31.03.2015 Views

MOTOfarmer 2014/6

Magazine of modern agriculture and agricultural machinery

Magazine of modern agriculture and agricultural machinery

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Spis treści<br />

Numer 6 / <strong>2014</strong><br />

Technika<br />

4 Holmer: Terra Dos T4-40<br />

– trójosiowy siłacz<br />

8 Valtra: T – nowy powiew z Valtry<br />

26 Amazone: Rekord świata<br />

w ochronie roślin – 1032 hektary<br />

w 24 godziny<br />

Prezentacje<br />

6 CLAAS: Atos w styczniu ruszy<br />

na pola<br />

13 ROPA: Tiger 5 – polska premiera na<br />

Beet Europe<br />

14 Amazone: 750 tys. rozsiewaczy<br />

nawozów ZA z firmy Amazone<br />

15 Gumowy gigant Mitas<br />

18 CLAAS: ORBIS 600 SD nie przepuści<br />

kukurydzy<br />

20 New Holland: T3F nie do pobicia<br />

Temat<br />

11 Teejet Technologies: Ciśnienie pod<br />

pełną kontrolą<br />

17 25-lecie Agromix: Znają receptę<br />

na sukces<br />

22 Mobarrow: Taczka z silnikiem<br />

elektrycznym<br />

22 New Holland: Sukces żniw rodzi się<br />

w Płocku<br />

24 New Holland: 797,656 tony pszenicy<br />

w ciągu 8 godzin<br />

29 Mitas: VF HC 2000 tylko do mocnych<br />

traktorów<br />

30 Biogazownie rolnicze: Energia z<br />

rolnictwa<br />

Pokaz<br />

12 Beet Europe <strong>2014</strong>: Beet Europe, czyli<br />

burak w akcji<br />

16 AGROMEK: Agromek <strong>2014</strong> zgodnie<br />

z oczekiwaniami<br />

Raport<br />

23 SAME: Explorer na gali<br />

28 DEUTZ-FAHR LAND: Rozpoczęcie<br />

inwestycji<br />

QR CODE<br />

Wygenerowano na www.qr-online.pl<br />

4<br />

Holmer:<br />

Terra Dos T4-40<br />

– trójosiowy<br />

siłacz


Technika Holmer<br />

Terra Dos T4-40<br />

– trójosiowy<br />

siłacz<br />

Ogromna kabina panoramiczna<br />

umożliwia optymalną<br />

widoczność przez pozbawioną<br />

podziałów szybę przednią<br />

Liczne innowacje<br />

zastosowane w nowym<br />

3-osiowym modelu<br />

marki HOLMER<br />

wytyczają trendy na<br />

rynku samojezdnych<br />

kombajnów do zbioru<br />

buraków cukrowych.<br />

Koncepcja maszyny przeszła metamorfozę<br />

polegającą nie tylko na<br />

zminimalizowaniu nacisku na glebę,<br />

ale również na maksymalnym zwiększeniu<br />

pojemności zasobnika.<br />

Terra Dos T4-40 został wyposażony w<br />

sprawdzone bijaki KOS2 oraz 6- lub 9-rzędowy<br />

agregat wyorywujący HR. Połączenie taśmy<br />

sitowej o szerokości 900 mm z nową osią portalową<br />

zapewnia maksymalny przepływ buraków<br />

i przepustowość, co znajduje odzwierciedlenie<br />

w większej wydajności taśmy sitowej.<br />

Oś tylna<br />

może być<br />

dociążana<br />

hydraulicznie,<br />

co<br />

umożliwia<br />

równomierne<br />

rozłożenie<br />

nacisku<br />

na osie<br />

Czyszczenie na gniazdach<br />

Sprawdzony i niezawodny system czyszczenia<br />

na gwiazdach sitowych z regulacją prędkości<br />

obrotowej i możliwością doczyszczania<br />

sprawia, że buraki są poddawane delikatnemu<br />

oczyszczaniu z zanieczyszczeń. Wyjątkowo<br />

szeroki pas elewatora o szerokości<br />

1000 mm (większy o 12 proc. w stosunku do<br />

porównywalnych 3-osiowych kombajnów<br />

buraczanych) bez problemu radzi sobie z<br />

przepływem buraków do zasobnika o pojemności<br />

ponad 30 ton, który jest wyposażony<br />

w elektroniczny system kontroli poziomu<br />

napełnienia. Sporo czasu można również zaoszczędzić<br />

podczas opróżniania zasobnika,<br />

ponieważ taśma wyładowcza jest obustronnie<br />

„zasilana” burakami.<br />

Na nowych „gumach”<br />

W nowej koncepcji 3-osiowego kombajnu<br />

do zbioru buraków cukrowych T4-40 postawiono<br />

na sprawdzone ogumienie IF 800/70 R<br />

38 z ciśnieniem 1,4 bara na osi przedniej. Oś


Terra Dos T4-40 został wyposażony w<br />

sprawdzone bijaki KOS2 oraz 6- lub<br />

9-rzędowy agregat wyorywujący HR<br />

je się optymalną równowagę w rozłożeniu<br />

nacisku na wszystkie osie umożliwiającą<br />

łagodny nacisk na glebę podczas zbioru<br />

buraków. Oś tylna jest wykonana jako<br />

amortyzowana oś łamana zapewniająca optymalne<br />

dostosowanie konturowe i stabilność<br />

na pochyłym terenie. Oś łamana osi<br />

tylnej oznacza niezależne amortyzowanie i<br />

wychylanie. Z pomocą układu hydraulicznego<br />

możliwe jest blokowanie wychylania<br />

w celu zapewnienia jeszcze większej stabilności<br />

na zboczach. Działanie zawieszenia<br />

nie ulega przy tym zmianie.<br />

Szeroki pas elewatora o szerokości 1000 mm<br />

bez problemu radzi sobie z przepływem<br />

buraków do zasobnika<br />

System czyszczenia na gwiazdach<br />

sitowych z regulacją prędkości obrotowej<br />

i możliwością doczyszczania<br />

środkowa i tylna są wyposażone w ogumienie<br />

1050/50 R32. Ciśnienie w tych oponach<br />

powinno wynosić 2 bary.<br />

Oś tylna może być dociążana hydraulicznie,<br />

co umożliwia równomierne rozłożenie<br />

nacisku na osie. Dzięki temu uzysku-<br />

Panorama z kabiny,<br />

potężny silnik<br />

Ogromna kabina panoramiczna umożliwia<br />

optymalną widoczność przez pozbawioną<br />

podziałów szybę przednią z obniżoną<br />

krawędzią i gwarantuje dobrą widoczność<br />

agregatów roboczych. Kabina kombajnu<br />

T4 posiada hydrodynamiczne zawieszenie<br />

gwarantujące optymalne wyciszenie i<br />

amortyzację drgań podczas długiej pracy.<br />

Kombajn jest wyposażony w rzędowy<br />

silnik sześciocylindrowy Mercedes Benz<br />

mtu R1500 o pojemności skokowej 15,6<br />

l. Ta potężna maszyna o mocy ponad 600<br />

KM spełnia kryteria normy czystości spalin<br />

EuroMot 4, z wykorzystaniem AdBlue.<br />

Nowy 3-osiowy kombajn marki HOLMER<br />

pozwala zmniejszyć do minimum zużycie<br />

paliwa dzięki przekładni rozdzielczej napędu<br />

pomp z odłączanymi zespołami pomp,<br />

dzięki efektywnemu silnikowi wysokoprężnemu<br />

z systemem Turbo Compound<br />

oraz nowej generacji wysokociśnieniowych<br />

silników osiowych skośnych marki Sauer<br />

Danfoss.<br />

Za sprawą powyższych zalet kombajn<br />

Terra Dos T4-40 spełnia najwyższe wymagania<br />

w odniesieniu do oszczędności,<br />

efektywności i prędkości, które łączą się z<br />

maksymalną ochroną gleby i ostrożną obróbką<br />

buraków.<br />

Zbigniew Witamborski


Prezentacje<br />

CLAAS<br />

Model Moc max.* Max. moment obrotowy Model Moc max.* Max. moment obrotowy<br />

(3 -cylindrowy) (KW/KM) (Nm) (4 -cylindrowy) (KW/KM) (Nm)<br />

ATOS 220 56/76 341 aTOS 330 65/88 354<br />

ATOS 230 65/88 354 aTOS 340 75/102 408<br />

ATOS 240 71/97 371 aTOS 350 80/109 436<br />

* wg ECE R 120<br />

Atos w styczniu<br />

ruszy na pola<br />

„Prawdziwy CLAAS”<br />

Nowe ciągniki prezentują się nowoczesną,<br />

jak również funkcjonalną stylistyką CLAAS,<br />

łącząc się z dużą rodziną ciągników CLAAS.<br />

Dzięki kompaktowym wymiarom Atos jest<br />

uniwersalny i idealny do wszystkich prac w<br />

gospodarstwie.<br />

CLAAS prezentuje<br />

całkowicie nową serię<br />

ciągników w segmencie<br />

do 140 KM. Nowy ATOS<br />

z 3- i 4-cylindrowym<br />

silnikiem to aż 6 modeli o<br />

mocy od 76 do 109 KM.<br />

Nowy model uzupełnia serię modeli<br />

Arion 400, Axos, Elios i Nexos. Z<br />

nowym modelem CLAAS rozszerzył<br />

swoją ofertę z zakresie mocy poniżej 140 KM.<br />

Ciągnik Atos charakteryzuje się przede<br />

wszystkim prostą i niezawodną techniką do<br />

codziennej pracy, a dzięki wielu podstawowym<br />

oraz rozszerzonych opcjom spełnia wymagania<br />

klienta i staje się bardzo interesującą maszyną.<br />

Po raz pierwszy został zaprezentowany na wystawie<br />

rolniczej Emia <strong>2014</strong> we Włoszech.<br />

Szeroki wybór z 4- i<br />

3-cylindrowymi silnikami<br />

Atos 300 pracuje z silnikiem Strage IIIb/Tier<br />

4i z czteroma cylindrami i 3,8-litrową pojemnością,<br />

a Atos 200 z trzema cylindrami i<br />

2,9-litrową pojemnością. Silniki wyposażone<br />

są w system wtrysku Common-Rail, są turbodoładowane<br />

z chłodzeniem powietrza i<br />

opcjonalnie z wentylatorem Visco. Oczyszczanie<br />

spalin odbywa się przez katalizator<br />

utleniania Diesel (DOC) oraz przez recyrkulację<br />

schłodzonych spalin (EGR). Katalizator


jest kompaktowy, zintegrowany pod maską.<br />

Wysoki moment obrotowy do 436 Nm zapewnia<br />

elastyczny sposób jazdy ciągnika.<br />

Objętość zbiornika może pomieścić do 145<br />

litrów. Standardowe wyposażenie obejmuje<br />

również pamięć liczby obrotów silnika.<br />

Ułatwia to pracę kierowcy np. przy pracach<br />

z WOM.<br />

Różnorodność<br />

w wyborze przekładni<br />

CLAAS oferuje 3 warianty przekładni. Można<br />

wybrać zwykłą, mechaniczną przekładnię<br />

do podstawowych zastosowań, przekładnię<br />

Twinshift z dwoma grupami biegów pełzających<br />

lub przekładnię Trishift z trzema grupami<br />

biegów pełzających. Przy wszystkich<br />

trzech wariantach przekładni można wybierać<br />

między mechanicznym przełączaniem<br />

nawrotnym i elektronicznym przełączaniem<br />

nawrotnym Revershift.<br />

Ponadto Atos daje do dyspozycji trzy<br />

konfiguracje obrotów WOM i tym samym<br />

prędkości dostosowane do wszelkich wymagań:<br />

540 obr./min, 540 i 540 ECO obr./min<br />

i ECO 540/540, 1000 i 1000 ECO obr./min.<br />

Opcjonalnie dostępny jest WOM automatyczny<br />

i WOM zależny do jazdy z przyczepą.<br />

SMART STOP<br />

Szczególną cechą ciągnika Atos jest nowa<br />

funkcja SMART STOP dla wariantu przekładni<br />

z elektronicznym przełączaniem<br />

nawrotnym. Funkcja ta jest aktywowana<br />

