Fachowy Instalator 6/2018

www.fachowyinstalator.pl 

GRUDZIEŃ 2018 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 6/2018

18DB A +++ do -30° 

CICHA PRACA 

NAWET DO 18 DB (A) 

KLASA ENERGETYCZNA 

DO A+++ 

WYDAJNE OGRZEWANIE 

NAWET DO -30° 

NAJWYŻSZY POZIOM KOMFORTU 

AMBER PRESTIGE 

WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR MARKI 

www.gree.pl

R. 

OD REDAKCJI 

Zastanawiam się czasami, czy raporty smogowe przedstawiane w TV wraz 

z prognozą pogody i reklamy wszelkiego rodzaju urządzeń do filtracji i uzdatniania 

powietrza w domach to tylko chęć wzbudzenia sensacji i „wyciągnięcia” od nas 

pieniędzy na zakup nowych gadżetów, czy odpowiedź na faktyczny problem zagrażający 

naszemu zdrowiu? Jednak po wyjściu z domu i krótkim spacerze między 

willami z lat 80-tych i 90-tych w śmierdzącej chmurze, odpowiadam sobie na powyższe 

pytanie i zaczynam wątpić, czy jakiekolwiek działania są w stanie zmienić 

mentalność użytkowników starych „kopciuchów”. Zarówno lokalne jak i ogólnopolskie 

programy wsparcia na modernizację i wymianę przestarzałych systemów 

grzewczych są niezbędne i warte propagowania wśród potencjalnych odbiorców. 

Jednak czy wszyscy są na nie gotowi mentalnie? Edukacja powinna zaczynać się 

już od przedszkola by świadome maluchy mogły wpływać w tej dziedzinie na swoich 

dziadków. Wierząc, że czytelnicy Fachowego Instalatora rozumieją powagę 

sytuacji, zachęcam do zapoznania się z prezentowaną na naszych łamach ofertą 

powietrznych pomp ciepła – urządzeń, które z pewnością będą miały kluczowy 

wpływ na poprawę jakości klimatu. Oprócz tego polecam artykuły o systemach 

i produktach niezbędnych do stworzenia nowoczesnej instalacji grzewczej – zaworach, 

rozdzielaczach ogrzewania podłogowego czy pompach obiegowych. 

Miłej lektury życzy 

Redakcja 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

MODUSS 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 Fachowy Instalator 6 2018

ST.SPIS TREŚCI 

Fot. FERRO 

temat numeru 

ROZDZIELACZE 

I ZAWORY 

W SYSTEMACH C.O. 

czytaj od strony 

26 

Info pierwszej wody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 

Nowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 

W świecie natrysków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 

Systemy zaprasowywania rur w instalacjach z miedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 

Zawory kulowe – proste rozwiązania są najlepsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 

Cechy otulin termoizolacyjnych z wełny skalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 

Wełna skalna idealna do zimnych instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 

HERZ PipeFix– niezawodny system instalacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

Rozdzielacze ogrzewania podłogowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 

Jaki zawór do ogrzewania podłogowego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 

Zasada działania sprzęgła hydraulicznego i korzyści ze stosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 

Przygrzejnikowe zawory regulacyjne – tradycyjne czy elektroniczne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 

Co najmniej dwa w jednym, czyli hybrydowe instalacje grzewcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 

Powietrzne pompy ciepła Hewalex PCCO ze zdalną obsługą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 

Pompy ciepła typu powietrze/woda do c.o. i c.w.u. – przegląd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 

Pytania czytelników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 

Bezpieczniej w garażach zamkniętych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 

Wentylacja z odzyskiem ciepła? Koniecznie z GWC! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 

Klimatyzatory kanałowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 

Odzysk ciepła, czyli jeszcze większe możliwości układów klimatyzacji VRF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 

Warsztat – odzież robocza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 

Warsztat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 

6 Fachowy Instalator 6 2018

dedykowane do ogrzewania domów 

 

 

dedykowane do ogrzewania domów 

 

Projektujesz, budujesz lub przebudowujesz? 

 

 

• 

• 

• 

• 

• 

 

• 

 

• 

 

 

• 

 

 

BYDGOSZCZ

IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Rządowy program „Czyste Powietrze” 

Ruszył wielki rządowy program, mający 

na celu poprawę efektywności energetycznej 

i walkę ze smogiem w naszym 

kraju. 

Słaba jakość powietrza w Polsce jest na tyle 

dokuczliwa i niebezpieczna, że konieczne 

było przedsięwzięcie poważnych kroków, 

aby zmienić zaistniałą sytuację. Stąd pomysł 

na program „Czyste Powietrze”, który 

ruszył 19 września br. Projekt ma na celu 

wymianę źródeł ciepła i termomodernizację. 

Swoim zasięgiem obejmuje obecnych 

właścicieli domów oraz osoby budujące 

dom. Jego budżet opiewa na 103 mld zł 

– 63,3 mld zł w formie dotacji oraz 39,7 mld 

zł w formie pożyczek zwrotnych. 

Na co dofinansowanie? 

W przypadku istniejących jednorodzinnych 

budynków mieszkalnych finansowana 

z programu „Czyste Powietrze” będzie 

m.in. wymiana źródeł ciepła starej 

generacji opalanych węglem na: węzły 

cieplne, kotły na paliwo stałe, kotły gazowe 

kondensacyjne i pompy ciepła 

oraz systemy ogrzewania elektrycznego. 

Ponadto zakres przedsięwzięcia 

może obejmować docieplenie budynków 

i zastosowanie odnawialnych źródeł 

energii cieplnej i elektrycznej, tj. kolektorów 

słonecznych i mikroinstalacji 

fotowoltaicznych. 

Fot. DeDietrich 

Nowoczesne urządzenia grzewcze takie jak kondensacyjne kotły gazowe i pompy ciepła, 

idealnie wpisują się w założenia programu „Czyste Powietrze”. 

Dofinansowanie w nowo budowanych 

budynkach mieszkalnych obejmie z kolei 

zakup i montaż: węzłów cieplnych, kotłów 

na paliwo stałe, systemów ogrzewania 

elektrycznego, kotłów gazowych kondensacyjnych 

i pompy ciepła. 

Na jakie wsparcie można liczyć? 

Wysokość przyznawanych dotacji zależy 

od dochodu przypadającego na jedną 

osobę w gospodarstwie domowym. Osoby 

zainteresowane mogą liczyć na pokrycie 

od ok. 30 do nawet 90% kosztów kwalifikowanych 

inwestycji, których minimalna 

wartość wynosi 7 tys. zł. Maksymalne koszty 

kwalifikowane przewidziane do wsparcia 

dotacyjnego wynoszą 53 tys. zł. 

W przypadku odnawialnych źródeł energii 

dofinansowane zostaną mikroinstalacje 

fotowoltaiczne i kolektory słoneczne 

– tylko w formie pożyczki (nawet do 

100 proc. kosztów). Tutaj także pomoc 

będzie stopniowana w odniesieniu do dochodu. 

Dla osób o dochodach powyżej 

1600 zł najniższa dotacja po wejściu w życie 

znowelizowanej ustawy podatkowej 

zostanie zmieniona na ulgę podatkową 

23%. Pozostałą część – 7% będzie stanowić 

dotacja. 

Wnioski w programie „Czyste Powietrze” 

można składać w Wojewódzkim Funduszu 

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 

(WFOŚiGW), właściwym terytorialnie dla 

miejsca położenia nieruchomości objętej 

wnioskiem o dofinansowanie. Wnioski 

przyjmowane będą do 30 czerwca 2027 r. 

Źródło: DeDietrich 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

Gree zacieśnia współpracę z biurami projektowymi w Polsce 

Firma Free Polska sp. z o.o., będąca wyłącznym przedstawicielem 

urządzeń marki Gree w Polsce sukcesywnie 

poszerza grono biur projektowych współpracujących 

z marką. Ciągły wzrost zainteresowania 

komercyjnymi systemami klimatyzacji Gree, sprawia, 

że coraz większa liczba biur projektowych pracuje 

z systemami Gree podpisując umowy z reprezentantami 

marki w Polsce. Inżynierowie projektując 

systemy VRF na bazie rozwiązań Gree mogą liczyć 

na wysokie prowizje i stabilną współpracę. Aby poznać 

szczegóły i rozpocząć współpracę z Gree należy 

skontaktować się z Free Polska sp. z o.o. lub jednym 

z 6 dystrybutorów urządzeń w Polsce (Alfaco, Bezet, 

Clima Komfort, Klima, Systherm, Wienkra). 

www.gree.pl 

8 

Fachowy Instalator 6 2018

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

VII edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych Systemów 

Bezpieczeństwa Pożarowego – Schrack Seconet i Partnerzy 

W dniach 25-26 października 2018 w Hotelu Windsor 

w Jachrance odbyła się kolejna, VII edycja Ogólnopolskich 

Dni Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa 

Pożarowego – Schrack Seconet i Partnerzy. W dwudniowym 

szkoleniu wzięła udział rekordowa liczba uczestników: 

ponad 580 osób! Organizatorzy zapewnili możliwość 

udziału w wydarzeniu również tym, którzy nie 

mogli osobiście pojawić się na miejscu – przez dwa dni 

była prowadzona transmisja LIVE w Internecie. 

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami przygotowano 

także wiele nowości i udoskonaleń w formule spotkania. 

Dwa dni merytorycznych spotkań były doskonałą okazją 

do zapoznania się najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi 

w zakresie systemów i urządzeń stosowanych 

w obiektach budowlanych oraz aktualnymi wytycznymi 

w zakresie ich projektowania, instalacji i eksploatacji. 

W przyjętej formule analizy konkretnych studiów przypadku 

zwrócona została szczególna uwaga na współdziałanie 

urządzeń i systemów podczas normalnej eksploatacji 

oraz wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego, 

takiego jak alarm pożarowy czy atak terrorystyczny. 

Podczas analizy poszczególnych przypadków eksperci 

skoncentrowali się na kluczowych kwestiach ważnych 

dla inwestora, projektanta i instalatora na całym etapie 

„życia” projektu. Całość wystąpień była uzupełnieniem 

i komentarzem do pokazu zadziałania zintegrowanych 

ze sobą urządzeń, a podsumowanie każdego studium 

przypadku kończyła dyskusja ekspercka. Zespoły specjalistów 

i ekspertów dokonały analizy przypadków zastosowania 

urządzeń służących ochronie zdrowia, życia 

i mienia (w tym procesów technologicznych) w obiektach 

różnego przeznaczenia, m.in.: obiekcie wielofunkcyjnym 

(hotel, biura, galeria handlowa, parking), szpitalu 

czy obiekcie przemysłowym. W drugiej połowie każdego 

dnia szkolenia uczestnicy mieli okazję wziąć udział 

w sesjach warsztatowych, w których były omawiane 

bardziej szczegółowo rozwiązania poszczególnych Partnerów 

zaprezentowane podczas studium przypadków, 

zajęcia odbywały się w 12 salach równolegle! 

Podczas dwóch dni spotkań z najlepszymi ekspertami 

w branży słuchacze zapoznali się z najnowszymi wytycznymi 

dotyczącymi projektowania, instalacji oraz 

użytkowania m.in. takich systemów jak: SSP, DSO, SUG, 

BMS, SMS, CCTV (VSS), SKD, systemów interkomowych 

oraz interkomowo-radiokomunikacyjncyh, systemu 

integrującego urządzenia przeciwpożarowe (SIUP), dynamicznego 

oświetlenia ewakuacyjnego (DOE), systemów 

przyzywowych i komunikacji, systemów kontroli 

rozprzestrzeniania dymu i ciepła, systemów i urządzeń 

sterujących oddzieleniami pożarowymi i innymi instalacjami 

technicznymi obiektu. 

Udział w dwudniowych warsztatach zostanie potwierdzony 

wspólnym certyfikatem, wystawionym przez 

Schrack Seconet Polska oraz wszystkich Partnerów spotkania. 

Otrzymanie dokumentu z kompletem podpisów 

wszystkich producentów uzależnione jest od udziału 

uczestnika w poszczególnych sesjach szkolenia. 

Schrack Seconet Polska w imieniu swoim oraz wszystkich 

tegorocznych Partnerów projektu, składa serdeczne 

podziękowania wszystkim prelegentom, uczestnikom, 

przedstawicielom instytucji oraz uczelni technicznych, 

patronom merytorycznym i medialnym. Organizatorzy 

dziękują wszystkim Partnerom projektu za wspólną, 

wielotygodniową pracę nad całokształtem szkolenia. 

Firma Schrack Seconet Polska zaprasza do udziału w kolejnej 

edycji Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych Systemów 

Bezpieczeństwa Pożarowego 2019. Termin zostanie 

ogłoszony na początku przyszłego roku. 

Źródło: Schrack Seconet 

Fachowy Instalator 6 2018 

9

N. 

NOWOŚCI 

Zawory równoważące TacoSetter Bypass Solar 

Efektywne wykorzystanie energii 

oraz bezpieczeństwo w instalacjach 

kolektorów słonecznych 

zależy w dużej mierze od zastosowania 

odpowiednich rozwiązań 

równoważących. Sprawdzone 

zawory TacoSetter Bypass Solar 

gwarantują wysoką sprawność 

systemu, dokładną regulację natężenia 

przepływu i łatwy montaż. 

Są one odporne na temperaturę 

podwyższoną do 130 lub 185°C 

(w zależności od modelu). Przy ich 

pomocy instalator może w prosty 

i szybki sposób ustawić dokładny 

przepływ w instalacji solarnej, bez 

konieczności korzystania z dodatkowych 

przyrządów pomiarowych 

lub usług firm zewnętrznych. 

www.taconova.pl 

Nowy detektor trójgazowy 

– większe bezpieczeństwo w garażach podziemnych 

Trójgazowy Detektor „Tmaster CO/LPG 

/CNG G/EPP/RS485” przeznaczony jest 

do stosowania w stacjonarnych systemach 

detekcji tlenku węgla (CO), propanu-butanu 

(LPG) oraz metanu CH4 

(CNG) poza strefami zagrożonymi wybuchem. 

Pomiar stężenia gazu jest wykonywany 

w oparciu o selektywne sensory 

elektrochemiczne (CO) i nieselektywne 

sensory półprzewodnikowe (LPG, CNG). 

Typowe zastosowania detektora „Tmaster 

CO/LPG/CNG G/EPP/RS485” to systemy 

Elektroniczne armatury Multiplex Trio E 

detekcji w garażach i parkingach podziemnych. 

Detektor „Tmaster CO/LPG 

/CNG G/EPP/RS485” współpracuje z typowymi 

centralkami alarmowymi lub sterownikami 

o wejściach zgodnych ze 

standardem RS485 i protokołem transmisji 

Modbus RTU (np. EXter4z/RS485, uni- 

STER8z/RS485, uniSTER16z, uniSTER32z, 

DINster3xRS, modularPAG, itp.), systemami 

sterowania wentylacją i sterownikami 

przemysłowymi. 

www.pro-service.com.pl 

Wanna, która automatycznie napełnia 

się do pożądanego poziomu wodą 

o precyzyjnie ustawionej temperaturze 

– ta nieco futurystyczna koncepcja 

została zrealizowana w praktyce, dzięki 

serii armatur Multiplex Trio E. 

Obsługa armatur z serii Multiplex Trio E 

jest prosta i intuicyjna. W zależności od 

wersji służy do tego jeden lub dwa funkcjonalne 

moduły. Odpowiadają one za 

włączanie/wyłączanie wody, zamykanie/otwieranie 

odpływu, regulację temperatury 

i przełączanie strumienia wody 

na słuchawkę prysznicową. Zastosowany 

w wersjach E i E2 podświetlany pierścień 

informuje poprzez zmianę koloru 

lub częstotliwości pulsacji o temperaturze 

i ilości nalewanej wody oraz o aktualnie 

wykonywanej czynności. Model 

Multiplex Trio E3 posiada dodatkowo 

wyświetlacz, po którego dotknięciu 

otwiera się menu użytkownika, umożliwiające 

wprowadzanie kolejnych 

ustawień związanych z napełnianiem 

wanny. Funkcja pamięci umożliwia programowanie 

i wywoływanie indywidualnych 

ustawień użytkownika. Kąpiel 

można przygotować również zdalnie za 

pomocą dodatkowego modułu WLAN, 

który jest kompatybilny ze wszystkimi 

urządzeniami z systemem Android, IOS 

i Widows. Dzięki temu wanna pełna ciepłej 

wody może już na nas czekać, gdy 

zmęczeni wrócimy z pracy lub treningu. 

Montaż Multiplex Trio E jest bardzo 

prosty. Zestaw obejmuje wszystkie 

elementy konieczne do podłączenia 

armatury do domowej instalacji wodno-kanalizacyjnej. 

Jako wyposażenie 

dodatkowe Viega oferuje specjalne 

zestawy montażowe do precyzyjnej zabudowy 

poza brzegiem wanny. 

www.viega.pl 

10 


NOWOŚCI N. 


Mały kocioł, wielkie możliwości 

Logamax plus GB122K to nowy 

dwufunkcyjny kocioł kondensacyjny 

marki Buderus, o szerokim 

zakresie modulacji mocy 

od 3 do ponad 25 kW. Niewielkie 

wymiary urządzenia, wysoka 

efektywność i cicha praca 

stwarzają szerokie możliwości 

zastosowań tego kompaktowego 

urządzenia. Dzięki zastosowaniu 

innowacji technicznych 

maksymalna sprawności kotła 

Logamax plus GB122K wynosi 

nawet 109,5%, a sezonowa efektywność 

energetyczna ogrzewania 

pomieszczeń 94% (klasa 

efektywności energetycznej 

A). Efektywność energetyczna 

podgrzewania wody wynosi 

85% (klasa A przy profilu obciążeń 

XL). Nowe urządzenie marki 

Buderus cechuje niezwykle niska 

emisja tlenków azotu (6 klasa 

NOx). Logamax plus GB122K ma 

wbudowaną automatykę pogodową, 

a przy współpracy z regulatorem 

RC310 i modułem KM200 

może być sterowany z poziomu 

smartfona lub tabletu za pomocą 

aplikacji MyDevice, 

Nowy kocioł Logamax plus 

GB122K jest dostarczany jako 

kompletnie zmontowane urządzenie. 

W wyposażeniu podstawowym 

znajdują się między 

innymi: naczynie wzbiorcze 

o pojemności 6 litrów i ciśnieniu 

wstępnym 0,75 bara oraz nowy, 

łatwy do demontażu podczas 

konserwacji syfon kondensatu. 

www.buderus.pl 

REKLAMA 

Systemy grzewcze 

przyszłości. 

Nowy wymiar 

Modułowy system sterowania 

urządzeniami grzewczymi 

Logamatic 5000 to: szybka instalacja i montaż, 

intuicyjny interfejs użytkownika, ekran dotykowy 7'', 

wszechstronna modułowa konstrukcja, pasek stanu LED, 

zdalny dostęp oraz zintegrowany interfejs USB i Modbus. 

Infolinia Buderus 801 777 801, www.buderus.pl 


11

I. 

instalacje 

W świecie natrysków 

Już przed tysiącami lat zaobserwowano korzystny wpływ na człowieka 

wody spływającej z góry w postaci niewielkiego wodospadu, a konstrukcje 

mające na celu sterowanie strumieniem wody i jego rozpraszanie 

tworzono w czasach starożytnej Grecji. 

Relaksacyjne czy wręcz lecznicze 

działanie masaży wodnych 

w połączeniu z odpowiednią 

dietą i aktywnością fizyczną zaobserwował 

Vincent Priessnitz, 

jeden z twórców dziewiętnastowiecznego 

wodolecznictwa. 

Ten niepiśmienny samouk nie 

tylko rozpropagował hydroterapię, 

na czym dorobił się fortuny, 

ale też nieświadomie przyczynił 

się do rozwoju języka polskiego, 

gdyż to od jego nazwiska 

pochodzi nazwa popularnego 

urządzenia łazienkowego. 

Współcześnie z prysznica korzystamy 

przede wszystkim w celach 

higienicznych, ale chętnie 

wybieramy modele z dodatkowymi 

funkcjami, sprawiającymi, 

że podczas codziennych 

rutynowych czynności czujemy 

się niczym w profesjonalnym 

SPA. Oczywiście priorytetem 

jest doskonała jakość i bezawaryjność 

urządzenia. Bardzo 

Fot. 2. 

Zestaw natynkowy 

Fot. 1. 

Zestaw podtynkowy. 

ważne są również walory estetyczne 

i idealne dopasowanie do stylu i klimatu 

wnętrza. 

Wybór dostępnych na rynku zastawów 

natryskowych, baterii i deszczownic 

przyprawia o zawrót głowy. 

Znajdziemy zarówno proste oszczędne 

w formie wzory idealne do minimalistycznych 

łazienek, jaki i produkty 

stylizowane na styl retro, wpisujące 

się w pomieszczenia klasyczne lub 

vintage. Moda na eklektyzm pozwala 

łączyć style i elementy różnych 

linii wzorniczych. Ważne jest jednak 

to, by wszystkie elementy prysznica 

pochodziły od jednego producenta. 

Gwarantuje to bezkolizyjny montaż 

oraz jednorodny standard wykończenia. 

Tu warto zwrócić uwagę na funkcje 

i powłoki zabezpieczające przed 

osadzaniem kamienia wapiennego. 

Nie bez znaczenia jest długość okresu 

gwarancyjnego, który u niektórych 

producentów sięga nawet 25 lat! 

Oprócz wzorów wybierać możemy zestawy 

podtynkowe lub natynkowe. To 

pierwsze rozwiązanie, w przypadku 

którego cały mechanizm urządzenia 

ukryty jest w ścianie, a na zewnątrz widzimy 

jedynie rączkę natrysku z wężem 

oraz regulatory, najlepiej sprawdza się 

we wnętrzach minimalistycznych oraz 

małych, gdzie każdy centymetr wolnej 

powierzchni jest nieoceniony. Tego 

typu zabudowa wymaga jednak precyzyjnego 

rozplanowania wysokości 

rączki natrysku i deszczownicy. Z kolei 

tradycyjne rozwiązania natynkowe 

umożliwiają regulację wysokości rączki 

prysznicowej i dopasowanie strumienia 

wody do wzrostu domownika. 

Wybierając rączkę prysznicową warto 

zwrócić uwagę na możliwości regulacji 

strumienia wody oraz rozwiązania 

oszczędzające wodę. 

Na podstawie materiałów PR 

firmy Ferro 

12 


instalacje I. 

Prysznic – optymalne 

rozmieszczenie jego elementów 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Baterie prysznicowe dzielimy na natynkowe 

(wszystkie elementy baterii znajdują 

się na ścianie) i podtynkowe (montowane 

w ścianie, na zewnątrz są widoczne tylko 

pokrętła i rączka prysznicowa). 

Modnym rozwiązaniem są deszczownice 

– montowana na ścianie lub sufi 

cie, umożliwiają branie natrysku pod 

rozproszonym strumieniem imitującym 

deszcz. Deszczownice mają nowoczesny 

design, dodatkowo zaś lecący 

z góry strumień wody masuje ciało, 

odprężając je po całym dniu. Minusem 

deszczownicy jest to, że nie daje 

ona perespektywy wzięcia szybkiego 

prysznica bez konieczności moczenia 

włosów. Deszczownica montowana 

jest na stałe i nie ma możliwosci jej 

przenoszenia. 

Standardowe rączki natrysku zajmują 

dużo mniej miejsca oraz montowane 

są na wężu, który umożliwia ich przenoszenie. 

Dlatego w każdym zestawie 

prysznicowym oprócz modnej deszczownicy 

powinna znaleźć się również 

funkcjonalna rączka prysznicowa. 

głowice o średnicy od 20 do 60 cm. 

Dodatkowo, możemy wybierać spośród 

różnych kształtów – kwadratowe, 

okrągłe czy prostokątne. 

Przy podejmowaniu decyzji o zakupie 

warto zdecydować się na deszczownicę 

i baterię podtynkową od jednego 

producenta. 

Na wysokości 110-130 cm nad podłogą 

zamontujemy baterie prysznicową, 

natomiast główkę prysznica na wysokości 

180 cm. 

Jonatan Kilczewski 

architekt, www.jkhome.pl 

Na jakiej wysokości? 

W przypadku deszczownicy sufi towej 

naturalnie ogranicza nas wysokość sufi 

tu. Warto pamiętać, aby deszczownicę 

umieścić w centralnym punkcie kabiny. 

Deszczownicę powinniśmy zamontować 

na takiej wysokości, aby umożliwiała ona 

komfortowe korzystanie z tego urządzenia. 

Zaleca się umieszczenie głowicy w odległości 

około 20-25 cm ponad głową najwyższego 

z domowników. W przypadku 

deszczownicy montowanej na ścianie, 

przyjmowana jest wysokość około 

210-220 cm. 

Deszczownica to rozwiązanie, które 

najlepiej prezentuje się w dużych, 

nowoczesnych łazienkach z wnękami 

prysznicowymi lub za szklanymi ściankami. 

Można ją również zastosować 

w tradycyjnej kabinie prysznicowej. 

Decyzja jaką średnicę głowicy wybrać 

będzie zależała od tego jaką przestrzenią 

dysponujemy. Do wyboru mamy 


13

I. 

instalacje 

Systemy zaprasowywania rur 

w instalacjach z miedzi 

Zaprasowywanie rur miedzianych znajduje zastosowanie w instalacjach 

grzewczych, sanitarnych i gazowych. Z kolei w przemyśle rury miedziane 

wykorzystuje się w instalacjach technologicznych, pary, sprężonego 

powietrza, olejów grzewczych itp. 

Miedź jako materiał wykonania 

rur całkowicie podlega 

recyklingowi. Rury miedziane 

w porównaniu do rur z tworzywa 

sztucznego cechuje antydyfuzyjność. 

Ponadto miedź 

nie przepuszcza tlenu do wody, 

która płynie wewnątrz instalacji. 

Nie stanowi więc przyczyny 

korozji grzejników wykonanych 

z blachy stalowej. 

Należy podkreślić, że rury miedziane jakie 

są stosowane w instalacjach grzewczych 

produkuje się zgodnie z normą 

PN-EN 1057, natomiast łączniki zgodnie 

z PN-EN 1254. W efekcie rury i łączniki 

miedziane pochodzące od różnych 

producentów bazują na identycznym 

składzie chemicznym i mają takie same 

wymiary. Materiał ten wyróżnia kompatybilność 

bez względu na miejsce pochodzenia. 

Zgodnie z normą PN-EN 1057 rury można 

nabyć jako twarde, półtwarde i miękkie. 

W przypadku instalacji c.o. najczęściej 

zastosowanie znajdują rury twarde, 

a do ogrzewania powierzchniowego 

wykorzystuje się rury miękkie. 

Wykonując instalacje z rur i łączników 

miedzianych zastosowanie znajdują połączenia 

nierozłączne. Chodzi tutaj o lutowanie 

kapilarne lutem twardym lub 

miękkim oraz zaprasowywanie. 

Fot. VIEGA 

Fot. 1. 

Zaciskanie kształtki zaprasowywanej. 

14 


instalacje I. 

Zalety zaprasowywania 

Jako zalety zaprasowywania wymienia 

się przede wszystkim niskie koszty 

eksploatacyjne oraz szybkość wykonania. 

W odniesieniu do rur miedzianych 

zaprasowywanie zajmuje nawet 50% 

mniej czasu w porównaniu z lutowaniem. 

Ważne jest również duże bezpieczeństwo 

i brak konieczności używania 

otwartego ognia. Dodatkowe zabezpieczenie 

kształtki instalacyjnej zapewnia 

specjalny profil. To właśnie tym 

sposobem wykrywa się niezaprasowane 

połączenia, bowiem nieszczelność 

jest widoczna zaraz po napełnieniu 

instalacji. Z kolei jeżeli nieprawidłowe 

zaprasowanie wykonano w instalacji 

sprężonego powietrza, to ciśnienie 

spadnie z 110 mbar do 3 bar na złączce, 

która jest niezaciśnięta. 

Złączki mają konstrukcję bazującą na cylindrycznym 

wprowadzeniu rury i podwójnym 

zaprasowaniu zarówno przed 

jak i za garbem. W efekcie uszczelka nie 

ulega uszkodzeniu przy osadzaniu rury. 

Warto mieć na uwadze możliwość zastosowania 

wielu komponentów co 

przekłada się na uniwersalność systemów 

zaprasowywanych. Stąd też zastosowanie 

znajdują złączki przejściowe, 

przepusty ścienne, kompensatory, 

a także przyłącza grzejnikowe. Zastosowanie 

mogą znaleźć również elementy 

uszczelniające, zawory kulowe 

i pompowe oraz podtynkowe zawory 

odcinające. 

