpowiedź zaworu za pomocą protokołu 

HART w celu określenia, czy zawór 

przesuwa się do oczekiwanego położenia. 

Oprócz informacji o położeniu można za 

pomocą protokołu komunikacji HART odczytać zmierzone ciśnienie 

zapewniane przez wewnętrzny przetwornik prąd/ciśnienie ustawnika 

pozycyjnego zaworu. 

Przyrząd 710 ma wbudowane procedury testowe, które automatycznie 

zwiększają i zmieniają sygnał prądu pętli podczas monitorowania 

sygnału zwrotnego położenia i ciśnienia odczytywanego z zaworu 

za pomocą protokołu HART, zapewniając lepszy ogólny obraz stanu 

zaworów za jednym naciśnięciem przycisku. 


FLIR wprowadza rozwiązanie FLIR ONE Pro LT 

– tańszą kamerę termowizyjną do smartfonów i tabletów 

Nowe rozwiązanie FLIR ONE® Pro LT, to tańsze przystawki 

do smartfonów, które wzbogacą serię FLIR ONE Pro. FLIR ONE Pro 

LT oferuje zaawansowaną jakość obrazu termowizyjnego oraz wiele 

profesjonalnych narzędzi, które zdefiniowały serię FLIR ONE Pro. 

Wykorzystując moduł mikrokamery termowizyjnej 

FLIR Lepton®, urządzenie FLIR 

ONE Pro LT uzupełnia bazującą na zaawansowanych 

funkcjach linię FLIR ONE Pro. 

Najważniejsze narzędzia obejmują opatentowaną 

przez firmę FLIR technologię 

udoskonalania obrazu MSX®, która łączy 

obrazy termowizyjne z wysokiej rozdzielczości 

obrazami kamery światła widzialnego, 

generując tym samym ostre, szczegółowe 

i łatwe do odczytania obrazy końcowe. 

Wszystkie modele z serii FLIR One Pro są 

wyposażone w technologie przetwarzania 

sygnału wideo FLIR MSX i VividIR, 

które pozwalają uzyskać lepszą jakość i wyrazistość 

obrazu termowizyjnego. Ponadto 

zgłoszone do opatentowania złącze kamery 

OneFit pozwala użytkownikom ustawić 

urządzenie w taki sposób, aby mogli bez 

problemu podłączyć kamerę do smartfona 

umieszczonego w dowolnym pokrowcu 

ochronnym. 

Źródło: Fluke 

FLIR wypuszcza również uaktualnioną wersję aplikacji FLIR ONE, 

której narzędzia obejmują między innymi wielopunktowe pomiary 

temperatury, niestandardowe regiony śledzenia temperatury, pomocne 

wskazówki dotyczące rozwiązywania problemów i możliwości 

zastosowania. Dzięki zgodności ze 

smartwatchami Apple Watch i wybranymi 

modelami smartwatchy z systemem Android 

użytkownicy mogą wykonywać transmisje 

termowizyjne w czasie rzeczywistym, 

aby np. obserwować obiekty zza rogu oraz 

rejestrować zdjęcia i filmy przy użyciu 

własnych urządzeń. 

„Odkąd w 2014 roku firma FLIR wprowadziła 

po raz pierwszy linię kamer termowizyjnych 

o nazwie FLIR ONE, produkty te ewoluowały 

w sposób umożliwiający realizację unikalnych 

potrzeb różnych specjalistów, oddając w ich 

ręce łatwe w użyciu i przystępne cenowo urządzenia 

termowizyjne” – mówi Frank Pennisi, 

prezes jednostki biznesowej FLIR. „FLIR ONE 

Pro LT reprezentuje kolejny etap w ewolucji 

produktów, oferując rosnącej liczbie profesjonalistów 

technologie wysokiej klasy, takie jak 

VividIR, w coraz przystępniejszych cenach”. 

Źródło: FLIR Systems 


49

AKTUALNOŚCI 

Oświetlenie 

Wielkopolska stawia 

na inteligentne oświetlenie razem z Signify 

MATERIAŁ PRASOWY 

Ostrów 

Ceków 

W 27 gminach w Wielkopolsce Signify 

wdrożyło inteligentne oświetlenie LED. 

To pierwsze w Polsce wdrożenie systemu 

do zarządzania oświetleniem miejskim 

na tak dużą skalę. 

Polska jest wciąż na początku drogi do wymiany 

oświetlenia na LED. Obecnie ok. 10% 

oświetlenia publicznego jest ledowe, a zaledwie 

2% opraw jest zarządzanych zdalnie 

za pomocą systemu sterowania. Wymiana 

oświetlenia w 27 wielkopolskich gminach 

to kolejny etap projektu modernizacyjnego, 

który rozpoczęto w Kaliszu i Ostrowie Wielkopolskim 

w 2017 roku. Tylko w tych dwóch 

miastach wymieniono 2000 opraw. W przedsięwzięciu 

wzięły udział zarówno duże miasta, 

jak Jarocin, ale i niewielkie Kramsk, 

Skulsk, czy Ceków-Kolonia. 

Gmina Ceków-Kolonia jest małą gminą, 

gdzie każdą wydaną złotówkę pożytkujemy 

w sposób rozsądny, racjonalny. Wymieniliśmy 

oświetlenie uliczne przy drodze wojewódzkiej, 

gdzie natężenie ruchu dobowo 

przekracza 10 tysięcy pojazdów. Dziś wiem, 

że wymiana oświetlenia w miejscowości Kamień 

i Ceków zwiększyła zarówno bezpieczeństwo 

mieszkańców gminy, jak również 

osób, które tylko przez nią przejeżdżają. 

Po drugie gmina jest po prostu ładniejsza 

i estetyczniejsza. Po trzecie, wiem, że będzie 

taniej – mówi Mariusz Chojnacki, burmistrz 

gminy Ceków-Kolonia. 

Kalisz 

Podwyżka cen energii jest istotnym czynnikiem 

motywującym wymianę oświetlenia 

publicznego. Eksperci Signify podają, 

że gminy mogą zmniejszyć wydatki 

na energię elektryczną o co najmniej 50% 

przy samej wymianie opraw na LED. Kolejne 

oszczędności generuje połączenie 

opraw LED z inteligentnym systemem zarządzania, 

pozwalającym na personalizację 

oświetlenia w zależności od potrzeb danego 

miasta czy dzielnicy. Drugą, równie ważną 

sprawą, jest zwiększenie bezpieczeństwa, 

na przykład poprzez budowanie inteligentnych 

przejść dla pieszych. 

Prawidłowe oświetlenie przejść dla pieszych 

polega na tym, że oświetlamy nie 

samo przejście, a przede wszystkim sylwetkę 

pieszego. Inteligentne przejścia dla pieszych 

polegają na tym, że kiedy nie ma ruchu, 

oprawy są ściemnione, co pozwala na ograniczenie 

zuzycia energii elektrycznej. Natomiast 

w momencie, kiedy pieszy się do niego 

zbliża, sensory go wykrywają i rozświetlają 

całe przejście – wyjaśnia Piotr Nowiński, 

ekspert Signify ds. oświetlenia publicznego. 

Wymiana oświetlenia na inteligentne to 

duży krok w stronę realizacji strategii smart 

city. System zarządzania oświetleniem można 

bowiem połączyć z wieloma innymi 

czujnikami i systemami, tworząc na przykład 

wspólny panel zarządzania i monitoringu 

dla wszelkiej miejskiej aktywności. 

