An attempt at an epidemiological explanation - Epib.nl

Samenvauingkokken van serogroep B uit de periode 1958-1975. In de periode 1980-1990 steeg deincidentie van meningokokkenziekte geleidelijk van 1,1 per 100.000 inwoners in 1982tot 3,5 per 100.000 inwoners in 1990. Deze stijging kon ten dele verklaard wordendoor de opkomst van een meningokokkenstam met een nieuwe serotype-sub typecombinatie (fenotype): B:4:P1.4. Deze stam, die v66r 1980 nog niet in Nederland wasgesignaleerd. was verantwoordelijk voor 21 % van alle gevallen van meningokokkenziektein 1990. Het merendeel van de stijging wordt veroorzaakt door meningokokkenvan verschillende fenotypen, die al langer in Nederland aanwezig waren. Dit wijst ophet bestaan van bijkomende, buiten de meningokok gelegen oorzaken voor destijging. Binnen serogroep B, de meest voorkomende serogroep in Nederland,kwamen vele verschillende subtypen voor en tussen 1958 en 1990 vonden geleidelijke,maar belangrijke veranderingen plaats in de subtypeverdeling van meningokokken vandeze serogroep. Van 1980 tot 1990 was er een opvallende verschuiving in de leeftijdsverdelingvan de patienten met meningokokkenziekte van jongere naar oudere leeftijdscategorieen,die deeIs verk1aard kOD warden door de opkomst van nieuwemeningokokkenstammen. Tossen 1980 en 1990 steeg het percentage meningokokkendie alleen uit het bloed van patienten geIsoleerd waren. betgeen zou kunnen wijzenop eell toename van de virulentie van de verschillende meningokokken in debeschreven periode. Deze stijging was niet geassocieerd met bepaalde fenotypen.Hoofdstuk 3 bevat een beschrijving van de opkomst van een sllbpopulatie vanmeningokokken met dezelfde genetische achtergrond (klonen) en de veranderingen inhet genotype en fenotype die zich in de loop der tijd hebben voorgedaan binnen dezesubpopulatie. Van een aantal door een gestratificeerde steekproef verkregen meningokokkenwerd het "electrophoretic type" (ET) bepaald door middel van "multilocusenzyme electrophoresis" als kenrnerk voor de genetische achtergrond. Rond 1980werd in Neder1and een nieuwe kloon (ET-24) aangetroffen die homogeen was watbetreft het fenotype (B:4:P1.4). Tot 1984 bleef deze kloon stabiel, maar daamaontstonden bieruit verschillende andere klonen. Bovelldien werden binnen dezenieuwe klonen in toenemende mate andere serotypen ell subtypen gevonden. betgeenwijst op de uitwisseling van genetiscb materiaal tussen de verschillende rneningokokken.De snelle veranderingen in het serotype en subtype van meningokokken metdezelfde genetische achtergrond maken een regelmatige aanpassing noodzakelijk vaneell toekomstig vaccin dat gebaseerd is op antigenen die het serotype en subtypebepalen.Naast de serogroep, het serotype en subtype is het lipo-oligosaccharide (LOS)immllnotype een belangrijk oppervlaktekenmerk van de meningokok. Hoofdstuk 4bevat een beschrijving van de toepasbaarheid van de "whole-cell ELISA" (WeE) voorhet bepalen van het LOS immunotype van de meningokok met behulp van monoklonaleantilichamen. Ondanks het ontbreken van specifieke monoklonale antilichamentegen de immllnotypen L2 en L4 bleek het mogelijk een algoritrne te ontwikkelenwaarmee de meeste immunotypen bepaald kOllden worden. Oit gebeurde aan deband van het reactiepatroon van de isolaten met de verschillende monoklonalen. Van105