W niektórych systemach złączki mają 

specjalne pierścienie z kolorami oznaczającymi 

średnicę przyłączanej rury. 

Tym sposobem kompletacja dostawy 

przebiega szybko, a montaż w miejscach 

z ograniczonym oświetleniem 

jest łatwy. Ponadto kolory usprawniają 

prace związane z inwentaryzacją wykonanych 

instalacji. Pierścienie mają również 

specjalne otwory kontrolne sygnalizujące 

poprawną głębokość wsunięcia 

rury w złączce. 

Fot. VIEGA 

Fot. 2. 

Kształtki do zaprasowywania. 

Kształtki do zaprasowywania 

Specjalne kształtki pozwalają na zaprasowywanie 

elementów i rur miedzianych 

wykonanych z miedzi miękkiej, 

półtwardej i twardej. To właśnie dzięki 

nim powstaje szczelne, trwałe i bezpieczne 

połączenie. Do złączek dobiera 

się odpowiedni kształt szczęk. 

Specjalne kształtki są oferowane pod kątem 

instalacji gazu ziemnego i płynnego 

(LPG). W wielu kształtkach przewiduje się 

uszczelkę z HNBR (uwodorowany kauczuk 

butadienowo-akrylowy). Maksymalne 

ciśnienie pracy wynosi 5 bar. 

Wykonując połączenie w pierwszej kolejności 

należy obciąć rurę pod kątem 

prostym używając do tego obcinaka. 

Ważne jest oczyszczenie wewnętrznych 

i zewnętrznych krawędzi rur za pomocą 

przyrządu do gradowania. Nie należy 

używać oleju, smarów itp. Łącznik 

powinien być czysty a uszczelka musi 

mieć prawidłowe położenie. Następnie 

na rurze zaznacza się na jakiej głębokości 

będzie osadzony łącznik. Poprzez 

ruch obrotowy należy nasunąć łącznik 

na rurę do wyraźnie odczuwalnego 

oporu, po czym wykonuje się zatrzaśnięcie 

łącznika. 

Zaciskarki 

Nowoczesne zaciskarki są urządzeniami 

akumulatorowymi. Ważna jest ich mała 

masa – np. typowa zaciskarka wraz z akumulatorem 

waży nie więcej niż 1,8 kg. 

Kluczową rolę odgrywa szereg dodatkowych 

zabezpieczeń, które chronią 

urządzenie przed przeciążeniem również 

akumulatora. Oferowane na rynku 

zaciskarki mają kompaktowe rozmiary 

dzięki czemu sprawdzą się w miejscach, 

gdzie ilość przestrzeni jest ograniczona. 

Poziom zgromadzonej energii elektrycznej 

jest nadzorowany, w związku 

z czym zaciśnięcie nie będzie rozpoczęte 

w przypadku gdy jej nie wystarczy 

na prawidłowe wykonanie 

zaprasowania. Chodzi bowiem o to 

aby zaciskarka zawsze gwarantowała 

odpowiednią siłę nacisku. Urządzenie 

zlicza cykle a więc użytkownik ma informację 

na temat konieczności przeprowadzenia 

kalibracji urządzenia. 

Z kolei o potwierdzeniu jakości połączenia 

informuje wskaźnik siły nacisku. 

W typowej zaciskarce inspekcję kalibracyjną 

wykonuje się co 40 tys. cykli. 

W konstrukcji zaciskarki istotną rolę 

odgrywają ciśnieniowe zawory nadmiarowe, 

dzięki którym zwalniane są 

zaciśnięte rolki w przypadku gdy dojdzie 

do zablokowania narzędzia. Zawo- 


15

I. 

instalacje 

ry mają odpowiednie sterowanie po to 

aby siła nacisku nie była zbyt duża. 

Ponadto zaciskarki są dobrze wyważone, 

co jest szczególnie istotne w przypadku 

dłuższej pracy. Po wykonaniu operacji zaciśnięcia 

urządzenie samoczynnie powróci 

do pozycji wyjściowej. Ważne są zoptymalizowane 

przełożenia przekładni, dzięki 

czemu zachowane jest sprawne działanie 

również przy niskich temperaturach. Zastosowanie 

znajdują wytrzymałe korpusy 

z gumowymi wkładkami, co zapewnia 

ochronę urządzenia w razie upadku. 

O efektywności pracy zaciskarki w dużej 

mierze decydują zastosowane szczęki 

zaciskowe. Wytrzymałość szczęk zyskuje 

się dzięki specjalnym materiałom 

oraz procesom produkcji obejmującym 

m.in. hartowanie i utwardzanie laserowe. 

Dodatkowo zastosowanie znajduje 

zabezpieczenie antykorozyjne. W wielu 

szczękach przewiduje się 3-punktowe 

mechanizmy zapewniające precyzję, 

synchronizowany ruch, trwałość oraz 

dobrą stabilność. Ważne jest czytelne 

oznaczenie szczęk. 

Konserwując zaciskarkę należy przede 

wszystkim odłączyć ją od zasilania poprzez 

wyjęcie wtyczki lub odłączenie 

akumulatora. Ważne jest utrzymywanie 

cęgów w czystości. W przypadku silnie 

zabrudzonych elementów metalowych 

należy je oczyścić np. przy pomocy terpentyny 

a następnie zabezpieczyć przed 

korozją. Z kolei elementy z tworzyw 

sztucznych (np. obudowa, akumulator) 

Fot. VIEGA 

czyścić wyłącznie słabym roztworem 

mydła i wilgotną ściereczką. Nie stosować 

żadnych domowych środków czyszczących, 

gdyż te często zawierają składniki 

agresywne dla tworzyw sztucznych. Nie 

można stosować benzyny, terpentyny, 

rozpuszczalników itp. Należy zwracać 

uwagę, by do środka zespołu napędowego 

będącego urządzeniem elektrycznym 

nie dostały się płyny. Pamiętajmy aby nie 

zanurzać prasy. 

Usterki w pracy zaciskarki 

Uszkodzone lub zużyte cęgi zaciskowe, 

segment zaciskowy lub pierścień zaciskowy 

mogą objawiać się wyraźnym 

gratem na tulei. Należy wtedy sprawdzić 

czy zastosowane cęgi są prawidłowe 

zarówno pod względem kształtu 

jak i wielkości. Trzeba również zwrócić 

na prawidłowe dopasowanie tulei zaciskowej, 

rury i tulei oporowej. 

W przypadku gdy szczęki po zamknięciu 

bez obciążenia wykazują przesunięcie 

względem siebie to może oznaczać 

wcześniejszy upadek na podłogę cęgów 

lub wygiętą sprężynę naciskową. Jeżeli 

przy zaciskaniu osiowym rura jest zgniatana 

między tuleją zaciskową i pierścieniem 

oporowym złączki to przyczyną 

mogło być za długie rozkielichowanie, 

rura wsunięta za daleko na tuleję oporową 

złączki z tuleją zaciskową lub została 

zastosowana nieodpowiednia głowica 

kielichująca ze względu na kształt zacisku 

lub wielkość. Może wystąpić również 

Rys. 3. 

Urządzenie do zaciskania. 

nieodpowiednie dopasowanie tulei zaciskowej, 

rury i tulei oporowej. 

Jeżeli przy prasach osiowych po zamknięciu 

głowic zaciskowych pozostaje 

wyraźna szczelina między tuleją zaciskową 

i pierścieniem oporowym złączki to 

przyczyną może być zgniatanie rur lub 

zastosowanie nieodpowiedniej głowicy 

zaciskowej. 

Podsumowanie 

Zaciskanie na instalacjach wykonanych 

z miedzi cieszy się coraz większym uznaniem. 

Wykorzystuje się przy tym specjalne 

łączniki z elastyczną uszczelką, która 

po zaprasowaniu przy użyciu specjalnej 

zaciskarki zapewnia nierozłączne połączenie. 

Ponadto w porównaniu z połączeniem 

lutowanym zaciskanie cechuje się wyższym 

poziomem estetyki i krótszym czasem 

montażu. Taki rodzaj połączenia bez 

problemu jest w stanie wykonać nawet 

instalator mniej doświadczony. 

Wybierając sprzęt i materiały przeznaczone 

do zaciskania w instalacjach miedzianych 

trzeba mieć na uwadze przede 

wszystkim jakość urządzenia, sposób 

zasilania (sieciowe 230 V lub akumulatorowe) 

oraz parametry techniczne i przeznaczenie 

kształtek. Nie warto oszczędzać 

na jakości. Należy bowiem pamiętać, 

że zarówno od zastosowanych materiałów 

jak i jakości zaprasowania zależy trwałość 

i niezawodność instalacji wykonanej 

z miedzi, która docelowo ma być sprawna 

przez wiele lat. Jest to szczególnie istotne 

nie tylko w budownictwie mieszkaniowym 

ale i w przemyśle. 

Fot. PERFEXIM LTD 

Fot. 4. 

Sygnalizacja braku zaprasowania na złączce. 

Damian Żabicki 

16 


I. 

instalacje 

Zawory kulowe 

– proste rozwiązania są najlepsze 

Zawory kulowe realizują funkcje odcięcia czynnika roboczego. 

Wykorzystywana jest do tego obracająca się kula. W nowoczesnych 

zaworach stawia się na trwałość i bezawaryjność konstrukcji. 

Jako najważniejsze zalety zaworów 

kulowych należy wymienić 

przede wszystkim szczelność i łatwą 

obsługę. Istotną rolę odgrywa 

przy tym łatwy montaż i eksploatacja. 

Zasada działania typowego 

zaworu kulowego jest prosta. Wraz 

z jego otwarciem kula przepuszcza 

czynnik roboczy. Z kolei przy 

obróceniu o 90 stopni następuje 

zablokowanie przepływu. Zawór 

realizuje dwie funkcje – otwarcie 

(on), zamknięcie (off ). 

Budowa 

Typowy zawór kulowy bazuje 

na kilku stałych elementach. Jest 

to korpus, uszczelnienie trzpienia 

z PTFE, dławik umożliwiający 

kompensację luzów, chromowana 

kula, pokrętło oraz przyłącza. 

W przypadku zaworów przeznaczonych 

z kontaktu z wodą 

pitną ważna jest odpowiednia 

powierzchnia wewnętrzna nie zawierająca 

niklu. 

Jako materiał wykonania zastosowanie 

znajduje mosiądz (korpus 

i kula) oraz PTFE (uszczelnienie 

kuli, uszczelnienie trzpienia). Kulę 

najczęściej wykańcza się poprzez 

chromowanie i polerowanie. 

Parametry pracy i zakres 

stosowania 

Ciśnienie nominalne typowego 

zaworu kulowego wynosi 1,6 MPa 

(16 bar). Z kolei maksymalna 

temperatura pracy to 100°C. 

W przypadku instalacji wodociągowych 

i centralnego ogrzewania 

medium robocze to woda. 

Zawory kulowe do instalacji 

Fot. ARMATURA KRAKÓW 

Fot. 1. 

Fot. FERRO 

Fot. 2. 

Zawor wodny pelnoprzeplywowy nakretno-wkretny z dlawikiem. 

Zawór kulowy z motylkiem. 

18 


instalacje I. 

Fot. 3. 

Fot. 4. 

Zawór kulowy z gwintami wewnętrznymi. 

Zawor wodny czerpalny ze zlaczka do weza z dlawikiem. 

wody pitnej muszą mieć odpowiednią 

aprobatę techniczną. 

W większości zaworów kurki są piaskowane 

a następnie niklowane. Jednak na rynku 

nie brakuje zaworów z kurkami pokrytymi 

chromem lub tylko piaskowanych. 

Fot. FERRO 

Fot. ARMATURA KRAKÓW 

Rodzaje 

W praktyce instalatorskiej zastosowanie 

znajduje kilka rodzajów zaworów. Zawór 

kulowy ½” jest typowym zaworem 

używanym do podłączenia większości 

wężyków hydraulicznych. Z kolei zawory 

kulowe 2” montowane są na odcinkach 

przeznaczonych do odprowadzania 

fragmentów instalacji stanowiąc 

zawór główny do mieszkania. 

Zawory kulowe mogą być wyposażone 

w śrubunek stanowiąc alternatywę dla 

zaworów z typową dźwignią, zamiast 

której umieszczony jest motylek. Zawory 

kulowe mogą mieć również konstrukcję 

kołnierzową. Najczęściej montuje się 

je na rurach o większej średnicy celem 

wzmocnienia mechanicznego połączeń. 

Należy podkreślić, że zawory tego typu 

są montowane tylko wtedy, gdy wymaga 

tego projekt. 

Na rynku oferowane są również zawory 

kulowe z filtrem, w którym jest sitko lub 

zestaw sitek. Tym sposobem zyskuje się 

zatrzymywanie drobinek kamienia oraz 

innych zanieczyszczeń nierozpuszczalnych 

zapewniając przy tym ochronę 

głowicy zaworu. Zapobiega się więc przedostawaniu 

zanieczyszczeń do kolejnych 

odcinków instalacji. 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

kulowe zawory kątowe. Zawory tego typu 

zazwyczaj mają motylka zamiast dźwigni. 

Ich zastosowanie obejmuje aplikacje 

gdzie nie ma możliwości założenia zaworu 

kulowego o tradycyjnej konstrukcji. 

Zawory o wzmocnionej konstrukcji 

Zawory kulowe ze wzmocnioną konstrukcją 

bazują na wypraskach mosiężnych 

i pogrubionych ścianach z wielozwojonym 

gwintem na korpusie. Większe ciśnienie 

robocze uzyskano dzięki zastosowaniu 

teflonowych uszczelnień – z 1,6 do 

4 MPa (40 Bar). Wyższa jest również maksymalna 

temperatura robocza, która wzrosła 

z 95 do 180°C. Zastosowanie zaworów 

tego typu obejmuje bardziej wymagające 

instalacje solarne, bowiem wysokie ciśnienie 

przy zróżnicowanym poziomie temperatury 

wymaga specjalnych rozwiązań 

konstrukcyjnych. 

Montaż i konserwacja 

Zawór należy montować z kulą w pozycji 

otwartej, przy zamkniętej instalacji 

z doszczelnieniem na gwintach 

przyłączeniowych wykonanym wg 

PN-EN 10226-1:2006. Zawór można 

montować w dowolnym położeniu osi 

kanału przepływowego. Przy montażu 

do instalacji należy uchwycić kluczem 

rurę lub króciec. Zbyt mocne dokręcenie 

kurka może spowodować niepożądane 

naprężenie. Zawór powinien być 

pozostawiony tylko w pozycji całkowicie 

otwartej lub zamkniętej. 

Zawór kulowy co pewien czas poddaje się 

kontroli funkcjonalności. Zaleca się jego 

otwieranie i zamykanie kilka razy w roku. 

Bez względu na rodzaj zaworu trzeba przede 

wszystkim zwrócić uwagę na jego markę. 

Cena zaworu jest różna w zależności 

od średnicy i przeznaczenia. Jednak nawet 

przy konieczności zakupu większej ilości 

zaworów nie warto oszczędzać kosztem 

jakości. 



19

I. 

izolacje 

Cechy otulin termoizolacyjnych 

z wełny skalnej 

Otuliny termoizolacyjne z wełny skalnej pozwalają na skuteczne izolowanie 

termiczne rurociągów, kanałów wentylacyjnych i przegród budowlanych. 

Zapewniona jest przy tym ochrona przeciwkondensacyjna i izolacja 

akustyczna. 

Jako zalety materiałów izolacyjnych 

wykonanych z wełny mineralnej 

należy wymienić przede 

wszystkim wysoki poziom izolacji 

akustycznej z dobrym wchłanianiem 

dźwięków. Tym sposobem 

izolacje tego typu bardzo często 

są wykorzystywane do wyciszania 

ścian działowych i stropów 

międzykondygnacyjnych. Wełna 

skutecznie wycisza również instalacje 

i urządzenia. 

Proces produkcji 

Materiał jaki jest używany do produkcji 

wełny skalnej to bazalt gabro, dolomit 

lub kruszywo wapienne. Wiele produktów 

bazuje również na materiałach, które 

pochodzą z recyklingu – np. brykiety 

mineralne. Wszystkie te materiały roztapia 

się w wulkanicznej temperaturze 

po czym są rozwłókniane, a następnie 

zlepiane przy użyciu specjalnej żywicy. 

W kolejnym etapie produkcji przeprowadza 

się formowanie konkretnych 

produktów w postaci płyt, otulin i mat. 

Oprócz tego może być wytwarzany granulat 

w postaci luźnych strzępków. 

Należy podkreślić, że układ włókien 

zarówno w matach jak i płytach naj- 

Fot. PAROC 

Fot. 1. 

Jedną z zalet izolacji technicznych wykonanych z wełny skalnej jest szybki montaż nieoceniony zwłaszcza na rurociągach. 

20 


izolacje 

I. 

częściej ma formę rozproszoną. Wyjątek 

stanowi jedynie wełna lamelowa 

z włóknami ukierunkowanymi prostopadle 

do powierzchni płyt. Na rynku 

oferowane są również płyty laminowane 

welonem szklanym lub z fabrycznym 

połączeniem z papą podkładową. 

Parametry 

Wybierając izolację wykonaną z wełny 

skalnej bierze się pod uwagę kilka 

parametrów. Przede wszystkim ważne 

są wymiary/zakres średnic – np. średnica 

wewnętrzna 18–133 mm, grubość 

izolacji 20–80 mm. Istotną rolę odgrywa 

gęstość nominalna – np. 60 kg/ 

m 3 , współczynnik przewodzenia ciepła 

λ – np. 0,036 - 0,103 W/(mK) – w zależności 

od temperatury, klasa reakcji 

na ogień – np. BL-s1, d0 wyrób, a także 

klasyfikacja ogniowa – np. nie rozprzestrzeniająca 

ognia oraz atesty np. Atest 

Higieniczny. 

Fot. 2. Otuliny z wełny skalnej sprawdzą się przy izolowaniu kolan i zagięć na 

rurociągach. 

Fot. ROCKWOOL 

Izolacje do instalacji 

Odpowiednie materiały izolacyjne wykonane 

z wełny skalnej są dostępne 

z myślą o ocieplaniu instalacji centralnego 

ogrzewania, c.w.u. oraz rurociągów 

ciepłowniczych. Izolacja tego typu 

może być również wykorzystywana 

celem zapobiegania kondensacji. Specjalne 

produkty sprawdzą się przy izolowaniu 

kolan i zagięć na rurociągach. 

Fot. PAROC 

Fot. 3. Izolacja z wełny skalnej wykorzystywana 

jest również do izolacji kanałów 

wentylacyjnych. 

Należy podkreślić, że każda otulina 

może być uelastyczniona w dowolnie 

wybranym miejscu bez konieczności 

naruszania okładziny zewnętrznej i cięcia 

na poszczególne sekcje kolana. 

Zalety izolacji technicznych wykonanych 

z wełny skalnej to przede wszystkim 

szybki montaż zwłaszcza na rurociągach, 

które mają skomplikowane 

kształty i są montowane w miejscach 

o utrudnionym dostępie. 

Izolacja w otulinie aluminiowej 

Na rynku oferowane są otuliny z pokryciem 

w postaci zbrojonej folii aluminiowej 

z dodatkową warstwą lakieru. 

Łatwy montaż zapewnia zakładka samoprzylepna. 

Ten rodzaj otuliny bardzo 

często jest wykorzystywany do wykonywania 

izolacji termicznej i przeciwkondensacyjnej 

rurociągów grzewczych, 

c.o., c.w.u., a także przewodów wentylacyjnych 

oraz urządzeń jakie znajdują 

się we wnętrzu budynków. Aluminiowe 

pokrycie ma za zadanie zapobieganie 

wnikaniu wilgoci oraz jej skraplaniu 

na izolowanej powierzchni. 

Folia aluminiowa może być również 

wzmocniona. Przewiduje się tutaj rozcięcie 

z jednej strony oraz zakładkę 

samoprzylepną. Izolacje tego typu 

znajdują zastosowanie podczas prac 

związanych z izolowaniem rurociągów 

centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej 

wody, przewodów klimatyzacyjnych, 

wentylacyjnych oraz solarnych, 

w budynkach mieszkalnych, administracyjnych 

i przemysłowych. 

W otulinie z PCV 

Otulina ze skalnej wełny mineralnej jest 

również dostępna w wersji z pokryciem 

z folii PCV. Ważna jest przy tym samoprzylepna 

zakładka. Na rynku oferowane 

są rozwiązania systemowe, na które 

składa się izolacja przeznaczona na odcinki 

proste rurociągu oraz gotowe osłony 

kolan z folii PCV. Wypełnienie kolan 

najczęściej wykonuje się poprzez specjalne 

elastyczne otuliny. W skład systemu 

wchodzi również taśma PCV. 

Takie rozwiązanie bardzo często znajduje 

zastosowanie przy pracach 

związanych z izolowaniem instalacji 

grzewczych i sanitarnych oraz węzłów 

cieplnych. Chodzi tutaj również o aplikacje, 

od których oczekuje się estetyki. 

Otuliny najczęściej są dostępne w odcinkach 

o długości 1 m. 



21

I. 

izolacje 

Wełna skalna idealna do zimnych instalacji 

Instalacje z zimną wodą czy systemy kanalizacyjne i wentylacyjne wymagają 

takiego samego zabezpieczenia, jak instalacje ciepłe. ROCKWOOL 

prezentuje nowy system TECLIT z wełny skalnej do zimnych instalacji 

– zalety to niepalność i znacznie krótszy czas montażu. 

PROMOCJA 

Nie tylko ocieplenie ścian 

i dachu 

Ilość energii, którą musimy zużyć 

do ochłodzenia budynku, bywa 

niewspółmiernie większa od ilości 

zużywanej na jego ogrzanie. 

Projektanci i wykonawcy skupiali 

się dotąd na obudowie budynku, 

żeby ocieplone zostały ściany 

i dach. Jednak obecnie więcej 

uwagi trzeba poświęcić izolowaniu 

instalacji tak, aby nie traciły 

one energii zużywanej właśnie 

na ogrzewanie i chłodzenie budynków. 

Dlatego tak ważny jest 

wybór jak najlepszego materiału 

izolacyjnego, który pozwoli 

utrzymać straty energii na racjonalnie 

niskim poziomie i zapewni prawidłowe 

działanie systemów instalacyjnych. 

W związku z dynamicznym rozwojem 

branży instalacji chłodniczych w ofercie 

ROCKWOOL pojawił się system izolacyjny 

TECLIT – został on stworzony z myślą 

o instalacjach chłodniczych i zimnej 

wody. Jego właściwości umożliwiają 

stosowanie go przy temperaturze medium 

od 0 do 250°, czyli zarówno na instalacjach 

zimnych, gorących, jak i tych 

pracujących w zmiennych temperaturach. 

System TECLIT jest uniwersalny 

– można izolować nim nie tylko instalacje 

w obiektach użyteczności publicznej, 

ale też wykorzystywać go w budynkach 

mieszkaniowych w systemach 

wentylacji mechanicznej i klimatyzacji. 

Ważny atut wełny skalnej 

– stabilność wymiarowa 

Bardzo istotnym atutem wełny skalnej 

jest jej stabilność wymiarowa. To parametr, 

który zdecydowanie wyróżnia 

wełnę na tle innych materiałów izolacyjnych. 

Jest ona odporna na działanie 

substancji chemicznych i czynników 

fizycznych. Czas nie wpływa na nią negatywnie 

– wełna skalna jest bardzo 

trwała, nie kurczy się, nie rozszerza, nie 

jest wrażliwa na wahania temperatur 

– i tym samym nie zmieniają się jej parametry 

izolacyjne. Warto w tym miejscu 

wspomnieć, że otuliny TECLIT PS mają 

najniższy współczynnik przewodzenia 

ciepła na rynku izolacji przeznaczonych 

do „zimnych” instalacji i bardzo wysoki 

opór dyfuzyjny. System TECLIT jest skutecznym 

zabezpieczeniem przed kondensacją 

pary wodnej, dlatego może 

być bezpiecznie stosowany w izolacjach 

instalacji chłodniczych. Skuteczną 

barierę paroszczelną zapewnia w tym 

wypadku pięciowarstwowa powłoka 

aluminiowa wzmocniona włóknem 

szklanym, którą pokryte są zarówno 

otuliny, jak i maty lamelowe. 

Fot. 1. System izolacyjny TECLIT można stosować przy temperaturze medium 

od 0 do 250°. 

Do 35 proc. krótszy czas montażu 

Szybkość i łatwość montażu to także 

cechy charakteryzujące nowy system 

TECLIT. Montaż izolacji nie różni się od 

standardowej izolacji rurociągów materiałami 

z wełny skalnej. Materiał ma 

odpowiednio dobraną gęstość i jest 

na tyle sztywny, że z pomocą noża można 

z łatwością docinać go do wymaganych 

rozmiarów i kształtów. Elementów 

systemu TECLIT nie trzeba kleić, co 

22 


izolacje 

I. 

Fot. 2. System TECLIT jest skutecznym zabezpieczeniem 

przed kondensacją pary wodnej, dlatego może 

być bezpiecznie stosowany w izolacjach instalacji 

chłodniczych. Fot. 3. System TECLIT charakteryzuje szybkość i łatwość montażu. 

znacznie przyspiesza proces izolowania 

– otuliny wyposażone są w zakładki 

samoprzylepne, ułatwiające montaż. 

W systemie dostępne są też taśmy aluminiowe 

do zabezpieczania styków 

poszczególnych elementów izolacji. 

Wyniki testów, które przeprowadzili eksperci 

ROCKWOOL wskazują, że izolację 

systemem TECLIT układa się zdecydowanie 

szybciej – możemy oszczędzić od 

35 proc. w przypadku skomplikowanych 

instalacji do nawet 50 proc. czasu 

dla prostych odcinków. 

Pięć elementów, 

gwarancja niezawodności 

W skład systemu TECLIT wchodzi pięć 

głównych elementów. Pierwszym są 

otuliny TECLIT PS z wełny skalnej, które 

pokryte są wielowarstwową powłoką 

aluminiową wzmocnioną włóknem 

szklanym. Następnie maty lamelowe 

TECLIT LM do izolacji skomplikowanych 

elementów instalacji np. armatury – zaworów, 

kołnierzy, pomp itp. – są one 

również pokryte tą samą powłoką paroszczelną. 

Dalej mamy uchwyty TECLIT 

HA wykonane z wełny o bardzo dużej 

gęstości pokryte powłoką paroszczelną. 

Element ten zapewnia ciągłość izolacji, 

niwelując mostki termiczne i jednocześnie 

przenosi obciążenia związane 

z ciężarem instalacji. Daje to gwarancję, 

że izolacja nie ulegnie uszkodzeniom 

pod wpływem ciężaru w miejscu podwieszania, 

czyli bezpośrednio pod obejmami 

stalowymi. Kolejnymi częściami 

systemu są taśmy TECLIT AT. To taśma 

aluminiowa wzmocniona siatką z włókna 

szklanego, przeznaczona do klejenia 

połączeń izolacji z folią aluminiową 

na instalacjach rurowych. Natomiast 

elastyczna taśma TECLIT FT przeznaczona 

jest do uszczelniania skomplikowanych 

połączeń izolacji na instalacjach, 

szczególnie miejsc przebicia paroszczelnej 

powłoki aluminiowej przez elementy 

instalacji, np. zawory. 

Łatwe obliczanie z Heatrock 

Dobre materiały ułatwiające dobór właściwej 

izolacji i grupa doradców, którzy 

wspomagają pracę projektantów to kolejny 

atut przy wyborze systemu TECLIT. 

Na stronie internetowej www.rockwool. 

pl można również znaleźć specjalny 

program kalkulacyjny Heatrock, który 

pomoże w obliczeniach dotyczących 

doboru izolacji termicznej instalacji 

technicznych. Kalkulator zaktualizowany 

o system TECLIT dobierze odpowiednią 

grubość izolacji, zarówno pod kątem 

wymagań zawartych w warunkach technicznych, 

jak i dla przypadków, w których 

wymagane są bardziej szczegółowe 

obliczenia strat energii, a także zabezpieczenia 

przed kondensacją pary wodnej. 

Wiodące programy obliczeniowe 

do projektowania instalacji technicznych 

w budynkach są już zaktualizowane 

i obejmują system TECLIT. 