Dziś oświetlenie może coraz więcej, można 

nim zdalnie zarządzać i sterować, można 

je wykorzystać np. do monitoringu albo 

kontroli miejsc parkingowych. Możliwości 

jest mnóstwo zarówno dla dużych jak i małych 

gmin, czego przykładem jest właśnie 

ten projekt – podsumowuje Maciej Witczak, 

prezes zarządu Oświetlenia Ulicznego 

i Drogowego. 

Signify N.V. to nowa nazwa spółki Philips 

Lighting N.V., macierzystej firmy ogólnoświatowej 

grupy Philips Lighting. Nazwa 

Philips Lighting Poland sp. z o.o. zostanie 

zmieniona z początkiem roku 2019. 

Źródło: Signify 

50 


OŚWIETLENIE 


PROMOCJA 

CAPELLA LED – LIGHT & MORE 

Inteligentny dom, inteligentne biuro, inteligentne systemy sterujące produkcją. Rozwój technologii 

wymusza podążanie za najnowszymi trendami i wybieganie w przyszłość. A maluje się ona 

wysokim poziomem zautomatyzowania wszelkich procesów, systemów i usług. 

Oświetlenie to jeden z tych obszarów, który 

musi współpracować z najnowszymi systemami 

sterowania. Mając na uwadze wymagania, 

które są i będą stawiane rozwiązaniom oświetleniowym, 

konstruktorzy z Działu Rozwoju 

Lena Lighting stworzyli lampę, która zdolna 

jest pełnić najbardziej wyszukane funkcje. Sterowanie 

głosowe, dostosowanie barwy do cyklu 

dobowego człowieka, projektowanie scen 

świetlnych, funkcja kamery, bezprzewodowa 

komunikacja z innymi lampami, pomiar 

wilgotności, temperatury i ciśnienia 

w pomieszczeniach i wiele innych możliwości 

to wszystko co oferuje rewolucyjna 

rodzina produktów CAPELLA LED. 

CAPELLA LED zostaje wprowadzona na rynek 

przez Lenę Lighting S.A. już na samym 

początku jej istnienia w wielu odsłonach funkcjonalnych 

i designerskich. 

Mnogość wariantów i funkcjonalności tej 

lampy implikuje różnorodność jej zastosowań 

– od ciągów komunikacyjnych, lobby, przestrzeni 

publicznych po restauracje, recepcje, 

hotele, siłownie, biura, punkty sprzedaży, 

mieszkania, aż po rezydencje. 

Podstawowa wersja CAPELLA LED spełnia 

wymagania klasy efektywności energetycznej 

A+. Jej energooszczędność 

wzmocni wersja z czujnikiem ruchu 

RCR, którego obecność powoduje 

efektywniejsze wykorzystanie światła 

oraz pasywny czujnik podczerwieni 

PIR pozwalający precyzyjnie sterować 

oświetleniem. Obydwie te funkcje istotnie 

wpływają na oszczędność energii 

i wzrost żywotności paneli Led. 

Bardziej rozbudowane wersje lampy 

CAPELLA LED potrafią sterować 

oświetleniem wykorzystując funkcje 

RCR Master Slave, Dali i Corridor. 

Dzięki temu uzyskujemy efekt wykorzystania 

światła tylko w miejscu i czasie, 

w którym ono jest potrzebne. 

Bardziej zaawansowane 

rozwiązanie to 

CAPELLA LED 

z funkcją Tunable 

White, pozwalającą na optymalizację barwy 

światła pod kątem jej dopasowania do naturalnego 

cyklu dobowego człowieka i odzwierciedlania 

światła naturalnego. Tunable 

White umożliwia również dostosowanie do aktualnych 

potrzeb i wykonywanych czynności, 

niezależnie od pory dnia. 

CAPELLA LED wyposażona może być 

również w czujnik zmierzchu czy też funkcję 

umożliwiającą utrzymanie stałego natężenia 

światła. Gdy na zewnątrz ściemnia się, 

lampa poprzez zwiększenie intensywności 

oświetlenia utrzymuje cały czas ten sam zaprogramowany 

poziom natężenia światła. 

Ekologia, energooszczędność, komfort pracy 

i przebywania w pomieszczeniu to zysk, 

który staje się udziałem użytkownika takiego 

pomieszczenia. 

Bezpieczeństwo to kolejny aspekt, na który 

zwracali uwagę inżynierowie Leny Lighting 

kreując nowy produkt. Capellę Led można 

wyposażyć w bezprzewodową kamerę. Będzie 

ona nagrywać np. miejsca o zwiększonym ryzyku 

jak klatki schodowe czy wejścia do budynków 

lub też pełnić funkcje zabezpieczające 

mienie przed kradzieżą. Za pomocą Wi-Fi 

przekazuje dane do archiwizacji lub bezpośredniej 

kontroli pracownika ochrony. 

Moduł awaryjny, w który może być wyposażona 

lampa CAPELLA LED zapewnia 

światło w przypadku zaniku napięcia 

i spełnianie norm bezpieczeństwa. 

Zabezpieczenie „Anty--wandal” czyli 

konstrukcja uniemożliwiająca demontaż 

lampy bez odpowiednich narzędzi, przeciwdziała 

natomiast aktom wandalizmu 

i kradzieży, a przez to stwarzaniu sytuacji, 

które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu 

użytkowników. CAPELLA LED charakteryzuje 

się ponadto wysoką szczelnością 

IP65, dzięki czemu może być stosowana 

w warunkach podwyższonej wilgotności 

i zakurzenia. 

Oprawa CAPELLA LED 

ma nieomalże nieograniczone 

możliwości 

jeśli chodzi 

o najnowsze rozwiązania stosowane nie tylko 

w oświetleniu. Dzięki kompatybilności ze 

sterownikami/kontrolerami takich firm jak 

Hytronic czy Casambi lampy można łączyć 

w grupy, tworzyć sceny świetlne, sceny łączyć 

w animacje, programować natężenie, 

barwę światła, sterować głosem, optymalizować 

zużycie energii i dopasowanie oświetlenia 

na podstawie wcześniejszych obserwacji 

i pomiaru parametrów. CAPELLA 

LED może mieć zamontowany głośnik 

Bluetooth, czy pełnić funkcję wzmacniacza 

Wi-Fi. Zintegrowanie z innymi systemami 

np. inteligentnego domu czy biura, wyposażonymi 

w odpowiednie sterowniki pozwala 

na pomiar temperatury, ciśnienia, wilgotności 

powietrza i od zmierzonych wielkości 

uzależnić dalsze działanie. Sterowanie i programowanie 

może być prowadzone ręcznie 

lub zdalnie za pomocą aplikacji lub internetu. 

Projektanci lampy CAPELLA LED przewidzieli 

zastosowanie rozwiązań, które są 

jeszcze niedostępne na rynku i są w sferze 

projektowania. Konstrukcja pozwala 

na zintegrowanie ze sterownikami różnych 

dostawców i dostosowanie do przyszłych 

rozwiązań technologicznych. 

Poprzez możliwości sterowania, wyposażenia 

opraw w urządzenia będące elementami 

innych systemów oraz bardzo szeroką gamę 

wzornictwa oprawa ta stanowi nieograniczone 

narzędzie dla projektantów i architektów. Capella 

Led to idealny wybór nawet dla najbardziej 

wymagających i reprezentacyjnych inwestycji. 

CAPELLA LED – LIGHT & MORE. 

Więcej informacji na www.lenalightingh.pl 


51

OŚWIETLENIE 


Światło w pracy 

Sterowanie oświetleniem ma za zadanie poprawić komfort 

jego użytkowników oraz znacząco wpływać na optymalizację 

wykorzystania energii elektrycznej. Nie od dziś wiadomo, że 

w nieużywanych pomieszczeniach trzeba „gasić światło”. 