poprzez naciśnięcie przycisku na desce rozdzielczej<br />

i zapewnia, że Atos zatrzymuje się<br />

przy naciśniętym hamulcu bez uruchomienia<br />

pedału sprzęgła. Zatrzymanie i uruchamianie<br />

odbywa się wyłącznie poprzez użycie<br />

Kabina o czterech<br />

słupkach<br />

zapewnia<br />

doskonałą<br />

widoczność<br />

podczas pracy<br />

Fot. mat. prod.<br />

pedału hamulca. Kierowca zostaje odciążony<br />

w pracy na gospodarstwie (prace z ładowaczem)<br />

lub w polu (przy zwijaniu balotów).<br />

Funkcja STOP SMART automatycznie wyłącza<br />

się przy wyższych prędkościach.<br />

Ciągnik Atos można wyposażyć fabrycznie<br />

w zintegrowany przedni zaczep o udźwigu<br />

1,9 tony. Prosto z fabryki może również<br />

ciągnik przyjechać wyposażony w konsolę<br />

przedniego ładowacza PROPILOT, jak i sterowanie<br />

hydrauliczne FLEXPILOT. Podobnie,<br />

tylny podnośnik może być sterowany<br />

mechanicznie i elektronicznie. ATOS 300<br />

przekonuje maksymalnym udźwigiem 4,8 t,<br />

a ATOS 200 udźwiga maksymalnie 3,6 t.<br />

Pompa hydrauliczna oferuje wydatek 55<br />

l/min. Wariant ECO umożliwia wydatek hydrauliki<br />

60 l/min przy obrotach silnika zredukowanych<br />

do 1600 obr./min – co zmniejsza<br />

zużycie paliwa. W różnych konfiguracjach<br />

hydrauliki dostępne są cztery zawory hydrauliczne,<br />

z czego czwarty sterowany jest<br />

elektronicznie.<br />

Atos oferowany jest z dwoma wariantami<br />

napędu: ze standardowym napędem na<br />

wszystkie koła lub z napędem na tylną oś.<br />

Atos 300 może mieć założone opony maksymalnie<br />

38”, a ATOS 200 maksymalnie 34”.<br />

Nowy ATOS posiada kabinę o czterech<br />

słupkach, co umożliwia znakomitą widoczność<br />

na obszar pracy. Wszystkie funkcje są<br />

przejrzyście rozmieszczone w kabinie. Drzwi<br />

otwierają się szeroko, a więc pozwalają na<br />

wygodne wyjście. Przez szklany luk w dachu<br />

kierowca ma doskonały widok na ładowacz<br />

czołowy i zawsze może pracować bezpiecznie<br />

oraz precyzyjnie.<br />

Pierwsza seria ciągników ATOS wejdzie<br />

na rynek w styczniu 2015 roku.<br />

Opr. AM<br />

Atos zapewnia możliwość podłączenia szerokiej gamy hydraulicznych urządzeń peryferyjnych, a także łatwe wejście do kabiny


Technika Valtra<br />

T – nowy<br />

powiew z Valtry<br />

„Your Working Machine”<br />

to nowe hasło fińskiej<br />

Valtry, które zostało<br />

zaprezentowane wraz<br />

z wprowadzeniem<br />

nowej serii T. Hasło<br />

ma kilka znaczeń.<br />

Nowa kabina<br />

jest przestronna<br />

i cicha<br />

– Twoja” opisuje podejście<br />

firmy Valtra do pracy ramię<br />

„Your<br />

w ramię z użytkownikiem.<br />

Oznacza także precyzyjne dopasowanie<br />

każdego ciągnika do indywidualnych<br />

potrzeb. „Working – Robocza” to symbol<br />

wykorzystania ciągnika do pracy w każdych<br />

warunkach oraz doświadczenie firmy<br />

Valtra i wsparcie udzielane rolnikowi<br />

w każdej sytuacji i w każdych warunkach,<br />

od upalnej Brazylii po mroźną Północ.<br />

Fot. mat. prod.<br />

„Machine – Maszyna” to znaczenie samego<br />

ciągnika oraz jego niezawodność, moc<br />

i wszechstronność.<br />

Inna identyfikacja<br />

Wraz z modernizacją produkcji, unowocześnieniem<br />

ciągników Valtry i sposobu ich<br />

działania, zmieniła się także identyfikacja wizualna.<br />

Nowe elementy wizualizacji są nowoczesne<br />

i jednakowe na całym świecie. Będą<br />

bardzo widoczne we wszystkich kanałach<br />

komunikacji z klientem. Tradycyjne barwy<br />

zostały zachowane, ale zyskały teraz świeże,<br />

dynamiczne i śmiałe nowe odcienie.<br />

Czwarta generacja ciągników serii T to<br />

pierwsza odsłona nowej, odświeżonej marki<br />

Valtra w zakresie produktów. Dzięki połączeniu<br />

skandynawskiej tradycji projektowania z<br />

założeniami nowej marki powstał produkt,<br />

który jeszcze bardziej wzmocni konkurencyjność<br />

Valtry i jednocześnie wyznaczy drogę<br />

rozwoju innych produktów.<br />

Całkowicie nowa seria T<br />

— zbudowana dla operatora<br />

Czwarta generacja ciągników Valtra serii T<br />

to całkowicie nowa, zaprojektowana od podstaw<br />

konstrukcja. Modele wchodzące w skład<br />

nowej serii T dysponują mocą od 155 do 250<br />

KM i momentem obrotowym do 1000 Nm,


dzięki czemu mogą wykonywać nawet najbardziej<br />

wymagające zadania.<br />

Ciągniki z nowej serii T są dostępne w<br />

czterech wersjach: Direct, Versu, Active i<br />

HiTech — ostatnia wersja wejdzie do produkcji<br />

w przyszłym roku. Produkcja modeli<br />

Direct, Versu i Active już się rozpoczęła.<br />

Wersja Active to nowa linia ciągników wyposażonych<br />

w przekładnię z 5-stopniowym<br />

PowerShiftem i mechanicznie obsługiwanym<br />

układem hydraulicznym zasilanym pompą<br />

wielotłoczkową.<br />

Technologia z górnej półki<br />

Nowe modele Versu, Active i HiTech rewolucjonizują<br />

sposób napędu ciągników z<br />

przekładnią PowerShift. Pedał sprzęgła jest<br />

używany wyłącznie przy uruchamianiu silnika.<br />

Pedały hamulca sterują także sprzęgłem:<br />

funkcja automatycznej pracy sprzęgła Auto-<br />

Traction jest zawsze aktywna.<br />

Automatyczny układ PowerShift działa<br />

teraz w oparciu o nową logikę: pedał przyspieszenia<br />

nie steruje prędkością obrotową<br />

silnika, ale prędkością jazdy, jak w układach<br />

napędowych z przekładnią bezstopniową.<br />

Jest to ogromne ułatwienie pracy z narzędziami<br />

napędzanymi przez WOM, ponieważ<br />

operator może zmieniać biegi przekładni PowerShift<br />

i sterować prędkością, używając wyłącznie<br />

pedału przyspieszenia. Dzięki temu<br />

operator ma wolne ręce i może lepiej sterować<br />

innymi funkcjami ciągnika i narzędzi.<br />

Układ PowerShift ma także unikalne<br />

rozwiązania, takie jak funkcja zapobiegania<br />

staczaniu się z pochyłości czy asystent<br />

hydrauliki, który ułatwia pracę z ładowaczem<br />

czołowym. Przekładnia PowerShift<br />

Valtra to pięciostopniowa przekładnia, posiadająca<br />

łącznie 20 przełożeń w czterech<br />

zakresach biegów oraz dodatkowych 10<br />

biegów pełzających.<br />

Inteligentny projekt silnika<br />

Wszystkie ciągniki serii T są napędzane niezawodnymi<br />

silnikami AGCO Power. Dwa<br />

najmniejsze modele są napędzane silnikami<br />

o pojemności 6,6 litra, a większe silnikami o<br />

pojemności 7,4 litra. Układ Selektywnej Redukcji<br />

Katalitycznej (SCR) umożliwia spełnienie<br />

wymagań norm emisji spalin Stopnia<br />

4 (Stage 4). Turbosprężarka najnowszych silników<br />

jest wyposażona w sterowany elektronicznie<br />

zawór upustowy, dzięki czemu silnik<br />

szybko reaguje i utrzymuje bardzo wysoki<br />

Seria T w liczbach<br />

Model z serii T Moc/Moment std. Zwiększona Moc/Moment obr.<br />

( KM/kW/Nm) Z funkcją BOOT (KM/kW/Nm)<br />

T144 155/114/640 170/125/680<br />

T154 165/121/680 180/132/740<br />

T174 175/129/740 190/140/780<br />

T174 w trybie Eco 175/129/850 190/140/900<br />

T194 195/143.5/800 210/154.5/870<br />

T214 215/158/870 230/169/910<br />

T234 235/173/930 250/184/1000<br />

moment obrotowy, nawet przy niskiej prędkości<br />

obrotowej.<br />

Układ SCR oraz optymalizacja pracy turbosprężarki<br />

i silnika przekładają się na niskie<br />

zużycie paliwa i eliminują potrzebę stosowania<br />

układu recyrkulacji spalin albo filtra cząstek<br />

stałych. Model T174 występuje z silnikiem<br />

z unikalną funkcją Valtra EcoPower. Po<br />

naciśnięciu przycisku Eco, prędkość obrotowa<br />

wału korbowego spada do 1800 obr./min,<br />

a jednocześnie wzrasta moment obrotowy.<br />

Wpływa to na ograniczenie zużycia paliwa<br />

o około 10 procent, a jednocześnie obniża<br />

poziom hałasu i wydłuża żywotność silnika.<br />

Ponadto funkcja Sigma Power, dostępna<br />

standardowo lub opcjonalnie we wszystkich<br />

modelach, zwiększa moc silnika o 15 KM,<br />

gdy wymagana jest praca WOM pod dużym<br />

obciążeniem. Z kolei funkcja mocy dodatkowej<br />

w trybie transportowym zwiększa moc<br />

silnika o 15 KM w zakresach pracy C i D.<br />

Przestronna kabina<br />

i znakomita widoczność<br />

Najbardziej widocznym elementem ciągników<br />

serii T czwartej generacji jest całkowicie<br />

nowa kabina: elegancka, przestronna i cicha.<br />

Słupki wygięte na zewnątrz zwiększają ilość<br />

miejsca w kabinie przy zachowaniu niewielkich<br />

wymiarów zewnętrznych. Na wysokości<br />

fotela operatora, kabina jest teraz o 20 cm<br />

szersza od kabiny poprzedniej generacji.<br />

Elektrycznie podgrzewane przednie i<br />

tylne szyby, wycieraczka przedniej szyby<br />

pokrywająca obszar 270 stopni, montowane<br />

fabrycznie kamery parkowania, światła robocze<br />

i tylne w technologii LED oraz 6 m 2<br />

powierzchni przeszklonej zapewniają znakomitą<br />

widoczność. Dodatkowa szyba w przedniej<br />

części dachu ułatwia pracę z ładowaczem<br />

czołowym, a opcjonalna kabina do prac leśnych<br />

ma także szybę w tylnej części dachu.<br />

Komfort pracy operatora został dodatkowo<br />

zwiększony dzięki zestawowi stereo<br />

z głośnikiem niskotonowym, schładzanemu<br />

schowkowi, układowi jazdy tyłem<br />

TwinTrac z możliwością poprzecznego<br />

przesunięcia kierownicy oraz montowanej<br />

fabrycznie nagrzewnicy zasilanej paliwem,<br />

którą można sterować za pośrednictwem<br />

telefonu. Niektóre z tych funkcji należą do<br />

wyposażenia standardowego, inne można<br />

zamówić z niezrównanej listy wyposażenia<br />

dodatkowego Valtry.


