You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Leszek A. Wieliczko<br />
Nakajima Ki-44 Shōki<br />
Użycie bojowe<br />
2<br />
48<br />
Samoloty myśliwskie Ki-44 Shōki pojawiły się na froncie już<br />
w grudniu 1941 r., ale w większej liczbie trafiły do wyposażenia<br />
jednostek myśliwskich dopiero w 1943 r. Początkowo ich głównym<br />
obszarem operacyjnym były Chiny i Mandżuria. Pod koniec<br />
1944 r. Ki-44 wzięły udział w obronie Filipin, a na początku<br />
1945 r. w obronie instalacji naftowych na Sumatrze. W ostatnich<br />
miesiącach wojny podstawowym zadaniem jednostek<br />
Ki-44 była obrona macierzystych Wysp Japońskich przed nalotami<br />
amerykańskich bombowców B-29.<br />
Azja Południowo-Wschodnia<br />
Pierwszą jednostką bojową lotnictwa Armii<br />
Cesarskiej uzbrojoną w Ki-44 była 47. Dokuritsu<br />
Chūtai (samodzielna eskadra), sformowana<br />
w Tachikawie w listopadzie 1941 r. pod<br />
dowództwem shōsa (mjr.) Toshio Sakagawy<br />
(późniejszego asa z około 15 zwycięstwami<br />
na koncie). Głównym celem eskadry, nazywanej<br />
nieoficjalnie Shinsengumi (nazwa oddziału<br />
samurajów z okresu Edo, powołanego<br />
do obrony Kioto) lub Kawasemi-tai (Grupa<br />
„Zimorodek”), było przetestowanie nowego<br />
myśliwca w warunkach bojowych i zebranie<br />
doświadczeń z jego użycia. Eskadra otrzymała<br />
dziewięć prototypowych egzemplarzy Ki-<br />
44, a jej personel tworzyli doświadczeni piloci<br />
oddelegowani z Hikō Jikkenbu i jednostek<br />
bojowych. Dzieliła się na trzy sekcje (hentai),<br />
po trzy samoloty w każdej.<br />
9 grudnia 1941 r., dzień po rozpoczęciu<br />
przez Japonię działań zbrojnych na Dalekim<br />
Wschodzie (po zachodniej stronie Międzynarodowej<br />
Linii Zmiany Daty wojna zaczęła się<br />
w poniedziałek 8 grudnia), eskadra przybyła<br />
do Sajgonu, gdzie została podporządkowana<br />
bezpośrednio dowództwu 3. Hikōshidan<br />
(dywizji lotniczej). W przelocie z Tachikawy<br />
do Sajgonu, z międzylądowaniem w Kantonie,<br />
myśliwcom Ki-44 towarzyszyły dwa<br />
bombowce i samolot transportowy, wiozące<br />
obsługę techniczną i niezbędne wyposażenie<br />
naziemne.<br />
Przez większość grudnia piloci 47. Chūtai<br />
patrolowali okolice Sajgonu. Dopiero<br />
24 grudnia eskadra dostała rozkaz przebazowania<br />
na lotnisko Don Muang niedaleko<br />
Bangkoku w Tajlandii, aby wziąć udział w zaplanowanym<br />
na następny dzień wielkim<br />
nalocie na stolicę Birmy Rangun. Podczas<br />
przelotu trzy Ki-44 wylądowały przymusowo<br />
z powodu problemów technicznych (w tym<br />
mjr. Sakagawa). W rezultacie 25 grudnia Ki-<br />
44 nie wzięły udziału w nalocie, pozostając<br />
w okolicy Don Muang na wypadek zaatakowania<br />
lotniska przez nieprzyjacielskie samoloty.<br />
Zaraz po tej nieudanej akcji 47. Chūtai<br />
wróciła do Sajgonu.<br />
Do pierwszego spotkania Ki-44 z wrogiem<br />
doszło 15 stycznia 1942 r., podczas pierwszego<br />
lotu 47. Chūtai nad Singapur. W tym czasie<br />
eskadra została przebazowana do Kuantanu<br />
na Malajach, bliżej rejonu walk. 15 stycznia<br />
co najmniej dwa Ki-44 natknęły się nad<br />
lotniskiem Tengah na samotnego Buffalo<br />
z No. 488 Squadron Royal New Zealand Air<br />
Force. Po krótkim ostrzeliwaniu aliancki<br />
myśliwiec spadł na ziemię. Było to pierwsze<br />
zwycięstwo powietrzne zaliczone<br />
na konto 47. Chūtai.<br />
Ki-44 pozostawały w Kuantanie do lutego,<br />
jeszcze kilkakrotnie biorąc udział w lotach<br />
bojowych zarówno na swobodne patrole<br />
myśliwskie, jak i w eskorcie bombowców,<br />
a także jako osłona konwojów z wojskiem.<br />
18 stycznia, podczas eskorty bombowców Ki-<br />
21 z 12. Sentai (grupy lotniczej), atakujących<br />
Singapur, piloci 47. Chūtai zgłosili zestrzelenie<br />
następnego Buffalo. Z kolei 26 stycznia<br />
nad Endau, podczas odpierania ataków<br />
brytyjskich bombowców Vickers Vildebeest<br />
i Fairey Albacore, dwaj piloci eskadry zgłosili<br />
zestrzelenie po jednym samolocie. Najskuteczniejszym<br />
pilotem 47. Chūtai okazał<br />
się taii (kpt.) Yasuhiko Kuroe, który do końca<br />
walk na Malajach zgłosił zestrzelenie trzech<br />
nieprzyjacielskich samolotów.<br />
Na przełomie stycznia i lutego 1942 r.<br />
siły eskadry stopniały do zaledwie trzech<br />
sprawnych Ki-44, w związku z czym jednostce<br />
przydzielono tymczasowo trzy starsze<br />
Ki-27, a część personelu odesłano do Japonii,<br />
w celu pilnego sprowadzenia kilku samolotów<br />
Ki-44-I. W połowie lutego wzmocniona<br />
nowym sprzętem 47. Chūtai została przebazowana<br />
do Moulmein w Birmie i podporządkowana<br />
dowództwu 5. Hikōshidan. Piloci<br />
Ki-44 wzięli udział w kilku lotach bojowych,<br />
w tym w ataku na lotnisko Mingaladon<br />
25 lutego, zgłaszając w tej akcji zestrzelenie<br />
dwóch nieprzyjacielskich maszyn. Było<br />
to pierwsze spotkanie w powietrzu Ki-44<br />
z samolotami Curtiss P-40 z American Volunteer<br />
Group (AVG). W tej walce jeden z pilotów
Change language