O ile w budynkach mieszkalnych jest to proste do egzekwowania 

nawet przez dzieci, o tyle w pomieszczeniach biurowych, 

zwłaszcza z dużym przepływem pracowników, wymaga 

odgórnego nadzoru a najlepiej automatycznego sterowania. 

Wymagania prawne, 

obowiązujące normy i zasady 

oświetlania stanowisk pracy 

Oświetlenie w miejscu pracy musi być tak 

zorganizowane przez pracodawcę, aby światło 

było zgodne z przepisami. Co to oznacza? 

– w dużym skrócie to, że natężenie światła 

powinno być odpowiednio wysokie, 

że światło powinno pozytywnie wpływać 

na samopoczucie pracowników i nie powodować 

dyskomfortu (np. efekt olśnienia 

wskutek ciągłego oślepiania) bądź pogłębiania 

ewentualnych wad wzroku. W gruncie 

rzeczy światło biurowe powinno jak najbardziej 

udanie naśladować światło dzienne. 

Z punktu widzenia polskiego prawa, gdy 

przychodzi do rozmowy o oświetleniu dla 

biur, należy wskazać na przepisy zawarte 

w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki 

Społecznej w sprawie ogólnych przepisów 

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz na dwie 

polskie normy (zgodne z europejskimi): 

PN-EN 12665:2008, o nazwie „Światło 

i oświetlenie – Podstawowe terminy oraz 

kryteria określania wymagań dotyczących 

oświetlenia” i PN-EN 12464-1:2012, o nazwie 

„Światło i oświetlenie – Oświetlenie 

miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we 

wnętrzach”. Z dokumentów tych wynika 

obowiązek zapewnienia pracownikom wymaganego 

natężenia światła na płaszczyźnie 

pracy wzrokowej, przy czym nie może 

dochodzić do zbyt dużych różnic luminacji 


OŚWIETLENIE 


Fot. 1. 

Steinel - czujnik HF 360 stopni - fale wysokich częstotliwości moniturują całe 

pomieszczenie. 

w bliższym i dalszym otoczeniu powierzchni 

pracy. Oczywiście wymóg ten nie może 

stać w sprzeczności z aspektami energetycznymi, 

co oznacza, że działania zmierzające 

do zmniejszenia zużycia energii przez 

oświetlenie nie mogą powodować pogorszenia 

aspektów związanych z postrzeganiem. 

Rozporządzenie zaznacza ponadto, że wskazane 

jest wykorzystanie światła dziennego 

– i to w sposób maksymalny, gdyż jest ono 

najzdrowsze dla naszego zmysłu wzroku. 

Przede wszystkim czujniki 

Sterowanie oświetleniem i zautomatyzowanie 

jego zachowania to droga do oszczędności 

i wygody, oparta o całe zaplecze 

osprzętu towarzyszącego oprawom LED, 

bez którego sterowanie oświetleniem nie 

jest możliwe. I nie chodzi tu o piloty czy 

manipulatory montowane w ścianach – które 

są oczywiście niezbędne – lecz w głównej 

mierze o czujniki o różnych możliwościach 

i zróżnicowanym przeznaczeniu. 

Na ich czele stoją czujniki ruchu i czujniki 

obecności. Różnicę między nimi można 

najkrócej opisać w następujący sposób: 

czujniki obecności wykrywają nie tylko 

aktywne przemieszczanie się ludzi, ale 

przede wszystkim bardzo nikłe ruchy, niewielkie 

zmiany w pozycji osób przebywających 

niemal nieruchomo w polu wykrywania 

(pracownik przed komputerem), zaś 

czujniki ruchu to „specjaliści” od detekcji 

ruchu polegającego na aktywnym przemieszczaniu 

się osób w biurze (pracownik 

przechodzący od biurka do kserokopiarki). 

Ich działanie oparte jest najczęściej 

na technologii PIR (Passive Infra Red), 

czyli na detekcji promieniowania cieplnego 

wykrywanych obiektów. 

Ze względu na bardzo wysoką skuteczność 

w biurach z reguły stosuje się czujniki 

obecności oparte na falach ultradźwiękowych 

oraz na falach wysokiej częstotliwości. 

W tych pierwszych fale wysyłane 

są aktywnie przez czujnik i obejmują całe 

pomieszczenie. Ich odbicie analizowane 

jest zgodnie z zasadą Dopplera. Czujniki 

ultradźwiękowe reagują niezawodnie nawet 

na najmniejsze ruchy lub przemieszczenia 

obiektów w przestrzeni wykrywania. 

Wykrywają ruch nawet wtedy, gdy 

od poruszającej się osoby dzieli je np. 

typowa ścianka działowa. Ich wadą jest 

to, że nie odróżniają obiektów żywych 

od przedmiotów martwych, dlatego często 

łączy się je z czujnikami PIR. 

Czujniki wysokich częstotliwości, zwane 

czujnikami HF (High Frequency) oparte 

są na emisji fal wysokiej częstotliwości 

(5,8 GHz), które mogą przechodzić przez 

szklane ściany lub ścianki z lekkich materiałów 

oraz przez drewno. Ich powracające 

do czujnika echo przechodzi analizę przez 

moduł elektroniczny i jeżeli wewnątrz obszaru 

wykrywania, ruch obiektu zmieni 

obraz echa, wówczas czujnik wyśle impuls 

do centralki systemu lub samej oprawy 

(wszystko zależy od konfiguracji systemu). 

Podstawą w systemach sterowania oświetleniem 

są też czujniki zmierzchowe, czyli 

takie, które badają ile światła dziennego 

jest w danym pomieszczeniu. Przy ustawionym 

przez użytkownika progu, po którego 

przekroczeniu dziennego światła jest 

już zbyt mało w pomieszczeniu, czujniki 

wysyłają sygnał o potrzebie uruchomienia 

oświetlenia które kompensuje brak dziennego 

światła. Oczywiście gdy powraca 

światło dzienne i jego natężenie notowane 

jest powyżej ustawionego progu, czujniki 

decydują o wyłączeniu oświetlenia. 


53

OŚWIETLENIE 


Sterowanie i automatyka 

– inteligentne światło w biurze 

Bazą dla systemów sterowania oświetleniem 

w biurach jest z reguły standard interfejsu 

dla elektronicznych układów zasilających, 

z możliwością regulacji strumienia świetlnego 

typu open-source, o nazwie DALI. 

Za jego pomocą można kontrolować indywidualnie 

do 64 elektronicznych układów 

zasilających przy pomocy dwużyłowej linii 

sterującej, która jest niezależna od linii zasilającej. 

Możliwości DALI są bardzo duże, 

gdyż jest on uniwersalnym interfejsem 

dla wszystkich składników: sterowników 

oświetleniowych, czujników ruchu i obecności, 

cyfrowych ściemniaczy, układów zasilających 

i samych opraw. W tym systemie 

grupy opraw oświetleniowych nie muszą 

być przypisywane na etapie projektowania 

– można je później ustawić przy pomocy 

sterownika, (pojedyncze oprawy jak i grupy 

opraw nie są ze sobą połączone na stałe 

lecz przypisywane przez sterownik, przy 

czym składy grup można w każdej chwili 

modyfikować). Do włączania oświetlenia 

nie używa się przekaźników – odbywa się 

to wyłącznie poprzez linię sterującą. Ważną 

cechą systemu DALI jest zgłaszanie przez 

uszkodzone oprawy swego aktualnego statusu 

do sterownika, który następnie prezentuje 

stosowny raport – jest to bardzo przydatne 

w przypadku dużych projektów. 