Technika Valtra<br />

Sprytna<br />

Promień skrętu ciągnika jest niewiarygodnie<br />

mały, wynosi zaledwie 5,25 m, nawet<br />

z ładowaczem czołowym, przednią osią z<br />

zawieszeniem pneumatycznym i przednim<br />

TUZ. Masa ciągnika wynosi 7,3 t, a wyliczona<br />

teoretyczna masa całkowita wynosi 13,5 t.<br />

Prześwit nad podłożem jest ogromny, wynosi<br />

aż 60 cm, a rozstaw osi wynoszący 2995 mm<br />

wpływa na jeszcze lepszą przyczepność i stabilne<br />

zachowanie na drodze. Zupełnie nowej<br />

konstrukcji podnośnik tylny ma udźwig do<br />

9,5 t, a zintegrowany przedni TUZ dysponuje<br />

udźwigiem do 5,1 t. WOM jest teraz dostępny<br />

z trzema prędkościami z możliwością<br />

jednoczesnego wyboru spośród pięciu możliwości:<br />

1000, 1000E, 540, 540E oraz obrotów<br />

zależnych od prędkości jazdy.<br />

Koszty grają rolę<br />

Przy projektowaniu nowych modeli serii T<br />

szczególny nacisk położono na łatwość użytkowania<br />

i obsługi technicznej. Okresy międzyserwisowe<br />

wynoszą 600 godz., a codzienna<br />

kontrola poziomu oleju jest łatwa dzięki<br />

specjalnym wziernikom. Dostęp do chłodnic<br />

i filtrów jest łatwy i nie wymaga używania<br />

narzędzi. Modele nowej serii T przeszły<br />

dziesiątki tysięcy godzin testów w różnych<br />

warunkach, zarówno w rzeczywistych warunkach<br />

pracy, jak i w laboratoriach.<br />

Oczywiście modele ciągników nowej<br />

serii T mogą być także wyposażone w układ<br />

prowadzenia satelitarnego AutoGuide i system<br />

telemetrii AgCommand. AutoGuide<br />

wykorzystuje sygnały satelitarne i korekcyjne<br />

do precyzyjnego prowadzenia ciągnika, z<br />

dokładnością nawet do jednego centymetra.<br />

Układ zdalnego monitorowania AgCommand<br />

umożliwia właścicielowi maszyny monitorowanie<br />

pracy ciągnika, przewidywanie z<br />

wyprzedzeniem prac serwisowych i gromadzenie<br />

danych eksploatacyjnych, które mogą<br />

być później wykorzystywane np. do wystawiania<br />

faktur. Najwyższej jakości obsługa<br />

Nowy ciągnik<br />

Valtra może pracować<br />

od mroźnej<br />

Północy po<br />

pola w Brazylii<br />

techniczna w połączniu z pakietem Valtra<br />

Premium Care, AGCO Finance i działem<br />

części zamiennych Valtra, przekłada się na<br />

wyższą niezawodność, łatwość użytkowania<br />

i niskie koszty eksploatacji.<br />

Precyzyjny dobór<br />

Podobnie jak w przypadku wszystkich innych<br />

ciągników tej marki, Valtra umożliwia<br />

precyzyjny dobór modeli z serii T do indywidualnych<br />

potrzeb. Lista rozwiązań i opcji<br />

jest ogromna. Dzięki temu nabywca nie płaci<br />

za coś, czego nie potrzebuje, ale wyłącznie za<br />

rozwiązania, które będzie wykorzystywać.<br />

Opr. Redakcja<br />

10


Temat Teejet Technologies<br />

Ciśnienie pod pełną kontrolą<br />

Technikę oprysku można teraz udoskonalić – operator spryskiwarki może<br />

zmieniać prędkość i dawkowanie, ale wciąż uzyskiwać tę samą wielkość kropli.<br />

