Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
نوروز<br />
ورزش ایرانگردی اینجا<br />
دارد. خود در را خاطرات از دنیایی حاال و شده بنا رضاشاه عبدالحسین<br />
و حجازی فخرالدین نظیر کهافرادی مدرسهایاست است<br />
بسته مدرسه درهای امروز کردهاند. تدریس آن در زرینکوب دیگر<br />
اما بوده، آموزشی آن کاربریِ ندارد. وجود آن از بازدید امکان و کوچه<br />
در گردش خاطراتاست. بلکهانبار نیست، آموزش خبریاز آنها<br />
برای بیشتر اما داشتهباشد، ادامه همینطور میتواند مروی خاطراتبدانند،<br />
و تاریخ میخواهنداز که آنها دارند. خرید قصد که عمارتی<br />
تا بیایند بیرون ناصرخسرو سمت به دوباره کوچه از باید حرف<br />
دنیا یک خودش که عمارتی ببینند. خود مقابل را باشکوه دارد.<br />
گفتن برای عمارتخورشید<br />
روی<br />
که افرادی از دسته آن جلوی مروی، کوچه روبهروی دقیقا میزنند،<br />
گاز را خود فالفل ساندویچ و نشستهاند شهری مبلمان »شمسالعماره«.<br />
میگویند: آن جاخوشکردهکهبه قدیمی عمارتی برگرداند:<br />
فارسی به را آن بهسادگی میتوان اما است، عربی نامش مشاهده<br />
گلستان کاخ داخلِ بایداز را بنا خورشید.البتهاین عمارت و<br />
پیداست ناصرخسرو خیابان سمت از آن بیرونِ از دری تنها کرد، که<br />
دارد دیدنیای اندرونیِ عمارت، خودِ بنا. بیرونیِ نمای از بخشی شمسالعماره<br />
گفت. سخن آن از تفصیل به میتوان خود جای در کاخ<br />
مجموعه بنای شاخصترین است، قاجار دوره به متعلق پنج<br />
عمارت کشید.این طول سال دو تقریبا آن ساخت که گلستان پیش،<br />
قرن دو حدود یعنی بود. تهران بنای بلندترین زمانی طبقه یکی<br />
میکردند. بنا تهران در برجی گویی میساختند، را آن وقتی عنواناولین<br />
کهبه خورشیدایناست عمارت جالب شاخصههای از ستونهای<br />
تمامیِ شدهاست. استفاده فلز از آن سازه در ساختمان، که<br />
زمانی هستند. چدنی حفاظها و عمارت این باالی طبقات به<br />
تا بود نساخته مشق میدان در را ملی باغ سردر رضاشاه هنوز را<br />
میالد برج که حاال البته )و شود شناخته تهران شهر نماد عنوان تهران<br />
شهر نماد شمسالعماره میدانند(، تهران در مدرنیسم نماد دارد.<br />
اصفهان عالیقاپوی به زیادی بسیار شباهت عمارت این بود. در<br />
را آن مشابه چندبنای و عالیقاپویاصفهان وقتی ناصرالدینشاه که<br />
کرد، را پایتخت در مرتفع بنایی ساخت هوس دید، فرنگستان این<br />
پشتبام از میخواست او شد. شمسالعماره همین حاصلش همین<br />
به کند، مشاهده را پیرامونی چشمانداز و تهران منظره بنا، داد.<br />
نظامالدوله دوستعلیخان به را عمارت ساخت دستور خاطر تهران!<br />
شهر تماشای شد؛ مشخص زمان همان ساختماناز کاربری و<br />
ریخته را آن نقشه و طرح معیرالممالک آمده، تاریخ در که آنطور سبکبنا،<br />
درنهایت آنبودهاست. معمار هم کاشی علیمحمد استاد ساعت<br />
میشود. غربی معماری و ایرانی سنتی معماریِ از ترکیبی شمسالعمارهنیزازبیرونپیداست؛ساعتپیشکشیملکهویکتوریا<br />
تهرانِ<br />