Producenci oświetlenia dla biur oferują 

często rodzime systemy oparte na DALI, 

sygnowane swoimi własnymi nazwami 

i pozwalające na kontrolę oświetlenia w pojedynczych 

pomieszczeniach biurowych jak 

też na całych piętrach. Praktycznie wszystkie 

zapewniają sterowanie z poziomu kontrolera 

naściennego, tabletu i smartfona, czy 

też komputera podłączonego do lokalnej sieci 

WiFi. Instalacje oparte na DALI dają niespotykaną 

elastyczność, pozwalają oprzeć 

się na czujnikach, które załączają światło 

przy zbyt małej luminacji w biurze i zawsze 

wtedy, gdy zostaną tam wykryte osoby, ale 

też dają możliwość zdalnego sterowania 

światłem bez oglądania się na czujniki. 

Co więcej – pozwalają ustawiać cykliczne 

i powtarzalne harmonogramy zachowania 

oświetlenia w danym pomieszczeniu lub 

w grupie pomieszczeń. Systemy oparte 

na protokole DALI łatwo też integrują się 

z istniejącymi systemami automatyki budynków 

i pomieszczeń i dotyczy to również 

Fot. 2. 

współpracy z systemami KNX. Taką współpracę 

umożliwiają konwertery DALI-KNX, 

które pozwalają na wymianę informacji 

między obydwoma sieciami i są łatwe 

w konfiguracji. 

Skoro już doszliśmy do terminu KNX, warto 

zauważyć, że hasło „sterowanie oświetleniem” 

chyba częściej łączone jest w publikacjach 

internetowych właśnie z tym skrótem, 

przy czym najczęściej dzieje się tak, gdy dyskusja 

dotyczy sterowania całym budynkiem 

biurowym. Czym jest w takim razie KNX? 

– w najprostszych słowach niczym innym, 

jak integracją wszystkich funkcji zarządzania 

budynkiem. Ten europejski system oparty jest 

na obwodach sterujących (24 V, bezpieczne 

dla człowieka), poprowadzonych całkowicie 

oddzielnie od zasilających. Wszystkie informacje 

dla realizacji funkcji sterowniczych, 

Fot. 3. 

Steinel LiveLink - aplikacja na mobilne urządzenia - sterowanie inteligentnym 

systemem oświetlenia 

pomiarowych, kontrolnych i regulacyjnych 

- kierowane do każdego odbiornika – przekazywane 

są w trybie szeregowej transmisji 

symetrycznej za pomocą jednego przewodu 

magistralnego, który dosłownie oplata cały 

budynek. Przy każdym odbiorniku znajduje 

się element magistralny z mikroprocesorem 

i właściwym rodzajem pamięci, dla którego 

główna magistrala jest źródłem informacji 

oraz oczywiście zasilania. W gruncie rzeczy 

KNX tworzy zdecentralizowany system 

automatyki budynku z rozproszoną inteligencją, 

multitaskingiem i relacjami peer to 

peer pomiędzy poszczególnymi elementami 

systemu, co oznacza, że pojedyncza wiadomość 

może powodować działanie dziesiątek 

wręcz urządzeń podłączonych do systemu 

KNX (na przykład gaszenie lamp w całym 

budynku przy użyciu jednego przycisku). 

Steinel - liniowa oprawa LED Slave do biur i innych dużych pomieszczeń. 


OŚWIETLENIE 


W kontekście systemów inteligentnego 

sterowania oświetleniem w biurach opartych 

na DALI i sprzężonych z KNX, 

protokół ten pozwala na ogromne 

oszczędności dzięki powiązaniu tych 

systemów z systemami kontroli okien, 

rolet czy systemami wentylacyjnymi. 

Przykładem niech będzie jedno z rozwiązań 

możliwych do realizacji w średniej 

wielkości sali biurowej, w której 

znajduje się kilka poszczególnych boksów 

dla pracowników: 

• oświetlenie w biurze jest załączane manualnie 

i aktywuje w ten sposób czujnik 

ruchu ze stałą kontrolą natężenia 

oświetlenia, 

• oświetlenie gasi się automatycznie po 

wyjściu pracowników (reakcja na brak 

ruchu i obecności), 

• system kontroluje jednocześnie precyzyjne 

przysłanianie rolet dla osiągnięcia 

optymalnego poziomu światła dziennego 

w biurze, 

• gdy w biurze nie ma nikogo latem, rolety 

są zasłaniane, by pomieszczenie 

się nie nagrzewało, zimą zaś odwrotnie 

– są odsłaniane. 

Gdy zepniemy taki system kontroli oświetlenia 

z pozostałymi systemami wchodzącymi 

w skład lokalnego KNX, osiągamy następujące 

przykładowe współzależności: czujniki 

i wprogramowane w nie wartości progowe 

powodują wysunięcie rolet przy zbyt mocnym 

nasłonecznieniu pomieszczenia biurowego, 

ale jeśli wywołuje to zbyt duże wychłodzenie, 

czujniki wymuszają domknięcie rozszczelnionych 

dotychczas okien i jednoczesne uruchomienie 

ogrzewania (system wentylacyjny). 

Jak wynika z powyższego, system KNX to 

sposób na sterowanie pomieszczeniami (biurami) 

lub budynkiem w sposób całościowy 

– jest to system, w którym oświetlenie to jeden 

z elementów całej układanki – jednakże 

bardzo ważny – na którą składają się również 

wentylacja, klimatyzacja, instalacja alarmowa, 

ogrzewanie, sterowanie roletami i oknami 

itp. Warto zauważyć, że liczba producentów 

oferujących wyroby gotowe do włączenia ich 

w strukturę KNX rośnie na świecie w tempie 

zawrotnym. Wśród nich są oczywiście producenci 

czujników i opraw – ci najlepsi już 

od dawna oferują swoje produkty w wersjach 

zwykłych i w wersjach przygotowanych 

zarówno dla systemu DALI, jak i KNX. 

Aktualne trendy 

W świecie automatycznego oświetlenia biurowego 

pojawiło się ostatnio kilka nowych trendów 

– i nie chodzi tu o tendencję do przestawiania 

się na energooszczędne źródła światła, 

na diody LED, bądź starania o maksymalnie 

wierne odwzorowywanie barw otoczenia dzięki 

zastosowaniu optymalnego światła, gdyż są 

to już działania mainstream’owe. Chodzi o kilka 

nowatorskich idei i rozwiązań dopiero zaznaczających 

swoją obecność na rynku, z których 

dwa najciekawsze zostały opisane poniżej. 

• Wiadomo, że światło wpływa na naszą 

psychikę, nastroje, nasze samopoczucie. 

Wiadomo też, że światło naturalne – słoneczne 

– zmienia się w ciągu całego dnia. 

Południowe silne światło jest dla nas naturalne 

i oczywiste o swojej właściwej porze, 

jednak późnym wieczorem spowoduje dyskomfort. 

Podobnie ze światłem wieczorowym 

– nie jest oczekiwane w porze wczesnego 

przedpołudnia – a gdyby wówczas 

się pojawiło, powodowałoby uczucie rozdrażnienia, 

wywołałoby poczucie, że „coś 

jest nie tak”. W biurach często spędzamy 

czas od godzin porannych do wieczornych, 

podczas których naturalne światło zmienia 


55

OŚWIETLENIE 


się stopniowo – pozornie w sposób niezauważalny, 

ale jednak podświadomie przez 

nas odczuwany. Producenci oświetlenia 

od pewnego czasu podejmują próby naśladowania 

zmian naturalnego światła, by 

zapewnić nam większy komfort i robią to 

poprzez rozwiązania regulujące natężenie, 

temperaturę barwową czy stopień rozproszenia 

światła, udanie naśladując naturę. 