Jest to możliwe dzięki sterownikowi DynaJet<br />

Flex 7120, który otrzymał miano<br />

duńskiej trzygwiazdkowej nowości na<br />

targach Agromek <strong>2014</strong>, ponieważ rewolucjonizuje<br />

znane techniki opryskiwania.<br />

Dysza otwiera się i zamyka dziesięć razy<br />

na sekundę, a przez zmianę stosunku czasu<br />

otwarcia i zamknięcia można utrzymać optymalną<br />

wielkość kropli przy zmianach prędkości<br />

jazdy. Operator nie wychodząc z kabiny<br />

może też zmieniać wielkość kropli, zachowu-<br />

jąc takie samo dawkowanie.<br />

Ponadto do utrzymania wielkości kropli,<br />

zapewniającej optymalne działanie i niskie<br />

znoszenie przez wiatr, wystarczy jedna dysza,<br />

a nie 3-5, jak wcześniej.<br />

Sterownik Dynajet Flex został zaprezentowany<br />

na targach Agromek przez firmę Teejet<br />

Technologies.<br />

Dzięki Dynajet Flex operator<br />

spryskiwarki może zmieniać<br />

prędkość, utrzymując<br />

jednak wielkość kropli<br />

Fot. mat prod.<br />

Opr. Redakcja<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

„Brilliant Simple”Agrifac Condor<br />

<br />

T 0695746901<br />

E <br />

<br />

www.agrifac.pl<br />

11


Pokaz Beet Europe <strong>2014</strong><br />

W akcji zobaczyć<br />

można było<br />

kombajny Grimme,<br />

Holmera i Ropy<br />

Beet Europe,<br />

czyli burak w akcji<br />

2 października <strong>2014</strong><br />

w Dobieszowie, w<br />

Opolskiem, miała<br />

miejsce ostatnia edycja<br />

europejskiej wystawy<br />

Beet Europe <strong>2014</strong> pod<br />

hasłem „Buraki w Europie<br />

– tradycja i przyszłość!”.<br />

Impreza spotkała się z dużym zainteresowaniem<br />

firm oraz rolników<br />

związanych z branżą cukrowniczą, a<br />

w szczególności z uprawą buraków cukrowych.<br />

Założeniem Beet Europe, imprezy<br />

odbywającej się w cyklu dwuletnim, rotacyjnie<br />

na polach całej Europy, jest pokaz<br />

maszyn rolniczych w warunkach polowych.<br />

Impreza ruszyła z inicjatywy Niemieckiego<br />

Towarzystwa Rolniczego (DLG<br />

– Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft)<br />

Impreza<br />

spotkała się z<br />

dużym zainteresowaniem<br />

i ma na celu intensywną wymianę poglądów<br />

pomiędzy organizacjami przemysłu<br />

cukrowniczego, producentami maszyn do<br />

uprawy i zbioru buraka cukrowego oraz<br />

rolnikami. W wyniku tej dyskusji, instytucje<br />

takie jak: CIBE (Europejski Związek<br />

Plantatorów Buraka Cukrowego), CEFS<br />

(Europejski Związek Producentów Cukru)<br />

i IIRB (Międzynarodowy Instytut Badania<br />

Buraków Cukrowych) opracowały zasady<br />

imprezy pod nazwą Beet Europe. Beet Europe<br />

<strong>2014</strong> jest trzecią z kolei imprezą organizowaną<br />

pod tym szyldem, a zarazem<br />

pierwszą organizowaną we wschodniej<br />

części Europy.<br />

Podczas tegorocznej edycji na dobieszowskich<br />

polach prezentowano w warunkach<br />

polowych maszyny do zbioru i<br />

transportu buraka – HOLMER, ROPA czy<br />

GRIMME. Nie zabrakło również maszyn<br />

do transportu – przyczep odbierających<br />

buraki od kombajnów, czy przyczep dedykowanych<br />

do odbioru buraków, np. firmy<br />

Fliegl. Dużym zainteresowaniem cieszyła<br />

się towarzysząca wystawa sprzętu rolniczego<br />

i pokaz „live” maszyn uprawowych<br />

i opryskiwaczy.<br />

(zw)<br />

12


Prezentacje<br />

ROPA<br />

Tiger 5 – polska<br />

premiera na Beet Europe<br />

Na najważniejszej<br />

wystawie techniki zbioru<br />

buraków cukrowych,<br />

Beet Europe, rodzinne<br />

przedsiębiorstwo budowy<br />

maszyn ROPA prezentuje<br />

po raz pierwszy kombajn<br />

Tiger 5, jako nowego<br />

członka Klasy Ekstra wśród<br />

3-osiowych kombajnów.<br />

Agregat wyorywujący prowadzi się sam<br />

przez dotykanie powierzchni<br />

Ropa przekonuje<br />

unikalnym systemem<br />

zawieszenia- stabilizację<br />

maszyny zapewnia<br />

połączenie cylindrów<br />

stabilizujących osi<br />

Już w 2-osiowej ROPA Panther zastosowano<br />

wyznaczający nowe trendy system<br />

podwozia ze stabilizacją wahnięć i wyrównywaniem<br />

pochyłości terenu. W nowym<br />

Tiger 5 koncept ten, z hydraulicznym zawieszeniem<br />

tylnych osi, rozszerzono o napęd dla<br />

wszystkich 3 osi. Specjalnie do Tiger 5 firma<br />

ROPA stworzyła nowy system podwozia z<br />

wahliwą przednią osią w połączeniu z dwoma<br />

hydraulicznie łożyskowanymi tylnymi osiami.<br />

W porównaniu z dotychczasowym systemem<br />

w kombajnie 3-osiowym (gdzie środkowa oś<br />

jest na stałe przykręcona do ramy) zredukowano<br />

przechył maszyny do jednej trzeciej!<br />

Stabilizacja cylindrami<br />

Stabilizację nadwozia udało się osiągnąć dzięki<br />

połączeniu cylindrów stabilizujących przedniej<br />

i tylnych osi po jednej stronie, tak aby nierówności<br />

terenu oddziaływały na jedno koło<br />

tylko w trzydziestu trzech procentach. Dzięki<br />

zredukowaniu zachwiań nadwozia osiąga się<br />

lepsze prowadzenie agregatu wyorywującego<br />

w rzędach i pod względem głębokości, ponieważ<br />

rama stoi w pozycji wyśrodkowanej<br />

do wszystkich 3 osi. Dzięki hydraulicznemu<br />

połączeniu osi obciążenie jest stale równo<br />

rozkładane na każdą z nich. Jedyne w swoim<br />

rodzaju wśród 3-osiowych kombajnów do<br />

zbioru buraków cukrowych jest też automatyczne<br />

wyrównywanie nachylenia terenu za<br />

pomocą sześciu cylindrów i sensorów. Cały<br />

pojazd skłania się do 10% w kierunku nachylenia<br />

terenu i dzięki temu osiąga pozycję<br />

poziomą.<br />

Agregat na dotyk<br />

Agregat wyorywujący prowadzi się sam poprzez<br />

dotykanie (wyszukiwanie) powierzchni<br />

ziemi. Znacząco zwiększa się w ten sposób<br />

stabilność maszyny na skłonach. Nawet w ekstremalnych<br />

sytuacjach Tiger 5 prowadzi się<br />

stabilnie, tam gdzie inne maszyny już dawno<br />

by się przewróciły.<br />

Ponadto zwiększa się też komfort jazdy,<br />

gdyż operator pozostaje w pozycji siedzącej<br />

i nie przesuwa się na fotelu. Dzięki nowemu<br />

większemu ogumieniu Tiger 5 sprawia imponujące<br />

wrażenie.<br />

„Michaliny” na osiach<br />

Nowe opony 800/70 R38 Ultraflex na przedniej<br />

osi i 1050/50 R32 Michelin MegaXBib na tylnych<br />

osiach umożliwiają długotrwałą ochronę<br />

gleby nawet przy zasobniku o pojemności 30<br />

ton. Gleba jest chroniona przy jednoczesnym<br />

zachowaniu jej cech odprowadzania wody.<br />

Przekazywanie mocy w Tiger 5 z silnikiem<br />

Mercedes Benz 6-cylindrowym - rzędowym,<br />

o mocy 626 KM i pojemności 15,6 litrów z<br />

AdBlue i SCR KAT euro-Mot 4 final, odbywa<br />

się jeszcze bardziej wydajnie i przy mniejszym<br />

zużyciu paliwa. Maksymalny moment obrotowy<br />

o imponującej wartości 2900 Nm jest<br />

przenoszony, przy zachowaniu optymalnych<br />

parametrów, przez nowy bezstopniowy napęd<br />

jazdy. Specjalnie do Tiger 5 ROPA stworzyła we<br />

współpracy z firmami Omsi i Bosch-Rexroth<br />

nowy bezstopniowy napęd jazdy. Przekładnia<br />

„Constant-Variable-ROPA“ (CVR) składa się z<br />

trzech silników olejowych nałożonych na jedną<br />

przekładnię sumującą i jest umiejscowiona<br />

między obudową silnika a trzecią osią.<br />

ZW<br />

13


Prezentacje<br />

Amazone<br />

750 tys. rozsiewaczy<br />

nawozów ZA z firmy Amazone<br />

Fot. mat. prod.<br />

Zakłady Amazone<br />

obchodzą w roku <strong>2014</strong><br />

szczególny jubileusz<br />

po sprzedaży 750 tys.<br />

rozsiewaczy nawozów<br />

serii ZA. Trzy czwarte<br />

miliona rozsiewaczy<br />

nawozów to imponujący<br />

wynik, jakiego nie<br />

osiągnęła dotychczas<br />

chyba żadna inna<br />

maszyna rolnicza.<br />

Początki historii ZA zaczynają się w<br />

1958 roku. Wtedy prof. h.c. (SAA<br />

Samara) RAAS dr. dr. h.c. Heinz<br />

Dreyer skonstruował pierwszy dwutarczowy<br />

rozsiewacz ZA ze zbiornikiem o pojemności<br />

330 l, pracujący z szerokością roboczą<br />

10 m. Niedługo potem, Heinz Dreyer<br />

jako trzecie pokolenie właścicieli, wspólnie<br />

ze swoim kuzynem Klausem Dreyerem,<br />

przejął zarządzanie firmą Amazone. Odpowiednio<br />

do swojej budowy rozsiewacz<br />

otrzymał nazwę ZA, będącą skrótem z języka<br />

niemieckiego od „Zentrifugalstreuer<br />

Anbaumaschine’’.<br />

Już pierwsze ZA znacznie poprawiły<br />

efektywność rozsiewu nawozów mineralnych.<br />

W porównaniu z wcześniejszymi rozsiewaczami<br />

skrzyniowymi wyróżniały się<br />

większą szerokością roboczą, a w porównaniu<br />

z rozsiewaczami jednotarczowymi i rozsiewaczami<br />

wahadłowymi większą precyzją.<br />

Późniejsza historia ZA przyniosła zakładom<br />

Amazone wprowadzenie na rynek kolejnych<br />

serii tej maszyny z coraz większymi pojemnościami<br />

zbiorników oraz szerokościami<br />

roboczymi. Jednak podstawowa zasada<br />

konstrukcji pierwszych ZA jest zachowana<br />

do dzisiaj: zbiornik złożony z dwóch lejkowatych<br />

części i dwie przeciwbieżne tarcze<br />

rozsiewające napędzane ze stałą liczbą obrotów,<br />

ustawione po lewej i prawej stronie w<br />

stosunku do osi jazdy, które tworzą lustrzany,<br />

precyzyjny obraz rozsiewu.<br />

Rozsiewacze nawozów ZA stworzyły<br />

nową skalę także w kwestii precyzji działania.<br />

Efektem była oszczędność środków<br />

produkcji i zwiększona ochrona środowiska.<br />

Kamieniami milowymi stały się<br />

przy tym np. unoszone końcówki łopatek<br />

rozsiewających do nawożenia pogłównego,<br />

system wymiany tarcz do większych i<br />

zmiennych szerokości roboczych, system<br />

rozsiewu granicznego i krawędziowego Li-<br />

14<br />

Pojemność dzisiejszych<br />

ZA-M i ZA-TS zwiększyła się<br />

ponad dziesięciokrotnie,<br />

a szerokość robocza jest<br />

ponad pięć razy większa w<br />

porównaniu z rozsiewaczami<br />

nawozów ZA z roku 1958


Gumowy<br />

gigant Mitas<br />

Na targach Farm Progress Show w Boone w stanie<br />

Iowa firma Mitas zaprezentowała oponę 1250/50R32<br />

SFT, jedną z największych gum rolniczych na świecie.<br />

Zasada konstrukcji pierwszych ZA jest<br />

zachowana do dzisiaj: zbiornik złożony<br />

z dwóch lejkowatych części i dwie<br />

przeciwbieżne tarcze rozsiewające<br />

napędzane ze stałą liczbą obrotów<br />

miter oraz Soft Ballistic System SBS do delikatnego<br />

traktowania nawozu. Wielkie postępy<br />

przyniosło wprowadzenie hydrauliki<br />

i elektroniki. Program ZA, dzięki technice<br />

ważenia, automatycznemu przełączaniu<br />

na nawrotach, włączaniu sekcji szerokości<br />

GPS-Switch oraz terminalom ISOBUS,<br />

spełnia najwyższe wymagania odnośnie<br />

precyzji nawożenia.<br />

Najnowsza seria ZA-TS obejmuje modele<br />

z techniką ważenia i elektroniką regulacji<br />

ISOBUS. Zbiorniki mają tu pojemność<br />

od 1700 litrów do 4200 litrów, a szerokości<br />

robocze sięgają od 18 m do 54 m. Widać, że<br />

w porównaniu z pierwszymi rozsiewaczami<br />

ZA z 1958 roku pojemność tych maszyn<br />

zwiększyła się ponad dziesięciokrotnie, a<br />

ich szerokość robocza jest ponad pięć razy<br />

większa. W tej serii firma Amazone wprowadziła<br />

na rynek mechanizm rozsiewający<br />

TS z wbudowanym w tarcze rozsiewające<br />

układem rozsiewu granicznego AutoTS,<br />

podającym nawóz dokładnie do granicy<br />

pola. Dzięki AutoTS osiągnięto niespotykaną<br />

dotychczas precyzję poprzecznego<br />

rozdziału nawozu. Efektem jest znacznie<br />

wyższe plonowanie w strefie granic pola.<br />

Opr. Redakcja<br />

Mitas 1250/50R32 SFT 188A8/<br />

185B, która waży 555 kilogramów,<br />

to także najcięższa opona<br />

produkowana przez firmę Mitas.<br />

Mitas 1250/50R32 SFT jest przeznaczona<br />

do przyczep na zboże i kombajnów, na rynkach<br />

światowych dostępna jest od września<br />

<strong>2014</strong>. – Firma Mitas produkuje najbardziej<br />

kompleksowe opony do użytku pozadrogowego<br />

przy wymagających warunkach. Potwierdza<br />

to fakt, że jesteśmy w stanie produkować jed-<br />

ną z największych opon rolniczych na świecie<br />

– mówi Andrew Mabin, z firmy Mitas.<br />

Wielkość opony jest imponująca. Waży<br />

555 kilogramów i zawiera 76,5 m² kordowych<br />

drutów. Mitas 1250/50R32 SFT<br />

188A8/185B ma średnicę 2,02 m i wytrzymuje<br />

obciążenie do 16 ton (10 km/godz. cyklicznie).<br />

Objętość opony to efektowne 2,3<br />

m³, co sprawia, że jest jedną z największych<br />

opon rolniczych.<br />

(zw)<br />

15


Pokaz AGROMEK<br />

Na stoisku<br />

Claas królował<br />

kombajn<br />

Lexion<br />

770...<br />

Polskie akcenty- stoisko<br />

SaMasz, które przykuwało<br />

uwagę zwiedzających<br />

Na John Deere z kolei przykuwał uwagę 1000-konny<br />

ciągnik przeznaczony do zawodów Traktor Pulling<br />

Pojazdy z narewskiego<br />

Pronaru<br />

Agromek <strong>2014</strong> zgodnie<br />

z oczekiwaniami<br />

Duńskie targi Agromek umacniają pozycję<br />

największej imprezy rolniczej w północnej Europie.<br />

Tegoroczna wystawa, która odbyła się<br />

w listopadzie, ściągnęła do Hernning<br />

aż 46919 zwiedzających. – Jest to o<br />

1600 zwiedzających więcej aniżeli spodziewali<br />

się organizatorzy – mówi Sten Andersen, szef<br />

AGROMEK i prezes Dan Egtved A/S, organizatora<br />

targów.<br />

Jednak nie tylko liczba zwiedzających,<br />

zdaniem Andersena, decyduje o jakości wy-<br />

stawy. – W rozmowach z wystawcami otrzymałem<br />

jasny przekaz, że targi dla nich zakończyły<br />

się sukcesem, ponieważ odwiedzający<br />

rolnicy wykazywali rzeczywiste zainteresowanie.<br />

Na początku wprawdzie nieco się obawiałem,<br />

czy obecne wyzwania rolnictwa nie wpłyną<br />

negatywnie na wystawę, ale nie miało to w<br />

ogóle miejsca. Panował bardzo dobry nastrój,<br />

i wystawę odwiedzili rolnicy oraz przedstawi-<br />

ciele firm usługowych, zainteresowani dalszym<br />

rozwojem swoich przedsiębiorstw – mówi Andersen.<br />

O ważności wystawy świadczy też<br />

duża liczba podpisanych kontraktów na zakup<br />

ciągników i innych mniejszych maszyn,<br />

urządzeń. Sten Andersen cieszy się, że targi<br />

spełniły oczekiwania wszystkich, a AGRO-<br />

MEK staje się miejscem spotkań fachowców<br />

z branży – rolników, dostawców, producentów<br />

sprzętu. – Procentuje wiele lat pracy a<br />

szczególnie powodem do zadowolenia jest to,<br />

że udało się zbudować znaczącą imprezę targową<br />

– podsumowuje Andersen.<br />

(zw)<br />

16


Temat 25-lecie Agromix<br />

Znają receptę na sukces<br />

Firma AGROMIX powstała 25 lat temu, jako małe przedsiębiorstwo zajmujące się sprzedażą<br />

maszyn rolniczych. W ciągu tych lat stała się jedną z wiodących firm na rynku polskim w<br />

sprzedaży maszyn rolniczych najlepszych światowych producentów.<br />

Najwięcej nauczyłem się od polskich rolników - Józef Dworakowski (na zdjęciu z prawej)<br />