Kluczowa kwestia – niepalność 

„Rozporządzenie w sprawie warunków 

technicznych, jakim powinny odpowiadać 

budynki i ich usytuowanie” określa 

najważniejsze cechy, które powinny 

charakteryzować materiały izolacyjne. 

Grubość izolacji to jedna rzecz, ale bardzo 

ważnym aspektem jest zapis prawny 

mówiący o tym, że wszystkie izolacje 

stosowane na instalacjach w budynkach 

powinny być nierozprzestrzeniające 

ognia, co oznacza, że klasa reakcji 

na ogień izolacji nie może być gorsza 

niż B-s3,d0. Niestety na rynku wciąż 

możemy znaleźć materiały, które nie 

spełniają tych norm i nie zapewniają 

odpowiedniej ochrony przeciwpożarowej. 

Często ich niższa cena bywa czynnikiem 

decydującym przy wyborze materiału 

izolacyjnego. Tymczasem system 

TECLIT jest chyba jedynym dostępnym 

w tej chwili na rynku niepalnym rozwiązaniem, 

które cechuje się klasą A2 

w zakresie niepalności, gwarantując 

spełnienie wymagań prawnych, a także 

bezpieczeństwo pożarowe. • 


23

I. 

instalacje 

HERZ PipeFix 

– niezawodny system instalacyjny 

HERZ należy dzisiaj do grona najbardziej rozpoznawalnych i cenionych 

marek w swojej branży, oferując nowoczesną armaturę i niezawodne 

systemy instalacyjne. Produkty marki Herz wytwarzane są w 33 wyłącznie 

europejskich zakładach produkcyjnych. W przeciwieństwie do większości 

firm konkurencyjnych, to właśnie z Europy produkty z symbolem serca trafiają 

do ponad 100 krajów świata – w tym również na rynek azjatycki. Warto tutaj 

wspomnieć, że armatura marki HERZ znalazła swoje zastosowanie m. in. 

w wieżowcu Burdż Chalifa w Dubaju – najwyższym budynku na świecie. 

PROMOCJA 

Od 1990 roku polska filia firmy 

HERZ – spółka HERZ Armatura 

i Systemy Grzewcze wprowadza 

na rynek polski szeroki asortyment 

nowoczesnej armatury 

regulującej, zapewniającej racjonalne, 

a więc oszczędne gospodarowanie 

energią cieplną. 

Każdy z oferowanych wyrobów 

objęty jest 5 letnim okresem 

gwarancyjnym, a w przypadku 

instalacji wykonywanej w systemie 

HERZ PipeFix przez instalatora 

posiadającego autoryzację 

firmy, okres gwarancji zostaje 

wydłużony do lat 10. 

Armatura marki HERZ w pełni 

sprawdziła się w polskich warunkach 

eksploatacyjnych, a szeroka 

oferta produktów sprawia, 

że niewiele jest dzisiaj w Polsce 

inwestycji, gdzie przy wykonywaniu 

instalacji grzewczych 

i sanitarnych nie zastosowano 

przynajmniej kilku wyrobów 

oznaczonych charakterystycznym 

symbolem serca. 

Firma Herz oferuje również, 

ekologiczne, wysoko zaawansowane 

technologicznie systemy 

grzewcze, które uzupełniają, 

a w przyszłości zapewne całkowicie 

zastąpią dzisiejsze rozwiązania 

w zakresie pozyskiwania 

energii cieplnej. Są to przede 

wszystkim kotły na biomasę, a także 

centrale i pompy ciepła. 

System HERZ PipeFix 

Jednym z dwóch najważniejszych elementów 

systemu HERZ PipeFix jest 

najwyższej jakości uniwersalna rura 

z tworzywa sztucznego i aluminium. 

Wielowarstwowa rura HERZ dedykowana 

jest do wykonywania instalacji grzewczych 

(grzejnikowych oraz powierzchniowych) 

oraz instalacji sanitarnych. 

Rura HERZ jest wyjątkowo ekonomiczna 

w użyciu – cechują ją również trwałość 

Rys. 1. 

System HERZ PipeFix 

i niezawodność. Najwyższa jakość rury 

ma szczególne znaczenie w przypadku 

wykonywania systemów ogrzewania powierzchniowego 

(tzw. mokrych), w których 

rura pracuje pod warstwą wylewki. 

Zastosowanie rury wielowarstwowej 

HERZ w prawidłowo wykonanej instalacji 

zapewnia wieloletnią, komfortową 

pracę całego systemu. 

Drugi z podstawowych komponentów 

tworzących system HERZ PipeFix, 

to kompletny system mosiężnych złączy 

zaprasowywanych i skręcanych. 

Połączenie rury za pomocą złączek Herz 

24 


instalacje I. 

Rys. 2. 

-LINE 

Rura pięciowarstwowa HERZ 

zostało dokładnie zbadane pod kątem 

zgodności z europejskimi normami i dopuszczone 

do użytkowania przez niezależne, 

uznane laboratoria zewnętrzne. 

Nowości w systemie 

W 2018 roku firma HERZ poszerzyła 

ofertę systemu HERZ PipeFix o kilka 

ciekawych rozwiązań. Nowe elementy 

systemu HERZ PipeFix to: 

• HERZ-LINE – rura pięciowarstwowa 

PE-RT (z barierą antydyfuzyjną), przeznaczona 

do wykonywania instalacji 

ogrzewania podłogowego z wykorzystaniem 

mat systemowych 

• HERZ-8631/8632 – nowa seria rozdzielaczy 

ze stali szlachetnej do ogrzewania 

i chłodzenia powierzchniowego 

(od 2 do 12 obiegów) w wyjątkowo 

atrakcyjnej cenie 

• HERZ-INFLEX-BCK – uniwersalna 

wielowarstwowa rura HERZ, w otulinie 

izolacyjnej ze spienionego polietylenu 

Rys. 4. Płyty systemowe HERZ-SOLOTOP, 

HERZ-COMBITOP 

Rys. 3. Rura HERZ-INFLEX-BCK w otulinie 

izolacyjnej 

• HERZ-SOLOTOP – płyty systemowe 

z folii polistyrenowej do ogrzewania 

podłogowego 

• HERZ-COMBITOP – płyty termoizolacyjne 

ze styropianu, pokryte warstwą 

folii z wypustkami, do ogrzewania 

podłogowego. 

HERZ 

– Klub Dobrego Fachowca + 

Pełny komfort, przy równoczesnym ograniczeniu 

zużycia energii zapewnić mogą 

wyłącznie systemy markowych producentów 

instalowane przez doświadczonych 

wykonawców. Dokładnie o takim 

idealnym połączeniu możemy mówić 

w przypadku systemów firmy Herz instalowanych 

przez profesjonalnych wykonawców 

uczestniczących w programie 

HERZ KDF+. Klub Dobrego Fachowca 

Rys. 5. Rozdzielacz HERZ 8632 ze stali 

szlachetnej 

plus firmy Herz (tak brzmi pełna nazwa 

programu), to funkcjonujący od 2001 

program partnerski, który powstał z myślą 

o najlepszych instalatorach posiadających 

autoryzację firmy. Ideą powstania 

programu KDF+ była budowa elitarnej 

grupy profesjonalnych instalatorów potrafiących 

tak wykonywać instalacje, aby 

zapewnić ostatecznym użytkownikom 

możliwość skorzystania ze wszystkich 

zalet wyrobów marki Herz. Od 18 lat instalatorzy 

uczestniczący w programie zapewniają 

profesjonalne wykonawstwo 

instalacji sanitarnych i grzewczych na terenie 

całej Polski. 

Aplikacja HERZ FBH 

Aplikacja HERZ-FBH jest nowoczesnym 

narzędziem służącym do doboru produktów 

i wspomagania projektowania 

instalacji ogrzewania podłogowego 

firmy Herz. W trakcie doboru widoczna 

jest pełna oferta armatury, która może 

być dobierana lub dla której mogą być 

przeliczane nastawy. 

Aplikacja HERZ FBH oblicza i przedstawia 

graficznie następujące wyniki: 

• maksymalna powierzchnia grzejnika 

podłogowego z jedną pętlą (długość 

rur do 100 m) 

• łączna długość rur systemu ogrzewania 

podłogowego 

• liczba obiegów grzewczych. 

Najważniejsze i najbardziej użyteczne 

informacje to: 

• sumaryczny przepływ czynnika 

grzewczego, 

• moc grzewcza systemu ogrzewania 

podłogowego, 

• spadek ciśnienia (do zwymiarowania 

pompy cyrkulacyjnej). 

Aby uzyskać więcej informacji 

o produktach marki Herz zapraszamy 

do czytania prasy branżowej oraz 

regularnych odwiedzin strony www. 

herz.com.pl, fanpage`a firmy na 

Facebooku oraz kanału HERZ na You- 

Tube. Zapraszamy również do udziału 

w organizowanych cyklicznie szkoleniach 

produktowych – zarówno 

w polskiej centrali firmy HERZ w Wieliczce, 

jak również w każdym dogodnym 

dla Państwa miejscu w Polsce. • 


25

O. 

ogrzewanie 

Rozdzielacze ogrzewania podłogowego 

Ogrzewanie podłogowe jest gwarancją równomiernego rozkładu temperatury 

w całym pomieszczeniu bez wpływu na poziom wilgotności powietrza. 

Do tego nie są potrzebne grzejniki montowane we wnętrzu pomieszczenia. 

Typowa instalacja ogrzewania podłogowego nie jest skomplikowana. 

Za rozdział ciepła na poszczególne pętle grzewcze odpowiadają rozdzielacze. 

W zależności od preferencji użytkownika dobiera się właściwe rozwiązanie 

w zakresie sterowanie instalacją ogrzewania podłogowego. 

Typowy rozdzielacz bazuje na kilku 

elementach. Do belek – zasilającej 

i powrotnej podłącza się 

poszczególne pętle ogrzewania. 

Ważne są zawory odcinające, najczęściej 

kulowe, montowane od 

strony zasilania i powrotu. Istotną 

rolę odgrywają zawory odpowietrzające 

znajdujące się na belce 

zasilającej i powrotnej. Na belkach 

instalowane są również zawory 

spustowo-napełniające. 

Instalatorzy bardzo często nabywają 

kompletnie wyposażone 

rozdzielacze. Takie rozwiązanie, 

w odniesieniu do systemu montowanego 

samodzielnie, gwarantuje 

szczelność. Na kompletny rozdzielacz 

składają się zawory, rotametry, 

pompy, odpowietrzniki itp. Gwarancja 

obejmuje cały produkt. 

W odniesieniu do rozdzielaczy 

ogrzewania podłogowego trzeba 

mieć również na uwadze zawory 

regulacyjno-pomiarowe. Dzięki 

nim wyrównuje się opory przepływu 

w stosunku do poszczególnych 

pętli grzewczych. Zawory 

wskazują również rzeczywisty 

przepływ wody. Regulację można 

wykonać w zakresie 0,5-3 l/min 

na każdą pętlę. 

nia podłogowego w połączeniu z rozdzielaczem 

do grzejników. Rozdzielacze 

tego typu nazywane są również dwuparametrowymi. 

Ciecz robocza, która 

ma wyższą temperaturę trafia do belki 

zasilającej część grzejnikową, po czym 

przepływa do części odpowiedzialnej 

za ogrzewanie podłogowe. Czynnik jest 

schładzany w efekcie mieszania z wodą 

powrotną z ogrzewania podłogowego. 

Ważny jest tutaj układ mieszający, który 

odpowiada za wymuszenie przepływu 

i mieszanie. Zastosowanie znajduje 

również zawór termostatyczny. 

Fot. FERRO 

Warto również wspomnieć o tzw. rozdzielaczach 

modułowych bazujących 

na belce z określoną liczbą sekcji – np. 

jednej, dwóch, trzech itp. Zasilacz powstaje 

poprzez tworzenie określonej 

liczby sekcji w efekcie łączenia poszczególnych 

belek ze sobą. Zaletą takiego 

rozwiązania jest to, że nie trzeba znać 

dokładnej liczby obiegów w konkretnej 

instalacji. Można ją bowiem dobrać 

w zależności od aplikacji. Ważna jest 

przy tym możliwość łatwego wprowadzenia 

zmiany i dodawania lub odejmowania 

obwodów. 

Rodzaje rozdzielaczy 

W praktyce instalacyjnej zastosowanie 

znajduje kilka rodzajów 

rozdzielaczy. W wielu systemach 

instalacyjnych montowane są 

tzw. układy hybrydowe obejmujące 

np. rozdzielacze do ogrzewa- 

Fot. 1. 

Rozdzielacz z belkami mosiężnymi. 

26 


ogrzewanie O. 

Fot. AFRISO 

Fot. HERZ 

Fot. 2. 

Rozdzielacz poliamidowy. 

Fot. 3. Rozdzielacz do ogrzewania powierzchniowego ze stali 

szlachetnej. 

Materiały wykonania rozdzielaczy 

Oferowane na rynku rozdzielacze 

ogrzewania podłogowego wykonuje 

się z kilku rodzajów materiałów. 

Warto wspomnieć o podłogowych 

rozdzielaczach wykonanych z poliamidu 

(poliamid, PA 66). Urządzenia te są 

w stanie obsługiwać do 10 obiegów 

grzewczych. Na kompletny typowy 

rozdzielacz składają się termometry, 

elementy przedłużające, zawory napełniająco-opróżniające, 

zawory termostatyczne 

oraz przepływomierze wraz 

z zaworami regulacyjnymi. W skład rozdzielacza 

wchodzą również wieszaki, zawory 

mosiężne oraz komplet uszczelek. 

W razie potrzeby rozdzielacz może mieć 

obejście bazujące na zaworze upustowym 

różnicy ciśnienia. Opcjonalnie 

przewidzieć również można siłowniki 

termoelektryczne oraz dodatkowe 

obiegi grzewcze. Temperatura pracy 

w zależności od ciśnienia wynosi 60°C 

dla 6 bar oraz do 90°C dla 3 bar. 

Osobną grupę stanowią rozdzielacze 

ogrzewania podłogowego wykonane 

z mosiądzu i ze stali nierdzewnej. Typowe 

urządzenia tego typu również 

bazują na zaworach odcinających, 

do których można zamontować siłowniki 

elektryczne. Przy montażu zaworów 

wykorzystuje się specjalne adaptery. 

Niektóre mosiężne belki rozdzielacza są 

pokryte niklem ale zapewnia to jedynie 

walory estetyczne bowiem belka jest 

zbliżona wyglądem do elementów ze 

stali nierdzewnej. Ważne są przy tym dobre 

parametry techniczne, wytrzymałość 

i niezawodność przez wiele lat. Rozdzielacze 

wykonane z mosiądzu trudno ulegają 

uszkodzeniom mechanicznym. Ponadto 

poszczególne elementy nie ścierają się 

i dobrze znoszą wysokie ciśnienia i nagłe 

zmiany temperatury. Mosiądz nie ulega 

korozji. Rozdzielacze mosiężne są szczelne, 

a w razie potrzeby uszkodzony element 

można łatwo wymienić. 

Rozdzielacze wykonane ze stali nierdzewnej 

cechują się przede wszystkim 

małą masą, większym przepływem czynnika 

oraz dużą trwałością. Niektóre z nich 

powstają w efekcie kształtowania belki 

z profilu okrągłego do dowolnej formy 

wykorzystując wytłaczanie wysokim ciśnieniem 

od wewnątrz. Z kolei w następnym 

etapie wybijane są otwory. W innej 

technologii produkcji wykorzystuje się 

promienie lasera do wycinania otworów 

oraz wspawania odpowiednich detali 

takich jak chociażby pierścienie gwintowane 

lub zaślepki boczne kolektora. Taką 

technologię wykorzystuje się do produkcji 

rozdzielaczy ze stali nierdzewnej 

z profilem kwadratowym. 

Regulacja w pętlach 

Wybierając rozdzielacz ważne jest 

uwzględnienie odpowiedniego rodzaju 

sterowania poszczególnymi pętlami 

grzewczymi. Najprostsze rozwiązanie 

to tzw. zawór RTL. Zapewnia on przepływ 

czynnika roboczego bezpośrednio 

do pętli ogrzewania podłogowego. Jednak 

instalacje z zaworami RTL mają pewne 

ograniczenia. Sprawdzą się one bowiem 

w przypadku pomieszczeń o powierzchni 

do 15 m 2 . Z kolei w przypadku większych 

pomieszczeń może wystąpić nierównomierne 

ogrzewanie powierzchni podłogi. 

W efekcie większym uznaniem cieszą 

się systemy ogrzewania podłogowego 

wykorzystujące termostatyczne lub trójdrogowe 

zawory mieszające, w których 

ciecz robocza jest wstępnie podmieszana 

a następnie trafia do pętli podłogowych. 

O tym jakie rozwiązanie będzie ostatecznie 

zastosowane decydują uwarunkowania 

techniczne oraz preferencje użytkowników 

instalacji. 



27

O. 

ogrzewanie 

Jaki zawór 

do ogrzewania podłogowego? 

PROMOCJA 

Ogrzewanie podłogowe jest niewątpliwie bardzo popularnym rozwiązaniem 

stosowanym w nowobudowanych domach, ponieważ charakteryzuje 

się niską temperaturą zasilającą. Przekłada się to na wysoką sprawność 

kotłów gazowych kondensacyjnych, które są polecanym rozwiązaniem do 

tego typu instalacji. 

Ogrzewanie podłogowe charakteryzuje 

się także korzystniejszym, 

niż ogrzewanie 

grzejnikowe rozkładem temperatury 

w pomieszczeniu. 

Wszystkie elementy układu 

są niewidoczne dla użytkowników, 

przez co zyskujemy 

dodatkowe miejsce oraz łatwiej możemy 

zaaranżować nasze pomieszczenia. 

Ten system wybierany jest 

również przez alergików, ponieważ 

oddawanie ciepła przez czynnik 

grzewczy odbywa się poprzez promieniowanie, 

a nie konwekcję, która 

wymusza obieg powietrza wraz 

z wszystkimi cząstkami np. kurzu. 

Dlatego też producenci armatury 

grzewczej, aby ułatwić proces nastawy 

właściwej temperatury zasilającej proponują 

gotowe rozwiązanie jakim są 

moduły pompowe (moduły mieszające). 

Są one odpowiedzialne za 

przygotowanie czynnika o właściwej 

Termostatyczny zawór mieszający 

ATM 20-43°C Kvs 2,5 m 3 /h 

Zawór może być wykorzystany 

do 700 mb rur instalacji podłogowej 

Na pokrętle zaworu 

nastawia się precyzyjną temperaturę zasilającą 

Aby zmienić temperaturę za zaworem 

trzeba manewrować pokrętłem zaworu 

Zawory termostatyczny są bardzo wrażliwe 

na niską jakość wody grzewczej 

(twardość wody, zanieczyszczenia itp.) 

Na zaworze można ustawić temperaturę 

w zakresie od 20-43 o C 

Obrotowy zawór mieszający 

ARV ProClick Kvs 6,3 m 3 /h 

Zawór może być wykorzystany 

do 1800 mb rur instalacji podłogowej 

Aby ustawić precyzyjnie temperaturę zasilającą 

należy połączyć zawór z siłownikiem 

i podpiąć go do regulatora 

Temperatura może zostać ustawiona automatycznie 

zmieniać się w zależności 

od temperatury zewnętrznej lub wewnętrznej 

Obrotowe zawory mieszające dzięki swojej budowie nie 

są tak bardzo narażone na niską jakość wody. 

Dłuższa żywotność. 

Po podłączeniu siłownika i regulatora możemy ustawić 

dowolną temperaturę z zakresu od 0 do 90 o C. 

Należy pamiętać, aby nie wypuszczać 

na instalację podłogową więcej niż 50 o C. 

Tabela 1. Różnice pomiędzy termostatycznym zaworem mieszającym użytym w module mieszającym BTU oraz obrotowym 

zaworem mieszającym z modułu mieszającego BRU 

28 


ogrzewanie O. 

moduł mieszający BRU do ogrzewania 

podłogowego z zaworem ARV ProClick 

moduł mieszający do ogrzewania podłogowego 

z zaworem ATM 

temperaturze zasilającej górną belkę 

rozdzielacza podłogówki. Takie prefabrykowane 

moduły zawierają zawór 

3 drogowy, pompę obiegową oraz 

termometry do kontroli temperatury 

zasilającej oraz powracającej z belki 

rozdzielacza. Zastosowanie takich 

gotowych modułów niewątpliwie 

przyspiesza i ułatwia prace instalacyjne. 

Wybierając taki zestaw należy się 

zastanowić czy wybrać z zamontowanym 

zaworem mieszającym termostatycznym 

czy zaworem obrotowym 

mieszającym. 

W tabeli 1. przedstawiamy główne różnice 

pomiędzy zaworem termostatycznym 

użytym w module mieszającym 

BTU oraz obrotowym zaworem mieszającym 

z modułu mieszającego BRU. 

Rozwiązanie oparte na zaworze 

termostatycznym jest rozwiązaniem 

niewątpliwie tańszym, z uwagi 

na brak konieczności montażu 

siłownika oraz podłączenia go pod 

regulator. Jednak taka metoda jest 

na pewno bardziej narażona na nieprawidłowe 

działanie na wskutek niskiej 

jakości medium grzewczego. 

Obrotowy zawór mieszający w module 

mieszającym BRU nie jest aż 

w tak dużym stopniu wrażliwy na niską 

jakość wody kotłowej. Jednakże 

wymaga montażu siłownika na zaworze 

oraz podpięcia go pod regulator, 

co z pewnością jest rozwiązaniem 

droższym, ale daje możliwość 

zautomatyzowania procesu nastawy 

temperatury zasilającej w zależności 

od temperatury zewnętrznej. 

Jeżeli inwestor ma do wyboru obydwa 

rozwiązania, chętniej wybiera 

moduł pompowy oparty o zawór 

mieszający. Różnica w cenie pomiędzy 

tymi rozwiązaniami nie jest aż tak 

duża patrząc na koszt całej inwestycji, 

a na pewno daje większą gwarancję 

niezawodnej pracy przez wiele lat. 

www.afriso.pl 

moduł mieszający BRU do ogrzewania podłogowego z zaworem ARV ProClick z rozdzielaczem 

mosiężnym na dwa obiegi 


29

I. 

instalacje 

Zasada działania sprzęgła hydraulicznego 

i korzyści ze stosowania 

Sprzęgło hydrauliczne jest urządzeniem przeznaczonym do łączenia obiegów 

kotłowego i grzewczego. Pozwala ono na połączenie ze sobą kilku 

urządzeń grzewczych o takich samych lub różnych parametrach pracy 

(kocioł gazowy, kominek z płaszczem wodnym, pompa ciepła, itd.) z kilkoma 

obiegami grzewczymi nawet o różnych parametrach temperaturowych 

(wytwarzanie c.w.u., zasilanie grzejników konwekcyjnych, zasilanie 

ogrzewania podłogowego, itd.). 

MATERIAŁ PRASOWY 

Sprzęgło hydrauliczne FERRRO 

SHI to izolowany pionowy zbiornik 

wodny posiadający w górnej 

części gorące króćce (zasilanie ze 

źródła ciepła i wyjście na odbiorniki, 

w dolnej części króćce zimne 

(powrót czynnika z odbiorników, 

powrót czynnika do źródła 

ciepła). Każdy z podłączonych 

obiegów musi być wyposażony 

we własne wymuszenie przepływu 

(pompę), które gwarantuje 

właściwą cyrkulację czynnika 

grzewczego. Największą 

zaletą sprzęgła hydraulicznego 

jest praktycznie brak zakłócania 

pracy pomp obiegów urządzeń 

grzewczych przez pracę pomp 

obiegów po stronie odbioru 

ciepła, również pompy układów 

odbioru ciepła nie zakłócają 

wzajemnie swojej pracy, podobnie 

jak pompy obiegowe źródeł 

ciepła. Sprzęgło hydrauliczne 

znajduje zastosowanie w systemach 

średniej i dużej mocy, 

gdzie z powodzeniem zastępuje 

układy wielodrogowych zaworów 

mieszających i mieszającopompowych. 

Można wyróżnić 

cztery podstawowe stany pracy 

sprzęgła hydraulicznego: 

• uruchamianie układu. Prowadzone 

jest przy zamkniętym 

przepływie czynnika grzewczego 

przez odbiorniki. Rośnie 

temperatura sprzęgła, czynnik wracający 

do źródła ciepła (kotła) osiąga 

właściwą temperaturę powrotu, co 

ma znaczący wpływ na ochronę kotła 

przed korozją niskotemperaturową. 

Fot. 1. 

Następnie uruchamia się cyrkulacja 

czynnika w obiegach odbiorników 

ciepła; 

• zapotrzebowanie na energię cieplną 

ze strony obwodów grzewczych jest 

Sprzęgło hydrauliczne stalowe, z izolacją i zestawem mocującym. 

30 


instalacje I. 

Fot. 2. 

Sprzęgło hydrauliczne z rozdzielaczem, z izolacją, zestawem mocującym. 

większe niż ilość energii wytwarzana 

przez źródło/a ciepła, czyli przepływ 

czynnika po stronie odbiorników odbiera 

energię ze sprzęgła, ochładzając 

czynnik powracający do kotła. Do 

automatyki źródła ciepła dochodzi 

sygnał o wzroście zapotrzebowania 

na energię, w wyniku czego źródło 

dostarcza do sprzęgła więcej energii; 

• produkcja ciepła po stronie źródła/eł 

jest taka sama jak zapotrzebowanie 

na energie cieplną po stronie jej 

odbioru. W takiej sytuacji przepływ 

czynnika grzewczego następuje niejako 

„w poprzek sprzęgła”, wprost 

z króćców zasilanych przez kocioł do 

króćców zasilających obiegi odbioru 

ciepła. Podobnie powrót z odbiorników 

ciepła następuje wprost do źródeł 

ciepła na wskroś przez sprzęgło 

hydrauliczne. 

• zapotrzebowanie na ciepło po stronie 

odbiorników jest mniejsze niż jego 

produkcja w źródle. Zmniejszany jest 

przepływ czynnika przez automatykę 

odbiorników ciepła, nadmiar energii 

cieplnej zgromadzonej w sprzęgle 

hydraulicznym wraca do kotła, automatyka 

kotła reaguje zmniejszeniem 

mocy źródła/eł lub wyłączeniem jednego 

z nich itp., obniżając ilość i/lub 

temperaturę czynnika dostarczanego 

do sprzęgła. W wyniku czego układ 

zmierza do stanu równowagi cieplnej 

po stronie źródła i odbioru. 

Oprócz łatwego połączenia różnych 

źródeł z różnymi odbiornikami ciepła 

bez potrzeby regulacji, sprzęgło hydrauliczne 

ma tez inne zalety: 

• pozwala na odpowietrzenie czynnika 

grzewczego w sprzęgle i usunięcie 

powietrza zgromadzonego w górnej 

części sprzęgła poprzez automatyczny 

odpowietrznik z zaworem stopowym, 

• pozwala też na odmulenie czynnika 

grzewczego i bezpieczne zgromadzenie 

osadu na dnie sprzęgła, 

• sprzęgło jest tańsze od zaworów 

wielodrogowych i mniej awaryjne ze 

względu na wyjątkowo prostą konstrukcję. 

Innym modelem sprzęgła jest sprzęgło 

hydrauliczne FERRO RSHI zintegrowane 

z rozdzielaczem. Jest zaprojektowane 

jako prostopadłościenny zbiornik 

z przymocowanymi po jednej stronie 

króćcami przeznaczonymi do przyłączenia 

źródła ciepła, po drugiej z króćcami 

przeznaczonymi do przyłączenia odbiorników 

energii cieplnej. W zbiorniku 

znajdują się sprzęgło oraz rozdzielacz. 

Są one oddzielone przegrodą umożliwiającą 

przepływ czynnika ze sprzęgła 

do rozdzielacza po stronie króćców gorących 

oraz zimnych. Całość jest zaizolowana 

cieplnie. 

www.ferro.pl 


31

O. 

ogrzewanie 

Przygrzejnikowe zawory regulacyjne 

– tradycyjne czy elektroniczne? 

Oferta rynkowa przygrzejnikowych regulatorów temperatury – innymi słowy 

głowic termostatycznych – jest bardzo szeroka, przy czym zarówno w odniesieniu 

do prostych i tradycyjnych odmian tych urządzeń, jak też do tych najbardziej 

zaawansowanych, opartych o elektronikę i bezprzewodową komunikację. 

Każdy z wariantów ma swoje zalety i wady, które inwestor musi rozważyć. 