Takie produkty pozwalają też na zakłócanie 

cyklu, gdy jest to uzasadnione. Jeśli 

wieczorem pracowników czeka wytężony 

wysiłek umysłowy, to wówczas ich zmęczenie 

można w dużej mierze pokonać 

poprzez ustawienie światła typowego dla 

godzin przedpołudniowych, kiedy to z reguły 

pracują najintensywniej przy białym 

świetle. Narzucone w ten sposób ostre 

światło zmobilizuje mózgi pracowników 

do bardziej wytężonej pracy, niejako trochę 

je oszukując. 

• Inteligentne systemy oświetleniowe 

mogą się uczyć zwyczajów dotyczących 

korzystania z oświetlenia w określonych 

pomieszczeniach lub całych kompleksach 

pomieszczeń. Producenci takich rozwiązań 

dostarczają moduły, które zapamiętują 

w ciągu tygodnia lub kilku tygodni wszystkie 

powtarzające się praktyki, tworząc z nich 

swoistą mapę, czy też raczej program, na 

którym system zaczyna się coraz intensywniej 

opierać. Pozwala to często zwolnić 

użytkowników z nieco mozolnej chwilami 

pracy, jaką jest programowanie ustawień 

na dni robocze i na dni, gdy biura pozostają 

puste. System robi to za nich – sam się uczy 

i stopniowo wdraża dopracowany grafik 

oparty na autentycznej obserwacji tego, co 

się dzieje w określonych pomieszczeniach. 

Dzięki temu uruchomienie oświetlenia 

w kluczowych miejscach tuż przed rozpoczęciem 

prac w biurach oraz wygaszenie 

go po określonym czasie może odbywać 

się automatycznie bez potrzeby programowania 

tej funkcji przez człowieka. Oczywiście 

jeśli któryś pracownik zostaje dłużej 

po godzinach, czujniki pilnują, by jego stanowisko 

pracy było właściwie oświetlone. 

Podsumowanie 

Dzisiejsze sterowanie oświetleniem biurowym 

w ogóle nie przypomina tego, co rynek 

oferował zaledwie 20-25 lat temu. Postęp 

technologiczny dokonał istnej rewolucji, 

którą wsparła równoległa rewolucja w sferze 

źródeł światła (diody LED). Czy można 

wskazać jedną cechę tego przeskoku rozwojowego 

w świecie oświetlenia biurowego, 

która jest wyznacznikiem tych wszystkich 

zmian i która mogłaby stać się sloganem 

reklamującym możliwości? Czy byłaby to 

ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ? – dla wielu obserwatorów 

zapewne tak. Lecz zdaniem autora 

jest przymiotnik, który trafniej odzwierciedla 

zmiany i jest nim ELASTYCZNOŚĆ. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów 

publikowanych m.in. przez: 

Lange Łukaszuk Sp. j. sp. k., Steinel Vertrieb GmbH, 

Es-System S.A., Osram Lighting Sp. z o.o., 

Philips Lighting Poland, Lena Lighting S.A. 

i Trilux Polska Sp. z o.o. 


OŚWIETLENIE 


Czym jest Human Centric Lighting? 

Wiele wskazuje na to, że w ciągu najbliższych lat rozwiązania z zakresu Human Centric Lighting 

mogą zostać uwzględnione w zaleceniach dla oświetlenia miejsc pracy. Na czym polega ta technologia 

i jakie korzyści wynikają z jej wdrożenia? 

W latach 2013–2016 działał powołany przez 

Komisję Europejską projekt SSL-erate, mający 

na celu poszerzanie świadomości na temat 

innowacyjnego oświetlenia i wspierania 

rozwoju technologii z tego obszaru. W jego 

ramach powstały opracowania naukowe poruszające 

temat wpływu nowoczesnych rozwiązań 

oświetleniowych na samopoczucie 

i wydajność pracowników. Wnioski płynące 

z nich dla projektantów instalacji znacznie 

wykraczają poza obowiązujące dziś zapisy. 

W obecnej normie dotyczącej oświetlenia 

miejsc pracy opisane są wymagania odnośnie: 

poziomów natężenia oświetlenia i jego 

równomierności, wartości ujednoliconego 

wskaźnika ograniczenia olśnienia oraz oddawania 

barw źródeł światła. Nie odnoszą się 

one wprost do samopoczucia użytkowników, 

ale w sposób pośredni do niego nawiązują np. 

w kontekście warunków oświetleniowych, 

które – gdy są niedostateczne – mogą powodować 

odczucie olśnienia przykrego, zmęczenie 

czy ból głowy. Choć norma wspomina 

o wpływie zmienności światła na zdrowie 

i nastrój człowieka, brak w niej szerszego odniesienia 

do takich pozawizualnych aspektów 

oddziaływania światła na ludzi, jak na przykład 

wsparcie regulacji rytmu dobowego dzięki 

kontroli temperatury barwowej. W opracowaniach 

SSL-erate rekomenduje się jednak 

stosowanie „oświetlenia zoptymalizowanego 

pod kątem rytmu dobowego – pomagającego 

obudzić się rano, zapobiegającego spadkom 

koncentracji po lunchu i przyczyniającego się 

do poprawy jakości snu”. Charakterystyce tej 

odpowiadają rozwiązania z obszaru Human 

Centric Lighting (HCL). Nie tylko zapewniają 

one odpowiednio dobrane do zadań natężenie 

oświetlenia, ale także – dzięki możliwości 

dynamicznych zmian temperatury barwowej 

– w ciągu dnia pobudzają za sprawą charakterystycznej 

dla naturalnego światła słońca 

w zenicie niebieskiej wiązki, zaś wieczorem 

redukują jej udział w spektrum światła, działając 

relaksująco i poprawiając w efekcie jakość 

snu w nocy. Pozytywny wpływ takich systemów 

na wydajność i samopoczucie pracowników 

znalazł potwierdzenie w badaniach naukowych. 

Co dokładnie udało się udowodnić? 

Jakie są szanse, że w kolejnej normie oświetleniowej 

będzie wymagać się tego rodzaju 

systemów? 

Subiektywnie lepsze samopoczucie 

i wymiernie większa produktywność 

Wspólne badanie Uniwersytetu w Twente, 

VU Amsterdam potwierdziło występowanie 

zależności pomiędzy zsynchronizowaną 

z rytmem dobowym instalacją oświetleniową 

a wydajnością pracy. Eksperyment przeprowadzono 

w holenderskiej siedzibie głównej 

CBRE – jednej z największych na świecie 

firm doradczych rynku nieruchomości komercyjnych. 

W części biura zastosowano system 

zarządzania oświetleniem, zmieniający barwę 

światła w ciągu dnia – od ciepłej bieli rano, 

przez intensywne, chłodne światło w środku 

dnia, aż po charakteryzujące się mniejszym 

natężeniem oświetlenie wieczorne. W porównaniu 

z grupą kontrolną pracownicy korzystający 

z pomieszczeń wyposażonych w system 

HCL czuli, że: pracują wydajniej o 18 proc., 

są bardziej pełni energii (71 proc. respondentów), 

szczęśliwsi (78 proc.) i zdrowsi 

(78 proc.). Pozytywne odczucia znalazły 

w pewnym zakresie potwierdzenie w wymiernych 

danych. Miary poprawności wykonywania 

zadań oraz produktywności były 

w przypadku pracowników innowacyjnie 

oświetlonego biura – odpowiednio – o 12 

i 10 proc. wyższe. 

