Theoria - DISA

Dit is die grondmotief van die bundel, hierdie angswekkende
besef van die donker-biologiese ondergrond, waaruit geslag
na geslag en mens na mens horn weer deur die selfverwesenlikingsenergie
van 'n kreatief-evolusionistiese Godheid van nuuts
af aan moet loswring op soek na 'n skoner lewe langs „ongekaarte
wee" (vgl. Vigiti Magna waar ons hele geskiedenis, met
ons ewig-rustelose soeke na geluk in felle taferele met 'n verblindende
vaart voor ons verbytrek). In al die groot gedigte
kom ons hierdie konsepsie tee, telkens maar weer in nuwe
verrassende beelde weergegee. So kry ons die gedig Genesis
—alweer 'n suggestiewe titel—met sy drie groot onderdele : Spel
—die eerste uitbundige huweliksdae en die voorspelling van
swangerskap en dood— Grot die verbasende knap psigologiese
skildering van die eensame vrou wat in die „lee nagte"
met behulp van die alfabet en 'n glas kontak met die man probeer
kry—en Ark waar die kringloop voltooi word :
„haar skoot
is die klein ark ! maar in die dood
se waters reeds . . . het hy gese
die eiers van die maaier is gele ?"
En verder : „en ruime van haar skoot
word die ark oor waters van die dood" (p. 52).
Met die dood en ontbinding is die belofte en kiem van die
nuwe lewe dus reeds daar. Uit die puin en die as van die lewe en
dade van enkelinge (00k van Christus) is die feniks al aan die
kom {Vuur). So sal 'n nuwe lewe, liggaamlik en geestelik
immer voortwoeker (Rooi voel—Wit voel). Daarom dat die
bundel in die laaste gedig, Moederstad, na al die geswerf en
spanning op so 'n triomfantelike noot kan eindig :
„Solank die mens aan My geboorte gee
hang nog my Negester oor Ninev6".
Geboorte dus, die enigste antwoord aan die chaos en ontreddering
van ons eeu, die skeppingsbeginsel wat seevier oor die
materialisme en die dood.
Dit is byna onmoontlik om in 'n enkele artikel op al die
skoonhede in hierdie ryk bundel te wys. Ek kan egter nie nalaat
om melding te maak van Nagstorm oor die See nie. Hier word die
verwekkingsdaad vir ons geteken in i een van die magtigste
visionere sienings wat ek ken in ons literatuur. Hier styg die
digter ver uit bo die sinnelike. Die seksdaad word iets mistieks,
word gesien in die lig van die ewigheid.
Die digter wil in hierdie bundel deurdring tot die wese van
die mees fundamentele probleem vir die mens—die van lewe en
42