Warto więc poznać podstawowe różnice między nimi, ale też przypomnieć 

sobie, czym właściwie są te urządzenia. 

Zawory, głowice 

i ich rodzaje 

Przed właściwym omówieniem 

głowic, trzeba sobie 

uświadomić, że głowica termostatyczna 

i zawór termo- 

statyczny nie są tym samym, ale razem 

tworzą jedno urządzenie, czyli 

regulator przygrzejnikowy. Oczywiście 

w potocznym języku i tak 

najczęściej regulatory te określa się 

raz mianem zaworu, a innym razem 

głowicy termostatycznej – wystarczy 

przejrzeć oferty hurtowni w sieci 

www by zauważyć dużą dowolność 

w nomenklaturze – ale generalnie 

należy mieć w pamięci fakt, iż głowica 

jest dopełnieniem zaworu, który 

Fot. HERZ 

Fot. 1. Seria DeLuxe to bardzo eleganckie mechaniczne głowice termostatyczne. Na zdjęciu w zastosowaniu z grzejnikiem 

kompaktowym. 

32 


ogrzewanie O. 

bez niej nie jest w stanie spełniać 

swojego zadania. 

Wracając do samych zaworów: rozróżnić 

należy między zaworami pozagrzejnikowymi 

oraz zintegrowanymi. 

W przypadku tych drugich jedyną 

widoczną częścią, wystającą poza 

grzejnik, jest korpus, na który nakręca 

się (lub na którym zatrzaskuje się) 

głowica termostatyczna. Cała część 

regulacyjna zaworu, wbudowana 

w grzejnik na stałe poprzez jeden 

z systemów przyłącznych, znajduje 

się w jego wnętrzu i zlokalizowana 

jest po jego lewej lub prawej stronie. 

W przypadku pierwszego z wymienionych 

rodzajów, czyli zaworów 

pozagrzejnikowych, cały zespół regulacyjny 

zaworu zamontowany jest 

na rurze przyłączeniowej – z reguły 

zasilającej, choć czasem wymagany 

jest montaż na rurze powrotnej. To 

rozwiązanie znane jest doskonale 

mieszkańcom polskich bloków z lat 

70-tych, 80-tych i 90-tych, w których 

spotyka się je na skalę masową. 

Termostatyczne zawory grzejnikowe 

w swej konstrukcji opierają 

się na sprężynie odpychającej 

od gniazda grzybek (to on blokuje 

lub otwiera przepływ dla czynnika 

grzewczegoa) zakończony trzpieniem 

wystającym z obudowy – dokładnie 

tym trzpieniem, na który 

naciska głowica termostatyczna 

po jej zamontowaniu. Bez niej cały 

mechanizm znajduje się w pozycji 

całkowitego otwarcia przepływu 

i jakakolwiek regulacja nie jest możliwa. 

Użytkownik regulując nastawę 

głowicy powoduje popychanie lub 

odpuszczanie grzybka za pośrednictwem 

trzpienia. Popychając trzpień 

powoduje się stopniowe zbliżanie 

grzybka do gniazda, aż do całkowitego 

dociśnięcia, co skutkuje zamknięciem 

przepływu. Działając 

odwrotnie otwiera się światło przepływu 

dla wody grzewczej i wówczas 

grzejnik zaczyna dogrzewać 

pomieszczenie. Zasadne jest w tym 

punkcie jedno pytanie: do jakiego 

momentu grzejnik będzie to robił? 

Innymi słowy: w jaki sposób system 

decyduje o dostatecznym nagrzaniu 

Fot. HERZ 

Fot. 2. 

Model głowicy DeLuxe z zaworem czterodrogowym, wykonany w kolorze białym. 

pomieszczenia i następnie zmniejszeniu 

przepływu wody grzewczej? 

Odpowiedź kryje się w mieszku 

ukrytym w głowicy termostatycznej 

i zawierającym czynnik rozszerzalny 

temperaturowo. Mieszek ten naciska 

na trzpień zaworu z siłą zależną od 

stopnia rozszerzenia czynnika wewnątrz 

niego, zaś stopień rozszerzenia 

czynnika – niezależnie od tego 

czy jest to gaz, czy też ciecz – jest 

bezpośrednią pochodną temperatury 

otoczenia głowicy. Gdy przekręci 

się głowicę na wyższą pozycję 

(np. 3), grzejnik doprowadza do skutecznego 

podniesienia temperatury 

powietrza w pomieszczeniu. 

Podgrzane powietrze opływa głowicę 

i jej mieszek, wówczas czynnik 

w mieszku delikatnie rozszerza 

się, powodując rosnący nacisk 

na trzpień, co z kolei wywołuje stopniowe 

przesunięcie grzybka w stronę 

gniazda i w efekcie ograniczanie 

przepływu dla wody grzewczej. Po 

osiągnięciu zadanego optimum (poziom 

3 na głowicy) grzejnik przestaje 

grzać na jakiś czas, by ponownie 

podjąć grzanie w momencie gdy 

temperatura w pomieszczeniu delikatnie 

spadnie i spowoduje mierzalne 

wychłodzenie pomieszczenia. 

Każda pozycja głowicy to inny 

zakres ruchu dla mieszka i trzpienia 

połączonego z grzybkiem. Z powyższego 

jasno wynika, że głowice 

termostatyczne to urządzenia powodujące 

automatyczną regulację 

temperatury w zakresie określonym 

przez wybraną na skali nastawę. 

Dla większości laików głowice termostatyczne 

są do siebie bardzo 

podobne – wszystkie mają podobny 

kształt, obsługują te same urządzenia 

grzewcze i praktycznie wszystkie 

mają naniesioną podziałkę ze skalą 

od 2 do 5, lub od 1 do 5, gdzie 

poziom 1 to temperatura do +12ºC, 

2 to +16ºC, poziom 3 to +20ºC, 4 to 

+24ºC, zaś poziom 5 to odpowiednik 

temperatury do +28ºC (dodatkowy 

symbol śnieżynki przed skalą 


33

O. 

ogrzewanie 

Fot. DANFOSS 

Fot. HERZ 

Fot. 3. Dekoracyjna głowica Living Design RAX-K z wbudowanym 

czujnikiem to tradycyjny produkt w eleganckim wydaniu. 

Fot. 4. Elektroniczna głowica ETK to produkt z tygodniowym programem, 

wyświetlaczem LCD i zasilaniem bateryjnym 2 x 1.5V AA. 

cyfrową to ustawienie zabezpieczające 

grzejnik przed zamarzaniem, 

czyli pozycja otwierająca zawór 

przy temperaturze pomieszczenia 

w okolicach +6ºC). Jednak pomimo 

łudząco podobnego wyglądu, 

głowice termostatyczne różnią się 

istotnie. Ich podstawowy podział 

można poprowadzić ze względu 

na rodzaj zaworu jaki obsługują. 

Muszą być ze sobą kompatybilne, 

dlatego tak ważne jest by właściwie 

dopasować ich średnicę i sposób 

mocowania do zaworu lub wkładki 

zaworowej, którą będą obsługiwać. 

Spotkać też można podział głowic 

na takie, które „odczytują” temperaturę 

pomieszczenia dzięki czynnikowi 

termo-rozszerzalnemu ukrytemu 

wewnątrz nich, oraz takie, które mechanizm 

odczytujący temperaturę 

mają wyniesiony poza swoją obudowę 

i umieszczony w dogodniejszym 

miejscu. Czujnik taki – jeśli jest to 

system tradycyjny – jest oczywiście 

połączony z mieszkiem „wykonawczym”, 

czyli naciskającym na trzpień, 

za pomocą rurki kapilarnej, która nie 

może nigdy ulec załamaniu, ściśnięciu 

bądź jakiemukolwiek uszkodzeniu. 

Często sklepy bądź hurtownie 

dzielą swoją ofertę głowic termostatycznych 

ze względu na specyfikę 

lokalu w którym znajdą zastosowanie. 

Chodzi o podział na głowice 

do lokali mieszkaniowych oraz lokali 

biurowych i użyteczności publicznej. 

W tym drugim przypadku głowice 

są produktami wzmocnionymi, 

wyposażonymi w zabezpieczenia 

antykradzieżowe i specjalne osłony 

uniemożliwiające osobom postronnym 

dostęp do regulacji nastawy 

temperatury. Głowice dzieli się również 

na takie, które posiadają blokadę 

na poziomie 2, uniemożliwiające 

nastawienie temperatury niższej niż 

16ºC (co wynika z postanowień rozporządzenia 

ministra infrastruktury 

i dotyczy głowic przeznaczonych 

dla budynków mieszkalnych wielorodzinnych), 

oraz na takie, które 

takowej blokady nie posiadają. 

Ostatnim jednak i najważniejszym 

dla niniejszej publikacji podziałem 

głowic, jest rozróżnienie między 

tradycyjnymi głowicami termostatycznymi, 

a ich odpowiednikami wyposażonymi 

w układy elektroniczne 

o różnym stopniu zaawansowania. 

Laicy mówią najczęściej o „zwykłych” 

oraz „elektronicznych” głowicach, 

co jest całkowicie zrozumiałe 

dla sprzedawców w sklepach i hurtowniach 

z armaturą do instalacji 

grzewczych. 

Tradycyjne regulatory 

przygrzejnikowe, 

a głowice oparte na elektronice 

Tradycyjnymi głowicami można 

śmiało nazwać wszystkie te, które 

czujnik temperaturowy zawierają 

w sobie, lub które bazują na czujniku 

wyniesionym, lecz stale z nimi 

połączonym w sposób bezpośredni 

poprzez rurkę kapilarną. Są one rozwinięciem 

pierwszego „protoplasty” 

termostatów grzejnikowych, który 

po kilku latach udoskonalania prototypu 

Madsa Clausena z 1943 roku, 

na skalę masową pojawił się w Europie 

w 1952 roku pod marką Danfoss. 

Od tego czasu zarówno rynek, jak 

i sam produkt bardzo się rozwinęły 

i dzisiejszy inwestor może przebierać 

w ofercie wielu renomowanych 

producentów. W praktyce można się 

spotkać z określeniem „głowice mechaniczne”, 

które dość trafnie oddaje 

34 


ogrzewanie O. 

istotę tych tradycyjnych w swej konstrukcji 

i działaniu urządzeń. 

Elektroniczne głowice termostatyczne 

to produkty wykorzystujące układy 

elektroniczne o wysokim stopniu 

zaawansowania, obejmujące m.in. 

lokalne sterowanie z wykorzystaniem 

komunikacji bezprzewodowej 

bądź wpięcie głowic w całościowy 

system sterowania budynkiem 

(Dali, LiveLink, KNX), jak też produkty 

z bardzo prostą elektroniką, ograniczającą 

się do komunikacji siłowników 

z czujnikiem zewnętrznym. Są 

to też często produkty, które oprócz 

współpracy z kontrolującym je nadrzędnym 

termostatem pokojowym, 

oferują programowanie temperatur 

zgodnie z rytmem dnia i prezentację 

aktualnie zmierzonej temperatury 

na wyświetlaczu LCD wbudowanym 

w korpus głowicy. Zarazem niemal 

zawsze są to produkty pozwalające 

na równoległą ręczną regulację. 

W praktyce elektroniczne głowice 

termostatyczne są najprostszym 

sposobem na rozpoczęcie przygody 

z inteligentnym sterowaniem 

ogrzewaniem w domu. To łatwe 

w użytkowaniu, wygodne i często 

bardzo eleganckie urządzenia, które 

coraz częściej zastępują tradycyjnie 

i masowo montowane w Polsce 

głowice mechaniczne (spółdzielnie 

mieszkaniowe sięgają z reguły 

po średniopółkowe modele trady- 

Fot. 5. Model Mini-D to nowość w ofercie tradycyjnych głowic marki HERZ wyposażona w 

czujnik cieczowy. 

Fot. HERZ 

z d a n i e m 


Elektroniczne głowice termoregulacyjne reklamuje się jako znacznie lepsze 

od tradycyjnych, regulowanych ręcznie. Czy jednak można wskazać ich 

słabe strony?”. 

Dariusz Odroń, ekspert Herz 

Elektroniczne głowice termostatyczne są na pewno mniej 

trwałe od tradycyjnych głowic. Są również zdecydowanie 

większe od głowicy standardowej i wymagają dodatkowego 

zasilania elektrycznego (bateria). A w przypadku instalacji 

zasilanej niezależnym źródłem ciepła (np. kocioł gazowy 

lub pompa ciepła) większość funkcji, które mogą realizować 

elektroniczne głowice termostatyczne i tak zapewnia centralny 

sterownik temperatury pomieszczenia współpracujący 

z czujnikiem pogodowym i/lub ze sterownikiem źródła 

ciepła. 


35

O. 

ogrzewanie 

Fot. FERRO 

Fot. 6. Głowica GT20B jest mechaniczną głowicą z przyłączem M30 x 1.5 zdatną do pracy 

w temperaturze otoczenia do 50 st. Celsjusza. 

cyjne, które później mieszkańcy 

lokali często na własną rękę wymieniają 

na modele elektroniczne). 

Jednymi z najpopularniejszych pośród 

nich są głowice z wyświetlaczem, 

bezprzewodową komunikacją 

(zasięg od 10 do nawet 30 metrów, 

w oparciu o bluetooth, WiFi, LMS 

i inne protokoły) i jednoczesną możliwością 

łączenia się w sieci ogólnodomowe. 

Steruje się nimi z poziomu 

albo umieszczonego w dogodnym 

miejscu manipulatora, bądź z poziomu 

urządzenia mobilnego (smartfon, 

tablet), lub też z obu naraz. 

Zaawansowane głowice elektroniczne 

pozwalają na bardzo dokładną 

regulację temperatury, zaprogramowanie 

cykli dobowych i wielodniowych, 

a ponadto coraz częściej 

wyposażane są w funkcję wykrywania 

otwartego okna. Polega to 

na tym, że podczas wietrzenia pokoju 

czujnik wykrywa gwałtowny spadek 

temperatury, co odczytuje jako 

sygnał o otwartym oknie. Ogrzewanie 

wówczas się wyłącza i uruchamia 

dopiero po wykryciu wzrostu temperatury 

powyżej ustalonego progu. 

Jest też inne rozwiązanie – współpraca 

głowicy z inteligentną klamką 

wyposażoną w nadajnik informujący 

o jej pozycji, a zatem o stopniu otwarcia 

okna. Głowica otrzymuje sygnał 

o zamkniętym, rozszczelnionym 

lub całkowicie otwartym oknie i reaguje 

adekwatnie do każdego z tych 

trzech wariantów. 

Ogromną zaletą wielu zawansowanych 

głowic elektronicznych jest 

wspomniana już możliwość łączenia 

je w swoiste sieci domowe – można 

wówczas sterować nimi wszystkimi 

na raz lub pojedynczo, oczywiście 

w zakresie temperatur, na jakie pozwolił 

producent, czyli z reguły od 

Fot. FERRO 

6 do około 30ºC. Obsługa manualna 

elektronicznych głowic zawsze 

jest bardzo łatwa, gdyż w praktyce 

sprowadza się do opanowania funkcji 

na 3-5 przyciskach, które zabezpiecza 

się przed manipulacją dzieci 

i którym towarzyszy wspomniany 

wcześniej, podświetlany ekran 

LCD. Podobnie łatwy jest montaż 

zaawansowanych głowic elektronicznych, 

który najczęściej polega 

na włożeniu baterii, ustawieniu danych 

(data, godzina, język obsługi, 

powiązanie z siecią, itp.), zdemontowaniu 

starej głowicy, zamontowaniu 

łącznika zaworu i na koniec 

samej głowicy. Bywa, że potrzebny 

jest specjalny adapter, jeśli grzejnik 

wyposażony jest w przyłącze inne 

od standardowego (M30 x 1.5), lecz 

to nie stanowi problemu – adaptery 

są powszechnie dostępne, zaś wiele 

elektronicznych głowic oferuje się 

od razu z jednym lub dwoma adapterami 

w komplecie. 

Domową sieć elektronicznych głowic 

termostatycznych można też 

wpiąć w system całościowego zarządzania 

budynkiem, co umożliwiają 

specjalne konwertery KNX. Jest to 

przejście na najwyższy poziom sterowania 

głowicami, gdyż ich lokalna 

sieć zostaje sprzężona jednocześnie 

Fot. 7. Klasyczna głowica termostatyczna GT10 ze skalą regulacji od 0 do 5 (do 28 stopni 

Celsjusza). 

36 


ogrzewanie O. 

Fot. DANFOSS 

Fot. DANFOSS 

Fot. 8. Model Danfoss Eco - wyświetlacz obraca się o 180 stopni. Fot. 9. Regulacja każdej głowicy przez aplikację na smartfonie. 

z systemem wentylacyjnym, systemem 

kontroli okien czy systemem 

sterowania roletami. Możliwości jakie 

się wówczas osiąga, są bardzo 

szerokie. Czujniki i wprogramowane 

w nie wartości progowe, w połączeniu 

z systemem KNX, mogą na przykład 

spowodować wysunięcie rolet 

przy zbyt mocnym nasłonecznieniu 

pomieszczeń, domknięcie okien 

przy nagłym ochłodzeniu na zewnątrz 

i jednoczesne uruchomienie 

ogrzewania w określonych pomieszczeniach 

poprzez przestawienie głowic 

na pozycję o poziom wyższą. 

System może trzymać się wprogramowanego 

grafiku dziennego, lecz 

jeśli któryś z czujników wykryje odstępstwo 

od codziennej reguły, system 

zareaguje na bieżąco i dokona 

korekty, o czym nas powiadomi wysyłając 

raport na nasz smartfon, gdy 

akurat wracamy do domu z pracy. 

Podsumowanie: co wybrać 

– tradycję czy nowoczesność? 

Zwolennicy elektronicznych głowic 

termostatycznych mogą przebierać 

w kilkudziesięciu modelach i kilkunastu 

co najmniej systemach sterowania 

ogrzewaniem o różnym stopniu 

zaawansowania technologicznego, 

które poprzez inteligentną kontrolę 

temperatury z wykorzystaniem 

głowic regulowanych siłownikami 

(opartymi na silniczkach krokowych) 

gwarantują oszczędności nawet 

do 30% w skali roku (wg niektórych 

oferentów). W gruncie rzeczy nie 

musimy być w domu, by włączyć lub 

wyłączyć ogrzewanie, możemy zaplanować 

tygodniowe cykle dopasowane 

do godzin pobytu rodziny 

w domu i do okresów, gdy wszyscy 

są poza domem – i w ten sposób 

uwolnić się od myślenia o niezakręconych 

lub zbyt mocno rozkręconych 

grzejnikach, kaloryferach oraz 

o kosztach z tym związanych. Należy 

sobie bowiem uświadomić, że ogrzewanie 

sterowane zdalnie już nie jest 

rozwiązaniem z rodzaju tych „luksusowych” 

i „niedostępnych”. Gwałtownie 

rosnąca popularność wszelkich 

wariantów realizacji tej idei 

stopniowo zmieniała przez ostatnie 

lata sytuację. Osiągany komfort, 

oszczędności i szybki zwrot kosztów 

poniesionych na elektroniczne 

głowice termostatyczne (i na systemy 

sterowania nimi), to argumenty 

przemawiające do wyobraźni coraz 

większej i coraz szybciej rosnącej 

rzeszy użytkowników tych łatwych 

w obsłudze urządzeń. Obawy o zawodność 

i zbytnią podatność delikatnej 

elektroniki na uszkodzenia 

i awarie zostały już dawno porzucone 

– statystyki mówią same za siebie. 

Elektronika sprzężona z głowicami 

termostatycznymi to „mariaż” 

dobrze sprawdzony i przetestowany 

na wszelkie możliwe sposoby – mariaż, 

który udowodnił swoją wartość 

i skuteczność. Do tego wszystkiego 

dochodzi jeszcze jeden dodatkowy 

argument: łatwość skutecznego 

sterowania tymi systemami sprawia 

czystą przyjemność i daje ogromną 

satysfakcję. 

Co wybrać w takim razie – pozostać 

przy tradycyjnych rozwiązaniach, 

czy też podążyć za rozwojem elektronicznych 

systemów i postawić 

na droższe, ale dające wielkie możliwości, 

elektroniczne głowice termostatyczne? 

Uważny czytelnik 

na pewno już zna ukrytą w tekście 

odpowiedź. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów 

publikowanych przez: 

Danfoss Poland Sp. z o.o., 

Herz A. i S.G. Sp. z o.o., 

Zespół Certyfikowanych Centrów 

Szkoleniowych KNX, EIB, Ferro S.A., 

Rettig Heating Sp. z o.o. 

oraz Honeywell Sp. z o.o. 


37

O. 

ogrzewanie 

Fot. GALMET 

Co najmniej dwa w jednym 

czyli hybrydowe instalacje grzewcze 

Ogrzewanie hybrydowe to nic innego jak system składający się z co najmniej 

dwóch urządzeń grzewczych. Takie połączenie zapewnia optymalizację 

wykorzystania energii, a co się z tym wiąże kosztów ponoszonych 

na ogrzewanie budynku. Niewątpliwą zaletą takich rozwiązań jest fakt, że 

jako dominujące urządzenie grzewcze ustawiane jest to, które wykorzystuje 

naturalną energię odnawialną czyli np. pompę ciepła. 

Komfort użytkowania instalacji 

hybrydowych wynika przede 

wszystkim ze zwiększonego poziomu 

bezpieczeństwa na wy- 

padek awarii jednego ze źródeł ciepła. 

Jeżeli jest taka potrzeba to instalację 

można rozbudować o dodatkowe urządzenia 

grzewcze. W typowej aplikacji 

pompa ciepła jest w stanie przejąć 

pracę w sezonie grzewczym, a kocioł 

gazowy może być urządzeniem szczytowym. 

Istotą systemów hybrydowych 

38 


ogrzewanie O. 

Fot. GALMET 

Fot. GALMET 

Fot. GALMET 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Pompa ciepła współpracująca z kotłem na paliwa stałe. 

Pompa ciepła współpracująca z instalacją solarną. 

Pompa ciepła współpracująca z kotłem gazowym. 

jest to, aby możliwie największy udział 

w wytwarzaniu energii cieplnej miało 

źródło ciepła, które jest tańsze w utrzymaniu. 

Takim źródłem są przede wszystkim 

pompy ciepła. 

Zasada działania 

W typowej instalacji hybrydowej pompa 

ciepła jest w stanie pokryć podstawowe 

zapotrzebowanie na energię 

cieplną używając przy tym darmowego 

ciepła z otoczenia. Jednostka zewnętrzna 

odpowiada za pobór ciepła z powietrza, 

natomiast sprężarka powoduje 

doprowadzenie czynnika roboczego 

do temperatury zasilania wynoszącej 

do 55°C. Drugie źródło ciepła w postaci 

kotła grzewczego załącza się jedynie 

w razie potrzeby, uwzględniając przy 

tym przyjęty tryb pracy oraz odpowiednią 

relację pomiędzy komfortem a kosztami 

eksploatacji. Praktyka pokazuje, 

że wykorzystanie pompy w instalacji 

grzewczej w skali roku wynosi do 80%. 

Jak już wspomniano w instalacjach hybrydowych 

bardzo często zastosowanie 

znajdują powietrzne pompy ciepła. 

Należy bowiem podkreślić, że w przeciwieństwie 

do pomp z wymiennikiem 

gruntowym nie ma potrzeby wykonywania 

robót ziemnych i nie jest wymagany 

teren o znacznej powierzchni. 

Oprócz tego instalacje hybrydowe jako 

źródło ciepła bardzo często wykorzystują 

systemy solarne. Nowoczesne 

kolektory słoneczne bazują na obudowie 

wykonanej z włókien szklanych. 

W konstrukcji solarów na uwagę zasługuje 

konstrukcja wanny bez spoin, przy 

czym obudowa dobrego kolektora powinna 

być szczelna. Dzięki temu materiał 

izolacyjny i absorber ma skuteczną 

ochronę przed zawilgoceniem. Trzeba 

mieć przy tym na uwadze niewielką 

masę kolektorów. Nie bez znaczenia 

pozostaje również odporność na różnice 

temperatur, promieniowanie UV oraz 

skrajne warunki atmosferyczne. 

Hybrydowe pompy ciepła 

Oferta rynkowa w zakresie urządzeń 

i zestawów hybrydowych jest bardzo 

bogata, stąd też wybrać można odpowiednie 

rozwiązanie w zależności 

od potrzeb użytkowników instalacji. 


39

O. 

ogrzewanie 

Np. dużym uznaniem cieszą się naścienne 

moduły hybrydowe łączące gazowy 

kocioł kondensacyjny oraz pompę ciepła 

powietrze/woda. Przydatne jest przy 

tym sterowanie pogodowe wieloma 

obiegami. Niektóre kotły w systemach 

hybrydowych bazują na kompaktowym 

wymienniku z konstrukcją ze stopu aluminiowo-krzemowego 

odlewaną jako 

monoblok. Takie rozwiązanie pozwala 

wyeliminować naprężenia mechaniczne 

i termiczne przy jednoczesnym 

zwiększeniu odporności na osadzanie 

kamienia kotłowego. 

Inne moduły hybrydowe oferowane 

są w wersji do zabudowy obok siebie, 

gdzie zasobnik hybrydowy znajduje się 

z lewej lub z prawej strony kotła. Przeciwieństwem 

takiej konstrukcji jest natomiast 

instalacja kolumnowa z zasobnikiem 

hybrydowym umieszczonym pod 

kotłem, przez co powstaje jednolita 

kolumna. 

Na rynku oferowane są również zestawy 

hybrydowe wyposażone w olejowy 

lub gazowy kocioł grzewczy, hybrydowy 

zasobnik c.w.u. oraz w pompę ciepła. 

Takie rozwiązania bardzo często 

wykorzystuje się w obiektach modernizowanych. 

Przydatne rozwiązania 

W nowoczesnych pompach hybrydowych 

stawia się na wydajne wymienniki 

ciepła, niejednokrotnie o konstrukcji 

podwójnej. Dzięki kompaktowej budowie 

przestrzeń potrzebna do instalacji 

jest ograniczona do minimum. Ciekawe 

rozwiązanie stanowią urządzenia łączące 

w sobie funkcję klimatyzacji i przygotowania 

c.w.u. Z kolei w konstrukcjach 

typu split wykorzystywane są dwie 

Fot. 4. 

jednostki – zewnętrzna i wewnętrzna. 

W jednostce zewnętrznej umieszczona 

jest sprężarka i parownik. Jednostkę wewnętrzną 

cechuje przede wszystkim niski 

poziom hałasu i wysoka sprawność. 

Niektóre pompy umożliwiają wykorzystanie 

energii elektrycznej, która jest wytwarzana 

w ogniwach fotowoltaicznych. 

WAŻNE! 

Budowa hybrydowej pompy ciepła. 

Oferta rynkowa w zakresie urządzeń i zestawów hybrydowych jest bardzo bogata. 

Wybrać można odpowiednie rozwiązanie w zależności od potrzeb użytkowników 

instalacji. Dużym uznaniem cieszą się naścienne moduły hybrydowe 

łączące gazowy kocioł kondensacyjny oraz pompę ciepła powietrze/woda. 

Inne moduły hybrydowe oferowane są w wersji do zabudowy obok siebie lub 

w konstrukcji kolumnowej. Na rynku oferowane są również zestawy hybrydowe 

wyposażone w olejowy lub gazowy kocioł grzewczy, hybrydowy zasobnik 

c.w.u. oraz w pompę ciepła. Takie rozwiązania bardzo często wykorzystuje się 

w obiektach modernizowanych. 

Fot. DAIKIN 

Elastyczna praca 

Odpowiednie tryby pracy umożliwiają 

elastyczną pracę instalacji hybrydowej. 

Najczęściej wybrać można pomiędzy 

trybem ekonomicznym, ekologicznym 

lub komfortowym, co gwarantuje dopasowanie 

pracy pompy ciepła i drugiego 

źródła energii cieplnej. Niektóre sterowniki 

systemów hybrydowych umożliwiają 

wprowadzenie danych takich jak ceny 

gazu, energii elektrycznej lub współczynnika 

energii pierwotnej, umożliwiając 

określenie, które z urządzeń grzewczych 

będzie miało priorytet pracy w kontekście 

najniższych kosztów eksploatacyjnych 

i komfortu użytkowania. Oprócz 

tego brane są pod uwagę parametry takie 

jak temperatura zewnętrzna, określona 

wydajność systemu grzewczego oraz 

temperatura zasilania. 