Korzyści dla przedsiębiorstw 

pracujących w trybie zmianowym 

Według firmy konsultingowej AT Kearney, 

rozwiązania z obszaru Human Centric 

Lighting mają zastosowanie nie tylko w przypadku 

biur, ale także przemysłu. Według szacunków 

firmy, wyposażenie instalacji w system 

HCL może zwiększyć produktywność 

o około 4,5 proc. Wymierne korzyści mają 

wynikać m.in. z ograniczenia liczby błędów 

oraz mniejszej częstotliwości korzystania 

przez pracowników ze zwolnień lekarskich. 

W poświęconej zastosowaniom B2B części 

raportu „Oświetlenie dla zdrowia i dobrego 

samopoczucia w edukacji, miejscach pracy, 

domach opieki, mieszkalnictwie i inteligentnych 

miastach” przywołano badania potwierdzające, 

że ekspozycja na niebieskie światło 

nie tylko blokuje wydzielanie melatoniny 

zwanej hormonem snu, ale także podwyższa 

subiektywnie ocenianą czujność – także wieczorami 

i nocą. Może oznaczać to przełom 

w zakresie wspierania osób pracujących w trybie 

trzyzmianowym. 

Perspektywy dla obowiązkowości 

wdrożenia rozwiązań HCL 

W opracowaniu na temat przyszłości rynku 

oświetleniowego stowarzyszenie branżowe 

Lighting Europe zakłada między innymi, 

że do 2025 roku będzie wpływać na podmioty 

stanowiące o przepisach, by uwzględnić 

w normach kwestie Human Centric Lighting. 

Organizacja deklaruje w dokumencie, że będzie 

dążyć do powiązania kwestii oświetlenia 

z priorytetami Unii Europejskiej w zakresie 

jakości życia. Jeśli plan się powiedzie, HCL 

może zostać uwzględnione w kolejnych normach 

oświetleniowych. 

Źródło: Trilux 


57

WARSZTAT 


Nowa generacja dalmierza laserowego Zamo firmy Bosch 

Bosch wyposażył nową generację dalmierza laserowego Zamo w kilka rodzajów 

adapterów, które poszerzają możliwości zastosowań tego podręcznego urządzenia 

pomiarowego. W śród nich znajdują się: 

Taśma pomiarowa – dzięki niej można błyskawicznie mierzyć krótkie odcinki 

i obwody do 1,5 metra. Wystarczy wysunąć elastyczną taśmę z adaptera, zmierzyć 

wybrany obiekt i nacisnąć przycisk – wynik pomiaru ukaże się na podświetlanym 

wyświetlaczu dalmierza Zamo. 

Koło pomiarowe – z wyglądu przypomina okrągły nóż do pizzy i łatwo przesuwa 

się po każdej powierzchni, mierząc odcinki – nie tylko w linii prostej, 

ale także w linii krzywej. Dzięki temu użytkownik może np. szybko stwierdzić, 

ile metrów kabla będzie potrzebował montując go przy futrynie drzwi. 

Poziomnica laserowa – zamienia on punkt laserowy w linię, względem której 

można szybko wyrównać obiekty. 

Dalmierz laserowy Zamo mierzy nie tylko odległości – oblicza również powierzchnię 

w metrach kwadratowych z dwóch ostatnio zmierzonych wartości. 

Źródło: Bosch 


Szybkie i bezbłędne 

lokalizowanie przewodów 

Nowa linia lokalizatorów przewodów Beha-Amprobe serii AT-6000-EUR 

dostępna będzie w dwóch różnych zestawach (AT-6020-EUR 

i AT-6030-EUR) łączących odbiornik i mocny nadajnik do lokalizowania 

przewodów, wyłączników i bezpieczników. Odbiornik AT-6000-RE 

wykrywa sygnał w przewodach i kablach za pomocą dwóch metod: 

aktywnej metody śledzenia (z nadajnikiem) i pasywnej metody śledzenia 

(bez nadajnika). W trudno dostępnych miejscach czujnik końcówki 

odbiornika może być używany do śledzenia przewodów w rogach, ciasnych 

miejscach i skrzynkach elektrycznych. 

Nadajnik AT-6000-TE działa na obwodach pozbawionych napięcia, jak 

i zasilanych, do 600 V AC/DC w środowiskach elektrycznych kategorii 

I-III i charakteryzuje się trybami: wysokiej mocy sygnału, niskiej mocy 

sygnału oraz pętli (High Signal Mode, Loop Mode, Low Precision 

Mode). Funkcja identyfikacji Breaker eliminuje pomyłki związane 

z fałszywymi alarmami, częstymi w starszego typu urządzeniach lokalizujących 

przewody. 

www.beha-amprobe.com 

Co kupić pod choinkę elektrykowi? 

Wygoda, bezpieczeństwo, jakość – te cechy 

prezentu świątecznego na pewno doceni 

człowiek, który zajmuje się instalacjami 

elektrycznymi. Każdą śrubę trzeba dokręcić 

skutecznie. A gdy jest ich dużo, szybko 

się męczy. Powinien więc to zrobić jak 

najmniejszym nakładem sił. Musi też zdejmować 

izolację z przewodów, przycinać 

je i ściskać. Dlatego nie popełni błędu Święty 

Mikołaj, jeśli takiemu fachowcowi podaruje 

zestaw 11 narzędzi dla elektryka Felo 

w specjalnym, poręcznym etui. Wszystkie 

elementy są przeznaczone do profesjonalnych 

zastosowań, ergonomiczne i wykonane 

z materiałów najwyższej jakości. No i zawsze 

na swoim miejscu, więc nie ma mowy 

o pomyłce. Z takim zestawem żadne zadanie 

nie okaże się ponad siły obdarowanego. 

Źródło: LL 


WARSZTAT 


PROMOCJA 

ENERGOTYTAN - PROMOCJE 12/2018 

 

• 

• 

 

• 

 

• 

• 

• 

• 

5299 zł netto* 

 

• 

• 

• 

• 

• 


 

• 

 

 

 

• 

 

• 



 


59

WARSZTAT 


PROMOCJA 

ZACISKARKI DO TULEJEK ENERGOTYTAN ® 

Prawidłowe zakańczanie przewodów oraz łączenie ich w rozdzielnicach, przyłączach i puszkach instalacyjnych 

jest istotnym elementem układów pewnego i bezpiecznego przesyłu, rozdziału i użytkowania 

energii elektrycznej. 

Łączenie i zakańczanie przewodów poprzez 

zaprasowywanie jest o wiele szybsze i pewniejsze 

od lutowania końcówek, w których 

miejsce styku ulega utlenianiu, co prowadzi 

do przegrzewania się, a co za tym idzie może 

powodować uszkodzenie przewodów oraz 

aparatury, a często także prowadzi to powstawania 

pożarów. Praski ENERGOTYTAN 

dzięki swej zwartej konstrukcji i możliwości 

swobodnej obsługi jedną ręką zapewniają 

doskonałe efekty pracy nawet w trudnodostępnych 

miejscach. System matryc użytych 

w narzędziach zapewnia maksymalną efektywność, 

łatwość dobierania odpowiednich 

gniazd zaciskowych oraz powtarzalność 

wykonanych zacisków. 

Najprostszą zaciskarką wprowadzoną na rynek 

z myślą o instalatorach oraz użytkownikach 

prywatnych jest Z16 [rys 1]. Jest to 

mechaniczna zaciskarka nożycowa służąca 

do zaprasowywania końcówek tulejkowych 

nieizolowanych, oraz izolowanych o przekrojach 

od 0,5 do 16 mm². Urządzenie cechuje 

bardzo prosta budowa, łatwość użytkowania 

oraz minimalne gabaryty. 