همه ناقوسش آوای میگویند که ناصرالدینشاه کاخ به باعث<br />
صدا بلندیِ البته میکرد. آگاه زمان گذر از را زمان آن کوچکِ این<br />
کردند. کم را آن صدای شاه دستور به و شد کاخنشینان گالیه یک<br />
که خاموشیای همانا؛ ساعت، شدنِ خاموش و همانا دستکاری ساعت<br />
این در تعمیراتی 1391 آبان 22 از ظاهرا کشید. طول قرن درآمده<br />
صدا آمد؛اکنونناقوسبه پایان خاموشیبه و گرفت صورت دیگرش<br />
مهم بخش است. عمارت از بخشی تنها ساعت این است. این<br />
اما دارد، قرار ناصرخسرو خیابان در که است بزرگ نسبتا دری گلستان<br />
کاخ مجموعه به ورود برای راه یک تنها و بستهاند را در یا<br />
اتومبیل وزرا از بسیاری میشد، باز در که زمان آن دارد. وجود مهمترین<br />
از یکی میکردند. پارک در این جلوی را خود کالسکه نمادی<br />
عنوان به هنوز که است این شمسالعماره مورد در نکات رسید،<br />
قدرت به وقتی رضاشاه واقع در دارد. وجود قاجار دوران از ظاهرا<br />
اما میبرد، بین از بود، قاجار دوره از نشانی و یاد آنچه هر قلدر<br />
رضاخان برای که بوده زیبا و جذاب قدری به خورشید عمارت خراب<br />
را عمارت این او شده باعث درنهایت و کرده دلربایی هم به<br />
قاجار دوره از که است سردری تنها شمسالعماره حاال نکند. را<br />
آن ناصرخسرو خیابان از گذر در میتوانند عابران و مانده جا شهریبنشینند،به<br />
مبلمان روی میتوانند هم دیگری عده ببینند. بزنند.<br />
گاز را خود فالل ساندویچ و شوند خیره عمارت بیرونیِ نمای آن<br />
کنار در میبینند، که نیست جایی تنها خورشید عمارت البته شنیده<br />
ایران تاریخ در بارها آن نام که دارد قرار قدیمی مدرسهای شده؛»دارالفنون«.<br />
یادگارِامیرکبیر<br />
»دارالفنون«؛<br />
شده: نوشته بزرگ ابعاد در کاشی چند روی نام<br />
خود تاریخ کتاب در امروزی ایرانیهای همه که مدرسهای هب نگاهی میگذرند، که همینطور عابران برخی شنیدهاند. را آن حال<br />
در جوان دختر دو میاندازند. کاشیکاریها و بزرگ سردر دارالفنون<br />
خبرنداشتهاینجا ظاهرا که یکی کهناگهان هستند عبور شتاب<br />
با و »داااارالفنون« میگوید: بلند صدای با ناخودآگاه است، نآ با تا میایستد سردر مقابل میدهد، دوستش به را گوشیاش میگیرد؛نخستین<br />
عکس کبیرِایران امیرِ یادگاریِ عکسبگیرد.اوبا امیرکبیر<br />
تقیخان میرزا ابتکار به که ایران مدرن تاریخ در دانشگاه در<br />
جدید فنون و علوم آموزش برای قاجار ناصرالدینشاه زمان در قرار<br />
ناصرخسرو خیابان در چیزی هر گویی شد. راهاندازی تهران زا بعد بههرحال داشتهباشد. ناصری عصر از رنگوبویی باید دارد، آن<br />
باشکوه سردر میتوان که است دارالفنون این شمسالعماره، تا<br />
گرفته کاشیها از ظاهرا که سردری کرد. مشاهده بیرون از را را<br />
خود حالاصالت عین در شدهاند،اما بازسازی همگی آجرهایش، تقیخانامیرکبیر<br />
میرزا که شد شروع آنجا قصهاز کردهاند. حفظ به<br />
فوری نیاز ایران پایتخت کرد اعالم و بازگشت روسیه به سفر از به<br />
خود صدارت ابتدای همان از او دارد. عالی آموزش مرکز یک »دارالفنون«<br />