Szereg rozwiązań uwzględnia się również 

w kotłach gazowych, w których 

oprócz technologii kondensacji wykorzystywane 

są modulowane palniki 

cylindryczne oraz zintegrowane regulatory 

pozwalające na automatyczne 

określenie najbardziej efektywnej pracy 

z uwzględnieniem preferencji użytkowników 

instalacji. Na uwagę zasługują 

rozwiązania konstrukcyjne oraz funkcje 

zapewniające wysoki komfort przygotowania 

c.w.u. Chodzi tutaj w szczególności 

o zintegrowany zbiornik c.w.u. Nie 

mniej ważne są zintegrowane pompy 

obiegowe o wysokiej efektywności. 

Systemy ogrzewania hybrydowego coraz 

częściej współpracują z siecią Smart- 

Grid. Przydatne rozwiązanie stanowi 

40 


ogrzewanie O. 

również zintegrowana funkcja chłodzenia 

wykorzystywana w sezonie letnim. 

Ciekawe rozwiązanie techniczne stanowi 

dedykowane oprogramowanie symulacyjne 

instalowane na komputerze. 

Ułatwia ono wprowadzanie ustawień 

na regulatorze instalacji hybrydowej, 

ze względu na to, że zmianę parametrów 

można zasymulować na odrębnym 

oprogramowaniu nie ingerującym 

w ustawienia systemu hybrydowego. 

Komfort obsługi instalacji zapewnia 

duży podświetlany wyświetlacz grafi czny 

z intuicyjnym menu. Do dyspozycji 

użytkownika jest również funkcja krzywej 

grzewczej, uzysk solarny oraz czasy 

przełączenia zaznaczone na grafi ce. 

Bufory ciepła 

W przypadku łączenia kilku źródeł ciepła 

bardzo często zastosowanie znajdują 

zbiorniki buforowe. Są one wręcz 

konieczne w przypadku gdy jednym 

ze źródeł ciepła są kolektory słoneczne. 

Fot. BOSCH 

Fot. 5. Przekrój pompy ciepła z zasobnikiem 

c.w.u. 

Tak szerokie zastosowanie buforów zapewnia 

odpowiednia ilość wężownic 

zabudowanych w zasobniku. 

Istotą działania bufora ciepła jest przede 

wszystkim magazynowanie energii cieplnej 

w nośniku ciepła. W szczególności 

chodzi o magazynowanie nadwyżek ciepła 

wytwarzanego przez kocioł w ilości 

przekraczającej bieżące zapotrzebowanie. 

Ciepło jest przechowywane po to 

aby można było z niego skorzystać również 

wtedy gdy kocioł nie pracuje. 

Dzięki zbiornikom buforowym można 

zasilać niskotemperaturowe systemy 

grzewcze, co szczególnie sprawdzi 

się gdy źródło ciepła jest niestabilne. 

Chodzi tutaj przede wszystkim o kotły 

na paliwa stałe, kominki z płaszczem 

wodnym oraz kotły zgazowujące drewno. 

Bufor niejednokrotnie pełni również 

rolę wymiennika ciepła oraz podgrzewacza 

c.w.u. W niektórych buforach 

można zamontować grzałkę elektryczną 

również ze sterowaniem, tym samym, 

zapewniając pobór energii elektrycznej 

w tańszych taryfach nocnych. 

Dzięki skutecznej izolacji straty w zasobniku 

buforowym o pojemności 1000 

l nie przekraczają 2-3°C na dobę. 

W praktyce bardzo często odróżnia się 

zbiornik akumulacyjny od buforowego. 

Generalna różnica dotyczy pojemności. 

Pojemność zbiorników buforowych 

z reguły nie przekracza 300 l, natomiast 

zbiorniki akumulacyjne mieszczą więcej 

niż 1000 l. 

Bufor ciepła może współpracować z pompą 

ciepła. W takim rozwiązaniu przewiduje 

się dwie wężownice (c.w.u., pompa ciepła) 

oraz podłączenie urządzeń grzewczych 

bezpośrednio do płaszcza. W instalacjach 

wielomedialnych można wykorzystać np. 

trzy wężownice (pompa ciepła, c.w.u., kolektory) 

oraz podłączenie urządzeń grzewczych 

bezpośrednio do płaszcza. 

CIEKAWE 

Interesujące rozwiązanie techniczne stanowi dedykowane oprogramowanie 

symulacyjne instalowane na komputerze. Ułatwia ono wprowadzanie ustawień 

na regulatorze instalacji hybrydowej, ze względu na to, że zmianę parametrów 

można zasymulować na odrębnym oprogramowaniu nie ingerującym 

w ustawienia systemu hybrydowego. 

Oprócz buforów ciepła warto zwrócić 

uwagę na tzw. moduły świeżej wody 

przeznaczone do komfortowego, higienicznego 

podgrzewania c.w.u. W takim 

rozwiązaniu, w przeciwieństwie do podgrzewania 

w zasobniku, nie ma potrzeby 

magazynowania energii cieplnej 

lecz jest ona podgrzewana przy użyciu 

wydajnego wymiennika płytowego 

w momencie poboru. Energia cieplna 

przeznaczona do podgrzewania wody 

jest pobierana z zasobnika buforowego. 

Podsumowanie 

Jako najważniejsze zalety systemów 

hybrydowych należy wymienić przede 

wszystkim bezpieczeństwo eksploatacji, 

dzięki wytwarzaniu energii cieplnej 

przez dwa źródła ciepła. Nowoczesne 

pompy ciepła wykorzystują do sterowania 

inwertery DC oraz elektroniczne 

zawory rozprężne, przez co zapewniony 

jest wysoki poziom efektywności 

również w przypadku obciążenia częściowego. 

W systemach hybrydowych ważne jest 

łączenie różnych urządzeń i instalacji 

takich pompy ciepła, kotły grzewcze 

czy kolektory słoneczne. Należy jednak 

mieć na uwadze fakt, że dla zapewnienia 

skutecznej integracji kluczową rolę 

odgrywa automatyczne sterowanie 

źródłami ciepła. Systemy hybrydowe 

są gwarancją ciągłości dostarczania 

ciepła i wykorzystują system, który jest 

najbardziej ekonomiczny o danej porze 

roku. Oprócz tego użytkownik może 

samodzielnie wybrać źródło ciepła 

ogrzewające budynek i c.w.u. Trzeba 

mieć również na uwadze elastyczność 

rozwiązania, dzięki czemu można dostosować 

pracę źródeł ciepła do aktualnej 

ceny paliw i najbardziej korzystnych 

warunków atmosferycznych. 

• 


41

O. 

ogrzewanie 

Powietrzne pompy ciepła Hewalex PCCO 

ze zdalną obsługą 

Segment pomp ciepła powietrze/woda cechuje się wysoką dynamiką wzrostu 

sprzedaży. Według danych stowarzyszenia PORT PC w 2017 roku zainstalowano 

ich w Polsce 8080 (nie licząc 9280 pomp ciepła do wody użytkowej). Oznacza 

to wzrost o 55% w stosunku do roku wcześniejszego, a jeszcze 5-6 lat temu 

instalowano takich urządzeń około 1300-1600 rocznie. 

Ma na to wpływ szereg czynników. 

Jednymi z istotniejszych 

jest szczególnie intensywny 

rozwój techniczny w tym segmencie 

urządzeń grzewczych 

z jednoczesnym obniżeniem 

kosztów inwestycji. Przykładem 

nowego rozwiązania są 

popularne obecnie sprężarki 

rotacyjne z płynną regulacją 

mocy. W znacznej części wyparły 

one stosunkowo drogie 

sprężarki typu Scroll. Zakres 

regulacji wydajności może wynosić 

nawet od 33 do 100% jak 

dla sprężarki typu Twin-Rotary 

Fot. 1. Przykład domu niskoenergetycznego o powierzchni 160 m 2 w okolicach Pszczyny 

ogrzewanego pompą ciepła PCCO SPLIT 13 kW pracującą z temperaturą zasilania do 35 o C. 

Koszty eksploatacyjne w latach 2015-2017 wyniosły średnio 1300÷1400/zł brutto przy 1-strefowej 

taryfie G11 (statystyki ekontrol.pl) 

Fot. 2. Pompy ciepła Hewalex PCCO posiadają klasę efektywności A++ i mogą pracować z płynnie regulowaną mocą do temperatury 

zewnętrznej -25°C. Zdalny monitoring pracy przez Internet oraz 5-letnia gwarancja są standardem w dostawie urządzeń. 

42 


ogrzewanie O. 

REKLAMA 

Fot. 3. Sterownik pompy ciepła obsługiwany jest bezpośrednio 

na panelu dotykowym jednostki wewnętrznej, bądź zdalnie 

za pomocą aplikacji mobilnej systemu Hewalex EKONTROL. 

w pompie ciepła PCCO SPLIT 13 kW. Płynna regulacja 

mocy grzewczej pozwoliła wyeliminować w większości 

przypadków potrzebę stosowania zbiorników buforowych 

ciepła. To także obniżyło koszty inwestycji 

i uprościło jej realizację. 

Kluczową kwestią staje się we współczesnym budownictwie 

efektywność energetyczna. Aby spełnić obecne 

Warunki Techniczne WT 2017, a w bliskiej przyszłości 

WT 2021, nie wystarczy zadbać tylko o odpowiedni 

standard izolacji cieplnej budynku. Bez wysokosprawnego 

systemu cieplnego, projektowany dom może 

nie spełniać normowych wymagań. Pompy ciepła należą 

do tych rozwiązań, które uzyskują najwyższe klasy 

efektywności źródeł ciepła: A++ lub nawet A+++. 

To przekłada się także na szczególnie niskie koszty 

eksploatacyjne. 

Pompy ciepła PCCO są przykładem na to, że komfort 

użytkowania jest nie tylko ważny dla samych mieszkańców, 

ale również dla instalatora i serwisanta. 

Długie okresy gwarancji (w tym przypadku 5 lat) to 

jedno, a drugie to bieżące monitorowanie pracy urządzenia 

za pomocą systemu EKONTROL. Dobry system 

grzewczy powinien być maksymalnie bezobsługowy, 

ale jednocześnie nadzór nad jego pracą musi znacznie 

wcześniej wykryć ewentualne nieprawidłowości 

w pracy. Zaoszczędzi to czas i koszty ponoszone 

na serwis. 

www.hewalex.pl 


43

R. 

NA RYNKU 

Pompy ciepła typu powietrze/woda do c.o. i c.w.u. 

Powietrzne pompy ciepła to urządzenia, dzięki którym w ekonomiczny i ekologiczny 

sposób zarówno przygotujemy c.w.u. jak i ogrzejemy budynek. Rozwój 

tej technologii jest bardzo dynamiczny. Prognozy Port PC zakładają, że „Przy 

zapewnieniu prawidłowych warunków rozwoju technologii, liczba pracujących 

pomp ciepła w Polsce w 2030 roku może przekroczyć 1 mln sztuk.” * 

Powietrzne pompy ciepła, w odróżnieniu 

od odpowiedników zasilanych ciepłem 

z gruntu charakteryzuje łatwość i niskie 

koszty montażu. 

W nowoczesnych pompach do przygotowywania 

c.w.u. stawia się na szerokie możliwości 

w zakresie funkcji poprawiających 

komfort użytkowania instalacji np. ekspresowe 

podgrzanie wody czy zapobieganie 

powstawania bakterii Legionella. 

Nie brakuje również rozwiązań zmniejszających 

zapotrzebowanie na energię. Chodzi 

tutaj np. o optymalizację pracy pompy 

czy tryby pracy dostosowane do potrzeb 

użytkowników instalacji. 

Pompy ciepła pozwalające na jednoczesne 

przygotowanie c.w.u. oraz zasilanie instalacji 

c.o. stają się coraz popularniejsze, a to 

dzięki nowoczesnym rozwiązaniom optymalizującym 

ich pracę. Są to m.in. sprężarki 

inwerterowe zapewniające płynną regulację 

wydajności i, co się z tym łączy, brak 

konieczności montowania dużych zbiorników 

buforowych. Rozwiązania ze sprężarkami 

uruchamianymi na zasadzie załącz/ 

wyłącz są coraz rzadziej stosowane. 

Ciekawe rozwiązanie stanowią pompy 

ciepła, które latem dodatkowo mogą być 

wykorzystane do chłodzenia pomieszczeń 

poprzez pracę jako klimatyzator lub osuszacz 

powietrza. 

Duże znaczenie dla komfortowej pracy 

pompy ciepła ma sterowanie. Możliwości 

wyboru są duże – od prostych sterowników 

zapewniających efektywną pracę systemu 

po aplikacje mobilne instalowane 

na smartfonach. Dzięki zaawansowanym 

technologiom zdalnego sterowania możliwe 

jest nie tylko dostosowanie systemu 

do indywidualnych potrzeb użytkowników 

instalacji ale również zyskuje się informacje 

na temat oszczędności kosztów. 

Korzyść takiego rozwiązania to również 

możliwość sprawdzenia czy urządzenie 

działa poprawnie. 

Dodatkową wartością powietrznych 

pomp ciepła jest to, że „Pompy ciepła to 

jedyne efektywne urządzenia grzewcze 

likwidujące w pełni niską (przypowierzchniową) 

emisję zanieczyszczeń powietrza.”* 

Przyjrzyjmy się więc wybranej ofercie rynkowej 

prezentowanej w naszym przeglądzie. 

• 

* RAPORT RYNKOWY PORT PC, „Rynek pomp ciepła 

w Polsce w latach 2010-2017. Perspektywy 

rozwoju rynku pomp ciepła do 2030 roku”. Opracowanie 

PORT PC, kwiecień 2018 r. 

REKLAMA 

44 


NA RYNKU R. 

Przegląd powietrznych pomp ciepła do c.o. 

Producent BOSCH BOSCH FERVOR-HC 

Model Bosch Compress 7000i AW CS7000i AW 7 ORE-S Bosch Compress 7000i AW CS7000i AW 13 ORE-S PLUS 9 

Rodzaj konstrukcji 

(monoblok/split) 

Rodzaj zasilania 

(1-/ 3-fazowy) 

Zakres mocy grzewczej 

(wg EN 14511, 

A7/W30-35) [kW] 

Zakres mocy zasilania 

(EN 14511, A7/W30-35) 

[kW] 

COP 

(EN 14511, A7/W30-35) 

Monoblok Monoblok Monoblok 

1-fazowy 3-fazowy 230 V / 1-fazowy 

8,4 14,5 2,5–9,5 

– – 0,58–2,56 

4,8 5,0 4,3 

Maksymalna temperatura 

wody na zasilaniu 

c.o. [°C] 



c.w.u. [°C] 

Minimalna temperatura 

zewnętrzna pracy 

pompy bez podgrzewu 

pomocniczego [°C] 

60 60 60 

57 57 60 

-20 -20 -20 

COP (wg PN-EN16147) – – – 

Klasa efektywności 

energetycznej 

A++ A++ A++ (163%) 

Rodzaj odszraniania Gorący gaz Gorący gaz Gorącym gazem 

Poziom hałasu [dB] 56 (moc wg ErP) 55 (moc wg ErP) 55 

Rodzaj sprężarki Rotacyjna Rotacyjna Twin Rotary 

Prędkość przepływu 

powietrza [m 3 /h] 

4500 7300 – 

Rodzaj sterowania Regulacja pogodowa Regulacja pogodowa Pogodowe lub stałotemperaturowe 

Zasobnik w wyposażeniu 

standardowym 

TAK/NIE 

Możliwość chłodzenia 

TAK/NIE 

Rodzaj czynnika 

chłodniczego 

Nie Nie Nie 

Tak Tak Tak 

R410A R410A R410A 

Rozwiązania konstrukcyjne 

i technologiczne 

warte uwagi 

2 elektroniczne zawory rozprężne, ultra lekka 

obudowa z EPP (jednostka stojąca na zewnątrz 

budynku), front obudowy wykonany z ze szkła 

tytanowego w kolorze białym lub czarnym 

(jednostka wewnątrz budynku) 


obudowa z EPP, (jednostka stojąca na zewnątrz 




Regulator pogodowy/pokojowy w komplecie 

Okres gwarancji Do 5 lat Do 5 lat 2 lata z możliwością przedłużenia do 5 lat 

Cena katalogowa netto 35 175 PLN 43 818 PLN 20 636 PLN 


45

R. 

NA RYNKU 


Producent FERVOR-HC BUDERUS BUDERUS 

Model PLUS 14 Logatherm WLW196i 8 ARE Logatherm WLW196i 14 ARE 






(wg EN 14511, 

A7/W30-35) [kW] 


(EN 14511, A7/W30-35) 

[kW] 

COP 

(EN 14511, A7/W30-35) 



c.o. [°C] 



c.w.u. [°C] 





Monoblok Monoblok Monoblok 

400 V / 3-fazowy 1-fazowy 3-fazowy 

4,7–16,7 11,9 17,7 

1,07–4,81 – – 

4,33 4,9 4,7 

60 60 60 

60 57 57 

-20 -20 -20 

COP (wg PN-EN16147) – – – 


energetycznej 

A++ (168%) A++ A++ 

Rodzaj odszraniania Gorącym gazem Gorący gaz Gorący gaz 

Poziom hałasu [dB] 58 56 (moc wg ErP) 53 (moc wg ErP) 

Rodzaj sprężarki Twin Rotary Rotacyjna Rotacyjna 



– 4500 7300 

Rodzaj sterowania Pogodowe lub stałotemperaturowe Regulacja pogodowa Regulacja pogodowa 


standardowym 

TAK/NIE 


TAK/NIE 


chłodniczego 

Nie Nie Nie 

Tak Tak Tak 

R410A R410A R410A 



warte uwagi 

Regulator pogodowy/pokojowy w komplecie 


obudowa z EPP (jednostka stojąca na zewnątrz 




2 elektroniczne zawory rozprężne, 

ultra lekka obudowa z EPP, (jednostka stojąca 

na zewnątrz budynku), front obudowy 

wykonany 

z ze szkła tytanowego w kolorze białym lub 

czarnym (jednostka wewnątrz budynku) 

Okres gwarancji 2 lata z możliwością przedłużenia do 5 lat Do 5 lat Do 5 lat 

Cena katalogowa netto 23 716 PLN 37 934 PLN 47 130 PLN 

46 


NA RYNKU R. 


IGLOTECH/NEOHEAT FUJI ELECTRIC IGLOTECH/NEOHEAT FUJI ELECTRIC IMMERGAS 

Neoheat Standard 8 Neoheat Standard 8 Plus AUDAX 12 

Split Split Monoblok 

1-fazowy 1-fazowy 1-fazowy 

8 8 3,73–11,25 

– – 0,73–2,39 

4,2 (przy 35°C) 4,2 (przy 35°C) 4,70 

55 55 60 

55 55 60 

-15 -15 -20 

4,2 4,2 B.D. 

A++ A++ A++ 

Rewersyjne Rewersyjne Odwrócenie obiegu chłodniczego 

42 42 68 

Inwerterowa Inwerterowa Podwójna rotacyjna 

3600 3600 B.D 

Dotykowe, bezprzewodowe w standardzie 

Dotykowe, bezprzewodowe w standardzie 

Za pomocą sterownika przewodowego 

(możliwość instalacji do 50 m od jednostki zewnętrznej ) 

Nie Tak, zbiornik ze stali nierdzewnej Nie 

Tak 200 Tak 

R410A R410A R410A 

• możliwość zdalnego serwisu 

• w standardzie sterowanie Wi-Fi ze smartfona/tabletu/laptopa 

• intuicyjny dotykowy sterownik 

• czujka temp zew. „pogodynka” w zestawie 

• osobne wyjścia na CO i CWU – nie ma 

potrzeby montażu dodatkowych zaworów 

• monitorowanie pracy pompy 

• urządzenie rysuje wykresy pracy 

i podstawowych parametrów 

• dostęp do pełnej historii pracy urządzenia 

w postaci raportów Excel 

• opcja pracy w hybrydzie – sterowanie drugim 

źródłem biwalentnym 

• kontrola dwóch obiegów grzewczych 

• możliwość zdalnego serwisu 

• w standardzie sterowanie Wi-Fi ze smartfona/tabletu/ 

laptopa 

• intuicyjny dotykowy sterownik 

• czujka temp zew. „pogodynka” w zestawie 

• osobne wyjścia na CO i CWU – nie ma 

potrzeby montażu dodatkowych zaworów 

• monitorowanie pracy pompy 

• urządzenie rysuje wykresy pracy 

i podstawowych parametrów 

• dostęp do pełnej historii pracy urządzenia 

w postaci raportów Excel 

• opcja pracy w hybrydzie – sterowanie drugim 

źródłem biwalentnym 

• kontrola dwóch obiegów grzewczych 

Wbudowana kompletna grupa hydrauliczna( 

pompa cyrkulacyjna, naczynie przeponowe, zawór 

bezpieczeństwa), sprężarka podwójna rotacyjna z 

inwerterem, możliwość integracji 

z dodatkowym źródłem ciepła 

Do 5 lat Do 5 lat 24 miesiące 

25 900 PLN 34 900 PLN 22 327 PLN 


47

R. 

NA RYNKU 


Producent IMMERGAS LG ELECTRONICS 

Model MAGIS COMBO 10 HN 1616T.NBO 






(wg EN 14511, 

A7/W30-35) [kW] 


(EN 14511, A7/W30-35) 

[kW] 

COP 

(EN 14511, A7/W30-35) 



c.o. [°C] 



c.w.u. [°C] 





Split 

1-fazowy 

Split 

1 lub 3 fazy 

Maks-9,70 12 

Maks-2,37 4,18 

4,09 4,32 

55 58 

55 58 

-20 15 

COP (wg PN-EN16147) B.D. 3,83 


energetycznej 

A+ A 

Rodzaj odszraniania Odwrócenie obiegu chłodniczego Defrost 

Poziom hałasu [dB] 66 36 (dotyczy jednostki wewnętrznej) 

Rodzaj sprężarki Rotacyjna Sprężarka Inverterowa 



B.D 40 

Rodzaj sterowania 


standardowym 

TAK/NIE 


TAK/NIE 


chłodniczego 

Wbudowany panel sterowania w jednostce wewnętrznej. Możliwość 

podłączenia dwóch sterowników lub termostatów pomieszczenia 

Nie 

Tak 

R410A 

Zdalny sterownik 

Zintegrowany zasobnik c.w.u. 

o pojemności 200 l 

Tak 

R410 



warte uwagi 

Urządzenie hybrydowe, wbudowany 

w jednostce wewnętrznej pompy ciepła kondensacyjny kocioł gazowy 

o mocy 24 kW na cele c.o. oraz 27 kW na c.w.u., możliwość sterowania 

dwoma strefami grzewczymi, wysoki komfort c.w.u. 

Wszystko w jednym (zasobnik buforowy, 

jednostka wewnętrzna pompy ciepła, 

pompa wodna, zasobnik c.w.u.) 

Okres gwarancji 24 miesiące 36 miesięcy 

Cena katalogowa netto 33 000 PLN 42 450 PLN 

48 


NA RYNKU R. 


MITSUBISHI ELECTRIC PANASONIC PANASONIC 

EHSC-YM9EC + PUHZ-SHW80YAA 

Aquarea generacji H T-CAP (WH-MXC09H3E5) 

Aquarea All-in-One generacji H High Performance 

(KIT-ADC09HE5) 

Split Monoblok Split 

3 1-fazowe 1-fazowe 

3,4 – 9,3 9,00 9,00 

0,76 – 2,08 – – 

4,65 4,84 4,13 

60 60°C 55°C 

60 55°C 55°C 

-28 -20°C -20°C 

– – – 

A++ A++/ A++ A+++/ A++ 

rewersyjny Odwrócenie obiegu Odwrócenie obiegu 

45 [dB] 68 / 67 dB 41 dB 

Inwerterowa Rotacyjna Inverter+ Rotacyjna Inverter+ 

3000 4608 (grzanie); 5370 (chłodzenie) 3060 (grzanie); 3378 (chłodzenie) 

Bezprzewodowe / przewodowe / Wi-Fi 

Sterownik dotykowy odłączany od jednostki 

wewnętrznej oraz możliwość sterowania zdalnie przez 

internet (Aquarea Smart Cloud). 

Sterownik dotykowy odłączany od jednostki 

wewnętrznej oraz możliwość sterowania zdalnie przez 

internet (Aquarea Smart Cloud) 

nie Nie Tak 

tak Tak Tak 

R410a R410A R410A 

– Współpraca z fotowoltaiką. Urządzenia wewnętrze 

przygotowane są do współpracy z siecią SG Ready. 

– Sprężarka jednostki zewnętrznej z wtryskiem par 

czynnika system Flash injection. 

– Sterowanie przez Wi-Fi, wbudowany sterownik 

z możliwością przeniesienia go i wykorzystania jako 

termostatu pokojowego 

Urządzenie utrzymuje wydajność nominalną 

w temperaturze -15°C bez konieczności 

wspomagania grzałką elektryczną 

Bezobsługowy zasobnik z wykończeniem inox. 

Wszystkie przyłącza rurowe znajdują się z przodu, 

u dołu jednostki (łatwiejsza instalacja) 

5 lat 3 lata (5 lat na sprężarkę) 3 lata (5 lat na sprężarkę) 

7 052 € 22 900 PLN 28 936 PLN 


49

R. 

NA RYNKU 

Przegląd powietrznych pomp ciepła do przygotowania c.w.u typu monoblok 

Producent BERETTA BERETTA GIONAHOLDING/FERVOR-HC 

Model HP-E 260 ACS S HP-E 260 ACS SC FUTURA 250WX 



Wielkość 

(szerokość x głębokość 

x wysokość) [mm] 

1-fazowy (230/1/50) 1-fazowy (230/1/50) 230 V / 1-fazowa 

660 x 660 x 1845 660 x 660 x 1845 730 x 780 x 2110 

Masa netto [kg] 119 137 106 

COP dla EN 16147 

(A15/W10-55) 

COP dla EN 16147 (A7/ 

W10-55) 

Czas podgrzewania 

wody A15/W10-55 

[h:min] 


wody A7/W10-55 



c.w.u. [°C] 




pomocniczego [o°C] 


energetycznej 

3,1 

3,04 

Bez grzałki 5,8 

Bez grzałki 6,06 

60 60 65 

8 8 -7 

A+ A+ A+ 

Poziom hałasu [dB] 60 60 53 

Rodzaj sterowania Ręczne Ręczne 

Sterownik elektroniczny 

z programem czasowym 

Profil rozbioru ciepłej 

wody (L lub XL) 

Pojemność 

zasobnika [l] 

Możliwość podłączenia 

drugiego źródła ciepła 

(TAK/NIE) 

L L XL 

268 265 262 

Tak Tak Tak 



warte uwagi 

Jedna wężownica. 

Modulowany wentylator. 

Skraplacz po zewnętrznej stronie zasobnika 

c.w.u. – czynnik chłodzący nie zanieczyszcza 

wody 

Dwie wężownice. 

Modulowany wentylator. 

Skraplacz po zewnętrznej stronie zasobnika 

c.w.u. 

– czynnik chłodzący nie zanieczyszcza wody 

Stal nierdzewna AISI 316L (EN1.4404). 

Anoda Tytanowa (nie wymaga konserwacji). 

Otwór rewizyjny do czyszczenia zbiornika 

Standardowy okres 

gwarancji 

2 lata 2 lata 5 lat 

Cena katalogowa netto 7 999 PLN 8 536,59 PLN 8 990 PLN 

50 


NA RYNKU R. 


GIONAHOLDING/FERVOR-HC IMMERGAS IMMERGAS 

FUTURA 300W IMMERWATER 190 S V4 IMMERWATER 300 S V4 

230V / 1-fazowa 1-fazowe 1-fazowe 

730 x 780 x 2320 Ø560x1830 Ø650x1930 

140 149 172 

3,1 *A15/W10-45 – 3,86 *A15/W10-45 – 4,34 

3,04 b.d. b.d. 

Bez grzałki 6,4 *A15/W10-45 – 3 :53 *A15/W10-45 – 4 :22 

Bez grzałki 6,7 b.d. b.d. 

65 70 70 

-7 -7 -7 

A+ A+ A+ 

53 36,6 36,8 

Sterownik elektroniczny 

z programem czasowym 

Wbudowany panel sterowania 

z wyświetlaczem 

Wbudowany panel sterowania 

z wyświetlaczem 

XL L XL 

300 168 272 

Tak Tak Tak 

Anoda Tytanowa. 