Kolejną grupą są zaciskarki z matrycami 

prasującymi na trapez [rys. 2,3] przeznaczona 

do zaprasowywania tulejek izolowanych, 

nieizolowanych. Każde urządzenie 

wyposażone jest standardowo w jedną 

matrycę zaciskającą [rys. 4]. Zaletą serii 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Fot. 1. 

EXPERT E01416T i MPM jest powtarzalna, 

dostosowana do standardów, wysoka 

jakość zagniatania, która została osiągnięta 

Fot. 4. 

poprzez bardzo precyzyjne wykonanie matryc 

oraz kalibrację fabryczną urządzenia. 

Konstruktorzy zadbali również o zabez- 


WARSZTAT 


Fot. 5. 

Fot. 6. 

Fot. 7. 

Fot. 8. 

pieczenie przed niedociśnięciem – stosując 

mechanizm pozwalający na otwarcie matryc 

tylko wtedy gdy złącze zostało już w pełni 

Fot. 9. 

Fot. 10. 

zaciśnięte. Seria ta została stworzona z myślą 

o intensywnych pracach monterskich. 

Zakres pracy zaciskarek to 10-50 mm². 

Zaciskarki mechaniczne Z-10SA i EK303 to 

kolejna grupa narzędzi służących do szybkiego 

i pewnego zaprasowywania tulejek 

na przewodach [rys.5, 6]. Praski w standardzie 

wyposażone są w automatyczne matryce 

zaciskające umieszczone w głowicy 

urządzenia [rys 7,8]. Podczas zaciskania 

matryca samoczynnie dopasowuje się do zaciskanej 

tulejki. Zakres pracy zaciskarek to 

0,08-16 mm². 

Wymagania stawiane przez instalatorów 

i montażystów szaf rozdzielczych dotyczące 

szybkości i ilości zaciskanych tulejek 

doprowadziły do wprowadzenia na rynek 

modeli zaciskarek pneumatycznych E-AC. 

Urządzenia występują w dwóch wersjach. 

Pierwsza to stołowa ze sterowaniem nożnym 

[rys.9], druga ręczna ze sterowaniem 

ręcznym [rys.10]. Każde z urządzeń obsługuje 

zakresy tulejek 0,25-10 mm². 

Jak zwykle zachęcamy Państwa do kontaktu 

z naszym Działem Handlowym: biuro@ 

energotytan.pl, tel. 50 55 68 776, gdzie można 

uzyskać informację na temat aktualnej oferty 

oraz pomoc techniczną. 

Adrian Zając 

www.energotytan.com 


61

WARSZTAT 


Czym kierować się przy wyborze zimowej odzieży roboczej? 

Jakie przewagi ma profesjonalna 

odzież funkcyjna nad zwykłymi ubraniami? 

Okres zimowy to czas, w którym warunki 

i komfort pracy na otwartej przestrzeni 

ulegają pogorszeniu, niezależnie czy jest 

to plac budowy, ulica czy tereny zielone. 

Łatwo wtedy o wypadki, dlatego ważne 

jest, by odzież robocza zapewniała nie 

tylko odpowiedni poziom komfortu, ale 

i chroniła przed wpływem czynników 

zewnętrznych. Praca związana z wykonywaniem 

prac instalacyjnych lub remontowych 

wymaga szczególnej ostrożności, 

szczególnie w okresie zimowym, kiedy 

niekorzystne warunki pogodowe mogą 

ją dodatkowo utrudnić. Jeśli przedsiębiorca 

nie zapewni pracownikowi odpowiedniej 

odzieży roboczej, naraża go 

na niepotrzebne ryzyko urazów i kontuzji. 

Czy taką ochronę mogą zapewnić ubrania 

noszone na co dzień? Jest to wątpliwe. 

Dlatego też warto poświęcić trochę czasu 

na zapoznanie się z dostępnymi na rynku 

wybranymi produktami odzieży roboczej, 

aby poznać ich zalety. 

Kurtka robocza – jest ostatnią warstwą 

odzieży, jaką pracownik na siebie nakłada, 

chcąc ochronić się przed niesprzyjającymi 

warunkami atmosferycznymi. 

Podczas pracy na zewnątrz najczęstsze 

problemy, jakich doświadczają pracownicy 

to opady deszczu, śniegu, oraz silne 

wiatry. Zadaniem kurtki nie jest więc 

Fot.: WÜRTH POLSKA 

Określając miejsce pomiaru powinniśmy 

dobrać multimetr w odpowiednej klasie 

bezpieczeństwa 

ogrzewanie ciała, a zapobieganie utracie 

ciepła. Warto również wspomnieć, 

że kurtka powinna również dobrze radzić 

sobie z wilgocią (potem), która jest 

nieodłącznie związana z pracą fizyczną. 

Cecha, która za to odpowiada to oddychalność 

– zdolność materiału do odprowadzania 

pary wodnej na zewnątrz. 

Bardzo ważna cecha kurtek roboczych, 

często pomijana podczas produkcji 

zwykłych ubrań. Dobra kurtka robocza 

powinna działać dwutorowo – zapobiegać 

przedostawaniu się chłodnego 

powietrza w kierunku naszego ciała, 

oraz umożliwić odprowadzenie potu 

na zewnątrz tak, aby nie powstał wilgotny 

kompres na naszym ciele. 

Poza właściwościami termicznymi oraz 

oddychalnością, podczas wykonywania 

pracy fizycznej, równie istotny jest komfort 

użytkowania, a także szeroko pojęta funkcjonalność. 

O tym, czy kurtka jest wygodna 

decyduje kilka czynników, między innymi: 

przyleganie do ciała, obecność kaptura, 

wysokość kołnierza, regulowane rękawy. 

Z kolei o funkcjonalności decyduje przede 

wszystkim liczba i rozmieszczenie kieszeni. 

Aby zapewnić jak najlepszą funkcjonalność 

w uznanych liniach odzieżowych, ubrania 

robocze projektuje się pod kątem konkretnych 

wykonywanych prac oraz na bazie 

doświadczeń pracowników. 

Kolejnym istotnym elementem ubrania 

roboczego są bluzy. Powinny zapewniać 

zwiększoną wytrzymałość w porównaniu 

do zwykłych ubrań. Ubrania robocze posiadają 

dodatkowo wzmocnione miejsca, 

które są szczególnie narażone na przetarcia 

lub przecięcia: na barkach oraz łokciach. 

Bluzy wykonane z polaru poza wytrzymałością 

zapewniają również dobrą oddychalność 

i gwarantują utrzymanie ciepła. 

Jeśli pracownik potrzebuje bluzy, która jest 

odpowiednio wyprofilowana i nie ogranicza 

jego ruchów, wtedy dobrym wyborem 

będzie zakup bluzy wykonanej z poliestru 

– tkaniny, która również posiada wysokie 

właściwości termoregulacyjne. Wybór 

bluzy renomowanej firmy zapewni także 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Ewa Paprocka, Product Manager 

w firmie Würth Polska 

odpowiednią funkcjonalność. Inteligentnie 

rozmieszczone kieszenie, umożliwią 

przechowywanie niezbędnych narzędzi 

zawsze pod ręką. 

