czarny pr – niewiedza czy celowa dezinformacja - Forum Branżowe
czarny pr – niewiedza czy celowa dezinformacja - Forum Branżowe
czarny pr – niewiedza czy celowa dezinformacja - Forum Branżowe
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
FORUM BRANŻOWE<br />
PRAWO<br />
OKO WIELKIEGO BRATA<br />
Chyba każdy choć raz oglądał Big Brothera, <strong>pr</strong>ogram, w którym kamery rejestrowały kolejne<br />
dni z życia wybranej grupy osób. Słyszeliśmy ich rozmowy, śledziliśmy zachowania,<br />
mając <strong>pr</strong>zy tym niezłą zabawę. Ale <strong>czy</strong> ktoś choć raz skonstatował, że telewizyjny Wielki Brat<br />
nie jest nam zupełnie obcy na co dzień, a zadziwiająca większość z nas ma z nim do <strong>czy</strong>nienia<br />
w dniu powszednim?<br />
Chodzi o tzw. monitoring, coraz popularniejszy<br />
w szkole i <strong>pr</strong>acy... O widoki oraz rozmowy kontrolowane.<br />
Przecież to też rodzaj podsłuchu: ktoś słucha,<br />
ktoś ogląda. I w tym właśnie <strong>pr</strong>oblem <strong>–</strong> kto?<br />
Na co może pozwolić sobie Wielki Brat w twojej<br />
fi rmie? Na co powinien uważać? I <strong>czy</strong> rze<strong>czy</strong>wiście<br />
powinien się ukrywać? Otóż zdania specjalistów<br />
i menadżerów w dużych fi rmach są zgodne <strong>–</strong> lepszy<br />
skutek <strong>pr</strong>zynosi ostrzeżenie i jasne określenie,<br />
co <strong>pr</strong>acownik może robić w <strong>pr</strong>acy niż chorobliwa<br />
kontrola jego po<strong>czy</strong>nań oraz s<strong>pr</strong>awdzanie tego,<br />
co i kiedy robił.<br />
Okazuje się, iż monitoring <strong>czy</strong> też nagrywanie<br />
rozmów telefonicznych są jednymi z najbardziej<br />
kontrowersyjnych s<strong>pr</strong>aw, jakie wniosła w dzień<br />
powszedni nowa technologia. Stworzyła ona<br />
możliwość „podglądania”, a <strong>pr</strong>acodawcy uznali<br />
z radością, że wreszcie mogą kontrolować swoich<br />
podwładnych. Niestety, zapomnieli o <strong>pr</strong>awie<br />
do <strong>pr</strong>ywatności, które gwarantuje jeden z najważniejszych<br />
dokumentów <strong>–</strong> Konstytucja RP. Artykuł 49<br />
wyraźnie wskazuje na wolność komunikowania<br />
się, w tym również tajemnicę korespondencji.<br />
Kodeks cywilny wskazuje z kolei na ochronę tego,<br />
co wiąże się ze sferą życia <strong>pr</strong>ywatnego, rodzinnego<br />
oraz ze sferą intymności (art. 23).<br />
Nie wiedzieć czemu, większość <strong>pr</strong>acodawców<br />
w ogóle zapomina o tym, że ich podwładni<br />
to też ludzie, mający swoje rodziny,<br />
swoje radości i <strong>pr</strong>oblemy <strong>–</strong> swoje własne życie.<br />
Oczekuje się podporządkowania, utożsamiania<br />
się z fi rmą. Ale zatrudniani to <strong>pr</strong>zecież ludzie,<br />
nie roboty. Trzeba się więc li<strong>czy</strong>ć z tym, że nawet<br />
największe zaangażowanie <strong>pr</strong>zegra w starciu<br />
z <strong>pr</strong>oblemami rodzinnymi. Poza tym zatrudniamy<br />
<strong>pr</strong>acowników, by mieć więcej czasu dla siebie, móc<br />
pozałatwiać s<strong>pr</strong>awy wiecznie odkładane na później,<br />
w spokoju pobawić się z dzieckiem. A <strong>pr</strong>a-<br />
48 czerwiec 2008<br />
cownik? On nie ma do tego <strong>pr</strong>awa? Czy umowa<br />
o <strong>pr</strong>acę jest <strong>pr</strong>zejęciem człowieka na własność<br />
i wykupieniem <strong>pr</strong>awa do jego czasu <strong>pr</strong>zez osiem<br />
godzin dziennie? Nie. Jest umową o odpłatnym<br />
świadczeniu konkretnych usług. Ale to chyba<br />
normalne, że są rze<strong>czy</strong>, które dotyczą życia <strong>pr</strong>ywatnego,<br />
a które trzeba załatwiać w godzinach<br />
<strong>pr</strong>acy, bo inaczej po <strong>pr</strong>ostu się nie da. Fakt, zostaje<br />
urlop. Ale <strong>czy</strong> na<strong>pr</strong>awdę trzeba brać dzień wolny,<br />
by zadzwonić do lekarza <strong>czy</strong> urzędu? Czy nie możemy<br />
wysłać <strong>pr</strong>ywatnego e-maila do męża lub<br />
żony? Czy nie można zadzwonić do dziecka, zapytać<br />
o s<strong>pr</strong>awdzian? Czy to jest działanie na szkodę<br />