Otwór rewizyjny do czyszczenia zbiornika. Regulowane 

nóżki 

Dodatkowa węźownica do podłączenia 

dodatkowego źródła ciepła, funkcja „wakacje”, automatyczny 

wygrzew antybakteryjny, możliwość programowania 

pracy pompy ciepła 

w 3 przedziałach czasowych 

Dodatkowa węźownica do podłączenia 

dodatkowego źródła ciepła, funkcja „wakacje”, automatyczny 

wygrzew antybakteryjny, możliwość programowania 

pracy pompy ciepła 

w 3 przedziałach czasowych 

5 lat 2 lata, 5 lat na zasobnik c.w.u. 2 lata , 5 lat na zasobnik c.w.u. 

8 490 PLN 7 000 PLN 9 200 PLN 


51

R. 

NA RYNKU 


Producent LG ELECTRONICS MITSUBISHI ELECTRIC 

Model HM123M.U33 Monobloc R32 EHPT20X-YM9C + PUHZ-HW112YHA 



Wielkość 

(szerokość x głębokość 

239 × 404 x1 450 

x wysokość) [mm] 

Masa netto [kg] 130 

1 lub 3 fazy 3 

Jedn. wewn.: 595 x 680 x 1600 

Jedn. zewn.: 1020 x 330+30 x 1350 

Jedn. wewn.: 100 

Jedn. zewn.: 134 

COP dla EN 16147 

(A15/W10-55) 

COP dla EN 16147 (A7/ 

W10-55) 


wody A15/W10-55 

[h:min] 


wody A7/W10-55 

4,60 5,65–2,65 

3,52 4,75–2,48 

53 min 

60 min 



c.w.u. [°C] 




pomocniczego [o°C] 


energetycznej 

65 60 

15 -25 

A +++ 

Poziom hałasu [dB] 63 

A 

Jedn. wewn.: 28 

Jedn. zewn.: 53 

Rodzaj sterowania Zdalny sterownik Bezprzewodowe / przewodowe / Wi-Fi 

Profil rozbioru ciepłej 

wody (L lub XL) 

Pojemność 

zasobnika [l] 

Możliwość podłączenia 

drugiego źródła ciepła 

(TAK/NIE) 

L 

200/300/500 200 

Tak 

Tak 



warte uwagi 

Nowa sprężarka typu Scroll, 

zakres pracy do -25°C, 

temperatura na wyjściu z pompy 65°C 

– Współpraca z fotowoltaiką. Urządzenia wewnętrze przygotowane są do 

współpracy z siecią SG Ready. 

– Podgrzew warstwowy poprzez wymiennik płytowy woda–woda. 

– Zasobnik ze stali kwasoodpornej bez potrzeby stosowania elektrody 

magnezowej / tytanowej 

– Sprężarka jednostki zewnętrznej z wtryskiem par czynnika system Flash 

injection. 

– Sterowanie przez Wi–Fi 

Standardowy okres 

gwarancji 

36 miesięcy 5 lat 

Cena katalogowa netto 27 390 PLN 10 789 € 

52 


NA RYNKU R. 


NILAN 

NILAN 

VT 3131 VT 3151 

1-fazowe 

1 -fazowe 

1768xØ707 

1640xØ707 

136 126 

3,61 EN 16147 A20/W10-55 3,4 EN 16147 A20/W10-55 

– – 

9,02 A20/W10-55 7,14 A20/W10-55 

– – 

62 62 

-10 -10 

A+ A+ 

53 53 

Elektroniczne 

Elektroniczne 

XL 

XXL 

270 310 

Tak 

Tak 

Wężownica dodatkowego źródła ciepła, 

grzałka elektryczna 2000W, 

sterowanie pompą ładującą zasobnik, 

w wersji VT 3132 druga wężownica 

Wężownica dodatkowego źródła ciepła, 

grzałka elektryczna 2000W, 

sterowanie pompą ładującą zasobnik 

Do 5 lat 

Do 5 lat 

7 650 PLN 8 890 PLN 


53

P. 

pompy i przepompownie 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

Pompy w instalacjach c.o. i c.w.u. 

Oczekując optymalnej pracy instalacji grzewczej nie możemy zapomnieć 

o doborze właściwej pompy obiegowej. Urządzenie to, choć niewielkie, ma 

ogromny wpływ na zrównoważenie przepływu czynnika grzewczego, a co 

się z tym wiąże na komfort użytkowania systemu i jego efektywność energetyczną. 

Wymiana starych pomp na nowoczesne, automatyczne przynosi korzyści 

zarówno użytkowe dla inwestorów, jak i funkcjonalne dla instalatorów. 

Co więc powinniśmy o nich wiedzieć? Na pytania odpowiadają nasi eksperci. 

1. Czy nowoczesna, automatyczna 

pompa obiegowa nadaje się do 

każdej, nawet najprostszej instalacji 

c.o., czy jest raczej zarezerwowana 

do większych, bardziej 

skomplikowanych obiegów? 

„Nowoczesne” pompy, czyli pompy wyposażone 

z regulatory dla zapewnienia 

płynnej regulacji prędkości obrotowej 

w zasadzie nie różnią się znacząco od 

pomp starej generacji pod względem 

budowy hydraulicznej. Zastosowanie 

elektroniki i silników z magnesem ma za 

zadanie oszczędzić energię elektryczną 

oraz dostosować moc pompy do rzeczywistego 

zapotrzebowania na ciepło, 

szczególnie w okresach częściowego 

obciążenia tj. wiosna i jesień. Dodatkowo 

użytkownik otrzymuje urządzenie 

zabezpieczone w przypadku wzrostu 

temperatury, zablokowania wirnika 

bądź wahań napięcia sieciowego. 

2. Czy można wymienić pompę obiegową 

zainstalowaną fabrycznie np. 

w kotle gazowym na model bardziej 

zaawansowany technologicznie? 

Bartosz Tywonek z Wilo Polska radzi: „Wymienić 

stary, szczególnie mało sprawny 

produkt, na nowy zawsze warto jeżeli 

przyniesie to oczekiwane korzyści. 

W przypadku pomp wbudowanych 

w urządzenie innego producenta należy 

pamiętać iż wybrana „stara” pompa po- 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

Maciej Podraza 

Dyrektor Działu Technicznego 

FERRO S.A. 

siadała odpowiednie parametry/nastawy 

lub sposób regulacji, który zapewniał najlepsza 

pracę kotła. Specjalnie pod tym kątem 

przygotowaliśmy nową pompę Wilo- 

Varios PICO wyposażoną w funkcję SYNC 

pozwalającą na wybór starej pompy oraz 

ustawienie nowej (elektrycznie) zgodnie 

z wymaganiami instalacji. Szczególnie 

wymiana stałoobrotowej pompy na elektroniczną 

pozwoli „poczuć” korzyści jakimi 

jest cichsza praca, oraz niższe koszty eksploatacyjne. 

Dodatkowo pompa wyposażona 

jest w sygnał sterujący PWM pozwalający 

na wpięcie pompy do automatyki 

Bartosz Tywonek 

Starszy specjalista ds. szkoleń 

i rozwoju 

WILO POLSKA 

kotła i sterowanie jej wydajnością w zależności 

od zapotrzebowania na ciepło.” 

3. W jaki sposób dobrać zamiennik 

starej pompy na nowy model? 

Najlepszym rozwiązaniem jest kontakt 

z doradcą technicznym producenta pomp. 

Doświadczony inżynier na bazie kilku kluczowych 

informacji potwierdzi możliwość 

wymiany starej pompy na nową bez konieczności 

modernizacji instalacji. Drugim 

rozwiązaniem jest pobranie na telefon 

komórkowy specjalnej aplikacji opraco- 

54 

Fachowy Instalator 6 2017

pompy i przepompownie P. 

wanej przez producenta pomp. Dostępne 

są w niej bazy danych pomp dostępnych 

na rynku od 1985 roku. Dzięki temu użytkownik 

bez większego problemu zamieni 

starą pompę jedynie na podstawie nazwy 

z tabliczki znamionowej. 

Fot. FERRO 

4. Czy oszczędności energii po wymianie 

tradycyjnej pompy obiegowej na 

elektroniczną są wymierne i rekompensują 

wyższe koszty zakupu? 

Bartosz Tywonek przedstawia to na podstawie 

przykładu: „Nowa pompa elektroniczna 

Wilo-Stratos PICO 25/1-6 jest bezpośrednim 

zamiennikiem starej pompy 

Star-RS 25/60 czyli pompy o przyłączu 

1 cal oraz maksymalnej wysokości podnoszenia 

6 metrów. Pompa starego typu 

ustawiona na 3-cim biegu pobierała ok. 

93 W na 1-szym min 45 W, nowa pompa 

elektroniczna pracuje w zakresie od 

3 do maksymalnie 40 W podając wodę 

z taką samą wydajnością. Roczny koszt 

pracy pompy starego typu to ok 330 zł, 

a dla nowej pompy Wilo będzie to wartość 

ok. 45 zł. Znając powyższe porów- 

Fot. 1. Współczynnik efektywności energetycznej urządzenia (indeks sprawności EEI ) dla 

pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych obowiązujący od 1 sierpnia 2015 roku wynosi 0.23 

(z pewnymi wyjątkami) i nie jest możliwe wprowadzanie do obrotu na terenie UE urządzeń 

niespełniających wymogów maksymalnej wartości EEI. 

Fot. WILO 

Fot. 2. Wymiana stałoobrotowej pompy na elektroniczną przynosi korzyści takie jak np.: cichsza praca oraz niższe koszty eksploatacyjne 

dzięki dostosowywaniu mocy urządzenia do rzeczywistego zapotrzebowania na ciepło. 


55

P. 

pompy i przepompownie 

nanie sami możemy sobie odpowiedzieć 

czy jest to dobra inwestycja na lata? W zależności 

od instalacji zwrot kosztów powinien 

nastąpić w okresie od 2 do maksymalnie 

5 lat.” 

5. Co nam daje możliwość zdalnego 

sterowania pompą? 

Zastosowanie zdalnego sterownia jest 

najlepszym i najbardziej efektywnym 

sposobem regulacji pomp obiegowych 

i cyrkulacyjnych. Pompa jest urządzeniem 

wspomagającym w instalacji sanitarnej, 

dlatego jej praca powinna być ściśle powiązana 

z zapotrzebowaniem na ciepło 

czy wodę. Podłączając pompę do automatyki 

np. kotła, mamy pewność, że będzie 

ona pracowała zawsze zgodnie z zapotrzebowaniem 

na moc i ciepło. 

6. Czym skutkuje niedowymiarowanie 

pompy? 

Maciej Podraza z Ferro odpowiada: 

„Jeżeli skupimy się na pompach typowych 

do użytku domowego, to można 

powiedzieć, że zbyt mała pompa 

po prostu zmniejszy wydajność całej 

instalacji. Ogrzanie budynku polega 

w skrócie na dostarczeniu odpowiedniej 

ilości energii dla utrzymania 

pożądanej temperatury wewnątrz. 

Z jednej strony mamy wychładzający 

się budynek, z drugiej źródło ciepła 

– a łącznikiem pomiędzy tymi składnikami 

jest instalacja c.o., w której 

krążenie wody jest wymuszane przez 

pompę. Niedowymiarowanie pompy 

to zbyt mały strumień wody i mniejsza 

ilość ciepła transferowana do grzejników. 

W takich przypadkach cały układ 

ulega rozregulowaniu, pomieszczenia 

nie otrzymują odpowiedniej ilości 

ciepła, termostaty pokojowe przekazują 

zapotrzebowanie na pracę kotła, 

ale ciepło tam powstające nie jest 

odpowiednio szybko transportowane 

do grzejników i może dochodzić 

do wyłączeń kotła przez termostat 

bezpieczeństwa. Niedowymiarowana 

pompa oznacza również, że takie 

urządzenie będzie najprawdopodobniej 

pracowało z najwyższą możliwą 

wydajnością, co może mieć wpływ 

na żywotność produktu.” 

Jeżeli jednak niedowymiarowanie 

mieści się w zakresie 10-20%, a instalacja 

jest wykonana zgodnie ze sztuką 

i przeszła procedurę równoważenia 

hydraulicznego przepływów, możemy 

nawet nie odczuć różnicy. Związane 

jest to z bardzo krótkim okresem 

maksymalnego zapotrzebowania na 

ciepło czyli maksymalnych chłodów 

w okresie zimy. 

7. Czym skutkuje przewymiarowanie 

pompy? 

Wątek kontynuuje Maciej Podraza: 

„Skutkiem przewymiarowania pompy 

w domowej instalacji grzewczej 

nie będzie – na zasadzie odwrotności 

do poprzedniego punktu – przegrzanie 

budynku. Najczęściej po osiągnięciu założonej 

temperatury w budynku źródło 

ciepła otrzymuje odpowiedni sygnał 

i zatrzymuje się, tak więc wzmożona 

Fot. WILO 

Fot. 3. 

Teoretyczny przykład rocznego zużycia energii i oszczędności wynikających z zastosowania nowoczesnej pompy automatycznej. 

56 


pompy i przepompownie P. 

praca pompy nie będzie powodowała 

nadmiernego wzrostu temperatury. 

Jednakże zbyt duża pompa wymusza 

krążenie większych strumieni wody, co 

w ograniczonej przestrzeni rurociągów 

skutkuje znacznym wzrostem prędkości 

i tutaj zaczynają się kłopoty. Duża prędkość 

oznacza wzrost strat liniowych 

i miejscowych stąd m.in. zwiększone 

zapotrzebowanie na energię, wzmożony 

hałas (zwłaszcza w miejscach gdzie 

dochodzi do skokowej zmiany ciśnienia 

jak zawory przygrzejnikowe). W tych 

przypadkach dodatkowo powierzchnia 

grzejnika działa jak membrana w głośniku 

i typowy użytkownik będzie uważał, 

że to „grzejnik hałasuje”, nie szukając 

przyczyn po stronie pompy. Związane 

z dużą prędkością przepływu cieczy 

gwałtowne spadki ciśnienia w różnych 

miejscach instalacji mogą również być 

przyczyną powstawania lokalnych 

punktów kawitacji, co z kolei prowadzi 

do wzmożonej erozji złączek, zaworów, 

kolanek lub samej pompy.” 

Zbyt duża pompa, to również niepotrzebne 

wyższe koszty inwestycji. 

8. Jaka jest zakładana fabrycznie 

„żywotność pompy”? 

W Niemczech żywotność pomp przy 

kalkulacjach LCC (life cycle cost) obliczana 

jest na 15 lat. W polskich realiach 

zakłada się 10-letni okres „życia” urządzenia. 

Związane jest to głównie ze 

świadomością użytkowników do prowadzenia 

systematycznych prac konserwacyjnych 

oraz świadomością 

instalatora do stosowania urządzeń 

zabezpieczających instalację, takich 

jak systemy stabilizacji ciśnienia oraz 

separatory powietrza i osadu. 

9. Czym różnią się pompy przeznaczone 

do pracy w instalacji c.o. od 

pomp do pracy w instalacji c.w.u.? 

Pompy cyrkulacyjne, czyli określane 

tak roboczo pompy do c.w.u., posiadają 

korpus wykonany z brązu lub ze 

stali nierdzewnej, natomiast w pompach 

obiegowych stosuje się korpusy 

z żeliwa (bądź z tworzywa w przypadku 

pomp zintegrowanych). Cecha ta 

Fot. 4. Specjalne aplikacje na urządzenia mobilne ułatwiają dobór pompy do 

konkretnego zastosowania lub wybór energooszczędnych zamienników dla pomp 

starszego typu. 

wpływa na higienę instalacji wody 

pitnej. Drugim aspektem jest brak 

regulacji, dosłownie i w przenośni. 

Pompy cyrkulacyjne w dalszym ciągu 

mogą być pompami stałoobrotowymi 

i niestety nieefektywnymi pod kątem 

kosztów energii elektrycznej. Celem 

zwiększenia komfortu oraz korzyści 

z użytkowania ciepłej wody pojawiły 

się na rynku pompy wyposażone 

w regulatory czasowe oraz temperaturowe, 

zapewniające utrzymanie 

stałej temperatury w instalacji, wykonywanie 

dezynfekcji termicznej oraz 

oszczędność energii. 

10. Czy konieczne jest montowanie 

separatorów zanieczyszczeń przed 

pompą? 

Zarówno podczas pracy instalacji, jak 

i podczas pierwszego uruchomia w systemie, 

mogą pojawić się zanieczyszczenia 

prowadzące do obniżenia wydajności 

pracy pompy, a nawet zablokowania wirnika. 

Tym samym przed pompą niezbędne 

jest zastosowanie filtrów sitkowych, 

a w instalacji separatorów zanieczyszczeń 

(powietrze jest również rozumiane 

jako zanieczyszczenie). 

11. Czy pompy można montować 

w dowolnej pozycji (pion/poziom)? 

Bartosz Tywonek twierdzi: „Pompy do c.o. 

i do c.w.u. w konstrukcji „mokrobieżnej” 

Fot. WILO 

(bezdławnicowe) mogą być montowane 

zarówno na rurociągu pionowym jak 

i na poziomym. Niezależnie od pozycji 

rurociągu wał pompy nie może znajdować 

się w poziomie, co oznacza iż 

silnik pompy i elektronika nie mogą być 

skierowane do góry ani w dół. Niestety 

dość często zauważamy ten problem 

szczególnie w odniesieniu do pomp cyrkulacyjnych. 

Montaż pompy z silnikiem 

do góry (do dołu) powoduje szybkie 

uszkodzenie urządzenie, obniżenie wydajności 

oraz głośną pracę.” 

12. Czy pompę należy serwisować? 

Jeśli tak, to w jaki sposób? 

Podobniej jak w przypadku całej instalacji, 

konserwacja i przygotowanie do ruchu 

pompy obiegowej powinno mieć 

miejsce co roku przed rozpoczęciem 

sezonu grzewczego. Należy sprawdzić 

podłączenie elektryczne, prądy oraz czy 

wirnik się kręci. Następnie zweryfikować 

ciśnienie na dopływie do pompy 

oraz poprawność wytwarzania odpowiedniej 

różnicy ciśnień (w tym celu zawsze 

przed i za pompą powinny zostać 

zamontowane manometry). Na rynku 

dostępne są już pompy z dodatkowym 

przyciskiem funkcyjnym pozwalającym 

na rozpoczęcie procedury odpowietrzania 

oraz uruchomienie funkcji odblokowywania 

wirnika. 

• 


57

P. 

pomiary 

PROMOCJA 

Bezpieczniej w garażach zamkniętych 

W związku z potrzebą unowocześnienia systemów zabezpieczeń garaży 

zamkniętych i rozbudowy ich funkcjonalności w latach 2007–2009 

uruchomiono produkcję stacjonarnych dwumodułowych detektorów 

wielogazowych. 

Podstawowy detektor tej grupy, 

dwugazowy garażowy detektor 

DUOmaster CO/LPG, był początkowo 

przeznaczony wyłącznie 

do obowiązkowego zabezpieczenia 

garaży podziemnych 

i miał wykrywać mogące pojawiać 

się tam gazy składowe spalin 

lub gazy powstające na skutek 

rozszczelnień samochodowych 

zbiorników propanu-butanu. 

Nieco później powstał trzygazowy 

detektor Tmaster CO/LPG/ 

NO 2 

, który równie szybko zainteresował 

świadomych zapotrzebowania 

projektantów i inwestorów. 

Dziś kilkadziesiąt tysięcy 

takich urządzeń zabezpiecza kilka 

tysięcy wielostanowiskowych 

garaży i podobnych obiektów 

w wielu miastach Polski, a także 

w Holandii, Belgii i Słowacji. 

Nasze know-how zabezpieczyliśmy już 

w 2009 r. i ponownie w 2015 r. obowiązującym 

w całej Unii Europejskiej wzorem 

przemysłowym nr RCD 002830479. 

Największe na terenie Polski instalacje 

znajdują się w następujących miejscach: 

Sky Tower, plac Nowy Targ, osiedle Promenady 

Wrocławskie, West Gate i West Link 

we Wrocławiu, Centrum Kongresowe ICE 

Kraków i Tauron Arena Kraków, Konstruktorska 

Business Center, Gdański Business 

Center, Łopuszańska Business Park, Nimbus, 

West Station, Rondo Wiatraczna, budynki 

przy ulicach Nocznickiego i Jana 

Kazimierza w Warszawie, Nowa Łódź Fabryczna, 

Millenium Hall i Sky Res w Rzeszowie, 

Galeria Trzy Korony w Nowym 

Sączu, centra handlowe Gemini i Tarnovia 

w Tarnowie, ABC, Pixel i Malta House 

w Poznaniu, Galeria Neptun w Starogardzie 

Gdańskim i Forum Gdańskie w Gdańsku, 

osiedle Sonata Park w Białymstoku, 

Centrum Handlowe Ogrody w Elblągu, 

Brama Mazur w Ełku, biurowce na ul. Pogodnej, 

Spokojnej i Kryształowej, Galeria 

Olimp w Lublinie i in. 

Nasi klienci i partnerzy docenili przede 

wszystkim dwumodułową budowę 

urządzeń (oddzielne moduły CO i LPG 

w przypadku detektorów DUOmaster 

lub CO i LPG/NO 2 

w przypadku detektorów 

Tmaster), pojedyncze podłączenie 

kablowe oraz proste i estetyczne połączenie 

obu modułów. 

Co ważniejsze, detekcję tlenku węgla 

realizują selektywne sensory elektrochemiczne, 

odporne na przetężenia, 

o długiej żywotności (7–10 lat), co chroni 

system przed fatalnymi w skutkach fałszywymi 

alarmami. Różnorodne rodzaje 

wyjść (przekaźnikowe NC/NO, prądowe 

4–20 mA, RS485 z protokołem Modbus 

RTU) umożliwiają współpracę z wieloma 

typami central i sterowników przemy- 

58 


pomiary P. 

Fot. 1. Dwugazowy detektor 

DUOmaster CO/LPG. 

słowych. Produkujemy także zasilane 

sieciowo (~230V) detektory z wyjściami 

przekaźnikowymi (detektory z serii K, L 

i M) umożliwiające budowanie systemów 

bez central i sterowników (są to detektory 

samodzielne – ang. stand-alone). 

Podstawowe i zalecane do systemów 

alarmowych detektory z serii G i H są zasilane 

napięciem stałym w szerokim zakresie 

– nominalnie 12 V (zakres 8–15 V) 

lub nominalnie 24 V (zakres 12–28 V). 

Detektory z serii H są przeznaczone 

do okablowań podtynkowych i powstały 

na życzenie naszych holenderskich 

partnerów. Okablowanie podtynkowe 

jest już realizowane w ekskluzywnych 

biurach i apartamentach w Polsce. 

Warto podkreślić, że detektory CO 

i NOx są zgodne z normą PN-EN 50545 

obowiązującą także w Polsce. Oprócz 

detektorów podstawowych typów (detektory 

CO, CO/LPG, CO/LPG/NO 2 

) produkujemy 

także detektory wykrywające 

inne zestawy gazów (CO/CO 2 

, CO/NO 2 

, 

O 2 

/CO 2 

, O 2 

/NO 2 

, CO/LPG/Cl 2 

), które znalazły 

zastosowanie w wielu obiektach 

przemysłowych i laboratoriach. 

Ważną częścią systemów detekcji gazów 

i wszelkich innych systemów alarmowych 

są jednostki centralne (centrale, 

sterowniki, kontrolery detekcji 

Fot. 2. Trzygazowy detektor Tmaster 

CO/LPG/NO 2 

. 

Fot. 3. Wielodetektorowa skalowalna 

centrala modularPAG. 

i wentylacji) ułatwiające współpracę 

z systemami BMS czy innymi systemami 

nadrzędnymi. Produkujemy obecnie 

centrale detekcyjne, naścienne, samodzielne 

i przeznaczone do obsługi 2, 4, 8, 

16 lub 32 detektorów – w zależności od 

typu mające różne rodzaje wejść (wejścia 

NC/NO, prądowe 4–20 mA, RS485 

z protokołem Modbus RTU) i wyjść 

(wyjścia przekaźnikowe, napięciowe 

i RS485). Od kilku lat produkujemy także 

centralę 32-kanałową do montażu 

na szynie DIN TS35 – z wejściem RS485 

(protokół Modbus RTU) i różnymi rodzajami 

wyjść (wyjścia przekaźniko- we, napięciowe 

i RS485). Największą i najbardziej 

elastyczną jest wielodetektorowa 

centrala modularPAG (od 30 do 500 kanałów) 

z wejściami 4–20 mA lub RS485 

(protokół Modbus RTU), mająca różnorodne 

wyjścia, skalowalna, zbudowana 

w postaci szafy automatyki. 

Istotną cechą naszych systemów detekcji 

gazów jest sprzętowa („otwarta”) 

kalibracja detektorów, która umożliwia 

wykonywanie przeglądów przez przeszkolonych 

pracowników innych firm, 

a inwestorowi gwarantuje elastyczność 

w przyzawieraniu umów dotyczących 

serwisowania systemów. Na cały system 

i wszystkie jego składowe udzielamy 

standardowej 60-miesięcznej gwarancji 

uwarunkowanej obowiązkowymi 

dorocznymi przeglądami, których mogą 

dokonać nasze lub autoryzowane ekipy 

serwisowe. Nie wykonujemy gotowych 

instalacji, natomiast chętnie uczestniczymy 

w uruchomieniach, przeglądach 

zerowych oraz odbiorach końcowych, 

co szczególnie doceniają firmy zaczynające 

współpracę z nami. 

Wdrożenia, produkcję, dokumentację, 

a przede wszystkim codzienną sprzedaż 

i wsparcie techniczne zapewnia 22-osobowy 

zespół, w tym 13 inżynierów elektroników 

i elektryków. Firma utrzymuje 

cztery mobilne zespoły serwisowe, które 

dokonują przeglądów i rekalibracji systemów 

detekcji gazów na terenie całej 

Polski i są wspierane przez wiele autoryzowanych 

firm serwisowych. Projektanci 

branż elektrycznej i sanitarnej zawsze 

mogą liczyć na nieodpłatne szkolenia 

i konsultacje, które pozawalają uniknąć 

wielu zakłócających późniejszą instalację 

błędów i dodatkowych kosztów poprawek. 

W 2016 roku obchodziliśmy 25-lecie 

naszej firmy. Nasze stacjonarne detektory 

wielogazowe i inne produkty zostały docenione 

na wielu międzynarodowych 

targach innowacji, zdobywając różnego 

koloru medale (2010 – Innowator Małopolski, 

2014 – Innova w Brukseli, 2016 – Innova 

w Zagrzebiu i KIDE na Tajwanie, 2017 

– Intarg w Katowicach (sześć medali) oraz 

iENA w Norymberdze). 

Opr. T. Kapusta, M. Stecuła 

Przedsiębiorstwo Wdrożeniowe 

PRO-SERVICE 


59

P. 

pomiary 

KARTY KATALOGOWE 

DUOmaster CO/LPG G/EP/RS485 

Dwugazowy detektor 

PROMOCJA 

Detektor DUOmaster CO/LPG G/RS485 jest przeznaczony do stosowania w stacjonarnych 

systemach detekcji tlenku węgla (CO) oraz propanu-butanu (LPG) 

poza strefami, w których występuje zagrożenie wybuchem. 

Pomiar stężenia gazu jest wykonywany z użyciem czujników elektrochemicznych 

i półprzewodnikowych. 

Typowe zastosowania detektora DUOmaster CO/LPG G/RS485 to garaże i parkingi 

podziemne. 

Detektor DUOmaster CO/LPG G/RS485 jest przystosowany do współdziałania 

z typowymi centralami alarmowymi lub sterownikami o wejściach zgodnych 

ze standardem RS485 i protokołem transmisji Modbus RTU (np. EXter4z/RS485, 

uniSTER8z/RS485, uniSTER16z, uniSTER32z, DINster3xRS, modularPAG, itp.), 

systemami sterowania wentylacją i przemysłowymi. 