Nie mniej ważne niż kurtki i bluzy, są 

także rękawice ochronne, które chronią 

dłonie pracowników, zarówno przed 

chłodem, jak i przede wszystkim – przed 

Aby zapewnić jak najlepszą funkcjonalność 

w uznanych liniach odzieżowych, ubrania 

robocze projektuje się pod kątem konkretnych 

wykonywanych prac oraz na bazie 

doświadczeń pracowników. 



WARSZTAT 



O funkcjonalności kurtek roboczych decyduje 

przede wszystkim liczba i rozmieszczenie 

kieszeni. 

często zdarzającymi się urazami. Podczas 

pracy błędem jest korzystanie ze 

zwykłych rękawic, nieprzystosowanych 

do specyfiki wykonywanej pracy. Niezależnie 

od pory roku, specjalista wykonujący 

prace związane z elektryką będzie 

potrzebował rękawic elektroizolacyjnych 

chroniących ręce przed porażeniem 

prądem elektrycznym. Specjalistyczne 

rękawice wykonane są z wysokogatunkowego 

lateksu, a ich trwałość i powtarzalność 

jest gwarantowana przez testy 

wytrzymałościowe na specjalnych stanowiskach 

pomiarowych. Ich kształt powinien 

być idealnie dopasowany do dłoni, 

a gładka i elastyczna powierzchnia powinna 

zapewnić sprawne posługiwanie 

się narzędziami. Nie da się więc ich zastąpić 

zwykłymi rękawicami, które nie posiadają 

żadnej ochrony przed prądem elektrycznym. 

Rękawice elektroizolacyjne 

często wykazują zwiększoną odporność 

na działanie oleju, kwasów, ozonu oraz 

niskich temperatur, warto więc zwracać 

uwagę na normy i certyfikaty podawane 

przez producenta. 

Wyżej zostały opisane tylko wybrane kategorie 

profesjonalnej odzieży ochronnej. 

Jednak najważniejsza jest tu odpowiedź 

na pytanie, czy zwykłe ubrania mogą zastąpić 

ubrania robocze? Zdecydowanie nie. 

Warto przy tym pamiętać, że odpowiednia 

odzież robocza poza bezpieczeństwem 

zapewnia też większy komfort pracy, 

co w dużej mierze przekłada się na wydajność 

pracownika. 

Na co zwrócić uwagę 

wybierając zimowe obuwie robocze 

Zimą, pogoda jest bardzo zróżnicowana. 

Może być zarówno sucha i mroźna, jak też 

wilgotna, obfitująca w deszcz, śnieg i błoto. 

Zimowe buty robocze muszą być odporne 

na tak różnorodne warunki i jednocześnie 

zapewniać stopom bezpieczeństwo, ciepło 

i suchość. Aby tak się stało wszystkie 

warstwy buta powinny posiadać konkretne 

cechy. Jako warstwę wierzchnią 

Fot.: SOLID GEAR 

W wysokiej jakości obuwiu wykorzystuje się 

między innymi podeszwy gumowo-kompozytowe, 

które zabezpieczają stopy przed 

wilgocią i zimnem, ale są też bezpieczne 

– antypoślizgowe, odporne na oleje, wysoką 

temperaturę, przebicia oraz uszkodzenia. 

Fot.: SOLID GEAR 

Zimowe buty robocze muszą być odporne na 

różnorodne warunki i jednocześnie zapewniać 

stopom bezpieczeństwo, ciepło i suchość. 

rekomenduję skórę licową, wytrzymałą 

i odporną na trudne warunki panujące 

na budowach oraz chroniącą przed zimnem 

i przenikaniem wilgoci. Wewnętrzna 

membrana Gore Tex® zabezpiecza przed 

wodą pozwalając równocześnie stopom 

oddychać. Zadaniem wyściółki, która może 

być wykonana z wełny, szczotkowanej bawełny 

lub materiałów syntetycznych, jest 

zachowanie ciepła wewnątrz buta i odprowadzanie 

wilgoci wytworzonej przez 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Rafał Dujka, 

ekspert marki Solid Gear 

stopę na zewnątrz. Kolejny ważny element 

butów zimowych to podeszwy. W wysokiej 

jakości obuwiu wykorzystuje się między innymi 

podeszwy gumowo-kompozytowe, 

które zabezpieczają stopy przed wilgocią 

i zimnem, ale są też bezpieczne – antypoślizgowe, 

odporne na oleje, wysoką temperaturę, 

przebicia oraz uszkodzenia. Palce 

stóp powinien zabezpieczać podnosek, 

wykonany najlepiej z włókna szklanego 

wzmocnionego tworzywem sztucznym. 

Takie połączenie sprawia, że podnosek 

jest równie wytrzymały jak kompozytowy, 

ale jest od niego cieńszy oraz lepiej izoluje 

ciepło niż podnoski metalowe. Przekłada 

się to na lepszy design buta oraz większą 

wygodę podczas chodzenia. 

Na rynku dostępne są zarówno buty zimowe 

do kostki, jak i wysokie. W tym przypadku 

wybór zależy od rodzaju wykonywanej 

pracy oraz indywidualnych preferencji 

użytkownika. Na koniec warto zauważyć, 

że niezbędnym uzupełnieniem obuwia 

zimowego są oddychające skarpety. Najlepiej 

wykonane z wełny lub materiałów 

z dodatkiem aktywnego węgla, co pozwala 

usunąć wilgoć ze stopy i przekazać 

ją na zewnątrz. 


63

POZYTYWNE WIBRACJE 

Fachowego Elektrykaka 

Nie wiesz jak ochronić choinkę przed zwierzętami domowymi? Mamy dla ciebie pomysłowe rozwiązania! 

Są święta Bożego Narodzenia. 

Nagle Jasiu przychodzi do mamy i mówi: 

– Mamo, choinka się pali. 

– Synku, nie mówi się „pali” tylko „świeci”. 

Po chwili Jasiu znów przychodzi: 

– Mamo, a teraz firanka się świeci. 

••• 

Wigilia. Facet gotowy, zwarty i czeka na 1 gwiazdkę. 

Oczywiście puste miejsce zostawił, a tu nagle 

dzwonek. 

– Puk, puk! 

– Kto tam! 

– Strudzony wędrowiec, czy jest miejsce? 

– Jest. 

– A mogę skorzystać? 

– Nie. 

– Czemu? 

– Bo tradycyjnie musi być puste! 

••• 

Tata pyta Jasia: 

– Dlaczego chcesz, aby św. Mikołaj przyniósł ci 

dwa komplety kolejki elektrycznej? 

– Bo ja też chcę się bawić, kiedy jesteś w domu. 

Rozmawiają koledzy po pracy: 

– Jak minęły święta? 

– Wspaniale! Żona serwowała mi same 

zagraniczne dania. 

– A jakie? 

– Barszcz ukraiński, fasolkę po bretońsku, 

pierogi ruskie i sznycle z kapustą włoską. 

••• 

Ksiądz chodzący po kolędzie, dzwoni do drzwi 

mieszkania. 

– Czy to ty, aniołku? – pyta kobiecy głos zza drzwi. 

– Nie, ale jestem z tej samej firmy! 

••• 

– Kupiłeś już coś pod choinkę ? 

– Tak, stojak. 

••• 

Z listów do św. Mikołaja: 

„Drogi Święty Mikołaju! Nie musisz mi 

podarować na Gwiazdkę żadnych 

drogich prezentów. Proszę Cię tylko, 

podaruj mi trzy wisienki… Zostaw je 

proszę, ustawione poziomo obok siebie 

w lewym, skrajnym automacie 

w kasynie „Pod złotą kulą”. Będę tam 

całą noc… Z góry serdecznie dziękuję”.

Fachowy Elektryk 6/2018

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?