โพรไบโอติก - ฐานข้อมูลการแพทย์ทางเลือก

PROBIOTICS : Alternative Microoganisms for Health
โพรไบโอติก : จุลินทรีย์ทางเลือกเพื่อสุขภาพ
ตารางที่ 3.1 ตัวอย่างชนิดจุลินทรีย์โพรไบโอติกที่มีรายงานความปลอดภัยต่อ
การใช้ (ดัดแปลงจาก Salminen and von Wright, 1998 เอกสารอ้างอิงหมายเลข 7)
ชนิดจุลินทรีย์
รายงานความปลอดภัย
แบคทีเรีย Lactobacillus ส่วนใหญ่ไม่เป็นเชื้อก่อโรค แต่มีโอกาสพบเป็นเชื้อฉวย
โอกาสก่อโรค ซึ่งมักพบในผู้ป่วยโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
แบคทีเรีย Lactococcus ส่วนใหญ่ไม่เป็นเชื้อก่อโรค
แบคทีเรีย Leuconostoc ส่วนใหญ่ไม่เป็นเชื้อก่อโรค แต่มีโอกาสพบในผู้ป่วย
ติดเชื้อ ซึ่งมักพบในผู้ป่วยโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
แบคทีเรีย Enterococcus บางสายพันธุ์เป็นเชื้อฉวยโอกาสก่อโรคซึ่งเป็นสาเหตุ
ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกและดื้อต่อยาปฏิชีวนะ
แบคทีเรีย Bifidobacterium ส่วนใหญ่ไม่เป็นเชื้อก่อโรค แต่มีโอกาสพบในผู้ป่วย
ติดเชื้อ ซึ่งมักพบในผู้ป่วยโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
ยีสต์ Saccharomyces ส่วนใหญ่ไม่เป็นเชื้อก่อโรค แต่มีโอกาสพบในผู้ป่วย
ติดเชื้อ
ตัวอย่างการประเมินความปลอดภัยของโพรไบโอติกแบคทีเรีย L. plantarum
SS2 (Duangjitcharoen et al., 2009) ที่แยกได้จากน้ำหมักชีวภาพมะเฟืองที่ผลิต
ในภาคอีสานตอนล่างของประเทศไทย เพื่อคัดเลือกสายพันธุ์โพรไบโอติกที่จะน ำไปใช้
กับผลิตภัณฑ์อาหารหมักที่ได้จากพืช โดยศึกษาผลของแบคทีเรียสายพันธุ์นี้ โดยการป้อน
ในหนูขาวที่ความเข้มข้น 2 ระดับ คือ 10 12 เซลล์ต่อหนู และ 10 9 เซลล์ต่อหนู
โดยให้แบคทีเรียเป็นเวลา 14 วัน และตรวจติดตามการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
สัตว์ทดลอง น้ำหนักตัว น้ำหนักของตับและม้าม และเพาะเชื้อจากตัวอย่างเลือด
เพื่อประเมินว่าโพรไบโอติกสามารถแพร่เข้าสู่กระแสเลือดหรือไม่ โดยเปรียบเทียบ
กับชุดควบคุม (control) ที่ไม่ได้รับการป้อนแบคทีเรีย L. plantarum SS2 ซึ่งหนูกลุ่ม
ที่ถูกป้อนด้วยแบคทีเรียโพรไบโอติกนั้นยังคงมีพฤติกรรมการกินอาหาร การดื่มน้ ำ
การขับถ่าย การนอนหลับ การอยู่ร่วมกัน และการตอบสนองที่ปกติ รวมทั้งยังคงมี
ลักษณะทางสัณฐานวิทยา เช่น ลักษณะขน สีของเท้า ที่ปกติเช่นกัน แต่มีน้ ำหนักตัว
โดยรวมต่ำกว่าในกลุ่มควบคุม ซึ่งอาจเป็นไปได้ที่โพรไบโอติกจะสามารถช่วยควบคุม
น้ำหนักได้ อาจเนื่องจากการช่วยลดการดูดซึมกลูโคสจากล ำไส้หรือช่วยเพิ่มเมแทบอลิซึม
ของกลูโคส เป็นต้น นอกจากนี้ยังตรวจไม่พบแบคทีเรียจากการน ำเลือดมาเพาะเชื้อ
และไม่พบความแตกต่างของน้ำหนักของตับและม้ามระหว่างหนูกลุ่มทดสอบกับ
กลุ่มควบคุม ดังนั้น โพรไบโอติกแบคทีเรียสายพันธุ์นี้จึงมีความปลอดภัย ผลการศึกษา
แสดงดังรูปที่ 3.1 และ 3.2
body weight gain (g)
30
20
10
0
u
control
10 12 lactobacili / mouse
10 9 lactobacili / mouse
Time (days)
10 12 14
รูปที่ 3.1 แสดงผลรวมการเปลี่ยนแปลงน้ำหนักอวัยวะของสัตว์ทดลองกลุ่ม
ควบคุมและกลุ่มทดลองที่ได้รับการป้อนแบคทีเรียโพรไบโอติก Lactobacillus
plantarum SS2 เป็นเวลา 14 วัน (ดัดแปลงจาก ไชยวัฒน์ ไชยสุต และคณะใน
Duangjitcharoen Y, et al. 2009 เอกสารอ้างอิงหมายเลข 2)
42 สำนักการแพทย์ทางเลือก http://www.thaicam.go.th
สำนักการแพทย์ทางเลือก http://www.thaicam.go.th 43