Theoria - DISA

Belangrik is in die opsig ook Spel (p. 35) waar die digter tot die
bitter besef kom dat die verwekking van die kind 'n blinde
dobbelspel is, 'n roekelose blootstel aan die gevare van die lewe
(vgl. Skip, p. 41).
Hierdie skuldgevoel hang ten nouste saam met die idee van
die uitverkiesing (p. 32), waar die digter gekonfronteer word
met die ontstellende vraag wie die chromosome beheer, daardie
geheinsinnige draers van die erflikheid. Hierdie skuldgevoel
beheers die hele reeks kwatryne met die sprekende titel Almanak
—die wisselende stemmings van die man deur die lang maande
van verwagting en kommer en vrees, terwyl hy hom besin op
die implikasies van die naderende vaderskap.
Telkens keer daar in hierdie poesie sekere woorde, wendinge
en beelde terug. In die eerste bundel was dit die kleur root
met die suggestie van sinnelikheid en vitale lewensdrang. By
sommige skrywers mag dit verklaar word uit 'n armoed van
verbeelding en siening. By Opperman met sy ryk digterlike
verbeelding, sou so 'n verklaring egter belaglik wees. Hierdie
telkens-terugkerende 'demente het by hom die magiese towerkrag
van simbole gekry. Een van hierdie simbole is wier, en
in nou verband daarmee; seegras, stort, water, baaierd (vgl.
pp. 48, 49, 52, 56). Dit roep voor ons gees op die vormlose
wat met die dood en ontbinding in verband staan. Vergelyk
Nagvaak by '« ou Man met so 'n verrassende siening :
„Nou dat die berge, sterre in hom stort
en baard en oe riet en water word,
sien jy in hom die ruie oer-moeras
waaruit jy kruip. . . ."
Daarnaas kom die kreatiewe woord van God (heeltemal in die
lyn van Dertiende Dissipel uit die eerste bundel) :
„Jy moet geboorte gee
aan stringe kuile, kranse en die see
en so aan My : Ek is die skepping, roer
van poel tot poel, en wee die blinde moer !"
Hierdie merkwaardige verse bring dus nie net 'n siening van
die elementtke spel van meedoenloos afslopende natuurkragte nie,
maar daarnaas wek hulle tog ook. die suggestie van 'n swaargistende
moeras waaruit die nuwe lewenskieme loskom.
So verwesenlik God hom met elke' nuwe geboorte, staan Hy
op uit die donker-gistende ondergrond en groei tot mooier
vorme van „Zoeloe, tarentaal en vingerpol" (Heilige Beeste).
In die jongste bundel klink dit: „deur klip en varing na 'n
verre doel", en elders: „mens en kiepersol en kiewietvlerk"
(p. 24).
40