– Nie jest to zmarnowany<br />

czas – takie słowa<br />

powiedział Józef<br />

Dworakowski, właściciel<br />

firmy AGROMIX<br />

z Rojęczyna, na<br />

konferencji prasowej<br />

podczas targów AGRO<br />

SHOW w Bednarach.<br />

Konferencja była podsumowaniem<br />

25-letniej obecności firmy na rynku.<br />

Sukces Agromixu, zdaniem Dworakowskiego,<br />

opiera się na podejmowaniu wielu<br />

odważnych decyzji. Dziś Agromix jest przedstawicielem<br />

takich koncernów jak Amazone,<br />

Krone, Tecnoma, Manitou czy Triolet. Józef<br />

Dworakowski nie skupia się wyłącznie na<br />

własnej firmie, bowiem jest zaangażowany<br />

w działalność Polskiej Izby Gospodarczej<br />

Maszyn i Urządzeń Rolniczych, organizatora<br />

największej wystawy w Polsce AGRO SHOW.<br />

Od początku pełni funkcję wiceprezesa.<br />

Skąd tak wielki sukces rojęczyńskiej firmy?<br />

Recepta, zdaniem Dworakowskiego, jest<br />

prosta. – Najwięcej nauczyłem się od rolników,<br />

bo w każdym z nich dostrzegam najlepszego<br />

doradcę. Ta dewiza ma sens, bo dziś firma<br />

posiada ponad 15 tysięcy partnerów i oferuje<br />

całą gamę maszyn. – W rolnictwie postęp dokonuje<br />

się szybciej, aniżeli nadąża myśl. Kto<br />

15 lat temu przypuszczał, że maszyny rolnicze<br />

będą w takim stopniu skomputeryzowane, a<br />

nawóz będzie rozsiewany z pomocą GPS? Do<br />

tego doszedł jeszcze internet. Dziś jadąc do<br />

rolnika trzeba być bardzo dobrze przygotowanym<br />

do rozmowy. Ludzie na wsi są coraz<br />

lepiej wykształceni i mają swoje potrzeby, jak<br />

np. kino, czy teatr – stwierdza prezes Dworakowski.<br />

Dla obsługi tak nowoczesnej techniki<br />

potrzeba wykwalifikowanej kadry. Na to<br />

w Agormixie zwraca się szczególną uwagę,<br />

stawiając na ludzi młodych, otwartych na<br />

nowości, wykształconych. Często swoje szlify<br />

dzisiejsi pracownicy zdobywali w Rojęczynie.<br />

Dziś w Agromixie pracuje ponad 100 osób,<br />

mobilnych, bo do dyspozycji posiadają 50<br />

samochodów, z czego 27 to wozy serwisowe.<br />

Sam prezes Dworakowski znajduje jeszcze<br />

czas na swoje hobby – żużel. Choć nie jest już<br />

prezesem Unii Leszno, to stale wspiera klub,<br />

ponieważ Agromix jest jego sponsorem.<br />

ZW<br />

Stoisko AGROMIX na<br />

tegorocznej wystawie AGRO<br />

SHOW w Bednarach<br />

NAJWAŻNIEJSZE DATY Z HISTORII FIRMY<br />

1989 – powstanie firmy; 1990 – rozpoczęcie współpracy<br />

z firmą AMAZONE; 1991 – nawiązanie współpracy z firmą<br />

KRONE, wiodącym producentem maszyn zielonkowych,<br />

której do dzisiaj jest wyłącznym dealerem na Polskę;<br />

1992 – początek sprzedaży maszyn JOHN DEERE; 1996<br />

– rozpoczęcie współpracy z firmą TECNOMA, na której<br />

sprzedaż maszyn firma ma wyłączność w Polsce; 1997<br />

– poszerzenie działalności firmy o świadczenie usług<br />

agrotechnicznych na terenie całego kraju; 1999 – rozpoczęcie<br />

współpracy z firmą MANITOU; 1999 – udział<br />

w pierwszej największej wystawie sprzętu rolniczego w<br />

Polsce AGRO SHOW, której jest współorganizatorem;<br />

2004 – rozpoczęcie współpracy z firmą TRIOLIET, której<br />

jest wyłącznym dealerem na Polskę.<br />

17


Prezentacje<br />

CLAAS<br />

Fot. mat. prod.<br />

ORBIS 600 SD<br />

nie przepuści kukurydzy<br />

CLAAS zaprezentował<br />

kolejne bezrzędowe<br />

urządzenie do zbioru<br />

kukurydzy z rodziny<br />

Orbis, dedykowane<br />

samobieżnej sieczkarni<br />

JAGUAR. Orbis 600<br />

SAD to specjalista<br />

zbioru średnich i<br />

małych roślin.<br />

Seria Orbis składa się z czterech modeli<br />

450/600/750/900 o szerokościach roboczych<br />

od 4,5 m do 9 m. Orbis 600 o<br />

szerokości roboczej 6 m jest najlepiej sprzedającym<br />

się modelem i ma zastosowanie w<br />

różnych warunkach zbiorów na całym świe-<br />

cie. Teraz drugi przyrząd o szerokości 6 metrów,<br />

nowy model Orbis 600 SD (SD = small<br />

disc), poszerzył ofertę przystawek.<br />

Słynny ORBIS 600 pracuje z czteroma,<br />

dużymi tarczami zgarniającymi. Doskonale<br />

nadaje się do zbioru kukurydzy o średniej<br />

Kombinacja małych<br />

i dużych tarcz sprawdziła<br />

się w modelach<br />

ORBIS 450, 750 i 900<br />

18


Do jazdy po drogach boczne<br />

segmenty składane są pionowo<br />

Sterowanie jest<br />

zlokalizowane<br />

w joysticku<br />

wysokości oraz do bardzo wysokich roślin.<br />

Nowy Orbis 600 SD wykorzystuje sześć<br />

zębatych dysków, przy czym dwa duże, zewnętrzne<br />

zgarniacze z modelu Orbis 600 zastępowane<br />

są dwoma małymi zgarniaczami i<br />

dwoma bębnami transportowymi.<br />

600 SD to maszyna<br />

przystosowana<br />

do zbioru<br />

każdej odmiany<br />

kukurydzy<br />

Kombinacja małych i dużych<br />

Koncepcja kombinacji małych i dużych tarcz<br />

zgarniających sprawdziła się już w modelach<br />

ORBIS 450, 750 i 900, pokazując swoje<br />

zalety przy małej, bądź umiarkowanej wysokości<br />

roślin lub w czasie zbioru odpowiednio<br />

krótkich odmian kukurydzy. Mniejsze<br />

tarcze zgarniające w połączeniu z bębnami<br />

transportowymi zapewniają stały przepływ<br />

materiału i wysoki stopień niezawodności<br />

szczególnie dla krótszych roślin. Zamieszczone<br />

centralnie dwie duże tarcze są dobrze<br />

sprawdzonym rozwiązaniem stosowanym we<br />

wszystkich modelach ORBIS. Swoją zaletę<br />

wydajności mają przede wszystkim przy cofaniu.<br />

Z niskim momentem załączania, od-<br />

wrócenie obrotów pod pełnym obciążeniem<br />

jest bezproblemowe.<br />

Moc dodatków<br />

Podobnie jak we wszystkich modelach, nowy<br />

Orbis 600 SD charakteryzuje się niskim obciążeniem<br />

osi, optymalną widocznością i<br />

niskim poborem mocy. Bardzo krótka budowa<br />

usprawnia łatwe sterowanie i gwarantuje<br />

wysoką zwinność nawet przy ciasnych zakrętach.<br />

Do jazdy po drogach boczne segmenty<br />

są składane pionowo, dając szerokość transportową<br />

poniżej 3 m.<br />

Nowy model może, podobnie jak dotychczasowe<br />

modele, być wyposażony w<br />

optymalne elektrohydrauliczne dopasowanie<br />

do podłoża Auto Contour. Standardowe wyposażenie<br />

zawiera wahliwą ramę. Wszystkie<br />

modele są dostępne w standardzie ze zwykłą<br />

lub z 3-biegową przekładnią z idealnym dopasowaniem<br />

do różnych warunków zbioru.<br />

Ponadto dla modelu Orbis 600 SD dostępne<br />

są wszystkie opcje optymalizacji funkcji, takie<br />

jak podnośniki wyległej kukurydzy, płozy<br />

ochronne czy auto pilot. Nowy Orbis 600 SD<br />

jest dostępny od roku budżetowego 2015 dla<br />

modeli z serii Jaguar 800 i 900. Słynny Orbis<br />

600 z czteroma tarczami zgarniającymi pozostaje<br />

nadal w ofercie produktowej. Tak więc,<br />

CLAAS oferuje optymalny wybór przystawek<br />

w najpopularniejszym segmencie.<br />

(zw)<br />

19


Prezentacje New Holland<br />

Carlo Lambro,<br />

Marco Mazzaferri<br />

Fot. mat. prod.<br />

T3F nie do pobicia<br />

Po długim procesie,<br />

w ramach którego<br />

jury prestiżowego<br />

konkursu przez sześć<br />

miesięcy zaangażowane<br />

było w analizowanie<br />

i testowanie w polu<br />

maszyn wszystkich<br />

uczestników konkursu,<br />

nowy ciągnik T3F marki<br />

New Holland zdobył tytuł<br />

Tractor of the Year - Best<br />

of specialized for 2015.<br />

Wiadomość ta ogłoszona została<br />

podczas tegorocznej edycji<br />

EIMA, najważniejszej europejskiej<br />

wystawie maszyn i sprzętu rolniczego,<br />

która miała miejsce w Bolonii (Włochy).<br />

– Firma New Holland ostatnio umocniła<br />

swoją pozycję lidera w dziedzinie ciągników<br />

specjalistycznych przeznaczonych do sadów<br />

i winnic, wprowadzając na rynek serię T3F,<br />

oferującą plantatorom kompaktowe gabaryty,<br />

zwrotność i niezawodność, których potrzebują<br />

podczas prac polowych – oświadczył Luca<br />

Mainardi, dyrektor ds. zarządzania produktami<br />

odpowiedzialny za ciągniki i ładowarki<br />

teleskopowe.<br />

Jury, w skład którego weszło 23 wiodących<br />

dziennikarzy z całej Europy, specjalizujących<br />

się w maszynach rolniczych, oceniło<br />

model T3F jako będący w stanie zaoferować<br />

maksymalne osiągi w polu podczas prac<br />

uprawowych; dzięki czemu idealnie spełnia<br />

zapotrzebowanie plantatorów na sprzęt specjalistyczny<br />

zachowujący idealną równowagę<br />

pomiędzy osiągami a zwrotnością, poruszający<br />

się szybko i łatwo po wąskich przestrzeniach<br />

lub pod niskimi dachami.<br />

– To wyróżnienie jest dowodem na ciężką<br />

pracę i poświęcenie wszystkich osób zaangażowanych<br />

w opracowanie T3F. Będąca pionierem<br />

innowacji w dziedzinie maszyn specjalistycznych<br />

od roku 1934 firma New Holland<br />

Agriculture oferuje kompletną linię ciągników<br />

w pełni odpowiadających potrzebom klientów<br />

uprawiających sady i winnice – oświadczył<br />

Carlo Lambro, prezydent marki New Holland<br />

Agriculture.<br />

Nowa seria T3F<br />

– przełomowe i kompaktowe<br />

Ciągniki New Holland należące do serii T3F<br />

zaprojektowane zostały pod kątem potrzeb<br />

profesjonalnych plantatorów uprawiających<br />

owoce oraz właścicieli małych i średnich sadów<br />

i winnic, poszukujących maszyn o dużej<br />

mocy, lecz kompaktowych gabarytach, w połączeniu<br />

z dużą wszechstronnością i doskonałymi<br />

osiągami w zakresie mocy od 50 do<br />

72 KM.<br />

Mimo swojej wyjątkowo kompaktowej<br />

konstrukcji cztery modele należące do serii<br />

T3F zostały zaprojektowane w taki sposób,<br />

aby spełniały w pełni zapotrzebowanie na<br />

20


moc nawet podczas wymagających zastosowań<br />

w sadownictwie. Są one wyposażone<br />

w duże, trzycylindrowe silniki z turbodoładowaniem<br />

i chłodnicą międzystopniową<br />

S8000 (wyprodukowane przez firmę FPT<br />

Industrial), które doskonale sobie radzą z<br />

szerokim zakresem zadań specjalnych. Technologia<br />

spełniająca wymogi norm emisji Tier<br />

3 zapewnia niskie emisje, niskie poziomy hałasu<br />

i drgań oraz maksymalną oszczędność<br />

paliwa. Wysoki moment obrotowy sięgający<br />

aż 295 Nm łączy się z imponującą 34-procentową<br />

rezerwą momentu obrotowego, co dodatkowo<br />

poprawia doskonałe osiągi w polu.<br />

Wydajny i wszechstronny<br />

Lekkie ciągniki serii T3F poruszają się z łatwością<br />

pomiędzy rzędami dzięki ultrawąskiemu<br />

korpusowi z opcją zaledwie 135 cm w<br />

najszerszym punkcie. Pozwala to operatorowi<br />

manewrować w sadach bez ryzyka uszkodzenia<br />

lub przeoczenia cennych plonów oraz<br />

idealnie się sprawdza w przypadku oprysków,<br />

upraw i transportu drogowego. Dzięki krótkiemu<br />

rozstawowi osi, wynoszącemu 186 cm<br />

oraz promieniowi skrętu wynoszącemu zaledwie<br />

3,4 m, problemu nie stanowią również<br />

zakręty na bardzo ciasnych uwrociach. Ramę<br />

ROPS można całkowicie złożyć, co zapewnia<br />