Wersje: 

DUOmaster CO/LPG G/EP/RS485 – czujnik CO elektrochemiczny, czujnik LPG 

półprzewodnikowy, wyjście RS485 z protokołem Modbus RTU 

Charakterystyka 

Zasilanie/pobór prądu 

Rodzaj czujnika 

Czas życia czujników 

Zakres pomiarowy 

Rodzaj pomiaru 

Czas odpowiedzi T90 

Progi alarmowe (A1/A2) (typowe) 

Rodzaje wyjść 

Sygnalizacja stanów alarmowych 

Sygnalizacja stanów awaryjnych 

Przyłączenie 

12 V (8-15 V) DC 

, maks. pobór prądu – 120 mA 

tlenek węgla CO: elektrochemiczny, selektywny 

propan-butan LPG: półprzewodnikowy, nieselektywny 

elektrochemiczne CO – 7-10 lat 

półprzewodnikowe LPG – powyżej 5 lat 

tlenek węgla CO – 500ppm 

propan-butan LPG – 50%DGW 

ciągły, dyfuzyjny 

≤ 60 sek. (sensor CO elektrochemiczny) 

≤ 60 sek. (sensor LPG – półprzewodnikowy) 

tlenek węgla CO: 1. próg alarmowy – 40 ppm/2. próg alarmowy – 100 ppm 

propan-butan LPG: 1. próg alarmowy – 10% DGW/2. próg alarmowy – 30 %DGW 

RS485, protokół Modbus RTU 

tlenek węgla CO – czerwona dioda LED „Alarm CO” na płycie czołowej propan/butan LPG – czerwona dioda LED 

„Alarm LPG” na płycie czołowej 

uszkodzenie detektora lub zbyt niskie (poniżej 8 VDC) napięcie jego zasilania – czerwona dioda LED „Awaria” na płycie 

czołowej 

moduł główny: dławice PG11 + PG9 (zasilanie, wyjście RS485), dławica PG16 – (przyłączenie modułu LPG) 

moduł LPG: dławica PG16 – (do połączenia z modułem głównym) 

Temperatura pracy - 20 do + 50°C 

Wilgotność względna 

Obudowa 

Wymiary (wys. x szer. x gł.) 

Masa 

do 95%, bez kondensacji pary 

materiał PS, stopień ochrony IP-33 

moduł główny: 132 mm x 118 mm x 56 mm (z dławicami) 

moduł LPG: 128 mm x 82 mm x 58 mm (z dławicą i komorą pomiarową) 

moduł główny – 220 g moduł LPG – 155 g 

60 


pomiary P. 

KARTY KATALOGOWE 

Tmaster CO/LPG/NO2 G/EPE/RS485 

Trzygazowy detektor 

Trzygazowy detektor Tmaster CO/LPG/NO2 G/EPE/RS485 jest przeznaczony 

do stosowania w stacjonarnych systemach detekcji tlenku węgla (CO), propanu- 

-butanu (LPG) oraz dwutlenku azotu (NO2) poza strefami, w których występuje 

zagrożenie wybuchem. 

Pomiar stężenia gazu jest wykonywany z użyciem selektywnych sensorów 

elektrochemicznych (CO i NO 2 

) i nieselektywnych sensorów półprzewodnikowych 

(LPG). 

Typowe zastosowania detektora Tmaster CO/LPG/NO 2 

G/EPE/RS485 to systemy 

detekcji gazów w garażach i parkingach podziemnych. Detektor Tmaster 

CO/LPG/NO 2 

G/EPE/RS485 jest przeznaczony do współdziałania z typowymi 

centralami alarmowymi lub sterownikami o wejściach zgodnych ze standardem 

RS485 i protokołem transmisji Modbus RTU (np. EXter4z/RS485, uniSTER8z/ 

RS485, uniSTER16z, uniSTER32z, DINster3xRS, modularPAG, itp.), systemami sterowania 

wentylacją i sterownikami przemysłowymi. 

Wersje: 

Tmaster CO/LPG/NO 2 

G/EPE/RS485 – sensor CO elektrochemiczny, sensor LPG 

półprzewodnikowy, sensor NO 2 

elektrochemiczny, wyjście RS485 z protokołem 

Modbus RTU 

Charakterystyka 

Zasilanie/pobór prądu 

Rodzaj czujnika 

Czas życia czujników 

Zakres pomiarowy 

Rodzaj pomiaru 

Czas odpowiedzi T90 

Progi alarmowe (A1/A2) (typowe) 

Rodzaje wyjść 

Sygnalizacja stanów alarmowych 

Sygnalizacja stanów awaryjnych 

Przyłączenie 

12 V (8-15 V) DC 

, maks. pobór prądu – 150 mA 

tlenek węgla CO: elektrochemiczny, selektywny 

propan-butan LPG: półprzewodnikowy, nieselektywny 

dwutlenek azotu NO 2 

: elektrochemiczny, selektywny 

elektrochemiczne CO – 7-10 lat 

półprzewodnikowe LPG – powyżej 5 lat 

elektrochemiczne NO 2 

– 2-3 lata 

tlenek węgla CO – 500 ppm 

propan-butan LPG – 50% DGW 


– 20 ppm 

ciągły, dyfuzyjny 

≤ 60 sek. (sensor CO elektrochemiczny, sensor LPG półprzewodnikowy) 

≤ 30 sek. (sensor NO 2 

elektrochemiczny) 

tlenek węgla CO: 1. próg alarmowy – 40 ppm/2. próg alarmowy – 100 ppm 

propan-butan LPG: 1. próg alarmowy – 10% DGW/2. próg alarmowy – 30% DGW 


: 1. próg alarmowy – 3 ppm/2. próg alarmowy – 6 ppm 

RS485, protokół Modbus RTU 

tlenek węgla CO – czerwona dioda LED „Alarm CO” na płycie czołowej 

propan/butan LPG – czerwona dioda LED „Alarm LPG” na płycie czołowej 

uszkodzenie detektora lub zbyt niskie (poniżej 8 VDC) napięcie jego zasilania – czerwona dioda LED „Awaria” 

na płycie czołowej detektora 

moduł główny: dławice PG11-1 szt. (zasilanie) i PG9 – 1 szt. ( wyj. RS485), dławica PG16 – 1szt (przyłącze – nie modułu LPG/NO 2 

) 

moduł LPG/NO 2 

: dławica PG16 (do połączenia z modułem głównym) 

Temperatura pracy - 20 do + 50°C 

Wilgotność względna 

Obudowa 

Wymiary (wys. x szer. x gł.) 

Masa 

do 90%, bez kondensacji pary 

materiał PS, stopień ochrony IP-33 

moduł główny: 132 mm x 118 mm x 56 mm (z dławicami) 

moduł LPG/NO2: 124 mm x 118 mm x 56 mm (z dławicą i komorą pomiarową ) 

moduł główny – 220 g, oduł LPG/NO 2 

– 235 g 


61

w. 

wentylacja 

Wentylacja z odzyskiem ciepła? 

Koniecznie z GWC! 

Uwzględnienie gruntowego wymiennika ciepła podczas, projektowania 

systemu wentylacyjnego z odzyskiem ciepła pozwoli na zmniejszenie 

rozmiaru urządzeń grzewczych i klimatyzacyjnych, czyli – tym samym 

– na zmniejszenie kosztów wykonania układów oraz wygenerowanie 

oszczędności podczas eksploatacji. Oczywiście, to tylko niektóre z licznych 

korzyści uzupełnienia instalacji wentylacyjnej o GWC. 

Gruntowy wymiennik ciepła 

zwiększa wydajność rekuperacji, 

pozwalając na wstępnie ogrzanie 

powietrza. Jego zalety inwestor 

dostrzeże przede wszystkim zimą 

i latem, kiedy różnice temperatur pomiędzy 

wnętrzem domu a otoczeniem 

są największe. System wykorzystuje 

naturalne właściwości gruntu – temperatura 

gruntu poniżej głębokości 

przemarzania, np. na 4,5 m, utrzymuje 

się na stałym poziomie od 8 do 12°C. 

Powietrze przepływające przez wymiennik 

pobiera zatem zakumulowaną 

tu energię, w zależności od pory roku 

Fot. WAREBUD 

Fot. 1. Prowadzenie powietrza przez GWC jest zalecane nie tylko zimą, ale również w sezonie letnim przy temperaturze powyżej 20° C. 

Skierowanie powietrza do gruntowego wymiennika pozwoli na schłodzenie go nawet o kilkanaście stopni dzięki czemu, w budynkach 

jednorodzinnych, może skutecznie zastąpić klimatyzację. 

62 


wentylacja w. 

ogrzewając się lub schładzając. Wśród 

zalet niektórych rodzajów GWC, oprócz 

poprawy osiągów wentylacji, wymienia 

się także podniesienie jakości dostarczanego 

do obiektu powietrza – w okresie 

zimowym układ dowilża powietrze, 

które ma bezpośredni kontakt z gruntem. 

Z kolei w sezonie letnim dochodzi 

do osuszania powietrza nawiewanego. 

Miejmy na uwadze, że rekuperator bez 

GWC może pracować bez problemu 

(nie licząc problemu z zamarzaniem 

wymiennika w przypadku niektórych 

modeli – jednak o tym w dalszej części 

artykułu), GWC stanowi jednak instalację 

uzupełniającą dla wentylacji mechanicznej 

z odzyskiem ciepła, systemu 

ogrzewania lub chłodzenia – i bez nich 

nie będzie działać. 

Fot. 3. System powinien zagwarantować wysoko skuteczne oczyszczanie powietrza 

przepływającego przez GWC, znaczną redukcję stężenia bakterii i grzybów w powietrzu po 

przejściu przez wymiennik. 

Fot. 2. Ułożone na odpowiedniej posypce płyty i rury wymiennika gruntowego zabezpiecza 

się folią i przysypuje warstwą ziemi. 

Fot. PRO-VENT 

Fot. PRO-VENT 

Dobieramy GWC 

Instalator powinien zwrócić uwagę 

klienta na zasadność zainwestowania 

w urządzenia (zarówno GWC, jak i rekuperator), 

których producent posiada 

Atesty PZH, dokumentację potwierdzającą 

parametry pracy, poziom zużycia 

energii, warunki i sposób montażu 

w postaci deklaracji zgodności z odpowiednimi 

normami, Rekomendacji 

Technicznej Instytutu Techniki Budowlanej 

itd. Bazowanie na dobrych jakościowo 

systemach leży oczywiście również 

w interesie instalatora – urządzenia 

o parametrach niepotwierdzonych 

przez niezależną instytucję badawczą 

mogą stanowić niemałe wyzwanie projektowe, 

jak i związane z późniejszą eksploatacją. 

Dobierając GWC, pod uwagę należy 

brać przede wszystkim efektywność 

energetyczną instalacji potwierdzoną 

wspomnianymi badaniami i certyfikatami, 

efektywność w redukcji mikroorganizmów, 

jakość powietrza nawiewanego, 

ale również możliwości związane z montażem 

oraz powierzchnię niezbędną 

do montażu wymiennika. Dobry jakościowo 

gruntowy wymiennik pozwala nie 

tylko na osiągniecie wysokiego komfortu 

ogrzewania lub chłodzenia, ale także 

zabezpieczenie rekuperatora przed zamarzaniem 

oraz oczyszczanie powietrza 

przepływającego przez GWC (rozwiązania 

pozwalające na redukcję stężenia 

bakterii i grzybów). 

Wentylacja 

z odzyskiem ciepła + GWC 

Dla prawidłowej oraz efektywnej współpracy 

GWC oraz centrali wentylacyjnej 

konieczne jest wykorzystanie tzw. bypassu 

wymiennika ciepła. Takie obejście 

umożliwia pracę bez odzysku ciepła 

w sezonie letnim. Można zastosować 

trójnik pozwalający na dopływ powietrza 

bezpośrednio z zewnątrz, z GWC 

oraz na doprowadzenie powietrza 

do rekuperatora. W trójniku montujemy 

przepustnicę z siłownikami, która reguluje 

przepływ powietrza z danego źródła 

i pozwala na pobieranie powietrza 

z wymiennika gruntowego, a w okresach 

przejściowych, kiedy praca wymiennika 

powodowałaby nadmierne 

schładzanie powietrza, na pobieranie 

go z czerpni ściennej. Oczywiście, warto 

zaproponować klientowi przepustnicę 

automatyczną – dokonywanie zmian 

ręcznie oraz nadzorowanie warunków 

pogodowych nie będzie zbyt wygodne. 

Ważne, aby przepustnica posiadała wysoką 

szczelność. 


63

w. 

wentylacja 

Fot. WAREBUD 

Fot. WAREBUD 

Fot. 4. GWC, gruntowy wymiennik ciepła, spełnia dwie funkcje: 

wstępnie podgrzewa powietrze zimą oraz schładza je latem. 

Fot. 5. Wybierając GWC, należy zwracać szczególną uwagę na 

uzyskiwane rezultaty, jak potwierdzona badaniami efektywność 

energetyczna. 

Współpraca GWC z wentylacją mechaniczną 

jest wskazana m.in. z uwagi 

na ryzyko oblodzenia rekuperatora 

po stronie powietrza odprowadzanego. 

Z zamarzaniem wymiennika musimy 

się liczyć już przy temperaturze poniżej 

-3° C – powietrze zewnętrzne schładza 

powietrze odprowadzane z wnętrza 

obiektu, wskutek kondensuje się para 

wodna w powietrzu oraz dochodzi 

do zamarzania kondensatu. Większość 

modeli rekuperatorów wymaga dostarczania 

wstępnego podgrzania powietrza 

– wtedy nie dochodzi do zamarzania 

wymienników ciepła. W innym razie 

załącza się układ przeciwzamrożeniowy, 

co powoduje zwiększenie zużycia energii, 

a jednocześnie pracę z mniejszą 

wydajnością lub całkowite wyłączenie 

wentylatora nawiewnego (wskutek 

czego we wnętrzu obiektu dochodzi 

do zaburzenia optymalnego bilansu 

powietrza nawiewanego i wywiewanego, 

którego wentylacja mechaniczna 

potrzebuje do prawidłowej pracy). 

Instalatorzy zazwyczaj sugerują zastosowanie 

nagrzewnicy, która jednak jest 

dość kosztowna w eksploatacji, lub 

PAMIĘTAJ! 

Centrale wentylacyjne współpracujące z gruntowymi wymiennikami ciepła powinny: 

• standardowo być wyposażone w tzw. by-pass wymiennika (praca bez odzysku 

ciepła w sezonie letnim). Optymalnie, gdy by-pass w centrali znajduje się 

po stronie napływu powietrza. W ten sposób minimalizuje się straty ciśnienia na 

rekuperatorze. 

• mieć wysoką sprawność temperaturową wymiennika do odzysku ciepła. Wówczas 

temperatura powietrza nawiewanego do pomieszczeń nie wymaga dalszej 

obróbki, obniżając koszty eksploatacyjne. Różnice temperatur pomiędzy 

powietrzem usuwanym z pomieszczeń w sezonie zimowym a powietrzem nawiewanym 

w układzie z wydajnym GWC oraz centralą o wysokiej sprawności 

temperaturowej są minimalne (∆t = 1÷2°C). Gwarantuje to stabilną pracę urządzeń 

grzewczych w ciągu całego sezonu oraz komfort powietrza w przeciągu 

całego roku. 

• mieć odpowiedni (wyższy) spręż dyspozycyjny dla nominalnego strumienia 

powietrza. Każdy gruntowy wymiennik ciepła generuje większe bądź mniejsze 

opory dla przepływającego powietrza. Wydatek centrali oraz jej spręż dyspozycyjny 

musi uwzględniać opory GWC, aby zapewnić dostarczenie wymaganego 

strumienia powietrza wentylacyjnego. 

właśnie montaż gruntowego wymiennika 

ciepła. 

Automatyczne sterowanie 

Współpraca GWC oraz rekuperatora 

powinna być wspierana przez systemy 

automatyki, które zapewnią regulację 

oraz kontrolę poszczególnych układów. 

Pracę układu GWC + rekuperator 

należy uzależnić od temperatury 

zewnętrznej. Sterownik rekuperatora 

otrzymuje informacje z czujnika temperatury 

zewnętrznej oraz „decyduje”, 

czy powietrze czerpać bezpośrednio 

z zewnątrz, czy może poprzez GWC. 

W momencie, kiedy temperatura zewnętrza 

utrzymuje się na poziomie 10- 

20° C, rekuperator może pobierać świeże 

powietrze bezpośrednio z zewnątrz, 

przez czerpnię ścienną. Prowadzenie 

powietrza przez GWC jest wymagane 

dopiero, gdy temperatura zewnętrza 

spada poniżej 10°. Jeśli na zewnątrz 

mamy niskie temperatury, to gruntowy 

wymiennik ciepła ogrzeje powietrze 

kierowane do centrali wentylacyjnej 

do ok. 5-8° C. Prowadzenie powietrza 

przez GWC jest zalecane również 

w sezonie letnim przy temperaturze 

powyżej 20° C. Skierowanie powietrza 

do gruntowego wymiennika pozwoli 

na schłodzenie go nawet o kilkanaście 

stopni. GWC może zatem skutecznie 

(przynajmniej w przypadku instalacji 

w budynkach jednorodzinnych) zastąpić 

klimatyzację. Miejmy jedynie 

na uwadze, że temperatura nawiewu 

bezpośrednio do pomieszczeń może 

64 


wentylacja w. 

być parę stopni wyższa niż wskazywałaby 

analiza, ponieważ następuje podgrzanie 

powietrza ciepłem wydzielanym 

podczas pracy wentylatorów oraz 

całej instalacji. 

GWC także z pompą ciepła 

Co interesujące, odpowiednio wydajne 

gruntowe wymienniki ciepła bardzo 

dobrze sprawdzają się we współpracy 

z centralami wyposażonymi w pompy 

ciepła. Układ z powodzeniem może pełnić 

rolę podstawowego lub uzupełniającego 

źródła ciepła i chłodzenia budynku. 

W takiej konfiguracji powietrze przeprowadzone 

przez gruntowy wymiennik 

ciepła najpierw trafia do rekuperatora 

(następuje tu odzysk ciepła). Powietrze 

zużyte, ponownie przechodząc przez 

rekuperator, jest następnie transportowane 

do wymiennika pompy ciepła, 

w którym odprowadzana jest z niego 

pozostała ilość energii. Energia ta zostaje 

przekazana na sprężarkę pompy ciepła, 

a w dalszej kolejności na skraplacz 

uczestniczący w ogrzaniu powietrza. 

Kolejnym urządzeniem polecanym 

do współpracy z układem gruntowy wymiennik 

ciepła + centrala wentylacyjna 

Fot. REHAU 

Fot. 6. Przepustnica trójnikowa do 

GWC pełni rolę rozdzielacza powietrza 

i zastępuje dwie standardowe przepustnice 

wentylacyjne. 

z rekuperatorem + pompa ciepła jest 

dodatkowy moduł umożliwiający przygotowanie 

ciepłej wody użytkowej oraz 

zasilanie ogrzewania podłogowego. 

Czego wymagamy od rekuperatora 

współpracującego z GWC? 

Oczywiście, kluczowe jest poprawne 

dobranie gruntowego wymiennika 

i rekuperatora oraz prawidłowy projekt 

instalacji, wtedy nie będzie żadnych 

przeciwskazań we współpracy obu 

urządzeń. Najważniejsze w projekcie 

jest określenie, jakie opory przepływającemu 

powietrzu będzie stawiał GWC 

(należy dobrać taki gruntowy wymiennik 

ciepła, który oprócz wysokich parametrów 

energetycznych charakteryzuje 

się także małymi oporami pneumatycznymi, 

co wpływa na efektywność pracy 

całego układu). Opory stawia zarówno 

wymiennik, jak i instalacja z urządzeniem 

w budynku – należy upewnić się, 

czy przewidywane wartości będą tożsame 

z deklarowanymi przez producenta 

(który określa, jaki wydatek będzie osiągany 

przy danych oporach łącznych). 

W zależności od projektu instalacji czy 

typu GWC opory do pokonania będą 

większe lub mniejsze, dlatego należy 

kierować się m.in. sprężem rekuperacji, 

czyli mocą, z jaką jest ona w stanie pokonać 

opory powietrza. 

Gruntowe wymienniki muszą być tak 

dobrane, aby przy zadanym przepływie 

osiągnąć możliwie najwyższe uzyski 

energetyczne. Często zdarza się, 

że wymienniki są niedowymiarowywane, 

niedostoswane do wydajności 

centrali wentylacyjnej – aby zaoszczędzić. 

Zimą taki wymiennik będzie dawał 

bardzo niską temperaturę około 

-5 czy -8°, wskutek czego będzie dochodziło 

do zamarzania, co z kolei prowadzi 

do bardzo dużych strat energetycznych. 

Duża ilość energii usuwana 

z wewnątrz, która mogłaby być spożytkowana 

na odzysk ciepła, będzie potrzebna 

do rozmarzania wymiennika 

wewnątrz centrali. 

Poza tym w zasadzie nie ma przeciwskazań 

we współpracy gruntowych 

wymienników ciepła i rekuperatorów, 

o ile rekuperator posiada odpowiednie 

usprawnienia, czyli m.in. przepustnicę 

z by-passem. Pamiętajmy jedynie, że nie 

wszędzie jednak można wykonać instalację 

gruntowego wymiennika ciepła – 

zależy to od warunków na działce, m.in. 

dostępnej powierzchni. 

Iwona Bortniczuk 

Fot. 7. 

Schemat GPWC z rekuperatorem. 

Na podstawie materiałów firm: 

REHAU, Warebud, 

PRO-VENT Systemy Wentylacyjne 


65

w. 

klimatyzacja 

Klimatyzatory kanałowe 

Klimatyzatory kanałowe są urządzeniami przeznaczonymi do zabudowy 

i montowanymi do sufitu. Ważna jest tutaj możliwość podłączenia do urządzenia 

nawet kilku kanałów rozprowadzających powietrze. W efekcie zyskuje 

się bardzo dobry rozkład temperatury w pomieszczeniach lub rozprowadzenie 

powietrza do kilku pomieszczeń niezależnych od siebie. 

Klimatyzatory kanałowe zapewniają 

możliwość dyskretnej instalacji 

nawet w przypadku gdy 

sufit jest bardzo nisko umieszczony 

względem stropu. Z kolei 

niewielka szerokość pozwala 

na montaż w wąskich miejscach 

np. korytarzach. Klimatyzatory 

kanałowe mogą być nadzorowane 

poprzez sterownik ścienny 

lub pilotem bezprzewodowym. 

Jako podstawowe tryby pracy 

klimatyzatora należy wymienić 

chłodzenie, ogrzewanie, wentylator 

oraz tryb automatyczny. 

Cechy 

W nowoczesnych klimatyzatorach 

kanałowych zastosowanie znajduje 

filtr siatkowy zapobiegający przedostawaniu 

się drobinek kurzu, sierści 

i innych cząstek stałych z otoczenia 

bezpośrednio na wymiennik a z wymiennika 

nawiewanym powietrzem 

do pomieszczenia. Ważny jest również 

wskaźnik czyszczenia filtra. Stąd też 

na sterowniku klimatyzatora wyświetla 

się informacja dotycząca konieczności 

wyczyszczenia filtra po przekroczeniu 

określonej ilości godzin. Warto mieć 

na uwadze funkcję regulacji sprężu 

umożliwiającą kontrolowanie ciśnienia 

w kanale nawiewnym z uwzględnieniem 

warunków instalacyjnych. 

Oprócz tego w klimatyzatorze można 

łatwo zamontować pompę skroplin co 

sprawdzi się w przypadku gdy grawitacyjne 

odprowadzanie kondensatu nie 

jest możliwe. 

Fot. DAIKIN 

Fot. 1. 

Przykład rozprowadzenia instalacji klimatyzatora kanałowego w budynku mieszkalnym. 

66 


klimatyzacja w. 

Fot. DAIKIN 

Fot. 2. 

Przykład rozprowadzenia instalacji klimatyzatora kanałowego w budynku biurowym. 

W zależności od aplikacji sterownik może 

być połączony z klimatyzatorem za pomocą 

przewodu lub przy wykorzystaniu 

technologii bezdowodowych. Niejednokrotnie 

zastosowanie znajdują również 

moduły Wi-Fi używane w połączeniu 

z telefonem komórkowym i aplikacją 

współpracującą z systemem Android. 

Technologia E.S.P. 

W niektórych klimatyzatorach zastosowanie 

znajduje technologia E.S.P. – liniowa 

kontrola ciśnienia dyspozycyjnego. 

Takie rozwiązanie bazuje na specjalnym 

silniku prądu stałego wentylatora oraz 

na łopatkach wentylatora. Ważny jest 

przy tym niski poziom hałasu napędu 

i precyzyjna kontrola ilości nawiewanego 

powietrza. Pracę silnika nadzoruje 

sterownik. Kontrolowana może 

być prędkość wentylatora oraz ilość 

powietrza bez względu na zewnętrzne 

ciśnienie dyspozycyjne. W niektórych 

rozwiązaniach nie ma potrzeby instalowania 

dodatkowych akcesoriów przeznaczonych 

do regulowania przepływu 

powietrza. 

W niektórych wersjach klimatyzatorów 

kanałowych przewidziano możliwość 

wyboru kierunku czerpania powietrza – 

z tyłu lub z góry. Zapewnia to elastyczną 

instalację przy oszczędności miejsca. 

Akcesoria 

Przydatne będą wsporniki montażowe 

do jednostek zewnętrznych, które ułatwiają 

montaż na balkonach i tarasach, 

obszarach przeziemienia, opaskach 

budynków, innych płaskich powierzchniach 

oraz na dachach płaskich. 

Maks. obciążenie typowego wspornika 

wynosi do 150 kg a rozstaw mocowań 

jest regulowany. Podkładki antypoślizgowe 

są odpowiedzialne za redukowanie 

wibracji. 

Ponadto specjalne uchwyty są dostępne 

pod kątem mocowania jednostek 

zewnętrznych klimatyzatorów na pionowych 

ścianach zewnętrznych budynków. 

Dzięki specjalnej poprzeczce można wypoziomować 

cały uchwyt. Łapy montażowe 

instaluje się bezpośrednio na szynie 

montażowej przez co można łatwo regulować 

ich rozstaw w zakresie długości 

szyny. W niektórych rozwiązaniach przewidziano 

gumę wibroizolacyjną. 

Warto mieć na uwadze pompki skroplin. 

Oferowane na rynku rozwiązania 

tego typu cechują się łatwą konserwacją, 

szybkim montażem oraz brakiem 

rurki odpowietrzającej. Ważna jest precyzyjnie 

regulowana funkcja miękkiego 

startu, co zapewnia cichą pracę oraz 

wydłuża trwałość pompy. 

W przypadku sterowania bezprzewodowego 

wykorzystuje się odbiorniki 

sygnału sterownika bezprzewodowego. 

Typowe urządzenie zapewnia zdalne 

włączanie i wyłączanie klimatyzatora 

oraz wskazuje tryb pracy i błędy łącznie 

z koniecznością wyczyszczenia filtra. 

Podczas prac montażowych klimatyzatora 

do połączenia jednostki zewnętrznej 

i wewnętrznej wykorzystuje 

się specjalne rury miedziane, które są 


67

w. 

klimatyzacja 

Fot. SAMSUNG 

Fot. 3. Nowoczesna automatyka szybko ustawia optymalną 

intensywność i ciśnienie przepływu powietrza, dzięki czemu zyskujemy 

minimalizację hałasu i maksymalizację komfortu. 

dostępne również w wersji izolowanej. 

Rury tego typu spełniają wymagania 

normy EN 12735-1 i pozwalają na dystrybucję 

czynników R407 i R410. Jak 

wiadomo materiałem wykonania jest 

rur jest stop miedzi C12200 Cu-DHP 

odtlenionej fosforowo. Z kolei pianka 

polietylenowa zapewnia izolację termiczną 

od otoczenia. Pianka polietylenowa 

cechuje się niską gęstością i zamkniętymi 

komórkami. Jest ona wolna 

od chlorofluorowęglowodorów (CFC) 

oraz wodorochlorofluorowęglowodorów 

(HCFC) zgodnie z normą europejską 

CEE/UE 2037/2000. Przewodność 

cieplna najczęściej wynosi 0,038 W/mK 

(przy 40°C) zgodnie z normą UNI EN ISO 

8497 a odporność na dyfuzję pary wodnej 

to u=6100 zgodnie z normą UNI 

EN 13469. Izolacja z pianki polietylenowej 

gwarantuje prawidłowe działanie 

w temperaturze 5÷95°C. Z kolei gęstość 

materiału izolacyjnego to 30kg/m3. 

Ochronę zewnętrzną zapewnia osłona 

polietylenowa. Odpowiednio dobrana 

grubość izolacji zapobiega kondensacji 

wody w normalnych warunkach pracy. 

Fot. SAMSUNG 

Fot. SAMSUNG Fot. FREE 

Fot. 4. 

