Dinteloord MB.pdf

More documents

Recommendations

Info

makers hebben zich voor het aanleggen vantramwegen in West-Brabant beijverd. Pas Jhr.D.J.A.A. van Lawick van Pabst van Nijevelt, burgemeestervan Arnhem, kreeg de zaak financieelrond met geld uit België. De ZNSM ontstond in1889 te Breda. Het bedrijf was volledig op Belgischeleest geschoeid. Het maatschappelijk kapitaalvan de onderneming bedroeg 650.000 gulden.De algemene leiding van het bedrijf berusttebij een Raad van Bestuur. De dagelijkse leidingwas aanvankelijk in handen van secretarisA.G.W. Gieben. Al in maart 1892 werd Giebenopgevolgd door een ‘Ingenieur, Chef van Dienst’in de persoon van F.J.H. van Wessem. Pas laterkwam de benaming ‘administrateur’ in zwang.Van Wessem bleef tot zijn dood in 1923 de scepterzwaaien. Zijn opvolger was F.F. Bosscher. Deadministrateur vertegenwoordigde de ZNSM naarbuiten toe en onderhield de betrekkingen met debestuurlijke instanties.Een concessie voor de ZNSMHet merendeel van de tramwegen in West-Brabantwerd aangelegd door de ZNSM. Vanuit Bredaontstond op 24 juli 1890 een verbinding metAntwerpen (via Zundert en Wernhout) en op 17augustus 1890 met Oudenbosch (via Etten enHoeven). Op 30 december 1892 werd de verlengingvan de lijn vanuit Oudenbosch tot Steenbergenvia Oud Gastel en Kruisland feestelijk in gebruikgenomen. Vanaf het Gastelsveer begon eenlijn naar Roosendaal. Spoedig hielden de omnibusdienstenvanuit Steenbergen en Oud Gastelhet voor gezien. Met ingang van 1 mei 1896 gingook de postkar tussen Steenbergen en Roosendaalaan de kant en werd het vervoer van brievenen poststukken overgenomen door de tram. 7Toch was de ZNSM niet zo maar voorbij gegaanaan Dinteloord. Op 15 juni 1891 had de maatschappijzich in een verzoekschrift aan de Dinteloordsegemeenteraad uitgesproken voor eenstoomtramweg van Steenbergen naarDinteloord in aansluiting op de lijn vanuitBreda. De gemeenteraad reageerde gunstigen verleende op 9 juli 1891 met vijftegen twee stemmen een concessie voorde tijd van dertig jaar. 8 De concessie zouechter vervallen, wanneer de tramwegniet vóór 1 januari 1893 in exploitatie wasgebracht.Het tramwegnet van de ZNSM werd aangelegd in de jaren1890-1906. Het sluitstuk werd gevormd door de lijn Oud Gastel– Willemstad (tramstation). Pas in 1926 werd in Willemstadde haven bereikt (uitsluitend voor goederenvervoer).Tekening Marius Broos.In 1893 had het gehele tramwegnet van deZNSM een lengte van ruim 72 kilometer. Achtlocomotieven, 25 rijtuigen en 65 goederenwagenszorgden voor het reizigersvervoer en het snel inbetekenis toenemende goederenvervoer. Hoewelhet personenvervoer uit sociaal oogpunt vangroot belang was, omdat zelfs kleine gehuchtenwerden ontsloten en de mobiliteit van de bevolkingenorm toenam, was voor de ZNSM uit economischoogpunt het goederenvervoer van veelgroter belang. 6Het raadsbesluit van 9 juli 1891Er waren breedvoerige discussies aan ditbesluit vooraf gegaan. Vooral het raadslidPieter Cornelis Vogelaar toonde zich eenfel tegenstander van een stoomtram in degemeente Dinteloord. Niet alleen had hijgewetensbezwaren tegen het rijden vande tram op zondag, maar hij vond het vervoermiddelook ‘zeer gevaarlijk voor degewone met paarden bespannen voertuigen’en ‘niet in het belang der neringdoendenin de gemeente’.Burgemeester Cornelis van Mensch ende wethouders Dirk Schilperoort en LeendertBreure trachtten hem te overtuigenvan het tegendeel. Bij het in acht nemenvan enige voorzichtigheid zouden depaarden vanzelf gewend raken aan destoomtram. Een concessie voor eenstoomtram betekende immers ook datzo’n weg werd verbreed tot acht meter. Schadevoor de neringdoenden zat er zeker niet in, wantoveral waar treinen en trams waren gaan rijden,betekende dat een groei van de bevolking en hunbedrijvigheid. Het gewetensbezwaar van Vogelaarwerd afgedaan met de uitspraak, dat ‘hetevenmin zondig is des zondags met de tram naarde kerk te rijden als met een rijtuig, dat zoowelvan het eene als van het andere misbruik kanworden gemaakt, maar dat dit geen reden is omhet gebruik te weren’.4
GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDHet plan van de ZNSM uit 1891 voor een stoomtram tussenSteenbergen en Dinteloord. Tekening Marius Broos.Een brug te verNadat de ZNSM in 1890 het gedeelte van Bredanaar Oudenbosch in exploitatie had gebracht,kreeg zij ook meer inzicht in de rendabiliteit vande onderneming. Evenals elders in het land vielende aanlegkosten en de opbrengsten tegen, allukte het de maatschappij nog wel om Steenbergenop 30 december 1892 te bereiken. Wel hadzij genoegen moeten nemen met een veel tegoedkope aanleg van de trambaan, zodat in heteerste jaar door talloze ontsporingen de uitvoeringvan de dienst vaak in de knel kwam.De opening van de tramdienst voor het publiek opde allerlaatste dag van 1892 was juist één dagvoordat een tegemoetkoming van de gemeenteSteenbergen van drieduizend gulden kwam tevervallen. Dinteloord bleek voor de ZNSM echtereen brug te ver. Op 1 januari 1893 verviel danook de concessie.Pas in 1898 nam de ZNSM weer contact op methet gemeentebestuur van Dinteloord, maar datwas meer omdat er zich een alternatief aandiendeom Willemstad in verbinding te brengen methaar tramwegnet. Dat was een traject, dat begonin Oud Gastel en eindigde via Fijnaart en OudeMolen in Willemstad. In haar brief van 18mei 1898 was de ZNSM duidelijk over destand van zaken. De kosten van onteigeningenom de weg op een voldoendebreedte te brengen en de bouw van eenbrug over de Steenbergsche Vliet haddenhaar destijds weerhouden van de uitvoeringvan het plan uit 1891.Maar wat was het nu de gemeente Dinteloordwaard om een stoomtram in haarstraten te zien rijden? Drie weken laterwist de ZNSM het antwoord. Er kwamgeen cent subsidie uit de kas van de gemeente,aldus de gemeenteraad op 8 juni1898. Dat dat wel erg kort door de bochtwas, zou spoedig blijken.De RotterdamscheDe Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij(RTM) begon met medewerking van deminister van Waterstaat, Handel en Nijverheiden de provinciebesturen kort voor1900 haar vleugels uit te slaan op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. In dejaren 1898-1909 kwam hier een uitgebreidtramwegnet tot stand.Vanuit Rotterdam was dit net te verdelenin twee vervoersassen. De ene as liepvanuit Rotterdam over Voorne en Puttennaar Goeree en Overflakkee. De andereas ging over de Hoeksche Waard naarSchouwen en Duiveland. Tussen de eilandenwerden eigen stoombootdiensteningezet. Op 30 april 1900 werd een lijngeopend vanuit Brouwershaven via Zierikzeeen het veer Zijpe – Anna Jacobapolder naarSteenbergen. Hier ontstond verbinding met deZNSM in de richtingen Roosendaal en Breda. Deeigen veerdienst van Zijpe naar Numansdorp Haven(geopend op 15 oktober 1900) bracht de reizigersvanuit Schouwen en Duiveland naar deHoeksche Waard. Vanuit Numansdorp was het alsinds 2 mei 1898 mogelijk om Rotterdam pertram (later ook met speciale ‘boottreinen’) te bereiken.Een tram tussen Steenbergen en WillemstadDat de RTM tot in Steenbergen kwam, was nietalleen om een aansluiting met de ZNSM tescheppen. In 1898 kwam zij ook met het planvoor een tramweg van Steenbergen over Dinteloorden Heijningen naar Willemstad met eenaansluitende veerdienst naar Numansdorp Haven.Niet alleen zou deze lijn in het belang zijnvan de lokale bevolking en hen uit het isolementhalen, maar bij zware mist en ijsgang kregen debewoners van Schouwen en Duiveland tevenseen alternatieve verbinding met Rotterdam.Overigens trachtte de RTM ook met een tramwegvan Willemstad naar Klundert in aansluiting op de5
Page 1 and 2: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDOp 9 au
Page 3: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDDe omni
Page 7 and 8: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDDe noor
Page 9 and 10: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDvincie
Page 11 and 12: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDDe dorp
Page 13 and 14: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORDgoedere
Page 15: GEEN STOOMTRAM in DINTELOORD14.Voor

Dinteloord MB.pdf

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?