lepszą widoczność i łatwiejszy dostęp do<br />

przestrzeni z niskim prześwitem u góry.<br />

Imponujące osiągi układu hydraulicznego<br />

są zasługą dwóch pomp o stałym wydatku,<br />

osiągającym łączne natężenie przepływu 84 l<br />

na minutę: pompa o natężeniu przepływu 52<br />

l/min przeznaczona jest do obsługi trzech<br />

Lekkie ciągniki<br />

doskonale<br />

sprawdzają się<br />

w sadach czy na<br />

plantacjach malin<br />

Ciągniki T3F są wyposażone<br />

w szeroką<br />

gamę przekładni.<br />

Wszystkie elementy<br />

sterownicze są rozlokowane<br />

w prosty,<br />

intuicyjny sposób<br />

zaworów zdalnych oraz hamulców przyczepy<br />

i zapewnia doskonałą efektywność hamowania<br />

nawet podczas transportu całkowicie<br />

załadowanej przyczepy, natomiast pompa<br />

serwisowa o natężeniu przepływu 32 l/min<br />

umożliwia kierowanie maszyną bez wysiłku<br />

nawet podczas wymagających zastosowań<br />

układu hydraulicznego.<br />

Seria T3F osiąga udźwig do 2277 kg. Opatentowany<br />

i sprawdzony system Lift-O-Matic<br />

sterujący tylnym układem zawieszenia, opracowany<br />

przez firmę New Holland, stanowi<br />

standardowe wyposażenie całej gamy, umożliwiając<br />

operatorom podnoszenie narzędzi<br />

montowanych z tyłu oraz ich przywracanie<br />

do ustawionej wstępnie pozycji przy pomocy<br />

jednego przełącznika. Prędkość opuszczania<br />

narzędzia jest niezależna od jego ciężaru,<br />

dzięki czemu nawet podczas wykorzystywania<br />

maksymalnego udźwigu narzędzie łagodnie<br />

i płynnie powraca do pracy.<br />

Przekładnia na miarę<br />

Ciągniki T3F mogą być wyposażone w szeroką<br />

gamę efektywnych przekładni napędowych<br />

dostosowanych do wszelkich potrzeb użytkowników<br />

profesjonalnych. Standardowa przekładnia<br />

napędowa 12x12 Synchro Shuttle zapewnia<br />

wyjątkową efektywność, natomiast dla zastosowań<br />

wymagających szybkiego transportu drogowego<br />

dostępna jest opcja prędkości 40 km/<br />

godz. Opcjonalnie dostępna jest przekładnia<br />

napędowa 20x20 Synchro Shuttle z biegami<br />

pełzającymi, pozwalająca osiągać niskie prędkości<br />

rzędu zaledwie 100 metrów na godzinę,<br />

co stanowi idealne rozwiązanie podczas zastosowań<br />

specjalistycznych i sadzenia ręcznego.<br />

Kluczowymi zaletami konstrukcji ciągników<br />

serii T3F są wysoki komfort i trwałość.<br />

Zawieszona platforma idealnie izoluje hałas<br />

oraz drgania, zapewniając niezrównany komfort<br />

i ergonomię środowiska pracy operatora.<br />

Z obszernego, regulowanego fotela, operator<br />

ma nieograniczoną widoczność we wszystkich<br />

kierunkach. Wszystkie elementy sterownicze<br />

są rozmieszczone w prosty, intuicyjny sposób<br />

w zasięgu dłoni i zostały pogrupowane w taki<br />

sposób, by zapewnić maksymalny komfort nawet<br />

podczas długich dni roboczych.<br />

Czerpiąca z tradycji doskonałości marki<br />

New Holland Agriculture w segmencie ciągników<br />

specjalistycznych nowa seria ciągników<br />

T3F stanowi najnowocześniejsze rozwiązanie,<br />

jeżeli chodzi o wydajność, wszechstronność<br />

oraz maksymalny komfort podczas wykonywania<br />

prac sadowniczych.<br />

Opr. Redakcja<br />

21


Temat Mobarrow<br />

Taczka z silnikiem elektrycznym<br />

Ta taczka przyciągnie szczególną uwagę wielu rolników łaknących nowinek<br />

technicznych. Taczka ma elektrycznie napędzane przednie koło.<br />

Zmotoryzowana taczka może jeździć przez 6-8 godzin na pełnym akumulatorze<br />

Mobarrow, jak nazwano to urządzenie,<br />

wyposażono w silnik o<br />

mocy 250-400 watów, napędzający<br />

przednie koło. Pojazd osiąga prędkość<br />

3,2-4,0 km na godzinę, a 12-woltowy akumulator<br />

ma pojemność 22 Ah. Elektryczna<br />

taczka po pełnym naładowaniu może<br />

jeździć przez 6-8 godzin, potrafi też odzyskiwać<br />

energię przy zjeżdżaniu z górki.<br />

Urządzenie waży ok. 28 kg i ma ładowność<br />

około 120 kg. Jako dodatkowe wyposażenie<br />

dołączyć można na przykład pług<br />

śnieżny, sprzęt do transportu drewna, pług<br />

rolniczy lub inne akcesoria.<br />

Taczkę Mobarrow przedstawiła na<br />

targach Agromek firma Czech Trade Copenhagen.<br />

Opr. AM<br />

Temat New Holland<br />

Sukces żniw rodzi się w Płocku<br />

W<br />

martwym sezonie przyszedł<br />

czas na odpoczynek. Fabryka<br />

New Holland w Płocku po raz<br />

kolejny przed polskimi farmerami otwiera<br />

bramy fabryki. Jeśli chcecie zobaczyć płocką<br />

fabrykę, to już można rezerwować miejsca<br />

u dealerów.<br />

Fabryka New Holland w Płocku to jedyne<br />

w Polsce i największe w Europie Centralnej<br />

miejsce produkcji kombajnów zbożowych,<br />

pras i hederów. Podczas zwiedzania<br />

zakładu będzie można prześledzić proces<br />

produkcji kombajnów New Holland z serii<br />

TC, które powstają tu już od 1999 roku. Będzie<br />

można także podpatrzeć, co dzieje się<br />

na linii produkcyjnej pras i hederów.<br />

(Am)<br />

22


Raport SAME<br />

Fot. mat. prod.<br />

Explorer na gali<br />

Towarzysz nowoczesnego rolnika<br />

oferujący wiele uniwersalnych<br />

ciągników do pracy w otwartym polu,<br />

gospodarstwie, sadzie lub winnicy<br />

Modele Explorer<br />

odgrywały znaczącą<br />

rolę w 30-letniej historii<br />

marki SAME. Można<br />

powiedzieć, że od 1984<br />

roku modele Explorer<br />

były dostarczane do<br />

rolników na całym<br />

świecie średnio co<br />

dwie godziny.<br />

SAME postanowiła uświetnić prezentację<br />

nowego modelu Explorer<br />

wielką uroczystością pod tytułem<br />

„Rozwój poprzez poszukiwanie”, która<br />

odbyła się 10 listopada <strong>2014</strong> w siedzibie<br />

koncernu w Treviglio. W wydarzeniu<br />

wzięło udział około 500 osób, wśród<br />

nich dealerzy, importerzy z całego świata<br />

oraz dziennikarze z wydawnictw<br />

branży rolniczej.<br />

Tematem przewodnim uroczystości<br />

były zagadnienia związane z rozwojem<br />

i innowacyjnością. Lodovico Bussolati,<br />

dyrektor zarządzający SAME DEUTZ-<br />

FAHR, przedstawił trendy, które będą<br />

wyznaczały kierunki nowoczesnego rolnictwa<br />

w kolejnych latach oraz strategię<br />

rozwoju koncernu SDF. Massimo Ribaldone,<br />

dyrektor Działu Badań i Rozwoju<br />

Produktu SAME DEUTZ-FAHR, przedstawił<br />

założenia dotyczące designu i rozwiązań<br />

technicznych wykorzystanych w<br />

gamie nowych modeli Explorer.<br />

Nowe modele Explorer były także<br />

jednym z głównych punktów ekspozycji<br />

marki SAME na stoisku w trakcie targów<br />

EIMA w Bolonii. Trzy gamy, jedenaście<br />

modeli, silniki FARMotion, nowa kabina<br />

oraz układy napędowe sprawiają, że<br />

nowy Explorer ponownie staje się idealnym<br />

pomocnikiem w pracach nowoczesnego<br />

rolnika.<br />

Opr. Redakcja<br />

23


Temat<br />

New Holland<br />

Kombajn CR10.90 dał popis<br />

swoich możliwości podczas<br />

bicia rekordu zbioru pszenicy<br />

Fot. mat. prod.<br />

797,656 tony pszenicy<br />

w ciągu 8 godzin<br />

New Holland Agriculture<br />

pobił Światowy Rekord<br />

Guinnessa, zbierając<br />

imponującą masę<br />

pszenicy – 797,656 tony<br />

w ciągu ośmiu godzin.<br />

Mistrzem wydajności<br />

okazał się kombajn<br />

CR10.90 o największej<br />

mocy na świecie<br />

wynoszącej aż 653 KM.<br />

Jesteśmy niezwykle dumni, że udało nam<br />

się ponownie pobić światowy Rekord<br />

Guinnessa, zbierając niemal 800 ton<br />

pszenicy w ciągu ośmiu godzin, jednocześnie<br />

przekraczając poprzedni rekord o ponad 120<br />

ton – powiedział Hedley Cooper, manager<br />

ds. Rozwoju Kombajnów Zbożowych New<br />

Holland. – Rekord ten zademonstrował bezkonkurencyjną<br />

wydajność i produktywność<br />

kombajnu CR10.90, zwłaszcza uwzględniając<br />

fakt, że aktualny rekord wynoszący 675,84<br />

t został pobity już po sześciu godzinach i 36<br />

minutach.<br />

Rekordowy wynik<br />

Rekord ustanowiono dnia 15 sierpnia <strong>2014</strong><br />

roku w gospodarstwie rolnym HR Bourn<br />

and Sons Farm, położonym w miejscowości<br />

Grange de Lings, niedaleko angielskiej miej-<br />

scowości Wragby, w hrabstwie Lincolnshire.<br />

Pole zostało obsiane pszenicą odmiany Santiago<br />

jesienią 2013 roku, zanim jeszcze zostało<br />

wybrane do próby pobicia rekordu (w maju<br />

<strong>2014</strong>). Oznacza to, że reprezentowało rzeczywiste<br />

warunki upraw panujące na świecie.<br />

W dniu próby bicia rekordu, która rozpoczęła<br />

się o godzinie 11.17 pogoda była<br />

wietrzna, temperatura wahała się od 18 do<br />

21°C, a od godziny 17.30 występowały przelotne<br />

opady. Średnia wydajność kombajnu<br />

CR10.90 wynosiła 99,7 tony/godz., zaś szczytowa<br />

sięgała aż 135 ton/godz., przy wydajności<br />

plonu wynoszącej przeciętnie 9,95 tony/<br />

ha i jego średniej wilgotności rzędu 16,2%.<br />

Rekord osiągnięto przy zużyciu paliwa wynoszącym<br />

zaledwie 1,12 litra na tonę zebranego<br />

ziarna, a rozdrabniacz słomy podłączony był<br />

do maszyny przez cały dzień.<br />

24


Średnia wydajność<br />

kombajnu wynosiła<br />

99,7 tony na godzinę<br />

Całodzienną pracę nadzorował i sprawdzał<br />

Pravin Patel, oficjalny sędzia Światowego<br />

Rekordu Guinnessa, któremu towarzyszył<br />

i pomagał jako drugi niezależny świadek<br />

Alan Robson, kapelan rolników z hrabstwa<br />

Lincolnshire.<br />

Kombajn CR10.90 do zadań<br />

specjalnych<br />

Bijący rekordy kombajn CR10.90 wyposażony<br />

jest w unikalną technologię Twin Rotor<br />

opartą na podwójnych, wysokowydajnych<br />

rotorach połączonych z systemem DFR (Dynamic<br />

Feed Roll). Rozwiązanie to okazało<br />

się kluczowe podczas bicia rekordu, zwłaszcza<br />

z uwagi na pogarszające się późnym popołudniem<br />

warunki atmosferyczne.<br />

CR10.90 wyposażony został w silnik<br />

Cursor 16, który osiąga moc rzędu 653 KM, a<br />

dodatkowo technologia HI-eSCR ECOBlue<br />

spełnia wymogi norm emisji Tier 4B. Unikalny<br />

system gumowych gąsienic SmartTrax w<br />

połączeniu z zawieszeniem Terraglide zagwarantowały<br />

doskonałą przyczepność do<br />

podłoża w zmiennych warunkach pogodowych.<br />

Wyjątkowo długi, bo aż 10-metrowy<br />

przenośnik ślimakowy i superwysoka pręd-<br />

KLUCZOWE STATYSTYKI ZWIĄZANE Z BICIEM REKORDU<br />

Łączny czas zbiorów<br />

Ilość zebranej pszenicy<br />

Średnia liczba ton na godzinę<br />

Szczytowa wydajność<br />

kość rozładunku wynosząca 142 litry/min<br />

przełożyły się na wyjątkowo szybkie napełnianie<br />

zbiornika ziarna. Kombajn CR10.90<br />

wyposażony został również w całkowicie<br />

zintegrowany system automatycznego prowadzenia<br />

IntelliSteer, zapewniający dokładność<br />

prowadzenia wzdłuż łanu z dokładnością<br />

1-2 cm, optymalizujący efektywność<br />

13,7-metrowego hedera 840CD podczas każdego<br />