<strong>pr</strong>acodawcy? Nie. To jest po <strong>pr</strong>ostu życie. A <strong>pr</strong>acodawca<br />
nie ma <strong>pr</strong>awa w nim uczestni<strong>czy</strong>ć <strong>–</strong> nie powinien<br />
takich rozmów słuchać ani <strong>czy</strong>tać <strong>pr</strong>ywatnej<br />
korespondencji. Dlatego właśnie monitoring<br />
jest tak kontrowersyjny <strong>–</strong> obejmuje on bowiem<br />
także te aspekty życia podwładnych.<br />
Jak zatem wybrnąć z konfl iktu? Czy możliwa<br />
jest skuteczna kontrola i ochrona fi rmy <strong>pr</strong>zy jednoczesnym<br />
poszanowaniu podstawowych <strong>pr</strong>aw<br />
człowieka? Owszem. Wystar<strong>czy</strong> tylko odpowiednio<br />
to wszystko zacząć.<br />
Otóż monitoring może być skuteczny i pożyteczny,<br />
jednak jego wdrożenie powinno być w pełni uzasadnione.<br />
Wystarczającym argumentem jest ochrona<br />
danych fi rmowych. Możemy nie chcieć, by te<br />
wydostały się na zewnątrz. Specjalne <strong>pr</strong>ogramy<br />
komputerowe, które monitorują aktywność użytkowników,<br />
odwiedzane <strong>pr</strong>zez nich serwisy <strong>czy</strong> też<br />
czas poświęcony na gry lub rozmowy <strong>pr</strong>zez gg,<br />
też mogą być użyteczne <strong>–</strong> mają one tzw. system<br />
wczesnego ostrzegania, pozwalający na szybkie<br />
zareagowanie w momencie ataku <strong>pr</strong>zez wirus<br />
komputerowy, a to z kolei pozwala ocalić dane<br />
zawarte na poszczególnych dyskach. Również<br />
kamery mają za zadanie ochronę fi rmy, rejestru-<br />
Co <strong>pr</strong>acodawcy wolno skontrolować<br />
� służbowe e-maile <strong>pr</strong>acowników, jednak<br />
powinni oni wiedzieć o stosowaniu takiego<br />
rodzaju kontroli;<br />
� można zakazać wykorzystywania komputera<br />
fi rmowego i Internetu do celów <strong>pr</strong>ywatnych,<br />
ale powinno to być jasno s<strong>pr</strong>ecyzowane,<br />
najlepiej w formie pisemnej;<br />
� można zainstalować kamery w fi rmie,<br />
jednak <strong>pr</strong>acodawca powinien <strong>pr</strong>zestrzegać<br />
związanych z tym ograniczeń <strong>pr</strong>awnych;<br />
� można nagrywać rozmowy telefonicznie,<br />
lecz obowiązkiem szefa jest powiadomienie<br />
o tym podwładnych oraz uzyskanie<br />
zgody potencjalnego rozmówcy.<br />
ją bowiem drobne kradzieże <strong>czy</strong> też niewłaściwe<br />
zachowania podwładnych. Zdarzają się <strong>pr</strong>zecież<br />
takie <strong>pr</strong>zypadki, że <strong>pr</strong>acownicy umyślnie działają<br />
na szkodę fi rmy <strong>–</strong> właśnie wtedy taśma z nagraniem<br />
będzie wystarczającym dowodem w sądzie.<br />
Fałszowanie dokumentacji związanej z <strong>pr</strong>acą, ukrywanie<br />
rażących szkód i błędów, nadmierne wykorzystywanie<br />
<strong>pr</strong>zedmiotów będących własnością<br />
fi rmy dla potrzeb osobistych, kopiowanie <strong>pr</strong>ogramów<br />
komputerowych <strong>–</strong> to wszystko jest ciężkim<br />
naruszeniem obowiązków <strong>pr</strong>acowni<strong>czy</strong>ch, a właściwie<br />
<strong>pr</strong>owadzony monitoring pozwala na wykrycie<br />
owych nie<strong>pr</strong>awidłowości.<br />
Z punktu widzenia fi rmy monitoring<br />
jest więc celowy i służy jej dobru. Lecz powinno<br />
to być działanie jawne, jasno i <strong>pr</strong>ecyzyjnie<br />
określone w formie regulaminu <strong>czy</strong> zapisu w umowie<br />
o <strong>pr</strong>acę. Pracodawca ma obowiązek poinformować<br />
podwładnych o tym, że w zakładzie zainstalowane<br />
są kamery, a rozmowy się nagrywa,<br />
natomiast e-maile s<strong>pr</strong>awdzają <strong>pr</strong>zełożeni. Należy<br />
wyraźnie określić, iż skrzynka pocztowa w Internecie<br />
służy jedynie do korespondencji służbowej.<br />
Jeżeli nie chcemy, by <strong>pr</strong>acownicy z niej korzystali,<br />
<strong>czy</strong> też wykorzystywali telefon do celów <strong>pr</strong>ywatnych,<br />
także powinniśmy ich o tym poinformować.<br />
Inaczej nie możemy mieć do nich <strong>pr</strong>etensji i nie powinniśmy<br />
<strong>czy</strong>tać ich poczty. Może ona bowiem<br />
zawierać wiadomości <strong>pr</strong>ywatne, nie<strong>pr</strong>zeznaczone