3273 06-11-2020

* TRANG 32 - SỐ 3273 - THỨ SÁU (Friday, November 6, 2020)
* TRANG 32 - 3273 THỨ SÁU (Friday, November 6, 2020)
quá trình giải tỏa, UBND xã Hiệp An
không chịu trách nhiệm”.
Cũng theo UBND xã Hiệp An, hơn
50 ngôi nhà xây dựng trái phép trên đất
rừng, hiện nay thuộc dự án của Công ty
cổ phần du lịch sinh thái Phương Nam
(Đà Lạt). Công ty này đã nhiều lần gửi
đơn đến chính quyền các cấp kêu cứu
vì xảy ra tình trạng lấn chiếm, mua bán
đất thuộc dự án để xây dựng nhà trái
phép trên diện tích khoảng 45 ha.
Một cán bộ thôn Định An cho biết
thêm, từ khi tỉnh Lâm Đồng mở đường
nối từ chân đèo Prenn vào Khu du lịch
Quốc gia Hồ Tuyền Lâm, thì xảy ra hiện
tượng mua bán đất và xây dựng trái
phép tại TK 268. Trong số 54 ngôi nhà
trên đất lâm nghiệp tại TK 268 chỉ có
5-7 ngôi nhà của đồng bào dân tộc, còn
lại của những người từ TP.Đà Lạt và nơi
khác đến mua đất của đồng bào dân tộc
rồi xây dựng nhà trái phép.”
Trong văn bản báo cáo của UBND xã
Hiệp An ngày 2.10.2020 ghi rõ: “Qua
kiểm tra tại khoảnh 3, khoảnh 6, TK
268, thuộc đất dự án của Công ty cổ
phẩn du lịch sinh thái Phương Nam xảy
ra việc tác động, san gạt mặt bằng và
Sau các vụ lỡ đất hay trượt đất gây
tổn thất lớn về vật chất và nhân
mạng tại Huế (Rào Trăng) và Quảng
Nam (Trà Leng), các chính quyền mới
giật mình nghĩ đến cảnh báo của giới
chuyên môn, cụ thể là “bản đồ sạt lở”.
Lên tiếng ngày 30.10.2020 Phó Giáo
sư Trần Tân Văn - Viện trưởng Viện
Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt
Nam - cho biết, Viện của ông đã nghiên
cứu và đưa ra bản đồ sạt lở ở miền Trung.
Từ năm 2016 đến 2019 các chuyên
gia của viện đã điều tra hiện trạng, phân
vùng cảnh báo trượt lở, báo động những
khu vực có nguy cơ trượt lở đất đá cao.
Thí dụ như ở khu vực Rào Trăng 3,
huyện Phong Điền (Thừa Thiên-Huế),
chuyên gia dựa vào trước hết là hiện
trạng trượt lở đã và đang xảy ra ở đó. Có
một thực tế là từ trước khi có đợt mưa lũ
lớn này thì ở các khu vực đó đã và đang
xảy ra trượt lở rồi, thậm chí ở quy mô lớn.
Sau đó, Viện Khoa học Địa chất và
Khoáng sản đã chuyển giao kết quả điều
xây dựng công trình trái phép trên đất
lâm nghiệp, các trường hợp vi phạm đã
tự ý lắp đặt hệ thống điện trung thế dẫn
từ hướng TP.Đà Lạt nhằm phục vụ các
công trình vi phạm, ngoài ra hệ thống
đường mòn trước đây đã được cải tạo
mở rộng trung bình 4m”.
Cũng tại khu vực này, có một
bảng hiệu ghi rõ “Làng nghề Bonsai
Đarahoa” - Hội sinh vật cảnh tỉnh Lâm
Đồng. Khi UBND xã Hiệp An kiểm tra,
lập biên bản tại đây có 3 công trình xây
dựng nhà trái phép và thu máy phát điện
thì ông Đào Văn Quyền (32 tuổi, ngụ
xã Hiệp An, Đức Trọng) nhận là công
trình của mình. Hiện nay xã Hiệp An có
văn bản đề nghị UBND H.Đức Trọng
ban hành quyết định xử phạt vi phạm
hành chính, cưỡng chế trường hợp này
và trường hợp Bùi Thanh Nhuận (28
tuổi, ngụ P.10, TP.Đà Lạt) có hành vi
lấn chiếm đất rừng, xây dựng công trình
trái phép.
Được biết, UBND H.Đức Trọng đang
phối hợp với các cơ quan hữu trách của
tỉnh Lâm Đồng để xử lý việc lấn chiếm
đất rừng, xây dựng nhà trái phép tại TK
268.”
Tại sao miền Trung
hay bị lỡ đất?
tra hiện trạng, phân vùng cảnh báo trượt
lở cho các địa phương, lần gần đây nhất
là khoảng tháng 6.2020.