przejścia.<br />

– Tytuł Światowego Rekordu Guinnessa<br />

dodatkowo umocnił pozycję kombajnu<br />

8 godzin<br />

797,656 tony<br />

99,7 tony/godz.<br />

135 ton/godz.<br />

CR10.90 jako flagowej maszyny New Holland<br />

oraz wiodącego kombajnu żniwnego na świecie<br />

– oświadczył Carlo Lambro, prezydent<br />

New Holland Agriculture. – Bijący rekordy<br />

kombajn, wyprodukowany w naszym Centrum<br />

Badawczo-Rozwojowym Maszyn Żniwnych<br />

w belgijskiej miejscowości Zedelgem, jest<br />

pierwszym na świecie kombajnem rotorowym<br />

klasy 10 i przykładem doskonałości technologii<br />

Twin Rotor® opracowanej przez New Holland<br />

już 40 lat temu.<br />

Opr. Redakcja<br />

25


Technika<br />

Amazone<br />

Rekord świata w ochronie roślin<br />

– 1032 hektary w 24 godziny<br />

w belkę polową Super-L i połączony z ciągnikiem<br />

Fendt o mocy 330 KM w trakcie ustanawiania<br />

rekordu świata jechał z prędkością<br />

od 13 do 15 km/h zależnie od warunków<br />

pogodowych i polowych – a w momentach,<br />

gdy nie było wiatru i rosy na roślinach, nawet<br />

z prędkością 17 km/h. Napełnianie opryskiwacza<br />

odbywało się bezpośrednio na polu<br />

z beczkowozu mieszczącego 21 m³ wody,<br />

wyprodukowanego przez firmę Annaburger<br />

oraz z 1000 l pojemnika ze środkiem ochrony<br />

roślin umieszczonego na platformie ładunkowej<br />

Unimoga.<br />

Czy można w ciągu<br />

24 godzin technicznie<br />

wykonać zabiegi ochrony<br />

roślin na powierzchni<br />

1000 ha? Odpowiedź<br />

na to pytanie brzmi<br />

tak! 1032 hektary na<br />

dobę obrobił najnowszy<br />

opryskiwacz UX 11200.<br />

Amazone ustanowiła<br />

nowy rekord świata.<br />

Fot. mat. prod.<br />

Przeliczając to na przeciętną wydajność<br />

powierzchniową, UX 11200 osiągnął<br />

43 ha na godzinę, co również jest najlepszym<br />

wynikiem w dzisiejszej, nowoczesnej<br />

technice ochrony roślin. Ze zbiornikiem<br />

o pojemności 12000 l na osi tandemowej to<br />

dzisiaj największy zaczepiany opryskiwacz<br />

polowy w programie Amazone. Wyposażony<br />

12 po dwunastej<br />

Start do obliczonego na dokładnie 24 godziny<br />

próby bicia rekordu świata nastąpił 3<br />

września o godzinie 12.12 w brandenburskim<br />

gospodarstwie rolnym Golzow. Posiada ono<br />

ogółem powierzchnię 6490 ha i reprezentuje<br />

praktycznie przeciętne warunki europejskie,<br />

w których UX 11200 może pokazać pełnię<br />

swoich możliwości.<br />

Konkretne zadanie brzmiało: po zbiorze<br />

rzepaku na 15 różnych polach, na których<br />

ponownie wschodził rzepak, zastosować<br />

Glyphosat z wodą w dawce 100 l/ha.<br />

Wszystkie czynności odbywały się w stałym<br />

Ze względu na różną<br />

wysokość ścierniska<br />

i wschodzących<br />

roślin rzepaku cała<br />

powierzchnia była zdecydowanie<br />

niejednolita<br />

26


kontakcie z szefem działu ochrony roślin w<br />

gospodarstwie. Do dyspozycji były różnej<br />

wielkości rozpylacze (025, 03, 04) TurboDrop<br />

High Speed marki Agrotop. Praca mogła się<br />

jednak odbywać przez cały czas tylko z rozpylaczami<br />

03.<br />

Ze względu na różną wysokość ścierniska<br />

i wschodzących roślin rzepaku cała powierzchnia<br />

była zdecydowanie niejednolita<br />

i tym samym bardzo wymagająca w kwestii<br />

prowadzenia belki polowej opryskiwacza.<br />

Dodatkowym obciążeniem były słupy i przyłącza<br />

wody na polach. Wszystkie przeszkody<br />

zostały przed przystąpieniem do ustanawiania<br />

rekordu zapisane w terminalu ciągnika,<br />

aby nieznającemu tych pól kierowcy zasygnalizować<br />

te miejsca.<br />

Ciągnik był poza tym wyposażony w system<br />

automatycznego kierowania zaopatrywany<br />

w sygnały korekcyjne przez przenośną<br />

stację referencyjną RTK. Obsługa opryskiwacza<br />

odbywała się przez terminal Amatron 3,<br />

automatyczne włączanie na nawrotach i przełączanie<br />

sekcji szerokości zapewniała technika<br />

Section Control w terminalu ciągnika.<br />

Kształt determinuje wydajność<br />

Materiał liczbowy zebrany w trakcie ustanawiania<br />

rekordu świata wyraźnie pokazał<br />

w jak dużym stopniu wielkości i kształty<br />

pól wpływają na rzeczywistą wydajność powierzchniową.<br />

Na polach między 40 a 124<br />

ha oraz przejazdach długich na ok. od 0,5 do<br />

1,5 km wartość ta wynosi między 38 ha/h na<br />

polu niekorzystnym a 45 ha/h na polu najlepszym.<br />

Odpowiada to 18-procentowej różnicy<br />

w wydajności powierzchniowej.<br />

Jeszcze większe znaczenie miały niezbędne<br />

czasy pomocnicze. Przy porównaniu<br />

z teoretyczną wydajnością powierzchniową<br />

60 ha/godzinę, czas pomocniczy stanowi<br />

28%. Dzięki dużej pojemności zbiornika UX<br />

11200 napełnianie zajmowało tylko 8% tego<br />

czasu. Podczas bicia rekordu świata opryskiwacz<br />

zużył ogółem 103200 l cieczy roboczej<br />

i napełniany był jedynie dziesięć razy. Czas<br />

jednego napełnienia zbiornika kształtował<br />

się między 10 a13 minut, w zależności od<br />

ilości resztek cieczy roboczej, a suma czasów<br />

napełniania wyniosła dwie godziny.<br />

Pełne 1,5 godziny, czyli około 6% czasu,<br />

zajęło przemieszczanie się opryskiwacza między<br />

polami. Drogi przejazdu zespołu miały<br />

całkowitą długość prawie 20 km. Większość<br />

czasu pomocniczego zajmowało objeżdżanie<br />

Do dyspozycji były<br />

różnej wielkości<br />

rozpylacze<br />

Czas jednego<br />

napełnienia<br />

zbiornika kształtował<br />

się między<br />

10 a 13 minut<br />

słupów i przyłączy wody oraz nawroty na<br />

końcach pola mierzących 40 m szerokości.<br />

Mimo korzystnej struktury powierzchni zajęło<br />

to ogółem 3,5 godziny, co stanowi blisko<br />

15% czasu pomocniczego.<br />

Obszerna dokumentacja<br />

Głównymi osobami odpowiedzialnymi za<br />

organizację i przebieg ustanawiania rekordu<br />

świata byli pracownicy działu promocji sprzedaży<br />

Amazone. 24-godzinny rekord świata<br />

został podzielony na trzy zmiany dla trzech<br />

różnych operatorów opryskiwacza jadących<br />

ciągnikiem Fendt 933. Praca zmianowa odbywała<br />

się także przy dostawie wody i napełnianiu<br />

maszyny przez kierowców Unimoga z<br />

dołączonym beczkowozem Annaburger.<br />

Podczas ustanawiania rekordu własna<br />

stacja pogodowa gospodarstwa Golzow dostarczała<br />

dane dotyczące prędkości wiatru,<br />

temperatury, wilgotności powietrza itd. Bezpośrednio<br />

na polu był do dyspozycji zestaw<br />

pomiarowy, sprawdzający bezpośrednio<br />

aktualną prędkość wiatru, temperaturę i<br />

wilgotność powietrza w celu dokonywania<br />

odpowiednich zmian dawki lub przerw w<br />

oprysku. Warunki były w zasadzie zbliżone<br />

do stałych. Prędkość wiatru wynosiła w ciągu<br />

dnia od 2 do 3 m/sekundę, a nocą 0 m/sekundę.<br />

Jako neutralny obserwator na miejscu<br />

był obecny przez cały czas redaktor specjalistycznego<br />

czasopisma. Od strony naukowej<br />

towarzyszyło mu dwóch studentów szkoły<br />

wyższej w Soest. Wspólnie z kierownikiem<br />

działu ochrony roślin gospodarstwa Golzow<br />

prowadzili dokładną dokumentację wszystkich<br />

czynności wykonywanych na polach.<br />

Pod względem jakości zabiegów oceniono<br />

wszystkie pola biorąc pod uwagę zużycie cieczy<br />

roboczej, zużycie paliwa, czasy napełniania<br />

i czasy oprysku.<br />

O dokumentację rekordu świata zadbał<br />

zespół filmowy Gläser. Film można obejrzeć<br />

pod adresem www.amazone.tv.<br />

AM<br />

27


Raport<br />

DEUTZ-FAHR LAND<br />

Fot. mat. prod.<br />

Rozpoczęcie inwestycji<br />

DEUTZ-FAHR LAND<br />

W połowie października <strong>2014</strong> roku w Lauingen<br />

w Bawarii wykonano pierwsze prace nad<br />

projektem DEUTZ-FAHR LAND. Oznacza to<br />

oficjalne rozpoczęcie budowy infrastruktury<br />

nowej fabryki, w całości dedykowanej produktom<br />

marki DEUTZ-FAHR, której stworzenie<br />

zapowiadano w trakcie targów Agritechnica.<br />

Na potrzeby budowy nowej fabryki<br />

w ramach projektu DEUTZ-<br />

FAHR LAND zakupiono teren o<br />

powierzchni 125000 m 2 , zlokalizowany w<br />

bezpośrednim sąsiedztwie obecnej fabryki<br />

marki DEUTZ-FAHR. Bryła nowego zakładu<br />

w kształcie litery „L” o 40000 m 2 zadaszonej<br />

powierzchni będzie zorientowana<br />

na wykorzystanie najnowszych standardów<br />

technologicznych produkcji w zakresie układów<br />

mechanicznych, hydraulicznych, elektronicznych<br />

oraz lakierni.<br />

Fabryka będzie dysponowała mocami<br />

produkcyjnymi na poziomie 8000 ciągników<br />

rocznie dla jednej zmiany roboczej. W ostatnim<br />

etapie budowy, zaplanowanym na 2016<br />

rok, całkowita powierzchnia nowego zakładu<br />

będzie wynosiła 340000 m 2 , z tego 138000 m 2<br />

to powierzchnia zadaszona.<br />

Inwestycje o wartości 75 milionów euro<br />

pozwolą na stworzenie nowoczesnych systemów<br />

umożliwiających prowadzenie testów,<br />

szkoleń, stworzenia miejsca spotkań oraz<br />

muzeum, które w 100% zaspokoją potrzeby<br />

i oczekiwania sieci dystrybucyjnej marki<br />

DEUTZ-FAHR oraz użytkowników maszyn<br />

tej marki.<br />

W trakcie ceremonii, Lodovico Bussolati,<br />

dyrektor zarządzający SAME DEUTZ-FAHR,<br />

Rainer Morgenstern, dyrektor zarządzający<br />

SAME DEUTZ-FAHR Niemcy oraz dyrektor<br />

handlowy na Europę Wschodnią, władze<br />

miast Lauingen i Dillingen, Aldo i Francesco<br />

Carozza, wiceprezesi SAME DEUTZ-FAHR,<br />

SAME DEUTZ-FAHR<br />

W PIGUŁCE<br />

Koncern SAME DEUTZ-FAHR (SDF) z siedzibą<br />

w Treviglio (BG), we Włoszech jest<br />

jednym z wiodących światowych producentów<br />

ciągników, kombajnów, maszyn<br />

rolniczych i silników. Jego produkty są<br />

wytwarzane i oferowane na całym świecie<br />

pod markami DEUTZ-FAHR, SAME, Lamborghini<br />

Trattori, Hürlimann, Grégoire i<br />

Lamborghini Green Pro. Gama ciągników<br />

oferuje moce od 23 do 340 KM, a kombajnów<br />

od 100 do 395 KM.<br />

Koncern SAME DEUTZ-FAHR posiada siedem<br />

zakładów produkcyjnych, 13 oddziałów<br />

handlowych, 2 spółki joint ventures,<br />

141 importerów, ponad 3000 dealerów,<br />

a zatrudnienie przekracza 3500 pracowników.<br />

W 2013 r. Grupa SDF osiągnęła<br />

przychody w wysokości 1212 mln euro z<br />

zyskiem operacyjnym na poziomie 6,9%<br />

przychodów.<br />

symbolicznie otworzyli pierwszy etap prac,<br />

w asyście dwóch ciągników DEUTZ-FAHR<br />

Serii 6 wyposażonych w ładowacze czołowe<br />

z łyżkami.<br />

– Rozpoczęcie prac budowlanych stanowi<br />

decydujący krok w rozwoju marki Deutz-Fahr<br />

i towarzyszy zwiększaniu asortymentu w zakresie<br />

wysokiej mocy, dzięki nowej serii ciągników<br />

o mocy do 440 KM. Ze względu na te elementy<br />

następne dwa lata będą miały kluczowe<br />

znaczenie dla historii tej marki – stwierdził<br />

Lodovico Bussolati, dyrektor zarządzający<br />