هم زحماتش حاصل مرکزیبود. چنین ساخت دنبال گشایش<br />
آننشد. شاهدافتتاح هیچگاه خودش که جایی گرفت؛ نام اتریشی<br />
جمله از خارجی معلمان و بود او تبعید با همزمان مدرسه نبود.<br />
امیرکبیر از خبری اینکه از غافل ببینند، را او تا بودند راه در ادوارد<br />
یاکوب نمیشود. اتریشی استادان از خوبی استقبال گویا را<br />
ایرانیان سرد پذیرایی سرگذشت استادان، آن جمله از پوالک، شدیم.<br />
وارد تهران به 1851 نوامبر 14 در »ما است: نوشته اینگونه اندکی<br />
و نیامد ما پیشواز به کسی نمودند. ما از سردی پذیرایی شدهاست<br />
دگرگون اوضاع میانه این در که شدیم آگاه آن از پس بهویژه<br />
و درباریان کارشکنیهای پی در ما، ورود از پیش روز چند و بود،<br />
امیرنظام سرسخت دشمنان از که شاه، مادر دسیسههای زور 13 دارالفنون بههرحال شدهبود.« برکنار کار از تقیخان میرزا آقاخاننوری<br />
میرزا حضورناصرالدینشاه، وبا قتلامیرکبیر پیشاز اروپایی<br />
و ایرانی معلمان و دانشمندان از گروهی و جدید صدراعظم اتریشی،<br />
معلم هفت زمان آن در شد. افتتاح رسما شاگرد نفر 30 با بر<br />
بودند، بانفوذ و مهم خانوادههای از اغلب که را محصالنی آموزش درنهایت<br />
بود،اما همایون خیابان در مدرسه دراصلیِ داشتند. عهده هم<br />
هنوز که شد باز ناصرخسرو خیابان به دری و شد بسته در آن ایتالیایی،<br />
استادهای و معلمها رفتهرفته، پیداست. بیرون از در آن بعد<br />
کمی شدند. اضافه مدرس افراد جمع به نیز آلمانی و فرانسوی فرانسوی<br />
استاد یک و جغرافیا و عربی طب، ایرانی استاد سه نیز نیز<br />
مدرسه نامگذاری درباره شدند. ملحق جمع این به ایران مقیم واژه<br />
این که گفت میتوان تنها نیست. دست در درستی شواهد دانشآموختگان<br />
وبه پلیتکنیکاست خارجیِ واژه همان برگرفتهاز آخریننامهامیرکبیربه<br />
در میگفتند.البته دارالفنونیها مدرسه این این<br />
از اروپایی، استادان جذب پیگیری برای روسیه در ایران سفیر دارالفنون<br />
نام بههرحال ولی شده، یاد نظامیه« »مدرسه عنوان با بنا کاخ<br />
مجاورت در را ساختمان میشود.البتهاینکهامیرکبیر ماندگار )البته<br />
میدیدند نظامی آموزش سربازان که مکانی در و سلطنتی »مدرسه<br />
را آن نام میخواهد و میسازد ناصرالدینشاه( موافقت با در<br />
خودش که باشد افکاری نشاندهنده میتواند بگذارد، نظامیه« 80<br />
مدرسه ساختمان نشدهاست. آن بهاجرای موفق داشته،اما سر استفاده<br />
قابل اینکه بهرغم 1308 سال در اینکه تا بود پابرجا سال معماری<br />
و کشیدند آن جدیدیبرای کردند.نقشه تخریب را آن بود، عبور<br />
دارالفنون سردر جلوی از که عابرانی حاال کرد. تغییر نیز آن را<br />
تاریخی چه مدرسه این که هستند جریان در بهندرت میکنند، چندینباربازسازی<br />
و خراب کامال یکبار حتی و گذاشته سر پشت دیدن<br />
خاطره و میاندازند عکس آن سردر با بااینحال است. شده میکنند.<br />
ماندگار خود رابرای یادگارامیرکبیر 2019<br />
اردیبهشت1398-ژوئن پانزدهم شماره نیماتایمز 36
Change language