Các tỉnh khác như Quảng Bình,
Quảng Trị hay Quảng Nam-Đà Nẵng
thì sớm hơn, khoảng những năm 2017,
2018 và 2019.
Như vậy, thảm họa sạt lở đã được báo
trước, nhưng cũng không có một sự ứng
phó phù hợp nhằm giảm những mất mát,
thiệt hại khi thảm họa xảy ra.
Ông Trần Tân Văn bày tỏ: “Chúng
tôi cũng rất đau xót. Có thể là công tác
chuyển giao kết quả của chúng ta còn
chậm, hoặc kết quả còn tương đối khó
hiểu đối với người sử dụng, hoặc chưa
chuyển giao được một cách rộng khắp đến
mọi đối tượng là cộng đồng địa phương
ở các cấp huyện, xã hoặc làng bản”.
Ông Văn cũng cho rằng về phía người
được chuyển giao có thể thấy khó tiếp
thu, hoặc chủ quan vì những năm trước
trượt lở ít xảy ra hơn, hoặc có nhiều việc
khác cần phải làm hơn mà chưa để ý một
cách đúng mức...
Ông cho biết hiện nay Viện Khoa
học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam
đã xây dựng được các bản đồ hiện trạng
trượt lở ở 22 tỉnh và phân vùng cảnh báo
trượt lở ở 15 tỉnh. Tất cả các bản đồ này
đều được xây dựng ở tỉ lệ 1:50.000.
Ngoài ra Viện còn điều tra, đánh giá
hiện trạng, phân vùng cảnh báo trượt lở
ở một số xã trọng điểm ở tỉ lệ 1:10.000.
Kế hoạch là sẽ làm cho khoảng 200 xã
trọng điểm nhưng đến nay mới làm được
khoảng hơn 60 xã.
Trước đó, GS.TS Vũ Trọng Hồng,
cựu Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn, Chủ tịch Hội Thủy lợi
Việt Nam cho biết các nhà khoa học đã
nói, nhưng không ai nghe, không được
ủng hộ: “Sạt lở đất đã được cảnh báo rồi,
Viện Nghiên cứu Địa chất và Khoáng sản
đã có báo cáo từ năm 2019, đến tháng
6.2020 đưa ra bản đồ sạt lở, nhưng tỉnh
Thừa Thiên Huế không khai triển.”
Theo các nhà khoa học thì chỉ cần mưa
lớn cường độ khoảng 100 mm/ngày, hoặc
mưa nhỏ hơn, khoảng vài chục mm.ngày
nhưng lai rai, kéo dài cả tuần, nửa tháng
thì đất đá sẽ trở nên bão hòa nước và
trượt lở có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Theo các chuyên gia, khoảng thời
gian nào trong năm trượt lở, lũ quét có
thể xảy ra, đó chính xác là đúng vào
những dịp mưa bão, thậm chí là vài ngày
sau bão.
Và bất cứ chỗ nào sườn dốc tự nhiên
bị cắt chân, tạo vách, tạo taluy... thì đều
có khả năng trượt lở. Do đó, rất cần khai
triển thêm, một cách rộng khắp, công tác
tuyên truyền, quảng bá, nâng cao nhận
thức cộng đồng về trượt lở, lũ quét.
Đáng kể là lâu nay nay sạt lở đất chỉ
xảy ra ở các tỉnh miền núi phía Bắc, rất
ít khi xảy ra ở miền Trung. Nhưng gần
đây các tỉnh miền Trung lại liên tiếp xảy
ra sạt lở đất.
Phân tích việc này, ông Vũ Trọng
Hồng nói: “Rừng bị phá tàn khốc, thảm
thực vật bị mất đi, nên lũ về miền Trung
mới lớn như vậy, liên tiếp gây ra sạt lở
nghiêm trọng. Ăn của rừng rưng rưng
nước mắt. Vì nếu có thảm thực vật, nước
mới ngấm xuống đất, mỗi hecta rừng
có thể thu được 4 mét khối nước. Mưa
xuống, nước sẽ chia làm mấy nhánh, một
là sẽ ngấm xuống đất, vướng trên lá rồi
bốc hơi, còn lại thì sẽ chảy thành lũ. Mất
rừng, chẳng còn gì cả, đất không thấm
nước, lá cũng không còn, lũ sẽ mạnh. Lũ
mạnh, chảy tràn lên. Sông miền Trung
ngắn và dốc, đất dốc và nhiều lớp sét.