SAME DEUTZ-FAHR.<br />

Opr. Redakcja<br />

28


Temat Mitas<br />

Główną zaletą opon<br />

VF jest zachowanie<br />

stałego ciśnienia w<br />

oponie przy jakiejkolwiek<br />

szybkości<br />

Dla traktorów o dużej mocy Mitas<br />

wprowadza modele VF 380/95R38<br />

HC 2000 i VF 480/95R50 HC<br />

2000. Dla opryskiwaczy Mitas<br />

wprowadza oponę VF 380/90R46<br />

HC 1000. W grudniu <strong>2014</strong> r. oferta<br />

zostanie poszerzona o kolejne rozmiary<br />

opon HC 2000, konkretnie<br />

VF 600/70R30 i VF 710/70R42.<br />

VF HC 2000 tylko<br />

do mocnych traktorów<br />

Mitas zamierza podbić<br />

świat oponą Very High<br />

Flexion (VF). Seria opon<br />

VF odgrywa kluczową<br />

rolę w nowym segmencie<br />

opon Mitas Premium,<br />

który od 2015 r. będzie<br />

zastępował opony<br />

Continental na pierwszy<br />

montaż w nowych<br />

maszynach rolniczych<br />

wiodących producentów.<br />

Seria opon VF odgrywa kluczową<br />

rolę w nowym segmencie opon<br />

Mitas Premium, który od 2015 r.<br />

będzie zastępował opony Continental<br />

na pierwszym montażu<br />

Fot. mat. prod.<br />

Poszerzenie serii opon Very High Flexion<br />

udowadnia, że firma Mitas jest w stanie<br />

rozwijać mocne opony dla największych<br />

i najbardziej wymagających segmentów maszyn<br />

rolniczych – mówi Andrew Mabin, dyrektor ds.<br />

handlu i marketingu firmy Mitas. – Mitas stworzył<br />

opony Very High Flexion jako odpowiedź na<br />

popyt na produkty dające sobie radę z większym<br />

obciążeniem i rosnącą szybkością poruszania się<br />

maszyn rolniczych.<br />

Mitas to także jedyny producent, który dostarcza<br />

opony Very High Flexion dla nowych<br />

traktorów Case IH Magnum Rowtrac. Opony<br />

VF 380/95R38 HC 2000 były zamontowane na<br />

maszynie Magnum Rowtrac w czasie jej uroczystej<br />

prezentacji w mieście Nevada w północnoamerykańskim<br />

stanie Iowa. Opony te są<br />

częścią standardowego wyposażenia traktorów<br />

Case IH Magnum Rowtrac.<br />

Główną zaletą opon VF jest zachowanie<br />

stałego ciśnienia w oponie przy jakiejkolwiek<br />

szybkości. Szerszy ślad opony VF mniej naciska<br />

na powierzchnię oraz zapewnia lepsze poruszanie<br />

się w wymagających warunkach i na mokrej<br />

MITAS to jeden z największych<br />

światowych producentów opon<br />

rolniczych. Mitas produkuje i<br />

sprzedaje opony pod trzema markami<br />

– Mitas i Cultor oraz marką<br />

Continental na licencji.<br />

glebie. Na przykład opona VF 380/95R38 HC<br />

2000 należy do klasy szybkości „B’’ i umożliwia<br />

prędkość aż do 50 km/godz. z maksymalnym<br />

obciążeniem 7750 kg. W porównaniu ze standardową<br />

oponą opona VF uwiezie o 40% więcej<br />

ładunku. Dzięki tym właściwościom opony<br />

VF idealnie zastępują podwójny montaż przy<br />

zachowaniu niskiego ciśnienia i małego nacisku<br />

na glebę. Specjalność opon Mitas VF to<br />

wysoka elastyczność boku, który pozostawia<br />

większy ślad i w ten sposób mniej naciska na<br />

powierzchnię. – Rozwijamy obecne opony Very<br />

High Flexion dla kombajnów. Będą oznaczone<br />

jako VF HC 3000. Firma Mitas zaprezentuje je<br />

na początku 2015 roku – powiedział Pavel Kott,<br />

menedżer produktu opon rolniczych Mitas.<br />

Opr. Redakcja<br />

29


Temat<br />

Biogazownie rolnicze<br />

Fot. mat. prod.<br />

Energia z rolnictwa<br />

Niepewność<br />

spowodowana sytuacją<br />

międzynarodową<br />

sprawia, że wiele krajów<br />

szuka alternatywnych<br />

sposobów na<br />

zapewnienie sobie<br />

bezpieczeństwa<br />

energetycznego.<br />

Polska z bardzo dobrze rozwiniętym<br />

rolnictwem oraz gruntami rolnymi,<br />

które zajmują 44,5 proc. powierzchni,<br />

swojej szansy na zwiększenie niezależności<br />

energetycznej powinna szukać w rozwoju<br />

biogazowni rolniczych.<br />

Ponad 50 biogazowni rolniczych w Polsce<br />

to nie jest sukces na miarę europejską,<br />

ale z pewnością krok zbliżający nas do transformacji<br />

polskiej energetyki. Nadal jednak<br />

bardzo daleko nam do tego, aby wzorem<br />

Niemiec zbudować solidną sieć energetyczną<br />

opartą na odnawialnych źródłach energii.<br />

Nowo powstające biogazownie dają szansę<br />

na wykorzystanie potencjału i zasobów<br />

polskiego rolnictwa oraz zwiększenie uniezależnienia<br />

gospodarczego państwa od wahających<br />

się cen surowców energetycznych.<br />

Od 2005 roku łączna moc zainstalowana w<br />

elektrowniach biogazowych wzrosła pięciokrotnie,<br />

a w pierwszym kwartale <strong>2014</strong> roku<br />

przekroczyła 170 megawatów. Wszystkich<br />

biogazowni w Polsce jest około 200, a 53 z<br />

nich działa na substracie pochodzący z rolnictwa.<br />

To znaczny postęp, zwłaszcza że jeszcze<br />

trzy lata temu istniało zaledwie kilkanaście<br />

takich obiektów w Polsce. Z drugiej strony<br />

skala możliwości rozwoju sieci biogazowni<br />

rolniczych nie przekłada się na adekwatny<br />

przyrost liczby instalacji. Obecny udział biogazu<br />

rolniczego w finalnym zużyciu energii z<br />

OZE w Polsce nie przekracza 2%.<br />

Funkcjonowanie biogazowni rolniczych<br />

jest przykładem działań w ramach idei zrównoważonego<br />

rolnictwa – programu, który<br />

stawia na zwiększenie rentowności gospodarstw<br />

rolnych przy jednoczesnej dbałości<br />

o środowisko naturalne. – Z jednego hektara<br />

upraw kukurydzianych możemy uzyskać<br />

40-50 ton zielonej masy na kiszonkę, która<br />

jest bogatą w składniki odżywcze paszą dla<br />

zwierząt, ale również najlepszym substratem<br />

do produkcji biogazu w biogazowniach. Z takiej<br />

ilości substratu z 1 hektara można wygenerować<br />

12-14 tysięcy m 3 biogazu rolniczego,<br />

który daje nam 28-30 megawatogodzin energii<br />

elektrycznej – to starcza na zasilanie ponad<br />

pół miliona tradycyjnych żarówek 60 W przez<br />

godzinę – komentuje Łukasz Jarczyński, ekspert<br />

New Holland, producenta maszyn rolniczych,<br />

który od roku 2006 jest Liderem Czystej<br />

Energii dzięki prowadzonym aktywnie<br />

30


działaniom promocyjnym i rozwojowym na<br />

rzecz stosowania odnawialnych źródeł energii,<br />

systemów redukcji emisji zanieczyszczeń<br />

do atmosfery i technologii wspierających<br />

zrównoważone rolnictwo.<br />

Dodatkowo, częstym problemem wynikającym<br />

z prowadzenia prężnej działalności<br />

rolnej jest nadmiar produktów ubocznych<br />

takich jak gnojowica, obornik czy pozostałości<br />

po przetwórstwie warzyw i owoców.<br />

– W procesie wytwarzania biogazu rolniczego<br />

substraty te wykorzystywane są do produkcji<br />

energii elektrycznej oraz ciepła. Ubocznym<br />

produktem fermentacji metanowej jest tzw.<br />

pozostałość pofermentacyjna, która może z<br />

kolei stanowić cenny nawóz organiczny. Tym<br />

– komentuje Tomasz Sikorski z Adler Biogaz,<br />

firmy zarządzającej pierwszą powstałą na<br />

Podlasiu biogazownią rolniczą.<br />

Kierunki rozwoju wytyczają Niemcy, z<br />

około 8 tysiącami biogazowni o łącznej mocy<br />

przekraczającej 3500 megawatów. To większość<br />

wszystkich tego typu instalacji w Europie.<br />

– Rozwój biogazowni w Niemczech jest<br />

efektem sprzyjającej koniunktury i rozwiązań<br />

politycznych ułatwiających inwestowanie w<br />

OZE. Nasi zachodni sąsiedzi dostrzegli wymierne<br />

korzyści związane ze zwiększaniem<br />

użycia odnawialnych źródeł w energetyce. Fenomen<br />

Niemiec inspiruje do działań innych,<br />

tym bardziej że udaje im się progresywnie<br />

zwiększać udział OZE wraz z dynamicznym<br />

Wykres: Biogazownie rolnicze w poszczególnych województwach<br />

Polski opracowanie New Holland, na podstawie<br />

danych Agencji Rynku Rolnego [stan na dzień 14.08.<strong>2014</strong>]<br />

Wykres: Roczna wydajność instalacji biogazowni rolniczych do wytwarzania<br />

energii elektrycznej (MWh/rok) opracowanie New Holland, na podstawie<br />

danych Agencji Rynku Rolnego [stan na dzień 14.08.<strong>2014</strong>]<br />

Lokalnie prym wiodą województwa północne,<br />

w tym pomorskie, gdzie funkcjonuje<br />

dziewięć biogazowni rolniczych i warmińsko-mazurskie<br />

z siedmioma instalacjami.<br />

Większość polskich biogazowni to obiekty o<br />

mocy nieprzekraczającej jednego megawata.<br />

– Taka wielkość obiektu jest optymalna do<br />

osiągnięcia zysków. Na polskim gruncie zwrot<br />

z inwestycji w elektrownię na biogaz możliwy<br />

jest po około 3-5 latach. W przypadku mniejszych<br />

instalacji, czas w jakim osiągniemy zyski<br />

znacznie się wydłuża – komentuje Tomasz<br />

Sikorski z Adler Biogaz. – Wszystko będzie<br />

zależało od nowej ustawy OZE, na którą czekamy<br />

już dwa lata – dodaje.<br />

Rosnąca liczba instalacji otwiera perspeksamym<br />

koło produkcyjne się zamyka – dodaje<br />

Łukasz Jarczyński z New Holland.<br />

Przy obecnej ilości instalacji biogazowni<br />

rolniczych o łącznej mocy 61 MW możemy<br />

liczyć na wyprodukowanie ponad 490 gigawatogodzin<br />

energii elektrycznej w ciągu roku,<br />

czyli dwa razy więcej niż w 2013. – Taka ilość<br />

energii może zaspokoić potrzeby ponad 200 tysięcy<br />

gospodarstw domowych w ciągu roku. To<br />

tylko kropla w morzu potrzeb energetycznych,<br />

ale jeśli do 2020 roku mamy oprzeć swoją energetykę<br />

o źródła odnawialne i osiągnąć 15-procentowy<br />

udział OZE w zużyciu energii, takich i<br />

podobnych inwestycji musi być znacznie więcej<br />

wzrostem PKB. Do 2020 roku Unia Europejska<br />

zobowiązała Niemcy do osiągnięcia 18%<br />

udziału OZE w końcowym zużyciu energii.<br />

Według specjalistów niemieckich transformacja<br />

energetyczna pozwoli na osiągnięcie 40-<br />

45% w 2025 r., a do 2050 r. nawet 80% energii<br />

z różnego rodzaju źródeł odnawialnych.<br />

Zgodnie z polskim programem rządowym,<br />

Polska do 2020 r. ma podążać za niemieckim<br />

wzorcem, poprzez wybudowanie średnio jednej<br />

biogazowni rolniczej w każdej gminie.<br />

Tymczasem jesteśmy jeszcze bardzo daleko od<br />

spełnienia tych warunków – komentuje prof.<br />

dr hab. inż. Aleksander Lisowski.<br />

tywy na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego<br />

Polski. – Konwencjonalne metody<br />

pozyskiwania energii choć nadal wiodące, potrzebują<br />

wsparcia w postaci technologii ekologicznych.<br />

Wskazują na to nie tylko wymagania<br />

unijne, ale również aktualne tendencje międzynarodowe.<br />

Przykład Niemiec pokazuje, że<br />

pomyślna koniunktura gospodarki energetycznej<br />

jest wynikiem nowego spojrzenia na energetykę,<br />

z mocną podstawą w postaci elektrowni<br />

konwencjonalnych, ale z rosnącym w siłę sektorem<br />

odnawialnych źródeł energii – komentuje<br />

Łukasz Jarczyński z New Holland.<br />

Opr. Redakcja<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!