Przydadzą się również elastyczne rury 

przeznaczone do odprowadzania 

skroplin. Ich zaletą jest szybki i łatwy 

montaż bez konieczności używania 

kształtek. Rury są wykonane z tworzywa 

sztucznego a spiralne karbowanie zapobiega 

zagięciu przekroju. 

Jako akcesoria do klimatyzatorów kanałowych 

warto mieć na uwadze wspomniany 

już moduł WiFi pozwalający na współpracę 

poprzez zdalną aplikację przy 

użyciu sieci komputerowej. W typowym 

urządzeniu tego typu można przewidzieć 

do maks. do kilkunastu jednostek. 

Klimatyzator kanałowy Gree. 

Czyszczenie i konserwacja 

W odniesieniu do kratki, obudowy 

i zdalnego sterowania należy pamiętać 

aby przed rozpoczęciem czyszczenia 

wyłączyć zasilanie urządzenia. Do 

czyszczenia używa się miękkiej i suchej 

tkaniny. 

Filtry powietrza znajdujące się za przednią 

kratką sprawdzane są i czyszczone 

nie rzadziej niż co dwa tygodnie lub 

częściej w razie takiej konieczności. 

Przy myciu poszczególnych elementów 

klimatyzatora nie należy używać 

wody o temperaturze przekraczającej 

40°C. Ciecz o takiej temperaturze może 

spowodować deformację lub zmianę 

koloru. Nie stosuje się również substancji 

lotnych ze względu na możliwość 

uszkodzenia powierzchni klimatyzatora. 

Na etapie wymiany filtra w pierwszej kolejności 

należy go wyjąć poprzez chwycenie 

za uchwyt ramki i wyjęcie go powoli 

ciągnąc do przodu. Trzeba pamiętać aby 

nie dotykać metalowych części jednostki 

wewnętrznej bowiem może dojść 

do skaleczenia. Filtr powietrza czyści się 

używając odkurzacza lub myjąc w ciepłej 

wodzie z mydłem. W przypadku znacznego 

zabrudzenia filtra należy go umyć 

roztworem detergentu w letniej wodzie. 

Podczas tej czynności nie należy używać 

wody o temperaturze przekraczającej 

50°C bowiem filtr może się zdeformować. 

Po myciu filtr powinien wyschnąć ale nie 

należy go narażać na bezpośrednie działanie 

promieni słonecznych. Na końcu filtr 

trzeba ponownie zamontować. 

W przypadku gdy klimatyzator nie działa 

trzeba sprawdzić przede wszystkim 

Fot. 5. Kompaktowe rozmiary oraz niska waga klimatyzatora wpływają 

na poprawę komfortu montażu. 

Fot. 6. Wybierając klimatyzator do wysokich pomieszczeń należy 

zwrócić uwagę na duży zasięg nadmuchu powietrza oraz elastyczny 

montaż. 

68 



z d a n i e m 


Czy klimatyzatory kanałowe sprawdzają się w domach mieszkalnych? 

mgr inż. Rafał Klimasara – Kierownik ds. serwisu, Free Polska Sp. z o.o. 

Klimatyzatory kanałowe ze względu na swoje cechy najczęściej 

stosowane są w rozwiązaniach komercyjnych. 

Urządzenia tego typu są przeznaczone do instalacji w przestrzeni 

sufitu podwieszanego, będącego stałym elementem 

wystroju biur, sklepów czy hal. Jednak, żadne techniczne 

aspekty nie stoją na przeszkodzie, aby klimatyzatory kanałowe 

wykorzystywać w domach czy mieszkaniach. Co więcej, 

takie rozwiązania mają swoje zalety. Jeżeli projekt aranżacji 

wnętrza zakłada wykorzystanie podwieszanego sufitu lub 

częściową zabudowę stropu, dzięki kanałom powietrznym, 

klimatyzator może obsługiwać wiele pomieszczeń jednocześnie. 

Nie jest to możliwe dla żadnego z alternatywnych 

typów urządzeń. Sytuacją idealną do instalacji klimatyzatora 

kanałowego w domu jest posiadanie niewykorzystanej 

przestrzeni poddasza. Mamy wtedy możliwość montażu 

zarówno klimatyzatora, jak i kanałów właśnie tam. Cała 

instalacja klimatyzacji dla wielu pomieszczeń będzie wtedy 

praktycznie niewidoczna. Klimatyzatory kanałowe oferują 

również szersze możliwości sterowania niż najpopularniejsze 

jednostki ścienne (sterowniki ścienne, podłączenie 

do inteligentnych budynków). Ze względu na te cechy bez 

zarzutu sprawdzają się w domach. 

czy nie został popełniony błąd podczas 

programowania urządzenia oraz czy nie 

zadziałał bezpiecznik na zasilaniu. Jeżeli 

w pomieszczeniu wyczuwalny jest nieprzyjemny 

zapach to warto sprawdzić 

czy źródłem jego pochodzenia nie są 

wilgotne elementy wyposażenia. Jeśli 

skropliny wyciekają z klimatyzatora to 

trzeba mieć na uwadze fakt, że skraplanie 

występuje gdy powietrze z klimatyzatora 

schładza ciepłe powietrze znajdujące 

się pomieszczeniu. 

Wyłączenie klimatyzatora po ok. 3 min. 

po włączeniu może wskazywać na zadziałanie 

zabezpieczenia mechanizmu 

a gdy chłodzenie lub ogrzewanie jest 

nieefektywne to przyczyną może być 

zabrudzenie filtra. 

Należy również pamiętać, że przy pierwszym 

włączeniu klimatyzatora w pomieszczeniu 

mogło być gorąco zatem 

należy poczekać aż powietrze będzie 

schłodzone. Warto upewnić się czy temperatura 

została prawidłowo nastawiona 

oraz czy otwory wlotowy i wylotowy jednostki 

wewnętrznej nie są zatkane. 

Głośne działanie klimatyzatora może 

wynikać z odgłosu czynnika roboczego 

płynącego wewnątrz klimatyzatora. 

Z kolei dźwięk przypominający wypuszczanie 

sprężonego powietrza może być 

odgłosem jaki powstaje we wnętrzu klimatyzatora 

podczas osuszania. Odgłosy 

pękania to bardzo często efekt rozszerzanie 

i kurczenia panelu czołowego 

wskutek zmian temperatury. 

Jeżeli dojdzie do braku możliwości odczytania 

informacji z wyświetlacza zdalnego 

sterowania to trzeba sprawdzić czy 

baterie nie są rozładowane oraz czy są 

właściwie włożone (polaryzacja). Sygnalizacja 

filtra powinna zainicjować wyczyszczenie 

filtra a następnie skasowanie filtru. 

Fot. FREE 

Fot. 7. Sterownik przewodowy klimatyzatora 

kanałowego Gree. 

Podsumowanie 

Na etapie użytkowania klimatyzatora 

trzeba pamiętać o kilku ważnych zasadach. 

Przede wszystkim nie można 

przechładzać pomieszczeń. Nie tylko 

wpływa to negatywnie na zdrowie ale 

powoduje również większe zużycie 

energii elektrycznej. Warto zadbać o to 

aby firanki lub zasłony były zasłonięte 

bowiem gwarantuje to dodatkową 

izolację termiczną. W czasie pracy klimatyzatora 

nie wolno pozwalać, aby 

bezpośrednie promienie słoneczne 

wpadały do pomieszczenia. Ważne jest 

utrzymywanie jednolitej temperatury 

pomieszczenia oraz wyregulowanie 

pionowego i poziomego kierunku nadmuchu 

powietrza po to aby zapewnić 

jednolitą temperaturę w pomieszczeniu. 

Trzeba unikać więc w miarę możliwości 

otwierania drzwi i okien. Ponadto 

okna i drzwi trzeba szczelnie zamykać 

po to aby utrzymywać zimne powietrze 

w pomieszczeniu unikając otwierania 

okien i drzwi. 

Nie można zapomnieć o regularnym 

czyszczeniu filtra. Jak wiadomo zatkany 

filtr powoduje zmniejszenie przepływu 

powietrza przy zmniejszeniu efektu 

chłodzenia i osuszania. Zaleca się aby 

filtr czyścić co dwa tygodnie. Warto wietrzyć 

pomieszczenia. 



69

w. 

klimatyzacja 

Odzysk ciepła, 

czyli jeszcze większe możliwości układów klimatyzacji VRF 

PROMOCJA 

Rynek klimatyzacji w Polsce można dziś określić, jako jeden z najbardziej 

dynamicznych. Niebagatelny wpływ na taki stan rzeczy ma fakt, iż w krajowym 

biznesie funkcjonuje wiele konkurencyjnych marek, przez co działania 

mające na celu przyciągać klientów są bardzo intensywne. Jednym 

z wielu takich działań jest wprowadzanie coraz to nowszych rozwiązań 

i urządzeń, które cechuje wydajniejsza praca, większe możliwości czy wyższa 

energooszczędność. Nie inaczej jest w sektorze systemów VRF, gdzie 

coraz większą popularność, kosztem klasycznych systemów dwururowych, 

zdobywają układy trójrurowe z odzyskiem ciepła. Jednym z producentów 

oferujących tak zwane systemy VRF Heat Recovery jest Gree. 

Fot. 1. 

Moduł odzysku ciepła Gree NCHS4C z czterema gałęziami. 

Dlaczego układy trójrurowe cieszę 

się coraz większym zainteresowaniem? 

Przyczyn jest wiele, 

a jedną z nich jest możliwość 

pracy jednostek wewnętrznych 

jednocześnie w trybach grzania 

i chłodzenia. W przypadku Gree, 

funkcję zarządzania czynnikiem 

chłodniczym spełniają moduły 

odzysku ciepła (ang. Mode 

exchangers). Czynnik chłodniczy 

prowadzony z jednostki 

zewnętrznej instalacją trójrurową 

do wspomnianych modułów, 

rozdzielany jest następnie 

na kilka gałęzi dwururowych. 

W zależności od modelu, może 

to być jedna, cztery lub osiem 

gałęzi. Każda z gałęzi może obsługiwać 

maksymalnie 8 jednostek 

wewnętrznych i pracować 

w dowolnym trybie pracy, niezależnie 

od pozostałych. Dzięki tej 

możliwości coraz częściej takie 

układy wykorzystywane są jako 

jedyne źródło ciepła i chłodu 

w budynku. 

Zakres pracy nie jest przeszkodą 

dla takich rozwiązań. Układy 

Gree są w stanie pracować w trybie 

grzania do -20°C oraz chłodzenia 

do 52°C. Zdarza się niejednokrotnie, 

że w okresie przejściowym wiosennym 

lub jesiennym, pomieszczenia po stronie 

południowo-zachodniej w mocno 

oszklonych budynkach są chłodzone, 

podczas, gdy w tym samym czasie te 

po stronie północnej są ogrzewane. 

Kolejną zaletą układów trójrurowych 

jest możliwość odzysku ciepła. System 

może pracować w pięciu trybach: pełne 

chłodzenie, głównie chłodzenie, 

pełny odzysk ciepła, pełne grzanie 

i głównie grzanie. W trybach głównie 

chłodzenia, głównie grzania oraz trybie 

pełnego odzysku, ciepło pobierane 

w pomieszczeniach chłodzonych jest 

częściowo lub w pełni przekazywane 

do pomieszczeń, które są ogrzewane. 

W porównaniu do układów dwururowych, 

które całe ciepło tracą przez wymiennik 

ciepła jednostki zewnętrznej, 

jest to duża oszczędność energii. Ukła- 

70 



dy z odzyskiem ciepła mogą być zatem 

nawet do 75% wydajniejsze i bardziej 

energooszczędne. Określającym to parametrem 

jest współczynnik efektywności 

jednoczesnego grzania i chłodzenia 

SCHE (ang. Simultaneous cooling 

and heating coefficient), który dla Gree 

GMV5 Heat Recovery może osiągać 

nawet 8,2. Potwierdzeniem wydajnej 

i energooszczędnej pracy jest również 

przyznany urządzeniom certyfikat 

Eurovent Certification Company. 

Przy wyborze jednostek wewnętrznych 

do systemów VRF Gree mamy 

możliwość wyboru spośród 11 ich rodzajów. 

Kompatybilne są bowiem jednostki 

kanałowe w 4 typach (Slim, niskiego 

sprężu, wysokiego sprężu oraz 

Fresh Air pracujące wyłącznie na świeżym 

powietrzu), jednostki kasetonowe 

również w 4 typach (czterostronne, 

czterostronne kompaktowe, dwustronne 

oraz jednostronne), model ścienny, 

Fot. 2. 

Schemat zarządzania czynnikiem w jednostce zewnętrznej w trybie głównie grzanie. 

Fot. 3. 

Fot. 4. 

Jednostka wewnętrzna typu kaseta z nawiewem jednostronnym. 

Jednostka wewnętrzna ścienna. 

konsole oraz przypodłogowo-sufitowe. 

Układy trójrurowe Gree umożliwiają 

ponadto zastosowanie jednego 

z pięciu sposobów sterowania. Wszystkie 

modele jednostek wewnętrznych 

mogą być obsługiwane przez sterownik 

bezprzewodowy (pilot), kontroler 

przewodowy naścienny, sterownik 

przewodowy centralny, a także z poziomu 

BMS budynku czy aplikacji WiFi 

na smartfonie lub tablecie. 

Zaletą układów Heat Recovery Gree 

jest również ich szerokie zastosowanie 

dzięki bogatemu wyborowi jednostek 

wewnętrznych, które dopasować 

można praktycznie do każdego rodzaju 

pomieszczenia, a także szerokiemu 

zakresowi mocy systemów (od 22,4 do 

180 kW). Ponadto układy są w stanie 

obsługiwać od kilku do nawet 80 jednostek 

wewnętrznych. 

Wszystkie te cechy sprawiają, że udział 

systemów trójrurowych w realizacjach 

VRF stale rośnie, co potwierdza również 

przedstawiciel Gree w Polsce. Jak 

przewidują niektórzy analitycy branży, 

być może w przyszłości nawet całkowicie 

zastąpią one rozwiązania dwururowe. 

www.gree.pl 


71

W. 

WARSZTAT 

Czym kierować się przy wyborze 

zimowej odzieży roboczej? 

Jakie przewagi ma profesjonalna 

odzież funkcyjna nad zwykłymi 

ubraniami? 

z d a n i e m 


Okres zimowy to czas, w którym warunki 

i komfort pracy na otwartej przestrzeni 

ulegają pogorszeniu, niezależnie czy jest 

to plac budowy, ulica czy tereny zielone. 

Łatwo wtedy o wypadki, dlatego ważne 

jest, by odzież robocza zapewniała nie 

tylko odpowiedni poziom komfortu, ale 

Fot. WÜRTH POLSKA 

O tym, czy kurtka jest wygodna decyduje kilka 

czynników, między innymi: przyleganie do ciała, 

obecność kaptura, wysokość kołnierza, regulowane 

rękawy. 


O funkcjonalności kurtek roboczych decyduje 

przede wszystkim liczba i rozmieszczenie kieszeni. 

i chroniła przed wpływem czynników zewnętrznych. 

Praca związana z wykonywaniem 

prac instalacyjnych lub remontowych 

wymaga szczególnej ostrożności, szczególnie 

w okresie zimowym, kiedy niekorzystne 

warunki pogodowe mogą ją dodatkowo 

utrudnić. Jeśli przedsiębiorca nie zapewni 

pracownikowi odpowiedniej odzieży roboczej, 

naraża go na niepotrzebne ryzyko 

urazów i kontuzji. Czy taką ochronę mogą 

zapewnić ubrania noszone na co dzień? Jest 

to wątpliwe. Dlatego też warto poświęcić 

trochę czasu na zapoznanie się z dostępnymi 

na rynku wybranymi produktami odzieży 

roboczej, aby poznać ich zalety. 

Kurtka robocza – jest ostatnią warstwą 

odzieży, jaką pracownik na siebie nakłada, 

chcąc ochronić się przed niesprzyjającymi 

warunkami atmosferycznymi. Podczas 

pracy na zewnątrz najczęstsze problemy, 

jakich doświadczają pracownicy to opady 

deszczu, śniegu, oraz silne wiatry. Zadaniem 

kurtki nie jest więc ogrzewanie 

ciała, a zapobieganie utracie ciepła. Warto 

również wspomnieć, że kurtka powinna 

również dobrze radzić sobie z wilgocią 

(potem), która jest nieodłącznie związana 

z pracą fizyczną. Cecha, która za to odpowiada 

to oddychalność – zdolność materiału 

do odprowadzania pary wodnej 

na zewnątrz. Bardzo ważna cecha kurtek 

roboczych, często pomijana podczas 

produkcji zwykłych ubrań. Dobra kurtka 

robocza powinna działać dwutorowo – zapobiegać 

przedostawaniu się chłodnego 

powietrza w kierunku naszego ciała, oraz 

umożliwić odprowadzenie potu na zewnątrz 

tak, aby nie powstał wilgotny kompres 

na naszym ciele. 

Poza właściwościami termicznymi oraz 

oddychalnością, podczas wykonywania 

pracy fizycznej, równie istotny jest komfort 

użytkowania, a także szeroko pojęta funkcjonalność. 

O tym, czy kurtka jest wygodna 

Ewa Paprocka, Product Manager 

w firmie Würth Polska 

decyduje kilka czynników, między innymi: 

przyleganie do ciała, obecność kaptura, 

wysokość kołnierza, regulowane rękawy. 

Z kolei o funkcjonalności decyduje przede 

wszystkim liczba i rozmieszczenie kieszeni. 

Aby zapewnić jak najlepszą funkcjonalność 

w uznanych liniach odzieżowych, ubrania 

robocze projektuje się pod kątem konkretnych 

wykonywanych prac oraz na bazie 

doświadczeń pracowników. 

Kolejnym istotnym elementem ubrania 

roboczego są bluzy. Powinny zapewniać 

zwiększoną wytrzymałość w porównaniu 

do zwykłych ubrań. Ubrania robocze posiadają 

dodatkowo wzmocnione miejsca, 


Aby zapewnić jak najlepszą funkcjonalność 

w uznanych liniach odzieżowych, ubrania 

robocze projektuje się pod kątem konkretnych 

wykonywanych prac oraz na bazie doświadczeń 

pracowników. 

72 


WARSZTAT W. 

które są szczególnie narażone na przetarcia 

lub przecięcia: na barkach oraz łokciach. 

Bluzy wykonane z polaru poza wytrzymałością 

zapewniają również dobrą oddychalność 

i gwarantują utrzymanie ciepła. 

Jeśli pracownik potrzebuje bluzy, która jest 

odpowiednio wyprofilowana i nie ogranicza 

jego ruchów, wtedy dobrym wyborem 

będzie zakup bluzy wykonanej z poliestru 

– tkaniny, która również posiada wysokie 

właściwości termoregulacyjne. Wybór 

bluzy renomowanej firmy zapewni także 

odpowiednią funkcjonalność. Inteligentnie 

rozmieszczone kieszenie, umożliwią 

przechowywanie niezbędnych narzędzi 

zawsze pod ręką. 

Nie mniej ważne niż kurtki i bluzy, są także 

rękawice ochronne, które chronią dłonie 

pracowników, zarówno przed chłodem, 

jak i przede wszystkim – przed często 

zdarzającymi się urazami. Podczas pracy 

błędem jest korzystanie ze zwykłych 

rękawic, nieprzystosowanych do specyfiki 

wykonywanej pracy. Niezależnie od 

pory roku, specjalista wykonujący prace 

związane z elektryką będzie potrzebował 

rękawic elektroizolacyjnych chroniących 

ręce przed porażeniem prądem elektrycznym. 

Specjalistyczne rękawice wykonane 

są z wysokogatunkowego lateksu, a ich 

trwałość i powtarzalność jest gwarantowana 

przez testy wytrzymałościowe na specjalnych 

stanowiskach pomiarowych. Ich 

kształt powinien być idealnie dopasowany 

do dłoni, a gładka i elastyczna powierzchnia 

powinna zapewnić sprawne posługiwanie 

się narzędziami. Nie da się więc ich 

zastąpić zwykłymi rękawicami, które nie 

posiadają żadnej ochrony przed prądem 

elektrycznym. Rękawice elektroizolacyjne 

często wykazują zwiększoną odporność 

na działanie oleju, kwasów, ozonu oraz 

niskich temperatur, warto więc zwracać 

uwagę na normy i certyfikaty podawane 

przez producenta. 

Wyżej zostały opisane tylko wybrane kategorie 

profesjonalnej odzieży ochronnej. 

Jednak najważniejsza jest tu odpowiedź 

na pytanie, czy zwykłe ubrania mogą zastąpić 

ubrania robocze? Zdecydowanie nie. 

Warto przy tym pamiętać, że odpowiednia 

odzież robocza poza bezpieczeństwem 

zapewnia też większy komfort pracy, co 

w dużej mierze przekłada się na wydajność 

pracownika. 

Na co zwrócić 

uwagę wybierając 

zimowe obuwie 

robocze 

Zimą, pogoda jest bardzo zróżnicowana. 

Może być zarówno sucha i mroźna, 

jak też wilgotna, obfitująca w deszcz, 

śnieg i błoto. Zimowe buty robocze muszą 

być odporne na tak różnorodne warunki 

i jednocześnie zapewniać stopom 

Fot. SOLID GEAR Fot. SOLID GEAR 

W wysokiej jakości obuwiu wykorzystuje się 

między innymi podeszwy gumowo-kompozytowe, 

które zabezpieczają stopy przed wilgocią i 

zimnem, ale są też bezpieczne – antypoślizgowe, 

odporne na oleje, wysoką temperaturę, przebicia 

oraz uszkodzenia. 

Zimowe buty robocze muszą być odporne na 

różnorodne warunki i jednocześnie zapewniać 

stopom bezpieczeństwo, ciepło i suchość. 

z d a n i e m 


Rafał Dujka, 

ekspert marki Solid Gear 

bezpieczeństwo, ciepło i suchość. Aby 

tak się stało wszystkie warstwy buta powinny 

posiadać konkretne cechy. Jako 

warstwę wierzchnią rekomenduję skórę 

licową, wytrzymałą i odporną na trudne 

warunki panujące na budowach oraz 

chroniącą przed zimnem i przenikaniem 

wilgoci. Wewnętrzna membrana 

Gore Tex® zabezpiecza przed wodą pozwalając 

równocześnie stopom oddychać. 

Zadaniem wyściółki, która może 

być wykonana z wełny, szczotkowanej 

bawełny lub materiałów syntetycznych, 

jest zachowanie ciepła wewnątrz buta 

i odprowadzanie wilgoci wytworzonej 

przez stopę na zewnątrz. Kolejny 

ważny element butów zimowych to 

podeszwy. W wysokiej jakości obuwiu 

wykorzystuje się między innymi podeszwy 

gumowo-kompozytowe, które 

zabezpieczają stopy przed wilgocią 

i zimnem, ale są też bezpieczne – antypoślizgowe, 

odporne na oleje, wysoką 

temperaturę, przebicia oraz uszkodzenia. 

Palce stóp powinien zabezpieczać 

podnosek, wykonany najlepiej z włókna 

szklanego wzmocnionego tworzywem 

sztucznym. Takie połączenie sprawia, 

że podnosek jest równie wytrzymały jak 

kompozytowy, ale jest od niego cieńszy 

oraz lepiej izoluje ciepło niż podnoski 

metalowe. Przekłada się to na lepszy design 

buta oraz większą wygodę podczas 

chodzenia. 

Na rynku dostępne są zarówno buty 

zimowe do kostki, jak i wysokie. W tym 

przypadku wybór zależy od rodzaju wykonywanej 

pracy oraz indywidualnych 

preferencji użytkownika. Na koniec warto 

zauważyć, że niezbędnym uzupełnieniem 

obuwia zimowego są oddychające 

skarpety. Najlepiej wykonane z wełny 

lub materiałów z dodatkiem aktywnego 

węgla, co pozwala usunąć wilgoć ze 

stopy i przekazać ją na zewnątrz. 


73

W. 

WARSZTAT 

Wszechstronne zastosowania: otwornica z węglików spiekanych 

Do drewna, metalu, cegły, tworzyw sztucznych, płytek ceramicznych i materiałów 

wykorzystywanych do suchej zabudowy – otwornica „Endurance for Heavy Duty” 

z technologią węglików spiekanych tnie różnego rodzaju materiały bez ryzyka 

przegrzania brzeszczotu. W porównaniu z innymi modelami o długości 40 mm, 

dostępnymi w sprzedaży, wyróżnia się większą głębokością cięcia – do 60 mm. 

Należący do systemu „adapter PowerChange Plus” również został zoptymalizowany 

pod kątem zastosowań otwornicy: ma wzmocniony uchwyt i bardziej precyzyjne 

wiertło centrujące. Jest także jedynym adapterem na rynku, umożliwiającym beznarzędziową 

wymianę osprzętu. Otwór centrujący można wywiercić w komfortowy 

sposób także bez otwornicy, co zapewnia lepszą widoczność. Potem wystarczy 

jednym kliknięciem zamontować otwornicę na adapterze. Program obejmuje otwornice 

w 20 wielkościach od 20 do 127 mm, co pozwala pokryć wszystkie popularne 

zastosowania tych produktów. 

Źródło: Bosch 


Krystalicznie przezroczysty uszczelniacz-klej do wszystkiego 

Do rodziny wszechstronnych uszczelniaczy-klejów 

X-POLYMER marki Den Braven 

dołączył produkt – X-POLYMER CRYSTAL. 

Wyróżniają go unikalne właściwości, 

które pozwalają na tworzenie niewi-docznych, krystalicznie przezroczystych, a przy tym bardzo trwałych i szczelnych połączeń. 

Dzięki zastosowaniu unikalnej receptury hybrydowej uszczelniacz-klej umieszczony został w specjalnym kartuszu wykonanym 

z transparentnego polipropylenu, który podkreśla jego wyjątkowy charakter. Od teraz nie musimy martwić się o kolor fugi uszczelniającej 

– X-POLYMER CRYSTAL pozwoli stwo-rzyć niewidoczną dla oczu szczelną i trwałą spoinę. Jest on bardzo dobrze przyczepny 

do większości materiałów budowlanych, w tym gładkich i porowatych, suchych i lekko wilgotnych, chłonnych i niechłonnych. 

Z powodzeniem, możemy go więc wykorzystywać do wielu prac remontowo-budowlanych zarówno w pionie, jak i w poziomie. 

Można go stosować nie tylko wewnątrz, ale i na zewnątrz pomieszczeń. Dodatkowo, jego neutralny skład, który nie zawiera izocyjanianów, 

silikonu, rozpuszczalników sprawia, że jest niekorozyjny i bezpieczny dla różnorodnych materiałów. 

Źródło: DenBraven 

Nowa linia latarek iskrobezpiecznych 

Firma Fluke od lat oferuje gamę iskrobezpiecznych przyrządów 

pomiarowych, do stosowania w obszarach o zwiększonym zagrożeniu 

wybuchem. Obejmuje ona m.in. multimetry cyfrowe, 

termometry na podczerwień i termometry „Stik”, wielofunkcyjne 

kalibratory procesowe, kalibratory ciśnienia i pętli, precyzyjne 

wskaźniki ciśnienia oraz 50 pomiarowych modułów ciśnieniowych. 

Teraz Fluke poszerza tę gamę o wytrzymałe i bezpieczne 

latarki, które pomagają obserwować obszar roboczy wszędzie 

tam, gdzie jest taka potrzeba, także w obszarach o zwiększonym 

zagrożeniu wybuchem. 

Do sprzedaży trafiają cztery modele odpowiednie do różnych potrzeb: 

latarka wielkości długopisu, która łatwo mieści się w kieszeni, 

podstawowa latarka ręczna z trybami niskiego i wysokiego natężenia 

oświetlenia, latarka z możliwością zamocowania do pasa narzędziowego, 

która oferuje trzy tryby świecenia: niski, wysoki i pulsacyjny 

oraz latarka wysokiej mocy o dwóch trybach świecenia, 

którą można zamocować do kasku. 

Źródło: Fluke

System TECLIT – szybka izolacja 

zimnych instalacji 

Izolacja zimnych instalacji wełną skalną? To możliwe! 

Nowy System TECLIT od ROCKWOOL to przełom na polskim 

rynku instalacyjnym. To produkt niepalny i stabilny wymiarowo, 

w którym czas montażu bez kleju skraca się nawet do 30% 

dla kompletnej instalacji. Wypróbuj już dziś! 

EUROKLASA 

A2 

s1,d0 

www.rockwool.pl

Fachowy Instalator 6/2018

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?