Từ xưa đã có cảnh báo nếu xây dựng hồ
Từ cuối tháng 10 tại xã An Sơn,
huyện Thủy Nguyên, TP Hải
Phòng đang xảy ra hiện tượng sụt lún
với “hố tử thần” sâu khoảng 3m, rộng
cả trăm mét vuông choán gần hết đường
giao thông, nuốt chửng nhiều cây trồng
của người dân.
Báo Tuổi Trẻ ngày 3.11.2020 dẫn lời
đại diện UBND huyện Thủy Nguyên
cho biết tình trạng sụt lún tại thôn 9,
xã An Sơn “vẫn đang tiếp tục nghiêm
trọng, khi có dấu hiệu mở rộng phạm vi
cũng như chiều sâu, gây nguy hiểm tới
Tin Việt Nam
chứa và đập tràn ở miền Trung thì phải
cẩn thận vì đất không thấm nước”.
Vị Giáo sư này phân tích: Những
chỗ bị sạt lở đều là đất trơ trọi, không
có thảm thực vật. Khi mưa, nước sẽ dần
thấm vào, lớp đất ấy đã bị tác động từ
lâu, nắng lên, đất sét đã bị phong hóa,
sau đó, trọng lượng tăng do mưa dồn
xuống, theo nguyên tắc trên độ dốc sẽ
trượt khi lực đẩy xuống lớn hơn lực giữ.
Ông nói thêm: “Lực giữ ở đây đã kém
do đất sét bị phong hóa vì phá rừng, mất
thảm thực vật. Xây thủy điện, phá rừng
đã làm cho đất bị phong hóa, từ phong
hóa làm thay đổi kết cấu của đất, lực giữ
giảm đi, chưa kể mưa dồn mạnh hơn vì
không còn dòng chảy mặt, trọng lượng
tăng lên, lực giữ kém nên mới xảy ra sạt
lở...
Rừng trồng mới, dù 10 năm cũng
không có tác dụng. Phải mất 50 năm lá
rừng rụng xuống, mục ra, hình thành
thảm thực vật dày 1 mét thì mới ngấm
được nước. Dòng chảy mặt là dòng
nguy hiểm nhất, rừng mất lớp mùn thì sẽ
chẳng giữ được nước, nước sẽ trôi tuột
đi tạo thành lũ”.
Theo số liệu của Tổng cục Lâm
nghiệp, mặc dù diện tích rừng bị thiệt
hại giảm 270ha một năm, trong 4 năm từ
2016-2019, diện tích rừng bị thiệt hại đã
lên tới 7283ha. Như vậy, trung bình mỗi
năm Việt Nam mất đi 2430ha rừng.
Theo nhận định của Viện Điều tra và
quy hoạch rừng, lý do chính khiến diện
tích rừng tự nhiên bị giảm sút là do việc
chuyển đổi mục đích sử dụng, khai thác
quá mức, đặc biệt là tại 2 khu vực duyên
hải miền Trung và Tây Nguyên.
Theo chuyên gia lâm nghiệp - GS
Nguyễn Ngọc Lung, rừng phát huy hiệu
quả trong việc chắn gió, cản sức nước và
góp phần làm suy yếu sức mạnh của gió
tại các vùng mà bão đi qua. Mặt khác, rễ
của cây cũng sẽ góp phần hút nước lũ.
Hậu quả của việc phá rừng là tình
trạng biến đổi khí hậu, hiệu ứng nhà
kính làm trái đất ấm dần lên, hạn hán,
nước biển dâng cao, ô nhiễm môi sinh,
đói kém… Tình trạng mưa lũ ở nước
ta trở nên nghiêm trọng, khốc liệt hơn,
chính là do nạn chặt phá rừng.
Phá rừng đã gây ra sự suy giảm thảm
thực vật ở lưu vực; khả năng cản trở
dòng chảy khi mưa lũ giảm, khiến tốc
độ di chuyển của mưa lũ nhanh hơn.
Bên cạnh đó, còn vấn nạn phá rừng đầu
nguồn để khai thác gỗ, phát triển nông
nghiệp, thủy điện… Tất cả đều đã trở
thành “thủ phạm” gây ra lũ lụt, sạt lở đất
nghiêm trọng ở miền Trung.
“Hố tử thần” rộng cả
trăm mét vuông
tính mạng và tài sản của những hộ dân
sống gần khu vực này.”
Chính quyền địa phương đã khoanh
vùng đặt biển báo cấm qua lại, yêu cầu
hộ gia đình ông Vũ Văn Hương di dời
đến nơi tạm lánh an toàn.
Lún nứt cũng xảy ra tại đất canh tác
nông nghiệp của người dân gần khu vực
này, tạo thành 2 hố sâu, cuốn nhiều cây
ăn quả và lớp đất trên bề mặt xuống bên
dưới.
Theo người dân, khu vực đường
bêtông sụt lún trước đây vốn là đường